Stereofoniczny przedwzmacniaczTHiFi P R O J E K Y Stereofoniczny przedwzmacniacz HiFi, część 1 kit AVT-477 JeÅ‚eli masz dosyĘ trzeszczÄ…cych potencjometrÛw i lubisz krystalicznie czysty sygnaÅ‚ swojego odtwarzacza CD - mamy dla Ciebie interesujÄ…cÄ… propozycjÍ: cyfrowo sterowany przedwzmacniacz audio. DziÍki zastosowaniu nowoczesnego procesora audio, sterowanego doskonaÅ‚ym Wiele artykuÅ‚Ûw publikowa- koÅ›ci. JednÄ… z najpowaÅ‚niejszych mikrokontrolerem nych w EP zaczyna siÍ sÅ‚owami trudnoÅ›ci podczas wykonywania jednoukÅ‚adowym, parametry ìRozwÛj techniki cyfrowej umoÅ‚- przedwzmacniacza zintegrowane- akustyczne i uÅ‚ytkowe liwiÅ‚....î. Ten artykuÅ‚ powinien go z regulatorami gÅ‚oÅ›noÅ›ci, ba- przedwzmacniacza sÄ… w zasadzie rozpocząĘ siÍ w taki lansu i barwy düwiÍku jest zdo- naprawdÍ doskonaÅ‚e. sam sposÛb, poniewaÅ‚ ìsercemî bycie trwaÅ‚ych potencjometrÛw. urzÄ…dzenia jest cyfrowo sterowany Tanie elementy dośĘ szybko siÍ scalony przedwzmacniacz stereo- zuÅ‚ywajÄ…, powodujÄ…c w konsek- foniczny. wencji trudnoÅ›ci w ustaleniu po- Å‚Ä…danych przez uÅ‚ytkownika na- Tajemnica sukcesu staw i przykre trzaski podczas Wykonanie przedwzmacniacza regulacji. Zastosowanie potencjo- o naprawdÍ dobrych parametrach metrÛw renomowanych firm (np. nie jest zadaniem Å‚atwym zwÅ‚asz- Alps) wiÄ…Å‚e siÍ zazwyczaj z nie- cza, jeÅ‚eli zaleÅ‚y nam na stabil- bagatelnymi kosztami. nych parametrach i wysokiej ja- RozwiÄ…zaniem alternatywnym w stosunku do potencjometrÛw mechanicznych okazaÅ‚y siÍ ich odpowiedniki elektroniczne. Do perfekcji w produkcji rÛÅ‚norod- nych potencjometrÛw elektronicz- nych doszÅ‚a firma Xicor. Dobre rozwiÄ…zania oferujÄ… rÛwnieÅ‚ Dal- las i Analog Devices. Z kolei Na- tional Semicondutor uruchomiÅ‚ produkcjÍ prostych regulatorÛw potencjometrycznych przeznaczo- nych specjalnie do zastosowaÒ audio - stanowiÄ… one rozszerzenie rodziny ukÅ‚adÛw Overture. NaturalnÄ… konsekwencjÄ… udos- konalania parametrÛw i rozszerza- nia siÍ aplikacji potencjometrÛw elektronicznych, byÅ‚o ich zinteg- Rys. 1. Schemat blokowy ukÅ‚adu LMC1992. Elektronika Praktyczna 10/98 43 Stereofoniczny przedwzmacniacz HiFi Rys. 2. Schemat elektryczny ukÅ‚adu korekcji barwy tonu. rowanie w strukturach bardziej zÅ‚oÅ‚onych ukÅ‚adÛw scalonych, przede wszystkim przedwzmac- niaczy audio. PrzykÅ‚adem takiej, niemal skoÒczonej, doskonaÅ‚oÅ›ci - o parametrach zadowalajÄ…cych na- wet najbardziej ortodoksyjnych au- diofili - jest ukÅ‚ad LMC1992 op- racowany przez National Semi- conductor. Schemat blokowy tego ukÅ‚adu przedstawiono na rys. 1. Jak moÅ‚na zauwaÅ‚yĘ ukÅ‚ad LMC1992 zawiera w sobie wszys- tkie podstawowe bloki funkcjonal- ne przedwzmacniacza, tzn: - multiplekser (przeÅ‚Ä…cznik) syg- naÅ‚Ûw wejÅ›ciowych, dziÍki ktÛ- remu moÅ‚na wybraĘ ürÛdÅ‚o od- twarzanego sygnaÅ‚u; - wtÛrniki napiÍciowe zapewnia- jÄ…ce wzajemne dopasowanie wszystkich stopni ukÅ‚adu; - wzmacniacze operacyjne, ktÛre wykorzystano jako aktywne ele- menty regulatorÛw barwy düwiÍ- ku; - elektroniczne potencjometry umoÅ‚liwiajÄ…ce ustalenie barwy düwiÍku (dwa pasma), balansu i gÅ‚oÅ›noÅ›ci; - moduÅ‚ polaryzacji, ktÛry zapew- nia optymalne warunki pracy wszystkich stopni przedwzmac- niacza; - interfejs szeregowy, poprzez ktÛ- ry moÅ‚na ustaliĘ poÅ‚oÅ‚enie wir- tualnych suwakÛw potencjomet- rÛw elektronicznych oraz prze- Å‚Ä…cznika wejśĘ. Konstruktorzy ukÅ‚adu zastoso- wali aktywny regulator barwy düwiÍku, poniewaÅ‚ jego konstruk- cja jest bardzo prosta, a caÅ‚kowity zakres regulacji bardzo duÅ‚y (24dB). Na rys. 2 w uproszczeniu przedstawiono strukturÍ regulato- ra. Rys. 3. Schemat elektryczny pÅ‚ytki sterownika. Elektronika Praktyczna 10/98 44 Stereofoniczny przedwzmacniacz HiFi Tabela 1. Funkcja Adres SÅ‚owo danych PrzykÅ‚ady [A2, A1, A0] [D5..D0] Numer wejÅ›cia 000 XDDDDD XX0000=OdÅ‚Ä…czone (Input) XX0001=CH1 XX0010=CH2 XX0011=CH3 XX0100=CH4 Regulacja tonów niskich 001 XXDDDD XX0000=-12dB Rys. 4. Sposób kodowania kierunku (Bass) XX1100+12dB obrotów w nastawniku BCW. Regulacja tonów wysokich 010 XXDDDD XX0000=-12dB (Treble) XX1100+12dB Opis ukÅ‚adu GÅ‚oÅ›ność 011 DDDDDD 000000=-80dB Opracowany przez przed- (Volume) 10100X=0dB wzmacniacz skÅ‚ada siÍ z trzech GÅ‚oÅ›ność prawego-przedniego kanaÅ‚u 100 XDDDDD X00000=-40dB moduÅ‚Ûw funkcjonalnych: (Ballance R) X1010X=0dB - sterownika (schemat elektryczny GÅ‚oÅ›ność lewego-przedniego kanaÅ‚u 101 XDDDDD X00000=-40dB na rys. 3); (Ballance L) X1010X=0dB - moduÅ‚u audio (schemat elekt- ryczny na rys. 5); - zasilacza zintegrowanego z elekt- IMP1, wykrywa fakt wciÅ›niÍcia w pamiÍĘ nieulotnÄ… EEPROM ronicznym wÅ‚Ä…cznikiem zasilania przycisku Wl1 zmieniajÄ…cego tryb o pojemnoÅ›ci 128B, ktÛrej nie- (schemat elektryczny na rys. 6). pracy W1 i wysyÅ‚a adekwatne do wielkÄ… czÍśĘ wykorzystano do W sterowniku przedwzmacnia- sytuacji polecenia do ukÅ‚adu zapamiÍtywania ostatnio ustalo- cza zastosowano dwa nietypowe LMC1992. Kontrola stanu Wl1 od- nych nastaw, ktÛre opisujÄ… zadanÄ… elementy - mikrokontroler bywa siÍ 40 razy na sekundÍ i jest przez uÅ‚ytkownika barwÍ düwiÍ- ST62T60 (produkowany przez wywoÅ‚ywana przez wewnÍtrzne ku, poÅ‚oÅ‚enie Å›rodka balansu, ak- SGS-Thomson) oraz impulsator fir- przerwanie od timera. Procedury tywne wejÅ›cie oraz gÅ‚oÅ›nośĘ. za- my Bourns, ktÛry speÅ‚nia rolÍ opÛüniajÄ…ce pozwalajÄ… zlikwido- stosowana w procesorze pamiÍĘ nastawnika analogowego. waĘ wpÅ‚yw drgaÒ stykÛw prze- EEPROM ma duÅ‚Ä… Å‚ywotnośĘ - Mikrokontroler US1 speÅ‚nia ro- Å‚Ä…cznika na dziaÅ‚anie programu. producent gwarantuje minimalnie lÍ centrum sterowania przed- Zastosowany w sterowniku aÅ‚ 300000 poprawnych operacji wzmacniacza, tzn. obsÅ‚uguje wy- mikrokontroler jest wyposaÅ‚ony kasowanie/zapis. Jak Å‚atwo poli- Å›wietlanie komunikatÛw na wy- Å›wietlaczu alfanumerycznym W1, analizuje stan stykÛw impulsatora Rys. 5. Schemat elektryczny pÅ‚ytki przedwzmacniacza. Elektronika Praktyczna 10/98 45 Stereofoniczny przedwzmacniacz HiFi lana od stopnia wejÅ›ciowego. DziÍki temu nie sÄ… zaburzane staÅ‚oprÄ…dowe warunki pracy przedwzmacniacza. UkÅ‚ad US5 zapewnia stabiliza- cjÍ napiÍcia zasilajÄ…cego procesor audio US4. SygnaÅ‚y interfejsu sze- regowego oraz napiÍcie zasilajÄ…ce podawane jest z pÅ‚ytki sterownika na zÅ‚Ä…cze Zl3. Ostatnim fragmentem urzÄ…dze- nia jest zasilacz zintegrowany z elektronicznym wÅ‚Ä…cznikiem za- silania. Jego schemat elektryczny przedstawiono na rys. 6. Jest to dośĘ nietypowy zasi- lacz, poniewaÅ‚ praktycznie caÅ‚y Rys. 6. Schemat elektryczny wÅ‚Ä…cznika i zasilacza. czas znajduje siÍ on pod napiÍ- czyĘ moÅ‚na dokonywaĘ do niej 50 odbywa siÍ poprzez kabel doÅ‚Ä…- ciem podawanym z transformatora wpisÛw dziennie przez prawie 17 czony do zÅ‚Ä…cza Zl2. Trzy piny sieciowego. UkÅ‚ad US6 speÅ‚nia lat! I/O procesora US1 (PC2..4) sÄ… rolÍ dwustabilnego przerzutnika, PoniewaÅ‚ obudowa ST62T60 programowo skonfigurowane do ktÛry jest sterowany przyciskiem ma zaledwie 20 wyprowadzeÒ emulacji zÅ‚Ä…cza szeregowego. Ta- Wl2, znajdujÄ…cym siÍ na pÅ‚ytce konieczne okazaÅ‚o siÍ sterowanie kie rozwiÄ…zanie okazaÅ‚o siÍ Å‚at- sterownika. KaÅ‚dorazowe wciÅ›niÍ- wyÅ›wietlacza W1 przez interfejs wiejsze do wykonania, niÅ‚ mody- cie tego przycisku powoduje zmia- 4-bitowy. To wÅ‚aÅ›nie z tego po- fikowanie do wymagaÒ LMC1992 nÍ stanu wyjÅ›cia US6A na prze- wodu linie wejÅ›ciowe D0..3 wy- obsÅ‚ugi portu SPI, ktÛry stanowi ciwny, co w konsekwencji powo- Å›wietlacza nie sÄ… podÅ‚Ä…czone. standardowe wyposaÅ‚enie proce- duje zwieranie i rozwieranie sty- ZaÅ‚oÅ‚eniem przyjÍtym przez sora ST62T60. kÛw miniaturowego przekaünika autora podczas projektowania Poprawne napiÍcie zasilania Prz1. PrzeÅ‚Ä…czane sÄ… jednoczeÅ›nie przedwzmacniacza byÅ‚o maksy- dla procesora i moduÅ‚u wyÅ›wiet- dwie pary stykÛw - jedna z nich malne uproszczenie jego obsÅ‚ugi lacza W1 zapewnia stabilizator odpowiada za przekazanie napiÍ- i zbliÅ‚enie sposobu regulacji do US3. JeÅ‚eli w urzÄ…dzeniu zostanie cia zasilajÄ…cego do pÅ‚ytek sterow- rozwiÄ…zaÒ tradycyjnych. Z tego zastosowany wyÅ›wietlacz z pod- nika i audio, druga para steruje wÅ‚aÅ›nie powodu rolÍ elementu Å›wietlaniem LED, nie wolno jest napiÍciem zasilajÄ…cym podÅ›wiet- ustalajÄ…cego wartośĘ nastawy speÅ‚- zasilaĘ go z wyjÅ›cia tego stabili- lacz wyÅ›wietlacza W1. NapiÍcie nia impulsator firmy Bourns, zna- zatora - do tego celu przewidzia- podawane jest na podÅ›wietlacz ny juÅ‚ Czytelnikom z zasilacza no osobny stabilizator. Potencjo- z katody diody D1, ktÛra jest AVT-366. Element ten z zewnÄ…trz metr P1 umoÅ‚liwia regulacjÍ kon- wÅ‚Ä…czona szeregowo z wyjÅ›ciem przypomina standardowy poten- trastu wyÅ›wietlanych znakÛw. stabilizatora US7. DziÍki temu cjometr, ale w jego wnÍtrzu kryjÄ… Schemat elektryczny czÍÅ›ci au- napiÍcie podawane na diody LED siÍ dwa przeÅ‚Ä…czniki chwilowe, dio przedstawiono na rys. 5. Jest podÅ›wietlacza jest nieco mniejsze generujÄ…ce przesuniÍte w fazie im- to minimalnie zmodyfikowana niÅ‚ nominalne, co powoduje mi- pulsy prostokÄ…tne. W zaleÅ‚noÅ›ci standardowa aplikacja ukÅ‚adu nimalne zmniejszenie jasnoÅ›ci od ich wzajemnej fazy (rys. 4) LMC1992. Zastosowano typowe podÅ›wietlenia. Stabilizator US7 procesor okreÅ›la kierunek obraca- elementy zewnÍtrzne oraz ukÅ‚ady musi byĘ wyposaÅ‚ony w skutecz- nia siÍ impulsatora, dziÍki czemu standardowe ukÅ‚ady polaryzujÄ…ce ny radiator, poniewaÅ‚ tracona jest moÅ‚liwe jest zwiÍkszanie lub wejÅ›cia sygnaÅ‚u audio. w nim duÅ‚a moc (ok. 3W). zmniejszanie wartoÅ›ci nastaw. Wszystkie wejÅ›cia sÄ… separowa- na wejÅ›ciu zasilacza zastosowa- UkÅ‚ad US2 (w modelu zasto- ne przy pomocy kondensatorÛw no mostek prostowniczy Graetza, sowano DS1813) jest scalonym unipolarnych o duÅ‚ej pojemnoÅ›ci dziÍki czemu przedwzmacniacz generatorem sygnaÅ‚u zerujÄ…cego (2,2µF). DziÍki temu dolna czÍs- moÅ‚na zasilaĘ wprost z wtÛrnego mikrokontroler US1. Zastosowanie totliwośĘ graniczna jest dośĘ maÅ‚a uzwojenia transformatora sieciowe- tego ukÅ‚adu byÅ‚o konieczne, aby (35Hz), a mogÄ…ca potencjalnie wy- go (zaciski ARK) lub zasilacza zabezpieczyĘ zawartośĘ pamiÍci stÄ…piĘ skÅ‚adowa staÅ‚a, jest oddzie- sieciowego (gniazdo Gn6). nieulotnej EEPROM US1. Zastoso- wanie standardowego ukÅ‚adu ze- rujÄ…cego z kondensatorem elektro- litycznym powodowaÅ‚o, Å‚e czasa- mi zawartośĘ pamiÍci byÅ‚a mody- fikowana w sposÛb niekontrolo- wany. Szeregowa transmisja danych z procesora do ukÅ‚adu LMC1992 Rys. 7. KsztaÅ‚t ramki adresowej i danych ukÅ‚adu LMC1992. Elektronika Praktyczna 10/98 46 Stereofoniczny przedwzmacniacz HiFi WYKAZ ELEMENTÓW PÅ‚ytka sterowania C20, C21, C30, C31: 2,2µF unipolarne Rezystory C22, C23, C24, C25, C26, C27, R1: 4,7k&! C28, C29, C32, C39, C43, C44, R2, R3: 3,3k&! C45: 10µF/25V P1: 10k&! miniaturowy potencjo- C33, C34: 10nF metr leżący C35, C36, C40, C41, C42, C47, Kondensatory C48: 100nF C1, C2: 27pF C37, C38: 8,2nF C3, C4, C5: 10µF/16V C46: 22µF/25V C6, C7, C8, C9: 100nF C49: 1000µF/25V C10: 100µF Półprzewodniki C11: 47µF US4: LMC1992 C12, C13: 2,2nF US5: 78L12 Półprzewodniki Różne US1: ST62T60B - zaprogramowany GN1, GN2, GN3, GN4, GN5: US2: DS1813 lub podobny podwójne gniazda Cinch (obudowa TO-92) Zl3: ZWS10 US3: 78L05 Różne PÅ‚ytka zasilacza W1: moduÅ‚ alfanumeryczny LCD Rezystory 1x16 z podÅ›wietleniem lub bez R28, R29, R31: 4,7k&! (opcje). W modelu zastosowano wyÅ›wietlacz WM-C1601M R30: 2,2k&! z podÅ›wietlaniem 1YLYc Kondensatory Wl1, Wl2: przeÅ‚Ä…czniki C50: 1000µF/25V X1: 8MHz C51, C52: 100nF Zl1, Zl2: ZWLB-10 (szpilki zacskane C53: 100µF/25V na kablu, lutowane w pÅ‚ytkÄ™) + Rys. 8. Algorytm obrazujÄ…cy sposób C54: 47µF/25V dwa 15 cm odcinki kabla 10- transferu danych do ukÅ‚adu C55: 2,2µF/16V żyÅ‚owego, zakoÅ„czone wtykami LMC1992. Półprzewodniki ZFC-10 T1: BC547 lub podobny US6: 74HCT74 lub podobny audio, poniewaÅ‚ nie sÄ… one wy- PÅ‚ytka audio US7: 7805 korzystywane w przedwzmacnia- Rezystory D1: 1N54001 lub podobna czu. R4, R5, R6, R7, R8, R9, R10, R11: M1: mostek prostowniczy 1,5A/50V Piotr ZbysiÅ„ski, AVT 47k&! Różne R12, R13, R14, R15, R16, R17, R18, SzczegÛÅ‚owe informacje o pro- GN6: gniazdo zasilajÄ…ce z bolcem R19, R20, R21, R22, R23, R24, R25, cesorach ST62T60B oraz narzÍ- R26, R27: 10k&! GN6': ARK2 dzia do nich dostÍpne sÄ… na Kondensatory Prz1: TQ2-5V - NAIS-Matsushita pÅ‚ycie CD-EP4. C14, C15, C16, C17, C18, C19, Zl4: ZWS-10 Skrócona charakterystyka przedwzmacniacza. Programowanie procesora szeregowy. Na rys. 8 przedstawio- ilość stereofonicznych wejść audio: 4; audio no algorytm opisujÄ…cy sposÛb wy- zakres regulacji poziomu wyjÅ›ciowego UkÅ‚ad LMC1992 programowany sÅ‚ania danej do LMC1992. Mak- (gÅ‚oÅ›noÅ›ci): -80dB..0dB (krok 2dB); jest poprzez trÛjprzewodowy, jed- symalna, dopuszczalna przez pro- zakres regulacji balansu kanałów: -40dB..0dB (krok 2dB); nokierunkowy interfejs szeregowy. ducenta, szybkośĘ taktowania we- zakres regulacji barwy dzwiÄ™ku: KaÅ‚da ramka danych wysyÅ‚anych jÅ›cia zegarowego CLK ukÅ‚adu Ä…12dB (krok 2dB); do ukÅ‚adu skÅ‚ada siÍ z 9 bitÛw LMC1992 wynosi 1MHz. zalecane napiÄ™cie wejÅ›ciowe: do 1VRMS; (rys. 7), spoÅ›rÛd ktÛrych trzy Wszystkie nastawy dotyczÄ…ce wszelkie nastawy sÄ… zapamiÄ™tywane najstarsze bity adresujÄ… funkcjÍ, parametrÛw toru audio (z wyjÄ…t- w nieulotnej pamiÄ™ci EEPROM mikrokontrolera sterujÄ…cego; a sześĘ kolejnych sÄ… danÄ…, ktÛra kiem numeru aktywnego wejÅ›cia) pasmo przenoszenia: 35Hz..100kHz; okreÅ›la wartośĘ nastawy. Dodatko- majÄ… krok 2dB. Wynika tego, Å‚e caÅ‚kowite znieksztaÅ‚cenia nieliniowe: wo wysyÅ‚ane sÄ… dwa bity (najstar- nie zawsze caÅ‚e 6-bitowe sÅ‚owo 0,15%; sze), ktÛre okreÅ›lajÄ…, Å‚e informacja danych jest wykorzystywane do odstÄ™p sygnaÅ‚u od szumu: 81dB; zasilanie: 15V/50mA (350mA jest kierowana do LMC1992. SÄ… przekazania informacji do ukÅ‚adu. z podÅ›wietlanym wyÅ›wietlaczem LCD); to tzw. bity adresowe. Ich zasto- W tab. 1 zawarto opisy nastaw elektroniczny wÅ‚Ä…cznik zasilania; sowanie pozwala doÅ‚Ä…czaĘ do tej wraz z ich adresami. cyfrowe sterowanie wszystkich funkcji samej szyny danych inne ukÅ‚ady Uwaga! W tab. 1 pominiÍto z prezentacjÄ… nastaw na wyÅ›wietlaczu programowane poprzez interfejs funkcje balansu tylnych kanaÅ‚Ûw alfanumerycznym LCD. Elektronika Praktyczna 10/98 47 Stereofoniczny przedwzmacniaczTHiFi P R O J E K Y Stereofoniczny przedwzmacniacz HiFi, część 2 kit AVT-477 KoÒczymy opis programowanego cyfrowo przedwzmacniacza audio. W drugiej czÍÅ›ci artykuÅ‚u omÛwiono sposÛb montaÅ‚u i uruchomienia urzÄ…dzenia oraz sposÛb jego obsÅ‚ugi. Jak siÍ okazuje, dziÍki poÅ‚Ä…czeniu moÅ‚liwoÅ›ci cyfrowego sterownika z analogowym sposobem MontaÅ‚ i uruchomienie prowadzeniu Å‚Ä…czÛwek ZWS. regulacji, bez trudu uzyskano Przedwzmacniacz jest monto- Przed zaciÅ›niÍciem zÅ‚Ä…czek na niezwykÅ‚Ä… prostotÍ wany na trzech jednostronnych kablach naleÅ‚y wybraĘ optymalny i przejrzystośĘ obsÅ‚ugi. pÅ‚ytkach drukowanych, ktÛrych sposÛb ich wyprowadzenia z pÅ‚yt- widoki mozaiki Å›cieÅ‚ek przedsta- ki sterownika. ZÅ‚Ä…cza koÒczÄ…ce wiono na wkÅ‚adce wewnÄ…trz nu- kable od strony pÅ‚ytki sterownika meru. Rozmieszczenie elementÛw sÄ… typu ZWLB (zaciskane na na pÅ‚ytce audio przedstawiono na kablu, lutowane bezpoÅ›rednio rys. 9, schemat montaÅ‚owy zasi- w druk). Powinny mieĘ moÅ‚liwie lacza znajduje siÍ na rys. 10, a na niski profil, poniewaÅ‚ sÄ… monto- rys. 11 pokazano widok pÅ‚ytki wane pod wyÅ›wietlaczem LCD. sterownika mikroprocesorowego. W modelu prezentowanym na MontaÅ‚ naleÅ‚y rozpocząĘ od zdjÍciach obydwa kable wyprowa- wlutowania zworek, ktÛre najlepiej dzono w gÛrnÄ… stronÍ pÅ‚ytki ste- jest wykonaĘ ze srebrzanki lub kynaru. KolejnośĘ montaÅ‚u podze- spoÅ‚Ûw jest w zasadzie dowolna - naleÅ‚y kierowaĘ siÍ przede wszys- tkim wygodÄ…. To wÅ‚aÅ›nie z powo- du wygody montaÅ‚ mechaniczny i elektryczny wyÅ›wietlacza LCD warto pozostawiĘ na koniec. PoniewaÅ‚ - generalnie rzecz biorÄ…c - konstrukcja elektryczna urzÄ…dzenia jest niezwykle prosta, jego montaÅ‚ i uruchomienie nie sprawi z pewnoÅ›ciÄ… Å‚adnych trud- noÅ›ci, pod warunkiem przestrze- gania poniÅ‚szych wskazÛwek. Uwagi wymaga wykonanie kab- li Å‚Ä…czÄ…cych poszczegÛlne moduÅ‚y ze sobÄ…. Po pierwsze, naleÅ‚y pamiÍtaĘ o tym, aby zachowaĘ Rys. 9. Miejsce montażu rezystorów Rys. 10. Rozmieszczenie elementów kolejnośĘ wyprowadzeÒ na wy- na pÅ‚ytce zasilacza. R2 i R3. Elektronika Praktyczna 11/98 63 Stereofoniczny przedwzmacniacz HiFi do pÅ‚ytki za pomocÄ… czterech tulejek dystansowych. Ich wyso- kośĘ naleÅ‚y dostosowaĘ do wyma- gaÒ obudowy urzÄ…dzenia. Nieco problematyczny jest takÅ‚e montaÅ‚ rezystorÛw R2 i R3 na pÅ‚ytce sterownika. NaleÅ‚y je bo- wiem przylutowaĘ od strony Å›cie- Å‚ek, przez co znajdujÄ… siÍ ìpodî impulsatorem IMP1 (rys. 12). Podczas uruchamiania naleÅ‚y pamiÍtaĘ, Å‚e metalowa czÍśĘ obu- dowy impulsatora doÅ‚Ä…czona jest do masy zasilania i stanowi frag- ment poÅ‚Ä…czeÒ elektrycznych na pÅ‚ytce. Uruchomienie urzÄ…dzenia spro- wadza siÍ zazwyczaj do wÅ‚Ä…czenia zasilania! JeÅ‚eli zastosowane ele- menty sÄ… sprawne, a montaÅ‚ wy- konany z duÅ‚Ä… dokÅ‚adnoÅ›ciÄ…, przedwzmacniacz rozpocznie pra- cÍ natychmiast po wÅ‚Ä…czeniu. PoniewaÅ‚ liczba bÅ‚ÍdÛw, mogÄ…- cych wystÄ…piĘ podczas montaÅ‚u, jest bardzo duÅ‚a, trudno jest przedstawiĘ krÛtkÄ…, uniwersalnÄ… receptÍ w jaki sposÛb naleÅ‚y po- stÍpowaĘ w razie kÅ‚opotÛw. Pod- czas diagnozowania ewentualnych uszkodzeÒ naleÅ‚y zwrÛciĘ uwagÍ na to, czy poprawnie jest inicjo- wany kontroler wyÅ›wietlacza. Je- Å‚eli tak, to chwilÍ po wÅ‚Ä…czeniu zasilania na wyÅ›wietlaczu pojawi siÍ napis: ìVolume: -10dBî (przy czym wartośĘ dB moÅ‚e byĘ inna, niÅ‚ podana). Wciskanie przycisku Wl1 powoduje przejÅ›cia do kolej- nych nastaw, co jest sygnalizowa- ne odpowiednimi komunikatami na wyÅ›wietlaczu. KrÍcenie oÅ›kÄ… impulsatora Imp1 powoduje z ko- lei zmianÍ wartoÅ›ci wyÅ›wietla- nych nastaw, zawsze z krokiem 2dB. JeÅ‚eli przedstawione regulacje nie sÄ… moÅ‚liwe do wykonania, winÍ ponosi procesor US1 (ew. ktÛryÅ› z elementÛw jego otocze- nia) lub sterownik wyÅ›wietlacza. RozrÛÅ‚nienie tych dwÛch przy- padkÛw umoÅ‚liwi kontrola za po- mocÄ… oscyloskopu szyny szerego- wej, ktÛra Å‚Ä…czy mikrokontroler Rys. 11. Rozmieszczenie Rys. 12. Rozmieszczenie elementów na US1 z procesorem audio US4. elementów na pÅ‚ytce pÅ‚ytce audio. KaÅ‚dorazowa zmiana poÅ‚oÅ‚enia oÅ›- sterownika. ki impulsatora Imp1 jest kwito- rownika, ale - jak pokazaÅ‚a prak- Kondensatory C10 i C11 naleÅ‚y wana przesÅ‚aniem ramki danych tyka - jest to zÅ‚e rozwiÄ…zanie, przed przylutowaniem koÒcÛwek z mikrokontrolera US1 do proce- poniewaÅ‚ przeszkadzajÄ… przewody poÅ‚oÅ‚yĘ na powierzchni pÅ‚ytki sora audio US4, co Å‚atwo wykryĘ Å‚Ä…czÄ…ce wyÅ›wietlacz z pÅ‚ytkÄ… ste- (zaznaczono obrys), poniewaÅ‚ nad oscyloskopem (najlepiej sprawdziĘ rownika. Znacznie lepszym jest nimi znajduje siÍ moduÅ‚ wyÅ›wiet- sygnaÅ‚ zegarowy, doÅ‚Ä…czony do wyprowadzenie tych kabli ìw dÛÅ‚î. lacza, ktÛry jest przymocowany wejÅ›cia CLK US4). Elektronika Praktyczna 11/98 64 Stereofoniczny przedwzmacniacz HiFi monicznych a napiÍciem wejÅ›cio- do kolejnej nastawy odbywa siÍ po wym. Jak widaĘ, poziom znie- wciÅ›niÍciu przez uÅ‚ytkownika ksztaÅ‚ceÒ dla sygnaÅ‚Ûw o amplitu- przycisku Wl1. Modyfikacji war- dach powszechnie stosowanych toÅ›ci wybranych nastaw dokonuje w sprzÍcie audio jest niewielki. siÍ przy pomocy impulsatora Imp1. Na dwÛch kolejnych rysunkach DomyÅ›lnÄ… nastawÄ… jest najczÍÅ›- - rys. 14 i 15 - przedstawiono ciej wykorzystywana regulacja dwie charakterystyki obrazujÄ…ce gÅ‚oÅ›noÅ›ci. Program sterujÄ…cy pracÄ… zakres regulacji barwy düwiÍku mikrokontrolera US1 dziaÅ‚a w taki w pasmie tonÛw wysokich i nis- sposÛb, Å‚e po czasie ok. 6,4 s od kich. Pomimo prostoty klasyczne- ostatniego poruszenia oÅ›ki impul- go ukÅ‚adu regulacji, jego skutecz- satora nastÍpuje automatyczny po- nośĘ jest bardzo duÅ‚a (Ä…12dB), wrÛt do regulacji gÅ‚oÅ›noÅ›ci. Do- a strojenie niezwykle proste - wy- kÅ‚adnie w tym samym momencie Rys. 13. Zależność zawartoÅ›ci starczy jeden kondensator. nastÍpuje zapis zmodyfikowanych harmonicznych od napiÄ™cia Regulacja poziomu sygnaÅ‚u na nastaw do pamiÍci EEPROM. Tak wejÅ›ciowego. wyjÅ›ciu ma nieco szerszy zakres: wiÍc wyÅ‚Ä…czenie zasilania przed- -80dB..0 (z krokiem 2dB), co wzmacniacza zaraz po zwiÍksze- pozwala pominąĘ koniecznośĘ niu lub zmniejszeniu poziomu osobnej implementacji funkcji Mu- gÅ‚oÅ›noÅ›ci spowoduje, Å‚e nowe te. TÅ‚umienie kanaÅ‚Ûw stereofo- nastawy nie zostanÄ… zapamiÍtane nicznych, ktÛre wykorzystano do i odtworzone po wÅ‚Ä…czeniu zasi- regulacji ich rÛwnowagi (balansu) lania. Takie rozwiÄ…zanie zapobie- moÅ‚na regulowaĘ w zakresie: ga nadmiernemu eksploatowaniu -40dB..0. pamiÍci EEPROM, a jak pokazaÅ‚a CzytelnikÛw chcÄ…cych wszech- praktyka nie przeszkadza w eks- stronnie przetestowaĘ tor audio ploatacji urzÄ…dzenia. przedwzmacniacza zachÍcamy do Piotr ZbysiÅ„ski, AVT wykorzystania sygnaÅ‚Ûw testowych, ktÛre znajdujÄ… siÍ na pÅ‚ycie wy- SzczegÛÅ‚owe informacje o pro- danej przez miesiÍcznik ìEstrada cesorach ST62T60B oraz dostÍpne i Studioî. O szczegÛÅ‚y prosimy py- dla nich narzÍdzia projektowe Rys. 14. Zakres regulacji tonów taĘ w Dziale Handlowym AVT. zamieszczono na pÅ‚ycie CD-EP2 wysokich. (w poprzednim numerze pomyÅ‚ko- ObsÅ‚uga wo podaliÅ›my CD-EP4). przedwzmacniacza DziÍki zastosowaniu mieszane- SygnaÅ‚y testowe audio znajdu- go, cyfrowo-analogowego sposobu jÄ… siÍ na pÅ‚ycie CD wydanej przez regulacji nastaw, obsÅ‚uga przed- miesiÍcznik ìEstrada i Studioî. wzmacniacza jest bardzo prosta. ZnajdÄ… siÍ one takÅ‚e na pÅ‚ycie Na rys. 16 przedstawiono kolej- CD-EP7, ktÛra ukaÅ‚e siÍ na po- nośĘ wÅ‚Ä…czania nastaw. PrzejÅ›cie czÄ…tku 1999 roku. Rys. 15. Zakres regulacji tonów niskich. Parametry toru audio i zakresy regulacji UkÅ‚ad LMC1992 zostaÅ‚ opraco- wany z myÅ›lÄ… o zastosowaniu w sprzÍcie audio wysokiej jakoÅ›ci. Dobra jakośĘ odtwarzania düwiÍ- ku zaleÅ‚y w znacznym stopniu od zawartoÅ›ci harmonicznych, ktÛ- rych cechÄ… charakterystycznÄ… jest ìpodbarwianieî düwiÍku. Na rys. 13 przedstawiono wykres zaleÅ‚- noÅ›ci pomiÍdzy zawartoÅ›ciÄ… har- Rys. 16. Sposób dostÄ™pu do regulacji nastaw przedwzmacniacza. Elektronika Praktyczna 11/98 65