Nadzór = kontrola + możliwosc ingerencji I. Najogólniej przez kontrole rozumiemy: a) badanie zgodnosci stanu zaszłego, istniejacego lub planowanego ze stanem postulowanym robi sie to za pomoca okreslonych przez prawo mierników oceny poprawnosci działania kontrolowanego (kryteria kontroli), pozwalajacych na zbudowanie modelu, z którym porównuje sie istniejacy stan. Sa to kryteria: - legalnosci zgodnosci z prawem - celowosci - rzetelnosci - gospodarnosci - uwzglednienia interesu społecznego - uwzglednienia interesu indywidualnego - zgodnosci z polityka rzadu - inne; szczegółowe Prawo nie podaje znaczenia pozostałych kryteriów. Jednak wszystkie one podporzadkowane sa kryterium legalnosci, gdyż musza byc zgodne z prawem. Każdy rodzaj kontroli opiera sie na kryteriach tylko z nim zwiazanych. b) ustalenie zasiegu i przyczyn rozbieżnosci miedzy stanem zaistniałym a postulowanym jest to tresc działań kontrolnych; przedmiotem badań jest zarówno ostateczny efekt działania jak i całosc przedsiewziec podjetych by osiagnac zamierzony efekt. c) przekazanie wyników tego ustalenia, a czasem i wynikajacych stad dyspozycji zarówno podmiotowi kontrolowanemu, jak i podmiotowi organizacyjnie zwierzchniemu jest to element konstytutywny kontroli, bez niego kontrola nie spełnia swoich funkcji. W momencie, gdy organ kontrolujacy nie wpływa bezposrednio na działalnosc organu kontrolowanego, mamy do czynienia z tzw. "kontrola czysta". Akty normatywne regulujace poszczególne rodzaje kontroli, reguluja też jej zasieg rzeczowy i podmiotowy. Kontrola obejmuje zazwyczaj wszystkie podmioty prawne poddane kontroli. II. Nadzór to taki zespół realizowanych kompetencji, których wpływ na działalnosc organów podporzadkowanych jest bardziej intensywny i bezposredni, a które maja na celu usuniecie nieprawidłowosci i zapobieganie im na przyszłosc. Należa tu działania majace poprawic lub usunac skutki działań nieprawidłowych oraz akty prewencyjne nadajace kierunek działalnosci. Sa to takie akty prawne jak: polecenia służbowe, uchylenia lub zmiana decyzji, wytyczne, akty realizujace odpowiedzialnosc służbowa pracownika lub członków organów kolegialnych. Prosciej: nadzór to badanie działalnosci danego podmiotu administrujacego (kontrola) połaczone z możliwoscia pomocy, wpływu a także modyfikacji tej działalnosci, dokonywane przez organ zwierzchni funkcjonalnie lub organizacyjnie, w celu zapewnienia zgodnosci tej działalnosci z prawem, a w okreslonych przypadkach zgodnosci z pewnymi wartosciami szczegółowymi, także okreslonymi w prawie. Zabiegi i działania jakie organ nadzorujacy podejmuje by rozeznac sie w działaniach jednostki niższego szczebli nazywamy kontrola. Rodzaje nadzoru: a) nadzór nad adm. rzadowa oznacza zakres zadaniowy i kompetencyjny w poszczególnych sektorach, quasi-sektorach i wszelkiego rodzaju oddziaływania w stosunku do wszystkich podmiotów organizacyjnie podległych b) nadzór policyjny zwiazany z policja administracyjna o charakterze skarbowym, celnym itp. Ten typ nadzoru oznacza, że możliwosc wymuszenia pewnego zachowania zgodnie z prawem odnosi sie do podmiotów, które nie sa organizacyjnie podległe organowi nadzorujacemu c) nadzór nad samorzadem terytorialnym w samorzadzie wyeliminowane jest kierownictwom i hierarchiczne podporzadkowanie. Mamy tu do czynienia z nadzorem weryfikacyjnym podejmowanym przez organ nie zwierzchni, gdyż takiego nie ma. Nadzorowi jest tu poddana działalnosc samorzadu, a nie jego organy. Jest to działalnosc zwiazana z realizacja demokracji bezposredniej.