10 zasad postępowania psychologa wobec uczestników badania naukowego (wg APA,
1982)



Zasada A. Badacz przed przystąpieniem do przeprowadzenia badania musi dokonać
jego całościowej oceny z etycznego punktu widzenia.



Zasada B. Badacz przed przystąpieniem do planowania i przeprowadzenia badania
musi rozważyć czy udział w nim stanowi minimalne czy znaczące zagrożenie dla
uczestników badań i stosownie do dokonanego rozpoznania postępować.



Zasada C. Badacz ponosi pełną odpowiedzialność za etyczność całego badania, w
tym także za postępowanie jego współpracowników, asystentów, studentów itp.;
ich też obowiązują te same zasady etycznego postępowania wobec uczestników
badania.


Zasada D. Udział uczestników badania musi opierać się na jasno określonym
porozumieniu. Niedopuszczalne są różnorodne formy nacisku wywieranego na nich
przez badacza. Badacz zobowiązany jest do udzielenia pełnej i szczegółowej
informacji uczestnikom badania o wszystkich aspektach badania, w którym biorą
oni udział oraz udzielenia odpowiedzi na wszystkie ich pytania dotyczące
badania. Badacza obowiązuje honorowanie wszystkich podjętych wobec uczestników
badania zobowiązań. Szczególnej troski wymagają dzieci i osoby niepełnosprawne
biorące udział w badaniu.



Zasada E. Jeżeli ze względów metodologicznych badacz musi przeprowadzić badanie
z utajnieniem jakichś elementów jego procedury, to powinien, przed
przystąpieniem do jego realizacji, rozważyć alternatywne sposoby postępowania.
Badacz powinien unikać utajnienia (deception) przed uczestnikami badania
prawdziwego celu i posługiwać się tą procedurą tylko w szczególnie
uzasadnionych przypadkach; badacz powinien zadbać o to, aby wyjaśnione zostały
powody, dla których wprowadzono w błąd.

Zasada F. Badacz powinien respektować prawo uczestników badania do odmowy
udziału w nim, albo wycofania się w jego trakcie. Zasada ta nabiera
szczególnego znaczenia wówczas, gdy uczestnicy badania pozostają w jakiejś
zależności od badacza, np. wykładowca
studenci, nauczyciel
uczniowie.



Zasada G. Badacz musi chronić uczestników badania przed różnorakimi formami
psychicznego i fizycznego dyskomfortu; nie może ich narażać na doznawanie lęku,
wstydu, bólu itp.



Zasada H. Po zakończeniu badania i opracowniu jego rezultatów badacz musi
wyjaśnić uczestnikom badania jego naturę oraz odpowiedzieć na wszystkie pytania
i wątpliwości, jakie nasunęły się w trakcie badania.





Zasada I. Jeżeli udział w badaniu może za sobą pociągnąć wystąpienie
niepożądanych dla uczestników badania skutków, to badacz jest zobowiązany do
zrobienia wszystkiego, co w efekcie zniosłoby (albo wręcz zablokowało możliwość
ich wystąpienia) owe przykre skutki udziału w badaniu.



Zasada J. Wszystkie informacje o uczestnikach badania, które badacz uzyskał w
trakcie badania, nie mogą być przez niego udostępnione osobom trzecim; musi być
zachowana pełna dyskrecja, a uczestników badania należy zapewnić o pełnej
ochronie wszystkich informacji ich dotyczących, a zebranych w trakcie
prowadzenia badania.