OÅšRODEK RZECZOZNAWSTWA SEP ul. Sienkiewicza 48/50 tel/fax (0-41) 34 31 874 25-501 KIELCE Kielce, pazdziernik 2012 TEMAT OPRACOWANIA: WYKONYWANIE ODBIORCZYCH I OKRESOWYCH POMIARÓW OCHRONNYCH W INSTALACJACH ELEKTRYCZNYCH O NAPICIU ZNAMIONOWYM DO 1 KV OpracowaÅ‚: in\. Andrzej Frankiewicz rzeczoznawca SEP SPIS TREÅšCI str. 1. WstÄ™p 3 2. DokÅ‚adność wykonywania pomiarów 5 2.1 Zasady wykonywania pomiarów 5 3. Zakres wykonywania pomiarów odbiorczych 6 3.1. OglÄ™dziny 6 3.2. Prób 6 4. CzÄ™stość wykonywania okresowych pomiarów i badaÅ„ 7 4.1. Zakres okresowego sprawdzania i prób 8 5. Dokumentacja wykonanych prac pomiarowo-kontrolnych 7 6. Kontrola elektronarzÄ™dzi 9 7. Wzory protokołów z pomiaru stanu izolacji, z badaÅ„ ochrony przeciwpora\eniowej przez samoczynne wyÅ‚Ä…czenie zasilania, ze sprawdzenia instalacji z wyÅ‚Ä…cznikami ró\nicowoprÄ…dowymi, z badaÅ„ niepeÅ‚nych urzÄ…dzeÅ„ piorunochronnych i z pomiarów rezystancji uziemienia uziomów. 10-16 ZaÅ‚Ä…cznik nr 6 - Instrukcja przeprowadzania badaÅ„ odbiorczych i 3 stronicowy Protokół badaÅ„ odbiorczych instalacji elektrycznej 17-20 8. Normy i przepisy zwiÄ…zane 21 9. Literatura 22 2 Wykonywanie pomiarów odbiorczych i okresowych pomiarów ochronnych w instalacjach elektrycznych o napiÄ™ciu znamionowym do 1 kV 1. WstÄ™p W latach 90-tych nastÄ…piÅ‚y zmiany w zasadach budowy instalacji elektrycznych w obiektach budowlanych i zmieniÅ‚y siÄ™ zasady ochrony od pora\eÅ„ prÄ…dem elektrycznym. Zmiany wprowadziÅ‚o nowe Prawo Budowlane [15.9], Warunki Techniczne jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie [15.11] oraz w przepisy dotyczÄ…ce ochrony przeciwpora\eniowej (wieloarkuszowa PN/E-05009 obecnie PN-IEC 60364) [15.1] SpowodowaÅ‚o to zmiany w wymaganiach dotyczÄ…cych wykonywania pomiarów odbiorczych pomonta\owych i okresowych pomiarów ochronnych dla oceny stanu ochrony przeciwpora\eniowej w eksploatowanych urzÄ…dzeniach elektrycznych o napiÄ™ciu znamionowym do 1 kV. Nowe przepisy ochrony przeciwpora\eniowej wprowadziÅ‚y zasadÄ™: najpierw chronić, potem zasilać. Z tej zasady wynika kilka wymagaÅ„, których przestrzeganie znakomicie zwiÄ™ksza bezpieczeÅ„stwo u\ytkowania urzÄ…dzeÅ„ elektrycznych nawet w maÅ‚o bezpiecznym systemie sieci TN-C. Nale\Ä… do nich: sposób przyÅ‚Ä…czania przewodu ochronno-neutralnego do obudowy urzÄ…dzeÅ„ I klasy ochronnoÅ›ci, sposób przyÅ‚Ä…czania przewodów fazowego i ochronno- neutralnego w gniazdach wtyczkowych, w gniazdach bezpiecznikowych i w oprawach \arówkowych. Przepisy te podajÄ… te\ prawidÅ‚owy sposób podÅ‚Ä…czania przewodów w gniazdach wtyczkowych, co jest szczególnie wa\ne w sieciach komputerowych aby nie eliminować filtrów przeciwzakłóceniowych lub nie podawać napiÄ™cia na obudowÄ™ urzÄ…dzeÅ„ WykonujÄ…c pomiary elektryczne uzyskujemy informacje o stanie technicznym urzÄ…dzeÅ„ z którymi mamy do czynienia. Dobry stan techniczny eksploatowanych urzÄ…dzeÅ„, czy te\ dopiero zmontowanych i przekazywanych do eksploatacji, jest gwarancjÄ… bezawaryjnej i bezpiecznej pracy tych urzÄ…dzeÅ„. Ogólnie pomiary dzielimy na trzy grupy: I. - pomiary wykonywane na urzÄ…dzeniach elektrycznych u wytwórcy, dla sprawdzenia, \e wykonane urzÄ…dzenie jest w peÅ‚ni sprawne i speÅ‚nia wymagania okreÅ›lonych norm lub aprobat technicznych. Karta kontroli technicznej jest podstawÄ… udzielenia gwarancji na dane urzÄ…dzenie. II. - pomiary na urzÄ…dzeniach elektrycznych zamontowanych w obiekcie przed przekazaniem do eksploatacji. Od tych pomiarów oczekujemy odpowiedzi czy: çÅ‚ urzÄ…dzenia zostaÅ‚y prawidÅ‚owo dobrane, zamontowane zgodnie z dokumentacjÄ…, sÄ… nie uszkodzone, wÅ‚aÅ›ciwie wykonano nastawy zabezpieczeÅ„, sprawdzona zostaÅ‚a funkcjonalność dziaÅ‚ania, sygnalizacja dziaÅ‚a poprawnie i speÅ‚niono wszystkie warunki aby obwody elektryczne w caÅ‚oÅ›ci mogÅ‚y speÅ‚niać stawiane im dokumentacjÄ… technicznÄ… wymagania i mogÅ‚y być bezpiecznie eksploatowane. Efektem pomiarów powinny być protokoÅ‚y pomonta\owe. III. - pomiary w okresie eksploatacji urzÄ…dzeÅ„ aby uzyskać odpowiedz jaki jest aktualny stan techniczny urzÄ…dzeÅ„ pod wzglÄ™dem niezawodnoÅ›ci i bezpieczeÅ„stwa pracy, czy nie ulegÅ‚ on pogorszeniu i nie stwarza zagro\enia pora\eniowego. Wyniki tych pomiarów majÄ… być podstawÄ… do podjÄ™cia decyzji o dalszej eksploatacji lub dokonaniu odpowiednich napraw, wymian czy remontów generalnych. 3 Pomiary zawsze powinny być wykonywane poprawnie, aby wyciÄ…gane wnioski byÅ‚y wÅ‚aÅ›ciwe. Przed wykonywaniem pomiarów elektrycznych powinniÅ›my odpowiedzieć na pytania: 1. - kto mo\e wykonywać pomiary zwiÄ…zane z ochronÄ… \ycia, zdrowia, mienia i ochronÄ… Å›rodowiska, 2. - czym nale\y wykonywać powy\sze pomiary, 3. - w jaki sposób nale\y je wykonywać - aby uzyskany wynik byÅ‚ poprawny. Ad. 1 - pomiary elektryczne z racji swojego charakteru i sposobu wykonywania (urzÄ…dzenia pod napiÄ™ciem) niosÄ… zagro\enia zarówno dla osób wykonujÄ…cych te pomiary, jak i dla osób postronnych. Zgodnie z ZarzÄ…dzeniem Ministra Gospodarki [15.18] prace przy wykonywaniu prób i pomiarów zaliczane sÄ… do prac w warunkach szczególnego zagro\enia dla zdrowia i \ycia ludzkiego. Dlatego osoby wykonujÄ…ce pomiary powinny posiadać odpowiednie wyksztaÅ‚cenie techniczne, doÅ›wiadczenie eksploatacyjne oraz posiadać aktualne zaÅ›wiadczenia kwalifikacyjne, upowa\niajÄ…ce do wykonywania pomiarów jako uprawnienia w zakresie kontrolno-pomiarowym. Ustawa Prawo Energetyczne [15.10] postanawia, \e osoby zajmujÄ…ce siÄ™ eksploatacjÄ… sieci oraz urzÄ…dzeÅ„ i instalacji obowiÄ…zane sÄ… posiadać kwalifikacje potwierdzone Å›wiadectwem wydanym przez komisje kwalifikacyjne. Komisje kwalifikacyjne zostaÅ‚y powoÅ‚ane przez Prezesa UrzÄ™du Regulacji Energetyki (URE) oraz wÅ‚aÅ›ciwych Ministrów wymienionych w Prawie Energetycznym . W tej sprawie obowiÄ…zuje RozporzÄ…dzenie Ministra Gospodarki, Pracy i Polityki SpoÅ‚ecznej z. 28 kwietnia 2003r. [15.14] w sprawie szczegółowych zasad stwierdzania posiadania kwalifikacji przez osoby zajmujÄ…ce siÄ™ eksploatacjÄ… urzÄ…dzeÅ„ instalacji i sieci. RozporzÄ…dzenie to wprowadziÅ‚o nastÄ™pujÄ…ce zmiany: 1. zniknÄ…Å‚ brak wymagania potwierdzenia posiadania kwalifikacji przy eksploatacji w zakresie obsÅ‚ugi urzÄ…dzeÅ„ i instalacji w gospodarstwach domowych i rolnych a ż 4.1. brzmi Nie wymaga siÄ™ potwierdzenia posiadania kwalifikacji w zakresie obsÅ‚ugi urzÄ…dzeÅ„ i instalacji u u\ytkowników eksploatujÄ…cych urzÄ…dzenia elektryczne o napiÄ™ciu nie wy\szym ni\ 1 kV i mocy znamionowej nie wy\szej ni\ 20 kW, je\eli w dokumentacji urzÄ…dzenia okreÅ›lono zasady jego obsÅ‚ugi . 2. W zaÅ‚Ä…czniku nr 1, grupa 1. posiadanie kwalifikacji wymagane jest dla zespołów prÄ…dotwórczych o mocy powy\ej 50 kW, poprzednio wymagano Å‚Ä…cznie od 20 kW wzwy\ . 3. Nie wymaga siÄ™ powtarzania sprawdzania speÅ‚niania wymagaÅ„ kwalifikacyjnych na podstawie egzaminu co 5 lat. W zwiÄ…zku z tym rozporzÄ…dzenie zawiera nowy wzór Å›wiadectwa kwalifikacyjnego jako zaÅ‚Ä…cznik nr 2. Ad. 2.- Obecnie caÅ‚oksztaÅ‚t spraw zwiÄ…zanych z metrologiÄ… i wymaganiami dotyczÄ…cymi przyrzÄ…dów pomiarowych reguluje obowiÄ…zujÄ…ca od 1 I 2003r. nowa ustawa p.t. Prawo o miarach z dnia 11 maja 2001 r. [13.6], która stanowi, \e przyrzÄ…dy pomiarowe podlegajÄ… kontroli metrologicznej GUM, w formie: 1. - zatwierdzenia typu, 2. legalizacji pierwotnej 3. legalizacji ponownej. 2.1. Legalizacja pierwotna jest sprawdzeniem, stwierdzeniem i poÅ›wiadczeniem przez organ administracji miar, \e przyrzÄ…d pomiarowy speÅ‚nia wymagania w przepisów metrologicznych i mo\e być stosowany w obrocie publicznym do wyznaczania iloÅ›ci albo jakoÅ›ci rzeczy lub usÅ‚ug w celu uzyskania prawidÅ‚owej postawy do rozliczeÅ„. Obecnie zgodnie z decyzjÄ… Prezesa Głównego UrzÄ™du Miar (ZarzÄ…dzenie nr 29 z 29 06 1999 r. - Dziennik UrzÄ™dowy Miar i Probiernictwa nr 4/99) [15.8] legalizacji (jako przyrzÄ…dy elektryczne) podlegajÄ…: a) - u\ytkowe liczniki energii elektryczne prÄ…du przemiennego, b) - przekÅ‚adniki prÄ…dowe i napiÄ™ciowe do współpracy z licznikami, 4 2.2. Uwierzytelnienie (obecnie legalizacja ponowna) przyrzÄ…du jest sprawdzeniem, stwierdzeniem i poÅ›wiadczeniem, \e przyrzÄ…d pomiarowy speÅ‚nia wymagania ustalone w przepisach, normach, zaleceniach miÄ™dzynarodowych lub innych wÅ‚aÅ›ciwych dokumentach, a jego wskazania zostaÅ‚y odniesione do wzorców paÅ„stwowych i sÄ… z nimi zgodne w granicach okreÅ›lonych bÅ‚Ä™dów pomiarowych. ObowiÄ…zkowi uwierzytelnienia podlegajÄ…, okreÅ›lone przez Prezesa Głównego UrzÄ™du Miar (ZarzÄ…dzenie nr 158 z 18 10 1996 r.)[15.8], mierniki natÄ™\enia pola elektrycznego i magnetycz-nego w zakresie czÄ™stotliwoÅ›ci radiowych majÄ…ce znaczenie dla bezpieczeÅ„stwa \ycia, ochrony zdrowia i ochrony Å›rodowiska. PrzyrzÄ…dy pomiarowe podlegajÄ…ce legalizacji lub obowiÄ…zkowi uwierzytelnienia nie mogÄ… być wprowadzone do sprzeda\y lub u\ytkowania przez wytwórcÄ™ lub sprzedawcÄ™ bez wa\nych dowodów legalizacji albo uwierzytelnienia. ObowiÄ…zek przedstawienia do legalizacji lub uwierzytelnienia ciÄ…\y tak\e na u\ytkowniku oraz na wykonawcy naprawy przyrzÄ…du pomiarowego. 2.3. ObowiÄ…zkowi zatwierdzenia typu podlegajÄ… przyrzÄ…dy do pomiaru wielkoÅ›ci elektrycznych i magnetycznych produkowane w kraju lub sprowadzane z zagranicy, wyszczególnione w ZarzÄ…dzeniu nr 30 Prezesa Głównego UrzÄ™du Miar z 29 06 1999 r. [15.8.] W ZarzÄ…dzeniu wyszczególnione sÄ… nastÄ™pujÄ…ce przyrzÄ…dy: 1. Mierniki napiÄ™cia prÄ…du, mocy, oporu i przesuniÄ™cia fazowego. 2. Mierniki uniwersalne i multimetry. 3. U\ytkowe liczniki energii elektrycznej prÄ…du przemiennego. 4. PrzekÅ‚adniki prÄ…dowe i napiÄ™ciowe do współpracy z licznikami. 5. Mierniki natÄ™\enia pola elektrycznego i magnetycznego w zakresie czÄ™stotliwoÅ›ci radiowych. Ad. 3. - Przy wykonywaniu pomiarów nale\y zwrócić uwagÄ™ na warunki mogÄ…ce mieć istotny wpÅ‚yw na dokÅ‚adność pomiaru, mieć Å›wiadomość popeÅ‚nianych bÅ‚Ä™dów i wÅ‚aÅ›ciwie interpretować uzyskane wyniki. 2. DokÅ‚adność wykonywania pomiarów DokÅ‚adność wykonywania pomiarów zale\y od klasy dokÅ‚adnoÅ›ci u\ytych przyrzÄ…dów, doboru wÅ‚aÅ›ciwej metody wykonywania pomiarów i uwzglÄ™dnienia uwarunkowaÅ„ wynikajÄ…cych ze specyfiki badanego obiektu i jego parametrów. Nale\y dÄ…\yć do wykonywania pomiarów z mo\liwie du\Ä… dokÅ‚adnoÅ›ciÄ…, z uchybem pomiaru do 20 %. 2.1. Zasady wykonywania pomiarów Przy wykonywaniu wszystkich pomiarów odbiorczych i eksploatacyjnych nale\y przestrzegać nastÄ™pujÄ…cych zasad: a) Pomiary powinny być wykonywane w warunkach identycznych lub zbli\onych do warunków normalnej pracy podczas eksploatacji urzÄ…dzeÅ„ czy instalacji, b) Przed przystÄ…pieniem do pomiarów nale\y sprawdzić prawidÅ‚owość funkcjonowania przyrzÄ…dów (kontrola, próba itp.), c) Przed rozpoczÄ™ciem pomiarów nale\y dokonać oglÄ™dzin badanego obiektu dla stwierdzenia jego kompletnoÅ›ci, braku usterek i prawidÅ‚owoÅ›ci wykonania, sprawdzenia stanu ochrony podstawowej, stanu urzÄ…dzeÅ„ ochronnych oraz prawidÅ‚owoÅ›ci poÅ‚Ä…czeÅ„. d) Przed przystÄ…pieniem do pomiarów nale\y zapoznać siÄ™ z dokumentacjÄ… technicznÄ… celem ustalenia poprawnego sposobu wykonania badaÅ„, e) Przed przystÄ…pieniem do pomiarów nale\y dokonać niezbÄ™dnych ustaleÅ„ i obliczeÅ„ warunkujÄ…cych: - wybór poprawnej metody pomiaru, - jednoznaczność kryteriów oceny wyników, - mo\liwość popeÅ‚nienia bÅ‚Ä™dów czy uchybów pomiarowych, - konieczność zastosowania współczynników poprawkowych do wartoÅ›ci zmierzonych. 5 PrzyrzÄ…dy u\ywane do sprawdzania stanu ochrony przeciwpora\eniowej dla zachowania wiarygodnoÅ›ci wyników badaÅ„ powinny być poddawane okresowej kontroli metrologicznej co najmniej raz na rok. Zgodnie z ZarzÄ…dzeniem nr 12 Prezesa Głównego UrzÄ™du Miar z 30 03 1999 r. [15.19.] w sprawie wprowadzenia przepisów metrologicznych o miernikach oporu pÄ™tli zwarcia, okres wa\noÅ›ci dowodów kontroli metrologicznej mierników tego typu wynosi 13 miesiÄ™cy, liczÄ…c od pierwszego dnia miesiÄ…ca, w którym dokonano uwierzytelnienia legalizacji ponownej. 3. Zakres wykonywania pomiarów odbiorczych Na wyniki pomiarów skÅ‚adajÄ… siÄ™ dwie części: - pierwsza to oglÄ™dziny majÄ…ce dać pozytywnÄ… odpowiedz, \e zainstalowane na staÅ‚e urzÄ…dzenia elektryczne speÅ‚niajÄ… wymagania bezpieczeÅ„stwa podane w odpowiednich normach przedmiotowych, i \e zainstalowane wyposa\enie jest zgodne z instrukcjami wytwórcy, tak aby zapewniaÅ‚o jego poprawne dziaÅ‚anie. - druga to próby i pomiary majÄ…ce dać odpowiedz czy zachowane sÄ… wymagane parametry techniczne i speÅ‚nione sÄ… wymagania dotyczÄ…ce aparatów pomiarowych i sprawdzajÄ…cych podanych w normach. Norma PN-IEC 60364-6-61:2000 Instalacje elektryczne w obiektach budowlanych. Sprawdzanie. Sprawdzanie odbiorcze. zawiera wymagany zakres prób odbiorczych. Norma wymaga aby ka\da instalacja przed przekazaniem do eksploatacji byÅ‚a poddana oglÄ™dzinom i próbom celem sprawdzenia, czy zostaÅ‚y speÅ‚nione wymagania normy. Przed przystÄ…pieniem do prób nale\y udostÄ™pnić wykonujÄ…cym sprawdzenie instalacji, dokumentacjÄ™ technicznÄ… wraz z protokoÅ‚ami oglÄ™dzin i prób czÄ…stkowych wykonanych podczas monta\u (dotyczy pomiarów elementów, które zostaÅ‚y zasypane ziemiÄ… lub zalane betonem). 3.1. OglÄ™dziny OglÄ™dziny to pierwszy etap pomiarów, który nale\y wykonać przed przystÄ…pieniem do prób przy odÅ‚Ä…czonym zasilaniu, z zachowaniem ostro\noÅ›ci celem zapewnienia bezpieczeÅ„stwa ludziom i unikniÄ™cia uszkodzeÅ„ obiektu lub zainstalowanego wyposa\enia. OglÄ™dziny majÄ… potwierdzić, \e zainstalowane urzÄ…dzenia: - speÅ‚niajÄ… wymagania bezpieczeÅ„stwa podane w odpowiednich normach; - zostaÅ‚y prawidÅ‚owo dobrane i zainstalowane zgodnie z wymaganiami normy - nie majÄ… uszkodzeÅ„ pogarszajÄ…cych bezpieczeÅ„stwo; - majÄ… wÅ‚aÅ›ciwy sposób ochrony przed pora\eniem prÄ…dem elektrycznym; - wÅ‚aÅ›ciwie dobrano przekroje i oznaczono przewody neutralne, ochronne, i fazowe; - wÅ‚aÅ›ciwie dobrano i oznaczono zabezpieczenia i aparaturÄ™; - sÄ… wyposa\one w schematy i tablice ostrzegawcze i informacyjne; - zapewniony jest dostÄ™p do urzÄ…dzeÅ„ dla wygodnej obsÅ‚ugi, konserwacji i napraw. 3.2. Próby Norma zawiera zakres prób odbiorczych, które w zale\noÅ›ci od potrzeb sÄ… nastÄ™pujÄ…ce: - próba ciÄ…gÅ‚oÅ›ci przewodów ochronnych, w tym głównych i dodatkowych poÅ‚Ä…czeÅ„ wyrównawczych; - pomiar rezystancji izolacji instalacji elektrycznej; - sprawdzenie ochrony przez separacjÄ™ obwodów; - pomiar rezystancji podłóg i Å›cian; - sprawdzenie samoczynnego wyÅ‚Ä…czenia zasilania skuteczność ochrony przeciwpora\eniowej; - pomiar rezystancji uziemienia uziomu; - sprawdzenie biegunowoÅ›ci; - próba wytrzymaÅ‚oÅ›ci elektrycznej; 6 - próba dziaÅ‚ania; - sprawdzenie skutków cieplnych; - pomiar spadku napiÄ™cia. Opisane w normie metody wykonywania prób, sÄ… podane jako zalecane, dopuszcza siÄ™ stosowanie innych metod, pod warunkiem, \e zapewniÄ… równie miarodajne wyniki. W przypadku, gdy wynik którejkolwiek próby jest niezgodny z normÄ…, to próbÄ™ tÄ… i próby poprzedzajÄ…ce, je\eli mogÄ… mieć wpÅ‚yw na wyniki, nale\y powtórzyć po usuniÄ™ciu przyczyny niezgodnoÅ›ci. W zaÅ‚Ä…cznikach A, B, C, D norma podaje: A metodÄ™ pomiaru rezystancji podłóg i Å›cian i dwie elektrody probiercze do jej pomiaru, B - przykÅ‚adowe metody sprawdzania dziaÅ‚ania urzÄ…dzeÅ„ ochronnych ró\nic- prÄ…dowych, C - metodÄ™ pomiaru rezystancji uziomu - sprawdzenie poprawnoÅ›ci wykonania pomiaru, D - przykÅ‚ady metod pomiaru impedancji pÄ™tli zwarcia dla ukÅ‚adów sieci TN. W informacyjnym zaÅ‚Ä…czniku E Wskazówki stosowania przepisów arkusza 61: Sprawdzanie odbiorcze norma zawiera dodatkowe wyjaÅ›nienia interpretacyjne do kilku punktów normy: - Omawia warunki wykonywania pomiaru rezystancji przewodów ochronnych i warunki jakie powinna speÅ‚niać zmierzona rezystancja tych przewodów aby ten pomiar mógÅ‚ zastÄ…pić pomiar impedancji pÄ™tli zwarciowej. W zaÅ‚Ä…czniku informacyjnym F Sprawdzanie i próby okresowe omówiony jest cel przeprowadzania okresowych prób instalacji. SÄ… one przeprowadzane dla okreÅ›lenia czy instalacje lub ich części nie pogorszyÅ‚y siÄ™ w takim stopniu, \e dalsze ich wykorzystywanie jest niebezpieczne i nie speÅ‚niajÄ… one wymagaÅ„ przepisów dotyczÄ…cych instalacji. Sprawdzanie powinno obejmować badanie skutków wszystkich zmian wprowadzonych w instalacji. Podstawowe informacje dotyczÄ…ce sprawdzania odbiorczego sÄ… równie\ wa\ne do okresowego sprawdzania i prób. 4. CzÄ™stość wykonywania okresowych pomiarów i badaÅ„ Norma PN-IEC 60364-6-61 wymaga aby okresowe sprawdzania i próby instalacji elektrycznych byÅ‚y wykonywane w ciÄ…gu najkrótszego okresu po sprawdzeniu odbiorczym, który wynika z charakteru instalacji, eksploatacji i warunków Å›rodowiskowych w jakich eksploatowane sÄ… urzÄ…dzenia. NajdÅ‚u\szy okres miÄ™dzy badaniami ustalony przez UstawÄ™ Prawo Budowlane [15.9.] wynosi 5 lat. W zaÅ‚Ä…czniku omówiono przypadki, w których wystÄ™puje wy\sze ryzyko i zalecany jest krótszy czasokres badaÅ„ i przeglÄ…dów W zale\noÅ›ci od warunków Å›rodowiskowych nale\y stosować ró\ne okresy. CzÄ™stość badaÅ„ nale\y ustalić w oparciu o wymagania Ustawy Prawo Budowlane [15.9], Ustawy Prawo Energetyczne [15.10.], wymagania przepisów o ochronie przeciwpora\eniowej [15.1.] i przeciwpo\arowej [15.13.] oraz o zasady wiedzy technicznej. Wszystkie urzÄ…dzenia i instalacje elektryczne mo\na podzielić na cztery grupy w zale\noÅ›ci od wymaganej czÄ™stoÅ›ci badaÅ„. - 1 grupa - urzÄ…dzenia i instalacje badane w peÅ‚nym zakresie nie rzadziej ni\ co rok, - 2 grupa - urzÄ…dzenia i instalacje badane pod wzglÄ™dem bezpieczeÅ„stwa przeciwpora\enio wego nie rzadziej ni\ co rok i pod wzglÄ™dem bezpieczeÅ„stwa przeciwpo\arowego, przez pomiar rezystancji izolacji nie rzadziej ni\ co 5 lat, - 3 grupa - urzÄ…dzenia i instalacje badane pod wzglÄ™dem bezpieczeÅ„stwa przeciwpora\eniowego nie rzadziej ni\ co 5 lat i pod wzglÄ™dem bezpieczeÅ„stwa przeciwpo\arowego, nie rzadziej ni\ co rok - 4 grupa - urzÄ…dzenia badane w peÅ‚nym zakresie, nie rzadziej ni\ co 5 lat. 7 Tabela 1. Zalecane czasokresy pomiarów eksploatacyjnych urzÄ…dzeÅ„ i instalacji elektrycznych Okres pomiÄ™dzy kolejnymi sprawdzaniami Rodzaj pomieszczenia skutecznoÅ›ci ochrony rezystancji izolacji przeciwpora\eniowej instalacji 1. O wyziewach \rÄ…cych nie rzadziej ni\ co 1 rok nie rzadziej ni\ co 1 rok 2. Zagro\one wybuchem nie rzadziej ni\ co 1 rok nie rzadziej ni\ co 1 rok 3. Otwarta przestrzeÅ„ nie rzadziej ni\ co 1 rok nie rzadziej ni\ co 5 lat 4. Bardzo wilgotne o wilg. ok. 100% nie rzadziej ni\ co 1 rok nie rzadziej ni\ co 5 lat i wilgotne przejÅ›ciowo 75 do 100% 5. GorÄ…ce o temperaturze powietrza nie rzadziej ni\ co 1 rok nie rzadziej ni\ co 5 lat ponad 35 oC 6. Zagro\one po\arem nie rzadziej ni\ co 5 lat nie rzadziej ni\ co 1 rok 7. StwarzajÄ…ce zagro\enie dla ludzi nie rzadziej ni\ co 5 lat nie rzadziej ni\ co 1 rok (ZL I, ZL II, ZL III) 8. Zapylone nie rzadziej ni\ co 5 lat nie rzadziej ni\ co 5 lat 9. PozostaÅ‚e nie wymienione nie rzadziej ni\ co 5 lat nie rzadziej ni\ co 5 lat Kwalifikacja budynków i pomieszczeÅ„ ze wzgldu zagro\enia dla ludzi zgodnie z RozporzÄ…dzeniem Ministra Infrastruktury z dnia 12 04 2002r. [15.11]: Budynki oraz części budynków stanowiÄ…ce odrÄ™bne strefy po\arowe, okreÅ›lone jako ZL, zalicza siÄ™ do jednej lub do wiÄ™cej ni\ jedna spoÅ›ród nastÄ™pujÄ…cych kategorii zagro\enia ludzi: ZLI zawierajÄ…ce pomieszczenia przeznaczone do jednoczesnego przebywania ponad 50 osób nie bÄ™dÄ…cych ich staÅ‚ymi u\ytkownikami, a nie przeznaczone dla przede wszystkim do u\ytku ludzi o ograniczonej zdolnoÅ›ci poruszania siÄ™, ZLII przeznaczone przede wszystkim do u\ytku ludzi o ograniczonej zdolnoÅ›ci poruszania siÄ™, takie jak szpitale, \Å‚obki, przedszkola, domy dla osób starszych, ZLIII u\ytecznoÅ›ci publicznej nie zakwalifikowane do do ZLI i ZL II, ZL IV mieszkalne, ZL V zamieszkania zbiorowego, nie zakwalifikowane do ZLI i ZL II, BezpieczeÅ„stwo przeciwpo\arowe zale\y od prawidÅ‚owego doboru przekroju przewodów zabezpieczeÅ„ oraz od warunków chÅ‚odzenia przewodów i aparatury. BezpieczeÅ„stwo przeciwpo\arowe sprawdzamy przez kontrolÄ™ stanu izolacji przez jej oglÄ™dziny, przez pomiar jej rezystancji, przez sprawdzenie czy zabezpieczenia sÄ… prawidÅ‚owo dobrane do aktualnych warunków obciÄ…\eniowych i czy speÅ‚nione sÄ… warunki chÅ‚odzenia urzÄ…dzeÅ„ nagrzewajÄ…cych siÄ™ podczas pracy - czy otwory i kanaÅ‚y wentylacyjne sÄ… dro\ne i nie ulegÅ‚y zatkaniu. Skuteczność ochrony przeciwpora\eniowej polepsza skuteczność ochrony przeciwpo\arowej. 4.1. Zakres okresowego sprawdzania i prób Zgodnie z PN-IEC 60364-6-61 okresowe sprawdzania i próby powinny obejmować co najmniej: çÅ‚ oglÄ™dziny dotyczÄ…ce ochrony przed dotykiem bezpoÅ›rednim i ochrony rzeciwpo\arowej; çÅ‚ pomiary rezystancji izolacji; çÅ‚ badania ciÄ…gÅ‚oÅ›ci przewodów ochronnych; çÅ‚ badania ochrony przed dotykiem poÅ›rednim; çÅ‚ próby dziaÅ‚ania urzÄ…dzeÅ„ ró\nicowoprÄ…dowych. 5. Dokumentacja wykonywanych prac pomiarowo-kontrolnych Ka\da praca pomiarowo-kontrolna (sprawdzenie odbiorcze lub okresowe) powinna być zakoÅ„czona wystawieniem protokoÅ‚u z przeprowadzonych badaÅ„ i pomiarów. Protokół z prac pomiarowo-kontolnych powinien zawierać: 1. nazwÄ™ badanego urzÄ…dzenia i jego dane znamionowe; 2. miejsce pracy badanego urzÄ…dzenia; 3. rodzaj pomiarów; 8 4. nazwisko osoby wykonujÄ…cej pomiary; 5. datÄ™ wykonania pomiarów; 6. spis u\ytych przyrzÄ…dów i ich numery; 7. szkice rozmieszczenia badanych urzÄ…dzeÅ„, uziomów i obwodów, lub inny sposób jedno- znacznej identyfikacji elementów badanej instalacji ; 8. liczbowe wyniki pomiarów; 9. uwagi; 10. wnioski. Ka\de badanie instalacji elektrycznych zarówno z bezpiecznikami, z wyÅ‚Ä…cznikami nadmiarowo-prÄ…dowymi jak i z wyÅ‚Ä…cznikami ró\nicowoprÄ…dowymi, powinno być udokumentowane protokoÅ‚em z tych badaÅ„, który powinien zawierać informacje o wynikach oglÄ™dzin i badaÅ„ oraz informacje dotyczÄ…ce zmian w stosunku do dokumentacji i odchyleÅ„ od norm i przepisów, z podaniem części instalacji których to dotyczy. Jako wzór protokoÅ‚u mo\na wykorzystać zaÅ‚Ä…czniki nr 1 do nr 5. Prace pomiarowo-kontrolne mogÄ… wykonywać wyÅ‚Ä…cznie osoby posiadajÄ…ce aktualne zaÅ›wiadczenia kwalifikacyjne w zakresie pomiarowo-kontrolnym. Osoba wykonujÄ…ca pomiary mo\e korzystać z pomocy osoby nie posiadajÄ…cej zaÅ›wiadczenia kwalifikacyjnego, lecz musi ona być przeszkolona w zakresie bhp dla prac przy urzÄ…dzeniach elektrycznych. Odbiór instalacji elektrycznej powinien odbywać siÄ™ komisyjnie i być zakoÅ„czony protokoÅ‚em badaÅ„ odbiorczych. Wzory takich protokołów i instrukcja przeprowadzania badaÅ„ odbiorczych podane sÄ… w zaÅ‚Ä…czniku 6. ProtokoÅ‚y z wszystkich kontroli i badaÅ„ powinny być zaÅ‚Ä…cznikiem do wpisu w ksiÄ…\ce obiektu budowlanego zgodnie z RozporzÄ…dzeniem Ministra Spraw WewnÄ™trznych i Administracji [15.15.] 6. Kontrola elektronarzÄ™dzi; Stosowanie elektrycznych urzÄ…dzeÅ„ rÄ™cznych wykonanych jako urzÄ…dzenia II klasy ochronnoÅ›ci, zasilanych z instalacji zabezpieczonych wyÅ‚Ä…cznikami przeciwpora\eniowymi ró\nicowoprÄ…dowymi stwarza warunki o najmniejszym zagro\eniu wystÄ™powania pora\eÅ„ prÄ…dem elektrycznym. U\ytkowane na placach budowy elektronarzÄ™dzia powinny być poddawane okresowej kontroli co 6,4,lub co 2 miesiÄ…ce w zale\noÅ›ci od kategorii u\ytkowania. PN-88/E-08400/10 ustala terminy okresowych badaÅ„ kontrolnych elektronarzÄ™dzi podczas eksploatacji w zale\noÅ›ci od ich kategorii u\ytkowania: kat 1 - eksploatacja dorywcza kilkakrotnie w ciÄ…gu zmiany i zwrot do magazynu, - - badania co 6 mieÅ›. kat 2 - eksploatacja czÄ™sta nie zwracane do magazynu - badania co 4 mieÅ›. kat 3 - eksploatacja ciÄ…gÅ‚a na kilku zmianach - badania co 2 mieÅ›. Badania nale\y przeprowadzać tak\e po ka\dej zaistniaÅ‚ej sytuacji mogÄ…cej mieć wpÅ‚yw na bezpieczeÅ„stwo u\ytkowania. Zakres prób bie\Ä…cych: - oglÄ™dziny zewnÄ™trzne i próba ruchu. Zakres prób okresowych: - oglÄ™dziny zewnÄ™trzne - demonta\ i oglÄ™dziny wewnÄ™trzne, - pomiar rezystancji izolacji wykonywany przez 1 min. Induktorem 500 V. Wymagana rezystancja izolacji dla urzÄ…dzeÅ„ II klasy ochronnoÅ›ci wynosi co najmniej 7 M&!, a dla urzÄ…dzeÅ„ I i III klasy ochronnoÅ›ci wynosi co najmniej 2 M&!, - sprawdzanie obwodu ochronnego przez pomiar spadku napiÄ™cia pomiÄ™dzy stykiem ochronnym a częściami metalowymi narzÄ™dzia wykonywane napiÄ™ciem U <12 V i prÄ…dem I = 1,5 IN lecz nie mniejszym ni\ 25 A. Wymagana rezystancja R nie mo\e przekraczać 0,1&!, - sprawdzenie biegu jaÅ‚owego przez 5 -10 s. PróbÄ™ ruchu nale\y wykonywać przed ka\dym u\ytkowaniem. 9 7. WZORY PROTOKOAÓW ZaÅ‚Ä…cznik nr 1 Protokół Nr (Nazwa Firmy wykonujÄ…cej pomiary) z pomiarów stanu izolacji obwodów i urzÄ…dzeÅ„ elektrycznych z dnia . . . . . . . . . . . . . . . Zleceniodawca: Obiekt: Warunki pomiaru: Data pomiaru : Rodzaj pomiaru: PrzyrzÄ…dy pomiarowe: Pogoda w dniu pomiaru: W dniach poprzednich: Szkic rozmieszczenia badanych urzÄ…dzeÅ„ i obwodów przedstawiono na rys: lub zastosowano symbole zgodne z dokumentacjÄ… identyfikujÄ…ce obiekty jednoznacznie TABELA WYNIKÓW Rezystancja w [M&!] Rezystan- cje Sym Nazwa urzÄ…dzenia Ilość L1- L2- L3- Lp. L1- L1- L2- N- wymagan -bol lub obwodu faz PE/ PE/ PE/ L2 L3 L3 PE e PEN PEN PEN [M&!] UWAGI: ORZECZENIE: Izolacja badanych urzÄ…dzeÅ„ i obwodów elektrycznych speÅ‚nia / nie speÅ‚nia / wymagania przepisów. Sprawdzenie przeprowadziÅ‚: Protokół sprawdziÅ‚: Protokół otrzymaÅ‚: (imiÄ™, nazwisko i nr Å›wiadectwa kwalifikacyjnego) 10 ZaÅ‚Ä…cznik nr 2 Protokół Nr /2003 Ze sprawdzenia skutecznoÅ›ci Nazwa firmy wykonujÄ…cej pomiary ochrony przeciwpora\eniowej instalacji elektrycznej urzÄ…dzeÅ„ . . . . . . . . . . . . . w dniu 2003 r. Zleceniodawca: Obiekt: Instalacja elektryczna . . . . . . . . . . . . . . UkÅ‚ad sieciowy TN-S /TN-C UO 220 V . UL 50 V. t < 0,2, 0,4 lub 5s Szkic rozmieszczenia badanych urzÄ…dzeÅ„ i obwodów przedstawiono na rys: lub zastosowano symbole zgodne z dokumentacjÄ… identyfikujÄ…ce obiekty jednoznacznie Nazwa Typ In Ia ZS pom ZS dop Ud Ocena Lp Symbol badanego zabezpi skutecznoÅ›ci: urzÄ…dzenia eczeÅ„ [ A ] [ A ] [ V ] tak - nie [ &! ] [ &! ] gdzie: US - napiÄ™cie znamionowe sieci In - prÄ…d znamionowy urzÄ…dz.zabezpieczajÄ…cego Uo - napiÄ™cie fazowe sieci Ia - prÄ…d zapewnjÄ…cy samoczynne wyÅ‚Ä…czenie UL - napiÄ™cie dopuszczalne dÅ‚ugotrwale ZS pom - impedancja pÄ™tli zwarcia - pomierzona Ud - obliczane napiÄ™cie dotykowe w ZS dop - impedancja pÄ™tli zwarcia - dopuszczalna przypadku gdy samoczynne wyÅ‚Ä…czenia zasilania jest nieskuteczne 11 PrzyrzÄ…dy pomiarowe: Lp. Nazwa przyrzÄ…du Producent Typ Nr. fabr. 1 2 3 4 Uwagi: . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Orzeczenie: . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Pomiary przeprowadziÅ‚: Protokół sprawdziÅ‚: Protokół otrzymaÅ‚: 1 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2 . . . . . . . . . . . 12 ZaÅ‚Ä…cznik nr 3 Protokół nr. . . . . . . . . . sprawdzenia skutecznoÅ›ci ochrony przeciwpora\eniowej Nazwa Firmy urzÄ…dzeÅ„ i instalacji elektrycznych zabezpieczonych wyÅ‚Ä…cznikami ochronnymi ró\nicowoprÄ…dowymi wykonujÄ…cej z dnia . . . . . . . . . . . . . . . . pomiary Zleceniodawca (nazwa i adres): . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Obiekt: . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Rodzaj zasilania: prÄ…d przemienny UkÅ‚ad sieci zasilajÄ…cej: TN-C TN-S TN-C-S TT IT NapiÄ™cie sieci zasil.: 380/220 V NapiÄ™cie pomierzone: Up = . . . . . . . . [V] Dane techniczne i wyniki pomiarów rozdzielnicy budowlanej: typ:. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . , nr fabr.:. . . . . . . . . ., producent:. . . . . . . . . . . . . . . . rodzaj zabezp.: . . . . . . . . . . . . . . . , In:. . . . . . . . .[A], Ia: . . . . . . . [A], Zs dop: . . . . . . . . . . [&!], Zs pom: . . . . . . . . . [&!], wynik badania:. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Dane techniczne i wyniki pomiarów wyÅ‚Ä…cznika ochronnego ró\nicowoprÄ…dowego: typ: . . . . . . . . . , rodzaj: zwykÅ‚y/selektywny, producent (kraj): . . . . . . .zasilane obwody . . . . . . . In:. . . . . . . . . . [A], I"n: . . . . . . .[mA], wymagany czas wyÅ‚Ä…czenia . . . . . . . [ms], k: . . . . , II"n pom: . . . . . . . . [mA], czas pomierzony: . . . . . . . . [ms], sprawdzenie dziaÅ‚ania przyciskiem TEST wynik pozytywny/negatywny Ogólny wynik badania: pozytywny/negatywny Wymagania dotyczÄ…ce badanych urzÄ…dzeÅ„: UB dop:. . . . . . . . . . . [V], RE dop: . . . . . . . . . [Wð] Tabela wyników badaÅ„ urzÄ…dzeÅ„ NapiÄ™cie Rezystancja Zapewnia Lp. Sym- Nazwa badanego urzÄ…dzenia dotykowe uziemienia skutecz bol UB [V] RE [Wð] ność tak/NIE 1 2 3 4 gdzie: Up - napiÄ™cie sieci pomierzone In - prÄ…d znamionowy urzÄ…dz. zabezpieczajÄ…cego UB - napiÄ™cie dotyku pomierzone Ia - prÄ…d zapewniajÄ…cy samoczynne wyÅ‚Ä…czenie UB dop - napiÄ™cie dotyku dopuszczalne I"n - znamionowy ró\nicowy prÄ…d zadziaÅ‚ania ZS pom - impedancja pÄ™tli zwar.- pomierzona ™"n pom - pomierzony ró\nicowy prÄ…d zadziaÅ‚ania ZS dop - impedancja pÄ™tli zwar. - dopuszczalna k - krotność I"n zapewniajÄ…ca samoczynne RE - pomierzona rezystancja uziemienia wyÅ‚Ä…cznie w wymaganym czasie RE dop - dopuszczalna rezystancja uziemienia 13 PrzyrzÄ…dy pomiarowe: Lp. Nazwa przyrzÄ…du Producent Typ Nr. fabr. 1 2 3 4 Uwagi: . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Orzeczenie: . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Pomiary przeprowadziÅ‚: Protokół sprawdziÅ‚: Protokół otrzymaÅ‚: 1 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2 . . . . . . . . . . . 14 ZaÅ‚Ä…cznik nr 4 Protokół Nr z pomiarów rezystancji uziemienia uziomów (Nazwa Firmy wykonujÄ…cej pomiary) z dnia . . . . . . . . . . Zleceniodawca: Obiekt: Warunki pomiaru: Data pomiaru : Metoda pomiaru: PrzyrzÄ…dy pomiarowe: Pogoda w dniu pomiaru: W dniach poprzednich: Uziemienie: Rodzaj gruntu: Stan wilgotnoÅ›ci gruntu; Rodzaj uziomów: Szkic rozmieszczenia badanych uziomów przedstawia rys: Wyniki pomiarów rezystancji uziemienia CiÄ…gÅ‚ość poÅ‚Ä…czeÅ„ Rezystancja uziemienia w [&!] Lp. Symbol uziomu przewodów uziemiajÄ…cych zmierzona dopuszczalna 1 2 3 4 Wyniki badania rezystancji uziomów: pozytywne / negatywne Uwagi pokontrolne: Wnioski: Badane uziomy speÅ‚niajÄ… / nie speÅ‚niajÄ… wymagaÅ„ przepisów i nadajÄ… siÄ™ (nie nadajÄ… siÄ™) do eksploatacji. Sprawdzenie przeprowadziÅ‚: Protokół sprawdziÅ‚: Protokół otrzymaÅ‚: (imiÄ™, nazwisko i nr Å›wiadectwa kwalifikacyjnego) 15 ZaÅ‚Ä…cznik nr 5 Protokół Nr z badaÅ„ niepeÅ‚nych urzÄ…dzeÅ„ piorunochronnych (Nazwa Firmy wykonujÄ…cej pomiary) z dnia . . . . . . . . . . Zleceniodawca: Obiekt: Warunki pomiaru: Data pomiaru : Metoda pomiaru: PrzyrzÄ…dy pomiarowe: Pogoda w dniu pomiaru: W dniach poprzednich: Uziemienie: Rodzaj gruntu: Stan wilgotnoÅ›ci gruntu; Rodzaj uziomów: Szkic rozmieszczenia badanych uziemieÅ„ przedstawia rys: Wyniki pomiarów rezystancji uziemienia CiÄ…gÅ‚ość poÅ‚Ä…czeÅ„ Rezystancja uziemienia w [&!] Lp. Symbol uziomu przewodów uziemiajÄ…cych zmierzona dopuszczalna 1 ciÄ…gÅ‚ość zachowana 2 3 4 Wyniki badania przewodów odprowadzajÄ…cych i uziemieÅ„: pozytywne / negatywne Uwagi pokontrolne: Wnioski: Badana instalacja piorunochronna nadaje siÄ™ / nie nadaje siÄ™ do eksploatacji. Sprawdzenie przeprowadziÅ‚: Protokół sprawdziÅ‚: Protokół otrzymaÅ‚: (imiÄ™, nazwisko i nr Å›wiadectwa kwalifikacyjnego) 16 Z A A C Z N I K 6 ZaÅ‚Ä…cznik skÅ‚ada siÄ™ z: - instrukcji przeprowadzania badaÅ„ odbiorczych - 3 stronicowego ProtokoÅ‚u badaÅ„ odbiorczych instalacji elektrycznej INSTRUKCJA PRZEPROWADZANIA BADAC ODBIORCZYCH 1. Komisja powinna być co najmniej 3 osobowa i skÅ‚adać siÄ™ z fachowców dobrze znajÄ…cych wymagania stawiane instalacjom elektrycznym przez Polskie Normy 2. W maÅ‚ych obiektach Komisja mo\e być jednoczeÅ›nie wykonawcÄ… oglÄ™dzin i badaÅ„, z tym \e z pomiarów muszÄ… być wykonane oddzielne protokoÅ‚y. 3. W du\ych obiektach oglÄ™dziny i badania mogÄ… być wykonywane przez oddzielne zespoÅ‚y przeprowadzajÄ…ce próby i badania wedÅ‚ug zadaÅ„ okreÅ›lonych w Tablicach 1 i 2, a Komisja stan faktyczny ustala na pod- stawie dostarczonych protokołów badaÅ„ czy prób. 4. W Tablicy 1 w pkt. 1.3., wymagania zeszytu 10 Przepisów Budowy UrzÄ…dzeÅ„ Elektrycznych (PBUE) obowiÄ…zujÄ… do czasu ukazania siÄ™ arkusza PN- /E-0509/523. 5. W Tablicy 1 w pkt. 1.3., wymagania zeszytu 9 PBUE obowiÄ…zujÄ… tylko w zakresie dopuszczalnego spadku napiÄ™cia. 6. W Tablicy 2 w pkt. 2.9., do czasu okazania siÄ™ zakresu i sposobu badaÅ„ ochrony przed skutkami cieplnymi (w postaci odrÄ™bnego arkusza PN), wyniki badaÅ„ wpisuje siÄ™ identycznie jak w Tabeli 1 pkt. 1.2. 17 P R O T O K Ó A BADAC ODBIORCZYCH INSTALACJI ELEKTRYCZNEJ 1. OBIEKT BADANY ( nazwa, adres) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2. czAonkowie komisji ( imiÄ™ nazwisko stanowisko) 1. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 4. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 5. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3. BADANIA ODBIORCZE WYKONANO W OKRESIE OD . . . . . . DO . . . . . . 4. OCENA BADAC ODBIORCZYCH: 4.1. OglÄ™dziny - wg. Tablicy 1 - ogólny wynik: DODATNI / UJEMNY. 4.2. Badania - wg. Tablicy 2 - ogólny wynik: DODATNI / UJEMNY. 4.3. Badania odbiorcze - ogólny wynik: DODATNI / UJEMNY. 5. DECYZJA : poniewa\ ogólny wynik badaÅ„ odbiorczych jest: DODATNI / UJEMNY obiekt MOÅ›NA / NIE MOÅ›NA przekazać do eksploatacji. 6. UWAGI: . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 7. PODPISY CZAONKÓW KOMISJI: 1 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 4 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 5 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Miejscowość: . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Data . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 18 T A B L I C A 1 - BADANIA ODBIORCZE. OGLDZINY. Obiekt . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Badania przeprowadzono w okresie od . . . . . . . . . . . . . . do . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Lp. CzynnoÅ›ci Wymagania Ocena 1.1 Sprawdzenie prawidÅ‚owoÅ›ci ochrony przed PN-92/E-05009/41 DODATNIA pora\eniem prÄ…dem elektrycznym PN-92/E-05009/47 UJEMNA 1.2 Sprawdzenie prawidÅ‚owoÅ›ci ochrony przed po\arem PN-91/E-05009/42 DODATNIA i przed skutkami cieplnymi. PN-91/E-05009/482 UJEMNA 1.3 Sprawdzenie prawidÅ‚owoÅ›ci doboru przewodów do PN-/E-05009/523 DODATNIA obciÄ…\alnoÅ›ci prÄ…dowej o spadku napiÄ™cia Zeszyt 10 PBUE Zeszyt 9 PBUE PN-91/E-05009/43 UJEMNA PN-91/E-05009/473 1.4 Sprawdzenie prawidÅ‚owoÅ›ci doboru i nastawienia PN-91/E-05009/43 DODATNIA urzÄ…dzeÅ„ zabezpieczajÄ…cych i sygnalizacyjnych. PN-91/E-05009/473 PN-93/E-05009/51 PN-93/E-05009/53 UJEMNA PN-92/E-05009/537 1.5 Sprawdzenie prawidÅ‚owoÅ›ci umieszczenia PN-93/E-05009/46 DODATNIA odpowiednich urzÄ…dzeÅ„ odÅ‚Ä…czajÄ…cych. PN-92/E-05009/537 UJEMNA 1.6 Sprawdzenie prawidÅ‚owoÅ›ci doboru urzÄ…dzeÅ„ i PN-91/E-05009/03 DODATNIA Å›rodków ochrony od wpÅ‚ywów zewnÄ™trznych. PN-93/E-05009/51 UJEMNA 1.7 Sprawdzenie prawidÅ‚owoÅ›ci oznaczenia przewodów PN-91/E-05009/54 DODATNIA neutralnych i ochronnych. PN-90/E-05023 UJEMNA 1.8 . Sprawdzenie prawidÅ‚owego i wymaganego PN-93/E-05009/51 DODATNIA umieszczenia schematów, tablic ostrzegawczych lub PN-89/E-05028 innych podobnych informacji. PN-78/E-01245 PN-87/E-01200 PN-87/E-02001 UJEMNA PN-90/E-05023 1.9 Sprawdzenie prawidÅ‚owego i kompletnego PN-93/E-05009/51 DODATNIA oznaczenia obwodów bezpieczników, Å‚Ä…czników, zacisków itp. UJEMNA 1.10 Sprawdzenie poprawnoÅ›ci poÅ‚Ä…czeÅ„ przewodów. PN-86/E-06291 DODATNIA PN-75/E-06300 UJEMNA PN-82/E-06290 1.11 Sprawdzenie dostÄ™pu do urzÄ…dzeÅ„ umo\liwiajÄ…cego PN-93/E-05009/51 DODATNIA ich wygodnÄ… obsÅ‚ugÄ™ i konserwacjÄ™. PN-91/E-05009/03 UJEMNA Ogólny wynik oglÄ™dzin: DODATNI / UJEMNY. Podpisy czÅ‚onków Komisji: 1 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Data . . . . . . . . . . . . . . . . 4 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 5 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 19 T A B L I C A 2 - BADANIA ODBIORCZE. POMIARY. Obiekt . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Badania przeprowadzono w okresie od . . . . . . . . . . . . . . do . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Lp. CzynnoÅ›ci Wymagania Ocena 2.1 Sprawdzenie ciÄ…gÅ‚oÅ›ci przewodów PN-92/E-05009/61-612.2 DODATNIA ochronnych w tym głównych i dodatkowych poÅ‚Ä…czeÅ„ wyrównawczych UJEMNA 2.2 Pomiar rezystancji izolacji elektrycznej. PN-92/E-05009/61-612.3 DODATNIA UJEMNA 2.3 Sprawdzenie ochrony przez oddzielenie od PN-92/E-05009/61-612.4 DODATNIA siebie obwodów. PN-92/E-05009/61-612.5 UJEMNA 2.4 Pomiar rezystancji Å›cian i podłóg. PN-92/E-05009/61-612.5 DODATNIA PN UJEMNA 2.5 Sprawdzenie samoczynnego wyÅ‚Ä…czenia PN-92/E-05009/41-413.1.3 DODATNIA zasilania. -413.1.4 -413.1.5 UJEMNA 2.6 Sprawdzenie biegunowoÅ›ci. PN-93/E-05009/61-612.7 DODATNIA UJEMNA 2.7 Sprawdzenie wytrzymaÅ‚oÅ›ci elektrycznej. PN-88/E-04300-2.12 DODATNIA UJEMNA 2.8 Przeprowadzenie prób dziaÅ‚ania. PN-92/E-05009/61-612.9 DODATNIA UJEMNA 2.9 Sprawdzenie ochrony przed skutkami Próby zawieszone do wynik jak w cieplnymi. czasu ukazania siÄ™ zaleceÅ„ Tabl.1 IEC pkt.1.2. 2.10 Sprawdzenie ochrony przed spadkiem lub PN-92/E-05009/45 DODATNIA zanikiem napiÄ™cia. UJEMNA Ogólny wynik oglÄ™dzin: DODATNI / UJEMNY. Podpisy czÅ‚onków Komisji: 1 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 4 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 5 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Data . . . . . . . . . . . . . . . . 20 8. Normy i przepisy zwiÄ…zane 1. PN-IEC 60364-4-41 Instalacje elektryczne w obiektach budowlanych. Ochrona dla zapewnienia bezpieczeÅ„stwa. Ochrona przeciwpora\eniowa. 2. PN-IEC 60364-5-54 Instalacje elektryczne w obiektach budowlanych. Dobór i monta\ wyposa\enia elektrycznego. Uziemienia i przewody ochronne. 3. PN-IEC 60364-6-61 Instalacje elektryczne w obiektach budowlanych. Sprawdzanie. Sprawdzanie odbiorcze. 4. PN-IEC 60364-7-704 Instalacje elektryczne w obiektach budowlanych. Instalacje placów budowy i robót rozbiórkowych. 5. PN-88/E-08400/10 NarzÄ™dzia rÄ™czne o napÄ™dzie elektrycznym. Badania kontrolne w czasie eksploatacji 6. Ustawa z 11 maja 2001r. Prawo o Miarach (Dz. U. nr 63 z 2001r. - poz 636 7. ZarzÄ…dzenie Ministra Gospodarki MateriaÅ‚owej i Paliwowej (MP nr 8 z 1987r., poz. 70) 8. ZarzÄ…dzenia nr 198 z 1996 r. oraz nr 29 i 30 z 1999 r. Prezesa Głównego UrzÄ™du Miar (Dz. Urz. Miar i Probiernictwa nr 27/96 i 4/99) 9. Ustawa z dnia 7 07 1994r. Prawo Budowlane (tekst jednolity Dz. U. z 2000r. nr 89, poz. 1126) 10. Ustawa z dnia 10 04 1997r. Prawo Energetyczne (Dz. U. z 1997r. nr 54, poz. 348 i nr 158, poz. 1042, z 1998r. nr 94, poz. 594 i nr 106, poz. 668) 11. RozporzÄ…dzenie Ministra Infrastruktury z dnia 12 kwietnia2002r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie (Dz. U. Z2002r. nr 75, poz. 690) 12. RozporzÄ…dzenie Ministra Budownictwa i PrzemysÅ‚u Materiałów Budowlanych z dnia 28 marca 1972r. w sprawie bezpieczeÅ„stwa i higieny pracy przy wykonywaniu robót budowlano-monta\owych i rozbiórkowych (Dz. U. z 1972r. nr 13, poz. 93). 13. RozporzÄ…dzenie Ministra Spraw WewnÄ™trznych z dnia 3 11 1992r. w sprawie ochrony przeciwpo\arowej budynków, innych obiektów budowlanych i terenów (Dz. U. z 1992r. nr 92, poz.460 oraz z 1995r. Nr 102, poz. 507). 14. RozporzÄ…dzenie Ministra Gospodarki, Pracy i Polityki SpoÅ‚ecznej z dnia 28 kwietnia2003r. w sprawie szczegółowych zasad stwierdzania posiadania kwalifikacji przez osoby zajmujÄ…ce siÄ™ eksploatacjÄ… urzÄ…dzeÅ„, instalacji i sieci (Dz. U. z 2003r. nr 89, poz.828). 15. RozporzÄ…dzenie Ministra Spraw WewnÄ™trznych i Administracji z dnia 19 10 1998r. w sprawie ksiÄ…\ki obiektu budowlanego (Dz. U. z 1998r. nr 135, poz. 882). 16. RozporzÄ…dzenie Ministra Gospodarki z dnia 21 10 1998r. w sprawie szczegółowych warunków przyÅ‚Ä…czania podmiotów do sieci elektroenergetycznych, pokrywania kosztów przyÅ‚Ä…czania , obrotu energiÄ… elektrycznÄ…, Å›wiadczenia usÅ‚ug przesyÅ‚owych, ruchu sieciowego i eksploatacji sieci oraz standardów jakoÅ›ciowych obsÅ‚ugi odbiorców. (Dz. U. z 1998r. nr 135, poz. 881). 17. RozporzÄ…dzenie ministra Gospodarki z dnia 17 09 1999 r. w sprawie bezpieczeÅ„stwa i higieny pracy przy urzÄ…dzeniach i instalacjach energetycznych. (Dz. U. z 1999r. nr 80, poz. 912) 18. ZarzÄ…dzenie Prezesa Głównego UrzÄ™du Miar nr 12 z dnia 30 03 1999 r. w sprawie wprowadzenia przepisów metrologicznych o miernikach oporu pÄ™tli zwarcia. 21 9. LITERATURA 1. Z. Gry\ewski. Prace pomiarowo-kontrolne przy urzÄ…dzeniach elektroenergetycznych o napiÄ™ciu znamionowym do 1 kV 2. A. Boczkowski, S. Siemek, B. Wiaderek. Nowoczesne elementy zabezpieczeÅ„ i Å›rodki ochrony przeciwpora\eniowej w instalacjach elektrycznych do 1 kV. Wskazówki do projektowania i monta\u. 3. B. Wiaderek. Wskazówki wykonywania badaÅ„ odbiorczych i eksploatacyjnych instalacji elektrycznych do 1 kV w Å›wietle wymagaÅ„ europejskich. 4. B Wiaderek. Wytyczne przeprowadzania badaÅ„ i oceny instalacji elektrycznych podczas odbioru koÅ„cowego obiektu budowlanego. 5. P. WÅ‚asienko. Metody badaÅ„ instalacji elektrycznych z wyÅ‚Ä…cznikami ró\nicowo-prÄ…dowymi i przyrzÄ…dy pomiarowe do tych badaÅ„. 6. J. Laskowski. Poradnik elektroenergetyka przemysÅ‚owego. Wydanie IV. 7. F. Aasak Wykonywanie pomiarów 22