2. Samogłoski hebrajskie I
Słowa w języku hebrajskim (i innych semickich) zapisuje się zasadniczo
wyłącznie przy pomocy spółgłosek. Przy dobrej znajomości języka
odczytanie takiego tekstu nie nastręcza przeważnie większych trudności.
Nawet nie przyzwyczajeni do takiej formy zapisu, bez wielkiego wysiłku
poradzimy sobie z odczytaniem takiego na przykład zdania:  Dwd bł wlkm
krlm w Izrl (dla tych, którym się jednak nie udało podpowiedz
w
przypisie1). Całą sprawę ułatwia dodatkowo fakt, że w językach semick ich
słowa zbudowane są na spółgłoskowej osnowie (zwanej rdzeniem), a
przedrostki (prefisky) i końcówki (sufiksy) także zawierają najczęściej element
spółgłoskowy. Nie zawsze to jednak wystarcza. Dla przykładu spółgłoski  kt w języku
polskim możemy uzupełnić o samogłoski w bardzo różny sposób: kot, koty, kotu, kota, kąt,
kąty, kit, akt, akty, kto, kita, akta itp. Kontekst zdania wyklucza przeważnie większość
możliwości, niekiedy jednak sama wymowa zdania zależy od rozumienia jednego słowa.
Dla ułatwienia właściwego odczytywanie tekstu w niektórych wypadkach trzy
spośród spółgłosek zaczęto używać także jako samogłoski. Znaki używane
na oznaczenie samogłosek nazywa się mater lectionis [ matka czytania ]. Są to
następujące spółgłoski:
h� �w� �y� �
Po powrocie z niewoli babilońskiej (VI w. przed Chr.) Izraelici zaczeli
coraz powszechniej mówić po aramejsku, w wyniku czego, z biegiem czasu,
zanikała wśród nich dobra znajomość języka hebrajskiego. Aby zapobiec
pomyłkom w rozumieniu hebrajskiego tekstu Pisma św. do teks tu biblijnego
dodane zostały znaki samogłoskowe. Działo się to w latach 600 -900 w
Tyberiadzie2. W ten sposób powstał tzw. tekst masorecki.
Samogłoski pisane z mater lectionis nazywa się plene scriptum  czyli   zapisane
w pełni
Znaki oznaczające samogłoski znajdują się zazwyczaj pod samogłoską i
czytane są po niej. Np. l�;� czytamy: la; l�i� - li; l�u� - lu itd. Wyjątek stanowią trzy
znaki: holem magnum i szurek umieszcza się za spółgłoską (/�D� do, �W�D� du), holem
w lewym górnym rogu (D�o� do, �v�o� szo, jeśli po holem następuje v� szin kropkę z szin
czyta się w niektórych wydaniach Biblii jako holem h�v�,�m� mosze  a nie h�v�,� m�o�,
podobnie holem po c� sin a�E�c� sone)
1
 Dawid był wielkim królem w Izraelu ;)
2
Miasto nad J.Galilejskim gdzie po ostatecznym znis zczeniu Jerozolimy i wypędzeniu z
niej Żydów zaczęło kwitnąć życie religijne i naukowe.
krótkie długie3
B�'� ba patach a B�;� � ba qamec �
B�;� � bo qamec hatuf 4 o B�o� � bo cholem
/�B� � bo cholem magnum
B�,� � be segol e B�e� � be sere �
B�i� � bi chireq i y�B�i� � bi chireq magnum
B�u� bu qibbuc u W�B� bu szureq
Długie samogłoski dzielimy na dwie grupy  samogłoski długie z natury  takie pozostają
długie bez względu na zmiany jakie zachodzą przy odmianie słowa i długie ze względu na
położenie  takie, jak łatwo się domyśleć, zmieniają swoją długość w zależności od
położenia w słowie lub zdaniu.
ćwiczenie  przeczytaj:
1.
@�b�;�l�;� �!�d�;�a�;� �!�r�;�y�O� �d�w�I�D�;� �b�l�e�K�;� �#�s�e�y�O� �l�[�e�y�:� �v�a�;�y�O�
�l�b�;�y�:� �@�t�;�:� �
r�m�;�T�;� �l�b�,�h�,� �r�m�,�G�O� �d�G�:� �@�g�:�D�;� �s�m�o�[�;� �w�c�;�[�e� �q�d�o�x�;� �g�l�,�P�,� �$�m�o�a�;� �
2.
!�v�e� � �r�m�'�a�;� � �v�y�a�i� � �r�B�,�D�i� � �a�r�;�q�;� � �@�W�K� � �a�l�e�m�;� � �l�/�d�G�:� �
r�j�'�a�'� � �b�/�f� � �d�s�,�j�,� �d�h�;�a�,� � �@�/�d�a�;� � �@�y�B�e� � �t�y�I�B�'� � �d�b�,�[�,� �
�a�y�c�i�:� � �q�y�D�i�x�;� � �!�y�I�m�'�v�;� �
�
3
Jest to podział roboczy pomagający uczącemu się w zrozumieniu pewnych zjawisk gramatycznych.
4
Uwaga - jest to taki sam znak jak qamec (oznaczające długie  a ). Qamec czytamy jako qamec hatuf w
sylabach zamkniętych nieakcentowanych (patrz rozdział  Sylaby ).