Szkoła Konstruktorów
S
z
k
o
ł
a
K
o
n
s
t
r
u
k
t
o
r
ó
w
ozwiązanie zadania powinno zawierać schemat elektryczny i zwięzły opis
działania. Model i schematy montażowe nie są wymagane. Przysłanie
Rdziałającego modelu lub jego fotografii zwiększa szansę na nagrodę.
Ponieważ rozwiązania nadsyłają czytelnicy o różnym stopniu zaawansowania, mi-
le widziane jest podanie swego wieku.
Ewentualne listy do redakcji czy spostrzeżenia do erraty powinny być umieszczo-
ne na oddzielnych kartkach, również opatrzonych nazwiskiem i pełnym adresem.
Prace należy nadsyłać w terminie 45 dni od ukazania się numeru EdW (w przypadku
P
r
a
c
e
n
a
l
e
ż
y
n
a
d
s
y
ł
a
ć
w
t
e
r
m
i
n
i
e
4
5
d
n
i
o
d
u
k
a
z
a
n
i
a
s
i
ę
n
u
m
e
r
u
E
d
W
(
w
p
r
z
y
p
a
d
k
u
prenumeratorów  od otrzymania pisma pocztą).
p
r
e
n
u
m
e
r
a
t
o
r
ó
w

o
d
o
t
r
z
y
m
a
n
i
a
p
i
s
m
a
p
o
c
z
t
ą
)
.
Zadanie 41
Na wakacje chciałbym Wam podrzucić fortunnie przerwany podczas wiercenia ne wokół tych przewodów przez przebieg
zadanie bardzo ciekawe, praktyczne, i co otworu w ścianie. sieci 220V 50Hz. Przy bliższym zastano-
najważniejsze z punktu widzenia Szkoły Problemem jest nie tylko trudność na- wieniu się, można dojść do wniosku, ze
Konstruktorów - umożliwiające zarówno prawienia szkody, ale i ryzyko porażenia. wytwarzane pole magnetyczne będzie ma-
wykazanie się pomysłowością, jak i prze- Wszystkich takich sytuacji można uniknąć, łe ze względu na obecność par przewo-
prowadzenie praktycznych prób. dysponując przyrządem wykrywającym dów, w których prąd płynie w przeciwnych
Pomysł tego zadania nadesłało kilku ko- obecność przewodów elektrycznych pod kierunkach, niejako znosząc się. Niemniej
A
n
d
r
z
e
j
legów. Już wiele miesięcy temu Andrzej tynkiem. jednak jakieś niewielkie pole zostanie wy-
Adamczyk z Ostrowca Św. zaproponował Oto oficjalny temat zadania 41: tworzone i można je badać za pomocą od-
A
d
a
m
c
z
y
k
temat zadania:  Wykrywacz kabli w ścia- powiedniej  anteny , na przykład w formie
A

u
k
a
s
z
Z
a
p
r
o
j
e
k
t
o
w
a
ć
p
r
z
y
r
z
ą
d
p
o
z
w
a
l
a
j
ą
c
y
nach (pod napięciem) . Potem A
ukasz Zaprojektować przyrząd pozwalający cewki podłączonej do jakiegoś czułego de-
Świerczyna z Libiąża zaproponował  nie- określić przebieg przewodów instalacji tektora.
Ś
w
i
e
r
c
z
y
n
a
o
k
r
e
ś
l
i
ć
p
r
z
e
b
i
e
g
p
r
z
e
w
o
d
ó
w
i
n
s
t
a
l
a
c
j
i
e
l
e
k
t
r
y
c
z
n
e
j
w
ś
c
i
a
n
a
c
h
b
u
d
y
n
k
u
(
p
o
d
t
y
n
drogi układ do bezprzewodowego i szyb- elektrycznej w ścianach budynku (pod tyn- Przy wykorzystaniu tej koncepcji,
k
i
e
m
)
.
kiego zidentyfikowania przerwy w kablu kiem). w pierwszej kolejności należy przeprowa-
będącym pod napięciem sieci energetycz- dzić próby, by określić parametry anteny
L
e
s
z
e
k
e
b
r
o
w
s
k
i
nej . Niedawno Leszek ebrowski z Elbląga Od razu chciałbym uściślić warunki zada- odbiorczej oraz układu wykrywającego -
podał propozycję pt.  Przyrząd wykrywają- nia. Zaprojektowany przyrząd nie ma być detektora.
cy kable w ścianie z dokładnością do wykrywaczem metalu (miedzi lub alumi- 2. W drugiej koncepcji system składałby
2...3cm. . nium). Wykonanie takiego wykrywacza nie się z dwóch części: nadawczej i odbiorczej.
Nie trzeba chyba nikogo przekonywać, byłoby wcale proste. Zamiast wykrywać (wszechobecne) prze-
jak bardzo przydatny jest taki przyrząd. Każ- Zadanie jest znacznie łatwiejsze. Należy biegi o częstotliwości 50Hz, do sieci moż-
dy, kto choć trochę majsterkuje we wła- wykorzystać fakt, że prąd płynący w prze- na wprowadzić przebieg o innej częstotli-
snym mieszkaniu zna problem od pod- wodach wytwarza pole (elektro)magne- wości i traktując przewody w ścianach ja-
szewki. Ileż to razy najzwyklejszy gwóz
dz
tyczne. Na tej zasadzie należy oprzeć dzia- ko anteny, śledzić ich przebieg za pomocą
wbijany w ścianę jak na złość przebił prze- łanie projektowanego przyrządu. selektywnego odbiornika. Wspomniany
wód elektryczny, albo powodując zwarcie, Generalnie widzę tu dwie możliwości. dodatkowy przebieg miałby częstotliwość
albo przynajmniej zwiększając ryzyko pora- 1. Ponieważ przyrząd ma służyć do wy- znacznie większą niż 50Hz. Wiem z opo-
żenia prądem (potem ktoś mówi, że u nie- krywania czynnych obwodów sieci ener- wiadań, że niektórzy wykorzystywali do te-
go ściana  kopie , gdy wilgotność powie- getycznej, gdzie występują napięcia i prą- go celu przenośny radioodbiornik na zakre-
trza jest duża). Ileż to razy kabel został nie- dy zmienne, można wykorzystać promie- sie fal długich, a częstotliwość  wpuszcza-
niowanie elektromagnetyczne, wytwarza- na do sieci była rzędu 180...200kHz.
ELEKTRONIKA DLA WSZYSTKICH 6/99
27
Szkoła Konstruktorów
S
z
k
o
ł
a
K
o
n
s
t
r
u
k
t
o
r
ó
w
Oczywiście, nie powinna to być sama no- neratora do sieci. Częstotliwości rzędu Jak zwykle zachęcam też do nadsyłania
śna, tylko przebieg nośny o tej częstotliwo- 200kHz najprawdopodobniej nie przejdą propozycji następnych zadań do Szkoły
ści modulowany, a właściwie kluczowany przez transformator sieciowy i należy je Konstruktorów. Autorzy zaprezentowa-
przebiegiem m.cz. (500Hz....4kHz). Po wy- wyprowadzić za pomocą kondensatorów, nych zadań otrzymają nagrody rzeczowe.
braniu takiej koncepcji należy tylko zbudo- niejako omijając transformator. Wszyscy trzej pomysłodawcy niniejszego
wać prosty generator, który byłby podłą- W przypadku wykorzystania niższej czę- zadania, wymienieni wcześniej, otrzymają
czany do przewodów sieci. Zbudowanie stotliwości nośnej (od kilkuset herców do nagrody w postaci zestawów książek S.
generatora (180...200kHz) kluczowanego kilku kiloherców - wtedy nie jest potrzebny Gardynika, przedstawianych niedawno
przebiegiem m.cz (500...4000Hz) nie jest drugi generator kluczujący) można się w EdW.
żadnym problemem - wystarczy najprost- spodziewać, że częstotliwości takie przej-
szy układ na bramkach. Stabilność genera- dą przez transformator sieciowy. W takim Tematem zadania 37 było Zaprojektować
tora nośnej i generatora m.cz nie gra tu razie układ nadawczy byłby prostszy - moż- sygnalizator niezapiętych samochodowych
większej roli. Tak samo moc wyjściowa nie na powiedzieć, że nie byłby to klasyczny pasów bezpieczeństwa lub układ przypo-
musi być duża. Jedynym problemem bę- nadajnik, a raczej kluczowane obciążenie. minający o konieczności ich zapięcia.
dzie wykonanie obwodów wyjściowych ta- Trzeba za to zbudować czuły odbiornik na
kiego generatora, które powinny być od- daną częstotliwość - prawdopodobnie wy- Jak zwykle otrzymałem wiele rozwiązań,
porne na napięcie sieci 220V (można wy- starczy jakaś cewka i czuły wzmacniacz w czym sześć modeli. Zgodnie z oczekiwa-
korzystać kondensatory separujące o na- z głośniczkiem. niami, uczestnicy podzielili się na dwie gru-
pięciu pracy 2kV). Generator taki mógłby Jak z tego wynika, możliwości jest wie- py. Część próbowała zaprojektować sygna-
być zasilany z baterii i włączany na przykład le. Okres wakacji i urlopów jest znakomitą lizator, sprawdzający fakt zapięcia czy nie-
między przewody sieci. Bardziej skutecz- porą na zmierzenie się z tym jakże prak- zapięcia pasów. Inni zdecydowali, że lep-
ne, ale też ryzykowne pod względem bez- tycznym zadaniem. szym rozwiązaniem postawionego zadania
A
l
e
u
w
a
g
a
!
N
i
e
p
e
ł
n
o
l
e
t
n
i
i
n
i
e
d
o
ś
w
i
a
d
pieczeństwa użytkowania byłoby wykorzy- Ale uwaga! Niepełnoletni i niedoświad- jest  przypominacz , który każdorazowo
c
z
e
n
i
u
c
z
e
s
t
n
i
c
y
w
ż
a
d
n
y
m
w
y
p
a
d
k
u
n
i
e
stanie tylko jednego przewodu sieci czeni uczestnicy w żadnym wypadku nie po uruchomieniu samochodu dz
więkiem
p
o
w
i
n
n
i
p
r
z
e
p
r
o
w
a
d
z
a
ć
p
r
ó
b
z
u
k
ł
a
d
a
m
i
,
i podłączenie drugiego zacisku wyjściowe- powinni przeprowadzać prób z układami, i światłem przypomina o konieczności za-
m
a
j
ą
c
y
m
i
b
e
z
p
o
ś
r
e
d
n
i
k
o
n
t
a
k
t
z
n
a
p
i
ę
go generatora do jakiejś prawdziwej masy mającymi bezpośredni kontakt z napię- pięcia pasów.
c
i
e
m
s
i
e
c
i
e
n
e
r
g
e
t
y
c
z
n
e
j
.
- uziemienia (grzejnika, kranu). Takiego roz- ciem sieci energetycznej. Analizę nieprzypadkowo zacznę od
wiązania nie polecam. Co prawda można Wyraz
nie informuję, że nie są konieczne omówienia sygnalizatorów
założyć, że poszukiwania przewodów z po- działające modele i naprawdę nie oczeku-
S
y
g
n
a
l
i
z
a
t
o
r
y
mocą takiego systemu będą się odbywać ję, że wszyscy, w tym najmłodsi, przepro- Sygnalizatory
przy braku napięcia sieci (wyłączonych wadzą próby. Mniej doświadczeni niech po
bezpiecznikach), jednak nie można wyklu- prostu skoncentrują się na zaprojektowa- Na wstępie fragment listu 13-letniego
M
a
t
e
u
s
z
a
S
z
c
z
y
g
ł
a
czyć, że kiedyś ktoś o tym zapomni i cała niu schematu według przyjętej koncepcji. Mateusza Szczygła z Krakowa: (...) na po-
zabawa skończy się tragedią. Dla takich teoretycznych prac rezerwuję czątku wydawało mi się, że układ będzie
Pokrewną możliwością, znacznie bez- część puli nagród. bardzo prosty. Zacząłem rysować i naryso-
pieczniejszą, jest wbudowanie wspomnia- Jedynie pełnoletni, doświadczeni elek- wałem schemat piekielnie zawiły (...) Gdy
nego kluczowanego generatora w typowy tronicy mogą przeprowadzić próby i wyko- zobaczyłem te piekielne połączenia, zrobiło
zasilacz wtyczkowy. Wtedy generator był- nać działające modele. Jak zwykle, najlep- mi się słabo. Pomyślałem, żeby w charak-
by zasilany nie z baterii, tylko z tego zasila- sze rozwiązania praktyczne mogą trafić do terze sygnalizatora użyć radia samochodo-
cza. W takiej wersji do rozwiązania pozo- działu Elektronika-2000, a ich autorzy otrzy- wego. (...) Ostatecznie Mateusz zdecydo-
staje problem wpuszczenia przebiegu ge- mają normalne honoraria. wał się na układ zawierający styki pod fote-
Rozwiązanie zadania 37
lami oraz coś w rodzaju dynama czynnego w fotelu oraz umieszczonych na pasach. Wszystkim kolegom, którzy w trudzie
podczas wyciągania pasów. Choć układ nie Układ Wojtka zawiera szereg zupełnie nie- i znoju wymyślali układy sprawdzające, czy
jest dopracowany i w zaproponowanej po- konwencjonalnych rozwiązań własnego pasażer siedzi w fotelu i czy ma zapięte pa-
staci nie ma szans na praktyczną realizację pomysłu, z których większość nie powinna sy, można polecić ten prosty sposób
w warunkach amatorskich, chciałbym pu- być stosowana. Biorąc jednak pod uwagę z EXOR-ami.
M
a
t
e
blicznie pochwalić młodego Autora za inte- wiek Autora, można to wybaczyć, a nawet Bramki EXOR wykorzystał także Mate-
u
s
z
K
a
w
a
ł
k
i
e
w
i
c
z
resujące pomysły: wykorzystanie radia pochwalić za wnikliwość, zachęcając go usz Kawałkiewicz z Tuliszkowa (przy okazji
M
i
c
h
a
ł
a
G
r
z
e
l
c
z
a
k
a
oraz użycie tyrystorów w roli elementów jednocześnie do baczniejszego zwrócenia pozdrawiam Michała Grzelczaka). Mateusz
pamiętających. W przypadku nowoczesne- uwagi, jak to robią inni. zdecydował się na rozbudowany sygnaliza-
D
a
r
i
u
s
z
a
S
o
ł
go radia włączanego nie stykiem potencjo- Podobne uwagi kieruję do Dariusza Soł- tor, uważając, że ...przypominacz urucha-
k
o
w
s
k
i
e
g
o
metru głośności, tylko przyciskiem, wyko- kowskiego z Woli Batorskiej. Choć układ miany na początku każdej jazdy, mrugający
rzystanie go stoi pod dużym znakiem zapy- zawiera istotne błędy (np. wiszące w po- lub piszczący, po pewnym czasie znudziłby
tania. Niemniej podstawowa idea jest do- wietrzu wejścia bramek CMOS), zapropo- się, a w końcu zacząłby irytować kierowcę.
bra, bo można wykorzystać tylko głośniki nowana idea jest ciekawa. Darek jako je- Mateusz zaproponował wykorzystanie mi-
i podawać na nie sygnał z innego z
ródła den z nielicznych zastosował bramki kroprocesora i wyświetlacza alfanumerycz-
(odłączywszy uprzednio od radia za pomo- EXOR, czym znakomicie uprościł układ sy- nego, przy czym system oprócz sygnaliza-
cą przekaz
nika). gnalizacyjny. Jedna bramka kontroluje jed- cji niezapięcia pasów, spełniałby też inne
Chciałbym też pochwalić 12-letniego no siedzenie (dwa styki: pod fotelem i przy zadania. Autor przewidział też sytuację,
Wojciecha Macka z Nowego Sącza, który pasach). Bramka EXOR  odzywa się , gdy gdy zamiast pasażera, na fotelu umie-
W
o
j
c
i
e
c
h
a
M
a
c
k
a
nadesłał schemat układu zawierającego stany na obu wejściach są różne, czyli szczony będzie jakiś bagaż. - brawo! Układ
układy 4060 (2szt) i 4017. Wojtek planuje w praktyce wtedy, gdy ktoś siedzi w fote- elektroniczny po dopracowaniu (i zaprogra-
wykorzystanie styków umieszczonych lu, a pasy nie są zapięte. mowaniu mikrokontrolera) ma szansę dzia-
26 ELEKTRONIKA DLA WSZYSTKICH 6/99
Szkoła konstruktorów
S
z
k
o
ł
a
k
o
n
s
t
r
u
k
t
o
r
ó
w
łać - nie mam zastrzeżeń. Słabszą stroną sem  koniec 1 ). Zamykamy drzwi, stan cności pasażera. W każdym razie pomysł
projektu Mateusza są czujniki, samodziel- wysoki trwa nadal. Jeśli teraz przekręcimy jest ciekawy, a po dopracowaniu i przete-
nie wykonane z blaszek. Nie tylko w tym kluczyk to zostaje zasilony układ generato- stowaniu może spełnić założone zadanie.
przypadku mam poważne wątpliwości co ra, i usłyszymy sygnał dz
więkowy. Gdy za- Choć wszystko wskazuje, że układ z kon-
do trwałości takich czujników. Ponieważ pniemy pasy to na wyjściu  koniec 1 po- densatorem dołączonym równolegle do fo-
urządzenie ma działać niezawodnie przez jawi się stan niski i generator przestanie todiody będzie działał (Tomek obiecuje zre-
długi czas, należałby w miarę możliwości być aktywny. Układ obsługujący czujnik sztą, że przyśle model wraz z modelem do
stosować fabryczne, niezawodne i trwałe (bramki 4093/A i /B) są połączone w prze- zadania nr 38), mimo wszystko mam jedną
styki. rzutnik RS. Dzięki temu że otwieramy wątpliwość. Ponieważ rolka z pasami za-
Zdecydowanie prostszy układ, zawierają- drzwi, układ rozpoznaje które pasy powin- zwyczaj jest ukryta, czy ktoś zdecyduje się
K
a
m
i
l
cy tylko kostkę 555, zaproponował Kamil ny być zapięte, a które nie. na taką przeróbkę? Ale trzeba przyznać, że
Matczyński z Poznania. Kamil nie podał, jak (...) Należy też uwzględnić możliwość jeśli już się zdecyduje, to ma szansę wyko-
M
a
t
c
z
y
ń
s
k
i
wyobraża sobie realizację czujników, wyłączenia całego układu (zasilania), by nać układ, który będzie miał szereg zalet.
a skoncentrował się na układzie elektro- móc spokojnie jez
dzić bez pasów po I jeszcze fragment listu Tomka, nadesła-
nicznym, który rzeczywiście będzie działał. podwórku (np. gdy wyprowadzamy samo- nego wraz z rozwiązaniem tego zadania:
F
i
l
i
p
R
u
s
Także Filip Rus z Zawiercia nadesłał nie- chód z garażu przed dom). Aby założenia (...) Dziękuję bardzo za otrzymane dotych-
skomplikowany schemat, jednak układ nie moje były spełnione, należy zastosować czas nagrody ze Szkoły Konstruktorów,
będzie działał w zaplanowany sposób. minimum dwa układy 4093. Jeden dla czę- każda z nich jest dla mnie bardzo warto-
Michał Kobierzycki z Grójca przewidział ści obsługującej czujniki (musi być zasilany ściowa.
M
i
c
h
a
ł
K
o
b
i
e
r
z
y
c
k
i
trzy wersje swego układu do współpracy cały czas), a drugi dla generatora (zasilanie Muszę przyznać, że naprawdę umiecie
z różnymi typami pasów (nowsze, bez- włączane za pomocą stacyjki), albo nie sto- trafić w gusta czytelników. I nie wiem w ja-
władnościowe i stare, stałe). Czujnikiem sować generatora z bramek tylko zastoso- ki sposób zaszło kilka zdarzeń, które mnie
zapięcia pasów są kontaktrony współpra- wać np: układ UM 3561 (generator melo- dotyczą.
cujące z magnesami. Tylko w przypadku dii) i zasilić go przez odpowiedni ogranicz- Niecały rok temu, gdy rozmyślałem jak
starych pasów propozycja jest inna - oto nik napięcia ze stacyjki. zdobyć katalog firmy  Motorola , to w ja-
fragment listu: (...) Trzecia wersja zamiast Przedstawiony układ przeznaczony jest kiś czas póz
niej otrzymałem za udział
kontaktronu ma dwa przewody które idą dla jednej osoby np. kierowcy. By układ w Szkole Konstruktorów właśnie katalog
do wieszaka na słupku. Dotyczy to pasów, mógł obsługiwać cztery osoby to należy je- Motoroli.
które mają stałą długość (ustawianą raz dla szcze dorobić trzy układy które zajmują się Podam inny przykład: gdy zobaczyłem
danego kierowcy). Takie pasy mają na obsługą czujników (czyli powielić układ na w EdW nowe zestawy startowe, a szcze-
słupku specjalny wieszak, by np. pasów bramkach 4093/A /B) i rozdzielić diodami gólnie rezystory (bardzo trafnie dobrane
nie przytrzasnąć drzwiami. Na słupku jest obwody wyłączników drzwiowych. wartości rezystancji), pomyślałem, że
T
o
m
a
s
z
S
a
p
l
e
t
t
a
przykręcony  wieszak (wygląda on tak: Tomasz Sapletta z Donimierza dokonał w najbliższym czasie złożę zamówienie
ma otwór w który wkłada się  bolec ) interesującej analizy problemu i zdecydo- w korporacji AVT na te rezystory. Jeszcze
i moją propozycją jest by po bokach tego wał się na sygnalizator. Stan pasów ma przed zamówieniem dotarła do mnie pacz-
wieszaka, wewnątrz tej dziury w którą u niego być kontrolowany przez prosty tor ka z EdW za udział w Szkole Konstrukto-
wkłada się  bolec , umieścić dwa przewo- podczerwieni, sprawdzający jaka część pa- rów . W niej znajdowały się 2 zestawy star-
dy. Zostaną one zwarte gdy  bolec zosta- sa jest nawinięta na rolce. Gdy pasy nie towe: rezystory, oraz kondensatory. Je-
nie powieszony, czyli gdy pasy nie są za- będą zapięte, rolka będzie gruba, co prze- szcze inny przykład, gdy otrzymałem za
pięte. rywa wiązkę podczerwieni. Oto fragment udział w  Szkole Konstruktorów trzy
Michał wpadł na pewien ciekawy po- listu: (...) Urządzenie, zaprojektowane prze- części podręcznika akademickiego  Ob-
mysł. Aby rozróżnić, czy sygnalizator ma ze mnie to  prosta bariera podczerwieni - wody Elektryczne J. Osiowskiego i J.
działać tylko dla kierowcy, czy też dla pasa- zawiera jeden układ scalony CMOS 4093, Szabatina, to na początku bardzo się ucie-
żerów, proponuje wykorzystać sygnał diodę IRED i fotodiodę. Na pracę urządze- szyłem, a gdy obejrzał je mój starszy brat
otwierania i zamykania drzwi. Jeśli dane nia nie wpływa zastosowanie prościutkie- ucieszył się jeszcze bardziej, ponieważ te
drzwi nie były otwierane, to znaczy, że pa- go generatora o częstotliwości znacznie książki były mu potrzebne (i są w dalszym
sażerowie nie wsiedli. Idea niewątpliwie zmieniającej się przy zmianie temperatury. ciągu) na studiach. Mam nadzieję, że także
interesująca, niemniej układ elektroniczny, Układ elektroniczny wykrywający zapięte ja je wykorzystam, jeśli za 3 lata dostanę
obsługujące jeden fotel i jedne pasy, poka- pasy należy włączyć w obwód stacyjki sa- się na studia.
r
y
s
u
n
k
u
1
zany na rysunku 1 zawiera przynajmniej je- mochodu tak, aby przy uruchomieniu silni- Każde wyróżnienie, a czasem nagroda
den błąd. Zastanówcie się nad sensem ka został dołączony do napięcia. Przy załą- mobilizuje mnie do dalszego udziału
włączenia diody - rozważcie różne przypad- czeniu układu do napięcia, jeśli pasy nie są w rozwiązywaniu zadań ze Szkoły Kon-
ki. Co się stanie, gdy na wyjściu bramki zapięte, zapala się dioda sygnalizująca struktorów. Naprawdę bardzo miło jest
A będzie stan wysoki, a bramki C, D nie o konieczności zapięcia pasów i ewentual- przeczytać swoje nazwisko w tak wspania-
będą zasilane? Czy przez diodę nie popły- nie uruchamia się brzęczyk. łym piśmie elektronicznym.
nie prąd, który zasili generator? Czy nie le- Nie zachęcam do kopiowania schematu Jestem bardzo wdzięczny (na pewno in-
r
y
s
u
n
k
u
2
piej zamiast diody dać rezystor o dużej z rysunku 2, bo Tomek zupełnie niepo- ni czytelnicy też), za wprowadzenie w pra-
wartości? O innych wątpliwościach doty- trzebnie zastosował generator 36kHz klu- wie każdym wydaniu EdW jednej strony
czących tego i innych układów opowiem czowany przebiegiem 1ms (włączony) / poświęconej recenzji książek, a także za
za chwilę. W każdym razie według opisu 1s (wyłączony). Taki generator jest po- wprowadzenie przez AVT księgarni wysył-
układ ma działać następująco: (...) część trzebny tylko w przypadku zastosowania kowej. Właśnie w ten sposób każdy elek-
elektroniczna obsługująca czujnik (bramki odbiornika scalonego rodziny TFMS lub tronik może powiększyć swoją (skromną)
4093/A i 4093/B) jest zasilana cały czas, SFH. Gdy odbiornikiem jest zwykła foto- bibliotekę o kolejne książki i katalogi.
natomiast układ generatora (bramki dioda, nośna 36kHz nie jest potrzebna. yczę całej Redakcji EdW dalszych sukce-
r
y
s
u
n
k
u
2
4093/C i 4093/D) jest zasilany tylko wtedy, Układ z rysunku 2 nie jest dopracowany sów i utrzymania formy EdW takiej jak do-
gdy przekręcimy kluczyk w stacyjce. I tak pod kilkoma innymi względami. Między in- tychczas. Chcę bardzo podziękować wszy-
otwieramy drzwi samochodu - załącza się nymi można zmniejszyć wrażliwość na sta- stkim , którzy przyczyniają się do powsta-
przełącznik (od światła wewnątrz samo- łe promieniowanie podczerwone oddziela- nia tak wspaniałego czasopisma elektro-
chodu, u mnie na schemacie S), powoduje jąc i przetwarzając tylko składową zmienną nicznego, ponieważ dzięki WAM moje do-
on pojawienie się stanu wysokiego na wyj- z fotodiody. Ponadto układ obsługuje tylko tychczasowe hobby ruszyło  całą parą .
ściu układu obsługującego czujnik (na fotel kierowcy. W przypadku drugiego fo- Bardzo się cieszę, że mogę rozwijać swoje
schemacie jest to punkt oznaczony napi- tela pojawia się problem wykrywania obe- hobby bez jakichkolwiek przeszkód (je-
ELEKTRONIKA DLA WSZYSTKICH 6/99 29
Szkoła konstruktorów
S
z
k
o
ł
a
k
o
n
s
t
r
u
k
t
o
r
ó
w
szcze dwa lata temu, gdy jeszcze nie zna- - wykonanie niezawodnego czujnika Po przekręceniu kluczyka w stacyjce na
łem waszego pisma, w celu znalezienia in- obecności pasażera(-ów) jest praktycznie układ zostanie podane napięcie. Podczas
formacji na temat nurtujących mnie pytań, niemożliwe działania rozrusznika napięcie wyniesie tyl-
przeglądałem stosy czasopism, ale treści - założony efekt trzeba uzyskać stosując ko kilka woltów, ale po uruchomieniu silni-
tam zawarte były napisane językiem wów- układ przypominający. ka na pewno wzrośnie powyżej 12V.
czas zbyt trudnym dla mnie). Ze szkolnej Trzeba pamiętać, że czujnik ugięcia fote- Niezależnie od wartości napięcia zasilają-
biblioteki wypożyczałem różne książki, la, fotokomórka czy tor ultradz
więkowy nie cego, pusty kondensator C1 spowoduje
z żalem muszę przyznać, że najlepsze rozróżnią człowieka od szafki kuchennej. pojawienie się stanu niskiego na wyjściu
książki były napisane przez elektroników (...) czyli trzeba zapiąć pasy szafce, bo ina- bramki A. Na wejściu bramki B też będzie
niemieckich i angielskich. Nie wiem, dla- czej układ będzie pikał, piszczał, migął, itp. stan niski, więc na wyjściu bramki B poja-
czego tak się dzieje, bo o ile wiem to pol- Daję głowę, że większość prac nie będzie wi się stan wysoki. Kondensator C3 będzie
ski przemysł elektroniczny sprzed 20 lat zawierała rozwiązania tego problemu, się ładował przez rezystor R3. Na wejściu
w porównaniu do dzisiejszego był o wiele którego przecież nie można wykluczyć. bramkującym generatora z bramką D poja-
bardziej rozwinięty, a elektronicy polscy Potwierdzam, że problem  szafki poru- wi się dodatni impuls. Wartość R3C3 nale-
z tamtych lat nie byli gorsi od tych z innych szył jeszcze tylko jeden kolega. ży tak dobrać, by trwał on około 1...2s. Na
M
a
r
c
i
n
W
i
ą
z
a
n
i
a
krajów i też mieli swoje sukcesy (podobno Podobne zadanie ma Marcin Wiązania ten czas generator z bramka D zostanie
kiedyś polscy naukowcy jako pierwsi wy- z Gacek. Oto fragment listu: (...) Układ włączony i głośnik da sygnał o częstotliwo-
nalez
li elektroniczny wtrysk paliwa do& sa- przeze mnie zaprojektowany nie zawiera ści wyznaczonej przez R5C5. Sygnał ten
mochodu  SYRENA . Niestety (...) projekt żadnego czujnika dołączonego do pasów. będzie krótki (1...2s).
ten nie został wdrożony do produkcji. (...) Zrezygnowałem z takiego czujnika, ponie- Potem nastąpi przerwa. Kondensator C1
Kończąc, życzę dalszych sukcesów całej waż ingerencja w mechanizm zatrzaskowy będzie się stopniowo ładował przez R1. Po
Redakcji EdW. Pozdrawiam całą REDAK- pasów, może być przyczyną nieprawidło- czasie wyznaczonym przez R1C1 (kilka do
CJ
. wego ich działania. Pasy bezpieczeństwa kilkudziesięciu sekund), na wyjściu bramki
Z podziękowaniami Tomasz Sapletta są przecież głównym środkiem bezpie- A pojawi się skok napięcia (ze stanu L na
Ten list pozostawiam bez komentarza. czeństwa kierowcy i pasażerów. Układ mój H). Na rezystorze R2 pojawi się wtedy stan
A Tomka zachęcam do dalszych praktycz- nie ma żadnego czujnika zapięcia pasów, wysoki na czas (sekundę lub dwie) wyzna-
nych prób - niewątpliwie rośnie nam kolej- po przekręceniu kluczyka zasygnalizuje czony przez R2C2. W tym czasie na wyj-
ny dobry konstruktor. stałym piskiem, że należy zapiąć pasy. ściu bramki C pojawi się stan niski, rozła-
Układ rozbudowałem także o obwody sy- dowując szybko kondensator C3, głównie
 Przypominacze gnalizacji o potrzebie włączenia świateł zi- przez wewnętrzne diody ochronne bramki

P
r
z
y
p
o
m
i
n
a
c
z
e
mą, oraz ich wyłączenia po zgaszeniu silni- D. Na czas wyznaczony przez R2C2 zosta-
Celowo najpierw omówiłem sygnalizato- ka. nie uruchomiony generator z bramką B.
ry wyposażone w czujniki. Dopiero teraz Schematu ideowego zaproponowanego Głośnik (lub membrana piezo bez wbudo-
przytoczę opinie zwolenników  przypomi- przez Marcina nie podaję, bo oprócz niedo- wanego generatora) wyda dz
więk o czę-
naczy . róbek typowych dla większości prac sche- stotliwości wyznaczonej przez R4C4, która
Czesław Szutowicz z Włocławka napisał: mat zawiera błąd, i układ nie będzie działał powinna być inna niż częstotliwość gene-
C
z
e
s
ł
a
w
S
z
u
t
o
w
i
c
z
Długo analizowałem sposoby rozwiązania według opisu (styki w drzwiach podają ratora D wyznaczona przez R5C5. Gdy
tego zadania i doszedłem do wniosku, że przy ich otwarciu masę, czyli napięcie skończy się dodatni impuls wyzwalający
nie ma sensu faszerować auta czujnikami. w obwodzie lampki oświetlenia wnętrza generator z bramką B, jednocześnie skoń-
Odrzuciłem koncepcję kontrolowania sta- spada po otwarciu drzwi). Analogiczne czy się ujemny impuls na wyjściu bramki
B
a
r
b
a
r
a
J
a
ś
k
o
w
s
k
a
nu pasów oraz obecności pasażerów. Za- wnioski przedstawiła Barbara Jaśkowska C, czyli wystąpi tam skok napięcia (ze sta-
kładając jako podstawę należytą świado- z Gdańska. Zwróciła też uwagę, że układ nu L na H). Ten skok spowoduje ponowne
mość kierowcy, proponuję jedynie układ w razie jego zepsucia w żaden sposób nie ładowanie kondensatora C3. Na czas wy-
przypominający o konieczności zapięcia może zwiększać ryzyka awarii pojazdu czy znaczony przez R3C3 znów odezwie się
pasów. Wykorzystałem jedynie wyłącznik ryzyka wypadku. Wykluczone jest więc, jej generator z bramką D. Głośnik wyda dwa
krańcowe w drzwiach oraz stacyjkę. (...) zdaniem, zastosowanie układu, który dz
więki o różnej częstotliwości, następują-
Układ Czesława składa się z kostki w istotny sposób ingerowałby w instalację ce bezpośrednio jeden za drugim.
CMOS 4538 zawierającej dwa uniwibrato- pojazdu. Reasumując: w momencie przekręcenia
ry oraz kostki 4093. Wydaje mi się, że po- Ostatecznie Barbara zaproponowała wy- kluczyka pojawi się pojedynczy dz
więk,
stawione zadanie można zrealizować pro- konanie prostego  przypominacza z kost- a po kilkunasto- czy kilkudziesięciosekun-
ściej - nie jest konieczne wykorzystywanie ką 555, w postaci na przykład podświetla- dowej przerwie pojawią się kolejne dwa
styków w drzwiach. Moim zdaniem układ nego napisu  PASY (ewentualnie wzbo- (charakterystyczne) dz
więki.
mógłby być włączany przy każdym prze- gaconego brzęczykiem piezo). Taki napis W układzie z rysunku 3 (który wymyśli-
kręceniu kluczyka w stacyjne, co w prakty- pojawiałby się w chwili przekręcenia klu- łem na poczekaniu - nie był sprawdzany)
ce odpowiada uruchomieniu silnika. czyka w stacyjce i gasnąłby samoczynnie kondensatory w spoczynku pozostają bez
W każdym razie układ ma szanse działać. po około minucie. Tak mniej więcej działa- napięcia, a pod napięciem są podczas ja-
Podobne, nawet bardziej radykalnie sfor- ją niektóre wskaz
niki w samochodzie: za- zdy samochodu. W takich warunkach za-
M
a
c
i
e
j
C
i
e
c
h
o
w
mułowane wnioski, podał Maciej Ciechow- świecają się na chwilę, a po jakimś czasie miast zwykłych elektrolitów aluminiowych
ski z Gdyni. Oto fragmenty listu: (...) reali- same gasną. W podobny sposób Autorka lepiej zastosować elektrolity tantalowe,
s
k
i
zacja zadania może przebiegać dwiema chciałaby sygnalizować stan świateł (włą- mające lepsze parametry i nie rozformo-
drogami: czone/wyłaczone). wujące się przy braku napięcia albo kon-
1. realizacja przypominacza Idea bardzo ciekawa, lecz dyskusyjna densatory stałe.
2. realizacja układu kontrolującego stan jest kwestia widoczności wskaz
ników
T
y
p
o
w
e
b
ł
ę
d
y
pasów. w dzień oraz skuteczności przypominania Typowe błędy
Aby zrealizować propozycję nr 2 trzeba w tak delikatny sposób.
opracować szereg czujników, co bardzo Prosty układ  przypominacza z jedną Ogólnie rzecz biorąc, jestem bardzo za-
K
a
m
i
l
L
e
w
a
n
komplikuje zadania. Trzeba pamiętać, że kostką 4093 zaproponował Kamil Lewan- dowolony z nadesłanych prac. Osoby
d
o
w
s
k
i
pasy bezpieczeństwa to urządzenia, gdzie dowski z Bydgoszczy. Idea jest jak najbar- przedstawione imiennie mogą mieć po-
amatorskie przeróbki i  udoskonalenia są dziej właściwa, jednak schemat zawiera wód do zadowolenia. Podaliście wiele cie-
zabronione! (...) błędy i nie będzie działał. Nie podaję sche- kawych pomysłów, które niewątpliwie bę-
Po przemyśleniach doszedłem do wnio- matu - opisane funkcje można zrealizować dą z
ródłem inspiracji dla innych.
r
y
s
u
n
k
u
3
sku: w układzie z rysunku 3. Jest to układ wy- Niemniej jednak, jak to w szkole, więk-
dajacy dz
więk dwukrotnie. szość prac zawierała niedoróbki i błędy.
30 ELEKTRONIKA DLA WSZYSTKICH 6/99
Szkoła konstruktorów
S
z
k
o
ł
a
k
o
n
s
t
r
u
k
t
o
r
ó
w
Oto przykład. Wiele urządzeń wykorzy- różne nietypowe sytuacje. Choćby zasy- bardzo rozbudowany, ale biorąc pod uwa-
stuje napięcie ze stacyjki, pojawiające się gnalizowany problem  szafki . Ale nie tyl- gę wiek autora (14 lat), trzeba go uznać za
dopiero po przekręceniu kluczyka. I tu ko. Co się stanie, gdy pasażerem będzie bardzo dobry. Wygląda na to, że rośnie ko-
mam pretensje do niektórych bardziej zaa- kobieta w ciąży, która nie ma obowiązku lejny zdolny konstruktor! Chciałbym pu-
wansowanych uczestników. Czy wzięli zapinać pasów? Czy sygnalizator będzie ją blicznie pochwalić autora za ten układ i jed-
pod uwagę, że podczas pracy rozrusznika dręczył, aż zapnie pasy? nocześnie zachęcić go do uproszczenia
napięcie będzie zdecydowanie niższe, rzę- Czy przy wykorzystaniu czujników modelu - na pierwszy rzut oka mam wraże-
du kilku woltów? W praktyce będzie to naj- drzwiowych nie trzeba uwzględnic jakichś nie, że te same funkcje można uzyskać,
prawdopodobniej wyglądać tak: w mo- nietypowych sytuacji, na przykład zapala- stosując o połowę mniej elementów (np.
mencie przekręcania kluczyka, na obwody nie silnika przy otwartych drzwiach, czy pojedyncze bramki kostki 4093 w roli
 za stacyjką zostanie podane pełne na- otwieranie drzwi bądz
odpinanie pasów bramkowanych generatorów 555.
F
o
t
o
g
r
a
f
i
a
2
pięcie akumulatora (około 11...12V). Za do- przy pracującym silniku? Fotografia 2 pokazuje starannie wykona-
J
a
r
o
s
ł
a
w
słownie ułamek sekundy zostanie urucho- I stanowczo przestrzegam przed jakimi- ny model, którego autorem jest Jarosław
K
e
m
p
a
miony rozrusznik, popłynie prąd ponad kolwiek przeróbkami pasów. Kilku kole- Kempa z Tokarzewa. Układ wykrywa i sy-
100A i... No właśnie, napięcie na pewno gów w wielką nonszalancją proponuje po gnalizuje nie tylko stan pasów bezpieczeń-
spadnie. Ale czy w czasie działania rozru- prostu  magnes przykleić do pasa . Inni stwa, lecz również świateł. Także i ten
sznika napięcie będzie cały czas jednako- w mniejszym lub większym stopniu też układ można znacznie  odchudzić , mię-
we? Czy rozrusznik, będący w istocie silni- chcą ingerować w system pasów. Na przy- dzy innymi stosując kostkę z gotowymi
kiem komutatorowym, nie będzie pobierał kład ktoś chce naszyć na pas cienki drut - bramkami EXOR, niemniej układ ma szan-
prądu impulsowo? Czy wobec tego nie na- linkę sygnalizacyjną. sę poprawnie działać, pod warunkiem za-
leży liczyć się z kilkuwoltowymi szpilkami WYKLUCZONE! ADNYCH PRZE- stosowania solidnych czujników. Muszę
podczas działania rozrusznika? RÓBEK! wspomnieć, że Jarek  natknął się na nie-
A tak w ogóle, czy nie należałoby wziąć Właśnie tu daje o sobie znać małe do- przewidziane trudności i dopiero próby
pod uwagę, że w instalacji samochodowej świadczenie. Jedno z Praw Murphy ego praktyczne pozwoliły zrealizować zamie-
z różnych powodów mogą pojawiać się (czyt. marfiego) głosi, że jeśli coś może się rzenie do końca. Cieszę się, że w liście
różne  śmieci ? Czy wobec tego obwody zepsuć, zepsuje się w najgorszym mo- podkreślił znaczenie tych prób.
F
o
t
o
g
r
a
f
i
a
3
zasilania nie powinny zawierać choćby pro- mencie. Trzeba więc zrezygnować z różne- Fotografia 3 pokazuje model, którego
P
a
w
e
ł
K
o
r
e
j
w
o
stego filtru RC (bądz
stabilizatora 5...9V)? go rodzaju samoróbek z blachy, fikuśnych twórcą jest Paweł Korejwo z Jaworzna.
Czy ze względu na wysoki poziom za- czujników, przełączników, które będą dzia- Układ jest sygnalizatorem dla kierowcy
kłóceń, obwody wejściowe bramek CMOS łać przez tydzień lub dwa. Nie dziwię się i pasażera. Zawiera dwa przerzutniki RS
nie powinny być wyposażone w rezystory najmłodszym kolegom, którzy proponują sterowane przyciskami pod fotelami i prze-
szeregowe i kondensatory filtrujące? takie  wynalazki , bo w ich wieku jest to łącznikami przy zamkach pasów. Również
Pytania te kieruję zwłaszcza do kolegów, normalne. Jednak czym szybciej przekona- i ten układ można troszkę  odchudzić ,
którzy próbują swoich sił w samodzielnym cie się do solidnych, nierzadko fabrycznych stosując wspólny układ opóz
niający dla
projektowaniu układów. Zaobserwowałem czujników i styków, tym lepiej. kierowcy i pasażera. Generalnie układ jest
niepokojącą tendencję - niektórzy zdolni I jeszcze jeden drobiazd. poprawny i również Paweł zasługuje na
i pracowici kandydaci na konstruktorów już Trzy osoby zwróciły uwagę na problem słowa pochwały za swą pracę.
F
o
t
o
g
r
a
f
i
a
4
na początku swej  kariery postawili na przyzwyczajenia się do  przypominacza Fotografia 4 pokazuje model Jarosława
ilość, a nie na jakość. Koncentrują się tylko i irytacji jego dz
więkiem. Nie ma na to sku- Chudoby z Gorzowa Wlkp. Jarek w swoim
na zaprojektowaniu  wnętrzności , które tecznej rady, jednak na przykład wprowa- sygnalizatorze zastosował prosty tor pod-
maja spełnić założoną funkcję, a zapomina- dzenie pewnego opóz
nienia, by dz
więk po- czerwieni z układem TFMS5360, stwier-
ją o sprawach nie mniej ważnych, a może jawiał się parę sekund po uruchomieniu sil- dzający obecność pasażera. Co prawda za-
nawet ważniejszych: obudowie, kwestii nika, może poprawić skuteczność. Zamiast stosowany generator (36kHz) na jednej
zasilania, problemie zakłóceń, itp. Tak ten- ciągłego piszczenia brzęczyka piezo warto bramce kostki 4093 ma za małą stabilność
dencja bardzo mnie niepokoi, ponieważ to zastosować jakiś ciekawszy dz
więk, choć- cieplną (dla zakresu temperatur -
ma być szkoła prawdziwych konstrukto- by kilka krótkich sygnałów o tej samej lub 20...+40C, jednak po zastąpieniu go in-
rów - praktyków, a nie jajogłowych teorety- innej częstotliwości. Może wykorzystać nym, lepszym układ powinien pełnić zało-
ków oderwanych od życia, zamkniętych charakterystyczną melodyjkę, ale na pew- żone funkcje.
F
o
t
o
g
r
a
f
i
a
5
w enklawie, tworzących  towarzystwo no nie całą (kilkanaście sekund), tylko co Fotografia 5 przedstawia prosty układ,
M
a
c
i
e
j
G
a
d
z
a
ł
a
wzajemnej adoracji . Dlatego z jednej stro- najwyżej 2...3 sekundy. Znakomitym, ale którego autorem jest Maciej Gadzała z Tar-
ny bardzo proszę, żebyście zwracali uwagę kosztownym rozwiązaniem (o którym gowisk. Pomysł wykorzystania przekaz
nika
na tego typu  drobiazgi , które w sumie wspomniał m.in. Marcin Wiązania) byłoby i kondensatora w roli generatora jest cieka-
decydują o wartości projektu. Z drugiej użycie w przypominaczu kostki ISD z ko- wy, ale... wydaje mi się, że przy zastoso-
strony z przyjemnością stwierdzam, że te munikatem  Proszę zapiąć pasy . waniu zaproponowanych czujników zwier-
gorzkie uwagi nie odnoszą się do wszyst- nych sygnalizator będzie sygnalizował mi-
M
o
d
e
l
e
kich. Duża grupa uczestników Szkoły prze- Modele ganiem diody fakt zapięcia pasów, co ra-
prowadza praktyczne próby w warunkach czej nie jest najlepszym rozwiązaniem.
F
o
t
o
g
r
a
f
i
a
1
J
a
k
u
b
a
 bojowych . Piszą potem, że nie wyszło, Fotografia 1 pokazuje model Jakuba Biorą jednak pod uwagę młody wiek auto-
M
i
e
l
c
z
a
r
k
a
nie udało się, bo... Moi drodzy, takie nieu- Mielczarka z Woli Małej. Jest to sygnaliza- ra, można mu wybaczyć to przeoczenie.
dane próby są bardzo cenne - nie dajcie się tor pasów i niezamkniętych drzwi. Czujni- Na koniec zostawiłem prościuteńki układ
D
a
r
i
u
s
z
a
K
n
u
l
l
a
więc zniechęcić! Przysyłajcie też doniesie- kami są dwa solidne mikrowyłączniki nadesłany przez Dariusza Knulla z Zabrza.
f
o
t
o
g
r
a
f
i
i
6
nia o tych nieudanych próbach - to nie umieszczone pod fotelami oraz dwa kon- Układ pokazany jest na fotografii 6. Nie bę-
wstyd, to wręcz powód do dumy, gdy się taktrony współpracujące z  namagneso- dą pisał o szczegółach. Opis układu jest
samemu wgryza w tajniki warsztatu kon- wanymi klamrami (raczej nierealne) lub przedstawiony w tym numerze EdW na
struktora.  małymi magnesami (lepiej). Jakub do- stronie 53. Zacytuję tylko część listu: Sza-
Przy okazji muszę wspomnieć, że znów brze poradził sobie z fotelem pasażera. nowny Redaktorze!
kilku kolegów odważyło się wziąć udział Każdy z dwóch przerzutników RS jest usta- Zadanie jest proste, jednak nie dla mnie,
w Szkole po raz pierwszy i jak zwykle wiany po naciśnięciu odpowiedniego fote- gdyż założyłem, że całość zmieszczę we
nadesłali ciekawe propozycje. la (co włącza sygnał dz
więkowy i świetlny), wtyku do gniazdka zapalniczki. Gdybym to
Teraz jeszcze kilka uwag dla osób, które a zerowany przez zapięcie klamry pasa. zadanie miał opracować tylko teoretycznie,
zechcą wykonać taki układ do własnego Nie zapomniał o zerowaniu przerzutników czyli rysując pierwszy lepszy schemat, nie
samochodu. RS po włączeniu zasilania i o obwodach doszedłbym do tego, do czego doszedłem.
(Nie tylko) w przypadku bardzie rozbudo- ochronnych na wejściach. Sam układ elek- Tu konieczna jest praktyka, czyli lutownica
wanych układów należy brać pod uwagę troniczny jest jak na mój gust trochę za w ręku - bez tego ani rusz.
ELEKTRONIKA DLA WSZYSTKICH 6/99 31
Szkoła konstruktorów
S
z
k
o
ł
a
k
o
n
s
t
r
u
k
t
o
r
ó
w
Świadomie zrezygnowałem z czujników działania, prostota, obudowa, koszt, odpor-
- niepotrzebne przewody, mozolenie się ność na zakłócenia). Wytłumaczę tylko dla-
z mocowaniem z czujników w samocho- czego nie 10 punktów, tylko 8. Wypróbo-
dzie... nawet gdybym wybrał tę wersję, wałem oczywiście model w samochodzie -
cóż z tego, że przysłałbym model? Obiek- działa bez zarzutu. Jednak osoby kopiujące
tywna ocena rozwiązania byłaby możliwa ten układ mogą natknąć się na niespo-
tylko wtedy, gdybym przysłał... samochód dzianki związane z rozrzutem napięć diod
;-) wtedy mógłby Pan zobaczyć, czy całość Zenera (tolerancja do 20% a nawet więcej)
spełnia, czy nie spełnia swej roli. Ponieważ i być może będą musiały albo dobrać eg-
Punktacja
ze względów technicznych jest to niemoż- zemplarz diody, albo dodać dodatkowe
Szkoły Konstruktorów
liwe (przesłanie auta pocztą na ul. Burleska szeregowe diody krzemowe.
9) - postanowiłem wykonać  przypomi-
P
o
d
s
u
m
o
w
a
n
i
e
nacz . (...) Podsumowanie Marcin Wiązania Gacki 25
moim zdaniem układ musi być jak naj- Dariusz Knull Zabrze 20
prostszy, łatwy do wykonania nawet przez Jak wspomniałem, pomimo licznych Tomasz Sapletta Donimierz 18
początkującego elektronika. (...) uwag, jestem bardzo zadowolony z nade- Mariusz Nowak Gacki 14
Początkowo chciałem  odwalić robotę słanych prac i wielu ciekawych pomysłów. Paweł Korejwo Jaworzno 12
i całość wykonać na jednym CMOS-ie np. Główną pulę nagród podzielą między sie- Jarosław Chudoba Gorzów Wlkp. 10
J
a
k
u
b
M
i
e
l
c
z
a
r
e
k
,
J
a
r
o
s
ł
a
w
K
e
m
p
a
,
4011. Wariant ten odpadł - kostka jest za bie: Jakub Mielczarek, Jarosław Kempa, Roland Belka Złotów 8
P
a
w
e
ł
K
o
r
e
j
w
o
i
J
a
r
o
s
ł
a
w
C
h
u
d
o
b
a
.
D
a
duża, by ją zmieścić we wtyku zapalniczki. Paweł Korejwo i Jarosław Chudoba. Da- Maciej Ciechowski Gdynia 8
r
i
u
s
z
K
n
u
l
l
Dwa razy mniejsze są kostki TL062 - jeden riusz Knull otrzyma honorarium autorskie Jarosław Kempa Tokarzew 8
wzmacniacz wykrywałby wzrost napięcia za opublikowany projekt oraz podzespoły Marcin Piotrowski Białystok 8
w instalacji, drugi odpowiadałby za przydatne do zrealizowania w projektach Jakub Mielczarek Mała Wola 7
opóz
nienie wyłaczania generatora. Do zre- wspomnianych w niecytowanej części li- Czesław Szutowicz Włocławek 7
alizowania tego wariantu trzeba byłoby za- stu. Rafał Wiśniewski Brodnica 7
stosować więcej niż 3 rezystory. Również Inne nagrody i upominki otrzymają także: Tomasz Gacoń i Paweł Kuchta 6
M
a
c
i
e
j
W
o
j
e
w
ó
d
z
k
i
,
C
z
e
s
ł
a
w
S
z
u
t
o
w
i
c
z
,
tę wersję zarzuciłem z braku miejsca. Maciej Wojewódzki, Czesław Szutowicz, Marek Grzeszyk Stargard Szcz. 6
T
o
m
a
s
z
S
a
p
l
e
t
t
a
,
M
a
r
c
i
n
W
i
a
z
a
n
i
a
,
M
i
c
h
a
ł
Ostatecznie zdecydowałem się na układ Tomasz Sapletta, Marcin Wiazania, Michał Bartosz Niżnik Puławy 6
K
o
b
i
e
r
z
y
c
k
i
,
M
a
t
e
u
s
z
K
a
w
a
ł
k
i
e
w
i
c
z
i
W
o
j
z z 1 tranzystorem, 3 rezystorami, konden- Kobierzycki, Mateusz Kawałkiewicz i Woj- Marcin Przybyła Siemianowice 6
c
i
e
c
h
M
a
c
e
k
satorem, 4 diodami i miniaturowym brzę- ciech Macek. Upominek otrzymałby je- Bartłomiej Stróżyński Kęty 6
czykiem. (przyp. red. - układ jest szczegóło- szcze jeden kolega, ale tak niewyraz
nie na- Piotr Wójtowicz Wólka Bodzechowska 6
wo opisany w tym numerze EdW na str. pisał adres, że nie sposób odcyfrować uli- Paweł Bajurko Warszawa 5
53) cy - zdecydowałem że upominku nie wy- Marcin Barański Koszalin 5
Układ - nie ma sensu owijać w bawełnę ślemy. Barbara Jaśkowska Gdańsk 5
P
i
o
t
r
Z
y
- jest prymitywny, ale skuteczny: wykrywa Upominek otrzyma natomiast Piotr Zy- Radosław Koppel Gliwice 5
s
e
k
wzrost napięcia, zapewnia opóz
nione wy- sek z Bydgoszczy, którego rozwiązanie za- Mateusz Misiorny Suchy Las 5
łączanie brzęczyka piezo, a migająca dioda dania 36, nadesłane jako e-mail, omyłkowo Piotr Wilk Suchedniów 5
LED oprócz wniesienia pewnej  atrakcyj- nie zostało sklasyfikowane w ubiegłym
ności , gwarantuje przerywany dz
więk ge- miesiącu.
neratora (gdyby był ciągły, byłoby to chyba Aktualną punktację po tym zadaniu znaj-
bardziej denerwujące). dziecie w tabeli. Punktacja uwzględnia nie
Urządzenie będzie działać jedynie wtedy, tylko oryginalność pomysłu, możliwość
gdy układ ładowania akumulatora jest i celowość praktycznej realizacji, ale rów-
sprawny - to dodatkowa funkcja, uzyskana nież wiek i możliwości autora.
przy okazji - prosty wskaz
nik napięcia aku- Pozdrawiam wszystkich uczestników
mulatora. Na upartego, układ pełni też i sympatyków Szkoły. Zachęcam do
funkcję prostego symulatora alarmu - ale spróbowania sił w kolejnych zadaniach.
to już jest chyba za bardzo naciągane. Wasz Instruktor
Projektujac układ z góry wykluczyłem
P
i
o
t
r
G
ó
r
e
c
k
i
najprostszy sposób uruchamiania - po Piotr Górecki
przekręceniu kluczyka do pozycji zapłon.
Wydało mi się to pójściem na łatwiznę.
Mój układ jest prymitywny, więc nie
wiem, czy spodoba się w Redakcji - chyba
wolicie układy bardziej  rozwinięte intelek-
tualnie . Sądzę jednak, że niepotrzebne
jest stosowanie bardziej skomplikowanych
sposobów, skoro całość można zrealizo-
wać znacznie prościej.
Jeszcze jedna kwestia - kojarzenia
dz
więku. Każdy kto wykona taki  przypo-
minacz będzie wiedział, po co go zrobił
i automatycznie skojarzy dz
więk - nie musi
nawet patrzeć, czy zapiął pas - wystarczy
odruchowe sprawdzenie ręką. Jeśli będzie
jechał z pasażerami równie odruchowo po-
wie  zapiąć pasy (lub coś w tym rodzaju).
(...)
Za te rozważania, za  prace badawcze
oraz za projekt, opisany na stronie 53 Da-
riusz otrzyma 8 punktów (na 10 możli-
wych). Do tej pory nikomu nie przydzieli-
łem tylu punktów. Chyba nie musze tłuma-
czyć dlaczego tak dużo (oryginalna zasada
32 ELEKTRONIKA DLA WSZYSTKICH 6/99