La viro kun la tordita lipo

de Sir Arthur Conan Doyle

Esperantigita de Sylvan Zaft

Torixoréu libroj - http://www.lujz.org/libro/

Legu html-an version �ące Sylvan Zaft.

Enhavo

Parto I

1

Parto II

19





Parto I

2

Kopirajto c

pri �ąci tiu traduko �ące Sylvan Zaft 1996. Vi rajtus fari elektronikajn kopiojn kaj

paperajn kopiojn por via persona uzado kaj por disdoni tute senpage al aliaj nur se la kopioj inkluzivas tiun �ąci avizon. Vi ne rajtas enmeti tiun tradukon en iun ajn alian interretan lokon. Por alia permeso, bonvolu skribi al mi. Mia adreso estas [e-mail].

Noto pri la traduko:

Mi faris la originalan version de la traduko. Poste Claude Piron afable korektis erarojn kaj sugestis kiel mi povus plibonigi la stilon. Mi dankas lin por lia altvalora helpo. �ą

Car en iuj lokoj mi ne sekvis

liajn sugestojn mi respondecas por iuj ajn restantaj eraroj kaj malglata�ąoj.

Isa Whitney, frato de forpasinta Elias Whitney, Doktoro de Diostudo, estro de la Diostuda Kolegio de Saint George, estis sklava prenanto de opio. La kutimo kreskadis en li, la�Ś

u mia kompreno, pro iu

idiota kaprico kiam li �ąceestis universitaton; �ącar, leginte la priskribon de De Quincey pri narkota�ąaj revoj kaj sentoj, li trasorbigis sian tabakon kun opioflua�ąo provante ka�Ś

uzi ion similan. Li eltrovis,

kiel tiom da aliaj anta�Ś

u li, ke oni multe pli facile povas ekpraktiki la kutimon ol forigi �ą

gin, kaj dum

multaj jaroj li da�Ś

ure sklavis al la drogo, i�ą

ginte abomena�ąo kaj kompatindulo por siaj amikoj kaj

parencoj. Ankora�Ś

u mi povas vidi lin kun flava pasteca viza�ą

go, palpebroj senpovaj, etaj pupiloj,

3

tutkunpremi�ą

ginta en se�ą

go, tuta ruino de nobla vir’.

Iun nokton, estis en junio de 1889, la pordsonorilo eksonis je la horo kiam viro komencas oscedi kaj ekrigardi la horlo�ą

gon. Mi rekti�ą

gis en mia se�ą

go, dum mia edzino mallevis genuen sian kudra�ąon

kun frustri�ą

ga mieno.

�śPaciento!” �ąsi diris. �śVi devos foriri.”

Mi �ą

gemis �ącar mi �ąus revenis post laciga tago.

Ni a�Ś

udis la malfermon de la pordo, kelkajn rapidajn vortojn, kaj poste rapidajn pa�ąsojn sur la linoleumo. Nia pordo flugis malferme kaj sinjorino vestita en iu malhela �ąstofo, kun nigra vualo, eniris la �ącambron.

�śVi devas pardoni ke mi eniris tiel malfrue,” �ąsi komencis, kaj tiam, subite perdante la memregadon, �ąsi �ąetis la brakojn �ącirka�Ś

u la kolon de mia edzino, kaj ploregis sur ties �ąsultro.

�śHo, mi tiel suferas!” �ąsi kriis; �śmi tiom deziras iom da help’.”

�śEj!” diris mia edzino levante la vualon, �śestas Kate Whitney. Kiom vi timigis min, Kate! Mi tute ne divenis kiu eniras.”

�śMi ne sciis kion fari, mi do iris tuj al vi.” Tiel �ąciam estis. Homoj �ącagrenataj venis al mia edzino kiel birdoj lumturen.

�śEstis sa�ą

ge veni al ni. Vi nun trinku iom da vino kun akvo, sidu komforte kaj �ącion diru. A�Ś

u, �ącu

vi preferas ke mi sendu James al la lito?”

4

�śHo, ne, ne, ne! Mi bezonas konsilon kaj helpon de kuracisto. Temas pri Isa. Jam du tagojn li ne estas hejme Mi ege timas!”

Ne unuafoje �ąsi parolis al ni pri la afliktoj de la edzo, al mi kiel kuracisto, al mia edzino kiel malnova amikino kaj kunstudintino. �ą

Sin ni kvietigis kaj komfortis per tiaj vortoj kiajn ni povis

trovi. �ą

Cu �ąsi sciis kie la edzo estas? �ą

Cu eble ni povos revenigi lin al �ąsi?

�ą

Sajnis ke jes. �ą

Si havis tute certan informon ke lastatempe li, kiam la manio kaptis lin, vizitadis

opiejon en la plej malproksima orienta urboparto. �ą

Gis nun liaj orgioj limi�ą

gis �ąciam al unu tago, kaj

ekspasma, kaduka, li revenis vespere. Tamen nun la sor�ąca�ąo efikis sur lin kvardek ok horojn, kaj, sendube, tie li ku�ąsis inter dokula�ącoj, enspirante la venenon, a�Ś

u dorme seni�ą

gante je ties efikoj. Oni

povos trovi lin tie, �ąsi certis, �ące la Orbriko-Opiejo en Upper-Swandam-strateto. Sed kion povus �ąsi, juna, timema virino; �ącu iri en tian lokon, ekpreni la edzon de inter �ącirka�Ś

uaj brutoj?

Tia estis la situacio, kaj evidente eblis nur unu solvo. Kial ne mi kuniri kun �ąsi tiuloken? Kaj, se pripensi, kial iru �ąsi? Mi estis la kuraca konsultato de Isa Whitney, kaj, do, povos influi lin. Estante sola mi pli bone sukcesos la enda�ąon. Mi donis al �ąsi mian vorton ke mi sendos lin hejmen en fiakro ene de du horoj, se li ja trovi�ą

gos �ące la adreso kiun �ąsi donis al mi. Do post dek minutoj mi forlasis

la brakse�ą

gon kaj la gajan sid�ącambron kaj en lu-kabrioleto rapidis orienten kun stranga komisio, kiel tiam al mi �ąsajnis, kvankam nur la postaj okaza�ąoj povos montri kiagrade stranga.

Nenio malfacilis dum la unua stadio de mia aventuro. Upper-Swandam-strateto estas loka�ąco

5

ka�ąsita malanta�Ś

u la altaj havenkajoj kiuj la�Ś

uas la nordan riverflankon oriente de London-ponto.

Inter vesta�ąc- kaj �ą

ginvendejo, aliratan per kruta �ąstuparo kiu desupras al spaco nigra kiel kavernbu�ąso, mi trovis la ejon kiun mi ser�ącis. Ordonante ke la veturigisto atendu, mi desupris la�Ś

u la �ąstupoj,

eluzataj per la sen�ącesa pa�ąsado de ebriaj piedoj; kaj per la lumo de flagra olelampo superporda mi trovis la klinkon kaj eniris longan malaltan �ącambron, kun aero dika-peza pro la bruna opiofumo, kaj lignaj ku�ąsejoj aran�ą

gitaj unu super la alia kiel en la anta�Ś

uparto de �ąsipo elmigra.

Tra la malforta lumo oni povis malklare ekvidi korpojn ku�ąsantajn en strangaj nekredeblaj pozoj, kun kurbaj �ąsultroj, fleksitaj genuoj, kapoj malanta�Ś

uen tiritaj kaj mentono supren, dum eldiversloke

malhelaj senbrilaj okuloj ekcelis la �ąus veninton. El la nigra ombro tremis ru�ą

glumaj disketoj, jen

brilaj jen malfortaj la�Ś

u tio, �ącu la venena bruleto kreskis a�Ś

u malkreskis en la metalaj pipfornetoj.

La plejparto el la fumantaro ku�ąsis silente, sed iuj murmuris al si, kaj aliaj kunparolis per strangaj malla�Ś

utaj unutonaj vo�ącoj; iliaj diroj �ąsprucis hakate kaj poste mortis en silenton, �ąciu elmetis la proprajn pensojn sen atenti la najbaron. En fona malgranda fajrokorbo brulis lignokarbo, �ące kiu sur tripieda tabureto sidis alta maldika granda�ą

gulo, kiu, kun la makzelo sur la pugno, kaj la kubutoj

surgenue, fiksrigardis la fajron.

Kiam mi eniris, flavpala malaja servisto jam estis rapidanta kun pipo kaj drogprovizo por mi, gestante al vaka lignolito.

�śDankon. Mi ne venas por resti,” mi diris. �ś �ą

Ci tie estas mia amiko, S-ro Isa Whitney, kaj mi

6

deziras paroli kun li.”

Dekstre iu movis kaj ekkriis, kaj rigardante tra la malforta lumo mi ekvidis Whitney, pala, marasma, kaj nekombita, kiu rigardis min.

�śMia Di’ ! Estas Watson,” li diris. Li estis en kompatinda reagstato, kun �ąciu nervo agacita. �śDiru, Watson, kioma hor’ ?”

�śPreska�Ś

u la dekunua.”

�śKiu tag’ ?”

�śVendredo, la dek na�Ś

ua de junio.”

�ś �ą

Cielon! Mi pensis ke merkredo. Certe ja estas merkredo. Kial vi volas timigi ulon?” Li mallevis la viza�ą

gon braken kaj ekploris en alta soprana tono.

�śViro, mi diras al vi ke estas vendredo. Jam du tagojn via edzino atendas vin. Vi devus honti!”

�śJes. Sed vi konfuzas vin, Watson, �ącar mi estas tie �ąci nur malmultajn horojn, por tri pipoj, kvar pipoj, mi forgesas kiom. Sed mi alhejmi�ą

gos kun vi. Mi ne timigu Kate, kompatindan etan Kate.

Donu la manon! �ą

Cu vi venis fiakre?”

�śJes. �ą

Gi atendas.”

�śDo, mi iros en �ą

gi. Sed mi certe �ąsuldas iom. Demandu kiom mi �ąsuldas, Watson. Mi ne bone

fartas. Mi nenion povas fari.”

Mi mar�ąsis en la mallar�ą

ga pasejo inter la du vicoj da dormantoj sen enspiri por eviti la narkotajn

7

fuma�ącojn, ser�ące al la mastro. Kiam mi pasis la altan viron �ące la fajrokorbo mi sentis ektiron �ące la basko, kaj malla�Ś

ute vo�ąco flustris, �śMar�ąsu pretere, kaj poste ekrigardu min.” La vortoj falis klare en miajn orelojn. Mi ekrigardis. Ili povis veni nur el la maljunulo �ące mia flanko, kaj tamen li ankora�Ś

u

sidis tiel absorbate kiel anta�Ś

ue, tre maldika, sulketplena, kurba pro la jaroj, kun opia pipo pendanta

inter la genuoj kvaza�Ś

u �ą

gi falis el la fingroj pro laceco. Mi iris du pa�ąsojn anta�Ś

uen kaj rerigardis.

Nur per mia tuta sinregado mi subpremis miran ekkrion! Li jam turnis sian dorson por ke neniu krom mi povu vidi lin. Lia formo grandi�ą

gis, la sulketoj fori�ą

gis, la malhelaj okuloj reakiris fajrecon,

kaj tie, �ącefajre, lar�ą

gridetante pri mia miro sidis neniu alia ol Sherlock Holmes. Li gestis por ke mi

alproksimi�ą

gu, kaj tuj, dum li duonturnis la viza�ą

gon al la aliaj, refari�ą

gis kaduka mollipa maljunulo.

�śHolmes!” mi flustris, �śkial el �ąciuj surteraj lokoj vi elektis �ąci tiun a�ącejon?”

�śPlej malbrue,” li respondis. �śMi havas bonegajn orelojn. Se vi bonkoros forigi tiun vian ebrian amikon, mi �ą

guos iomete paroli kun vi.”

�śMi havas lu-veturilon ekstere.”

�śDo bonvolu alhejmigi lin per �ą

gi. Vi povos fidi lin, �ącar li aspektas tro mola�ąca por povi fi-agi. Mi

rekomendas anka�Ś

u ke vi sendu noton per la fiakristo al via edzino, dirantan ke vi estas kun mi. Se

vi atendos ekstere, mi rekuni�ą

gos kun vi post kvin minutoj.”

Malfacilas rifuzi ion al Sherlock Holmes, �ącar liaj petoj �ąciam proponi�ą

gas nepridubeble, kun ege

kvieta mastreco. Mi sentis, tamen, ke tuj kiam Whitney estos en la kabrioleto, mia misio estos

8

kvaza�Ś

u plenumita; kaj por la cetero, mi ne povus deziri ion ajn pli bone ol kuni�ą

gi kun mia amiko en

unu el tiuj apartaj aventuroj kiuj estis por li �ąciutaga�ąoj. En kelkaj minutoj mi finis skribi la noton, pagi la �ąsuldon, gvidi Whitney eksteren en la veturilon, kaj mi vidis lin veturigata tramallume. Post nelonge kadukulo eliris el la opiejo, kaj jen mi estis mar�ąsanta surstrate kun Sherlock Holmes. Sur du stratoj li trenis sin kurbadorse kun necertaj piedoj. Tiam, post rapida �ącirka�Ś

urigardo, li rekti�ą

gis

kaj elkore ridegis.

�śSupozeble, Watson,” li diris, �śvi imagas ke mi nun aldonis opifumadon al kokainaj injektoj, kaj al tiuj aliaj fi-agetoj pri kiuj vi helpis min per viaj kuracistaj opinioj.”

�śMi certe miris trovi vin tie.”

�śSed ne pli ol mi trovi vin.”

�śMi iris por trovi amikon.”

�śKaj mi por trovi malamikon.”

�śMalamikon, �ącu?”

�śJes; unu el miaj naturaj malamikoj, a�Ś

u, �ącu mi diru, miaj naturaj �ącasa�ąoj. Vort�ąspare, Watson,

mi estas meze de tre rimarkinda esploro, kaj mi esperis �ącerpi ion interesan el la malklaraj vagemaj esprimoj de tiuj ebriuloj, kiel mi kelkfoje anta�Ś

ue faris. Se oni rekonus min en tiu opiejo, mia viv’ ne

valorus unu horon plu; �ącar mi anta�Ś

ue miacele uzis �ą

gin, kaj la fripona eksmilitista hindo kiu estas la

mastro tie �ąuris ke li ven�ą

gos sin kontra�Ś

u mi. Estas falpordo en la malanta�Ś

ua parto de tiu konstrua�ąo,

9

apud la angulo de la Paul-kajo, kiu povus rakonti miriga�ąojn pri tiuj kiuj trapasis �ą

gin dum noktoj

senlunaj.”

�śKio! �ą

Cu vi aludas al murditaj?”

�śJes ja, mortintaj korpoj, Watson. Ni estus ri�ąculoj se ni havus mil pundojn por �ąciu kompatinda ulo kiun oni mortigis tiuloke. Tio estas la plej a�ąca murdkaptilo en la tuta riverflanko, kaj mi timas ke Neville St. Clair tien enirinte neniam plu eliros. Sed nia kariolo devas esti �ąci tie.” Li metis la du montrofingrojn inter la dentojn kaj akre fajfis �" signalo al kiu oni respondis per simila fajfo de fore, balda�Ś

u sekvata per radaj klakadoj kaj tintadoj hufaj.

�śNun, Watson,” diris Holmes, dum alta kariolo ekkuris tramallume, el�ąetante du orajn tunelojn de flava lumo el la flanklanternoj. �śVi venos kun mi, �ącu ne?”

�śSe mi povos utili.”

�śFidinda kamarado �ąciam utilas; kaj kronikisto ankora�Ś

u pli. Mia �ącambro en La Cedroj estas

du-lita.”

�śLa Cedroj?”

�śJes; la domo de S-ro St. Clair. Mi lo�ą

gas tie dum mi kondukas la esploron.”

�śKie �ą

gi situas?”

�śApud Lee, en Kent. Ni havas sepmejlan veturon anta�Ś

u ni.”

�śTamen mi estas tute en mallumo.”

10

�śKompreneble vi estas. Vi scios pri �ą

gi poste. Ensaltu! Bone, John; ni ne bezonos vin. Jen

duonkrona monero. Atendu min morga�Ś

u, �ącirka�Ś

u la dekunua. Liberigu la �ącevalon. �ą

Gis tiam!”

Li vipetis la �ącevalon kaj ni rapidis tra senfina serio de malgajaj, vakaj stratoj kiuj plilar�ą

gi�ą

gis iom

post iom �ą

gis ni flugis trans lar�ą

gbalustradan ponton, sub kiu la malhelega rivero senforte fluadis.

Anta�Ś

u ni vasti�ą

gis plua sova�ą

gejo farita el brikoj kaj mortero; kies silencon rompis nur la pezaj regulaj

piedsonoj de policano a�Ś

u la kantoj kaj kriegoj de malfrua aro da dibo�ąculoj. Malhelaj disaj nuboj

senpove vagis tra�ąciele, kaj kelkaj steloj trembrilis malklare jen kaj jen videblaj tra la nubtruoj.

Holmes silente direktis, kun la kapo klinita brusten, aspektante kiel viro perdita en pensado, dum mi sidis apud li, scivola pri tiu nova ser�ąco, ser�ąco kiu �ąsajne elprovas liajn kapablojn tiel grave; kaj tamen mi timis interrompi lian pensofluon. Ni jam veturis kelkajn mejlojn kaj komencis atingi la limon de la beldoma anta�Ś

uurbo, kiam li sin skuis, �ąsultrotiris, kaj ekbruligis sian pipon kvaza�Ś

u viro

�ąus konvinkita ke li agas plej boncele.

�śVi havas bonegan talenton por silento, Watson,” diris li. �śTiel vi multvaloras al samvojulo. Mi �ą

gojas havi kunparolanton, �ącar miaj pensoj ne tre agrablas. Mi min demandis, kion mi diros al tiu kara, malgranda virino �ąci-nokte kiam �ąsi renkontos min �ąceporde.”

�śVi forgesas ke mi scias nenion.”

�śMi havas apena�Ś

u tempon por klarigi al vi la faktojn anta�Ś

u ol ni atingos Lee. �ą

Sajnas absurde

simple, kaj tamen mi povas kapti nenion, kio helpus por anta�Ś

ueniri. Sendube estas multaj fadenoj,

11

sed mi ne povas tu�ąsi ties ekstrema�ąojn. Nun, mi precize, koncize pridiros la aferon al vi, Watson, por ke vi eble povu ekvidi fajreron kie �ącio mallumas por mi.”

�śNu, bonvolu.”

�śAnta�Ś

u kelkaj jaroj, en majo de 1884 precize, iris al Lee sinjoro, nomita Neville St. Clair, kiu la�Ś

u�ąsajne havis multe da mono. Li luis domegon, beligis la terpecon, kaj �ą

generale vivis bonmaniere.

La�Ś

ugrade li amiki�ą

gis en la najbara�ąo, kaj en 1887 li edzi�ą

gis al la filino de loka bierfaristo; ili nun

havas du infanojn. Li havis nenian okupon, sed interesi�ą

gante pri kelkaj kompanioj, li kutime iris

urben matene, revenante �ąciunokte per la vagonaro de la Cannon-strato 5:14. S-ro St. Clair nun estas 37-jara, kondutas modere, estas bona edzo, tre amema patro, viro populara kun �ąciu konato.

Mi povas aldoni ke liaj tutaj �ąsuldoj �ąci-momente, la�Ś

u �ącio kion ni povis eltrovi, sumi�ą

gas al 88 pundoj

kaj 10 �ąsilingoj, dum li havas krediton de 220 pundoj �ące la Banko Capital and Counties. Do estas nenia kialo por pensi ke monaj malfacila�ąoj pezis sur lia menso.

�śLastan lundon S-ro Neville St. Clair alurbis iom plu frue ol kutime, rimarkante anta�Ś

u ol foriri ke

li havas du gravajn komisiojn por fari, kaj ke li hejmportos por sia knabeto skatolon da ludbrikoj.

Nu, okazis nur hazarde, ke lia edzino ricevis telegramon samlunde, mallonge post lia foriro, dirantan ke malgranda multvalora paketo, kiun �ąsi atendis, restis por �ąsi �ące la oficejo de la Kompanio Aberdeen Shipping. Nu, se vi bone konas Londonon, vi scias ke tiu kompania oficejo situas en Fresno-strato, kiu disi�ą

gas de Upper-Swandam-strateto, kie vi �ąci-nokte trovis min. S-ino St. Clair tagman�ą

gis,

12

alurbis, iom butikumis, iris al la kompania oficejo, ricevis sian paketon, kaj trovi�ą

gis precize je la 4:35

piediranta tra la Swandam-strateto, reirante al la stacio. �ą

Cu vi sekvas min �ą

gis nun?”

�śTre klaras.”

�śSe vi memoras, ege varmis lundon, kaj S-ino St. Clair mar�ąsis malrapide, rigardante �ącirka�Ś

uen

kun la espero ekvidi fiakron, �ącar al �ąsi la kvartalo tute ne pla�ącis. Dum �ąsi tiel mar�ąsis sur la Swandam-strateto, �ąsi subite a�Ś

udis ekkrion, kaj sentis sin glacii�ą

gi vidante sian edzon kiu rigardis �ąsin kaj, �ąsajnis

al �ąsi, gestalvokis el dua-eta�ą

ga fenestro. La fenestro estis malfermita, kaj �ąsi klare vidis lian viza�ą

gon,

kiun �ąsi priskribis kiel agitata. Al �ąsi li freneze mansvingis, kaj tuj malaperis for de la fenestro tiel subite ke �ąsajnis al �ąsi ke iu nerezistebla forto fortiris lin el malanta�Ś

ue. Aparta unika punkto frapis

�ąsiajn lertajn inajn okulojn: kvankam li surhavis malhelan jakon similan al tiu kun kiu li ekiris urben, nun videblis nek kolumo nek kravato.

�śKonvinkita ke io ne estis en ordo, �ąsi pa�ąsis la�Ś

u la �ąstupoj malsupren, �ącar la domo estis nenio alia

ol la opiejo kie �ącinokte vi min trovis, kaj kurante tra la front�ącambro �ąsi provis �ąstupi al la unua eta�ą

go.

Piede de la �ąstupoj, tamen, �ąsi renkontis tiun hindan kanajlon, pri kiu mi jam parolis, kiu forpu�ąsis �ąsin kaj, helpata de sia dana asistanto, �ąetis �ąsin straten. Plena de la plej frenezigaj duboj kaj timoj, �ąsi rapidis sur la strateto kaj, plej bon�ąsance, renkontis en la Fresno-strato kelkajn policistojn kun ilia inspektisto, kiuj revenis al sia rondiro. La inspektisto kun du aliaj ree kuniris kun �ąsi, kaj malgra�Ś

u la

rezistado de la posedanto, ili anta�Ś

ueniris al la �ącambro en kiu S-ro St. Clair laste estis vidata. Estis

13

nenia signo de li tie. Fakte, sur la tuta eta�ą

go trovi�ą

gis neniu krom a�ąca kriplulo forpu�ąse aspektanta,

kiu �ąsajne tie lo�ą

gis. Kaj li kaj la hindo forte �ąuris ke neniu posttagmeze estis en la fronto�ącambro.

Tiel firmaj estis iliaj neoj ke la inspektisto konsterni�ą

gis kaj preska�Ś

u kredis ke S-ino St. Clair eraris

kiam, kun ekkrio, �ąsi rapidis al malgranda ligna skatolo kiu ku�ąsis sur la tablo, kaj de�ąsiris la kovrilon.

Elfalis aro da infanaj ludbrikoj. Estis la ludiloj kiujn li promesis hejmenporti.

�śTiu malkovro, kaj la evidenta konfuzo kiun montris la kriplulo konvinkis la inspektiston ke la afero seriozas. Oni detale esploris la �ącambrojn, kaj la rezultoj tute indikis abomenan krimon. La fronta �ącambro estas senlukse meblita kiel restada �ącambro, kaj apude estas eta dorm�ącambro el kiu oni povas rigardi la malfronton de unu el la kajoj. Inter la kajo kaj la dorm�ącambra fenestro estas mallar�ą

ga

terpeco kiu senakvi�ą

gas dum la malalta tajdo sed altatajde subriveri�ą

gas almena�Ś

u kvar kaj duonan

futojn. La dorm�ącambra fenestro estis lar�ą

ga kaj malsupre malfermebla. Ekzameno rivelis iomete da

sango sur la fenestra breto; kelkaj disaj gutoj videblis sur la ligna planko de la dorm�ącambro. Ka�ąsite malanta�Ś

u kurtenon en la fronta �ącambro estis �ąciuj vestoj de S-ro Neville St. Clair, krom lia jako.

Liaj botoj, liaj �ąstrumpoj, lia �ącapelo kaj lia horlo�ą

go, �ąciuj trovi�ą

gis tie. Estis neniaj signoj de perforto

sur iu ajn de tiuj vestoj, nek aliaj postsignoj de S-ro Neville St. Clair. Trafenestre li �ąsajne iris, �ącar neniun alian eliron oni povis malkovri, kaj la a�ąc-a�Ś

uguraj sangaj makuloj sur la fenestra breto ne

lasis multe da espero ke li povis savi sin na�ą

gante se konsideri ke la tajdo plejalti�ą

gis je la momento

de la tragedio.

14

�śKaj nun pri la kanajloj kiuj aperas implikitaj en la afero. La hinda eksmilitisto estas konata kiel viro kun plej a�ącaj anta�Ś

ua�ąoj, sed pro tio, ke la�Ś

u la rakonto de S-ino St. Clair, oni scias ke li estis �ące

la piedo de la �ąstupoj nur kelkajn sekundojn post la fenestra apero de la edzo, li apena�Ś

u povis esti

pli ol krimhelpanto. Li difendis sin asertante ke li scias absolute nenion, kaj li protestis ke li havas neniun ideon pri la faradoj de Hugh Boone, la lo�ą

gejluanto, kaj ke li neniel povas klarigi la trovon de

la vestoj de la mankanta sinjoro.

�śSufi�ącas pri la hinda mastro. Nun pri la minaceca kriplulo kiu lo�ą

gas en la dua eta�ą

go de la opiejo,

kaj kiu certe estis la lasta homo kies okuloj rigardis al Neville St. Clair. Lia nomo estas Hugh Boone, kaj lia ege malbela viza�ą

go estas bone konata de �ąciu homo kiu multfoje vizitas la Urbon. Li

estas profesia almozulo, kvankam, por eviti la policajn regulojn, li �ąsajnigas ke li vendas alumetojn.

Je mallonga distanco tra la Threadneedle-strato, �ące la maldekstra flanko, estas, kiel vi eble iam rimarkis, mura anguleto. Tie, �ąciutage, tiu esta�ąo prenas sian sidlokon, krucante sub si la krurojn, kun iu stoketo da alumetoj surgenue, kaj li estas tiel kompatinda vida�ąo, ke pluveto da almozoj falas en la grasan ledan �ącapon kiu ku�ąsas trotuare anta�Ś

u li. Mi observis lin pli ol unufoje anta�Ś

u ol imagi ke

mi iam profesie konos lin, kaj mi miris pri tio, kiom li rikoltis en malmulte da tempo. Lia aspekto, vi komprenas, estas tiel rimarkinda ke neniu povas pasi sen observi lin. Densa malorda oran�ą

ga hararo,

pala viza�ą

go difektita de terura cikatro, kiu, per sia kuntiri�ą

go, suprenturnis la eksteran randon de la

supra lipo, buldoga mentono, kaj paro de tre penetraj malhelaj okuloj kiuj unike kontrastas al la

15

harkoloro, �ącio diferencigas lin de la ordinara almozularo, same kiel lia sprito, �ącar li �ąciam pretas tuj respondi al iu ajn mokpika�ąo kiun preterpasanto ek�ąetas al li. La�Ś

u tio, kion ni nun ekscias, tiu estas

la viro kiu lo�ą

gis en la opiodomo, kaj la lasta vidinto de la sinjoro kiun ni ser�ącas.”

�śSed kriplulo!” diris mi. �śKion li povis fari senhelpe kontra�Ś

u viro en la plejforto de sia viv’ ?”

�śLi estas kriplulo pro tio, ke li lamas; sed krome li aspektas kiel forta bonnutrata viro. Certe via kuracista sperto dirus al vi, Watson, ke malforteco en unu membro ofte estas kompensata per aparta forto alie.”

�śBonvolu rakonti plu.”

�śS-ino St. Clair svenis vidante la sangon �ącefenestran, kaj polististoj eskortis �ąsin hejmen en fiakro, �ącar �ąsia �ąceesto ne povus helpi la esplorojn. Inspektisto Barton, kiu direktis la enketon, tre zorge ekzamenis la ejon sen trovi ion ajn kio lumigus la problemon. Estis erare ne tuj aresti Boone, kaj oni lasis al li kelkajn minutojn dum kiuj li povis komuniki ion al sia amiko, la hindo, sed tiu fu�ąso balda�Ś

u estis riparita: oni ekkaptis kaj traser�ącis lin, beda�Ś

urinde sen trovi ion ajn kio povus kulpigi

lin. Estis, verdire, kelkaj sangmakuloj sur lia dekstra �ącemizmaniko, sed li montris sian ringfingron, kiu tran�ąci�ą

gis apud la ungo, kaj li klarigis ke la sango venis de tie, aldonante ke li nelonge anta�Ś

ue

estis �ące la fenestro, kaj ke la makuloj tie kiujn oni jam observis, sendube samdevenis. Li energie neis ke li iel vidis Sron Neville St. Clair kaj �ąuris ke la enesto de la vestoj en lia �ącambro estis tiom mistera por li kiom por la polico. Rilate al la aserto de S-ino St. Clair ke �ąsi vere vidis sian edzon

16

�ącefenestre, li deklaris ke �ąsi devis esti a�Ś

u freneza a�Ś

u son�ą

ganta. Oni forportis lin, la�Ś

ute protestantan, al

la policejo, dum la inspektisto restis �ąceloke, esperante ke la forfluanta tajdo povos montri iun fre�ąsan rivela�ąon.

�śKaj �ą

gi tion faris, kvankam ili ne trovis sur la kotbordo tion kion ili timis trovi. La jakon de Neville St. Clair la tajdo malkovris retroirante, kaj ne s-on Neville St. Clair mem. Kaj kion, viaopinie, ili trovis en la po�ąsoj?”

�śMi ne povas imagi.”

�śNe, mi opinias ke vi ne povus diveni. �ą

Ciu po�ąso plenplenis je pencoj kaj duonpencoj �" 421

pencoj kaj 270 duonpencoj. Ni ne miru ke la tajdo ne forportis �ą

gin. Tamen homkorpo estas alia

afero. Furioza kirlofluo formi�ą

gas inter la kajo kaj la domo. Ver�ąsajne ke la pezigita jako restis, dum

la senvesta korpo forsu�ąci�ą

gis riveren.”

�śSed mi komprenas ke oni trovis �ąciujn aliajn vestojn en la �ącambro. �ą

Cu la korpo portis nur jakon?”

�śNe, sinjor’, sed oni povus doni pri la faktoj jenan ver�ąsajnan klarigon. Supozu ke tiu viro Boone jam pu�ąsis Neville St. Clair tra la fenestro; neniu homa okulo povus vidi la faron. Kion li farus poste? Kompreneble la ideo frapus lin ke li devus seni�ą

gi de la kulpigaj vestoj. Do li prenus la jakon

kaj, tra�ąetonte �ą

gin, ekkomprenus ke �ą

gi surakvos anstata�Ś

u subi�ą

gi. Mankas al li tempo, �ącar li jam de

sube a�Ś

udis la baraktadon kiam la edzino klopodis tra�ąsovi sin supren, kaj eble li jam a�Ś

udis de sia

hinda kunulo ke la policistoj rapide alkuras. Gravas ke li ne perdu momenton. Li rapidas al ka�ąsejo

17

kie li amasis la fruktojn de sia almozado, kaj li plenpo�ąsigas �ąciujn monerojn kiujn li povas por neprigi ke la jako subi�ą

gos. Li tra�ąetas �ą

gin, kaj pretas fari same al la aliaj vestoj kiam li a�Ś

udas iun rapide

alsupri, kaj li nur havas sufi�ące da tempo por fermi la fenestron anta�Ś

u ol aperas la policistoj.”

�śEblas.”

�śNu, ni prenos tion kiel pensobazan hipotezon manke de pli bona. Kiel mi jam diris, oni arestis Boone kaj forportis lin policejen, sed oni ne povis montri ion ajn kontra�Ś

u li. Dum jaroj oni konis

lin kiel profesian almozulon, sed lia vivo �ąsajnis tre kvieta kaj senkulpa. Tiel statas la afero, kaj �ąciuj demandoj kiujn oni devas solvi �" kial Neville St. Clair estis en la opiejo, kio okazis al li tiuloke, kie li nun estas, kaj kiel Hugh Boone impliki�ą

gas en lia malapero �" restas same distancaj je solvo

kiel iam ajn. Mi konfesas ke mi ne povas rememori el mia tuta sperto kazon kiu unuavide �ąsajnis tiel simpla sed kiu prezentis tiom da malfacila�ąoj.”

Dum Sherlock Holmes detalis tiun unikan serion da eventoj, ni rapidis tra la rando de la urbego �ą

gis la lastajn disajn domojn ni lasis malanta�Ś

u ni, kaj ni anta�Ś

uen klakiris kie kamparaj he�ą

goj

amba�Ś

uflankas. Tuj post kiam li finis, tamen, ni veturis tra du disaj vila�ą

goj kie malmultaj lumoj

ankora�Ś

u briletis elfenestre.

�śNi estas �ące la rando de Lee,” diris mia kuniranto. �śNi jam tu�ąsis tri graflandojn anglajn en nia mallonga veturo: ni ekis en Middlesex, trairis angulon de Surrey, kaj jen finas en Kent. �ą

Cu vi vidas

tiun lumon inter la arboj? Estas La Cedroj, kaj apud tiu lampo sidas virino kies maltrankvilaj

18

oreloj jam sendube kaptis la huftintadon de niaj �ącevaloj.”

�śSed kial vi ne kondukas la enketon el Baker-strato?” mi demandis.

�ś �ą

Car multaj esploroj farendas �ąci tie. Sino St. Clair plej bonkore metis du �ącambrojn je mia dispono, kaj vi povas esti certa ke �ąsi nepre bonvenigos mian amikon kaj kunlaboranton. Mi malplezure renkontos �ąsin, Watson, dum mankas al mi nova�ąoj pri �ąsia edzo. Jen ni estas. Haltu, vi, haltu!”





Parto II

20

Kopirajto c

pri �ąci tiu traduko �ące Sylvan Zaft 1996. Vi rajtus fari elektronikajn kopiojn kaj

paperajn kopiojn por via persona uzado kaj por disdoni tute senpage al aliaj nur se la kopioj inkluzivas tiun �ąci avizon. Vi ne rajtas enmeti tiun tradukon en iun ajn alian interretan lokon. Por alia permeso, bonvolu skribi al mi. Mia adreso estas [e-mail].

Ni �ąjus haltis anta�Ś

u granda domo kiu staris en propra terpeco. Stal-knabo elkuris al la �ącevalkapo,

kaj elsaltante mi sekvis Holmes sur la malgranda kurba gruzvojeto kiu iris domen.

Kiam ni

proksimi�ą

gis, ekmalfermi�ą

gis la pordo, kaj malgranda blonda virino staris en la pordejo, vestita per

iu pala silkmuslino, kun iometo da lanuga rozkolora ornama�ąo �ące la kolo kaj manradikoj. �ą

Si staris

kun la figuro konturita kontra�Ś

u la lumfluo, kun unu mano �ąceporde, la alia avide duonlevita, la kor-

po iomete kurbiga, la kapo kaj viza�ą

go elstaraj; kun avidaj okuloj kaj disaj lipoj, �ąsi estis staranta

demando.

�śNu!” �ąsi ekkriis, �śnu?” Kaj tiam, vidante ke estis du el ni, �ąsi elmetis esperkrion kiu eti�ą

gis �ą

gemen

kiam �ąsi vidis mian kunvenanton kapnei kaj �ąsultrolevi.

�ś �ą

Cu nenia bona nova�ąo?”

�śNenio.”

�ś �ą

Cu nenio malbona?”

�śNe.”

21

�śDank’ al Dio pro tio. Sed eniru. Vi devas esti lacaj, �ącar vi travivis longan tagon.”

�śMi prezentu mian amikon, D-ron Watson. Li ege utilis al mi en pluraj miaj kazoj, kaj bon�ąsancas ke mi povis igi lin veni kaj kunesplori.”

�śMi tre kontentas renkonti vin,” diris �ąsi premante varme mian manon. �śMi certas ke vi pardonos pri io ajn kio mankos al vi en niaj aran�ą

goj, kiam vi pripensos la baton kiu tiel subite trafis nin.”

�śMia kara sinjorino,” diris mi, �śmi estas armea veterano, kaj e�ąc se mi tio ne estus, mi tre bone povas vidi ke ne necesas ia ajn pardonpeto. Se mi iel estos helppova, �ącu al vi, �ącu al mia amiko �ąci tie, mi ja estos kontenta.”

�śNun, S-ro Sherlock Holmes,” diris la sinjorino kiam ni eniris la bone lumigitan man�ą

go�ącambron

sur kies tablo trovi�ą

gis malvarma vesperman�ą

go, �śmi volus meti al vi unu a�Ś

u du malka�ąsajn demandojn,

al kiuj mi petas malka�ąsan respondon.”

�śCerte, sinjorino.”

�śNe zorgu pri miaj sentoj. Mi estas nek histeria nek svenema. Mi simple deziras a�Ś

udi vian veran,

veran opinion.”

�śPri kiu punkto?”

�śEn la korprofundo, �ącu vi opinias ke Neville vivas?”

Sherlock Holmes �ąsajnis embarasi�ą

gi pro la demando. �śMalka�ąse, nun!” �ąsi rediris, starante sur la

tapi�ąseto kaj akre rigardante malsupren al li dum li klinsidis sur korbo-se�ą

go.

22

�śMalka�ąse do, sinjorino, mi ne tion opinias.”

�ś �ą

Cu vi opinias ke li mortis?”

�śJes.”

�ś �ą

Cu murdita?”

�śNe tion mi diras. Eble.”

�śKaj je kiu tago li trafis sian morton?”

�śJe lundo.”

�śDo eble, S-ro Holmes, vi bonvolus klarigi kiel eblas ke mi ricevis leteron de li hodia�Ś

u.”

Sherlock Holmes eksaltis de la se�ą

go kiel galvanizita.

�śKion?” li mu�ą

gis.

�śJes, hodia�Ś

u.” �ą

Si staris ridetante, levante folieton en la aero.

�ś �ą

Cu mi rajtas vidi?”

�śCerte.”

Li avide ekkaptis �ą

gin, kaj surtable glatigante �ą

gin, li proksimigis la lampon al si kaj ekzamenis la

leteron plej atente. Anka�Ś

u mi, ekstarinte de sur mia se�ą

go, okulis super liaj �ąsultroj. La koverto estis

tre kruda kaj stampita per Gravesend-po�ąststampo kaj la dato de tiu sama tago, a�Ś

u, pli �ą

guste de la

anta�Ś

utago tial, ke noktomezo pasis jam delonge.

�śKruda skribo,” murmuris Holmes. �śCerte, sinjorino, tio ne estas la skribo de via edzo.”

23

�śNe, sed la enhavo estas.”

�śMi ekvidas ke kiu ajn adresis la koverton devis iri demandi pri la adreso.”

�śKiel vi povas ekscii tion?

�śLa nomo, vi vidas, estas en perfekte nigra inko kiu seki�ą

gis. La cetero havas grizecan koloron, kiu

montras ke oni uzis sorbpaperon. Se oni samtempe skribus �ącion kaj poste sorbigus, nigregus nenio.

Tiu viro skribis la nomon, kaj poste pa�Ś

uzis anta�Ś

u ol li skribis la adreson, kio nur povas signifi ke li

ne bone konis �ą

gin. Tio estas evidente bagatelo, sed nenio tiel gravas kiel bagateloj. Ni nun vidu la leteron. Ho! Estis objekto �ąci tie!”

�śJes, estis �ąci tiu ringo. Lia sigelringo.”

�śKaj vi certas ke tio estas en la skribstilo de via edzo?”

�śEn unu el liaj skribmanieroj.”

�śUnu, kion...?”

�śLia skribado kiam li rapidis. Tre malsamas de lia kutima skribmaniero, kaj tamen mi bone konas �ą

gin.”

�śKara, ne timu. �ą

Cio fini�ą

gos bone. Estas erarego kies rebonigo postulos iom da tempo. Atendu

pacience. - Neville.

�śSkribita per krajono sur blanka pa�ą

go de libro, oktava formato, neniu akvomarko. Hm! Po�ąstita

hodia�Ś

u en Gravesend de viro kun malpura dikfingro. Ho! Kaj la klapon leksigelis homo kiu, se mi

24

ne eraras, anta�Ś

ue ma�ącis tabakon. �ą

Cu vi tute ne dubas ke tio estas la skribo de via edzo, sinjorino?”

�śNeniel. Neville skribis tiujn vortojn.”

�śKaj oni po�ąstis ilin hodia�Ś

u en Gravesend. Nu, S-ino St. Clair, la nuboj maldiki�ą

gas, kvankam mi

ne kura�ą

gus diri ke la dan�ą

gero �ącesis.”

�śSed li certe vivas, S-ro Holmes.”

�śKrom se tio estas lerta falsa�ąo por misdirekti nin. La ringo, post �ącio, pruvas nenion. Oni povis forpreni �ą

gin de li.”

�śNe, ne; tio estas, tio estas lia propra skribado.”

�śTre bone. Tamen, eblas ke li skribis �ą

gin lundon kaj ke oni po�ąstis �ą

gin nur hodia�Ś

u!”

�śEblas.”

�śSe tiel, multo povis okazi intertempe.”

�śHo, ne senkura�ą

gigu min, S-ro Holmes. Mi scias ke �ącio estas en ordo �ące li. Estas tiel akuta

kunsento inter ni, ke mi scius se io ege malbona okazus al li. La saman tagon kiam mi laste vidis lin, li tran�ącvundis sin en la dormo�ącambro, kaj malgra�Ś

u tio, ke mi estis en la man�ą

go�ącambro, mi tuj

rapidis supren kun la plej certa scio ke io okazis. �ą

Cu vi pensas ke mi povus respondi al tia bagatelo

kaj ankora�Ś

u ne scii pri lia morto?”

�śNu, post �ącio, kion mi spertis, mi akceptas ke virina impreso povas valori pli ol la konkludo de analiza rezonanto. Kaj en tiu letero vi certe havas tre fortan ateston por subteni vian opinion.

25

Tamen, se via edzo vivas kaj povas skribi leterojn, kial li restas for de vi?”

�śMi ne povas imagi. Tio estas neimagebla.”

�śKaj lundon, �ącu li faris nenian rimarkon anta�Ś

u ol foriri?”

�śNe.”

�śKaj �ącu vin surprizis vidi lin en Swandam-strateto?”

�śEge.”

�ś �ą

Cu la fenestro estis malfermita?”

Jes.”

�ś �ą

Cu li do povis krii al vi?”

�śLi povis.”

�ś �ą

Cu li nur, kiel mi komprenas, el�ąetis sensencan krion?”

�śJes.”

�ś �ą

Cu ekkrion por helpo, viaopinie?”

�śJes. Li mansvingis.”

�śSed tio povis esti krio pro surprizo. �ą

Cu konsterno pri via neatendata apero eble igis lin eklevi la

manojn?”

�śEblas.”

�śKaj �ącu vi pensis ke oni detiris lin?”

26

�śLi malaperis tiom subite.”

�śEble li malanta�Ś

uen saltis. �ą

Cu vi vidis neniun alian en la �ącambro?”

�śNe, sed tiu terura viro konfesis ke li estis tie, kaj la hindo estis �ące la piedo de la �ąstuparo.”

�śJes, ja. �ą

Cu via edzo, la�Ś

u tio kion vi povis vidi, surhavis la kutimajn vestojn?”

�śJes, sed sen kolumo a�Ś

u kravato. Mi klare vidis lian nudan gor�ą

gon.”

�ś �ą

Cu li iam ajn parolis pri Swandam-strateto?”

�śNeniam.”

�ś �ą

Cu li iam ajn montris signojn ke li prenis opion?”

�śNeniam.”

�śDankon, S-ino St. Clair. Tiuj estas la �ącefaj punktoj pri kiuj mi volis havi tute klaran ideon. Ni nun havu malgrandan noktman�ą

gon kaj poste enliti�ą

gu, �ącar ni eble havos tre plenan tagon morga�Ś

u.”

Grandan kaj komfortan dulitan �ącambron �ąsi disponigis al ni, kaj mi balda�Ś

u ku�ąsis inter la littukoj,

�ącar mi lacegis post la aventurri�ąca nokto. Sherlock Holmes estis tia viro, tamen, kiu senripoze pluiras tagojn, e�ąc semajnon, kiam li havas enmense nesolvitan problemon, turnante �ą

gin, reordigante la

faktojn, rigardante �ą

gin el �ąciu vidpunkto �ą

gis li a�Ś

u ekkomprenas a�Ś

u konvinkas sin ke la donita�ąoj

nesufi�ącas. Balda�Ś

u evidentis al mi ke li prepari�ą

gas por tutnokta sidado. Li demetis sian jakon kaj

ve�ąston, surmetis grandan bluan �ącambrorobon, kaj poste vagis tie kaj tie amasigante kapkusenojn de sia lito kaj kusenojn de la sofo kaj se�ą

goj. Kun tiuj li konstruis specon de orienta divano sur kiu

27

li eksidis krurkruce, kun, anta�Ś

u si, unco da forta marista tabako kaj skatolo da alumetoj. Per la

malforta lamp-lumo mi vidis lin sidantan tie, kun malnova erika pipo inter la lipoj, la okuloj fiksitaj al la angulo de la plafono, la blua fumo volvi�ą

ganta supren, silentan, senmovan, kun la lumo sur liaj

fortaj aglaj trajtoj. Tiel li sidis dum mi endormi�ą

gis, kaj tiel li sidis kiam subita ekkrio vekis min,

kaj mi konstatis ke la somera suno brilas en la apartamenton. La pipo plu estis inter la lipoj, la fumo plu volvi�ą

gis supren, kaj la �ącambron plenigis densa tabaka nebuleto, sed el la amaseto da forta marista tabako kiun mi vidis la anta�Ś

uan nokton restis plu nenio.

�ś �ą

Cu vi veki�ą

gis, Watson?” li demandis.

�śJes.”

�ś �ą

Cu preta por matena veturo?”

�śCerte.”

�śDo, vestu vin. Neniu movetas �ą

gis nun, sed mi scias kie la stalknabo dormas, kaj ni balda�Ś

u

eksterigos la kariolon.” Li gor�ą

gridis al si kiam li parolis, liaj okuloj stelbrilis, kaj li �ąsajnis malsama

viro kompare kun la malgaja pensanto de la anta�Ś

ua nokto.

Dum mi vestis min mi ekrigardis mian po�ąshorlo�ą

gon. Ne surprizis ke neniu movetis. Estis la kvara

kaj dudekkvin. Mi apena�Ś

u finis kiam Holmes reiris kun la nova�ąo ke la knabo nun jungas la �ącevalon.

�śMi volas provi etan teorion mian,” li diris, surtirante la botojn. �śMi opinias, Watson, ke vi nun staras apud unu el la plej absolutaj stultuloj en E�Ś

uropo. Mi meritas ke oni piedfrapu min de �ąci tie

28

�ą

gis Charing Cross. Sed mi pensas ke mi nun posedas la �ąslosilon pri la kazo.”

�śKaj kie �ą

gi estas?” mi demandis, ridetante.

�śEn la ban�ącambro,” li respondis. �śHo, jes, mi ne �ąsercas,” li da�Ś

urigis, vidante mian mienon de

nekredo. �śMi �ąus estis tie, kaj mi elprenis �ą

gin, kaj mi havas �ą

gin en �ąci tiu Gladstone-valizo. Venu,

mia knab’, kaj ni vidu �ącu �ą

gi ta�Ś

ugas por la seruro.”

Ni iris malsupren kiel eble plej senbrue, kaj eksteren en la brila matena sunlumo. Sur la vojo staris niaj �ącevalo kaj kariolo kun la duonvestita stalknabo atendanta �ące la kapo. Ni amba�Ś

u ensaltis

kaj for ni rapidis sur la vojo Londonen. Malmultaj kamparaj �ącaroj movi�ą

gis, portantaj legomojn al

la urbego, sed la vicoj de domoj amba�Ś

uflanke estis tiel silentaj kaj senvivaj kiel en son�ą

ga urbo.

�śEstis kelkrilate unika kazo,” diris Holmes, vipe igante la �ącevalon galopi. �śMi konfesas ke mi estis blinda kiel talpo, sed pli bone lerni sa�ą

gon malfrue ol neniam.”

Enurbe la plej fruaj veki�ą

gantoj �ąus dormeme komencis elrigardi el siaj fenestroj dum ni veturis

sur la stratoj de la Surrey-flanko. Irante sur la Waterloo-Bridge-vojo, ni transiris la riveron, kaj, rapidante supren sur Wellington-strato, dekstren iris kaj trovis nin en Bow-strato. La polico bone konis Sherlock Holmes, kaj la du policistoj �ąceporde salutis lin. Unu el tiuj tenis la kapon de la �ącevalo dum la alia enkondukis nin.

�śKiu de�ąoras?” demandis Holmes.

�śInspektisto Bradstreet, sinjoro.”

29

�śHo, Bradstreet, kiel vi fartas?” Alta dika oficisto jam venis rekte al ni tra la koridoro plat�ąstona, surhavante kepon kaj jakon kun pasamentaj butonoj. �śMi dezirus mallonge paroli kun vi, Bradstreet.”

�śCerte, S-ro Holmes. Enpa�ąsu mian oficejon �ąci tie.”

Estis eta oficeja �ącambro simila al oficejo kun granda registrolibro sur la tablo, kaj telefono elstaranta el la muro. La inspektisto eksidis �ące sia skribtablo.

�śKion mi povas fari por vi, S-ro Holmes?”

�śMi venas �ąci tien pri la almozulo, Boone, tiu kiun oni akuzas koncerne pri la malapero de S-ro Neville St. Clair, el Lee.”

�śJes. Oni alportis lin �ąci tien kaj enkarcerigis lin por plua enketado.”

�śTion mi a�Ś

udis. �ą

Cu vi havas lin �ąci tie?”

�śEn �ącelo.”

�ś �ą

Cu li estas kvieta?”

�śHo, li donas al ni neniun �ą

genon. Tamen li estas malpura kanajlo.”

�śMalpura?”

�śJes, lavi la manojn estas �ącio, kion li konsentas fari, kaj lia viza�ą

g’ estas tiel nigra kiel tiu de

potriparisto. Nu, kiam oni finos lian kazon, li spertos regulan malliberejan banon; kaj mi pensas ke se vi vidos lin, vi samopinios kun mi ke li bezonas �ą

gin.”

30

�śMi tre multe dezirus vidi lin.”

�ś �ą

Cu vere? Ni facile tion aran�ą

gos. Venu kun mi la�Ś

u tiu direkto. Vi povas lasi vian valizon.”

�śNe, mi preferas kunporti �ą

gin.”

�śTre bone. Sekvu min, bonvolu.” Li kondukis nin en koridoro, malfermis riglitan pordon, pasis malsupren per spirala �ąstuparo, kaj gvidis nin al kalkblanka koridoro kie vicoj da pordoj amba�Ś

uflankis.

�śLa tria dekstre estas la lia,” diris la inspektisto. �śJen �ą

gi!” Li senbrue ekmovis panelon en la

supra parto de la pordo kaj trarigardis.

�śLi dormas,” li diris. �śVi povas vidi lin tre bone.”

Ni amba�Ś

u metis la okulojn al la krado. La malliberulo ku�ąsis kun la viza�ą

go al ni, en tre profunda

dormo, spirante malrapide kaj peze. Li estis mezalta viro, vestita malelegante kiel ta�Ś

ugas al lia

okupo, kun kolora �ącemizo elstaranta tra �ąsiro en la �ącifona mantelo. Li estis, kiel la inspektisto diris, ege malpura, sed la malpura�ąo kiu kovris la viza�ą

gon ne povis ka�ąsi �ą

gian forpu�ąsan malbelecon. Lar�ą

ga

batstrio de malnova cikatro trairis de okulo al mentono, kaj per �ą

gia kuntiro suprenturnis unu flankon

de la supra lipo tiel, ke tri dentoj montri�ą

gis en �ąciama kolera grimaco. Amaso de tre ru�ą

ga hararo

kreskis malalte super la okuloj kaj la frunto.

�śBela ulo, �ącu ne?” diris la inspektisto.

�śLi certe bezonas lavon,” rimarkis Holmes. �śMi supozis ke tiel estos, kaj mi prenis la liberecon alporti la ilojn.” Li malfermis la Gladstone-valizon dum li parolis, kaj elprenis, je mia miro, tre

31

grandan lavspongon.

�śHaha! Vi estas komikulo,” gor�ą

gridis la inspektisto.

�śNun, se vi bonvole malfermos tiun pordon tre senbrue, ni balda�Ś

u havigos al li pli respektindan

aspekton.”

�śNu, kial ne?” diris la inspektisto. �śLi ne bonaspektas por la reputacio de la �ąceloj de Bow-strato, �ącu?” Li glitigis sian �ąslosilon en la seruron, kaj ni �ąciuj tute senbrue eniris la �ącelon. La dormanto duonturnis sin kaj poste refalis en profundan dormon. Holmes klinis sin al la akvokru�ąco, malsekigis la spongon, kaj dufoje per �ą

gi energie tutfrotis la viza�ą

gon de la karcerulo.

�śMi prezentu al vi,” li la�Ś

utvo�ącis, �śS-ron Neville St. Clair, el Lee, en la Kenta graflando.”

Neniam en mia vivo mi vidis ion similan. La viza�ą

go de la viro sen�ąseli�ą

gis subsponge kiel arb�ąselo.

For estis la kruda bruna koloreto! For anka�Ś

u la terura cikatro kiu anta�Ś

ue trakudris �ą

gin, kaj la tordita

lipo kiu donis forpu�ąsan rikanon al la viza�ą

go! Ektireto forportis la fu�ąsplektitan ru�ą

ghararon, kaj jen,

side sur la lito aperis pala malgajviza�ą

ga rafinit-aspekta viro, nigrahara, glatha�Ś

uta, kiu frotis al si

la okulojn kaj �ącirka�Ś

urigardis kun dorma konfuzi�ą

go. Tiam vidante sin malka�ąsita, li akre kriegis kaj

ka�ąsis sian viza�ą

gon en la kapkusenon.

�śSanktan �ą

Cielon!” kriis la inspektisto, �śjen vere estas la mankanta viro. Mi rekonas lin el la foto.”

La malliberulo turnis sin kun la mieno de viro elrevigita kaj donanta sin al sia sorto. �śNu, tiel

32

estu,” diris li. �śKaj, mi petas, pri kio oni akuzas min?”

�śPri la forigo de S-ro Neville St. – Ho, ne, neniu povus akuzi vin pri tio, krom se oni kunmetus kazon pri provo memmortigi,” diris la inspektisto kun lar�ą

ga rideto. �śNu, mi estas dudek sep jarojn

en la polico, sed �ąci tiu afero vere gajnas la premion.”

�śSe mi estas S-ro Neville St. Clair, evidentas ke neniu faris krimon. Oni do kontra�Ś

ule�ą

ge detenas

min.”

�śNeniu krimo fari�ą

gis, sed tre granda eraro,” diris Holmes. �śVi pli sa�ą

ge agus fidante vian edzinon.”

�śNe pro la edzino; pro la infanoj,” �ą

gemis la en�ącelulo. �śDio helpu min, ili ne hontu pri sia patro.

Mia Di’ ! Kia malkovro! Kion mi faru?”

Sherlock Holmes sidi�ą

gis apud li sur la ku�ąsejon kaj bonkore manpremis lian �ąsultron.

�śSe vi lasus al ju�ą

gejo la taskon klarigi la aferon,” li diris, �śvi apena�Ś

u povus eviti publikan scion; tio

estas memkompreneble. Sed, se vi konvinkos la policajn instancojn ke ili povas fari nenion kontra�Ś

u

vi, mi ne scias kial la detaloj trovus vojon en la �ąurnalojn. Inspektisto Bradstreet, mi estas certa, faros notojn pri �ącio kion vi diros al ni kaj donos ilin al la ta�Ś

ugaj instancoj. La kazo do neniam iros

en la ju�ą

gejon.”

�śDio benu vin!” pasie ekkriis la malliberulo. �śMi suferus enkarceri�ą

gon, ja, e�ąc ekzekuton, prefere

ol lasi mian mizeran sekreton i�ą

gi familia makulo �ące miaj infanoj.

�śVi estas la unuaj kiuj a�Ś

udos mian historion. Mia patro estis instruisto en Chesterfield, kie mi

33

ricevis bonegan edukon. Mi voja�ą

gis multe kiam juna, teatris aktore, kaj fine fari�ą

gis raportisto por

vespera �ąurnalo en Londono. Iutage mia redaktisto volis havi serion da artikoloj pri almozpetado en la urbego, kaj mi min proponis por havigi ilin. Jen la punkto kie �ąciuj miaj aventuroj komenci�ą

gis.

Mi povis akiri la faktojn sur kiuj mi bazos miajn artikolojn nur provante almozpeti kiel nespertulo.

Kiam mi estis aktoro mi kompreneble lernis �ąciujn sekretojn por alpreni iun ajn aspekton, kaj mi estis fama pro mia lerto tiurilate. Mi profitis de mia scio. Mi �ąsminkis la viza�ą

gon, kaj, por fari�ą

gi kiel

eble plej kompatinda mi faris bonan cikatron kaj fiksis unu flankon de mia lipo en tordo per peceto de ha�Ś

utkolora plastro. Poste kun ru�ą

ghararo kaj ta�Ś

ugaj vestoj, mi prenis mian lokon en la aferista

parto de la urbo, �ąsajne kiel vendisto de alumetoj sed vere por almozi. Dum sep horoj mi laboradis je la metio, kaj kiam mi revenis hejmen vespere, mi mire konstatis ke mi ricevis ne malpli ol 26

�ąsilingojn 4 pencojn.

�śMi verkis miajn artikolojn kaj ne multe pensis pri la afero, �ą

gis, post iu tempo, mi garantiis

�ąsuldon de amiko kaj oni prezentis al mi le�ą

gmandaton por 25 pundoj. Mi tute ne sciis kiel akiri la

monon kiam ideo ekfulmis. Mi petis du pluajn semajnojn de la kreditoro kaj ferion de miaj estroj, kaj pasigis la tempon almozpetante en la financa kvartalo �ąsan�ą

ginte mian aspekton. Post dek tagoj

mi havis la monon, kaj la �ąsuldon mi pagis.

�śNu, vi povas imagi kiel malfacile estis refiksi�ą

gi al peniga laborado por nur po du pundoj semajne

dum mi sciis ke mi povos gajni tiom �ąciutage �ąsminkante la viza�ą

gon, metante surtere mian �ącapon,

34

kaj sidante senmove. Estis longa batalo inter mia fiero kaj la mono, sed finfine la mono venkis, kaj mi forlasis �ąurnalismon por sidadi tagon post tago en la angulo kiun mi unue elektis, inspirante kompaton pro mia a�ącega viza�ą

go kaj plenigante miajn po�ąsojn per kupraj moneroj. Nur unu viro

sciis mian sekreton. Li estris krudan ejon kie mi anta�Ś

ue lo�ą

gis en Swandam-strateto, kie �ąciumatene

mi povis eliri kiel malpurega almozpetanto kaj vespere aliigi min al bonvesta viro de la urbo. Tiun ulon, hindan veteranon, mi multe pagis por povi uzi �ącambraron kaj scii ke mia sekreto estos sekura.

�śNu, tre balda�Ś

u mi konstatis ke mi �ąsparas grandajn sumojn da mono. Mi ne diras ke iu ajn

almozulo en la stratoj de Londono povus enspezi jare po 700 pundojn, kio estas malpli ol miaj mezaj enspezoj, sed mi havis apartan superecon en mia povo transformi mian aspekton, kaj anka�Ś

u

en facileco de vigla respondo kiu pliboni�ą

gis pro praktikado kaj faris min bone konata originalulo

en la financa urboparto. La tutan tagon fluo da pencoj, kaj jen kaj jen anka�Ś

u ar�ą

gentaj moneroj,

ver�ąsi�ą

gis al mi, kaj estis tre malbona tago kiam mi ne ricevis du pundojn.

�śDum mi ri�ąci�ą

gis mi aspiris pli alten, prenis domon en la kamparo, kaj fine edzi�ą

gis. Mi agis tiel ke

neniu suspektu pri mia reala okupo. Mia kara edzino sciis ke mi havas aferon en la financa kvartalo.

�ą

Si ne sciis kian.

�śLastan lundon post la labortago mi ankora�Ś

u ne finis vesti min en mia �ącambro super la opiejo

kiam mi ekrigardis trafenestre kaj vidis je mia konsterno kaj miro ke mia edzino staras surstrate kun la okuloj plene fiksitaj al mi. Mi ekkriis surprize, supren�ąetis miajn brakojn por ka�ąsi la viza�ą

gon,

35

kaj rapidante al mia konfidenculo, la hindo, petegis ke li lasu neniun alsupri al mi. Mi a�Ś

udis �ąsian

vo�ącon desube sed mi sciis ke �ąsi ne povos veni supren. Mi tuj for�ąetis miajn vestojn, kovris min per tiuj de almozulo, kune kun miaj kolora�ąoj kaj peruko. E�ąc edzinaj okuloj ne povis trai tiel kompletan alii�ą

gon. Sed tiam enmensi�ą

gis ke oni eble ser�ącos la �ącambron, kaj ke la vestoj povos perfidi min. Mi

ekmalfermis la fenestron, pro mia subita ago ree malfermante tran�ącvundon kiun mi matene faris en la dormo�ącambro. Tiam mi ekkaptis mian jakon, kiu estis pezigita pro la kupraj moneroj kiujn mi �ąus transmetis en �ą

gin el la leda saketo en kiu mi portis miajn enspezojn. Mi �ąetis �ą

gin, kaj �ą

gi malaperis

en Tamizon. La aliaj vestoj devis sekvi, sed tiumomente a�Ś

udi�ą

gis kurego de policistoj supren, kaj

post kelkaj minutoj mi trovis, iom, mi devas konfesi, senstre�ąci�ą

ge, ke anstata�Ś

u rekoni min kiel S-ron

Neville St. Clair, oni arestis min pro lia murdo.

�śMi ne scias �ącu estas io ajn alia por klarigi. Mi firme decidis gardi mian alii�ą

gon tiel longe kiel

eble; tial mia prefero por malpura viza�ą

go. Sciante ke mia edzino estos ege maltrankvile, mi deprenis

mian ringon kaj konfidis �ą

gin al la hindo kiam neniu policisto min rigardis, kune kun rapida skriba�ąo,

diranta al �ąsi ke �ąsi havas neniun kialon por timi.”

�śTiu noto nur atingis �ąsin hiera�Ś

u,” diris Holmes.

�śBona Dio! Kian semajnon �ąsi devis pasigi!”

�śLa polico observadis tiun hindon,” diris Inspektisto Bradstreet, �śkaj mi povas facile imagi ke por li estis malfacile po�ąsti leteron neobservate. Probable li enmanigis �ą

gin al iu sia marista kliento

36

kiu tute forgesis pri �ą

gi dum kelkaj tagoj.”

�śJes ja,” diris Holmes, kapjese aprobante. �śMi ne havas dubon pri tio. Sed �ącu oni neniam ajn procesis kontra�Ś

u vi pro almozado?”

�śMultfoje, sed kio estis monpuno al mi?”

�śTio devas �ącesi nun, tamen,” diris Bradstreet. �śSe la polico prisilentos tiun aferon, devos esti nenio plu pri Hugh Boone.”

�śMi jam �ąuris tion per la plej solenaj �ąuroj kiujn homo povas fari.”

�śTiuokaze mi pensas ke probable ni faros nenion plu pri la afero. Sed se ni trovos vin denove, tiam �ącio publiki�ą

gos. Mi estas certa, S-ro Holmes, ke ni multe �ąsuldas al vi pro la klarigo de la afero.

Mi dezirus scii kiel vi atingis viajn konkludojn.”

�śMi atingis tiujn,” diris mia amiko, �śper sidado sur kvin kusenoj, konsumante uncon da forta marista tabako. Mi pensas, Watson, ke se ni veturos al Baker-strato ni alvenos tien �ą

gustahore por

matenman�ą

gi.”





Document Outline


Parto I

Parto II