143. WPAYW CIŚNIENIA NA ORGANIZM Zmienione ciśnienie wywołuje działanie mechaniczne i biochemiczne. - działanie mechaniczne występuje w zmianach, zwłaszcza szybkich, ciśnienia w otoczeniu spręzanie i rozpręzanie gazów np. w jelitach - działanie biochemiczne zlezy od powinowactwa chemicznego gazów do składników tkanek organizmu; określone zaleznością Berta: wpływ poszczególnych gazów, wchodzących w skład mieszaniny, na zywy organizm zalezy od ich ciśnień cząstkowych, a nie od ich procentowej zawartości w mieszaninie. Działanie biochemiczne będzie większe przy wzroście jego ciśnienia parcjalnego. 1.Wpływ obnizonego ciśnienia (hipobarii) Ciśnienie atm. zmniejsza się wraz z wysokością zgodnie z równaniem: p=po * e * h T=const p ciśnienie powietrza po ciśnienie na poziomie morza e podstawa log h wysokość Działanie mechaniczne: Następuje rozpręzenie gazów m.in. w uchu środkowym, zołądku, jelitach, zle wypełnionych ubytkach w zębach, co moze prowadzić do bólu ucha, zębów (aerodontalgia), wzdęć i kolki. Przy gwałtownym rozpręzeniu moze dojść do uszkodzenia płuc. AEROEMBOLIZM nadmiar gazów, które nie rozpuściły się we krwi w skutek zmniejszonego ciśnienia moze wydzielać się w postaci pęcherzyków i przy dostatecznie szybkim i duzym spadku powodować zatory małych naczyń (embolie). EBULIZACJA zjawisko wrzenia płynów tkankowych w organizmie; u człowieka ma małe znaczenie, gdyzwystępuje na wysokości ponad 19 km, wcześniej pojawia się niedotlenienie. Działanie biochemiczne: HIPOKSJA = NIEDOTLENIENIE Działanie biochemiczne związane jest z powinowactwem tlenu do hemoglobiny. Ilość tlenu związanego z hemoglobiną spada wraz ze spadkiem ciśnienia cząsteczkowego i obnizaniem ciśnienia atm. W wyniku hipoksji dochodzi do wielu zmian, głównie adaptacyjnych: - zwiększenie wentylacji płuc - przyspieszenie akcji serca - wzrost liczby erytrocytów i hemoglobiny a takze: - upośledzenie trawienia - zaburzenia koordynacji - zmiany psychiczne Bardzo powaznie niedotlenienie prowadzi do drgawek, porazeń, utraty przytomności i śmierci (powyzej 7000 m n.p.m.). 2.Wpływ podwyzszonego ciśnienia (hiperbarii) Ciśnienie w wodzie wzrasta liniowo wraz z głębokością o ok. 101,3 kPa (= 1atm) na kazde 10 m. Działanie mechaniczne: Spręzanie gazów w jamie brzusznej nie powoduje dolegliwości, jakie powstają przy ich rozpręzaniu. Choroba dekompresyjna (kesonowa) przy zbyt szybkim wynurzaniu z głębokości mogą wystąpić objawy jak: duszność, porazenia kończyn, niemota, zapaść, utrata przytomności, które mogą prowadzić nawet do śmierci (zastępowanie w mieszankach oddechowych azotu helem zmniejsza niebezpieczeństwo pojawienia się choroby). Działanie biochemiczne: Zwiększona pręzność tlenu (hipertoksja) moze prowadzić do zatrucia tlenem. 2 krotny wzrost pręzności moze okazać się szkodliwy przy dłuzszym wdychaniu; mogą pojawić się drgawki, utrata przytomności, uszkodzenie miązszu płucnego oraz narządu wzroku. Narkoza azotowa powstaje przy oddychaniu powietrzem na głębokościach pow. 50 60m; halucynacje, objawy jak przy upojeniu alkoholowym.