Grafika In\ynierska Grafika In\ynierska Semestr I/II Semestr I/II Wydział Mechaniczny Wydział Mechaniczny Politechnika Gdańska Politechnika Gdańska Wykład 8 Wykład 8 Tolerancje Tolerancje Tolerancje i pasowania1.pdf Tolerancje i pasowania2.pdf Tolerancje i pasowania3.pdf Tolerancje Tolerancje Wymiar nominalny Wymiar rzeczywisty Rysunek techniczny elementu Element wykonany Pasowania Pasowania Tolerancje i pasowania4.pdf Tolerancje i pasowania5.pdf Pasowania Pasowania Zasada stałego wałka Zasada stałego otworu Pasowania Pasowania Pasowanie luzne Max. Clearance Max. Min. Max. Min. Hole Hole Shaft Min. Shaft Clearance SHAFT HOLE Pasowania Pasowania Max. Interference Pasowanie ciasne Max. Min. Max. Min. Min. Hole Hole Shaft Interference Shaft SHAFT HOLE Pasowanie mieszane Interference or clearance Max. Min. Max. Min. Hole Hole Shaft Shaft SHAFT HOLE Chropowatość powierzchni Chropowatość powierzchni Drobne nierówności Drobne nierówności powierzchni powierzchni przedmiotu będące przedmiotu będące wynikiem stosowanej wynikiem stosowanej obróbki nazywamy obróbki nazywamy chropowatością tej chropowatością tej powierzchni. powierzchni. Przecinając przedmiot Przecinając przedmiot płaszczyzną prostopadłą do płaszczyzną prostopadłą do powierzchni nominalnej powierzchni nominalnej otrzymujemy profil nominalny otrzymujemy profil nominalny i profil zaobserwowany. i profil zaobserwowany. Chropowatość powierzchni Chropowatość powierzchni Liczbowa wartość chropowatości powierzchni jest Liczbowa wartość chropowatości powierzchni jest określona za pomocą parametru chropowatości Ra, określona za pomocą parametru chropowatości Ra, podającego średnie arytmetyczne odchylenie profilu podającego średnie arytmetyczne odchylenie profilu od linii średniej. od linii średniej. Parametr Ra jest Parametr Ra jest parametrem parametrem podstawowym. podstawowym. Jego wartości są Jego wartości są znormalizowane. znormalizowane. Chropowatość powierzchni Chropowatość powierzchni Gdy wartość parametru Ra nie mo\e być wyznaczona (np. z Gdy wartość parametru Ra nie mo\e być wyznaczona (np. z braku przyrządów pomiarowych), wtedy mo\na podać parametr braku przyrządów pomiarowych), wtedy mo\na podać parametr pomocniczy Rz chropowatości. Jest on określony jako ró\nica pomocniczy Rz chropowatości. Jest on określony jako ró\nica średniej arytmetycznej odległości od linii odniesienia pięciu średniej arytmetycznej odległości od linii odniesienia pięciu najwy\szych punktów profilu i średniej arytmetycznej najwy\szych punktów profilu i średniej arytmetycznej odległości od tej linii pięciu najni\szych punktów. odległości od tej linii pięciu najni\szych punktów. Parametr Rz jest Parametr Rz jest parametrem parametrem pomocniczym. pomocniczym. Jego wartości są Jego wartości są znormalizowane. znormalizowane. Chropowatość powierzchni Chropowatość powierzchni Budowa pełnego oznaczenia chropowatości powierzchni Chropowatość powierzchni Chropowatość powierzchni Chropowatość powierzchni Chropowatość powierzchni Przy wpisywaniu wartości parametru Ra podajemy tylko jego wartość liczbową, opuszczając symbol Ra. Przy podawaniu wartości Rz symbol ten zawsze nale\y umieszczać przed wartością liczbową. W przypadku gdy dopuszczalna chropowatość powierzchni ma być uzyskana przy zastosowaniu określonej obróbki, to informację tę zapisuje się słownie. Wartości liczbowe parametru Ra w zale\ności od rodzaju obróbki Tolerancje kształtu i poło\enia Tolerancje kształtu i poło\enia Tolerancje kształtu określają wymagane dokładności Tolerancje kształtu określają wymagane dokładności wykonania kształtu powierzchni i składają się z symboli wykonania kształtu powierzchni i składają się z symboli tolerancji i z liczbowej wartości odchyłki. tolerancji i z liczbowej wartości odchyłki. Rozró\niamy trzy sposoby zapisywania odchyłek kształtu. Rozró\niamy trzy sposoby zapisywania odchyłek kształtu. Sposób zapisywania odchyłek kształtu zale\y od tego, czy Sposób zapisywania odchyłek kształtu zale\y od tego, czy odchyłka obowiązuje na całej powierzchni, czy na odchyłka obowiązuje na całej powierzchni, czy na ograniczonym jej fragmencie w określonym miejscu ograniczonym jej fragmencie w określonym miejscu elementu, czy wreszcie na całej długości odniesienia. elementu, czy wreszcie na całej długości odniesienia. Tolerancja poło\enia jest zawsze związana z dwiema Tolerancja poło\enia jest zawsze związana z dwiema powierzchniami rozpatrywanego przedmiotu (w przypadkach powierzchniami rozpatrywanego przedmiotu (w przypadkach szczególnych powierzchni tych mo\e być więcej ni\ dwie). szczególnych powierzchni tych mo\e być więcej ni\ dwie). Tolerancje kształtu i poło\enia Tolerancje kształtu i poło\enia Sposób opisywania odchyłek Sposób opisywania odchyłek kształtu. kształtu. Ramki zawierające opis elementu Ramki zawierające opis elementu tolerowanego łączy się z linią tolerowanego łączy się z linią konturową powierzchni lub linią konturową powierzchni lub linią pomocniczą za pomocą pomocniczą za pomocą odnoszącej, zakończonej strzałką. odnoszącej, zakończonej strzałką. Wartość odchyłki podajemy w mm. Wartość odchyłki podajemy w mm. Tolerancja prostoliniowości Tolerancja prostoliniowości Sposoby opisywania Sposoby opisywania tolerancji poło\enia tolerancji poło\enia Tolerancja równoległości Tolerancja równoległości Tolerancje kształtu i poło\enia Tolerancje kształtu i poło\enia Sposoby Sposoby opisywania opisywania tolerancji tolerancji poło\enia. poło\enia. Tolerancja równoległości Tolerancja równoległości Tolerancje kształtu i poło\enia Tolerancje kształtu i poło\enia Tolerancja Tolerancja walcowatości walcowatości Tolerancja Tolerancja prostopadłości prostopadłości Tolerancja bicia poprzecznego Tolerancja bicia poprzecznego Tolerancja bicia wzdłu\nego Tolerancja bicia wzdłu\nego