Rekonstrukcja zabytkowej wieży
Tematem artykułu jest odtwarzanie więz
by dachowej wieży zabytkowego kościoła
w Skierbieszowie. Konserwator zabytków zalecił dokładnie odtworzenie samej
konstrukcji, jak i pokrycia. Zrekonstruować należało nawet takie detale jak połączenia
ciesielskie
w postaci dyli (gwoz
dzie drewniane), otwór na sznur od dzwonu w postaci krzyża
czy Å‚uskÄ™ z blachy miedzianej o takich samych rozmiarach jak w pierwowzorze.
Dobrze wykonaną więz
bę można podnosić dz
wigiem
Skierbieszów dawniej był własnością królewską i już w wieku XIV posiadał na wzgórzu
wśród łąk zamek obronny. Zamek przetrwał jedynie w nazwie wzniesienia, nazywanego do
dziś  Zamczyskiem . Sama budowla została zniszczona podczas najazdów tatarskich i wojen
szwedzkich w XVII w. W 1426 r.
król Władysław Jagiełło nadał Skierbieszów jako uposażenie biskupom chełmskim. W tym
samym roku powstał także pierwszy drewniany kościół pw. Wniebowzięcia NMP i św.
Dominika. W połowie XVII w. w miejsce popadającego w ruinę kościoła drewnianego
zbudowano kościół murowany z kamienia (opoki z ruin zamku obronnego). Dokumenty
wspominają o licznych wotach przy obrazie świadczących o żywym dawniej kulcie i łaskach.
W 1826 r. Skierbieszów został zdegradowany do osady wiejskiej, a majątek przeszedł w ręce
właścicieli świeckich. Także bogaty kościół mocno podupadł, w 1828 r. został doszczętnie
okradziony z wszelkich pamiątek i kosztowności. W 1915 r. w świątynię uderzyły dwa
pociski armatnie, które na pamiątkę zostały wmurowane w północną ścianę kościoła. W
czasie II wojny światowej hitlerowscy okupanci zamienili kościół na magazyn zbożowy. W
okresie zasiedlenia Zamojszczyzny przez Niemców w 1943 r.
w Skierbieszowie przyszedł na świat obecny prezydent Niemiec  Horst Kohler.
Dzięki państwowym dotacjom oraz pieniądzom zebranym przez miejscową ludność w 2008 r.
udało się odtworzyć wieżę kościoła. Zaszczyt rekonstrukcji tak znamienitego zabytku
przypadł firmie Yeti Dachy.
Po zdemontowaniu hełmu wieży głównej przy pomocy dz
wigu zaczęło się żmudne i
pracochłonne odtwarzanie więz
by. Zamojska konserwator zabytków zaleciła dokładne i jak
najstaranniejsze odtworzenie konstrukcji i pokrycia, łącznie z takimi detalami jak połączenia
ciesielskie w postaci dyli (gwoz
dzie drewniane), otwór na sznur od dzwonu w postaci krzyża,
łuska na wieży z blachy miedzianej o takich samych rozmiarach jak w pierwowzorze.
3000 Å‚usek
Konstrukcja wieży opiera się na ścianach metrowej grubości. Tworzy ją układ płatwi z
drewna modrzewiowego o przekroju 30 cm × 30 cm, obstawiony dookoÅ‚a murÅ‚atami o
przekroju 24 cm × 24 cm, z których wychodzÄ… sÅ‚upy z ukÅ‚adem mieczy i zastrzałów
połączone na dyle i klamry ciesielskie kute przez kowala. Na tak przygotowanej konstrukcji
wspierają się płatwie o podobnym przekroju, na których zamontowaliśmy dzwony.
Drobne detale jak otwór na sznur do dzwonu też się liczą
Wieża jest posadowiona na ośmiokącie, z którego wychodzą słupy zwieńczone również
ośmiokątem.
Na nim za pomocą zastrzałów osadzony jest król; do niego przymocowane są krążyny, z kolei
na nich znajduje się pełne deskowanie przykryte membraną o dużej paroprzepuszczalności.
Czopy i zaciosy Zobacz - www.krokiew.republika.pl , http://www.lech-bud.org
Największym wyzwaniem było tu wykonanie od podstaw górnego fragmentu wieży, czyli
hełmu ustawionego na placu przed kościołem. Ten fragment musiał być wykonany niemal  na
gotowo , tj. w takim stanie, który po jego podniesieniu pozwoliłby na połączenie z resztą
budowli. Aby zobrazować zakres i trudność prac podam, że samo pokrycie hełmu to ok. 3000
miedzianych łusek, wyciętych ręcznie, wyrobionych na żłobiarce i walcarce.
Dobry humor w pracy dobrze widziany
Efekt końcowy podstawy wieży
Wizyta prezydenta Niemiec
Gdy doszło do operacji podnoszenia hełmu dz
wigiem, okoliczni mieszkańcy robili sobie
pamiątkowe zdjęcia, a zgromadziło się ich tak wielu, że ze względów bezpieczeństwa miejsce
musiliśmy odgrodzić.
Operacja transportowania i obsadzania wyszła znakomicie. Po nałożeniu hełmu należało
skoncentrować się na kasetonach z blachy miedzianej, wykonywanych na segmentówce.
Następnie musieliśmy dorobić nieco miedzianych łusek, ułożyć kilkanaście metrów dachówki
karpiówki, zamontować rynny, rury spustowe i... efekt trzymiesięcznej pracy dwóch 3-
osobowych brygad cieśli i blacharzy wypadł znakomicie.
Główny element więz
by wieży
W wieży schowaliśmy pamiątkową puszkę miedzianą z nalutowaną datą realizacji remontu
wieży, w której znalazł się dokument z kilkoma informacjami o współczesnych dygnitarzach
kościelnych i świeckich. Nie zabrakło tu także podpisanych przez nas zdjęć z realizacji.
Gwoz
dzie drewniane, czyli dyle
Naszą pracę podziwiało wielu dostojników kościoła, na czele z biskupem zamojskim.
Docierały do nas także plotki, że nieoficjalną wizytę na budowie złoży prezydent Niemiec,
lecz pogłoski nie sprawdziły się.
Zbigniew KaraÅ›
Yeti Dachy
Lublin
y
ródło: Dachy, nr 1 (121) 2010
Usługi Ciesielskie - domy drewniane - domy szkieletowe - konstrukcje dachowe więz
by - www.lech-
bud.org
www.krokiew.republika.pl