1. Zaznacz nazwę góry, z której wykonano fotografię.
C. Rogacz (C5)
2. Wpisz nazwy kartograficznych metod prezentacji, które zastosowano na mapie  Kaskada Soły do
przedstawienia
 występowania lasów - metoda powierzchniowa
 rzez
by terenu - metoda izolinii
3. Zaznacz wartośd azymutu zmierzonego z tego punktu widokowego w kierunku szczytu Cisowej
Grapy.
B. 100°
4. Na podstawie mapy oblicz średnie nachylenie trasy kolei linowo-terenowej. Podaj wynik w %.
Zapisz obliczenia.
Åšrednie nachylenie 23 %
5. Oblicz wysokośd górowania Słooca w dniu przesilenia letniego na Przełęczy u Panienki (B2/B3).
Zapisz obliczenia.
h = 90° - 49°49' + 23°27' = 63°38'
WysokoÅ›d górowania SÅ‚ooca 63°38'
6. Wyjaśnij, dlaczego buduje się elektrownie szczytowo-pompowe, mimo że produkują mniej energii
elektrycznej niż pobierają podczas pompowania wody.
Są budowane, aby uzupełnid system energetyczny w konkretnym obszarze - dostarczają energii, gdy
zapotrzebowanie na nią jest najwyższe
7. a) Zaznacz poprawne dokooczenie zdania.
C. osadowe.
b) Na podstawie mapy i własnej wiedzy wymieo dwie zmiany w litosferze, hydrosferze lub
pedosferze, które nastąpiły na północnym stoku Hrobaczej A
ąki (B2) na skutek eksploatacji surowców
skalnych.
powstanie jezior wyrobiskowych, zmiany w rzez
bie terenu
8. Wymieo dwa działania człowieka sprzyjające powstawaniu osuwisk.
wycinanie lasów pod budownictwo i rolnictwo, budowa domów na terenach osuwiskowych
9. Wpisz obok każdego zdania literę P, jeśli zdanie jest prawdziwe, lub literę F, gdy zdanie jest
fałszywe.
Rysunek przedstawia oświetlenie Ziemi w dniu równonocy - FAA
SZ
W miejscu oznaczonym literÄ… A jest dzieo polarny - PRAWDA
W miejscu oznaczonym literą E Słooce przez całą dobę znajduje się na horyzoncie - FAA
SZ
W miejscu oznaczonym literą C Słooce podczas górowania znajduje się w zenicie - FAA
SZ
Wysokośd górowania Słooca w miejscu oznaczonym literą D jest niższa niż w miejscu oznaczonym
literÄ… B - PRAWDA
10. Podaj nazwę kontynentu, na którym znajdują się miejsca zaznaczone na rysunku literami X i Y.
Afryka
11. Utwórz ciąg przyczynowo-skutkowy przedstawiający powstanie dwóch rodzajów osadów
atmosferycznych. Wpisz we właściwe miejsca litery, którymi oznaczono podane niżej określenia.
F Bezchmurna i bezwietrzna pogoda w ciągu nocy -> A Nocne wypromieniowanie ciepła z podłoża- >
D Spadek temperatury powietrza do temperatury punktu rosy o wartoÅ›ci powyżej 0 °C-> B Powstanie
rosy
A Nocne wypromieniowanie ciepła z podłoża -> E Spadek temperatury powietrza do temperatury
punktu rosy o wartoÅ›ci poniżej 0 °C -> C Powstanie szronu
12. Przyporządkuj do każdego klimatogramu odpowiednią formację roślinną wybraną spośród
podanych poniżej.
1 - tundra
2 - tajga
3 - roślinnośd śródziemnomorska
4 - roślinnośd śródziemnomorska
W arkuszu maturalnym z geografii na poziomie rozszerzonym w zadaniu 12 umieszczono dwa razy
ten sam klimatogram. Za poprawne przyporządkowanie trzech różnych formacji roślinnych zdający
otrzyma 2 punkty, za poprawne przyporządkowanie dwóch różnych formacji zdający otrzyma 1
punkt.
13. a) Spośród prądów morskich zaznaczonych na mapie wybierz dwa, które odpowiadają temu
opisowi. Podaj nazwy tych prądów oraz numery, którymi je oznaczono na mapie.
PrÄ…d Benguelski - 5
PrÄ…d Peruwiaoski - 15
b) Porównaj wpływ prądów morskich oznaczonych na mapie numerami 4 i 5 na temperaturę
powietrza i sumę opadów atmosferycznych wybrzeży, wzdłuż których te prądy płyną.
Prąd Benguelski (nr 5) jest prądem zimnym i przynosi chłodniejsze powietrze oraz mniejszą ilośd
opadów wzdłuż wybrzeży, których płynie, natomiast Prąd Brazylijski (nr 4) jest prądem ciepłym -
podwyższa temperaturę powietrza oraz zwiększa opady.
14. a) Wymieo dwie zmiany w środowisku przyrodniczym obszaru przedstawionego na mapach, które
nastąpiły od kooca XIII wieku do czasów obecnych.
pojawienie się depresji, zwiększenie powierzchni lądowych
b) Na podstawie rysunków i własnej wiedzy podaj nazwę genetycznego typu jeziora oznaczonego
literÄ… X.
jezioro deltowe
15. Uzupełnij tabelę, wpisując odpowiednie nazwy skał wybrane spośród podanych poniżej.
Okruchowa skała osadowa powstała na skutek scementowania lepiszczem ziaren żwiru lub okruchów
o większej średnicy - zlepieniec
Magmowa skała głębinowa, główny budulec kontynentalnej skorupy ziemskiej. Składa się głównie z
kwarcu, skaleni i łyszczyków - granit
Magmowa skała wylewna o strukturze zazwyczaj drobnoziarnistej i barwie szarej, czarnej lub zielonej
- bazalt
16. Wykonaj polecenia na podstawie tekstu i własnej wiedzy.
a) Zaznacz nazwę procesu geologicznego, który zdaniem geologów jest przyczyną opisanego
trzęsienia ziemi.
C. ruchy izostatyczne
b) Zaznacz poprawne dokooczenie zdania.
B. w strefach subdukcji.
17. Uzupełnij tabelę, wpisując odpowiedni czynnik lub proces rzez
botwórczy, który doprowadził do
powstania podanych form terenu.
Jaskinia Raj - woda podziemna - krasowienie
Wieżyca (329 m n.p.m.) - lądolód - akumulacja
Klif na wyspie Wolin - woda morska - abrazja
Kocioł Czarnego Stawu - lodowiec górski - egzaracja
18. Uszereguj w kolejności od najstarszego do najmłodszego wydarzenia, które doprowadziły do
powstawania gór fałdowo-zrębowych, wpisując we właściwe miejsca odpowiadające tym
wydarzeniom litery.
C. Powstanie skał osadowych -> B. Fałdowanie skał osadowych -> E. Przesunięcie skał wzdłuż linii
uskoków -> A. Erozyjne ścięcie i powstanie powierzchni zrównania -> D. Powstanie współczesnej
rzez
by na skutek erozyjnych procesów zewnętrznych
19. Uzupełnij tabelę, wpisując obok każdej krainy geograficznej nazwę gleby przeważającej na jej
obszarze.
Kotlina Konga - czerwonożółta gleba ferralitowa (laterytowa)
Pojezierze Fioskie - bielicowa
Nizina Czarnomorska - czarnoziem
Nizina Francuska - brunatna
20. Wpisz do tabeli po jednym kraju, w którym są używane wymienione języki urzędowe. Nazwy
krajów wybierz spośród podanych poniżej.
angielski, hindi - Indie
francuski, arabski - Czad
21. Na podstawie wykresu i własnej wiedzy podaj dwie przyczyny przedstawionych na wykresie zmian
w strukturze zatrudnienia w Polsce, jakie zaszły w ostatniej dekadzie XX wieku.
spadek zatrudnienia w I sektorze (rolnictwo) związany ze zwiększonym napływem ludzi ze wsi do
miast oraz intensyfikacją rolnictwa, spadek zatrudnienia w II sektorze (przemysł) związany jest z
restrukturyzacją przemysłu, nowymi technologiami
22. a) Na podstawie wykresu i własnej wiedzy wpisz obok każdego zdania literę P, jeśli zdanie jest
prawdziwe, lub literę F, gdy zdanie jest fałszywe.
W grupie ludności w wieku przedprodukcyjnym w 2007 r. na 100 mężczyzn przypadało powyżej 100
kobiet - FAA
SZ
W latach 2008 2009 zwiększyła się liczba mężczyzn w grupie ludności w wieku produkcyjnym -
PRAWDA
W grupie ludności urodzonej w okresie wyżu kompensacyjnego jest więcej kobiet niż mężczyzn -
PRAWDA
b) Podaj trzy przyczyny różnej liczebności kobiet i mężczyzn w wieku poprodukcyjnym w Polsce w
2007 r.
- kobiety bardziej o siebie dbają, prowadzą zdrowszy tryb życia
- kobiety częściej wykonują lżejszą pracę, nie ulegają śmiertelnym wypadkom w pracy
- w II Wojnie Światowej zginęło więcej mężczyzn niż kobiet
23. a) Wyłącznie na podstawie piramidy wieku i płci określ i uzasadnij przewidywaną tendencję
zmiany współczynnika obciążenia demograficznego do 2020 roku.
Tendencja będzie rosnąca
Uzasadnienie: w wiek poprodukcyjny wejdą pokolenia wyżów demograficznych, natomiast w wiek
produkcyjny wejdą mało liczne roczniki, do tego dojdzie jeszcze spadająca liczba urodzeo
b) Podaj dwie konsekwencje przewidywanej zmiany współczynnika obciążenia demograficznego dla
ludności w grupie w wieku produkcyjnym.
- opłacanie emerytur ludzi w wieku poprodukcyjnym
- wyższe koszty służby zdrowia
24. Podanym rejonom wydobycia przyporzÄ…dkuj po jednym eksploatowanym tam surowcu
mineralnym.
A. Zagłębie Kuz
nieckie, Zagłębie Appalachijskie - węgiel kamienny
B. Zagłębie A
użyckie, Zagłębie Podmoskiewskie - węgiel brunatny
C. Morze Północne, Zatoka Meksykaoska - ropa naftowa
D. stan Minas Gerais w Brazylii, okolice Kiruny w Szwecji - rudy żelaza
25. Przyporządkuj technopoliom litery, którymi oznaczono ich położenie.
Droga 128 (Boston Route 128) C
Dolina Krzemowa (Silicon Valley) A
Korytarz Zachodni (M4 Corridor) D
Wyspa Krzemowa (Silicon Island) F
26. Uzupełnij tabelę, rysując obok każdej nazwy hut sygnaturę, którą na mapie oznaczono ich
położenie, oraz wpisz ich główny czynnik lokalizacji.
Miedzi - kwadrat - bliskośd występowania złóż rud miedzi
Aluminium - trapez - duże zasoby energii, huty przy elektrowniach
Cynku i ołowiu - trójkąt - bliskośd pokładów cynku i ołowiu
27. Na podstawie mapy sformułuj prawidłowośd dotyczącą rozmieszczenia elektrowni:
 cieplnych, zużywających węgiel kamienny lub węgiel brunatny
Elektrownie te w dużej mierze są zlokalizowane w bezpośrednim sąsiedztwie złóż tych surowców
 jÄ…drowych.
Położone one są nad dużymi rzekami
28. Wymienionym w tabeli typom rolnictwa przyporzÄ…dkuj po jednej z podanych cech (A D) oraz po
jednym regionie ich występowania (1 4).
D - rolnictwo ekstensywne kapitałochłonne - 2
A - rolnictwo intensywne kapitałochłonne - 1
C - rolnictwo intensywne pracochłonne - 3
29. a) Podaj nazwy opisanych poniżej roślin uprawnych.
A. oliwki
B. kawa
b) Wyjaśnij, uwzględniając różnice kulturowe, dlaczego kraje północnej Afryki mają niższe wskaz
niki
produkcji i spożycia wina niż kraje południowej Europy.
Religia muzułmaoska zakazuje spożywania alkoholu, a w krajach Afryki Północnej dominującą religią
jest islam.
30. a) Podaj dwie cechy klimatu, które sprzyjają występowaniu malarii.
duża wilgotnośd powietrza, wysoka temperatura
b) Podaj dwie społeczno-gospodarcze przyczyny trudności w zwalczaniu malarii na obszarach, na
których ona występuje.
słaby dostęp do opieki zdrowotnej, bieda - niskie dochody wiążą się z niemożnością zakupu lekarstw
31. a) Podaj przykład działania, które można podejmowad na obszarze wyłącznej strefy ekonomicznej
bez zgody paostwa, do którego ta strefa należy.
Mogą tam przepływad jednostki cywilne.
b) Podaj dwie korzyści, jakie mają paostwa nadmorskie z przysługujących im praw w ich wyłącznych
strefach ekonomicznych.
- eksploatacja surowców z dna morskiego
- możliwośd wyłącznego korzystania z połowów w tym obszarze
32. Na podstawie analizy wartości wskaz
ników społeczno-gospodarczych wpisz we właściwe miejsca
tabeli nazwy trzech krajów wybrane spośród podanych poniżej.
1. Finlandia
2. Japonia
3. Chiny
33. Na podstawie danych w tabeli oblicz saldo handlu zagranicznego dla Indii.
Saldo handlu zagranicznego 104 mld $
34. Wykonaj polecenia na podstawie mapy i własnej wiedzy.
a) Podaj przyczynę dużego natężenia przewozu towarów statkami na wodach Zatoki Adeoskiej i
Morza Czerwonego.
Jest to najkrótszy szlak transportowy ropy naftowej z Zatoki Perskiej do Europy.
b) Podaj dwa przykłady problemów ekonomicznych lub politycznych utrudniających transport
towarów na zaznaczonym na mapie fragmencie szlaku żeglugi.
- u wybrzeży Somalii grasują piraci
- Egipt żąda wysokich opłat za przepływanie Kanałem Sueski
35. Uzupełnij tabelę, wpisując litery, którymi oznaczono na mapie miejsca przedstawione na
fotografiach.
 Bezkrwawe Å‚owy na sawannie w Afryce - F
Fiord - A
Wodospad Niagara - B
Formacja skalna Uluru (Ayers Rock) - G
36. a) Podaj nazwę (pełną lub skrót) organizacji, do której należą paostwa zaznaczone na mapie.
OPEC - Organizacja Krajów Eksportujących Ropę Naftową
b) Wpisz do tabeli po dwie nazwy paostw członkowskich tej organizacji na każdym z podanych
kontynentów.
Afryka: Libia, Nigeria
Ameryka Południowa: Ekwador, Wenezuela
Azja: Irak, Iran