"Powrót Posła"- komedia polityczna











Wtorek, 25 Kwietnia Imieniny obchodzą: Marek, Jarosław, Elwira
 



















  Sciaga.pl > Prace
> Oświecenie >
Home | Reklama | Info
| Mail






Gdzie Cz@T ???




Gdzie jestSciaga.pl
?
















"Powrót Posła"-
komedia polityczna










kategoria:   J.polski
zakres:   Oświecenie
dodano:   1999-09-13





„Powrót Posła” stał się pierwszą polską komedią polityczną,
napisaną przez Niemcewicza na potrzebę chwili. Powstała na
zamówienie obozu patriotycznego w czasie Sejmu Czteroletniego celem
wpłynięcia na opinię publiczną oraz postawę polityczną
posłów.
Utwór ukazuje konflikt, jaki zaistniał w końcu XVIII wieku w
Rzeczpospolitej między szarmanckimi konserwatystami i zwolennikami
reform. Niemcewicz wykazał konieczność i nieuchronność zmian
ustrojowych Polski, ośmieszył jednocześnie przedstawicieli obozu
konserwatystów, chcąc uzyskać jak najwięcej zwolenników dla obozu
królewskiego i reformatorskiego.
Utwór pisany w październiku i listopadzie 1790 roku w okresie
szczególnego napięcia politycznego odzwierciedla bardzo wiele
wydarzeń z tego okresu. W sierpniu i we wrześniu rozegrała się
kampania o sukcesję tronu, w której tak poważną rolę odegrał
Niemcewicz. Porozumienie króla z patriotami również powoli
dochodziło do skutku i zbliżała się chwila decydującej walki o
reformy. W utworze można też zauważyć echo wszystkich ważniejszych
problemów rozpatrywanych przez sejm: sprawę liberum veto, przymierza
z Prusami przeciwko Rosji, ofiary dziesiątego grosza. Współcześni
dopatrywali się wzorów poszczególnych osób, np. podobieństwa
Gadulskiego do posła Suchorzewskiego. Wypowiedzi Starosty często
były kojarzone z przemówieniami sejmowymi Suchodolskiego,
Moszczeńskiego i innych. Szambelana uważano za postać opartą na
księciu Józefie Poniatowskim, w opowiadaniach Szarmanckiego
dopatrywano wiele szczegółów z życia Kazimierza Nestora Sapiehy. Aby
zwiększyć kontrast dwóch obozów Niemcewicz wykorzystał typowy dla
komedii politycznej chwyt i przedstawił bohaterów dość
jednoznacznie: jako pozytywnych- patriotów i negatywnych-
konserwatystów.
Akcja utworu dzieje się wśród warstwy średnioszlacheckiej w
dworku Podkomorzego w czasie przerwy w obradach sejmu w 1790 roku.
Do domu przyjeżdża syn Podkomorzego, Walery, poseł stronnictwa
patriotycznego i zwolennik reform oraz ukochany Teresy. W domu
swojego ojca spotyka goszczących tu sąsiadów: Starostę z żoną oraz
Szarmantckiego, zwolenników obozu konserwatywnego oraz zdecydowanych
przeciwników reform. Ich obecność jest przyczyną dyskusji i sporów
politycznych. Pojawia się nawet intryga miłosna- polujący na posag
Szarmantcki postanawia zdobyć rękę Teresy i w tym celu posuwa się
nawet do oszczerstw i oszustw. Ostatecznie wszystko jednak zmierza w
dobrym kierunku, bohaterowie negatywni zostają ośmieszeni i
skompromitowani a Walery zdobywa Teresę.
Najważniejszą postacią jest tu Starosta Gadulski. Jego postawa
zawiera najwięcej cech godnych potępienia. Konserwatywny wyznawca
poglądów staroszlacheckich szczególnie zaciekle broni wolnej
elekcji, domaga się pozostawienia „liberum veto, tej to wolności
źrenicy”, jest oburzony na sejm, sprzeciwia się uwolnieniu chłopów.
Jego osoba daje dobre możliwości do ośmieszenia części szlachty
składającej roszczenia pod adresem autorytatywnego wypowiadania się
na temat rozlicznych kwestii a ich rzeczywistymi możliwościami
intelektualnymi. Rolą „Powrotu posła” miało być wyrobienie sobie
zaufania oraz przekonanie szlachty, że jej interesy leżą po stronie
patriotów, nie zaś zwolenników rzekomej wolności szlacheckiej, w
rzeczywistości samowoli magnackiej, że konserwatyści nie
reprezentują ich stanowiska. Próba dokonania tego poprzez
umiejscowienie w jednej osobie- Starosty wszystkich przestarzałych
cech sarmackich odniosła dobry efekt. Gadulski to całkowicie
niewyedukowany człowiek, ponieważ tylko nieuctwo i brak orientacji
politycznej mogły być przyczyną upartego trzymania się starego
ustroju i wychwalania go. Niemcewicz krytykuje też sarmacką
moralność, ukazując jej nicość w chciwości, chęci zdobycia majątku
oraz braku poczucia sprawiedliwości. Występuje tu także potępienie
gadulstwa oraz bezsensownego, ogólnikowego przewidywania. Fałszywy
jest również patriotyzm konserwatystów szlacheckich, będący w
istocie tylko ślepym, bezrozumnym przywiązaniem do tradycji,
przywiązaniem wypływającym z dogmatycznego sposobu myślenia, ze
strachu przed logiką. Można zauważyć u nich niechęć do nowości i
nieustanne powtarzanie „tak jest najlepiej, jak przedtem bywało”. Na
tym gruncie mógł się spokojnie rozwijać kosmopolityzm oparty na
powierzchownej „europejskości” i modzie francuskiej. Niemcewicz
ukazał wspólnotę interesów staroszlacheckiego sarmatyzmu i
powierzchownie oświeceniowego kosmopolityzmu. Przykładem tego jest
starosta, przeciwnik nowości i wychowania książkowego, który trzyma
w swoim domu „modną”, gadającą ciągle po francusku, udającą
czułostkowość żonę.
Mniejszą rolę w utworze pełnią postacie pozytywne: Podkomorstwo
wraz z Walerym i Teresą oraz parę służących. Stanowią oni jednak
niezbędny wyraźny kontrast w postępowaniu i dyskusjach.
Reasumując „Powrót Posła” jawi się nam jako utwór poruszający
aktualną problematykę polityczną kraju, sprawę wyłonienia w Polsce
silnej i stabilnej władzy ustawodawczej i wykonawczej. Równocześnie
jest najstarszą polską satyrą na sarmatyzm w życiu politycznym,
dramatycznym apelem do sumień ludzkich o przyjęcie właściwej,
patriotycznej postawy.







Autor: PrzemoPiechowiak

Ocena : 4 








oceń
prace:
1 2 3 4 5 6


Home | Reklama | Info
| Mail


Prace | Pomoc | Książki | Artykuły | News | Katalog | Forum
| Rozrywka






Wszelkie prawa zastrzeżone / All
rights reserved  Sciaga.pl
2000