Struktura drzewa katalogów systemu Linux
Inaczej niż w okienkach ale też fajnie...
System operacyjny, bez względu na to czy mamy do czynienia z Linuksem, Windowsem,
Mac OS, BSD czy Solarisem, przechowuje dane w systemie plików opartym na
drzewiastej strukturze katalogów. Znajomość tejże struktury umożliwia użytkownikowi
dotarcie do dowolnych zasobów. Różnice w organizacji pomiędzy systemami Windows i
Linux są jednak znaczące co może powodować zniechęcenie wśród rozpoczynających
przygodę z Linuksem użytkowników. W niniejszym artykule przybliżymy organizację
drzewa katalogów w systemie Linux oraz wskażemy różnice pomiędzy tym systemem, a
systemami Windows. Opiszemy również różnice w oznaczaniu dysków, napędów i
partycji.
Oznaczenia dysków i partycji
Na pierwszy rzut oka, oznaczenia dysków czy partycji linuksowych, dla osób pracujących
pod Windowsem, są niezrozumiałe. Wez
my np. oznaczenie dysku C: czy D: (i innych
kolejnych liter w zależności od ilości posiadanych dysków/partycji) występujące w
Windowsie. Jaką ono niesie informację? Wiemy tylko tyle, że C: jest partycją systemową
(domyślnie, użytkownik oczywiście może zdefiniować partycję systemową pod inną literą niż
C:), ale nie wiemy np. czy partycja D: znajduje się obok C: na tym samym dysku czy zajmuje
całą przestrzeń dyskową na dysku drugim (slave). Nie wiemy również czy mamy do
czynienia z dyskiem ATA czy SATA. Oczywiście, informacje te możemy uzyskać
korzystając z narzędzi systemowych czy programów trzecich.
Nazywanie dysków i partycji w Linuksie jest inne, choć w rzeczywistości oznaczenia te są
bardzo proste i logiczne oraz niosą konkretne informacje.
Dyski HDD
Zacznijmy od oznaczenia dysków ATA i SATA. Etykieta hdx (hda, hdb, itd.) informuje nas o
tym, że mamy do czynienia z dyskiem ATA. W przypadku dysków SATA oznaczenie
przyjmie postać sdx (sda, sdb, itd.). W niektórych dystrybucjach nie stosuje się już
nazewnictwa hdx, tylko wszystkie dyski są oznaczane jako sdx. Na poniższym screenie dysk
sda to dysk ATA, sdb  SATA (na przykładzie dystrybucji Arch Linux)
I tak, w zależności od rodzaju posiadanych dysków: Dysk pierwszy (primary) będzie posiadał
etykietę (nazwę) hda lub sda, dysk drugi (slave) hdb lub sdb trzeci hdc lub sdc, i tak dalej.
FDD, CD/DVD, Flash, dyski przenośne/wymienne
Na koniec kilka słów o oznaczeniu napędów FDD (dyskietki), CD/DVD oraz nośników
wymiennych takich jak karty pamięci (Flash) czy dyski przenośne. Napędy FDD (stacja
dysków 3.5  ) oznacza się etykietą fd0 (dyskietka A) i fd1 (dyskietka B). Przyjęto, że stacje
dysków CD/DVD oznaczane są jak dyski ATA (hdx). Ostatnimi czasy, oznaczenie to zaczyna
tracić na rzecz etykiety scd0, scd1, etc. Karty pamięci i dyski przenośne/wymienne oznaczane
są jak dyski SATA (sdx).
Partycje
W systemie operacyjnym Linux wyróżniamy partycje główne i rozszerzone/logiczne. Partycji
głównych można być co najwyżej 4. W przypadku gdy chcemy mieć więcej partycji niż 4, to
można stworzyć 3 partycje główne, jedną rozszerzoną, na której będą partycje logiczne.
Partycje główne w Linuksie są numerowane od 1 do 4, a partycje logiczne od 5 do 8,
niezależnie czy partycji podstawowych jest 4 czy mniej. Główna partycja na dysku
pierwszym oznaczona będzie etykietą hda1 albo sda1, na dysku drugim hdb1 albo sdb1 i tak
dalej. Tak, więc czytając oznaczenie hda1 mamy więcej informacji dostępnych  od ręki niż
w przypadku suchego C:, co przydatne jest przy używaniu programów do partycjonowania
dysków (np. Gparted) czy podczas instalacji innej dystrybucji Linuksa.
Przykładowy podgląd dysków i partycji w programie Gparted
Przykład etykiet i ich prawidłowe czytanie:
/dev/hda1 - pierwsza partycja na dysku ATA primary master
/dev/sdb4 - czwarta partycja na dysku SATA primary slave
/dev/hdc - dysk ATA secondary master
/dev/sdd1 - pierwsza partycja na dysku SATA secondary slave
Struktura katalogów
Katalog główny (nazywany również root  z angielskiego korzeń), gdzie znajdują się
wszystkie katalogi i pliki systemu Linux oznaczony jest symbolem  / (slash). Mówiąc
jeszcze prościej - na partycji  / instalowany jest system Linux. W systemie Linux tworzone
są określone katalogi przechowujące określone pliki niezbędne do prawidłowej pracy sytemu.
Tworzy się ich określona liczna o zdefiniowanych nazwach. W poszczególnych dystrybucjach
budowa ta może się różnić, co nie zmienia faktu, że katalogi te istnieją i pełnią takie same
funkcje. Przedstawię ich nazwy i uproszczoną charakterystykę (Szczegółowe informacje wraz
z opisem zawartości podkatalogów czytelnik znajdzie pod tym linkiem):
/bin  zawiera w sobie pliki binarne (wykonywalne) podstawowych narzędzi systemowych,
które są niezbędne do pracy w trybie wieloużytkownikowym.
/boot  zawiera w sobie pliki odpowiedzialne za bootowanie (uruchamianie) systemu oraz
jądro systemu
/cdrom  zazwyczaj jest to katalog dowiązany do katalogu media lub mnt (w zależności od
dystrybucji)
/dev  zawiera w sobie pliki odpowiedzialne za obsługiwanie urządzeń jak np. cdrom.
Generalnie pliki w tym katalogu odpowiadają za komunikację system  urządzenia komputera.
/etc  zawiera w sobie globalne pliki konfiguracyjne, ustawienia systemowe
/home  jest miejscem, w którym tworzy się katalog domowy użytkownika lub
użytkowników (/home/nazwa_użytkownika), a w nim dodatkowo podkatalogi jak: dokumenty,
muzyka, obrazy. Możemy tworzyć również swoje własne według potrzeb.
/lib  zawiera w sobie skompilowane biblioteki niezbędne do uruchamiania systemu a także
moduły jądra systemu
/lost+found - pliki odnalezione podczas wykonywania testów dysku
/media  miejsce montowania (podłączania) nośników wymiennych jak pendrive, dyskietka,
karty pamięci, czy napędy cdrom
/mnt  miejsce montowani dysków  systemów plików (w niektórych dystrybucjach np.
Ubuntu, dyski montowane są w katalogu /media)
/opt  Katalog do instalowania dodatkowego oprogramowania nie wchodzącego w skład
systemu (wykorzystywany głównie w dystrybucji SUSE). Obecnie, w niektórych
dystrybucjach służy on do instalacji oprogramowania trzeciego jak np. oracle'a. Folder ten
wychodzi z użycia na rzecz /usr/local
/proc - wirtualny system plików. Tworzy się podczas uruchamiania systemu. Zawiera w sobie
pliki z informacjami o procesach
/root  katalog superużytkownika  root  mówiąc w skrócie, jest to konto administracyjne.
Bez niego nie możemy używać np. narzędzia  sudo czy dokonywać żadnych zmian w
systemie wymagających hasła administratora np. aktualizacji systemu.
/sbin  zawiera w sobie pliki wykonywalne poleceń, dostępne tylko dla administratora (root)
/srv - katalog dla serwerów
/sys  interfejs zmiany parametrów jądra (od jądra w wersji 2.6)
/tmp  zawiera w sobie pliki tymczasowe (również te, zapisujące się na dysku przy
przeglądaniu Internetu)
/usr  zawiera w sobie narzędzia i aplikacje (programy) zainstalowane na komputerze
dostępne dla zwykłego użytkownika oraz administratora.
/var  zawiera w sobie logi systemowe, pliki pocztowe czy kolejki drukarki.
Przykład struktury katalogów w systemie Linux na podstawie dystrybucji:
Ubuntu 8.04
Arch Linux
Fedora 9
openSUSE 10.3
Dystrybucje Linuksa, a właściwie ich struktura katalogów, powinny być zgodne ze
standardem FHS - Filesystem Hierarchy Standard, będącego częścią LSB - Linux Standard
Base.
Kilka uwag i praktycznych rad przy instalacji systemu Linux
Przy tworzeniu partycji systemowej /, określamy również partycję wymiany swap (służy do
tymczasowego przechowywania danych w sytuacji, gdy ich ilość przekracza ilość wolnej
pamięci RAM lub, gdy z różnych powodów korzystniej jest przechowywać je na dysku - tak
zwana pamięć wirtualna. W dystrybucjach linuksowych, zamiast tworzyć osobną partycję
swap możemy stworzyć plik wymiany w systemie). Zaleca się również utworzenie partycji
/home  dzięki temu, nasze dokumenty czy skopiowane ustawienia systemu, możemy
bezpiecznie trzymać podczas formatowania dysku z systemem, gdy chcemy zainstalować
system na nowo lub zainstalować inną dystrybucję. Tak, tak - podczas instalacji innej
dystrybucji, instalator wykryje partycję /, swap oraz /home (oraz inne linuksowe, jeśli istnieją)
i wykorzysta je przy instalacji. Po zainstalowaniu nasze dokumenty i ustawienia będą
nieruszone i gotowe do wykorzystania. Podobnie możemy zrobić z prawie każdym folderem
(za wyjątkiem katalogów /etc, /bin, /sbin, /lib ani /dev  jeżeli to zrobimy, system nie załaduje
się po instalacji)  stworzyć dla niego osobną partycję, czego się nie robi z powodu tego, że
musimy umieć przewidzieć ile miejsca potrzebujemy dla każdej z nich. Wygodnie więc
pozwolić, żeby system zrobił to za nas i dynamicznie przydzielał miejsce na dysku w razie
potrzeby.
Przedstawiliśmy tutaj minimum podstawowych informacji odnośnie tego zagadnienia, które
w samo w sobie jest ciekawe. Ogrom informacji, zwłaszcza tych szczegółowych  jeżeli
będzie taka potrzeba, przedstawimy w osobnych artykułach.
-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------
y
RÓDA
O: http://dobreprogramy.pl