LOGOPEDA RADZI
LOGOPEDA RADZI  ZABAWY UTRWALAJŃCE
WYMOWó G�OSEK
Anna Ruszczak
Proponuj� róŻne �wiczenia i zabawy utrwala- na jednoczesnym wymawianiu g"oski i wodzeniu
jące wymow� g"osek szumiących: sz, Ż, cz, dŻ. Zo- palcem po szlaczku. KaŻdy rysunek odzwiercie-
sta"y one pomyĘlane w taki sposób, aby dziecko, dla sposób kilkakrotnego wypowiedzenia tego
artyku"ując dęwi�k, podejmowa"o róŻne dzia"a- samego dęwi�ku, np.:
nia (np. wykonywa"o gesty, rysowa"o, opisywa"o
l
obrazek), dzi�ki czemu wielokrotne powtarzanie linia falista obrazuje artyku"owanie sz jako
tych samych g"osek i wyrazów je zawierających dęwi�ku ciąg"ego (szszszsz...),
nie b�dzie zbyt nuŻące, ale dokona si� niejako
 przy okazji . Poza tym niektóre �wiczenia s"uŻą szszsz&
takŻe rozwijaniu spostrzegawczoĘci i doskonale-
l
niu umiej�tnoĘci budowania zdał
. kropki oznaczają, Że mi�dzy jednym a dru-
gim cz nast�puje przerwa (cz, cz, cz),
PokaŻ dęwi�k, czyli g"oska w izolacji
....................... cz, cz, cz
Logopeda przypomina dziecku cztery uk"ady
l
d"oni poznane podczas �wiczeł
, które mia"y na Ż jest wymawiane na przemian z intonacją
celu wywo"anie u niego danej g"oski szeregu szu- wznoszącą i opadającą,
miącego. KaŻdy gest odpowiada innej g"osce
i obrazuje u"oŻenie narządów mowy podczas jej
Ż Ż, Ż Ż,
artyku"owania (tabela, str. 58).
Logopeda pokazuje dziecku uk"ad d"oni odpo- l
dŻ jest artyku"owane z wyraęną pauzą, po-
wiadający danej g"osce. Dziecko naĘladuje gest dobnie jak cz, ale z wi�kszą si"ą.
i wymawia g"osk�. Nast�pnie podaje dowolny
wyraz, który t� g"osk� zawiera.
dŻ, dŻ, dŻ
Inną propozycją jest �wiczenie, które polega
Ż
sz cz dŻ
57
Wychowanie Przedszkolne 5/2004
LOGOPEDA RADZI
Uk"ad d"oni U"oŻenie narządów mowy
G"oska sz
D"onie z"ączone w nadgarstkach, zaokrąglo- Usta zaokrąglone, czubek j�zyka w górze,
ale nie dotyka podniebienia.
ne  palce obu d"oni skierowane ku sobie,
ale si� nie dotykają.
G"oska cz
D"onie z"ączone w nadgarstkach, zaokrą- Usta zaokrąglone, czubek j�zyka dotyka
glone  palce obu d"oni dotykają si� opusz- podniebienia.
kami.
G"oska Ż
D"onie zaciĘni�te w piąstki, stykają si� tyl- Usta zaokrąglone, czubek j�zyka w górze,
ko przy nadgarstkach. nie dotyka podniebienia. ZaciĘni�te pi�Ęci
uĘwiadamiają dziecku wi�ksze napi�cie (si-
"� artykulacji) niŻ przy wymawianiu sz.
G"oska dŻ
D"onie zaciĘni�te w piąstki, przylegają do Usta zaokrąglone, czubek j�zyka dotyka
siebie. podniebienia. ZaciĘni�te pi�Ęci uĘwiada-
miają dziecku wi�ksze napi�cie (si"� arty-
kulacji) niŻ przy wymawianiu Ż.
Portret BoŻenki, czyli g"oski JeĘli samodzielne opisanie obrazka sprawia
szumiące w wyrazach dziecku k"opot, moŻe ono koł
czy� zdania, które
zaczyna nauczyciel.
Logopeda przygotowuje schematyczny rysu-
nek g"owy dziewczynki (str. 59) i prosi dziecko, W co ubra� Tomasza?
aby uzupe"ni"o portret BoŻenki, dorysowując np.:
Inna zabawa związana jest z ubiorami. Logo-
uszy, oczy, policzki, rz�sy, warkocze, szyj�, peda przygotowuje:
wstąŻk�, kolczyki, naszyjnik.
l
sylwety dzieci, np. Czarka, GraŻynki iToma-
Aby obrazek zawiera" wszystkie wymienione
sza (str. 60),
elementy, logopeda zadaje dodatkowe pytania
l
rysunki przedstawiające trzy czapki (na
lub pokazuje, co jeszcze moŻna narysowa�.
kaŻdej inny wzór), kontury trzech szalików
Nast�pnie dziecko opisuje portret. Opowiada,
i trzech par r�kawiczek (str. 59),
co narysowa"o, nazywa kolory, których uŻy"o, na
l
kredki w kolorach: Żó"tym, czerwonym,
przyk"ad:
czarnym, pomarał
czowym.
BoŻenka ma czarne oczy i d"ugie rz�sy. Jej po-
Zadanie dziecka polega na tym, aby naryso-
liczki są czerwone. Warkocze przewiąza"a Żó"tą
wa� na szalikach wzory, które są na czapkach,
wstąŻką. Na szyi powiesi"a korale z bursztynu.
i pokolorowa� je, pokolorowa� r�kawiczki, wy-
58
Wychowanie Przedszkolne 5/2004
LOGOPEDA RADZI
cią� wszystko i ubra� sylwetki dzieci. Logopeda z kartonów w róŻnych kolorach: czerwonym, czar-
rozmawia z dzieckiem o tym, co ono robi, pyta nym, Żó"tym, róŻowym, pomarał
czowym i innych,
o kolory. Prosi o opowiedzenie, jak jest ubrana w takich odleg"oĘciach od siebie, aby dziecko mo-
kaŻda posta�. Zwraca uwag�, aby dziecko odpo- g"o przeskakiwa� z pola do pola na jednej nodze
wiada"o ca"ymi zdaniami, na przyk"ad: lub obunóŻ, nazywając kolory.
Tomasz ma czerwoną czapk� i Żó"ty szalik.
l
Turlam pi"k�
GraŻynka za"oŻy"a pomarał
czowe r�kawiczki.
Dziecko turla lub rzuca pi"k�, starając si�
Szalik Czarka jest czarny w pomarał
czowe
trafi� w dane pole, i opisuje sytuacj�, na przy-
paski.
k"ad:
 Czerwona pi"ka do Żó"tego pola.
Zabawy ruchowe
l
Pi"ka do pi"ki
l
Gra w klasy Zabawa polegająca na trafieniu pi"ką w pi"k�
Rozk"adamy na pod"odze pola z szarf albo i opisaniu sytuacji jak poprzednio.
Portret BoŻenki W co ubra� Tomasza?
59
Wychowanie Przedszkolne 5/2004
LOGOPEDA RADZI
Uzupe"nij ubiór Tomasza
60
Wychowanie Przedszkolne 5/2004