㎏ancelaria Sejmu s. 1/204
Opracowano na
USTAWA
podstawie: Dz. U. z
2011 r. Nr 21, poz.
z dnia 5 stycznia 2011 r.
112, Nr 26, poz. 134,
Nr 94, poz. 550, Nr
102, poz. 588, Nr
Kodeks wyborczy1)
134, poz. 777, Nr
147, poz. 881, Nr
149, poz. 889, Nr
171, poz. 1016, Nr
217, poz. 1281, z
DZIAA I
2012 r. poz. 849, 951,
Przepisy wst臋pne
1529, z 2014 r. poz.
179, 180.
Rozdzia艂 1
Przepisy og贸lne
Art. 1.
Kodeks wyborczy okre艣la zasady i tryb zg艂aszania kandydat贸w, przeprowadzania
oraz warunki wa偶no艣ci wybor贸w:
1) do Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej i do Senatu Rzeczypospolitej Polskiej;
2) Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej;
3) do Parlamentu Europejskiego w Rzeczypospolitej Polskiej;
4) do organ贸w stanowi膮cych jednostek samorz膮du terytorialnego;
5) w贸jt贸w, burmistrz贸w i prezydent贸w miast.
Art. 2.
W wyborach g艂osowa膰 mo偶na tylko osobi艣cie, chyba 偶e kodeks stanowi inaczej.
Art. 3.
W tych samych wyborach g艂osowa膰 mo偶na tylko jeden raz.
Art. 4.
偶 1. Wybory odbywaj膮 si臋 w dniu wolnym od pracy.
偶 2.2) Organ zarz膮dzaj膮cy wybory mo偶e postanowi膰, 偶e g艂osowanie w wyborach
przeprowadzone zostanie w ci膮gu dw贸ch dni.
1)
Przepisy niniejszej ustawy wdra偶aj膮 postanowienia dyrektywy Rady 93/109/WE z dnia 6 grudnia
1993 r. ustanawiaj膮cej szczeg贸艂owe warunki wykonywania prawa do g艂osowania i kandydowania w
wyborach do Parlamentu Europejskiego przez obywateli Unii maj膮cych miejsce zamieszkania w
Pa艅stwie Cz艂onkowskim, kt贸rego nie s膮 obywatelami oraz dyrektywy Rady 94/80/WE z dnia 19
grudnia 1994 r. ustanawiaj膮cej szczeg贸艂owe zasady korzystania z prawa g艂osowania i kandydowa-
nia w wyborach lokalnych przez obywateli Unii zamieszka艂ych w Pa艅stwie Cz艂onkowskim, kt贸rego
nie s膮 obywatelami.
2014-02-28
㎏ancelaria Sejmu s. 2/204
偶 3.3) Je偶eli g艂osowanie w wyborach przeprowadza si臋 w ci膮gu dw贸ch dni termin
g艂osowania okre艣la si臋 na dzie艅 wolny od pracy oraz dzie艅 go poprzedzaj膮cy.
Art. 5.
Ilekro膰 w kodeksie jest mowa o:
1) wyborach nale偶y przez to rozumie膰 wybory do Sejmu i do Senatu, wybory
Prezydenta Rzeczypospolitej, wybory do Parlamentu Europejskiego w Rze-
czypospolitej Polskiej, wybory do organ贸w stanowi膮cych jednostek samo-
rz膮du terytorialnego oraz wybory w贸jt贸w, burmistrz贸w i prezydent贸w
miast;
2) referendach nale偶y przez to rozumie膰 referenda og贸lnokrajowe i referenda
lokalne;
3) organach stanowi膮cych jednostek samorz膮du terytorialnego nale偶y przez
to rozumie膰, odpowiednio, rady gmin, rady powiat贸w i sejmiki woje-
w贸dztw;
4) radzie gminy nale偶y przez to rozumie膰 tak偶e rad臋 miasta na prawach po-
wiatu;
5) radzie nale偶y przez to rozumie膰 tak偶e sejmik wojew贸dztwa;
6) w贸jcie nale偶y przez to rozumie膰 tak偶e burmistrza i prezydenta miasta;
7) zak艂adzie opieki zdrowotnej4) nale偶y przez to rozumie膰 szpital, zak艂ad
opieku艅czo-leczniczy, zak艂ad piel臋gnacyjno-opieku艅czy, sanatorium, pre-
wentorium, hospicjum stacjonarne oraz inny zak艂ad przeznaczony dla os贸b,
kt贸rych stan zdrowia wymaga udzielania ca艂odobowych 艣wiadcze艅 zdro-
wotnych, o kt贸rych mowa w ustawie z dnia 30 sierpnia 1991 r. o zak艂adach
opieki zdrowotnej)5) (Dz. U. z 2007 r. Nr 14, poz. 89, z p贸zn. zm.6));
8) domu pomocy spo艂ecznej nale偶y przez to rozumie膰 tak偶e plac贸wk臋 za-
pewniaj膮c膮 ca艂odobow膮 opiek臋 osobom niepe艂nosprawnym, przewlekle cho-
rym lub osobom w podesz艂ym wieku, o kt贸rej mowa w ustawie z dnia 12
marca 2004 r. o pomocy spo艂ecznej (Dz. U. z 2009 r. Nr 175, poz. 1362, z
p贸zn. zm.7));
2)
Utraci艂 moc, na podstawie wyroku TK z dn. 20.07.2011 r., sygn. akt K 9/11 (Dz. U. Nr 149, poz.
889), w zakresie, w jakim dotyczy wybor贸w do Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej i do Senatu Rze-
czypospolitej Polskiej oraz wybor贸w Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej.
3)
Utraci艂 moc, na podstawie wyroku TK z dn. 20.07.2011 r., sygn. akt K 9/11 (Dz. U. Nr 149, poz.
889), w zakresie, w jakim dotyczy wybor贸w do Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej i do Senatu Rze-
czypospolitej Polskiej oraz wybor贸w Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej.
4)
Obecnie: przedsi臋biorstwie podmiotu leczniczego.
5)
Utraci艂a moc.
6)
Zmiany tekstu jednolitego wymienionej ustawy zosta艂y og艂oszone w Dz. U. z 2007 r. Nr 123, poz.
849, Nr 166, poz. 1172, Nr 176, poz. 1240 i Nr 181, poz. 1290, z 2008 r. Nr 171, poz. 1056 i Nr
234, poz. 1570, z 2009 r. Nr 19, poz. 100, Nr 76, poz. 641, Nr 98, poz. 817, Nr 157, poz. 1241 i Nr
219, poz. 1707, z 2010 r. Nr 96, poz. 620, Nr 107, poz. 679 i Nr 230, poz. 1507 oraz z 2011 r. Nr
45, poz. 235.
7)
Zmiany tekstu jednolitego wymienionej ustawy zosta艂y og艂oszone w Dz. U. z 2009 r. Nr 202, poz.
1551, Nr 219, poz. 1706 i Nr 221, poz. 1738, z 2010 r. Nr 28, poz. 146, Nr 40, poz. 229, Nr 81, poz.
527, Nr 125, poz. 842 i Nr 217, poz. 1427 oraz z 2011 r. Nr 81, poz. 440, Nr 106, poz. 622 i Nr 149,
poz. 887.
2014-02-28
㎏ancelaria Sejmu s. 3/204
9) sta艂ym zamieszkaniu nale偶y przez to rozumie膰 zamieszkanie w okre艣lonej
miejscowo艣ci pod oznaczonym adresem z zamiarem sta艂ego pobytu;
10) numerze ewidencyjnym PESEL nale偶y przez to rozumie膰, w odniesieniu
do obywateli Unii Europejskiej nieb臋d膮cych obywatelami polskimi, numer
paszportu lub innego dokumentu stwierdzaj膮cego to偶samo艣膰;
11) wyborcy niepe艂nosprawnym nale偶y przez to rozumie膰 wyborc臋 o ograni-
czonej sprawno艣ci fizycznej, psychicznej, umys艂owej lub w zakresie zmy-
s艂贸w, kt贸ra utrudnia mu wzi臋cie udzia艂u w wyborach.
Art. 6.
Wszelkie pisma oraz post臋powanie s膮dowe i administracyjne w sprawach wybor-
czych s膮 wolne od op艂at administracyjnych i koszt贸w s膮dowych.
Art. 7.
Dokumenty wymagane na podstawie przepis贸w kodeksu niesporz膮dzone w j臋zyku
polskim s膮 sk艂adane wraz z t艂umaczeniem przysi臋g艂ym na j臋zyk polski.
Art. 8.
偶 1. Dokumenty z wybor贸w s膮 przekazywane do archiw贸w pa艅stwowych i mog膮
by膰 udost臋pniane.
偶 2. Minister w艂a艣ciwy do spraw kultury i ochrony dziedzictwa narodowego, po za-
si臋gni臋ciu opinii Pa艅stwowej Komisji Wyborczej oraz Naczelnego Dyrektora
Archiw贸w Pa艅stwowych, okre艣li, w drodze rozporz膮dzenia, spos贸b przekazy-
wania, przechowywania i udost臋pniania dokument贸w z wybor贸w, ze szczeg贸l-
nym uwzgl臋dnieniem okresu, po jakim musz膮 by膰 one przekazywane do archi-
w贸w pa艅stwowych, potrzeby ochrony przekazywanych, przechowywanych ma-
teria艂贸w i zawartych w nich danych oraz podmiot贸w, kt贸rym dokumenty mog膮
by膰 udost臋pniane.
Art. 9.
偶 1. Ilekro膰 w kodeksie jest mowa o up艂ywie terminu do wniesienia skargi, odwo-
艂ania lub innego dokumentu do s膮du, organu wyborczego, urz臋du gminy, kon-
sula albo kapitana statku, nale偶y przez to rozumie膰 dzie艅 z艂o偶enia skargi, od-
wo艂ania lub innego dokumentu w s膮dzie, organowi wyborczemu, w urz臋dzie
gminy, w konsulacie lub kapitanowi statku.
偶 2. Je偶eli koniec terminu wykonania czynno艣ci okre艣lonej w kodeksie przypada na
sobot臋 albo na dzie艅 ustawowo wolny od pracy, termin up艂ywa pierwszego ro-
boczego dnia po tym dniu.
偶 3. Je偶eli kodeks nie stanowi inaczej, czynno艣ci wyborcze okre艣lone kalendarzem
wyborczym oraz czynno艣ci, o kt贸rych mowa w 偶 1, s膮 dokonywane w godzi-
nach urz臋dowania s膮d贸w, organ贸w wyborczych, urz臋d贸w gmin oraz konsula-
t贸w.
2014-02-28
㎏ancelaria Sejmu s. 4/204
Rozdzia艂 2
Prawa wyborcze
Art. 10.
偶 1. Prawo wybierania (czynne prawo wyborcze) ma:
1) w wyborach do Sejmu i do Senatu oraz w wyborach Prezydenta Rzeczypo-
spolitej obywatel polski, kt贸ry najp贸zniej w dniu g艂osowania ko艅czy 18
lat;
2) w wyborach do Parlamentu Europejskiego w Rzeczypospolitej Polskiej
obywatel polski, kt贸ry najp贸zniej w dniu g艂osowania ko艅czy 18 lat oraz
obywatel Unii Europejskiej nieb臋d膮cy obywatelem polskim, kt贸ry najp贸z-
niej w dniu g艂osowania ko艅czy 18 lat, oraz stale zamieszkuje na terytorium
Rzeczypospolitej Polskiej;
3) w wyborach do organ贸w stanowi膮cych jednostek samorz膮du terytorialnego:
a) rady gminy obywatel polski oraz obywatel Unii Europejskiej nieb臋d膮-
cy obywatelem polskim, kt贸ry najp贸zniej w dniu g艂osowania ko艅czy 18
lat, oraz stale zamieszkuje na obszarze tej gminy,
b) rady powiatu i sejmiku wojew贸dztwa obywatel polski, kt贸ry najp贸z-
niej w dniu g艂osowania ko艅czy 18 lat, oraz stale zamieszkuje na obsza-
rze, odpowiednio, tego powiatu i wojew贸dztwa;
4) w wyborach w贸jta w danej gminie osoba maj膮ca prawo wybierania do ra-
dy tej gminy.
偶 2. Nie ma prawa wybierania osoba:
1) pozbawiona praw publicznych prawomocnym orzeczeniem s膮du;
2) pozbawiona praw wyborczych prawomocnym orzeczeniem Trybuna艂u Sta-
nu;
3) ubezw艂asnowolniona prawomocnym orzeczeniem s膮du.
Art. 11.
偶 1. Prawo wybieralno艣ci (bierne prawo wyborcze) ma:
1) w wyborach do Sejmu obywatel polski maj膮cy prawo wybierania w tych
wyborach, kt贸ry najp贸zniej w dniu wybor贸w ko艅czy 21 lat;
2) w wyborach do Senatu obywatel polski maj膮cy prawo wybierania w tych
wyborach, kt贸ry najp贸zniej w dniu wybor贸w ko艅czy 30 lat;
3) w wyborach Prezydenta Rzeczypospolitej obywatel polski, kt贸ry najp贸z-
niej w dniu wybor贸w ko艅czy 35 lat i korzysta z pe艂ni praw wyborczych do
Sejmu;
4) w wyborach do Parlamentu Europejskiego w Rzeczypospolitej Polskiej
osoba maj膮ca prawo wybierania w tych wyborach, kt贸ra najp贸zniej w dniu
g艂osowania ko艅czy 21 lat, i od co najmniej 5 lat stale zamieszkuje w Rze-
czypospolitej Polskiej lub na terytorium innego pa艅stwa cz艂onkowskiego
Unii Europejskiej;
5) w wyborach do organ贸w stanowi膮cych jednostek samorz膮du terytorialnego
osoba maj膮ca prawo wybierania tych organ贸w;
2014-02-28
㎏ancelaria Sejmu s. 5/204
6) w wyborach w贸jta obywatel polski maj膮cy prawo wybierania w tych wy-
borach, kt贸ry najp贸zniej w dniu g艂osowania ko艅czy 25 lat, z tym 偶e kandy-
dat nie musi stale zamieszkiwa膰 na obszarze gminy, w kt贸rej kandyduje.
偶 2. Nie ma prawa wybieralno艣ci w wyborach osoba:
1) skazana prawomocnym wyrokiem na kar臋 pozbawienia wolno艣ci za prze-
st臋pstwo umy艣lne 艣cigane z oskar偶enia publicznego lub umy艣lne przest臋p-
stwo skarbowe;
2) wobec kt贸rej wydano prawomocne orzeczenie s膮du stwierdzaj膮ce utrat臋
prawa wybieralno艣ci, o kt贸rym mowa w art. 21a ust. 2a ustawy z dnia 18
pazdziernika 2006 r. o ujawnianiu informacji o dokumentach organ贸w bez-
piecze艅stwa pa艅stwa z lat 1944 1990 oraz tre艣ci tych dokument贸w (Dz. U.
z 2007 r. Nr 63, poz. 425, z p贸zn. zm.8)).
偶 3. Prawa wybieralno艣ci nie ma obywatel Unii Europejskiej nieb臋d膮cy obywate-
lem polskim, pozbawiony prawa wybieralno艣ci w pa艅stwie cz艂onkowskim Unii
Europejskiej, kt贸rego jest obywatelem.
Rozdzia艂 3
Obwody g艂osowania
Art. 12.
偶 1. W wyborach g艂osowanie przeprowadza si臋 w sta艂ych i odr臋bnych obwodach
g艂osowania utworzonych na obszarze gminy, z zastrze偶eniem art. 14 偶 1 i art.
15 偶 1.
偶 2. Podzia艂u gminy na sta艂e obwody g艂osowania dokonuje rada gminy, w drodze
uchwa艂y, na wniosek w贸jta.
偶 3. Sta艂y obw贸d g艂osowania powinien obejmowa膰 od 500 do 3000 mieszka艅c贸w.
W przypadkach uzasadnionych miejscowymi warunkami obw贸d mo偶e obej-
mowa膰 mniejsz膮 liczb臋 mieszka艅c贸w.
偶 4. Rada gminy, w drodze uchwa艂y, na wniosek w贸jta, tworzy odr臋bny obw贸d
g艂osowania w zak艂adzie opieki zdrowotnej, domu pomocy spo艂ecznej, zak艂a-
dzie karnym i areszcie 艣ledczym oraz w oddziale zewn臋trznym takiego zak艂adu
i aresztu, je偶eli w dniu wybor贸w b臋dzie w nim przebywa膰 co najmniej 15 wy-
borc贸w. Nieutworzenie obwodu jest mo偶liwe wy艂膮cznie w uzasadnionych
przypadkach na wniosek osoby kieruj膮cej dan膮 jednostk膮.
偶 5. W wyborach do organ贸w stanowi膮cych jednostek samorz膮du terytorialnego
oraz w wyborach w贸jta odr臋bny obw贸d g艂osowania w jednostce, o kt贸rej mowa
w 偶 4, tworzy si臋, je偶eli w dniu wybor贸w b臋dzie w niej przebywa膰 co najmniej
15 wyborc贸w uj臋tych w rejestrze wyborc贸w prowadzonym w gminie, na tere-
nie kt贸rej po艂o偶ona jest dana jednostka.
8)
Zmiany tekstu jednolitego wymienionej ustawy zosta艂y og艂oszone w Dz. U. z 2007 r. Nr 83, poz.
561, Nr 85, poz. 571, Nr 115, poz. 789, Nr 165, poz. 1171 i Nr 176, poz. 1242, z 2009 r. Nr 178,
poz. 1375, z 2010 r. Nr 79, poz. 522, Nr 96, poz. 620, Nr 127, poz. 857, Nr 155, poz. 1036 i Nr 182,
poz. 1228 oraz z 2011 r. Nr 21, poz. 113, Nr 76, poz. 408, Nr 84, poz. 455 i Nr 89, poz. 514.
2014-02-28
㎏ancelaria Sejmu s. 6/204
偶 6. Je偶eli w dniu wybor贸w w jednostce, o kt贸rej mowa w 偶 4, b臋dzie przebywa膰
mniej ni偶 15 wyborc贸w, mo偶na w niej utworzy膰 odr臋bny obw贸d g艂osowania po
zasi臋gni臋ciu opinii osoby kieruj膮cej dan膮 jednostk膮.
偶 7. Mo偶na utworzy膰 odr臋bny obw贸d g艂osowania w domu studenckim lub zespo-
艂ach dom贸w studenckich prowadzonych przez uczelnie lub inne podmioty na
podstawie um贸w zawartych z uczelniami, je偶eli co najmniej 50 os贸b upraw-
nionych do udzia艂u w wyborach poinformuje na pi艣mie rektora uczelni prowa-
dz膮cej dom studencki, lub uczelni z kt贸r膮 inny podmiot zawar艂 umow臋 o pro-
wadzenie domu studenckiego, o zamiarze przebywania w domu studenckim w
dniu g艂osowania.
偶 8. Przepisu 偶 7 nie stosuje si臋 w wyborach do organ贸w stanowi膮cych jednostek
samorz膮du terytorialnego oraz w wyborach w贸jta.
偶 9. Rada gminy, w drodze uchwa艂y, na wniosek w贸jta zg艂oszony po uzyskaniu
zgody rektora uczelni, tworzy obwody g艂osowania, o kt贸rych mowa w 偶 7.
偶 10. Utworzenie odr臋bnych obwod贸w g艂osowania nast臋puje najp贸zniej w 35 dniu
przed dniem wybor贸w.
偶 11. Rada gminy, tworz膮c obwody g艂osowania, ustala ich numery, granice oraz sie-
dziby obwodowych komisji wyborczych.
偶 12. Uchwa艂臋 rady gminy o utworzeniu obwod贸w g艂osowania og艂asza si臋 w woje-
w贸dzkim dzienniku urz臋dowym oraz podaje do publicznej wiadomo艣ci w spo-
s贸b zwyczajowo przyj臋ty. Po jednym egzemplarzu uchwa艂y przekazuje si臋 nie-
zw艂ocznie wojewodzie i komisarzowi wyborczemu.
偶 13. Na uchwa艂y rady gminy, o kt贸rych mowa w 偶 2, 4 i 9, wyborcom w liczbie co
najmniej 15 przys艂uguje prawo wniesienia skargi do komisarza wyborczego, w
terminie 5 dni od daty podania ich do publicznej wiadomo艣ci. Komisarz wy-
borczy rozpoznaje spraw臋 w ci膮gu 5 dni i wydaje postanowienie; od postano-
wienia nie przys艂uguje 艣rodek prawny.
Art. 13.
偶 1. W贸jt przedk艂ada radzie gminy wnioski w sprawie zmian w podziale na sta艂e
obwody g艂osowania, je偶eli konieczno艣膰 taka wynika ze zmian granic gminy,
zmiany liczby mieszka艅c贸w w gminie lub w obwodzie g艂osowania.
偶 2. Zmian w podziale na sta艂e obwody g艂osowania dokonuje si臋 najp贸zniej w 45
dniu przed dniem wybor贸w.
偶 3. Do zmian w podziale na sta艂e obwody g艂osowania przepisy art. 12 偶 11 13
stosuje si臋 odpowiednio.
Art. 13a.
偶 1. W贸jt mo偶e przed艂o偶y膰 radzie gminy wnioski w sprawie zmian siedzib obwo-
dowych komisji wyborczych.
偶 2. Zmian siedzib obwodowych komisji wyborczych dokonuje si臋 najp贸zniej w 45
dniu przed dniem wybor贸w.
偶 3. Do zmian siedzib obwodowych komisji wyborczych przepisy art. 12 偶 11 13
stosuje si臋 odpowiednio.
2014-02-28
㎏ancelaria Sejmu s. 7/204
偶 4. Propozycje zmian siedzib obwodowych komisji wyborczych, w tym siedzib
znajduj膮cych si臋 w lokalach, o kt贸rych mowa w art. 16 偶 1 pkt 3, zaintereso-
wani mog膮 przedk艂ada膰 w贸jtowi na pi艣mie na co najmniej 55 dni przed dniem
wybor贸w. Przed艂o偶one propozycje zmian siedzib obwodowych komisji wybor-
czych w贸jt niezw艂ocznie umieszcza w Biuletynie Informacji Publicznej, o kt贸-
rym mowa w ustawie z dnia 6 wrze艣nia 2001 r. o dost臋pie do informacji pu-
blicznej (Dz. U. Nr 112, poz. 1198, z p贸zn. zm.9)).
Art. 14.
偶 1. W celu przeprowadzenia wybor贸w do Sejmu i do Senatu, wybor贸w Prezydenta
Rzeczypospolitej oraz wybor贸w do Parlamentu Europejskiego w Rzeczypospo-
litej Polskiej tworzy si臋 sta艂e obwody g艂osowania dla obywateli polskich prze-
bywaj膮cych za granic膮, je偶eli na terenie obwodu przebywa co najmniej 15 wy-
borc贸w i je偶eli istnieje mo偶liwo艣膰 przekazania w艂a艣ciwej komisji wyborczej
wynik贸w g艂osowania niezw艂ocznie po jego zako艅czeniu.
偶 2. Obwody g艂osowania, o kt贸rych mowa w 偶 1, tworzy, w drodze rozporz膮dze-
nia, minister w艂a艣ciwy do spraw zagranicznych, po zasi臋gni臋ciu opinii Pa艅-
stwowej Komisji Wyborczej, okre艣laj膮c ich liczb臋 oraz siedziby obwodowych
komisji wyborczych. W rozporz膮dzeniu tym wskazuje si臋 ponadto co najmniej
jedn膮 obwodow膮 komisj臋 wyborcz膮 na obszarze w艂a艣ciwo艣ci terytorialnej ka偶-
dego konsula w艂a艣ciw膮 dla cel贸w g艂osowania korespondencyjnego, o kt贸rym
mowa w art. 62.
偶 3. Obwody g艂osowania, o kt贸rych mowa w 偶 1, wchodz膮 w sk艂ad okr臋gu wybor-
czego w艂a艣ciwego dla dzielnicy 艢r贸dmie艣cie miasta sto艂ecznego Warszawy.
Art. 15.
偶 1. W celu przeprowadzenia wybor贸w do Sejmu i do Senatu, wybor贸w Prezydenta
Rzeczypospolitej oraz wybor贸w do Parlamentu Europejskiego w Rzeczypospo-
litej Polskiej tworzy si臋 odr臋bne obwody g艂osowania dla wyborc贸w przebywa-
j膮cych na polskich statkach morskich, kt贸re znajduj膮 si臋 w podr贸偶y w okresie
obejmuj膮cym dzie艅 wybor贸w, je偶eli przebywa na nich co najmniej 15 wybor-
c贸w i je偶eli istnieje mo偶liwo艣膰 przekazania w艂a艣ciwej komisji wyborczej wy-
nik贸w g艂osowania niezw艂ocznie po jego zako艅czeniu.
偶 2. W rozumieniu niniejszego kodeksu polskim statkiem morskim jest statek b臋-
d膮cy w ca艂o艣ci w艂asno艣ci膮 polskiego armatora maj膮cego siedzib臋 w Rzeczypo-
spolitej Polskiej, podnosz膮cy polsk膮 bander臋 i dowodzony przez polskiego ka-
pitana.
偶 3. Obwody g艂osowania, o kt贸rych mowa w 偶 1, tworzy, w drodze rozporz膮dze-
nia, minister w艂a艣ciwy do spraw gospodarki morskiej, po zasi臋gni臋ciu opinii
Pa艅stwowej Komisji Wyborczej, na wniosek armatora zg艂oszony najp贸zniej w
30 dniu przed dniem wybor贸w.
偶 4. Obwody g艂osowania, o kt贸rych mowa w 偶 1, wchodz膮 w sk艂ad okr臋gu wybor-
czego w艂a艣ciwego dla siedziby armatora.
9)
Zmiany wymienionej ustawy zosta艂y og艂oszone w Dz. U. z 2002 r. Nr 153, poz. 1271, z 2004 r. Nr
240, poz. 2407, z 2005 r. Nr 64, poz. 565 i Nr 132, poz. 1110 oraz z 2010 r. Nr 182, poz. 1228.
2014-02-28
㎏ancelaria Sejmu s. 8/204
Art. 16.
偶 1. W贸jt podaje, w formie obwieszczenia, do wiadomo艣ci wyborc贸w najp贸zniej w
30 dniu przed dniem wybor贸w informacj臋 o:
1) numerach oraz granicach sta艂ych i odr臋bnych obwod贸w g艂osowania;
2) wyznaczonych siedzibach obwodowych komisji wyborczych dla danych
wybor贸w;
3) lokalach obwodowych komisji wyborczych dostosowanych do potrzeb wy-
borc贸w niepe艂nosprawnych.
Jeden egzemplarz obwieszczenia jest przekazywany niezw艂ocznie komisarzowi
wyborczemu.
偶 2. Obwieszczenie, o kt贸rym mowa w 偶 1, w贸jt zamieszcza najp贸zniej w 30 dniu
przed dniem wybor贸w w Biuletynie Informacji Publicznej.
偶 3. Obowi膮zek, o kt贸rym mowa w 偶 1, w odniesieniu do obwod贸w g艂osowania
utworzonych za granic膮 ci膮偶y na konsulach. Wykonanie tego obowi膮zku po-
winno nast膮pi膰 najp贸zniej w 21 dniu przed dniem wybor贸w.
偶 4. O utworzeniu obwodu g艂osowania na polskim statku morskim kapitan statku
niezw艂ocznie zawiadamia wyborc贸w.
Art. 17.
偶 1. Je偶eli w艂a艣ciwe organy gminy nie wykonuj膮 w terminie lub w spos贸b zgodny z
prawem, zada艅 dotycz膮cych utworzenia obwod贸w g艂osowania lub ich zmiany,
powo艂ania lub zmian w sk艂adach komisji obwodowych, w艂a艣ciwy komisarz
wyborczy wzywa te organy do wykonania zada艅 w spos贸b zgodny z prawem w
wyznaczonym terminie, a w razie bezskutecznego up艂ywu terminu niezw艂ocz-
nie wykonuje te zadania i powiadamia o tym Pa艅stwow膮 Komisj臋 Wyborcz膮.
偶 2. Przepis 偶 1 stosuje si臋 odpowiednio, je偶eli w艂a艣ciwy organ nie dokona艂 podzia-
艂u gminy, powiatu lub wojew贸dztwa na okr臋gi wyborcze w terminie lub w spo-
s贸b zgodny z prawem.
Rozdzia艂 4
Rejestr wyborc贸w
Art. 18.
偶 1. Sta艂y rejestr wyborc贸w obejmuje osoby stale zamieszka艂e na obszarze gminy,
kt贸rym przys艂uguje prawo wybierania.
偶 2. Rejestr wyborc贸w stanowi zbi贸r danych osobowych z ewidencji ludno艣ci, o
kt贸rych mowa w 偶 7. W zbiorze tym uwzgl臋dnia si臋 r贸wnie偶 dane wyborc贸w, o
kt贸rych mowa w 偶 9 i art. 19 偶 2 i 3.
偶 3. Mo偶na by膰 uj臋tym tylko w jednym rejestrze wyborc贸w.
偶 4. Rejestr wyborc贸w s艂u偶y do sporz膮dzania spis贸w wyborc贸w uprawnionych do
udzia艂u w wyborach, a tak偶e do sporz膮dzania spis贸w os贸b uprawnionych do
udzia艂u w referendum.
偶 5. Rejestr wyborc贸w potwierdza prawo wybierania oraz prawo wybieralno艣ci.
2014-02-28
㎏ancelaria Sejmu s. 9/204
偶 6. Rejestr wyborc贸w dzieli si臋 na cz臋艣膰 A i cz臋艣膰 B.
偶 7. Cz臋艣膰 A rejestru wyborc贸w obejmuje obywateli polskich. W tej cz臋艣ci rejestru
wyborc贸w wymienia si臋 nazwisko i imi臋 (imiona), imi臋 ojca, dat臋 urodzenia,
numer ewidencyjny PESEL i adres zamieszkania wyborcy.
偶 8. Wyborcy b臋d膮cy obywatelami polskimi, zameldowani na obszarze gminy na
pobyt sta艂y s膮 wpisywani do rejestru wyborc贸w z urz臋du.
偶 9. Cz臋艣膰 B rejestru wyborc贸w obejmuje obywateli Unii Europejskiej nieb臋d膮cych
obywatelami polskimi, stale zamieszka艂ych na obszarze gminy i uprawnionych
do korzystania z praw wyborczych w Rzeczypospolitej Polskiej. W tej cz臋艣ci
rejestru wyborc贸w wymienia si臋 nazwisko i imi臋 (imiona), imi臋 ojca, dat臋 uro-
dzenia, obywatelstwo pa艅stwa cz艂onkowskiego Unii Europejskiej, numer pasz-
portu lub innego dokumentu stwierdzaj膮cego to偶samo艣膰 oraz adres zamieszka-
nia wyborcy.
偶 10. Wyborc臋, o kt贸rym mowa w 偶 9, wpisanego do rejestru wyborc贸w, na jego
pisemny wniosek, skre艣la si臋 z rejestru wyborc贸w.
偶 11. Rejestr wyborc贸w prowadzi gmina jako zadanie zlecone.
偶 12. Rejestr wyborc贸w jest udost臋pniany, na pisemny wniosek, do wgl膮du w urz臋-
dzie gminy.
偶 13. Urz膮d gminy przekazuje w艂a艣ciwym organom wyborczym okresowe informa-
cje o liczbie wyborc贸w obj臋tych rejestrem wyborc贸w.
Art. 19.
偶 1. Wyborcy stale zamieszkali na obszarze gminy bez zameldowania na pobyt sta-
艂y wpisywani s膮 do rejestru wyborc贸w, je偶eli z艂o偶膮 w tej sprawie w urz臋dzie
gminy pisemny wniosek. Wniosek powinien zawiera膰 nazwisko, imi臋 (imiona),
imi臋 ojca, dat臋 urodzenia oraz numer ewidencyjny PESEL wnioskodawcy. Do
wniosku do艂膮cza si臋:
1) kserokopi臋 wa偶nego dokumentu stwierdzaj膮cego to偶samo艣膰 wnioskodawcy;
2) pisemn膮 deklaracj臋, w kt贸rej wnioskodawca podaje swoje obywatelstwo i
adres sta艂ego zamieszkania na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej.
偶 2. Przepis 偶 1 stosuje si臋 odpowiednio do wyborcy nigdzie niezamieszka艂ego,
przebywaj膮cego stale na obszarze gminy.
偶 3. Wyborcy stale zamieszkali na obszarze gminy pod innym adresem ani偶eli ad-
res ich zameldowania na pobyt sta艂y na obszarze tej gminy mog膮 by膰 wpisani
do rejestru wyborc贸w pod adresem sta艂ego zamieszkania, je偶eli z艂o偶膮 w tej
sprawie w urz臋dzie gminy wniosek zawieraj膮cy dane, o kt贸rych mowa 偶 1,
wraz ze wskazaniem adresu ostatniego zameldowania na pobyt sta艂y na obsza-
rze gminy.
Art. 20.
偶 1. Decyzj臋 o wpisaniu lub o odmowie wpisania do rejestru wyborc贸w osoby, o
kt贸rej mowa w art. 19, wydaje w贸jt, w terminie 3 dni od dnia wniesienia wnio-
sku. Decyzj臋 o odmowie wpisania do rejestru wyborc贸w, wraz z uzasadnie-
niem, niezw艂ocznie dor臋cza si臋 wnioskodawcy.
2014-02-28
㎏ancelaria Sejmu s. 10/204
偶 2. W贸jt przed wydaniem decyzji, o kt贸rej mowa w 偶 1, jest obowi膮zany spraw-
dzi膰, czy osoba wnosz膮ca wniosek o wpisanie do rejestru wyborc贸w spe艂nia
warunki sta艂ego zamieszkania na obszarze danej gminy.
偶 3. O wpisaniu wyborcy do rejestru wyborc贸w niezw艂ocznie zawiadamia si臋 urz膮d
gminy w艂a艣ciwy ze wzgl臋du na ostatnie miejsce zameldowania wnioskodawcy
na pobyt sta艂y w celu skre艣lenia go z rejestru wyborc贸w w tej gminie.
偶 4. Od decyzji w sprawie odmowy wpisania do rejestru wyborc贸w przys艂uguje
prawo wniesienia skargi do w艂a艣ciwego miejscowo s膮du rejonowego. Skarg臋
wnosi si臋 za po艣rednictwem w贸jta, w terminie 3 dni od dnia dor臋czenia decyzji.
W贸jt przekazuje s膮dowi niezw艂ocznie skarg臋 wraz z decyzj膮 i aktami sprawy.
W贸jt mo偶e te偶 niezw艂ocznie zmieni膰 albo uchyli膰 swoj膮 decyzj臋, je偶eli uzna
skarg臋 w ca艂o艣ci za zasadn膮.
偶 5. S膮d rozpoznaje skarg臋, o kt贸rej mowa w 偶 4, w post臋powaniu nieprocesowym,
w terminie 3 dni od dnia jej dor臋czenia. Odpis postanowienia s膮du dor臋cza si臋
osobie, kt贸ra wnios艂a skarg臋, oraz w贸jtowi. Od postanowienia s膮du nie przy-
s艂uguje 艣rodek prawny.
Art. 21.
偶 1. Osoby pozbawione prawa wybierania skre艣la si臋 z rejestru wyborc贸w na pod-
stawie przekazywanych gminom zawiadomie艅 s膮du albo Trybuna艂u Stanu.
偶 2. W przypadku wyga艣ni臋cia przyczyny pozbawienia prawa wybierania wyborca
jest wpisywany do rejestru wyborc贸w na podstawie zawiadomie艅 s膮du albo
Trybuna艂u Stanu.
偶 3. Minister Sprawiedliwo艣ci, po zasi臋gni臋ciu opinii Pa艅stwowej Komisji Wybor-
czej, okre艣li, w drodze rozporz膮dzenia, tryb i terminy zawiadamiania gmin o
osobach pozbawionych prawa wybierania oraz o wyga艣ni臋ciu przyczyny po-
zbawienia prawa wybierania, a tak偶e wzory zawiadomie艅 w tych sprawach, tak
aby zapewni膰 bie偶膮c膮 aktualizacj臋 w rejestrze wyborc贸w danych o osobach po-
zbawionych prawa wybierania i posiadaj膮cych prawo wybierania.
Art. 22.
偶 1. Ka偶dy mo偶e wnie艣膰 do w贸jta reklamacj臋 na nieprawid艂owo艣ci w rejestrze wy-
borc贸w, w szczeg贸lno艣ci w sprawie:
1) pomini臋cia wyborcy w rejestrze wyborc贸w;
2) wpisania do rejestru wyborc贸w osoby, kt贸ra nie ma prawa wybierania;
3) niew艂a艣ciwych danych o osobach wpisanych do rejestru wyborc贸w;
4) uj臋cia w rejestrze wyborc贸w osoby, kt贸ra nie zamieszkuje stale na obszarze
gminy.
偶 2. Reklamacj臋 wnosi si臋 pisemnie lub ustnie do protoko艂u.
偶 3. W贸jt obowi膮zany jest rozpatrzy膰 reklamacj臋, w terminie 3 dni od dnia jej
wniesienia, i wyda膰 decyzj臋 w sprawie.
偶 4. Decyzj臋, wraz z uzasadnieniem, dor臋cza si臋 niezw艂ocznie wnosz膮cemu rekla-
macj臋, a gdy dotyczy ona innych os贸b r贸wnie偶 tym osobom.
偶 5. Na decyzj臋 nieuwzgl臋dniaj膮c膮 reklamacji lub powoduj膮c膮 skre艣lenie z rejestru
wyborc贸w wnosz膮cy reklamacj臋 b膮dz osoba skre艣lona z rejestru wyborc贸w
2014-02-28
㎏ancelaria Sejmu s. 11/204
mo偶e wnie艣膰, w terminie 3 dni od dnia dor臋czenia decyzji, skarg臋 za po艣rednic-
twem w贸jta do w艂a艣ciwego miejscowo s膮du rejonowego. Przepisy art. 20 偶 4 i
5 stosuje si臋 odpowiednio.
Art. 23.
偶 1. Dane, o kt贸rych mowa w art. 18 偶 9 zdanie drugie, s膮 przekazywane przez
w贸jta za po艣rednictwem w艂a艣ciwego miejscowo wojewody ministrowi w艂a艣ci-
wemu do spraw wewn臋trznych.
偶 2. Przepis 偶 1 stosuje si臋 odpowiednio do danych os贸b, o kt贸rych mowa w art. 18
偶 10.
偶 3. Minister w艂a艣ciwy do spraw wewn臋trznych przekazuje dane, o kt贸rych mowa
w 偶 1 i 2, w艂a艣ciwym organom pa艅stw cz艂onkowskich Unii Europejskiej.
Art. 24.
偶 1. Minister w艂a艣ciwy do spraw wewn臋trznych przekazuje w艂a艣ciwym organom
pa艅stw cz艂onkowskich Unii Europejskiej, na ich wniosek, dane dotycz膮ce
obywateli polskich chc膮cych korzysta膰 z praw wyborczych na terytorium inne-
go pa艅stwa cz艂onkowskiego Unii Europejskiej, w zakresie niezb臋dnym do ko-
rzystania z tych praw.
偶 2. Dane, o kt贸rych mowa w 偶 1, przekazuje w贸jt, na 偶膮danie i za po艣rednictwem
w艂a艣ciwego miejscowo wojewody, ministrowi w艂a艣ciwemu do spraw we-
wn臋trznych.
Art. 25.
Minister w艂a艣ciwy do spraw wewn臋trznych, po zasi臋gni臋ciu opinii Pa艅stwowej Ko-
misji Wyborczej, okre艣li, w drodze rozporz膮dzenia:
1) spos贸b prowadzenia rejestru wyborc贸w, ustalaj膮c:
a) wz贸r rejestru wyborc贸w,
b) metody aktualizacji rejestru wyborc贸w i spos贸b jego udost臋pniania,
c) wz贸r wniosku o udost臋pnienie rejestru wyborc贸w,
d) wz贸r wniosku o wpisanie wyborcy do rejestru wyborc贸w,
e) wz贸r zawiadomienia o wpisaniu do rejestru wyborc贸w,
f) wz贸r wniosku, o kt贸rym mowa w art. 18 偶 10, o skre艣lenie wyborcy z
rejestru wyborc贸w,
g) warunki, kt贸re spe艂nia膰 musi system informatyczny s艂u偶膮cy prowadze-
niu rejestru wyborc贸w,
2) spos贸b przekazywania przez urz臋dy gmin w艂a艣ciwym organom wyborczym
okresowych informacji o liczbie wyborc贸w obj臋tych rejestrem wyborc贸w,
3) wz贸r pisemnej deklaracji, o kt贸rej mowa w art. 19 偶 1 pkt 2
uwzgl臋dniaj膮c konieczno艣膰 zapewnienia mo偶liwo艣ci weryfikacji danych za-
wartych w rejestrze wyborc贸w, bezpiecze艅stwa wprowadzania i przetwarzania
tych danych oraz ich przekazywania i odbioru;
4) tryb przekazywania przez Rzeczpospolit膮 Polsk膮 innym pa艅stwom cz艂on-
kowskim Unii Europejskiej danych dotycz膮cych obywateli tych pa艅stw
2014-02-28
㎏ancelaria Sejmu s. 12/204
wpisanych do rejestru wyborc贸w oraz skre艣lonych z rejestru wyborc贸w, jak
r贸wnie偶 obywateli polskich chc膮cych korzysta膰 z praw wyborczych na tery-
torium innego pa艅stwa cz艂onkowskiego Unii Europejskiej, uwzgl臋dniaj膮c w
szczeg贸lno艣ci form臋 i terminy wymiany tych informacji, a tak偶e koniecz-
no艣膰 zapewnienia ochrony danych osobowych.
Rozdzia艂 5
Spis wyborc贸w
Art. 26.
偶 1. Osoby, kt贸rym przys艂uguje prawo wybierania, wpisuje si臋 do spisu wyborc贸w.
偶 2. Wyborca mo偶e by膰 wpisany tylko do jednego spisu wyborc贸w.
偶 3.10) Je偶eli g艂osowanie przeprowadza si臋 w ci膮gu dw贸ch dni, dla os贸b ko艅cz膮-
cych 18 lat w drugim dniu g艂osowania sporz膮dza si臋 dodatkowy spis.
偶 4. Spis wyborc贸w s艂u偶y do przeprowadzania g艂osowania w wyborach, kt贸re zo-
sta艂y zarz膮dzone.
偶 5. W zale偶no艣ci od zarz膮dzonych wybor贸w spis wyborc贸w sk艂ada si臋 z cz臋艣ci A
lub cz臋艣ci A i cz臋艣ci B.
偶 6. Spis wyborc贸w sk艂ada si臋 z:
1) cz臋艣ci A w wyborach do Sejmu i do Senatu, w wyborach Prezydenta Rze-
czypospolitej oraz w wyborach do rad powiat贸w i sejmik贸w wojew贸dztw;
2) cz臋艣ci A i cz臋艣ci B w wyborach do Parlamentu Europejskiego w Rzeczy-
pospolitej Polskiej, w wyborach do rad gmin oraz w wyborach w贸jta.
偶 7. Cz臋艣膰 A spisu wyborc贸w obejmuje obywateli polskich. W tej cz臋艣ci spisu wy-
borc贸w wymienia si臋 nazwisko i imi臋 (imiona), imi臋 ojca, dat臋 urodzenia, nu-
mer ewidencyjny PESEL i adres zamieszkania wyborcy.
偶 8. Cz臋艣膰 B spisu wyborc贸w obejmuje obywateli Unii Europejskiej nieb臋d膮cych
obywatelami polskimi, uprawnionych do korzystania z praw wyborczych w
wyborach, kt贸re zosta艂y zarz膮dzone w Rzeczypospolitej Polskiej. W tej cz臋艣ci
spisu wyborc贸w wymienia si臋 nazwisko i imi臋 (imiona), imi臋 ojca, dat臋 uro-
dzenia, obywatelstwo pa艅stwa cz艂onkowskiego Unii Europejskiej, numer pasz-
portu lub innego dokumentu stwierdzaj膮cego to偶samo艣膰 oraz adres zamieszka-
nia wyborcy.
偶 9. W spisie wyborc贸w wymienia si臋 dane, o kt贸rych mowa odpowiednio w 偶 7 i
8.
偶 10. Spis wyborc贸w, z zastrze偶eniem art. 34 偶 1 i art. 35 偶 1, jest sporz膮dzany i ak-
tualizowany przez gmin臋, jako zadanie zlecone, na podstawie rejestru wybor-
c贸w.
偶 11. Spis wyborc贸w sporz膮dza si臋 w 2 egzemplarzach, oddzielnie dla ka偶dego ob-
wodu g艂osowania, wed艂ug miejsca zamieszkania wyborc贸w, najp贸zniej w 21
dniu przed dniem wybor贸w.
10)
Utraci艂 moc, na podstawie wyroku TK z dn. 20.07.2011 r., sygn. akt K 9/11 (Dz. U. Nr 149, poz.
889), w zakresie, w jakim dotyczy wybor贸w do Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej i do Senatu Rze-
czypospolitej Polskiej oraz wybor贸w Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej.
2014-02-28
㎏ancelaria Sejmu s. 13/204
偶 12. Jeden egzemplarz spisu wyborc贸w przekazuje si臋 w przeddzie艅 wybor贸w
przewodnicz膮cemu w艂a艣ciwej obwodowej komisji wyborczej.
Art. 27.
偶 1. Wyborca niepe艂nosprawny, na jego pisemny wniosek wniesiony do urz臋du
gminy najp贸zniej w 14 dniu przed dniem wybor贸w, jest dopisywany do spisu
wyborc贸w w wybranym przez siebie obwodzie g艂osowania spo艣r贸d obwod贸w
g艂osowania, w kt贸rych znajduj膮 si臋 lokale, o kt贸rych mowa w art. 16 偶 1 pkt 3,
na obszarze gminy w艂a艣ciwej ze wzgl臋du na miejsce jego sta艂ego zamieszkania.
偶 2. We wniosku, o kt贸rym mowa w 偶 1, podaje si臋 dane wymienione odpowiednio
w art. 26 偶 7 albo 8.
Art. 28.
偶 1. Wyborca przebywaj膮cy czasowo na obszarze gminy w okresie obejmuj膮cym
dzie艅 wybor贸w jest dopisywany do spisu wyborc贸w, na jego pisemny wniosek
wniesiony do urz臋du gminy najp贸zniej w 5 dniu przed dniem wybor贸w.
偶 2. Przepisu 偶 1 nie stosuje si臋 w wyborach do organ贸w stanowi膮cych jednostek
samorz膮du terytorialnego oraz w wyborach w贸jta.
偶 3. W wyborach uzupe艂niaj膮cych do Senatu przepis 偶 1 ma zastosowanie tylko do
wyborc贸w stale zamieszka艂ych na obszarze okr臋gu wyborczego, w kt贸rym
przeprowadza si臋 wybory uzupe艂niaj膮ce.
偶 4. Przepis 偶 1 stosuje si臋 odpowiednio do wyborcy nigdzie niezamieszka艂ego,
przebywaj膮cego na obszarze gminy.
偶 5. We wniosku, o kt贸rym mowa w 偶 1, podaje si臋 dane wymienione w art. 26 偶 7
i 8.
Art. 29.
偶 1. Spis wyborc贸w w jednostkach, o kt贸rych mowa w art. 12 偶 4 i 7, sporz膮dza si臋
na podstawie wykaz贸w os贸b, kt贸re b臋d膮 w nich przebywa膰 w dniu wybor贸w, z
zastrze偶eniem 偶 2.
偶 2. W wyborach do organ贸w stanowi膮cych jednostek samorz膮du terytorialnego
oraz w wyborach w贸jta do spisu wyborc贸w, o kt贸rym mowa w 偶 1, wpisuje si臋
jedynie osoby stale zamieszka艂e, odpowiednio, na obszarze danej jednostki sa-
morz膮du terytorialnego lub gminy, w kt贸rej przeprowadzane s膮 wybory w贸jta.
偶 3. Wykazy os贸b, o kt贸rych mowa w 偶 1, osoba kieruj膮ca dan膮 jednostk膮 przeka-
zuje do urz臋du gminy najp贸zniej w 5 dniu przed dniem wybor贸w.
偶 4. W wykazie os贸b, kt贸re b臋d膮 przebywa艂y w zak艂adzie karnym, nie umieszcza
si臋 os贸b pozbawionych praw publicznych prawomocnym orzeczeniem s膮du.
Art. 30.
偶 1. 呕o艂nierze pe艂ni膮cy zasadnicz膮 lub okresow膮 s艂u偶b臋 wojskow膮 oraz pe艂ni膮cy
s艂u偶b臋 w charakterze kandydat贸w na 偶o艂nierzy zawodowych lub odbywaj膮cy
膰wiczenia i przeszkolenie wojskowe, a tak偶e ratownicy odbywaj膮cy zasadnicz膮
s艂u偶b臋 w obronie cywilnej poza miejscem sta艂ego zamieszkania s膮 dopisywani,
na sw贸j wniosek, do wybranego przez nich spisu wyborc贸w sporz膮dzonego dla
2014-02-28
㎏ancelaria Sejmu s. 14/204
miejscowo艣ci, w kt贸rej odbywaj膮 s艂u偶b臋, z zastrze偶eniem 偶 2. Wniosek sk艂ada
si臋 mi臋dzy 21 a 14 dniem przed dniem wybor贸w, chyba 偶e osoby, o kt贸rych
mowa w zdaniu pierwszym, przyby艂y do miejsca ich aktualnego zakwaterowa-
nia po tym terminie. We wniosku podaje si臋 dane wymienione w art. 26 偶 7.
偶 2. W wyborach do organ贸w stanowi膮cych jednostek samorz膮du terytorialnego
oraz w wyborach w贸jta do spisu wyborc贸w, o kt贸rym mowa w 偶 1, wpisuje si臋
jedynie osoby stale zamieszka艂e, odpowiednio, na obszarze danej jednostki sa-
morz膮du terytorialnego lub gminy, w kt贸rej przeprowadzane s膮 wybory w贸jta.
偶 3. Przepisy 偶 1 i 2 stosuje si臋 odpowiednio do policjant贸w z jednostek skoszaro-
wanych, funkcjonariuszy Biura Ochrony Rz膮du, Stra偶y Granicznej, Pa艅stwo-
wej Stra偶y Po偶arnej oraz S艂u偶by Wi臋ziennej pe艂ni膮cych s艂u偶b臋 w systemie sko-
szarowanym.
偶 4. Dow贸dcy jednostek wojskowych, komendanci oddzia艂贸w obrony cywilnej i
dow贸dcy jednostek policyjnych oraz prze艂o偶eni funkcjonariuszy Biura Ochro-
ny Rz膮du, Stra偶y Granicznej, Pa艅stwowej Stra偶y Po偶arnej oraz S艂u偶by Wi臋-
ziennej s膮 obowi膮zani zapewni膰 偶o艂nierzom, ratownikom, policjantom oraz
funkcjonariuszom mo偶liwo艣膰 wykonania uprawnie艅 wynikaj膮cych z przepisu 偶
1.
偶 5. Minister Obrony Narodowej, minister w艂a艣ciwy do spraw wewn臋trznych oraz
Minister Sprawiedliwo艣ci, ka偶dy w zakresie swojej w艂a艣ciwo艣ci, po zasi臋gni臋-
ciu opinii Pa艅stwowej Komisji Wyborczej, okre艣l膮 spos贸b realizacji obowi膮z-
k贸w, o kt贸rych mowa w 偶 4, uwzgl臋dniaj膮c konieczno艣膰 zapewnienia wybor-
com, o kt贸rych mowa w 偶 1 i 3, mo偶liwo艣ci wykonywania funkcji cz艂onk贸w
obwodowych komisji wyborczych i m臋偶贸w zaufania.
Art. 31.
O dopisaniu lub wpisaniu do spisu wyborc贸w os贸b, o kt贸rych mowa w art. 28, art. 29
偶 1 i art. 30 偶 1 i 3, niezw艂ocznie zawiadamia si臋 urz膮d gminy w艂a艣ciwy ze wzgl臋du
na miejsce ich sta艂ego zamieszkania lub ostatniego zameldowania na pobyt sta艂y.
Art. 32.
偶 1. Wyborca zmieniaj膮cy miejsce pobytu przed dniem wybor贸w otrzymuje na
wniosek zg艂oszony pisemnie, telefaksem lub w formie elektronicznej, przed
sporz膮dzeniem spisu wyborc贸w na podstawie rejestru wyborc贸w, a po spo-
rz膮dzeniu spisu wyborc贸w na podstawie spisu wyborc贸w, za艣wiadczenie o
prawie do g艂osowania w miejscu pobytu w dniu wybor贸w.
偶 2. Za艣wiadczenie, o kt贸rym mowa w 偶 1, wydaje urz膮d gminy.
偶 3. Przepisu 偶 1 nie stosuje si臋 w wyborach do organ贸w stanowi膮cych jednostek
samorz膮du terytorialnego oraz w wyborach w贸jta.
偶 4. W wyborach uzupe艂niaj膮cych do Senatu przepis 偶 1 ma zastosowanie tylko do
wyborc贸w stale zamieszka艂ych na obszarze okr臋gu wyborczego, w kt贸rym
przeprowadza si臋 wybory uzupe艂niaj膮ce.
Art. 33.
Minister w艂a艣ciwy do spraw wewn臋trznych, po zasi臋gni臋ciu opinii Pa艅stwowej Ko-
misji Wyborczej, okre艣li, w drodze rozporz膮dzenia:
2014-02-28
㎏ancelaria Sejmu s. 15/204
1) spos贸b sporz膮dzenia i udost臋pniania spisu wyborc贸w, ustalaj膮c w szczeg贸l-
no艣ci:
a) wz贸r spisu wyborc贸w,
b) metody aktualizacji spisu wyborc贸w,
c) wz贸r wniosku o udost臋pnienie spisu wyborc贸w,
d) wzory wykaz贸w wyborc贸w przebywaj膮cych w zak艂adach opieki zdro-
wotnej, domach pomocy spo艂ecznej, zak艂adach karnych i aresztach
艣ledczych oraz oddzia艂ach zewn臋trznych takich zak艂ad贸w i areszt贸w, w
kt贸rych utworzono obwody g艂osowania,
e) wz贸r zawiadomienia o dopisaniu lub o wpisaniu wyborcy do spisu wy-
borc贸w w innym obwodzie g艂osowania
uwzgl臋dniaj膮c odr臋bno艣膰 przy sporz膮dzaniu spisu wyborc贸w dla obwo-
d贸w utworzonych w zak艂adzie opieki zdrowotnej, domu pomocy spo艂ecz-
nej, zak艂adzie karnym lub areszcie 艣ledczym oraz oddziale zewn臋trznym
takiego zak艂adu i aresztu, przypadki, w kt贸rych nast臋puje dopisanie lub
wykre艣lenie ze spisu wyborc贸w, miejsce, czas i form臋 udost臋pnienia spisu
wyborc贸w;
2) wz贸r za艣wiadczenia o prawie do g艂osowania oraz spos贸b wydawania i ewi-
dencjonowania za艣wiadcze艅, maj膮c na wzgl臋dzie konieczno艣膰 zapewnienia
identyfikacji osoby, kt贸rej za艣wiadczenie dotyczy.
Art. 34.
偶 1. Wyborcy przebywaj膮cy na polskich statkach morskich znajduj膮cych si臋 w po-
dr贸偶y w dniu wybor贸w wpisywani s膮 do spisu wyborc贸w sporz膮dzanego przez
kapitana statku.
偶 2. Wpisu dokonuje si臋 na podstawie wniosku wyborcy zg艂oszonego najp贸zniej w
3 dniu przed dniem wybor贸w. Wniosek powinien zawiera膰 nazwisko i imi臋
(imiona), imi臋 ojca, dat臋 urodzenia, numer ewidencyjny PESEL lub numer
wa偶nego polskiego paszportu oraz adres zamieszkania. W przypadku obywateli
Unii Europejskiej nieb臋d膮cych obywatelami polskimi wniosek powinien zawie-
ra膰 numer innego wa偶nego dokumentu stwierdzaj膮cego to偶samo艣膰, a tak偶e
miejsce i dat臋 jego wydania.
偶 3. Przepis art. 32 偶 1 stosuje si臋 odpowiednio do wyborc贸w przebywaj膮cych na
polskich statkach morskich, z tym 偶e za艣wiadczenie wydaje kapitan statku, kt贸-
ry sporz膮dzi艂 spis wyborc贸w.
偶 4. Minister w艂a艣ciwy do spraw gospodarki morskiej, po zasi臋gni臋ciu opinii Pa艅-
stwowej Komisji Wyborczej, okre艣li, w drodze rozporz膮dzenia, spos贸b sporz膮-
dzania i aktualizacji spisu wyborc贸w, o kt贸rym mowa w 偶 1, a tak偶e spos贸b
powiadamiania urz臋d贸w gmin o obj臋tych spisem wyborc贸w osobach stale za-
mieszka艂ych w kraju i spos贸b wydawania i ewidencjonowania za艣wiadcze艅 o
prawie do g艂osowania, maj膮c na wzgl臋dzie konieczno艣膰 zapewnienia mo偶liwo-
艣ci weryfikacji danych zawartych w spisie wyborc贸w, bezpiecze艅stwa wpro-
wadzania i przetwarzania tych danych, ich przekazywania i odbioru oraz zasa-
d臋, zgodnie z kt贸r膮 mo偶na by膰 wpisanym tylko do jednego spisu wyborc贸w.
2014-02-28
㎏ancelaria Sejmu s. 16/204
Art. 35.
偶 1. Wyborcy przebywaj膮cy za granic膮 i posiadaj膮cy wa偶ne polskie paszporty lub
w przypadku obywateli Unii Europejskiej nieb臋d膮cych obywatelami polskimi
posiadaj膮cy wa偶ny paszport lub inny dokument stwierdzaj膮cy to偶samo艣膰 wpi-
sywani s膮 do spisu wyborc贸w sporz膮dzanego przez w艂a艣ciwego terytorialnie
konsula.
偶 2. Wpisu dokonuje si臋 na podstawie osobistego zg艂oszenia wniesionego ustnie,
pisemnie, telefonicznie, telegraficznie, telefaksem lub w formie elektronicznej.
Zg艂oszenie powinno zawiera膰 nazwisko i imi臋 (imiona), imi臋 ojca, dat臋 uro-
dzenia, numer ewidencyjny PESEL, oznaczenie miejsca pobytu wyborcy za
granic膮, numer wa偶nego polskiego paszportu a tak偶e miejsce i dat臋 jego wyda-
nia, a w przypadku obywateli Polskich czasowo przebywaj膮cych za granic膮
miejsce wpisania wyborcy do rejestru wyborc贸w. W przypadku obywateli Unii
Europejskiej nieb臋d膮cych obywatelami polskimi, zg艂oszenie powinno zawiera膰
numer innego wa偶nego dokumentu stwierdzaj膮cego to偶samo艣膰, a tak偶e miejsce
i dat臋 jego wydania. Zg艂oszenia mo偶na dokona膰 najp贸zniej w 3 dniu przed
dniem wybor贸w.
偶 3. Przepis art. 32 偶 1 stosuje si臋 odpowiednio do wyborc贸w przebywaj膮cych za
granic膮 i posiadaj膮cych wa偶ne polskie paszporty, z tym 偶e za艣wiadczenie wy-
daje konsul, kt贸ry sporz膮dzi艂 spis wyborc贸w.
偶 4. Minister w艂a艣ciwy do spraw zagranicznych, po zasi臋gni臋ciu opinii Pa艅stwowej
Komisji Wyborczej, okre艣li, w drodze rozporz膮dzenia, spos贸b sporz膮dzania i
aktualizacji spisu wyborc贸w, o kt贸rym mowa w 偶 1, a tak偶e spos贸b powiada-
miania urz臋d贸w gmin o obj臋tych spisem wyborc贸w osobach stale zamieszka-
艂ych w kraju i spos贸b wydawania i ewidencjonowania za艣wiadcze艅 o prawie do
g艂osowania, maj膮c na wzgl臋dzie konieczno艣膰 zapewnienia mo偶liwo艣ci weryfi-
kacji danych zawartych w spisie wyborc贸w, bezpiecze艅stwa wprowadzania i
przetwarzania tych danych, ich przekazywania i odbioru oraz zasad臋, zgodnie z
kt贸r膮 mo偶na by膰 wpisanym tylko do jednego spisu wyborc贸w.
偶 5. Na obszarze pa艅stw cz艂onkowskich Unii Europejskiej oraz pa艅stw, na teryto-
rium kt贸rych mo偶na wjecha膰 na podstawie polskiego dowodu osobistego za
dokument r贸wnorz臋dny z wa偶nym polskim paszportem uwa偶a si臋 wa偶ny do-
w贸d osobisty Rzeczypospolitej Polskiej.
Art. 36.
偶 1. Mi臋dzy 21 a 8 dniem przed dniem wybor贸w ka偶dy wyborca mo偶e sprawdzi膰 w
urz臋dzie gminy, w kt贸rej spis wyborc贸w zosta艂 sporz膮dzony, czy zosta艂 w spi-
sie uwzgl臋dniony.
偶 2. Spis wyborc贸w jest udost臋pniany do wgl膮du w urz臋dzie gminy.
偶 3. W贸jt powiadamia wyborc贸w, w spos贸b zwyczajowo przyj臋ty, o sporz膮dzeniu
spisu wyborc贸w oraz o miejscu i czasie jego udost臋pniania.
偶 4. Przepisy 偶 2 i 3 stosuje si臋 odpowiednio do innych ni偶 gmina organ贸w, kt贸re
sporz膮dzi艂y spis wyborc贸w.
2014-02-28
㎏ancelaria Sejmu s. 17/204
Art. 37.
偶 1. Ka偶dy mo偶e wnie艣膰 odpowiednio do w贸jta albo do organu, kt贸ry sporz膮dzi艂
spis wyborc贸w, reklamacj臋 w sprawie nieprawid艂owo艣ci sporz膮dzenia spisu.
偶 2. W sprawach, o kt贸rych mowa w 偶 1, stosuje si臋 odpowiednio przepisy art. 22,
z tym 偶e terminy rozpatrzenia reklamacji i wniesienia skargi do s膮du rejonowe-
go wynosz膮 2 dni, z zastrze偶eniem 偶 3.
偶 3. Reklamacje w sprawach spisu wyborc贸w dotycz膮cego os贸b, o kt贸rych mowa
w art. 34 偶 1 i art. 35 偶 1, rozpatruj膮 niezw艂ocznie odpowiednio kapitan statku
albo konsul. Od decyzji podj臋tych w tych sprawach nie przys艂uguje 艣rodek
prawny.
Rozdzia艂 5a
Przekazywanie informacji o wyborach wyborcom niepe艂nosprawnym
Art. 37a.
偶 1. Wyborca niepe艂nosprawny wpisany do rejestru wyborc贸w w danej gminie ma
prawo do uzyskiwania informacji o:
1) w艂a艣ciwym dla siebie okr臋gu wyborczym i obwodzie g艂osowania;
2) lokalach obwodowych komisji wyborczych, o kt贸rych mowa w art. 16 偶 1
pkt 3, znajduj膮cych si臋 najbli偶ej miejsca zamieszkania wyborcy niepe艂no-
sprawnego;
3) warunkach dopisania wyborcy niepe艂nosprawnego do spisu wyborc贸w w
obwodzie g艂osowania, o kt贸rym mowa w art. 27 偶 1;
4) terminie wybor贸w oraz godzinach g艂osowania;
5) komitetach wyborczych bior膮cych udzia艂 w wyborach oraz zarejestrowanych
kandydatach i listach kandydat贸w;
6) warunkach oraz formach g艂osowania.
偶 2. Informacje, o kt贸rych mowa w 偶 1, przekazuje w贸jt lub upowa偶niony przez
niego pracownik urz臋du gminy w godzinach pracy urz臋du, w tym telefonicznie,
lub w drukowanych materia艂ach informacyjnych przesy艂anych na wniosek wy-
borcy niepe艂nosprawnego, w tym w formie elektronicznej.
偶 3. Informacje, o kt贸rych mowa w 偶 1, s膮 przekazywane wyborcy niepe艂nospraw-
nemu po podaniu przez wyborc臋 jego nazwiska, imienia (imion) oraz adresu
sta艂ego zamieszkania.
偶 4. Informacje, o kt贸rych mowa w 偶 1, w贸jt podaje r贸wnie偶 niezw艂ocznie do pu-
blicznej wiadomo艣ci poprzez umieszczenie w Biuletynie Informacji Publicznej
oraz w spos贸b zwyczajowo przyj臋ty w danej gminie.
Art. 37b.
偶 1. Pa艅stwowa Komisja Wyborcza zamieszcza na stronie internetowej portalu, o
kt贸rym mowa w art. 160 偶 2 pkt 1, informacje o uprawnieniach przys艂uguj膮-
cych wyborcom niepe艂nosprawnym na podstawie kodeksu, w formie uwzgl臋d-
niaj膮cej r贸偶ne rodzaje niepe艂nosprawno艣ci.
2014-02-28
㎏ancelaria Sejmu s. 18/204
偶 2. Pa艅stwowa Komisja Wyborcza sporz膮dza w alfabecie Braille a materia艂 in-
formacyjny o uprawnieniach przys艂uguj膮cych wyborcom niepe艂nosprawnym na
podstawie kodeksu i przekazuje go zainteresowanym na 偶膮danie.
Art. 37c.
偶 1. Obwieszczenia wyborcze umieszczane w lokalu wyborczym jak i poza nim
oraz wyniki g艂osowania w obwodach g艂osowania i okr臋gach wyborczych po-
winny by膰 zamieszczane w miejscach 艂atwo dost臋pnych dla os贸b niepe艂no-
sprawnych o ograniczonej sprawno艣ci ruchowej.
偶 2. Na pro艣b臋 wyborcy niepe艂nosprawnego cz艂onek obwodowej komisji wybor-
czej jest obowi膮zany przekaza膰 ustnie tre艣膰 obwieszcze艅 wyborczych w zakre-
sie informacji o komitetach wyborczych bior膮cych udzia艂 w wyborach oraz za-
rejestrowanych kandydatach i listach kandydat贸w.
Rozdzia艂 6
Przepisy wsp贸lne dla g艂osowania
Art. 38.
偶 1. G艂osowa膰 mo偶na osobi艣cie, z zastrze偶eniem przepis贸w rozdzia艂u 7.
偶 2. G艂osowaniem osobistym jest r贸wnie偶 g艂osowanie korespondencyjne w obwo-
dach g艂osowania, o kt贸rych mowa w art. 14 偶 1.
Art. 39.
偶 1. G艂osowanie odbywa si臋 w lokalu obwodowej komisji wyborczej, zwanym da-
lej lokalem wyborczym .
偶 2.11) Je偶eli g艂osowanie przeprowadza si臋 w ci膮gu jednego dnia, g艂osowanie od-
bywa si臋 bez przerwy od godziny 700 do 2100.
偶 3.12) Je偶eli g艂osowanie przeprowadza si臋 w ci膮gu dw贸ch dni, g艂osowanie odbywa
si臋 pierwszego i drugiego dnia bez przerwy od godziny 700 do 2100; przerwa
nast臋puje od godziny 2100 pierwszego dnia do godziny 700 drugiego dnia.
偶 4. O godzinie zako艅czenia g艂osowania przewodnicz膮cy obwodowej komisji wy-
borczej zarz膮dza zako艅czenie g艂osowania. Od tej chwili mog膮 g艂osowa膰 tylko
wyborcy, kt贸rzy przybyli do lokalu wyborczego przed godzin膮 zako艅czenia
g艂osowania.
偶 5. G艂osowanie w obwodach g艂osowania utworzonych w zak艂adach opieki zdro-
wotnej i domach pomocy spo艂ecznej mo偶e si臋 rozpocz膮膰 p贸zniej ni偶 o godzinie
okre艣lonej w 偶 2 i 3.
11)
Utraci艂 moc, na podstawie wyroku TK z dn. 20.07.2011 r., sygn. akt K 9/11 (Dz. U. Nr 149, poz.
889), w cz臋艣ci obejmuj膮cej wyrazy Je偶eli g艂osowanie przeprowadza si臋 w ci膮gu jednego dnia , w
zakresie, w jakim dotyczy wybor贸w do Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej i do Senatu Rzeczypospo-
litej Polskiej oraz wybor贸w Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej.
12
Utraci艂 moc, na podstawie wyroku TK z dn. 20.07.2011 r., sygn. akt K 9/11 (Dz. U. Nr 149, poz.
889), w zakresie, w jakim dotyczy wybor贸w do Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej i do Senatu Rze-
czypospolitej Polskiej oraz wybor贸w Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej.
2014-02-28
㎏ancelaria Sejmu s. 19/204
偶 6. G艂osowanie w obwodach g艂osowania utworzonych na polskich statkach mor-
skich oraz za granic膮 odbywa si臋 mi臋dzy godzin膮 700 a 2100 czasu miejscowego
w ka偶dym dniu g艂osowania. Je偶eli g艂osowanie mia艂oby by膰 zako艅czone w dniu
nast臋pnym po dniu g艂osowania w kraju, g艂osowanie przeprowadza si臋 w dniu
poprzedzaj膮cym.
偶 7. Obwodowa komisja wyborcza mo偶e zarz膮dzi膰 wcze艣niejsze zako艅czenie g艂o-
sowania w odr臋bnych obwodach g艂osowania oraz w obwodach g艂osowania
utworzonych na polskich statkach morskich, je偶eli wszyscy wyborcy wpisani
do spisu wyborc贸w oddali swe g艂osy. Zarz膮dzenie wcze艣niejszego zako艅czenia
g艂osowania mo偶e nast膮pi膰 nie wcze艣niej ni偶 o godzinie 1800, a je偶eli g艂osowa-
nie przeprowadza si臋 w ci膮gu dw贸ch dni nie wcze艣niej ni偶 o godzinie 1800 dru-
giego dnia.13) O zarz膮dzeniu zako艅czenia g艂osowania przewodnicz膮cy obwo-
dowej komisji wyborczej niezw艂ocznie zawiadamia osob臋 kieruj膮c膮 jednostk膮,
o kt贸rej mowa w art. 12 偶 4 i 7, w贸jta oraz w艂a艣ciw膮 komisj臋 wyborcz膮 wy偶-
szego stopnia.
Art. 40.
偶 1. G艂osowanie odbywa si臋 przy pomocy urz臋dowych kart do g艂osowania.
偶 2. Na karcie do g艂osowania zamieszcza si臋 informacj臋 o sposobie g艂osowania.
偶 3. Karta do g艂osowania mo偶e by膰 zadrukowana tylko po jednej stronie. Wielko艣膰
i rodzaj czcionek oraz wielko艣膰 kratek przeznaczonych na postawienie znaku
powinny by膰 jednakowe dla oznacze艅 wszystkich list i nazwisk kandyda-
t贸w.
偶 4. Na karcie do g艂osowania oznacza si臋 miejsce na umieszczenie piecz臋ci obwo-
dowej komisji wyborczej oraz drukuje si臋, w przypadku wybor贸w:
1) Prezydenta Rzeczypospolitej odcisk piecz臋ci Pa艅stwowej Komisji Wybor-
czej;
2) do Sejmu, do Senatu i do Parlamentu Europejskiego odcisk piecz臋ci okr臋-
gowej komisji wyborczej;
3) do rad i wybor贸w w贸jta odcisk piecz臋ci terytorialnej komisji wyborczej.
偶 5. Wz贸r kart do g艂osowania ustala Pa艅stwowa Komisja Wyborcza.
Art. 40a.
偶 1. Wyborca niepe艂nosprawny mo偶e g艂osowa膰 przy u偶yciu nak艂adek na karty do
g艂osowania sporz膮dzonych w alfabecie Braille a.
偶 2. Zamiar g艂osowania przy u偶yciu nak艂adek na karty do g艂osowania sporz膮dzo-
nych w alfabecie Braille a powinien by膰 zg艂oszony przez wyborc臋 niepe艂no-
sprawnego w贸jtowi do 14 dnia przed dniem wybor贸w. Zg艂oszenie mo偶e by膰
dokonane ustnie, pisemnie, telefaksem lub w formie elektronicznej. W zg艂osze-
niu wyborca obowi膮zany jest wskaza膰 w艂a艣ciwy dla niego obw贸d g艂osowania.
13)
Zdanie drugie utraci艂o moc, na podstawie wyroku TK z dn. 20.07.2011 r., sygn. akt K 9/11 (Dz. U.
Nr 149, poz. 889), w cz臋艣ci zaczynaj膮cej si臋 od wyraz贸w a je偶eli g艂osowanie przeprowadza si臋 w
ci膮gu dw贸ch dni , w zakresie, w jakim dotyczy wybor贸w do Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej i do
Senatu Rzeczypospolitej Polskiej oraz wybor贸w Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej.
2014-02-28
㎏ancelaria Sejmu s. 20/204
偶 3. Pa艅stwowa Komisja Wyborcza po zasi臋gni臋ciu opinii ministra w艂a艣ciwego do
spraw zabezpieczenia spo艂ecznego, okre艣li, w drodze uchwa艂y, wzory nak艂adek
na karty do g艂osowania sporz膮dzonych w alfabecie Braille a, kieruj膮c si臋 mo偶-
liwo艣ci膮 praktycznego zastosowania tych nak艂adek przez wyborc贸w niepe艂no-
sprawnych.
Art. 41.
Dopisanie na karcie do g艂osowania dodatkowych numer贸w list i nazw lub nazwisk
albo poczynienie innych dopisk贸w poza kratk膮 nie wp艂ywa na wa偶no艣膰 oddanego na
niej g艂osu.
Art. 42.
偶 1. Przed rozpocz臋ciem g艂osowania obwodowa komisja wyborcza sprawdza, czy
urna jest pusta, po czym zamyka si臋 urn臋 wyborcz膮 i opiecz臋towuje j膮 piecz臋-
ci膮 komisji oraz sprawdza, czy na miejscu znajduje si臋 spis wyborc贸w i po-
trzebna liczba kart do g艂osowania w艂a艣ciwych dla przeprowadzanych wybor贸w,
jak r贸wnie偶 czy w lokalu wyborczym znajduje si臋 odpowiednia liczba 艂atwo
dost臋pnych miejsc zapewniaj膮cych tajno艣膰 g艂osowania.
偶 2. Od chwili opiecz臋towania do ko艅ca g艂osowania urny wyborczej nie wolno
otwiera膰.
偶 3. Od chwili rozpocz臋cia g艂osowania a偶 do jego zako艅czenia w lokalu wybor-
czym musz膮 by膰 r贸wnocze艣nie obecne co najmniej 3 osoby wchodz膮ce w sk艂ad
obwodowej komisji wyborczej, przy czym jedn膮 z nich powinien by膰 przewod-
nicz膮cy komisji lub jego zast臋pca, z zastrze偶eniem art. 43.
偶 4. W dniu g艂osowania w lokalu wyborczym podczas wszystkich czynno艣ci ob-
wodowej komisji wyborczej maj膮 prawo by膰 obecni, na podstawie za艣wiadcze-
nia wydanego zgodnie z przepisami kodeksu, m臋偶owie zaufania.
Art. 43.14)
偶 1. Je偶eli g艂osowanie przeprowadza si臋 w ci膮gu dw贸ch dni, obwodowa komisja
wyborcza po zako艅czeniu g艂osowania w pierwszym dniu:
1) zapiecz臋towuje otw贸r urny;
2) ustala protokolarnie:
a) liczb臋 niewykorzystanych kart do g艂osowania,
b) liczb臋 os贸b uprawnionych do g艂osowania, czyli liczb臋 os贸b uj臋tych w
spisie wyborc贸w,
c) liczb臋 kart wydanych na podstawie podpis贸w os贸b w spisie wybor-
c贸w.
偶 2. Po wykonaniu czynno艣ci, o kt贸rych mowa w 偶 1, obwodowa komisja wybor-
cza umieszcza w opiecz臋towanych pakietach odr臋bnie karty niewykorzystane i
spis wyborc贸w, kt贸re wraz z urn膮 pozostaj膮 w lokalu komisji.
14)
Utraci艂 moc, na podstawie wyroku TK z dn. 20.07.2011 r., sygn. akt K 9/11 (Dz. U. Nr 149, poz.
889), w zakresie, w jakim dotyczy wybor贸w do Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej i do Senatu Rze-
czypospolitej Polskiej oraz wybor贸w Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej.
2014-02-28
㎏ancelaria Sejmu s. 21/204
偶 3. Po zako艅czeniu g艂osowania w pierwszym dniu i wykonaniu czynno艣ci, o kt贸-
rych mowa w 偶 1 i 2, przewodnicz膮cy obwodowej komisji wyborczej zamyka
lokal komisji i opiecz臋towuje wej艣cie do lokalu piecz臋ci膮 komisji. W贸jt za-
pewnia ochron臋 lokalu komisji w czasie przerwy w g艂osowaniu.
偶 4. Obwodowa komisja wyborcza sporz膮dza protok贸艂, w kt贸rym podaje dane, o
kt贸rych mowa w 偶 1 pkt 2, i podaje go niezw艂ocznie do publicznej wiadomo艣ci,
po wykonaniu czynno艣ci, o kt贸rych mowa w 偶 3; przepis art. 75 偶 5 stosuje si臋
odpowiednio. Protok贸艂 wywiesza si臋 w miejscu 艂atwo dost臋pnym dla zaintere-
sowanych w budynku, w kt贸rym mie艣ci si臋 siedziba komisji. Wz贸r protoko艂u
ustala Pa艅stwowa Komisja Wyborcza.
偶 5. Przed rozpocz臋ciem g艂osowania w drugim dniu obwodowa komisja wyborcza
stwierdza protokolarnie, czy piecz臋cie na wej艣ciu do lokalu komisji, na urnie, a
tak偶e na pakietach z kartami do g艂osowania oraz ze spisem wyborc贸w s膮 niena-
ruszone.
偶 6. Minister w艂a艣ciwy do spraw wewn臋trznych, po zasi臋gni臋ciu opinii Pa艅stwowej
Komisji Wyborczej, okre艣li, w drodze rozporz膮dzenia, szczeg贸艂owe wymaga-
nia w zakresie ochrony lokalu komisji w czasie przerwy w g艂osowaniu, w tym
r贸wnie偶 zasady udzielania przez Policj臋 pomocy w贸jtom w celu prawid艂owej
ochrony tych lokali.
偶 7. Szczeg贸艂owy spos贸b wykonywania przez obwodow膮 komisj臋 wyborcz膮 czyn-
no艣ci, o kt贸rych mowa w 偶 1 5, okre艣la, w drodze uchwa艂y, Pa艅stwowa Komi-
sja Wyborcza, zapewniaj膮c poszanowanie zasad przeprowadzania wybor贸w
oraz ochron臋 urny, pakiet贸w i dokument贸w zwi膮zanych z wyborami.
偶 8. Przepisy 偶 1 5 i 7 stosuje si臋 do obwod贸w g艂osowania utworzonych na pol-
skim statku morskim i za granic膮, z tym 偶e:
1) obowi膮zek zapewnienia ochrony lokalu komisji, o kt贸rym mowa w 偶 3, spo-
czywa odpowiednio na kapitanie statku i konsulu;
2) minister w艂a艣ciwy do spraw gospodarki morskiej, po zasi臋gni臋ciu opinii
Pa艅stwowej Komisji Wyborczej, okre艣li, w drodze rozporz膮dzenia, szcze-
g贸艂owe wymagania oraz obowi膮zki kapitana polskiego statku morskiego w
zakresie ochrony lokalu komisji w czasie przerwy w g艂osowaniu, w tym
r贸wnie偶 zasady udzielania pomocy w celu prawid艂owej ochrony tych lokali;
3) minister w艂a艣ciwy do spraw zagranicznych, po zasi臋gni臋ciu opinii Pa艅-
stwowej Komisji Wyborczej, okre艣li, w drodze rozporz膮dzenia, szczeg贸艂o-
we wymagania oraz obowi膮zki konsula w zakresie ochrony lokalu komisji
w czasie przerwy w g艂osowaniu, w tym r贸wnie偶 zasady udzielania pomocy
w celu prawid艂owej ochrony tych lokali.
Art. 44.
偶 1. Obwodowa komisja wyborcza, po uzgodnieniu z w艂a艣ciw膮 komisj膮 wyborcz膮
wy偶szego stopnia, mo偶e zarz膮dzi膰 stosowanie w g艂osowaniu drugiej urny wy-
borczej.
偶 2. Urna, o kt贸rej mowa w 偶 1, jest urn膮 pomocnicz膮 przeznaczon膮 wy艂膮cznie do
wrzucania kart do g艂osowania przez wyborc贸w w obwodach g艂osowania w za-
k艂adach opieki zdrowotnej i w domach pomocy spo艂ecznej.
2014-02-28
㎏ancelaria Sejmu s. 22/204
偶 3. W przypadku wyra偶enia przez wyborc臋 woli skorzystania z urny pomocniczej
wrzucenie do niej karty do g艂osowania wymaga obecno艣ci przy tej czynno艣ci
co najmniej dw贸ch os贸b wchodz膮cych w sk艂ad obwodowej komisji wyborczej,
zg艂oszonych przez r贸偶ne komitety wyborcze.
偶 4. Do post臋powania z urn膮 pomocnicz膮 i g艂osowania przy jej u偶yciu maj膮 zasto-
sowanie przepisy niniejszego rozdzia艂u.
Art. 45.
偶 1. W siedzibach obwodowych komisji wyborczych, o kt贸rych mowa w art. 14 偶 2
zdanie drugie, stosuje si臋 drug膮 urn臋 wyborcz膮.
偶 2. Druga urna wyborcza, o kt贸rej mowa w 偶 1, przeznaczona jest wy艂膮cznie do
wrzucania kopert na kart臋 do g艂osowania, o kt贸rych mowa w art. 65 偶 1 pkt 3.
Art. 46.
Zabroniony jest wst臋p do lokalu wyborczego osobom uzbrojonym.
Art. 47.
偶 1. G艂osowania nie wolno przerywa膰. Gdyby wskutek nadzwyczajnych wydarze艅
g艂osowanie by艂o przej艣ciowo uniemo偶liwione, obwodowa komisja wyborcza
mo偶e zarz膮dzi膰 jego przerwanie, przed艂u偶enie albo odroczenie do dnia nast臋p-
nego. Uchwa艂臋 w sprawie przed艂u偶enia albo odroczenia do dnia nast臋pnego
g艂osowania obwodowa komisja wyborcza podejmuje po uzyskaniu zgody w艂a-
艣ciwej komisji wyborczej wy偶szego stopnia. Uchwa艂a w tej sprawie powinna
by膰 natychmiast podana do publicznej wiadomo艣ci, przekazana w艂a艣ciwej ko-
misji wyborczej wy偶szego stopnia, w贸jtowi oraz przes艂ana Pa艅stwowej Komi-
sji Wyborczej za po艣rednictwem komisji wyborczej wy偶szego stopnia.
偶 2. W razie przerwania lub odroczenia g艂osowania obwodowa komisja wyborcza
zapiecz臋towuje otw贸r urny wyborczej i oddaje urn臋 wraz z zapiecz臋towanym
spisem wyborc贸w na przechowanie przewodnicz膮cemu komisji. Piecz臋膰 komi-
sji oddaje si臋 w takim przypadku na przechowanie zast臋pcy przewodnicz膮cego
lub innemu cz艂onkowi komisji. Komisja ustala r贸wnie偶 liczb臋 kart niewykorzy-
stanych, umieszcza je w opiecz臋towanym pakiecie i oddaje na przechowanie
przewodnicz膮cemu komisji. Przepis art. 43 偶 5 stosuje si臋.
Art. 48.
偶 1. (uchylony).
偶 2. W lokalu wyborczym umieszcza si臋 tylko urz臋dowe obwieszczenia wyborcze.
偶 3. Pa艅stwowa Komisja Wyborcza mo偶e postanowi膰 o umieszczeniu w lokalu
wyborczym oraz w miejscu zapewniaj膮cym tajno艣膰 g艂osowania zwi臋z艂ej infor-
macji o sposobie g艂osowania w艂a艣ciwym dla przeprowadzanych wybor贸w. In-
formacj臋 t臋 sporz膮dza, wed艂ug wzoru ustalonego przez Pa艅stwow膮 Komisj臋
Wyborcz膮, dyrektor w艂a艣ciwej miejscowo delegatury Krajowego Biura Wybor-
czego i zapewnia umieszczenie jej we wszystkich lokalach wyborczych.
2014-02-28
㎏ancelaria Sejmu s. 23/204
Art. 49.
偶 1. Przewodnicz膮cy obwodowej komisji wyborczej czuwa nad zapewnieniem taj-
no艣ci g艂osowania oraz nad utrzymaniem porz膮dku i spokoju w czasie g艂osowa-
nia.
偶 2. Przewodnicz膮cy obwodowej komisji wyborczej ma prawo za偶膮da膰 opuszcze-
nia lokalu wyborczego przez osoby naruszaj膮ce porz膮dek i spok贸j.
偶 3. Na 偶膮danie przewodnicz膮cego obwodowej komisji wyborczej komendant w艂a-
艣ciwego miejscowo komisariatu Policji obowi膮zany jest zapewni膰 konieczn膮
pomoc.
偶 4. W przypadku naruszenia porz膮dku w lokalu wyborczym nie stosuje si臋 przepi-
su art. 46.
Art. 50.
偶 1. Mi臋dzynarodowi obserwatorzy wybor贸w, zaproszeni przez Pa艅stwow膮 Komi-
sj臋 Wyborcz膮 po porozumieniu z ministrem w艂a艣ciwym do spraw zagranicz-
nych, maj膮 prawo obserwowa膰 przebieg wybor贸w oraz prac臋 organ贸w wybor-
czych, w tym obwodowych komisji wyborczych.
偶 2. Obserwatorzy, o kt贸rych mowa w 偶 1, posiadaj膮 uprawnienia m臋偶贸w zaufania,
z wyj膮tkiem prawa do wnoszenia uwag do protoko艂贸w.
偶 3. Pa艅stwowa Komisja Wyborcza wydaje za艣wiadczenia obserwatorom, o kt贸-
rych mowa w 偶 1.
Art. 51.
偶 1. G艂osowa膰 mo偶e tylko wyborca wpisany do spisu wyborc贸w, jego pe艂nomoc-
nik, a tak偶e wyborca dopisany do spisu zgodnie z przepisami 偶 2 4.
偶 2. Obwodowa komisja wyborcza dopisuje w dniu g艂osowania do spisu wybor-
c贸w:
1) osob臋 przedk艂adaj膮c膮 za艣wiadczenie o prawie do g艂osowania, za艂膮czaj膮c za-
艣wiadczenie do spisu, je偶eli przepisy dotycz膮ce danych wybor贸w przewidu-
j膮 mo偶liwo艣膰 uzyskania takiego za艣wiadczenia;
2) osob臋 pomini臋t膮 w spisie, je偶eli udokumentuje, i偶 stale zamieszkuje na tere-
nie danego obwodu g艂osowania, a urz膮d gminy potwierdzi, 偶e nie otrzyma艂
zawiadomienia o utracie przez ni膮 prawa wybierania lub o wpisaniu do spi-
su wyborc贸w w innym obwodzie;
3) osob臋 skre艣lon膮 ze spisu dla danego obwodu g艂osowania w zwi膮zku z wpi-
saniem tej osoby do spisu wyborc贸w w jednostce, o kt贸rej mowa w art. 12 偶
4, je偶eli udokumentuje, i偶 opu艣ci艂a t臋 jednostk臋 w przeddzie艅 wybor贸w.
偶 3. W wyborach do Sejmu i do Senatu, wyborach Prezydenta Rzeczypospolitej
oraz w wyborach do Parlamentu Europejskiego w Rzeczypospolitej Polskiej
obwodowa komisja wyborcza dopisuje w dniu g艂osowania do spisu wyborc贸w
r贸wnie偶 obywatela polskiego stale zamieszkuj膮cego za granic膮, a g艂osuj膮cego
w kraju na podstawie wa偶nego polskiego paszportu, je偶eli udokumentuje, i偶
stale zamieszkuje za granic膮. W takim przypadku komisja odnotowuje numer
paszportu oraz miejsce i dat臋 jego wydania w rubryce spisu uwagi oraz
2014-02-28
㎏ancelaria Sejmu s. 24/204
umieszcza w paszporcie na ostatniej wolnej stronie przeznaczonej na adnotacje
wizowe odcisk swojej piecz臋ci i wpisuje dat臋 g艂osowania.
偶 4. Przepis 偶 2 stosuje si臋 odpowiednio w przypadku przyj臋cia wyborcy do jed-
nostki, o kt贸rej mowa w art. 12 偶 4, w przeddzie艅 wybor贸w.
Art. 52.
偶 1. Przed przyst膮pieniem do g艂osowania wyborca okazuje obwodowej komisji
wyborczej dokument umo偶liwiaj膮cy stwierdzenie jego to偶samo艣ci.
偶 2. Po wykonaniu czynno艣ci, o kt贸rej mowa w 偶 1, wyborca otrzymuje od komisji
kart臋 do g艂osowania w艂a艣ciw膮 dla przeprowadzanych wybor贸w, opatrzon膮 jej
piecz臋ci膮. Wyborca potwierdza otrzymanie karty do g艂osowania w艂asnym pod-
pisem w przeznaczonej na to rubryce spisu wyborc贸w.
偶 3. Wyborca g艂osuj膮cy za granic膮 otrzymuje kart臋 do g艂osowania wy艂膮cznie po
okazaniu obwodowej komisji wyborczej wa偶nego polskiego paszportu lub w
przypadku obywatela Unii Europejskiej nieb臋d膮cego obywatelem polskim in-
nego wa偶nego dokumentu stwierdzaj膮cego to偶samo艣膰. Na terenie pa艅stw Unii
Europejskiej oraz pa艅stw, do kt贸rych mo偶na wjecha膰 na podstawie polskiego
dowodu osobistego stosuje si臋 przepisy art. 35 偶 5. Je偶eli w spisie wyborc贸w
jest zaznaczone, 偶e do wyborcy zosta艂 wys艂any pakiet wyborczy, o kt贸rym
mowa w art. 65 偶 1, przepis art. 66b stosuje si臋.
偶 4. Wyborc臋 przedk艂adaj膮cego komisji za艣wiadczenie o prawie do g艂osowania do-
puszcza si臋 do g艂osowania po uprzednim wpisaniu go do spisu wyborc贸w. Za-
艣wiadczenie o prawie do g艂osowania za艂膮cza si臋 do spisu wyborc贸w.
偶 5. Po otrzymaniu karty do g艂osowania wyborca udaje si臋 do miejsca w lokalu
wyborczym zapewniaj膮cego tajno艣膰 g艂osowania.
偶 6. Wyborca wrzuca kart臋 do urny znajduj膮cej si臋 w dost臋pnym i widocznym
miejscu lokalu wyborczego.
偶 7. Kart臋 do g艂osowania wyborca wrzuca do urny w taki spos贸b, aby strona za-
drukowana by艂a niewidoczna.
Art. 53.
Wyborcy niepe艂nosprawnemu, na jego pro艣b臋, mo偶e pomaga膰 inna osoba, z wy艂膮-
czeniem cz艂onk贸w komisji wyborczych i m臋偶贸w zaufania.
Rozdzia艂 7
G艂osowanie przez pe艂nomocnika
Art. 54.
偶 1. Wyborca niepe艂nosprawny o znacznym lub umiarkowanym stopniu niepe艂no-
sprawno艣ci w rozumieniu ustawy z dnia 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji za-
wodowej i spo艂ecznej oraz zatrudnianiu os贸b niepe艂nosprawnych (Dz. U. z
2011 r. Nr 127, poz. 721) mo偶e udzieli膰 pe艂nomocnictwa do g艂osowania w jego
imieniu w wyborach, zwanego dalej pe艂nomocnictwem do g艂osowania .
偶 2. (uchylony).
2014-02-28
㎏ancelaria Sejmu s. 25/204
偶 3. Przepis 偶 1 stosuje si臋 r贸wnie偶 do wyborcy, kt贸ry najp贸zniej w dniu g艂osowa-
nia ko艅czy 75 lat.
偶 4. G艂osowanie za po艣rednictwem pe艂nomocnika jest wy艂膮czone w przypadku g艂o-
sowania w obwodach g艂osowania utworzonych w jednostkach, o kt贸rych mowa
w art. 12 偶 4 i 7, oraz w obwodach g艂osowania utworzonych za granic膮 i na
polskich statkach morskich, a tak偶e w przypadku zg艂oszenia przez wyborc臋
niepe艂nosprawnego zamiaru g艂osowania korespondencyjnego, o kt贸rym mowa
w art. 61c 偶 1.
偶 5. (uchylony).
Art. 55.
偶 1. Pe艂nomocnikiem mo偶e by膰 tylko osoba wpisana do rejestru wyborc贸w w tej
samej gminie, co udzielaj膮cy pe艂nomocnictwa do g艂osowania lub posiadaj膮ca
za艣wiadczenie o prawie do g艂osowania, je偶eli przepisy szczeg贸lne dotycz膮ce
danych wybor贸w przewiduj膮 mo偶liwo艣膰 uzyskania takiego za艣wiadczenia, z
zastrze偶eniem 偶 4.
偶 2. Pe艂nomocnictwo do g艂osowania mo偶na przyj膮膰 tylko od jednej osoby, z za-
strze偶eniem 偶 3.
偶 3. Pe艂nomocnictwo do g艂osowania mo偶na przyj膮膰 od dw贸ch os贸b, je偶eli co naj-
mniej jedn膮 z nich jest wst臋pny, zst臋pny, ma艂偶onek, brat, siostra lub osoba po-
zostaj膮ca w stosunku przysposobienia, opieki lub kurateli w stosunku do pe艂-
nomocnika.
偶 4. Pe艂nomocnikiem nie mo偶e by膰 osoba wchodz膮ca w sk艂ad komisji obwodowej
w艂a艣ciwej dla obwodu g艂osowania osoby udzielaj膮cej pe艂nomocnictwa do g艂o-
sowania, a tak偶e m臋偶owie zaufania, jak r贸wnie偶 kandydaci w danych wybo-
rach.
Art. 56.
偶 1. Pe艂nomocnictwa do g艂osowania udziela si臋 przed w贸jtem lub przed innym pra-
cownikiem urz臋du gminy upowa偶nionym przez w贸jta do sporz膮dzania akt贸w
pe艂nomocnictwa do g艂osowania.
偶 2. Akt pe艂nomocnictwa do g艂osowania sporz膮dza si臋 na wniosek wyborcy, wnie-
siony do w贸jta gminy, w kt贸rej wyborca jest wpisany do rejestru wyborc贸w,
najp贸zniej w 10 dniu przed dniem wybor贸w. Wniosek powinien zawiera膰: na-
zwisko i imi臋 (imiona), imi臋 ojca, dat臋 urodzenia, numer ewidencyjny PESEL
oraz adres zamieszkania zar贸wno wyborcy, jak i osoby, kt贸rej ma by膰 udzielo-
ne pe艂nomocnictwo do g艂osowania, a tak偶e wyrazne oznaczenie wybor贸w, kt贸-
rych dotyczy pe艂nomocnictwo do g艂osowania.
偶 3. Do wniosku, o kt贸rym mowa w 偶 2, za艂膮cza si臋:
1) kopi臋 aktualnego orzeczenia w艂a艣ciwego organu orzekaj膮cego o ustaleniu
stopnia niepe艂nosprawno艣ci osoby udzielaj膮cej pe艂nomocnictwa do g艂oso-
wania;
2) pisemn膮 zgod臋 osoby maj膮cej by膰 pe艂nomocnikiem, zawieraj膮c膮 jej nazwi-
sko i imi臋 (imiona) oraz adres zamieszkania, a tak偶e nazwisko i imi臋 (imio-
na) osoby udzielaj膮cej pe艂nomocnictwa do g艂osowania;
2014-02-28
㎏ancelaria Sejmu s. 26/204
3) kopi臋 za艣wiadczenia o prawie do g艂osowania wydanego osobie maj膮cej by膰
pe艂nomocnikiem w przypadku gdy osoba ta nie jest wpisana do rejestru
wyborc贸w w tej samej gminie co udzielaj膮cy pe艂nomocnictwa do g艂osowa-
nia i przepisy szczeg贸lne dotycz膮ce danych wybor贸w przewiduj膮 mo偶li-
wo艣膰 uzyskania takiego za艣wiadczenia.
偶 4. Akt pe艂nomocnictwa do g艂osowania po sprawdzeniu, na podstawie dost臋pnych
urz臋dowo dokument贸w, danych zawartych we wniosku niezw艂ocznie sporz膮dza
si臋 w trzech egzemplarzach, z kt贸rych po jednym otrzymuj膮 udzielaj膮cy pe艂-
nomocnictwa do g艂osowania i pe艂nomocnik, a trzeci egzemplarz pozostaje w
urz臋dzie gminy.
偶 5. Akt pe艂nomocnictwa do g艂osowania jest sporz膮dzany w miejscu zamieszkania
wyborcy udzielaj膮cego pe艂nomocnictwa do g艂osowania wskazanym we wnio-
sku, o kt贸rym mowa w 偶 2, z zastrze偶eniem 偶 6.
偶 6. Akt pe艂nomocnictwa do g艂osowania mo偶e by膰 sporz膮dzony na obszarze gminy
poza miejscem zamieszkania wyborcy udzielaj膮cego pe艂nomocnictwa do g艂o-
sowania, je偶eli wyborca zwr贸ci si臋 o to we wniosku, o kt贸rym mowa w 偶 2.
偶 7. Gmina prowadzi wykaz sporz膮dzonych akt贸w pe艂nomocnictwa do g艂osowania,
w kt贸rym odnotowuje si臋 fakt sporz膮dzenia danego aktu.
Art. 57.
偶 1. Je偶eli wniosek o sporz膮dzenie aktu pe艂nomocnictwa do g艂osowania nie spe艂nia
warunk贸w, o kt贸rych mowa w art. 54, art. 55 lub art. 56 偶 2 i 3, w贸jt, w termi-
nie 3 dni od dnia otrzymania wniosku, wzywa wyborc臋 do usuni臋cia wad wnio-
sku w terminie 3 dni.
偶 2. Je偶eli wad nie mo偶na usun膮膰 albo nie zosta艂y one usuni臋te w terminie w贸jt
odmawia sporz膮dzenia aktu pe艂nomocnictwa do g艂osowania. Odmow臋 sporz膮-
dzenia aktu pe艂nomocnictwa do g艂osowania, wraz z uzasadnieniem, dor臋cza si臋
niezw艂ocznie wyborcy.
偶 3. Przepis 偶 2 stosuje si臋 odpowiednio w przypadku zg艂oszenia przez wyborc臋
niepe艂nosprawnego zamiaru g艂osowania korespondencyjnego, o kt贸rym mowa
w art. 61c 偶 1.
Art. 58.
偶 1. Wyborca ma prawo do cofni臋cia udzielonego pe艂nomocnictwa do g艂osowania.
Cofni臋cie pe艂nomocnictwa do g艂osowania nast臋puje przez z艂o偶enie najp贸zniej
na 2 dni przed dniem wybor贸w stosownego o艣wiadczenia w贸jtowi gminy, w
kt贸rej sporz膮dzono akt pe艂nomocnictwa do g艂osowania, lub dor臋czenie takiego
o艣wiadczenia w艂a艣ciwej obwodowej komisji wyborczej w dniu g艂osowania.
偶 2. Pe艂nomocnictwo do g艂osowania wygasa z mocy prawa w przypadku:
1) 艣mierci lub utraty prawa wybierania przez udzielaj膮cego pe艂nomocnictwa do
g艂osowania lub pe艂nomocnika;
2) braku przes艂anek, o kt贸rych mowa w art. 55 偶 1, lub wyst膮pienia przes艂anki,
o kt贸rej mowa w art. 55 偶 4;
3) wcze艣niejszego g艂osowania osobistego przez osob臋 udzielaj膮c膮 pe艂nomoc-
nictwa do g艂osowania.
2014-02-28
㎏ancelaria Sejmu s. 27/204
偶 3. Fakt cofni臋cia lub wyga艣ni臋cia pe艂nomocnictwa do g艂osowania przed przeka-
zaniem spisu wyborc贸w przewodnicz膮cemu w艂a艣ciwej obwodowej komisji
wyborczej odnotowuje w spisie wyborc贸w w贸jt, a po przekazaniu spisu ob-
wodowa komisja wyborcza w艂a艣ciwa dla obwodu g艂osowania osoby udzielaj膮-
cej pe艂nomocnictwa do g艂osowania.
Art. 59.
偶 1. Do g艂osowania przez pe艂nomocnika stosuje si臋 odpowiednio przepisy art. 52 偶
2 6 oraz art. 53, z zastrze偶eniem 偶 3 5.
偶 2. Przed przyst膮pieniem do g艂osowania pe艂nomocnik okazuje obwodowej komisji
wyborczej dokument umo偶liwiaj膮cy stwierdzenie jego to偶samo艣ci oraz akt pe艂-
nomocnictwa do g艂osowania.
偶 3. Obwodowa komisja wyborcza odnotowuje nazwisko i imi臋 (imiona) pe艂no-
mocnika wyborcy w spisie wyborc贸w w rubryce uwagi odpowiadaj膮cej po-
zycji, pod kt贸r膮 umieszczono nazwisko wyborcy, wraz z oznaczeniem pe艂no-
mocnik , a akt pe艂nomocnictwa do g艂osowania za艂膮cza do spisu wyborc贸w.
偶 4. Pe艂nomocnik potwierdza otrzymanie karty do g艂osowania w艂asnym czytelnym
podpisem w rubryce spisu przeznaczonej na potwierdzenie otrzymania karty do
g艂osowania przez wyborc臋 udzielaj膮cego pe艂nomocnictwa do g艂osowania.
偶 5. Je偶eli pe艂nomocnictwo do g艂osowania zosta艂o cofni臋te lub wygas艂o obwodowa
komisja wyborcza odmawia wydania pe艂nomocnikowi karty do g艂osowania i
zatrzymuje akt pe艂nomocnictwa do g艂osowania.
Art. 60.
偶 1. Czynno艣ci zwi膮zane ze sporz膮dzeniem aktu pe艂nomocnictwa do g艂osowania s膮
zadaniem zleconym gminy i s膮 wolne od op艂at.
偶 2. Pe艂nomocnik nie mo偶e pobiera膰 od udzielaj膮cego pe艂nomocnictwa do g艂oso-
wania 偶adnych op艂at za g艂osowanie w jego imieniu w wyborach.
偶 3. Zakazane jest udzielanie pe艂nomocnictwa do g艂osowania w zamian za jak膮-
kolwiek korzy艣膰 maj膮tkow膮 lub osobist膮.
Art. 61.
Minister w艂a艣ciwy do spraw administracji publicznej, po zasi臋gni臋ciu opinii Pa艅-
stwowej Komisji Wyborczej, okre艣li, w drodze rozporz膮dzenia, szczeg贸艂owy tryb
post臋powania w sprawie sporz膮dzenia aktu pe艂nomocnictwa do g艂osowania, wzory:
wniosku o sporz膮dzenie aktu pe艂nomocnictwa do g艂osowania, zgody na przyj臋cie
pe艂nomocnictwa do g艂osowania i aktu pe艂nomocnictwa do g艂osowania, a tak偶e wz贸r i
spos贸b prowadzenia oraz aktualizacji wykazu sporz膮dzanych akt贸w pe艂nomocnictwa
do g艂osowania, tak aby zapewni膰 sprawno艣膰 i rzetelno艣膰 post臋powania oraz wiary-
godno艣膰 aktu pe艂nomocnictwa do g艂osowania.
2014-02-28
㎏ancelaria Sejmu s. 28/204
Rozdzia艂 7a
G艂osowanie korespondencyjne przez wyborc贸w niepe艂nosprawnych
Art. 61a.
偶 1. Wyborca niepe艂nosprawny o znacznym lub umiarkowanym stopniu niepe艂no-
sprawno艣ci w rozumieniu ustawy z dnia 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji za-
wodowej i spo艂ecznej oraz zatrudnianiu os贸b niepe艂nosprawnych mo偶e g艂oso-
wa膰 korespondencyjnie. Informacj臋 o mo偶liwo艣ci g艂osowania korespondencyj-
nego przez wyborc贸w niepe艂nosprawnych zamieszcza si臋 w obwieszczeniu, o
kt贸rym mowa w art. 16 偶 1.
偶 2. G艂osowanie korespondencyjne przez wyborc贸w niepe艂nosprawnych w trybie
okre艣lonym w niniejszym rozdziale jest wy艂膮czone w przypadku g艂osowania w
obwodach g艂osowania utworzonych w jednostkach, o kt贸rych mowa w art. 12 偶
4 i 7 oraz w obwodach g艂osowania utworzonych za granic膮 i na polskich stat-
kach morskich, a tak偶e w przypadku udzielenia przez wyborc臋 niepe艂nospraw-
nego pe艂nomocnictwa do g艂osowania.
Art. 61b.
Dla cel贸w g艂osowania korespondencyjnego w贸jt wyznacza co najmniej jedn膮 obwo-
dow膮 komisj臋 wyborcz膮 na terenie gminy.
Art. 61c.
偶 1. Zamiar g艂osowania korespondencyjnego powinien by膰 zg艂oszony przez wy-
borc臋 niepe艂nosprawnego w贸jtowi do 21 dnia przed dniem wybor贸w.
偶 2. Zg艂oszenie, o kt贸rym mowa w 偶 1, mo偶e by膰 dokonane ustnie, pisemnie, tele-
faksem lub w formie elektronicznej. Zg艂oszenie powinno zawiera膰 nazwisko i
imi臋 (imiona), imi臋 ojca, dat臋 urodzenia, numer ewidencyjny PESEL wyborcy
niepe艂nosprawnego, o艣wiadczenie o wpisaniu wyborcy do rejestru wyborc贸w w
danej gminie, oznaczenie wybor贸w, kt贸rych dotyczy zg艂oszenie, a tak偶e wska-
zanie adresu sta艂ego zamieszkania, na kt贸ry ma by膰 wys艂any pakiet wyborczy,
o kt贸rym mowa w art. 61f.
偶 3. Do zg艂oszenia, o kt贸rym mowa w 偶 1, do艂膮cza si臋 kopi臋 aktualnego orzeczenia
w艂a艣ciwego organu orzekaj膮cego o ustaleniu stopnia niepe艂nosprawno艣ci.
偶 4. W zg艂oszeniu, o kt贸rym mowa w 偶 1, wyborca niepe艂nosprawny mo偶e za偶膮da膰
przes艂ania mu wraz z pakietem wyborczym nak艂adek na karty do g艂osowania
sporz膮dzonych w alfabecie Braille a.
偶 5. Je偶eli g艂osowanie korespondencyjne ma dotyczy膰 wybor贸w Prezydenta Rze-
czypospolitej, albo wybor贸w w贸jta zg艂oszenie zamiaru g艂osowania korespon-
dencyjnego dotyczy r贸wnie偶 ponownego g艂osownia. W przypadku, gdy w jed-
nym dniu odbywaj膮 si臋 wi臋cej ni偶 jedne wybory, zg艂oszenie zamiaru g艂osowa-
nia korespondencyjnego jest wsp贸lne dla wszystkich przeprowadzanych w da-
nym dniu wybor贸w.
2014-02-28
㎏ancelaria Sejmu s. 29/204
Art. 61d.
偶 1. Je偶eli zg艂oszenie, o kt贸rym mowa w art. 61c 偶 1, nie spe艂nia wymog贸w, o kt贸-
rych mowa w art. 61c 偶 2 i 3, w贸jt lub upowa偶niony przez niego pracownik
urz臋du gminy wzywa wyborc臋 niepe艂nosprawnego do uzupe艂nienia zg艂oszenia
w terminie 3 dni.
偶 2. Zg艂oszenie z艂o偶one po terminie, o kt贸rym mowa w art. 61c 偶 1, albo nieuzu-
pe艂nione w terminie, o kt贸rym mowa w 偶 1, a tak偶e z艂o偶one przez wyborc臋
niepe艂nosprawnego, kt贸ry wyst膮pi艂 z wnioskiem o sporz膮dzenie aktu pe艂no-
mocnictwa do g艂osowania, pozostawia si臋 bez rozpoznania informuj膮c o tym
wyborc臋.
Art. 61e.
Wyborc臋 niepe艂nosprawnego, kt贸ry zg艂osi艂 zamiar g艂osowania korespondencyjnego,
umieszcza si臋 w spisie wyborc贸w w obwodzie g艂osowania w艂a艣ciwym dla obwodo-
wej komisji wyborczej, wyznaczonej dla cel贸w g艂osowania korespondencyjnego na
terenie gminy, w kt贸rej wyborca ma miejsce sta艂ego zamieszkania.
Art. 61f.
偶 1. Wyborca niepe艂nosprawny, kt贸ry zg艂osi艂 zamiar g艂osowania korespondencyj-
nego, otrzymuje z urz臋du gminy pakiet wyborczy, nie p贸zniej ni偶 7 dni przed
dniem wybor贸w.
偶 2. Pakiet wyborczy, o kt贸rym mowa w 偶 1, jest dor臋czany do wyborcy przez
upowa偶nionego pracownika urz臋du gminy, z zastrze偶eniem 偶 3.
偶 3. Urz膮d gminy mo偶e przes艂a膰 wyborcy pakiet wyborczy za po艣rednictwem ope-
ratora wyznaczonego w rozumieniu ustawy z dnia 23 listopada 2012 r. Prawo
pocztowe (Dz. U. poz. 1529). Do przesy艂ki pakietu wyborczego w zakresie
nieuregulowanym stosuje si臋 przepisy ustawy z dnia 23 listopada 2012 r.
Prawo pocztowe dotycz膮ce przesy艂ki poleconej.
偶 4. Pakiet wyborczy, o kt贸rym mowa w 偶 1, dor臋cza si臋 wy艂膮cznie do r膮k w艂a-
snych wyborcy niepe艂nosprawnego, po okazaniu dokumentu potwierdzaj膮cego
to偶samo艣膰 i pisemnym pokwitowaniu odbioru.
偶 5. Je偶eli odbieraj膮cy nie mo偶e potwierdzi膰 odbioru dor臋czaj膮cy sam stwierdza
dat臋 dor臋czenia oraz wskazuje odbieraj膮cego i przyczyn臋 braku jego podpisu.
偶 6. W przypadku nieobecno艣ci wyborcy niepe艂nosprawnego pod wskazanym adre-
sem dor臋czaj膮cy umieszcza zawiadomienie o terminie powt贸rnego dor臋czenia
w oddawczej skrzynce pocztowej lub, gdy nie jest to mo偶liwe, na drzwiach
mieszkania wyborcy. Termin powt贸rnego dor臋czenia nie mo偶e by膰 d艂u偶szy ni偶
3 dni od dnia pierwszego dor臋czenia.
偶 7. Pakiety wyborcze niedor臋czone w trybie okre艣lonym w 偶 2 6 s膮 przekazywane
obwodowej komisji wyborczej do zako艅czenia g艂osowania. Je偶eli przekazanie
pakiet贸w wyborczych obwodowej komisji wyborczej do zako艅czenia g艂osowa-
nia nie by艂o mo偶liwe pakiety takie przekazywane s膮 w艂a艣ciwemu dyrektorowi
delegatury Krajowego Biura Wyborczego.
偶 8. Informacj臋 o wys艂aniu pakietu wyborczego umieszcza si臋 w rubryce spisu wy-
borc贸w uwagi odpowiadaj膮cej pozycji, pod kt贸r膮 umieszczono nazwisko
2014-02-28
㎏ancelaria Sejmu s. 30/204
wyborcy niepe艂nosprawnego, kt贸ry wyrazi艂 zamiar g艂osowania koresponden-
cyjnego.
Art. 61g.
偶 1. W sk艂ad pakietu wyborczego, o kt贸rym mowa w art. 61f 偶 1, wchodzi:
1) koperta zwrotna;
2) karta lub karty do g艂osowania;
3) koperta na kart臋 lub karty do g艂osowania, zwana dalej kopert膮 na kart臋 do
g艂osowania ;
4) instrukcja g艂osowania korespondencyjnego;
5) nak艂adki na karty do g艂osowania sporz膮dzone w alfabecie Braille a je偶eli
wyborca za偶膮da艂 ich przes艂ania;
6) o艣wiadczenie o osobistym i tajnym oddaniu g艂osu na karcie do g艂osowania.
偶 2. Na formularzu o艣wiadczenia, o kt贸rym mowa w 偶 1 pkt 6, urz膮d gminy
umieszcza imi臋 (imiona), nazwisko oraz numer ewidencyjny PESEL wyborcy
niepe艂nosprawnego.
偶 3. Na kopercie na pakiet wyborczy oraz na kopercie zwrotnej umieszcza si臋
oznaczenie przesy艂ka wyborcza .
偶 4. Na kopercie zwrotnej umieszcza si臋 adres w艂a艣ciwej obwodowej komisji wy-
borczej.
偶 5. Na kopercie na kart臋 do g艂osowania umieszcza si臋 oznaczenie koperta na kar-
t臋 do g艂osowania .
偶 6. Pa艅stwowa Komisja Wyborcza okre艣la, w drodze uchwa艂y, wz贸r i rozmiar ko-
perty na pakiet wyborczy, koperty zwrotnej, koperty na kart臋 do g艂osowania,
o艣wiadczenia, o kt贸rym mowa w 偶 1 pkt 6, oraz instrukcji g艂osowania kore-
spondencyjnego, bior膮c pod uwag臋 r贸偶ne rodzaje niepe艂nosprawno艣ci wybor-
c贸w.
Art. 61h.
偶 1. Wyborca niepe艂nosprawny g艂osuj膮cy korespondencyjnie po wype艂nieniu karty
do g艂osowania wk艂ada j膮 do koperty na kart臋 do g艂osowania, kt贸r膮 zakleja, a
nast臋pnie kopert臋 t臋 wk艂ada do koperty zwrotnej 艂膮cznie z podpisanym o艣wiad-
czeniem, o kt贸rym mowa w art. 61g 偶 1 pkt 6, i przesy艂a j膮 do w艂a艣ciwej ob-
wodowej komisji wyborczej.
偶 2. Koperty zwrotne dor臋czane s膮 do w艂a艣ciwych obwodowych komisji wybor-
czych w godzinach g艂osowania.
偶 3. Wyborca niepe艂nosprawny do kt贸rego wys艂any zosta艂 pakiet wyborczy, o kt贸-
rym mowa w art. 61f 偶 1, mo偶e w godzinach g艂osowania osobi艣cie dor臋czy膰
kopert臋 zwrotn膮 do obwodowej komisji wyborczej w obwodzie g艂osowania, w
kt贸rym jest wpisany do spisu wyborc贸w.
偶 4. Koperty na kart臋 do g艂osowania wyj臋te z kopert zwrotnych dor臋czonych do
obwodowej komisji wyborczej wrzucane s膮 do urny wyborczej.
偶 5. Koperty zwrotne:
1) dor臋czone do obwodowej komisji wyborczej po zako艅czeniu g艂osowania,
2014-02-28
㎏ancelaria Sejmu s. 31/204
2) niedor臋czone do obwodowej komisji wyborczej do zako艅czenia g艂osowania
przekazywane s膮 w艂a艣ciwemu dyrektorowi delegatury Krajowego Biura Wy-
borczego.
偶 6. Minister w艂a艣ciwy do spraw 艂膮czno艣ci po zasi臋gni臋ciu opinii ministra w艂a艣ci-
wego do spraw administracji publicznej oraz Pa艅stwowej Komisji Wyborczej,
okre艣li, w drodze rozporz膮dzenia:
1) tryb dor臋czania kopert zwrotnych do obwodowych komisji wyborczych,
2) tryb przekazywania pakiet贸w wyborczych w艂a艣ciwemu dyrektorowi delega-
tury Krajowego Biura Wyborczego, w sytuacji, o kt贸rej mowa w art. 61f 偶 7
zdanie drugie,
3) tryb przekazywania w艂a艣ciwemu dyrektorowi delegatury Krajowego Biura
Wyborczego kopert zwrotnych niedor臋czonych do obwodowej komisji wy-
borczej do zako艅czenia g艂osowania
maj膮c na wzgl臋dzie zapewnienie poszanowania zasad przeprowadzania wy-
bor贸w oraz zapewnienie bezpiecze艅stwa tych przesy艂ek.
Art. 61i.
偶 1. Zadania polegaj膮ce na przyjmowaniu, przemieszczaniu i dor臋czaniu przesy艂ek
pakiet贸w wyborczych oraz przesy艂ek kopert zwrotnych wykonuje operator wy-
znaczony w rozumieniu ustawy z dnia 23 listopada 2012 r. Prawo pocztowe.
偶 2. Przesy艂ki, o kt贸rych mowa w 偶 1, z zastrze偶eniem art. 61f 偶 3, s膮 przesy艂kami
listowymi w rozumieniu ustawy z dnia 23 listopada 2012 r. Prawo pocztowe.
偶 3. Przesy艂ki, o kt贸rych mowa w 偶 1, s膮 zwolnione z op艂at pocztowych. Informa-
cj臋 o zwolnieniu z op艂at pocztowych umieszcza si臋 na kopercie, w kt贸rej znaj-
duje si臋 pakiet wyborczy, oraz na kopercie zwrotnej.
Art. 61j.
Pa艅stwowa Komisja Wyborcza okre艣li, w drodze uchwa艂y:
1) spos贸b post臋powania z kopertami zwrotnymi dor臋czonymi do obwodowej
komisji wyborczej do zako艅czenia g艂osowania,
2) spos贸b post臋powania z kopertami zwrotnymi dor臋czonymi do obwodowej
komisji wyborczej po zako艅czeniu g艂osowania,
3) spos贸b post臋powania z kopertami zwrotnymi zawieraj膮cymi niezaklejone
koperty na kart臋 do g艂osowania,
4) spos贸b post臋powania z pakietami wyborczymi nieodebranymi przez wybor-
c臋 niepe艂nosprawnego
maj膮c na wzgl臋dzie zapewnienie poszanowania zasad przeprowadzania wy-
bor贸w oraz konieczno艣膰 zabezpieczenia pakiet贸w wyborczych, a w szczeg贸l-
no艣ci kopert zwrotnych i kart do g艂osowania.
Rozdzia艂 8
G艂osowanie korespondencyjne w obwodach g艂osowania utworzonych za granic膮
Art. 62.
2014-02-28
㎏ancelaria Sejmu s. 32/204
Wyborca, o kt贸rym mowa w art. 35 偶 1, mo偶e g艂osowa膰 korespondencyjnie. Infor-
macj臋 o mo偶liwo艣ci oraz zasadach g艂osowania korespondencyjnego konsul podaje
艂膮cznie z obwieszczeniem, o kt贸rym mowa w art. 16 偶 3.
Art. 63.
偶 1. Zamiar g艂osowania korespondencyjnego mo偶e by膰 zg艂oszony w艂a艣ciwemu te-
rytorialnie konsulowi do 15 dnia przed dniem wybor贸w.
偶 2. Zg艂oszenie, o kt贸rym mowa w 偶 1, mo偶e by膰 dokonane ustnie, pisemnie, tele-
graficznie, telefaksem lub w formie elektronicznej. Zg艂oszenie powinno zawie-
ra膰 nazwisko i imi臋 (imiona), imi臋 ojca, dat臋 urodzenia, numer ewidencyjny
PESEL, oznaczenie miejsca pobytu wyborcy za granic膮, numer wa偶nego pol-
skiego paszportu a tak偶e miejsce i dat臋 jego wydania, miejsce wpisania wybor-
cy do rejestru wyborc贸w w przypadku obywateli polskich czasowo przeby-
waj膮cych za granic膮, a tak偶e oznaczenie adresu, na kt贸ry ma by膰 wys艂any pa-
kiet wyborczy, o kt贸rym mowa w art. 65 偶 1. W przypadku obywateli Unii Eu-
ropejskiej nieb臋d膮cych obywatelami polskimi, zg艂oszenie powinno zawiera膰
numer innego wa偶nego dokumentu stwierdzaj膮cego to偶samo艣膰, a tak偶e miejsce
i dat臋 jego wydania.
偶 2a. Na podstawie zg艂oszenia, o kt贸rym mowa w 偶 2, konsul wpisuje wyborc臋 do
spisu wyborc贸w w艂a艣ciwego dla obwodowej komisji wyborczej, o kt贸rej mowa
w art. 14 偶 2 zdanie drugie. W takim przypadku przepisu art. 35 偶 2 nie stosuje
si臋.
偶 3. W przypadku gdy wyborca zg艂osi艂 zamiar g艂osowania korespondencyjnego za-
艣wiadczenia, o kt贸rym mowa w art. 35 偶 3, nie wydaje si臋 po wys艂aniu do wy-
borcy pakietu wyborczego, o kt贸rym mowa w art. 65 偶 1, chyba 偶e wyborca
zwr贸ci艂 pakiet wyborczy w stanie nienaruszonym.
Art. 64.
W przypadku, gdy w jednym dniu odbywaj膮 si臋 wi臋cej ni偶 jedne wybory, wyborca
zamierzaj膮cy g艂osowa膰 korespondencyjnie w zg艂oszeniu, o kt贸rym mowa w art. 63,
powinien zaznaczy膰 kt贸rych wybor贸w zg艂oszenie dotyczy, przy czym zg艂oszenie
mo偶e by膰 wsp贸lne dla wszystkich przeprowadzanych w danym dniu wybor贸w.
Czynno艣ci okre艣lone w art. 66 wyborca podejmuje dla ka偶dych z tych wybor贸w od-
dzielnie.
Art. 65.
偶 1. Konsul niezw艂ocznie po otrzymaniu od w艂a艣ciwej komisji wyborczej kart do
g艂osowania, jednak nie p贸zniej ni偶 do 10 dnia przed dniem wybor贸w, wysy艂a
do wyborcy wpisanego do spisu wyborc贸w, kt贸ry wyrazi艂 zamiar g艂osowania
korespondencyjnego, pakiet wyborczy zawieraj膮cy:
1) zaadresowan膮 kopert膮 zwrotn膮;
2) kart臋 b膮dz karty do g艂osowania;
3) kopert臋 na kart臋 b膮dz karty do g艂osowania, zwan膮 dalej kopert膮 na kart臋 do
g艂osowania ;
4) o艣wiadczenie o osobistym i tajnym oddaniu g艂osu na karcie do g艂osowania;
2014-02-28
㎏ancelaria Sejmu s. 33/204
5) instrukcj臋 g艂osowania.
偶 2. Na kopercie na kart臋 do g艂osowania umieszcza si臋 oznaczenie koperta na kar-
t臋 do g艂osowania . Koperta zwrotna powinna by膰 zaadresowana do w艂a艣ciwego
konsula. Koperty nie mog膮 zawiera膰 偶adnych innych oznacze艅.
偶 3. Wz贸r i rozmiar koperty zwrotnej, koperty na kart臋 do g艂osowania, o艣wiadcze-
nia, o kt贸rym mowa w 偶 1 pkt 4 oraz instrukcji g艂osowania okre艣la Pa艅stwowa
Komisja Wyborcza.
偶 4. Konsul, w rubryce spisu wyborc贸w uwagi odpowiadaj膮cej pozycji, pod kt贸-
r膮 umieszczono nazwisko wyborcy, kt贸ry wyrazi艂 zamiar g艂osowania kore-
spondencyjnego, umieszcza informacj臋 o wys艂aniu do niego pakietu wyborcze-
go.
Art. 65a.
W przypadku, o kt贸rym mowa w art. 64, konsul wysy艂a do wyborcy odr臋bne pakiety
wyborcze w艂a艣ciwe dla danych wybor贸w.
Art. 66.
偶 1. Wyborca g艂osuj膮cy korespondencyjnie po wype艂nieniu karty do g艂osowania
wk艂ada j膮 do koperty na kart臋 do g艂osowania, kt贸r膮 zakleja, a nast臋pnie kopert臋
t臋 wk艂ada do koperty zwrotnej 艂膮cznie z podpisanym o艣wiadczeniem i przesy艂a
j膮 na w艂asny koszt na adres w艂a艣ciwego konsula.
偶 2. Konsul przekazuje w艂a艣ciwej obwodowej komisji wyborczej koperty zwrotne,
kt贸re otrzyma艂 do czasu zako艅czenia g艂osowania.
偶 3. Koperty na kart臋 do g艂osowania wyj臋te z kopert zwrotnych przekazanych
przez konsula s膮 wrzucane do urny wyborczej, o kt贸rej mowa w art. 45.
偶 4. (uchylony).
Art. 66a.
Koperty zwrotne, kt贸re konsul otrzyma艂 po up艂ywie terminu, o kt贸rym mowa w art.
66 偶 2, a tak偶e pakiety wyborcze niedostarczone wyborcy na wskazany przez niego
adres pozostaj膮 w depozycie konsula do czasu stwierdzenia wa偶no艣ci wybor贸w przez
S膮d Najwy偶szy.
Art. 66b.
Wyborca, do kt贸rego zosta艂 wys艂any pakiet wyborczy mo偶e do czasu zako艅czenia
g艂osowania osobi艣cie dostarczy膰 kopert臋 zwrotn膮 do w艂a艣ciwej obwodowej komisji
wyborczej. Przepis art. 66 偶 3 stosuje si臋.
Art. 67.
W ponownym g艂osowaniu w wyborach Prezydenta Rzeczypospolitej oraz ponow-
nych wyborach Prezydenta Rzeczypospolitej skr贸ceniu ulegaj膮 nast臋puj膮ce terminy:
1) o kt贸rym mowa w art. 63 偶 1 do 10 dnia przed dniem g艂osowania lub wy-
bor贸w;
2014-02-28
㎏ancelaria Sejmu s. 34/204
2) o kt贸rym mowa w art. 65 偶 1 do 7 dnia przed dniem g艂osowana lub wybo-
r贸w.
Art. 68.
Pa艅stwowa Komisja Wyborcza, po zasi臋gni臋ciu opinii ministra w艂a艣ciwego do spraw
zagranicznych, okre艣li w drodze uchwa艂y warunki techniczne g艂osowania korespon-
dencyjnego, uwzgl臋dniaj膮c w szczeg贸lno艣ci:
1) tryb przekazywania pakietu wyborczego,
2) spos贸b zabezpieczenia urny wyborczej, o kt贸rej mowa w art. 45,
3) spos贸b post臋powania z kartami do g艂osowania przekazanymi w kopertach
zwrotnych,
4) spos贸b post臋powania z kopertami zwrotnymi i pakietami wyborczymi, o
kt贸rych mowa w art. 66a
maj膮c na wzgl臋dzie zapewnienie poszanowania zasad przeprowadzania wy-
bor贸w oraz ochrony urny wyborczej, o kt贸rej mowa w art. 45, pakiet贸w wy-
borczych a w szczeg贸lno艣ci kart zwrotnych i kart do g艂osowania.
Rozdzia艂 9
Ustalanie wynik贸w g艂osowania w obwodzie
Art. 69.
偶 1. Niezw艂ocznie po zako艅czeniu g艂osowania obwodowa komisja wyborcza ustala
wyniki g艂osowania w obwodzie.
偶 2.15) Je偶eli g艂osowanie przeprowadza si臋 w ci膮gu dw贸ch dni, obwodowa komisja
wyborcza ustala wyniki g艂osowania po zako艅czeniu g艂osowania w drugim dniu.
偶 3. Obwodowa komisja wyborcza ustala wyniki g艂osowania w obwodzie odpo-
wiednio do przeprowadzanych wybor贸w.
偶 4. Warunki wa偶no艣ci g艂osu okre艣laj膮 przepisy szczeg贸lne kodeksu.
Art. 70.
偶 1. Niezw艂ocznie po zako艅czeniu g艂osowania przewodnicz膮cy obwodowej komisji
wyborczej w obecno艣ci jej cz艂onk贸w zapiecz臋towuje otw贸r urny wyborczej.
偶 2. Obwodowa komisja wyborcza ustala, na podstawie spisu wyborc贸w, liczb臋
os贸b uprawnionych do g艂osowania oraz liczb臋 wyborc贸w, kt贸rym wydano kar-
ty do g艂osowania.
偶 3. Komisja ustala liczb臋 niewykorzystanych kart do g艂osowania, a nast臋pnie karty
te umieszcza w zapiecz臋towanych pakietach.
15)
Utraci艂 moc, na podstawie wyroku TK z dn. 20.07.2011 r., sygn. akt K 9/11 (Dz. U. Nr 149, poz.
889), w zakresie, w jakim dotyczy wybor贸w do Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej i do Senatu Rze-
czypospolitej Polskiej oraz wybor贸w Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej.
2014-02-28
㎏ancelaria Sejmu s. 35/204
Art. 71.
偶 1. Po wykonaniu przez obwodow膮 komisj臋 wyborcz膮 czynno艣ci, o kt贸rych mowa
w art. 70, przewodnicz膮cy komisji w obecno艣ci jej cz艂onk贸w otwiera urn臋 wy-
borcz膮, po czym komisja liczy wyj臋te z niej karty do g艂osowania oraz ustala
liczb臋 kart wa偶nych i liczb臋 kart niewa偶nych.
偶 2. Kart do g艂osowania przedartych ca艂kowicie na dwie lub wi臋cej cz臋艣ci nie bie-
rze si臋 pod uwag臋 przy obliczeniach, o kt贸rych mowa w 偶 1.
偶 3. Je偶eli liczba kart wa偶nych do g艂osowania wyj臋tych z urny jest mniejsza lub
wi臋ksza od liczby kart wydanych, komisja podaje w protokole przypuszczaln膮
przyczyn臋 tej niezgodno艣ci.
Art. 71a.
偶 1. Obwodowa komisja wyborcza wyznaczona dla cel贸w g艂osowania korespon-
dencyjnego, o kt贸rej mowa w art. 61b, ustalaj膮c wyniki g艂osowania w obwo-
dzie uwzgl臋dnia r贸wnie偶 g艂osy oddane korespondencyjnie dor臋czone do obwo-
dowej komisji wyborczej w kopertach zwrotnych do zako艅czenia g艂osowania, z
zastrze偶eniem 偶 3.
偶 2. Obwodowa komisja wyborcza ustala r贸wnie偶 liczb臋 wys艂anych do wyborc贸w
niepe艂nosprawnych pakiet贸w wyborczych, a tak偶e liczb臋 kart do g艂osowania
wyj臋tych z kopert zwrotnych dor臋czonych do obwodowej komisji wyborczej
do zako艅czenia g艂osowania i podaje je w protokole g艂osowania w obwodzie
w艂a艣ciwym dla przeprowadzanych wybor贸w.
偶 3. Je偶eli w kopercie zwrotnej brak jest podpisanego o艣wiadczenia, o kt贸rym mo-
wa w art. 61g 偶 1 pkt 6, lub gdy koperta na kart臋 do g艂osowania nie jest zakle-
jona karty nie bierze si臋 pod uwag臋 przy ustalaniu wynik贸w g艂osowania w ob-
wodzie.
Art. 72.
偶 1. Obwodowa komisja wyborcza w obwodzie g艂osowania, o kt贸rym mowa w art.
14 偶 1, ustalaj膮c wyniki g艂osowania w obwodzie uwzgl臋dnia r贸wnie偶 g艂osy od-
dane korespondencyjnie wyj臋te z kopert zwrotnych umieszczonych w drugiej
urnie wyborczej, o kt贸rej mowa w art. 45.
偶 2. Obwodowa komisja wyborcza ustala r贸wnie偶 liczb臋 wys艂anych pakiet贸w wy-
borczych i liczb臋 kart do g艂osowania wyj臋tych z kopert zwrotnych i podaje je w
protokole g艂osowania w obwodzie.
偶 3. Je偶eli w kopercie zwrotnej brak jest podpisanego o艣wiadczenia, o kt贸rym mo-
wa w art. 65 偶 1 pkt 4, lub gdy koperta na kart臋 do g艂osowania nie jest zaklejo-
na obwodowa komisja wyborcza niszczy t臋 kopert臋 i kart臋 do g艂osowania.
偶 4. (uchylony).
2014-02-28
㎏ancelaria Sejmu s. 36/204
Art. 73.
Karty do g艂osowania inne ni偶 urz臋dowo ustalone lub nieopatrzone piecz臋ci膮 obwo-
dowej komisji wyborczej s膮 niewa偶ne.
Art. 74.
Liczba kart wa偶nych do g艂osowania stanowi liczb臋 os贸b, kt贸re wzi臋艂y udzia艂 w g艂o-
sowaniu w danym obwodzie.
Art. 75.
偶 1. Obwodowa komisja wyborcza sporz膮dza, w dw贸ch egzemplarzach, protok贸艂
g艂osowania w obwodzie w艂a艣ciwy dla przeprowadzanych wybor贸w.
偶 2. W protokole, o kt贸rym mowa w 偶 1, wymienia si臋 odpowiednio dane, o kt贸-
rych mowa w art. 70 偶 2, oraz, odpowiednio do przeprowadzanych wybor贸w,
liczb臋 g艂os贸w niewa偶nych, liczb臋 g艂os贸w wa偶nych oddanych na poszczeg贸l-
nych kandydat贸w albo na poszczeg贸lne listy kandydat贸w i ka偶dego kandydata
z tych list.
偶 3. W protokole wymienia si臋 ponadto liczby, o kt贸rych mowa w art. 70 偶 3 i art.
71 偶 1, a tak偶e liczb臋 wyborc贸w g艂osuj膮cych przez pe艂nomocnika.
偶 4. W protokole podaje si臋 czas rozpocz臋cia i zako艅czenia g艂osowania oraz oma-
wia zarz膮dzenia i inne podj臋te decyzje, jak r贸wnie偶 inne istotne okoliczno艣ci
zwi膮zane z przebiegiem g艂osowania.
偶 5. Protok贸艂 podpisuj膮 wszystkie osoby wchodz膮ce w sk艂ad obwodowej komisji
wyborczej obecne przy jego sporz膮dzaniu. Protok贸艂 opatruje si臋 piecz臋ci膮 ko-
misji.
偶 6. M臋偶om zaufania przys艂uguje prawo wniesienia do protoko艂u uwag, z wymie-
nieniem konkretnych zarzut贸w. Adnotacj臋 o wniesieniu uwag zamieszcza si臋 w
protokole.
偶 7. Przepis 偶 6 stosuje si臋 odpowiednio do cz艂onk贸w obwodowej komisji wybor-
czej, z tym 偶e nie zwalnia ich to z obowi膮zku podpisania protoko艂u g艂osowania
w obwodzie.
偶 8. Wzory protoko艂贸w, o kt贸rych mowa w 偶 1, ustala Pa艅stwowa Komisja Wy-
borcza.
Art. 76.
偶 1. Protok贸艂 g艂osowania przekazuje si臋:
1) w wyborach do Sejmu i do Senatu, w wyborach Prezydenta Rzeczypospoli-
tej oraz w wyborach do Parlamentu Europejskiemu w Rzeczypospolitej Pol-
skiej pe艂nomocnikowi, o kt贸rym mowa w art. 173, wyznaczonemu przez
w艂a艣ciw膮 komisj臋 wyborcz膮 wy偶szego stopnia;
2) w wyborach do rady gminy oraz w wyborach w贸jta gminnej komisji wy-
borczej;
3) w wyborach do rady powiatu i do sejmiku wojew贸dztwa powiatowej ko-
misji wyborczej.
偶 2. Pe艂nomocnik, o kt贸rym mowa w 偶 1 pkt 1, sprawdza pod wzgl臋dem zgodno艣ci
arytmetycznej poprawno艣膰 ustalenia wynik贸w g艂osowania w obwodzie i po-
2014-02-28
㎏ancelaria Sejmu s. 37/204
twierdza obwodowej komisji wyborczej poprawno艣膰 ustalonych wynik贸w b膮dz
wskazuje na niezgodno艣膰 arytmetyczn膮 danych w protokole, kt贸r膮 obwodowa
komisja wyborcza obowi膮zana jest wyja艣ni膰 i odpowiednio poprawi膰 oraz po-
da膰 do publicznej wiadomo艣ci w trybie okre艣lonym w art. 77 skorygowane wy-
niki g艂osowania.
偶 3. Komisje wyborcze, o kt贸rych mowa w 偶 1 pkt 2 i 3, sprawdzaj膮 pod wzgl臋dem
zgodno艣ci arytmetycznej poprawno艣膰 ustalenia wynik贸w g艂osowania w obwo-
dzie. W przypadku stwierdzenia niezgodno艣ci arytmetycznych danych w pro-
tokole obwodowa komisja wyborcza obowi膮zana jest j膮 wyja艣ni膰 i odpowied-
nio poprawi膰 oraz poda膰 do publicznej wiadomo艣ci w trybie okre艣lonym w art.
77 skorygowane wyniki g艂osowania.
偶 4. Tryb przekazywania i przyjmowania oraz spos贸b post臋powania z protoko艂em,
o kt贸rym mowa w 偶 1, okre艣la Pa艅stwowa Komisja Wyborcza.
Art. 77.
Obwodowa komisja wyborcza podaje niezw艂ocznie do publicznej wiadomo艣ci wyni-
ki g艂osowania w obwodzie, poprzez wywieszenie w lokalu wyborczym, w miejscu
艂atwo dost臋pnym dla wyborc贸w, kopii protoko艂u g艂osowania w obwodzie.
Art. 78.
偶 1. Przewodnicz膮cy obwodowej komisji wyborczej niezw艂ocznie przekazuje do
w艂a艣ciwej komisji wyborczej wy偶szego stopnia, w zapiecz臋towanej kopercie,
jeden egzemplarz protoko艂u g艂osowania w obwodzie wraz z wyja艣nieniami
komisji do zg艂oszonych zarzut贸w, o kt贸rych mowa w art. 75 偶 6 i 7. M臋偶owie
zaufania maj膮 prawo uczestniczy膰 przy przekazywaniu protoko艂u.
偶 2. Wyniki g艂osowania z obwod贸w utworzonych za granic膮 s膮 przekazywane
okr臋gowej komisji wyborczej w艂a艣ciwej dla dzielnicy 艢r贸dmie艣cie miasta sto-
艂ecznego Warszawy, a wyniki g艂osowania z obwod贸w utworzonych na polskich
statkach morskich okr臋gowej komisji wyborczej w艂a艣ciwej dla siedziby ar-
matora.
偶 3. Zasady i tryb przekazywania w艂a艣ciwej komisji wyborczej wy偶szego stopnia
wynik贸w g艂osowania i protoko艂贸w g艂osowania z obwod贸w g艂osowania, o kt贸-
rych mowa w 偶 2, okre艣li Pa艅stwowa Komisja Wyborcza, po zasi臋gni臋ciu opi-
nii odpowiednio ministra w艂a艣ciwego do spraw zagranicznych oraz ministra
w艂a艣ciwego do spraw gospodarki morskiej.
Art. 79.
偶 1. Po wykonaniu czynno艣ci, o kt贸rych mowa w art. 78, przewodnicz膮cy obwo-
dowej komisji wyborczej niezw艂ocznie, w spos贸b ustalony przez Pa艅stwow膮
Komisj臋 Wyborcz膮, przekazuje w depozyt odpowiednio w贸jtowi, konsulowi
albo kapitanowi statku dokumenty z g艂osowania oraz piecz臋膰 komisji.
偶 2. Dokumenty, o kt贸rych mowa w 偶 1, s膮 udost臋pniane w艂a艣ciwemu s膮dowi w
zwi膮zku z post臋powaniami w sprawach protest贸w wyborczych oraz na 偶膮danie
s膮d贸w, prokuratury lub Policji, prowadz膮cych post臋powanie karne.
2014-02-28
㎏ancelaria Sejmu s. 38/204
Art. 80.
偶 1. Pa艅stwowa Komisja Wyborcza podaje w trakcie g艂osowania liczb臋 os贸b uj臋-
tych w spisach wyborc贸w oraz liczb臋 wyborc贸w, kt贸rym wydano karty do g艂o-
sowania.
偶 2. Obwodowe komisje wyborcze przekazuj膮 Pa艅stwowej Komisji Wyborczej w
trakcie g艂osowania dane liczbowe, o kt贸rych mowa w art. 70 偶 2.
偶 3. Pa艅stwowa Komisja Wyborcza ustala tryb i spos贸b przekazywania danych, o
kt贸rych mowa w 偶 2.
Art. 81.
偶 1. Pa艅stwowa Komisja Wyborcza mo偶e po zako艅czeniu g艂osowania, a przed
ustaleniem wynik贸w wybor贸w podawa膰 do publicznej wiadomo艣ci cz膮stkowe
nieoficjalne wyniki g艂osowania w wyborach do Sejmu i do Senatu, w wyborach
Prezydenta Rzeczypospolitej oraz w wyborach do Parlamentu Europejskiego w
Rzeczypospolitej Polskiej, ustalone na podstawie otrzymanych drog膮 elektro-
niczn膮 informacji o wynikach g艂osowania w obwodach.
偶 2. Tryb i spos贸b podawania wynik贸w, o kt贸rych mowa w 偶 1, okre艣la Pa艅stwowa
Komisja Wyborcza.
Rozdzia艂 10
Protesty wyborcze
Art. 82.
偶 1. Przeciwko wa偶no艣ci wybor贸w, wa偶no艣ci wybor贸w w okr臋gu lub wyborowi
okre艣lonej osoby mo偶e by膰 wniesiony protest z powodu:
1) dopuszczenia si臋 przest臋pstwa przeciwko wyborom, okre艣lonego w rozdzia-
le XXXI Kodeksu karnego, maj膮cego wp艂yw na przebieg g艂osowania, usta-
lenie wynik贸w g艂osowania lub wynik贸w wybor贸w lub
2) naruszenia przepis贸w kodeksu dotycz膮cych g艂osowania, ustalenia wynik贸w
g艂osowania lub wynik贸w wybor贸w, maj膮cego wp艂yw na wynik wybor贸w.
偶 2. Protest przeciwko wa偶no艣ci wybor贸w z powodu dopuszczenia si臋 przest臋pstwa
przeciwko wyborom, o kt贸rym mowa w 偶 1, lub naruszenia przez w艂a艣ciwy or-
gan wyborczy przepis贸w kodeksu dotycz膮cych g艂osowania, ustalenia wynik贸w
g艂osowania lub wynik贸w wybor贸w mo偶e wnie艣膰 wyborca, kt贸rego nazwisko w
dniu wybor贸w by艂o umieszczone w spisie wyborc贸w w jednym z obwod贸w
g艂osowania.
偶 3. Protest przeciwko wa偶no艣ci wybor贸w w okr臋gu wyborczym lub przeciwko
wyborowi pos艂a, senatora, pos艂a do Parlamentu Europejskiego, radnego lub
w贸jta mo偶e wnie艣膰 wyborca, kt贸rego nazwisko w dniu wybor贸w by艂o umiesz-
czone w spisie wyborc贸w w jednym z obwod贸w g艂osowania na obszarze dane-
go okr臋gu wyborczego.
偶 4. Protest przeciwko wyborowi Prezydenta Rzeczypospolitej mo偶e wnie艣膰 wy-
borca, kt贸rego nazwisko w dniu wybor贸w by艂o umieszczone w spisie wybor-
c贸w w jednym z obwod贸w g艂osowania.
2014-02-28
㎏ancelaria Sejmu s. 39/204
偶 5. Prawo wniesienia protestu przys艂uguje r贸wnie偶 przewodnicz膮cemu w艂a艣ciwej
komisji wyborczej i pe艂nomocnikowi wyborczemu.
Art. 83.
偶 1. Protest wyborczy wnosi si臋 do s膮du wskazanego w przepisach szczeg贸lnych
kodeksu.
偶 2. Zasady wnoszenia protest贸w i tryb ich rozpatrywania, a tak偶e orzekania o
wa偶no艣ci wybor贸w okre艣laj膮 przepisy szczeg贸lne kodeksu.
Rozdzia艂 11
Komitety wyborcze
Art. 84.
偶 1. Prawo zg艂aszania kandydat贸w w wyborach przys艂uguje komitetom wybor-
czym. Komitety wyborcze wykonuj膮 r贸wnie偶 inne czynno艣ci wyborcze, a w
szczeg贸lno艣ci prowadz膮 na zasadzie wy艂膮czno艣ci kampani臋 wyborcz膮 na rzecz
kandydat贸w.
偶 2. W wyborach do Sejmu i do Senatu oraz w wyborach do Parlamentu Europej-
skiego w Rzeczypospolitej Polskiej komitety wyborcze mog膮 by膰 tworzone
przez partie polityczne i koalicje partii politycznych oraz przez wyborc贸w.
偶 3. W wyborach Prezydenta Rzeczypospolitej komitety wyborcze mog膮 by膰 two-
rzone wy艂膮cznie przez wyborc贸w.
偶 4. W wyborach do organ贸w stanowi膮cych jednostek samorz膮du terytorialnego
oraz w wyborach w贸jta komitety wyborcze mog膮 by膰 tworzone przez partie po-
lityczne i koalicje partii politycznych, stowarzyszenia i organizacje spo艂eczne,
zwane dalej organizacjami , oraz przez wyborc贸w.
Art. 85.
偶 1. Czynno艣ci okre艣lone w kodeksie, zwi膮zane z utworzeniem komitetu wybor-
czego mog膮 by膰 wykonywane od dnia og艂oszenia aktu o zarz膮dzeniu wybor贸w
do dnia przyj臋cia przez w艂a艣ciwy organ wyborczy zawiadomienia o utworzeniu
komitetu wyborczego.
偶 2. Czynno艣ci podj臋te przed dniem og艂oszenia aktu o zarz膮dzeniu wybor贸w s膮
niewa偶ne.
Art. 86.
偶 1. Funkcj臋 komitetu wyborczego partii politycznej pe艂ni organ partii upowa偶nio-
ny do jej reprezentowania na zewn膮trz.
偶 2. Organ partii politycznej, o kt贸rym mowa w 偶 1, zawiadamia w艂a艣ciwy organ
wyborczy o utworzeniu komitetu i o zamiarze samodzielnego zg艂aszania kan-
dydat贸w oraz o powo艂aniu:
1) pe艂nomocnika wyborczego uprawnionego, z zastrze偶eniem art. 127, do wy-
st臋powania na rzecz i w imieniu komitetu wyborczego;
2) pe艂nomocnika finansowego, o kt贸rym mowa w art. 127.
2014-02-28
㎏ancelaria Sejmu s. 40/204
偶 3. W zawiadomieniu, o kt贸rym mowa w 偶 2, podaje si臋 r贸wnie偶:
1) nazw臋 komitetu wyborczego utworzon膮 zgodnie z przepisami art. 92 i art. 95
oraz adres siedziby komitetu i numer ewidencyjny, pod kt贸rym partia poli-
tyczna jest wpisana do ewidencji partii politycznych;
2) imi臋 (imiona), nazwisko, adres zamieszkania i numer ewidencyjny PESEL
pe艂nomocnika wyborczego, o kt贸rym mowa w 偶 2 pkt 1;
3) imi臋 (imiona), nazwisko, adres zamieszkania i numer ewidencyjny PESEL
pe艂nomocnika finansowego, o kt贸rym mowa w 偶 2 pkt 2.
Art. 87.
偶 1. Partie polityczne mog膮 tworzy膰 koalicje wyborcze w celu wsp贸lnego zg艂asza-
nia kandydat贸w. Partia polityczna mo偶e wchodzi膰 w sk艂ad tylko jednej koalicji
wyborczej.
偶 2. Czynno艣ci wyborcze w imieniu koalicji wyborczej wykonuje koalicyjny komi-
tet wyborczy utworzony przez organy partii politycznych upowa偶nione do re-
prezentowania partii na zewn膮trz.
偶 3. W sk艂ad koalicyjnego komitetu wyborczego wchodzi co najmniej 10 os贸b
wskazanych przez organy partii politycznych, o kt贸rych mowa w 偶 2.
偶 4. Koalicyjny komitet wyborczy powo艂uje:
1) pe艂nomocnika wyborczego uprawnionego, z zastrze偶eniem art. 127, do wy-
st臋powania na rzecz i w imieniu komitetu wyborczego;
2) pe艂nomocnika finansowego, o kt贸rym mowa w art. 127.
偶 5. Pe艂nomocnik wyborczy, o kt贸rym mowa w 偶 4 pkt 1, zawiadamia w艂a艣ciwy
organ wyborczy o utworzeniu koalicyjnego komitetu wyborczego oraz o powo-
艂aniu pe艂nomocnik贸w, o kt贸rych mowa w 偶 4.
偶 6. W zawiadomieniu, o kt贸rym mowa w 偶 5, podaje si臋 r贸wnie偶:
1) nazw臋 koalicyjnego komitetu wyborczego utworzon膮 zgodnie z przepisami
art. 92 i art. 95 oraz adres siedziby komitetu i numery ewidencyjne, pod kt贸-
rymi partie polityczne tworz膮ce koalicj臋 wyborcz膮 s膮 wpisane do ewidencji
partii politycznych;
2) imi臋 (imiona), nazwisko, adres zamieszkania i numer ewidencyjny PESEL
pe艂nomocnika wyborczego, o kt贸rym mowa w 偶 4 pkt 1;
3) imi臋 (imiona), nazwisko, adres zamieszkania i numer ewidencyjny PESEL
pe艂nomocnika finansowego, o kt贸rym mowa w 偶 4 pkt 2.
Art. 88.
偶 1. Funkcj臋 komitetu wyborczego organizacji pe艂ni organ organizacji upowa偶nio-
ny do reprezentowania jej na zewn膮trz.
偶 2. Organ, o kt贸rym mowa w 偶 1, powo艂uje:
1) pe艂nomocnika wyborczego uprawnionego, z zastrze偶eniem art. 127, do wy-
st臋powania na rzecz i w imieniu komitetu wyborczego;
2) pe艂nomocnika finansowego, o kt贸rym mowa art. 127.
2014-02-28
㎏ancelaria Sejmu s. 41/204
偶 3. Organ, o kt贸rym mowa w 偶 1, zawiadamia w艂a艣ciwy organ wyborczy o utwo-
rzeniu komitetu wyborczego oraz o powo艂aniu pe艂nomocnik贸w, o kt贸rych mo-
wa w 偶 2.
偶 4. W zawiadomieniu, o kt贸rym mowa w 偶 3, podaje si臋 r贸wnie偶:
1) nazw臋 komitetu wyborczego utworzon膮 zgodnie z przepisami art. 92 i art. 95
oraz adres siedziby komitetu i numer ewidencyjny, pod kt贸rym organizacja
jest wpisana do rejestru organizacji;
2) imi臋 (imiona), nazwisko, adres zamieszkania i numer ewidencyjny PESEL
pe艂nomocnika wyborczego, o kt贸rym mowa w 偶 2 pkt 1;
3) imi臋 (imiona), nazwisko, adres zamieszkania i numer ewidencyjny PESEL
pe艂nomocnika finansowego, o kt贸rym mowa w 偶 2 pkt 2.
Art. 89.
偶 1. Obywatele, w liczbie co najmniej 15, maj膮cy prawo wybierania mog膮 tworzy膰
komitet wyborczy wyborc贸w.
偶 2. Komitet wyborczy wyborc贸w powo艂uje:
1) pe艂nomocnika wyborczego uprawnionego, z zastrze偶eniem art. 127, do wy-
st臋powania na rzecz i w imieniu komitetu wyborczego;
2) pe艂nomocnika finansowego, o kt贸rym mowa w art. 127.
偶 3. Pe艂nomocnika wyborczego i pe艂nomocnika finansowego powo艂uje si臋 spo艣r贸d
os贸b wchodz膮cych w sk艂ad komitetu wyborczego.
偶 4. Pe艂nomocnik wyborczy, o kt贸rym mowa w 偶 2 pkt 1, zawiadamia w艂a艣ciwy
organ wyborczy o utworzeniu komitetu wyborczego wyborc贸w. W zawiado-
mieniu podaje si臋 imiona, nazwiska, adresy zamieszkania oraz numery ewiden-
cyjne PESEL obywateli tworz膮cych komitet wyborczy wyborc贸w.
偶 5. W zawiadomieniu, o kt贸rym mowa w 偶 4, podaje si臋 r贸wnie偶:
1) nazw臋 komitetu wyborczego utworzon膮 zgodnie z przepisami art. 92 i art. 95
oraz adres siedziby komitetu;
2) imi臋 (imiona), nazwisko, adres zamieszkania i numer ewidencyjny PESEL
pe艂nomocnika wyborczego, o kt贸rym mowa w 偶 2 pkt 1;
3) imi臋 (imiona), nazwisko, adres zamieszkania i numer ewidencyjny PESEL
pe艂nomocnika finansowego, o kt贸rym mowa w 偶 2 pkt 2.
Art. 90.
偶 1. W celu zg艂oszenia kandydata na Prezydenta Rzeczypospolitej obywatele w
liczbie co najmniej 15, maj膮cy prawo wybierania, tworz膮 komitet wyborczy.
Komitet ten na zasadzie wy艂膮czno艣ci prowadzi kampani臋 wyborcz膮 na rzecz
zg艂oszonego kandydata.
偶 2. Zg艂oszenie kandydata na Prezydenta Rzeczypospolitej musi by膰 poparte pod-
pisami co najmniej 100 000 obywateli maj膮cych prawo wybierania do Sejmu.
偶 3. Komitet wyborczy powo艂uje:
1) pe艂nomocnika wyborczego uprawnionego, z zastrze偶eniem art. 127, do wy-
st臋powania na rzecz komitetu i w imieniu komitetu wyborczego;
2) pe艂nomocnika finansowego, o kt贸rym mowa w art. 127.
2014-02-28
㎏ancelaria Sejmu s. 42/204
偶 4. Pe艂nomocnikiem wyborczym lub pe艂nomocnikiem finansowym nie mo偶e by膰
kandydat na Prezydenta Rzeczypospolitej.
偶 5. Pe艂nomocnik wyborczy, o kt贸rym mowa w 偶 3 pkt 1, zawiadamia Pa艅stwow膮
Komisje Wyborcz膮 o utworzeniu komitetu wyborczego wyborc贸w. W zawia-
domieniu podaje si臋 imiona, nazwiska, adresy zamieszkania oraz numery ewi-
dencyjne PESEL obywateli tworz膮cych komitet wyborczy.
偶 6. W zawiadomieniu o utworzeniu komitetu wyborczego podaje si臋:
1) nazw臋 komitetu wyborczego oraz adres jego siedziby;
2) imi臋 (imiona), nazwisko, adres zamieszkania i numer ewidencyjny PESEL
pe艂nomocnika wyborczego i pe艂nomocnika finansowego.
Art. 91.
Szczeg贸艂owe zasady tworzenia komitet贸w wyborczych oraz zg艂aszania ich w艂a艣ci-
wym organom wyborczym okre艣laj膮 przepisy szczeg贸lne kodeksu.
Art. 92.
偶 1. Nazwa komitetu wyborczego partii politycznej zawiera wyrazy Komitet Wy-
borczy oraz nazw臋 partii politycznej lub skr贸t nazwy tej partii, wynikaj膮ce z
wpisu do ewidencji partii politycznych.
偶 2. Nazwa koalicyjnego komitetu wyborczego zawiera wyrazy Koalicyjny Komi-
tet Wyborczy oraz nazw臋 koalicji wyborczej lub skr贸t nazwy tej koalicji wy-
borczej. Nazw膮 koalicji wyborczej mog膮 by膰 r贸wnie偶 nazwy partii politycz-
nych tworz膮cych koalicj臋 wyborcz膮 lub skr贸ty nazw tych partii, wynikaj膮ce z
wpisu tych partii do ewidencji partii politycznych. Nazwa koalicji wyborczej
mo偶e sk艂ada膰 si臋 z co najwy偶ej 45 znak贸w drukarskich, wliczaj膮c spacje.
偶 3. Nazwa komitetu wyborczego organizacji zawiera wyrazy Komitet Wyborczy
oraz nazw臋 organizacji lub skr贸t nazwy tej organizacji, wynikaj膮ce z wpisu do
rejestru organizacji prowadzonego przez w艂a艣ciwy organ.
偶 4. Nazwa komitetu wyborczego wyborc贸w zawiera wyrazy Komitet Wyborczy
Wyborc贸w oraz nazw臋 komitetu wyborczego lub skr贸t jego nazwy odr贸偶nia-
j膮ce si臋 wyraznie od nazw i skr贸t贸w nazw innych komitet贸w wyborczych.
偶 5. Nazwa komitetu wyborczego wyborc贸w utworzonego w celu udzia艂u w wybo-
rach Prezydenta Rzeczypospolitej zawiera wyrazy Komitet Wyborczy Kandy-
data na Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej oraz imi臋 i nazwisko kandydata.
偶 6. Nazwa i skr贸t nazwy komitetu wyborczego powinny odr贸偶nia膰 si臋 wyraznie
od nazw i skr贸t贸w nazw innych komitet贸w wyborczych.
Art. 93.
偶 1. Wzorcem symbolu graficznego komitetu wyborczego partii politycznej mo偶e
by膰 wzorzec symbolu graficznego tej partii, wynikaj膮cy z wpisu do ewidencji
partii politycznych.
偶 2. Wzorcem symbolu graficznego koalicyjnego komitetu wyborczego mog膮 by膰
wzorce symboli graficznych partii politycznych tworz膮cych koalicj臋 wyborcz膮
lub wzorzec symbolu graficznego jednej z tych partii, wynikaj膮ce z wpis贸w
tych partii do ewidencji partii politycznych.
2014-02-28
㎏ancelaria Sejmu s. 43/204
偶 3. Wzorzec symbolu graficznego komitetu wyborczego wyborc贸w musi odr贸偶-
nia膰 si臋 wyraznie od wzorc贸w symboli graficznych innych komitet贸w wybor-
czych.
Art. 94.
Nazwa, skr贸t nazwy i wzorzec symbolu graficznego komitetu wyborczego korzystaj膮
z ochrony prawnej przewidzianej dla d贸br osobistych.
Art. 95.
偶 1. Nie stanowi wady zawiadomienia o utworzeniu komitetu wyborczego partii
politycznej lub komitetu wyborczego organizacji, wpisanych odpowiednio do
ewidencji lub rejestru prowadzonych przez w艂a艣ciwy organ, okre艣lenie w nim
nazwy lub skr贸tu nazwy tych samych lub niedostatecznie r贸偶ni膮cych si臋 od
nazw lub skr贸t贸w nazw innych komitet贸w wyborczych. Organ, kt贸ry wyda艂
wcze艣niej postanowienie o przyj臋ciu zawiadomienia o utworzeniu komitetu
wyborczego, w kt贸rym podano t臋 sam膮 lub niedostatecznie r贸偶ni膮c膮 si臋 nazw臋
lub skr贸t nazwy, po porozumieniu z pe艂nomocnikiem wyborczym tego komite-
tu zmienia postanowienie, okre艣laj膮c w nim now膮 nazw臋 lub skr贸t nazwy ko-
mitetu. W razie braku porozumienia organ, kt贸ry wyda艂 postanowienie, uchyla
je i wzywa pe艂nomocnika wyborczego do usuni臋cia wady w terminie 3 dni.
Przepisy art. 97 偶 2 i 3 stosuje si臋 odpowiednio.
偶 2. Nazwa i skr贸t nazwy komitetu wyborczego utworzonego przez wyborc贸w
zrzeszonych w zarejestrowanych organizacjach mniejszo艣ci narodowych mog膮
by膰 to偶same z nazw膮 i skr贸tem nazwy tej organizacji. Do zawiadomienia o
utworzeniu takiego komitetu do艂膮cza si臋 dokument w艂a艣ciwego organu statu-
towego organizacji mniejszo艣ci narodowej potwierdzaj膮cy utworzenie komitetu
wyborczego przez wyborc贸w b臋d膮cych cz艂onkami tej organizacji.
偶 3. Nazwa i skr贸t nazwy komitetu wyborczego wyborc贸w musz膮 by膰 r贸偶ne od
nazw lub skr贸tu nazw partii politycznych lub organizacji, wpisanych odpo-
wiednio do ewidencji lub rejestru, prowadzonych przez w艂a艣ciwy organ.
Art. 96.
Mo偶na by膰 pe艂nomocnikiem wyborczym lub pe艂nomocnikiem finansowym tylko
jednego komitetu wyborczego.
Art. 97.
偶 1. Je偶eli zawiadomienie, o kt贸rym mowa w art. 86 偶 2, art. 87 偶 5, art. 88 偶 3, art.
89 偶 4 i art. 90 偶 5 spe艂nia warunki okre艣lone w kodeksie, w艂a艣ciwy organ wy-
borczy, w terminie 3 dni od dnia jego dor臋czenia, postanawia o przyj臋ciu za-
wiadomienia. Postanowienie o przyj臋ciu zawiadomienia dor臋cza si臋 nie-
zw艂ocznie pe艂nomocnikowi wyborczemu.
偶 2. Je偶eli zawiadomienie wykazuje wady, w艂a艣ciwy organ wyborczy, w terminie 3
dni od dnia dor臋czenia zawiadomienia wzywa pe艂nomocnika wyborczego do
ich usuni臋cia w terminie 5 dni. W przypadku nieusuni臋cia wad w terminie w艂a-
艣ciwy organ wyborczy, odmawia przyj臋cia zawiadomienia. Postanowienie o
2014-02-28
㎏ancelaria Sejmu s. 44/204
odmowie przyj臋cia zawiadomienia, wraz z uzasadnieniem, dor臋cza si臋 nie-
zw艂ocznie pe艂nomocnikowi wyborczemu.
偶 3. Pe艂nomocnikowi wyborczemu s艂u偶y prawo wniesienia skargi do w艂a艣ciwego
organu na postanowienie o odmowie przyj臋cia zawiadomienia.
Art. 98.
Komitet wyborczy mo偶e wykonywa膰 czynno艣ci wyborcze po wydaniu przez w艂a艣ci-
wy organ wyborczy postanowienia o przyj臋ciu zawiadomienia, o kt贸rym mowa w
art. 97.
Art. 99.
W艂a艣ciwy organ wyborczy podaje do publicznej wiadomo艣ci w Biuletynie Informacji
Publicznej informacj臋 o przyj臋ciu zawiadomie艅, o kt贸rych mowa w art. 97.
Art. 100.
偶 1. Komitet wyborczy, z zastrze偶eniem 偶 2 i 3, ulega rozwi膮zaniu z mocy prawa
po up艂ywie 60 dni od dnia:
1) przyj臋cia sprawozdania finansowego komitetu wyborczego przez w艂a艣ciwy
organ wyborczy albo
2) bezskutecznego up艂ywu terminu do wniesienia skargi albo odwo艂ania, o kt贸-
rych mowa w art. 145 偶 1 i 5, albo
3) wydania orzeczenia, o kt贸rym mowa w art. 145 偶 2 albo 5, uwzgl臋dniaj膮ce-
go skarg臋 albo odwo艂anie na postanowienie w艂a艣ciwego organu wyborczego
w przedmiocie odrzucenia sprawozdania.
偶 2. Komitet wyborczy, kt贸remu przys艂uguje prawo do dotacji podmiotowej, o kt贸-
rej mowa w art. 150 lub art. 151, ulega rozwi膮zaniu z mocy prawa po up艂ywie 6
miesi臋cy od dnia otrzymania dotacji.
偶 3. Je偶eli wniesiono protest przeciwko wa偶no艣ci wybor贸w, wa偶no艣ci wybor贸w w
okr臋gu wyborczym lub wa偶no艣ci wyboru okre艣lonej osoby, komitet wyborczy,
kt贸ry zarejestrowa艂 listy kandydat贸w lub kandydata, nie ulega rozwi膮zaniu
przed uprawomocnieniem si臋 orzeczenia s膮du.
Art. 101.
偶 1. Komitet wyborczy mo偶e ulec rozwi膮zaniu przed dniem wybor贸w w trybie
przepis贸w o jego utworzeniu, z zastrze偶eniem 偶 3. O rozwi膮zaniu komitetu za-
wiadamia si臋 niezw艂ocznie organ wyborczy, kt贸ry przyj膮艂 zawiadomienie o
utworzeniu komitetu, a je偶eli rozwi膮zanie komitetu nast膮pi艂o po zarejestrowa-
niu listy kandydat贸w lub kandydata, tak偶e w艂a艣ciw膮 komisj臋 wyborcz膮.
偶 2. Po przyj臋ciu przez w艂a艣ciwy organ wyborczy zawiadomienia o utworzeniu ko-
alicyjnego komitetu wyborczego zmiany sk艂adu koalicji wyborczej s膮 niedo-
puszczalne. O艣wiadczenie jednostronne uczestnika koalicji wyborczej o wyst膮-
pieniu z koalicji wyborczej nie rodzi skutk贸w prawnych.
偶 3. Komitet wyborczy wyborc贸w ulega rozwi膮zaniu z mocy prawa, je偶eli liczba
os贸b, kt贸re utworzy艂y komitet wyborczy b臋dzie mniejsza od okre艣lonej w ko-
2014-02-28
㎏ancelaria Sejmu s. 45/204
deksie minimalnej liczby wymaganej dla utworzenia danego komitetu wybor-
czego wyborc贸w.
Art. 102.
偶 1. Pe艂nomocnik wyborczy w terminie 7 dni od dnia przyj臋cia przez w艂a艣ciwy or-
gan wyborczy zawiadomienia o utworzeniu komitetu wyborczego zawiadamia
ten organ o adresie strony internetowej na kt贸rej komitet wyborczy umieszcza
informacje okre艣lone w kodeksie.
偶 2. W艂a艣ciwy organ wyborczy podaje informacj臋 o adresach stron internetowych,
o kt贸rych mowa w 偶 1, w Biuletynie Informacji Publicznej.
偶 3. Obowi膮zek, o kt贸rym mowa w 偶 1, nie dotyczy komitet贸w wyborczych, kt贸re
zg艂aszaj膮 kandydata lub kandydat贸w wy艂膮cznie do rady gminy lub rady powia-
tu.
Art. 103.
偶 1. Pe艂nomocnik wyborczy lub osoba przez niego upowa偶niona mo偶e wyznaczy膰
po jednym m臋偶u zaufania do ka偶dej obwodowej komisji wyborczej. Je偶eli ko-
mitet wyborczy nie zarejestrowa艂 kandydat贸w lub list kandydat贸w we wszyst-
kich okr臋gach wyborczych, m臋偶贸w zaufania mo偶e wyznaczy膰 do obwodowej
komisji wyborczej na obszarze okr臋gu, w kt贸rym zarejestrowa艂 kandydata lub
list臋 kandydat贸w. W wyborach w贸jta komitet wyborczy mo偶e wyznaczy膰 m臋-
偶贸w zaufania na obszarze ca艂ej gminy.
偶 2. Pe艂nomocnik wyborczy lub osoba przez niego upowa偶niona wydaje m臋偶om
zaufania za艣wiadczenie wed艂ug wzoru okre艣lonego przez Pa艅stwow膮 Komisj臋
Wyborcz膮.
偶 3. Funkcj臋 m臋偶a zaufania przy Pa艅stwowej Komisji Wyborczej, okr臋gowej ko-
misji wyborczej i terytorialnej komisji wyborczej mo偶e pe艂ni膰 pe艂nomocnik
wyborczy lub osoba przez niego upowa偶niona.
Rozdzia艂 12
Kampania wyborcza
Art. 104.
Kampania wyborcza rozpoczyna si臋 z dniem og艂oszenia aktu w艂a艣ciwego organu o
zarz膮dzeniu wybor贸w i ulega zako艅czeniu na 24 godziny przed dniem g艂osowania.
Art. 105.
偶 1. Agitacj膮 wyborcz膮 jest publiczne nak艂anianie lub zach臋canie, do g艂osowania w
okre艣lony spos贸b lub do g艂osowania na kandydata okre艣lonego komitetu wy-
borczego.
偶 2. Agitacj臋 wyborcz膮 mo偶na prowadzi膰 od dnia przyj臋cia przez w艂a艣ciwy organ
zawiadomienia o utworzeniu komitetu wyborczego na zasadach, w formach i w
miejscach, okre艣lonych przepisami kodeksu.
2014-02-28
㎏ancelaria Sejmu s. 46/204
Art. 106.
偶 1. Ka偶dy wyborca mo偶e prowadzi膰 agitacj臋 wyborcz膮 na rzecz kandydat贸w, w
tym zbiera膰 podpisy popieraj膮ce zg艂oszenia kandydat贸w, po uzyskaniu pisem-
nej zgody pe艂nomocnika wyborczego.
偶 2. Podpisy, o kt贸rych mowa w 偶 1, mo偶na zbiera膰 w miejscu, czasie i w spos贸b
wykluczaj膮cy stosowanie jakichkolwiek nacisk贸w zmierzaj膮cych do ich wy-
muszenia.
偶 3. Zbieranie lub sk艂adanie podpis贸w w zamian za korzy艣膰 finansow膮 lub osobist膮
jest zabronione.
Art. 107.
偶 1. W dniu g艂osowania oraz na 24 godziny przed tym dniem prowadzenie agitacji
wyborczej, w tym zwo艂ywanie zgromadze艅, organizowanie pochod贸w i mani-
festacji, wyg艂aszanie przem贸wie艅 oraz rozpowszechnianie materia艂贸w wybor-
czych jest zabronione.
偶 2. Agitacja wyborcza w lokalu wyborczym oraz na terenie budynku, w kt贸rym
ten lokal si臋 znajduje, jest zabroniona.
Art. 108.
偶 1. Zabrania si臋 prowadzenia agitacji wyborczej:
1) na terenie urz臋d贸w administracji rz膮dowej i administracji samorz膮du teryto-
rialnego oraz s膮d贸w;
2) na terenie zak艂ad贸w pracy w spos贸b i w formach zak艂贸caj膮cych ich normal-
ne funkcjonowanie;
3) na terenie jednostek wojskowych i innych jednostek organizacyjnych podle-
g艂ych Ministrowi Obrony Narodowej oraz oddzia艂贸w obrony cywilnej, a
tak偶e skoszarowanych jednostek podleg艂ych ministrowi w艂a艣ciwemu do
spraw wewn臋trznych.
偶 2. Zabroniona jest agitacja wyborcza na terenie szk贸艂 wobec uczni贸w.
偶 3. Za agitacj臋 wyborcz膮 nie uznaje si臋 prowadzonych przez szko艂臋 zaj臋膰 z zakre-
su edukacji obywatelskiej polegaj膮cych na upowszechnianiu w艣r贸d uczni贸w
wiedzy o prawach i obowi膮zkach obywateli, znaczeniu wybor贸w w funkcjo-
nowaniu demokratycznego pa艅stwa prawa oraz zasadach organizacji wybor贸w.
偶 4. Zabrania si臋 komitetom wyborczym, kandydatom oraz wyborcom prowadz膮-
cym agitacj臋 wyborcz膮 na rzecz komitet贸w wyborczych lub kandydat贸w orga-
nizowania loterii fantowych, innego rodzaju gier losowych oraz konkurs贸w, w
kt贸rych wygranymi s膮 nagrody pieni臋偶ne lub przedmioty o warto艣ci wy偶szej
ni偶 warto艣膰 przedmiot贸w zwyczajowo u偶ywanych w celach reklamowych lub
promocyjnych.
偶 5. Zabrania si臋 podawania oraz dostarczania, w ramach prowadzonej agitacji wy-
borczej, napoj贸w alkoholowych nieodp艂atnie lub po cenach sprzeda偶y netto
mo偶liwych do uzyskania, nie wy偶szych od cen nabycia lub koszt贸w wytworze-
nia.
2014-02-28
㎏ancelaria Sejmu s. 47/204
Art. 109.
偶 1. Materia艂em wyborczym jest ka偶dy pochodz膮cy od komitetu wyborczego upu-
bliczniony i utrwalony przekaz informacji maj膮cy zwi膮zek z zarz膮dzonymi
wyborami.
偶 2. Materia艂y wyborcze powinny zawiera膰 wyrazne oznaczenie komitetu wybor-
czego, od kt贸rego pochodz膮.
偶 3. Materia艂y wyborcze podlegaj膮 ochronie prawnej.
Art. 110.
偶 1. Na 艣cianach budynk贸w, przystankach komunikacji publicznej, tablicach i s艂u-
pach og艂oszeniowych, ogrodzeniach, latarniach, urz膮dzeniach energetycznych,
telekomunikacyjnych i innych mo偶na umieszcza膰 plakaty i has艂a wyborcze wy-
艂膮cznie po uzyskaniu zgody w艂a艣ciciela lub zarz膮dcy nieruchomo艣ci, obiektu
albo urz膮dzenia.
偶 2. Przy ustawianiu w艂asnych urz膮dze艅 og艂oszeniowych w celu prowadzenia kam-
panii wyborczej nale偶y stosowa膰 obowi膮zuj膮ce przepisy porz膮dkowe. Przepis
art. 109 stosuje si臋 odpowiednio.
偶 3. Plakaty i has艂a wyborcze nale偶y umieszcza膰 w taki spos贸b, aby mo偶na je by艂o
usun膮膰 bez powodowania szk贸d.
偶 4. (utraci艂 moc).16)
偶 5. Policja lub stra偶 gminna jest obowi膮zana usuwa膰 na koszt komitet贸w wybor-
czych plakaty i has艂a wyborcze, kt贸rych spos贸b umieszczenia mo偶e zagra偶a膰
偶yciu lub zdrowiu ludzi albo bezpiecze艅stwu mienia b膮dz bezpiecze艅stwu w
ruchu drogowym.
偶 6. Plakaty i has艂a wyborcze oraz urz膮dzenia og艂oszeniowe ustawione w celu pro-
wadzenia agitacji wyborczej pe艂nomocnicy wyborczy obowi膮zani s膮 usun膮膰 w
terminie 30 dni po dniu wybor贸w.
偶 7. W贸jt postanawia o usuni臋ciu plakat贸w i hase艂 wyborczych oraz urz膮dze艅 og艂o-
szeniowych nieusuni臋tych przez obowi膮zanych do tego pe艂nomocnik贸w wy-
borczych w terminie, o kt贸rym mowa w 偶 6. Koszty usuni臋cia ponosz膮 obo-
wi膮zani.
16)
Na podstawie wyroku TK z dn. 20.07.2011 r., sygn. akt K 9/11 (Dz. U. Nr 149, poz. 889).
2014-02-28
㎏ancelaria Sejmu s. 48/204
Art. 111.
偶 1. Je偶eli rozpowszechniane, w tym r贸wnie偶 w prasie w rozumieniu ustawy z dnia
26 stycznia 1984 r. Prawo prasowe (Dz. U. Nr 5, poz. 24, z p贸zn. zm.17)), ma-
teria艂y wyborcze, w szczeg贸lno艣ci plakaty, ulotki i has艂a, a tak偶e wypowiedzi
lub inne formy prowadzonej agitacji wyborczej, zawieraj膮 informacje niepraw-
dziwe, kandydat lub pe艂nomocnik wyborczy zainteresowanego komitetu wy-
borczego ma prawo wnie艣膰 do s膮du okr臋gowego wniosek o wydanie orzecze-
nia:
1) zakazu rozpowszechniania takich informacji;
2) przepadku materia艂贸w wyborczych zawieraj膮cych takie informacje;
3) nakazania sprostowania takich informacji;
4) nakazania publikacji odpowiedzi na stwierdzenia naruszaj膮ce dobra osobi-
ste;
5) nakazania przeproszenia osoby, kt贸rej dobra osobiste zosta艂y naruszone;
6) nakazania uczestnikowi post臋powania wp艂acenia kwoty do 100 000 z艂otych
na rzecz organizacji po偶ytku publicznego.
偶 2. S膮d okr臋gowy rozpoznaje wniosek, o kt贸rym mowa w 偶 1, w ci膮gu 24 godzin
w post臋powaniu nieprocesowym. S膮d mo偶e rozpozna膰 spraw臋 w przypadku
usprawiedliwionej nieobecno艣ci wnioskodawcy lub uczestnika post臋powania,
kt贸rzy o terminie rozprawy zostali prawid艂owo powiadomieni. Postanowienie
ko艅cz膮ce post臋powanie w sprawie s膮d niezw艂ocznie dor臋cza wraz z uzasadnie-
niem osobie zainteresowanej, o kt贸rej mowa w 偶 1, i zobowi膮zanemu do wy-
konania postanowienia s膮du.
偶 3. Na postanowienie s膮du okr臋gowego przys艂uguje w ci膮gu 24 godzin za偶alenie
do s膮du apelacyjnego, kt贸ry rozpoznaje je w ci膮gu 24 godzin. Od postanowie-
nia s膮du apelacyjnego nie przys艂uguje skarga kasacyjna i podlega ono natych-
miastowemu wykonaniu.
偶 4. Publikacja sprostowania, odpowiedzi lub przeprosin nast臋puje najp贸zniej w
ci膮gu 48 godzin, na koszt zobowi膮zanego. W orzeczeniu s膮d wskazuje pras臋 w
rozumieniu ustawy z dnia 26 stycznia 1984 r. Prawo prasowe, w kt贸rej nast膮-
pi膰 ma publikacja, oraz termin publikacji.
偶 5. W razie odmowy lub niezamieszczenia sprostowania, odpowiedzi lub przepro-
sin przez zobowi膮zanego w spos贸b okre艣lony w postanowieniu s膮du s膮d, na
wniosek zainteresowanego, zarz膮dza opublikowanie sprostowania, odpowiedzi
lub przeprosin w trybie egzekucyjnym, na koszt zobowi膮zanego.
偶 5a. Do sprostowania, odpowiedzi lub przeprosin publikowanych w programach
nadawc贸w radiowych lub telewizyjnych stosuje si臋 przepisy ustawy z dnia 29
grudnia 1992 r. o radiofonii i telewizji dotycz膮ce dzia艂alno艣ci reklamowej w
programach telewizyjnych i radiowych, z tym 偶e czas przeznaczony na ich pu-
17)
Zmiany wymienionej ustawy zosta艂y og艂oszone w Dz. U. z 1988 r. Nr 41, poz. 324, z 1989 r. Nr
34, poz. 187, z 1990 r. Nr 29, poz. 173, z 1991 r. Nr 100, poz. 442, z 1996 r. Nr 114, poz. 542, z
1997 r. Nr 88, poz. 554 i Nr 121, poz. 770, z 1999 r. Nr 90, poz. 999, z 2001 r. Nr 112, poz. 1198, z
2002 r. Nr 153, poz. 1271, z 2004 r. Nr 111, poz. 1181, z 2005 r. Nr 39, poz. 377, z 2007 r. Nr 89,
poz. 590, z 2010 r. Nr 182, poz. 1228 i Nr 235, poz. 1551 oraz z 2011 r. Nr 85, poz. 459.
2014-02-28
㎏ancelaria Sejmu s. 49/204
blikacj臋 nie jest wliczany do dopuszczalnego wymiaru czasu emisji reklam
okre艣lonego w art. 16 tej ustawy.
偶 6. W sprawach, o kt贸rych mowa w 偶 1, 4 i 5, przepisu art. 104 nie stosuje si臋.
Art. 112.
Informacje, komunikaty, apele i has艂a wyborcze, og艂aszane w prasie drukowanej na
koszt komitet贸w wyborczych musz膮 zawiera膰 wskazanie, przez kogo s膮 op艂acane i
od kogo pochodz膮. Odpowiedzialnym za umieszczenie tego wskazania jest redaktor
w rozumieniu ustawy z dnia 26 stycznia 1984 r. Prawo prasowe.
Art. 113.
Wykonanie uprawnie艅 wynikaj膮cych z kodeksu nie ogranicza mo偶liwo艣ci dochodze-
nia przez osoby pokrzywdzone lub poszkodowane uprawnie艅 na podstawie przepi-
s贸w innych ustaw, wobec os贸b, kt贸rych dzia艂anie lub zaniechania w toku kampanii
wyborczej naruszy艂o cudze dobra osobiste lub maj膮tkowe.
Art. 114.
W贸jt niezw艂ocznie po rozpocz臋ciu kampanii wyborczej zapewni na obszarze gminy
odpowiedni膮 liczb臋 miejsc przeznaczonych na bezp艂atne umieszczanie urz臋dowych
obwieszcze艅 wyborczych i plakat贸w wszystkich komitet贸w wyborczych oraz poda
wykaz tych miejsc do publicznej wiadomo艣ci w spos贸b zwyczajowo przyj臋ty oraz w
Biuletynie Informacji Publicznej.
Art. 115.
偶 1. Na 24 godziny przed dniem g艂osowania a偶 do zako艅czenia g艂osowania zabra-
nia si臋 podawania do publicznej wiadomo艣ci wynik贸w przedwyborczych bada艅
(sonda偶y) opinii publicznej dotycz膮cych przewidywanych zachowa艅 wybor-
czych i wynik贸w wybor贸w oraz wynik贸w sonda偶y wyborczych przeprowadza-
nych w dniu g艂osowania.
偶 2. Przepis 偶 1 stosuje si臋 na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej.
Rozdzia艂 13
Kampania wyborcza w programach nadawc贸w radiowych i telewizyjnych
Art. 116. (utraci艂 moc).18)
Art. 117.
偶 1. Komitetom wyborczym, kt贸rych kandydaci zostali zarejestrowani przys艂uguje,
w okresie od 15 dnia przed dniem wybor贸w do dnia zako艅czenia kampanii wy-
borczej, prawo do rozpowszechniania nieodp艂atnie audycji wyborczych, w pro-
gramach publicznych nadawc贸w radiowych i telewizyjnych na koszt tych na-
dawc贸w.
18)
Na podstawie wyroku TK z dn. 20.07.2011 r., sygn. akt K 9/11 (Dz. U. Nr 149, poz. 889).
2014-02-28
㎏ancelaria Sejmu s. 50/204
偶 2. Przez poj臋cie rozpowszechniania nieodp艂atnie audycji wyborczych rozumie si臋
zar贸wno rejestracj臋 i emisj臋 wyst膮pie艅 przedstawicieli komitet贸w wyborczych
b膮dz kandydat贸w, jak i rejestracj臋 oraz emisj臋 audycji wyborczych przygoto-
wanych przez komitety wyborcze.
偶 3. Audycj膮 wyborcz膮 jest cz臋艣膰 programu radiowego lub telewizyjnego, niepo-
chodz膮ca od nadawcy, stanowi膮ca odr臋bn膮 ca艂o艣膰 ze wzgl臋du na tre艣膰 lub for-
m臋.
偶 4. Czas antenowy przys艂uguj膮cy jednemu komitetowi wyborczemu nie mo偶e by膰
odst臋powany innemu komitetowi wyborczemu.
偶 5. Audycje wyborcze jednego komitetu wyborczego nie mog膮 zawiera膰 tre艣ci sta-
nowi膮cych agitacj臋 wyborcz膮 na rzecz innego komitetu wyborczego lub jego
kandydat贸w.
偶 6. Krajowa Rada Radiofonii i Telewizji po zasi臋gni臋ciu opinii Pa艅stwowej Ko-
misji Wyborczej oraz w艂a艣ciwych zarz膮d贸w publicznych nadawc贸w radiowych
i telewizyjnych oraz w艂a艣ciwych rad programowych, okre艣li, w drodze rozpo-
rz膮dzenia:
1) czas przeznaczony na rozpowszechnianie nieodp艂atnie audycji wyborczych
w ka偶dym z program贸w og贸lnokrajowych i program贸w regionalnych,
2) ramowy podzia艂 czasu rozpowszechniania nieodp艂atnie audycji wyborczych
w okresie od 15 dnia przed dniem g艂osowania do dnia zako艅czenia kampa-
nii wyborczej,
3) tryb post臋powania w sprawach podzia艂u czasu rozpowszechniania nieod-
p艂atnie audycji wyborczych,
4) zakres rejestracji oraz spos贸b przygotowania i emisji audycji wyborczych,
uwzgl臋dniaj膮c typ i rodzaj no艣nika zapisu audycji wyborczej,
5) spos贸b rozpowszechniania informacji o terminach emisji audycji wybor-
czych
maj膮c na wzgl臋dzie rodzaj przeprowadzanych wybor贸w oraz konieczno艣膰
zapewnienia najwy偶szego standardu technicznego emitowanych audycji wy-
borczych, a tak偶e powszechnej dost臋pno艣ci audycji wyborczych i informacji o
terminach ich emisji.
Art. 118.
偶 1. Audycje wyborcze komitetu wyborczego dostarczane s膮 do publicznych na-
dawc贸w radiowych i telewizyjnych nie p贸zniej ni偶 na 24 godziny przed dniem
ich rozpowszechnienia.
偶 2. Czas audycji wyborczych dostarczonych przez komitety wyborcze nie mo偶e
przekracza膰 czasu ustalonego dla nich na podstawie przepis贸w wydanych na
podstawie art. 117 偶 6.
偶 3. W przypadku stwierdzenia przez publicznego nadawc臋 radiowego lub telewi-
zyjnego, 偶e dostarczone przez komitet wyborczy materia艂y audycji wyborczych
przekraczaj膮 czas ustalony dla tych audycji, wzywa bezzw艂ocznie komitet wy-
borczy do skr贸cenia czasu audycji. W razie bezskutecznego wezwania nadawca
przerywa emisj臋 audycji wyborczej w chwili, kiedy up艂yn膮艂 czas audycji przy-
s艂uguj膮cy danemu komitetowi.
2014-02-28
㎏ancelaria Sejmu s. 51/204
Art. 119. (utraci艂 moc).19)
Art. 120.
偶 1. Telewizja Polska Sp贸艂ka Akcyjna, zwana dalej Telewizj膮 Polsk膮 , ma obo-
wi膮zek przeprowadzenia debat pomi臋dzy przedstawicielami tych komitet贸w
wyborczych w wyborach do Sejmu lub w wyborach do Parlamentu Europej-
skiego w Rzeczypospolitej Polskiej, kt贸re zarejestrowa艂y swoje listy kandyda-
t贸w we wszystkich okr臋gach wyborczych, a w przypadku wybor贸w Prezydenta
Rzeczypospolitej pomi臋dzy kandydatami. Czas debat nie jest wliczany do
czasu antenowego, o kt贸rym mowa w art. 117.20)
偶 2. Krajowa Rada Radiofonii i Telewizji okre艣li w drodze rozporz膮dzenia, po za-
si臋gni臋ciu opinii Zarz膮du Telewizji Polskiej, szczeg贸艂owe zasady i tryb prze-
prowadzenia debat, o kt贸rych mowa w 偶 1, w tym czas trwania debat i program
og贸lnokrajowy, w kt贸rym debaty b臋d膮 przeprowadzane, spos贸b przygotowania
i emisji debat, oraz spos贸b upowszechnienia informacji o terminie emisji debat
tak, aby zapewni膰 poszanowanie zasady r贸wno艣ci w prezentowaniu stano-
wisk i opinii uczestnik贸w debaty.
Art. 121.
Szczeg贸艂owe zasady i tryb prowadzenia agitacji wyborczej w programach publicz-
nych i niepublicznych nadawc贸w radiowych i telewizyjnych okre艣laj膮 przepisy
szczeg贸lne kodeksu.
Art. 122.
偶 1. Publiczni nadawcy radiowi i telewizyjni zapewniaj膮 Pa艅stwowej Komisji Wy-
borczej oraz komisarzom wyborczym, w okresie od dnia og艂oszenia aktu o za-
rz膮dzeniu wybor贸w do dnia g艂osowania w艂膮cznie, mo偶liwo艣膰 przedstawienia
nieodp艂atnie, odpowiednio, w programach og贸lnokrajowych oraz regionalnych
informacji, wyja艣nie艅 i komunikat贸w zwi膮zanych z zarz膮dzonymi wyborami
oraz obowi膮zuj膮cymi w danych wyborach przepisami prawnymi.
偶 2. Krajowa Rada Radiofonii i Telewizji, po zasi臋gni臋ciu opinii Pa艅stwowej Ko-
misji Wyborczej i zarz膮d贸w publicznych nadawc贸w radiowych i telewizyj-
nych, okre艣li, w drodze rozporz膮dzenia, tryb post臋powania w sprawach, o kt贸-
rych mowa w 偶 1, uwzgl臋dniaj膮c konieczno艣膰 zapewnienia powszechnej in-
formacji o zarz膮dzonych wyborach, zasadach ich przeprowadzenia oraz termi-
nach wynikaj膮cych z kalendarza wyborczego.
19)
Na podstawie wyroku TK z dn. 20.07.2011 r., sygn. akt K 9/11 (Dz. U. Nr 149, poz. 889).
20)
Ze zmian膮 wprowadzon膮 przez art. 1 pkt 3 ustawy z dn. 3.02.2011 r. o zmianie ustawy Kodeks
wyborczy (Dz. U. Nr 26, poz. 134); zmiana ta utraci艂a moc na podstawie wyroku TK z dn.
20.07.2011 r., sygn. akt K 9/11 (Dz. U. Nr 149, poz. 889).
2014-02-28
㎏ancelaria Sejmu s. 52/204
Rozdzia艂 14
Finansowanie wybor贸w z bud偶etu pa艅stwa
Art. 123.
Wydatki zwi膮zane z organizacj膮 i przeprowadzeniem wybor贸w pokrywane s膮 z bu-
d偶etu pa艅stwa w cz臋艣ci Rezerwy celowe zgodnie z zasadami okre艣lonymi w niniej-
szym rozdziale.
Art. 124.
偶 1. Z bud偶etu pa艅stwa pokrywane s膮 wydatki zwi膮zane z:
1) zadaniami Pa艅stwowej Komisji Wyborczej oraz Krajowego Biura Wybor-
czego przewidzianymi w kodeksie;
2) zadaniami komisarzy wyborczych i komisji wyborczych ni偶szego stopnia
oraz zapewnieniem ich obs艂ugi przez wyznaczone do tych cel贸w organy i
jednostki organizacyjne;
3) zadaniami organ贸w administracji rz膮dowej oraz podleg艂ych im urz臋d贸w
centralnych i jednostek organizacyjnych, a tak偶e innych organ贸w pa艅stwo-
wych;
4) zadaniami zleconymi jednostkom samorz膮du terytorialnego;
5) refundacj膮 wydatk贸w, o kt贸rych mowa w art. 154 偶 6.
偶 2. 艢rodki finansowe na zadania zlecone wykonywane przez jednostki samorz膮du
terytorialnego s膮 przekazywane w terminach umo偶liwiaj膮cych ich wykonywa-
nie.
偶 3. Informacj臋 o wydatkach, o kt贸rych mowa w 偶 1 pkt 1 4, Szef Krajowego Biu-
ra Wyborczego podaje do publicznej wiadomo艣ci w terminie 5 miesi臋cy od
dnia wybor贸w.
偶 4. Zasady planowania finansowego oraz realizacji wydatk贸w, o kt贸rych mowa w
偶 1 i 2, a tak偶e sprawozdawczo艣ci finansowej okre艣laj膮 przepisy ustawy z dnia
27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych (Dz. U. Nr 157, poz. 1240, z p贸zn.
zm.21)).
偶 5. W bud偶ecie pa艅stwa zapewnia si臋 ponadto corocznie w cz臋艣ci Rezerwy celo-
we 艣rodki na przeprowadzenie wybor贸w przedterminowych i uzupe艂niaj膮cych.
偶 6. Dysponentem 艣rodk贸w finansowych, o kt贸rych mowa w 偶 1, jest Szef Krajo-
wego Biura Wyborczego.
Rozdzia艂 15
Finansowanie kampanii wyborczej
Art. 125.
Finansowanie kampanii wyborczej jest jawne.
21)
Zmiany wymienionej ustawy zosta艂y og艂oszone w Dz. U. z 2010 r. Nr 28, poz. 146, Nr 96, poz.
620, Nr 123, poz. 835, Nr 152, poz. 1020, Nr 238, poz. 1578 i Nr 257, poz. 1726.
2014-02-28
㎏ancelaria Sejmu s. 53/204
Art. 126.
Wydatki ponoszone przez komitety wyborcze w zwi膮zku z zarz膮dzonymi wyborami
s膮 pokrywane z ich zr贸de艂 w艂asnych.
Art. 127.
偶 1. Za gospodark臋 finansow膮 komitetu wyborczego odpowiedzialny jest i prowa-
dzi j膮 jego pe艂nomocnik finansowy.
偶 2. Pe艂nomocnikiem finansowym nie mo偶e by膰:
1) kandydat na pos艂a, kandydat na senatora, kandydat na pos艂a do Parlamentu
Europejskiego albo kandydat na Prezydenta Rzeczypospolitej;
2) pe艂nomocnik wyborczy, z zastrze偶eniem art. 403 偶 5 pkt 1;
3) funkcjonariusz publiczny w rozumieniu art. 115 偶 13 Kodeksu karnego.
偶 3. Mo偶na by膰 pe艂nomocnikiem finansowym tylko jednego komitetu wyborczego.
Art. 128.
Komitety wyborcze prowadz膮 rachunkowo艣膰 na zasadach okre艣lonych w ustawie z
dnia 29 wrze艣nia 1994 r. o rachunkowo艣ci (Dz. U. z 2009 r. Nr 152, poz. 1223, z
p贸zn. zm.22)) dla jednostek nieprowadz膮cych dzia艂alno艣ci gospodarczej.
Art. 129.
偶 1. Komitet wyborczy mo偶e pozyskiwa膰 i wydatkowa膰 艣rodki jedynie na cele
zwi膮zane z wyborami.
偶 2. Zabrania si臋 pozyskiwania 艣rodk贸w przez komitet wyborczy:
1) przed dniem przyj臋cia przez w艂a艣ciwy organ wyborczy zawiadomienia o
utworzeniu komitetu;
2) po dniu wybor贸w.
偶 3. Zabrania si臋 wydatkowania 艣rodk贸w przez komitet wyborczy:
1) przed dniem przyj臋cia przez w艂a艣ciwy organ wyborczy zawiadomienia o
utworzeniu komitetu;
2) po dniu z艂o偶enia sprawozdania finansowego, o kt贸rym mowa w art. 142 偶 1.
Art. 130.
偶 1. Odpowiedzialno艣膰 za zobowi膮zania maj膮tkowe komitetu wyborczego ponosi
pe艂nomocnik finansowy.
偶 2. Bez pisemnej zgody pe艂nomocnika finansowego nie mo偶na zaci膮ga膰 偶adnych
zobowi膮za艅 finansowych w imieniu i na rzecz komitetu wyborczego.
偶 3. W przypadku gdy z maj膮tku pe艂nomocnika finansowego nie mo偶na pokry膰
roszcze艅 wobec komitetu wyborczego, odpowiedzialno艣膰 za zobowi膮zania ma-
j膮tkowe:
22)
Zmiany tekstu jednolitego wymienionej ustawy zosta艂y og艂oszone w Dz. U. z 2009 r. Nr 157, poz.
1241 i Nr 165, poz. 1316, z 2010 r. Nr 47, poz. 278 oraz z 2011 r. Nr 102, poz. 585.
2014-02-28
㎏ancelaria Sejmu s. 54/204
1) komitetu wyborczego partii politycznej albo organizacji ponosi partia poli-
tyczna albo organizacja, kt贸ra utworzy艂a komitet wyborczy, a w przypadku
komitetu wyborczego utworzonego przez stowarzyszenie zwyk艂e solidar-
nie cz艂onkowie stowarzyszenia;
2) koalicyjnego komitetu wyborczego ponosz膮 solidarnie partie polityczne
wchodz膮ce w sk艂ad koalicji wyborczej;
3) komitetu wyborczego wyborc贸w ponosz膮 solidarnie osoby wchodz膮ce w
sk艂ad komitetu.
偶 4. Odpowiedzialno艣膰 za zobowi膮zania maj膮tkowe, o kt贸rej mowa w 偶 1 3, obej-
muje tak偶e zobowi膮zania zwi膮zane z rozliczeniem korzy艣ci maj膮tkowych przy-
j臋tych przez komitet wyborczy z naruszeniem przepis贸w kodeksu, z wy艂膮cze-
niem korzy艣ci, o kt贸rych mowa w art. 149 偶 4.
Art. 131.
偶 1. Zabronione jest przekazywanie 艣rodk贸w finansowych i warto艣ci niepieni臋偶-
nych przez jeden komitet wyborczy na rzecz innego komitetu wyborczego.
偶 2. Zabronione jest przeprowadzanie przez komitet wyborczy zbi贸rek publicz-
nych.
Art. 132.
偶 1. 艢rodki finansowe komitetu wyborczego partii politycznej mog膮 pochodzi膰 wy-
艂膮cznie z funduszu wyborczego tej partii, tworzonego na podstawie przepis贸w
ustawy z dnia 27 czerwca 1997 r. o partiach politycznych (Dz. U. z 2011 r. Nr
155, poz. 924).
偶 2. 艢rodki finansowe koalicyjnego komitetu wyborczego mog膮 pochodzi膰 wy-
艂膮cznie z funduszy wyborczych partii politycznych wchodz膮cych w sk艂ad koa-
licji wyborczej.
偶 3. 艢rodki finansowe:
1) komitetu wyborczego organizacji,
2) komitetu wyborczego wyborc贸w
mog膮 pochodzi膰 wy艂膮cznie z wp艂at obywateli polskich maj膮cych miejsce sta-
艂ego zamieszkania na terenie Rzeczypospolitej Polskiej oraz kredyt贸w banko-
wych zaci膮ganych wy艂膮cznie na cele zwi膮zane z wyborami.
偶 4. 艢rodki finansowe komitetu wyborczego kandydata na Prezydenta Rzeczypo-
spolitej mog膮 pochodzi膰 wy艂膮cznie z wp艂at obywateli polskich maj膮cych miej-
sce sta艂ego zamieszkania na terenie Rzeczypospolitej Polskiej, z funduszy wy-
borczych partii politycznych oraz z kredyt贸w bankowych zaci膮ganych na cele
zwi膮zane z wyborami.
偶 5. Komitetom wyborczym nie wolno przyjmowa膰 warto艣ci niepieni臋偶nych, z wy-
j膮tkiem nieodp艂atnego rozpowszechniania plakat贸w i ulotek wyborczych przez
osoby fizyczne.
偶 6. Por臋czycielem kredytu, o kt贸rym mowa w 偶 3 i 4, mo偶e by膰 wy艂膮cznie obywa-
tel polski maj膮cy miejsce sta艂ego zamieszkania na terenie Rzeczypospolitej
Polskiej, z tym 偶e zobowi膮zanie por臋czyciela nie mo偶e przekroczy膰 kwoty
2014-02-28
㎏ancelaria Sejmu s. 55/204
r贸wnej sumie wp艂at okre艣lonej w art. 134 偶 2. Por臋czenie kredytu jest niezby-
walne.
Art. 133.
偶 1. Komitet wyborczy partii politycznej oraz koalicyjny komitet wyborczy, mog膮
nieodp艂atnie korzysta膰 w czasie kampanii wyborczej z lokali partii politycznej,
jak r贸wnie偶 z jej sprz臋tu biurowego.
偶 2. Komitet wyborczy wyborc贸w mo偶e nieodp艂atnie korzysta膰 w czasie kampanii
wyborczej z lokalu osoby wchodz膮cej w sk艂ad komitetu wyborczego, jak r贸w-
nie偶 z jej sprz臋tu biurowego.
偶 3. Komitet wyborczy organizacji mo偶e nieodp艂atnie korzysta膰 w czasie kampanii
wyborczej z lokalu tej organizacji, jak r贸wnie偶 z jej sprz臋tu biurowego.
Art. 134.
偶 1. 艢rodki finansowe komitetu wyborczego s膮 gromadzone wy艂膮cznie na jednym
rachunku bankowym. Zawiadomienie, o kt贸rym mowa w art. 97, stanowi pod-
staw臋 do otwarcia rachunku bankowego, dokonania wpisu do Rejestru Gospo-
darki Narodowej (REGON) oraz nadania numeru identyfikacji podatkowej
(NIP) na zasadach okre艣lonych w przepisach o ewidencji i identyfikacji podat-
nik贸w i p艂atnik贸w.
偶 2. Suma wp艂at od obywatela polskiego na rzecz danego komitetu wyborczego nie
mo偶e przekracza膰 15-krotno艣ci minimalnego wynagrodzenia za prac臋, ustala-
nego na podstawie ustawy z dnia 10 pazdziernika 2002 r. o minimalnym wyna-
grodzeniu za prac臋 (Dz. U. Nr 200, poz. 1679, z 2004 r. Nr 240, poz. 2407 oraz
z 2005 r. Nr 157, poz. 1314), obowi膮zuj膮cego w dniu poprzedzaj膮cym dzie艅
og艂oszenia aktu o zarz膮dzeniu wybor贸w.
偶 3. Kandydat na pos艂a, kandydat na senatora, kandydat na Prezydenta Rzeczypo-
spolitej oraz kandydat na pos艂a do Parlamentu Europejskiego b臋d膮cy obywate-
lem polskim mo偶e wp艂aci膰 na rzecz komitetu wyborczego sum臋 nieprzekracza-
j膮c膮 45-krotno艣ci minimalnego wynagrodzenia za prac臋, ustalanego na podsta-
wie odr臋bnych przepis贸w, obowi膮zuj膮cego w dniu poprzedzaj膮cym dzie艅 og艂o-
szenia aktu o zarz膮dzeniu wybor贸w.
偶 4. W przypadku gdy suma wp艂at od obywatela polskiego na rzecz danego komi-
tetu wyborczego przekroczy kwoty okre艣lone odpowiednio w 偶 2 albo 3, w贸w-
czas nadwy偶ka sumy ponad dopuszczalny limit podlega przepadkowi na rzecz
Skarbu Pa艅stwa na zasadach okre艣lonych w art. 149.
偶 5. 艢rodki finansowe mog膮 by膰 wp艂acane na rzecz komitetu wyborczego jedynie
czekiem rozrachunkowym, przelewem lub kart膮 p艂atnicz膮.
偶 6. Umowa rachunku bankowego zawarta w imieniu komitetu wyborczego musi
zawiera膰 zastrze偶enie o wymaganym w kodeksie sposobie dokonywania wp艂at
na rzecz komitetu wyborczego oraz dopuszczalnym zr贸dle pozyskiwania 艣rod-
k贸w finansowych przez komitet wyborczy, a tak偶e o dopuszczalnym terminie
dokonywania wp艂at.
2014-02-28
㎏ancelaria Sejmu s. 56/204
Art. 135.
偶 1. Komitety wyborcze mog膮 wydatkowa膰 na agitacj臋 wyborcz膮 wy艂膮cznie kwoty
ograniczone limitami ustalonymi w przepisach szczeg贸lnych kodeksu.
偶 2. Wydatki komitetu wyborczego, kt贸ry w danych wyborach zg艂osi艂 kandydat贸w
do wi臋cej ni偶 jednego wybieranego organu, przeznaczone na agitacj臋 wybor-
cz膮, s膮 ograniczone 艂膮cznym limitem, powstaj膮cym przez zsumowanie limit贸w
ustalonych w przepisach szczeg贸lnych kodeksu.
Art. 136.
Wydatki komitetu wyborczego na agitacj臋 wyborcz膮 prowadzon膮 w formach i na
zasadach w艂a艣ciwych dla reklamy, w tym w prasie w rozumieniu ustawy z dnia 26
stycznia 1984 r. Prawo prasowe, nie mog膮 przekracza膰 80% limitu, o kt贸rym mo-
wa w art. 135.
Art. 137. (uchylony).
Art. 138.
偶 1. W przypadku uzyskania nadwy偶ki pozyskanych 艣rodk贸w na cele kampanii
wyborczej nad poniesionymi wydatkami komitet wyborczy partii politycznej
przekazuje j膮 na fundusz wyborczy tej partii.
偶 2. W przypadku uzyskania nadwy偶ki pozyskanych 艣rodk贸w na cele kampanii
wyborczej nad poniesionymi wydatkami koalicyjny komitet wyborczy przeka-
zuje j膮 na fundusze wyborcze partii wchodz膮cych w sk艂ad koalicji wyborczej w
proporcji ustalonej w umowie koalicyjnej, a w razie braku stosownych posta-
nowie艅 w umowie na rzecz organizacji po偶ytku publicznego. O przekazaniu
nadwy偶ki pe艂nomocnik finansowy informuje w艂a艣ciwy organ wyborczy w ter-
minie 7 dni od dnia jej przekazania.
偶 3. W przypadku uzyskania nadwy偶ki pozyskanych 艣rodk贸w na cele kampanii
wyborczej nad poniesionymi wydatkami przez komitety wyborcze, o kt贸rych
mowa w art. 88 90, komitety te przekazuj膮 j膮 na rzecz organizacji po偶ytku pu-
blicznego. O przekazaniu nadwy偶ki pe艂nomocnik finansowy informuje w艂a艣ci-
wy organ wyborczy.
偶 4. Wysoko艣膰 nadwy偶ki ustala si臋 po wydaniu przez w艂a艣ciwy organ wyborczy
ostatecznego postanowienia o przyj臋ciu b膮dz odrzuceniu sprawozdania finan-
sowego, z uwzgl臋dnieniem zobowi膮za艅 maj膮tkowych, o kt贸rych mowa w art.
130 偶 2.
偶 5. Przekazanie nadwy偶ki nast臋puje w terminie 14 dni od dnia:
1) dor臋czenia postanowienia o przyj臋ciu sprawozdania finansowego albo
2) bezskutecznego up艂ywu terminu do wniesienia skargi lub odwo艂ania, o kt贸-
rych mowa w art. 145, albo
3) uprawomocnienia si臋 orzeczenia wydanego przez s膮d w przypadku z艂o偶e-
nia skargi lub odwo艂ania, o kt贸rych mowa w art. 145, albo
4) uprawomocnienia si臋 wydanego przez s膮d orzeczenia w sprawie przepadku
na rzecz Skarbu Pa艅stwa korzy艣ci maj膮tkowych przyj臋tych przez komitet
2014-02-28
㎏ancelaria Sejmu s. 57/204
wyborczy z naruszeniem przepis贸w kodeksu w przypadku, o kt贸rym mo-
wa w art. 149 偶 5.
Art. 139.
Wszelkie wezwania i informacje pisemne dostarczane przez komitet wyborczy wy-
borc贸w oraz komitet wyborczy organizacji, maj膮ce na celu pozyskanie 艣rodk贸w na
wybory, musz膮 zawiera膰 informacj臋 o tre艣ci przepis贸w art. 132 偶 3 5, art. 134 偶 3,
art. 149 偶 1 i art. 506.
Art. 140.
偶 1. Komitet jest obowi膮zany prowadzi膰 rejestry:
1) zaci膮gni臋tych kredyt贸w, zawieraj膮cy nazw臋 banku udzielaj膮cego kredytu i
wszystkie istotne warunki jego uzyskania, w szczeg贸lno艣ci: dat臋 udzielenia
kredytu, jego wysoko艣膰, oprocentowanie i inne koszty uzyskania, zobowi膮-
zania por臋czycieli oraz ustalony termin sp艂aty;
2) wp艂at o warto艣ci przekraczaj膮cej 艂膮cznie od jednej osoby fizycznej kwot臋
minimalnego wynagrodzenia za prac臋, ustalanego na podstawie ustawy z
dnia 10 pazdziernika 2002 r. o minimalnym wynagrodzeniu za prac臋, obo-
wi膮zuj膮cego w dniu poprzedzaj膮cym dzie艅 og艂oszenia postanowienia o za-
rz膮dzeniu wybor贸w, ze wskazaniem imienia, nazwiska oraz miejscowo艣ci
zamieszkania takiej osoby.
偶 2. Rejestry, o kt贸rych mowa w 偶 1, komitet jest obowi膮zany umieszcza膰 na swo-
jej stronie internetowej i uaktualnia膰 w taki spos贸b, aby informacje o kredytach
i wp艂atach ujawniane by艂y w terminie 7 dni od dnia udzielenia kredytu lub do-
konania wp艂aty.
偶 3. Rejestry, o kt贸rych mowa w 偶 1, powinny by膰 umieszczone na stronie interne-
towej komitetu co najmniej do dnia:
1) podania sprawozdania finansowego przez Pa艅stwow膮 Komisj臋 Wyborcz膮 do
publicznej wiadomo艣ci albo
2) przed艂o偶enia sprawozdania finansowego komisarzowi wyborczemu.
偶 4. Minister w艂a艣ciwy do spraw finans贸w publicznych, po zasi臋gni臋ciu opinii Pa艅-
stwowej Komisji Wyborczej, okre艣li, w drodze rozporz膮dzenia wzory reje-
str贸w, o kt贸rych mowa w 偶 1, spos贸b ich prowadzenia, a tak偶e spos贸b ich
przekazania organom wyborczym, w szczeg贸lno艣ci:
1) zakres danych zawartych w rejestrach,
2) metody aktualizacji rejestr贸w,
3) spos贸b prezentacji informacji zawartych w rejestrach na stronie internetowej
komitetu
maj膮c na wzgl臋dzie przejrzysto艣膰 i czytelno艣膰 danych zawartych w reje-
strach.
偶 5. Obowi膮zek o kt贸rym mowa w 偶 1, nie dotyczy komitet贸w wyborczych, kt贸re
zg艂aszaj膮 kandydata lub kandydat贸w wy艂膮cznie do rady gminy lub rady powia-
tu.
2014-02-28
㎏ancelaria Sejmu s. 58/204
Art. 141.
偶 1. Do finansowania komitet贸w wyborczych partii politycznych w sprawach nieu-
regulowanych w kodeksie stosuje si臋 przepisy ustawy z dnia 27 czerwca 1997
r. o partiach politycznych.
偶 2. Od dnia przyj臋cia przez w艂a艣ciwy organ wyborczy zawiadomienia, o kt贸rym
mowa odpowiednio w art. 86 偶 2 albo art. 87 偶 5, do dnia wybor贸w partia poli-
tyczna, kt贸ra samodzielnie utworzy艂a komitet wyborczy lub wchodzi w sk艂ad
koalicji wyborczej, nie mo偶e prowadzi膰 i finansowa膰 agitacji wyborczej na
rzecz upowszechniania cel贸w programowych partii politycznej.
Art. 142.
偶 1. Pe艂nomocnik finansowy, w terminie 3 miesi臋cy od dnia wybor贸w, przedk艂ada
organowi wyborczemu, kt贸remu komitet wyborczy z艂o偶y艂 zawiadomienie o
utworzeniu komitetu, sprawozdanie o przychodach, wydatkach i zobowi膮za-
niach finansowych komitetu, w tym o uzyskanych kredytach bankowych i wa-
runkach ich uzyskania, zwane dalej sprawozdaniem finansowym .
偶 2. Je偶eli sprawozdanie finansowe przedk艂adane jest Pa艅stwowej Komisji Wybor-
czej do sprawozdania do艂膮cza si臋 opini臋 bieg艂ego rewidenta wraz z raportem.
偶 3. Opinii bieg艂ego rewidenta i raportu nie sporz膮dza si臋, je偶eli pe艂nomocnik fi-
nansowy, w terminie 30 dni od dnia wybor贸w, zawiadomi w艂a艣ciwy organ wy-
borczy, 偶e komitet wyborczy nie mia艂 przychod贸w, nie poni贸s艂 wydatk贸w ani
nie ma zobowi膮za艅 finansowych.
偶 4. Bieg艂ego rewidenta, o kt贸rym mowa w 偶 2, wybiera Pa艅stwowa Komisja Wy-
borcza spo艣r贸d kandydat贸w zg艂oszonych przez Krajow膮 Rad臋 Bieg艂ych Rewi-
dent贸w w liczbie uzgodnionej z Pa艅stwow膮 Komisj膮 Wyborcz膮.
偶 5. Komisarz wyborczy, badaj膮c sprawozdanie finansowe, mo偶e zleca膰 sporz膮-
dzenie przez bieg艂ego rewidenta ekspertyz lub opinii i raport贸w.
偶 6. Koszty sporz膮dzenia opinii i raportu, o kt贸rych mowa w 偶 2 i 5, pokrywane s膮
z bud偶etu pa艅stwa w cz臋艣ci Bud偶et, finanse publiczne i instytucje finansowe.
偶 7. Minister w艂a艣ciwy do spraw finans贸w publicznych, po zasi臋gni臋ciu opinii Pa艅-
stwowej Komisji Wyborczej, okre艣li, w drodze rozporz膮dzenia, wz贸r sprawoz-
dania finansowego oraz szczeg贸艂owy zakres zawartych w nim informacji, a
tak偶e wykaz rodzaj贸w dokument贸w, jakie nale偶y za艂膮czy膰 do sprawozdania,
tak aby umo偶liwia艂y weryfikacj臋 podanych w sprawozdaniu informacji.
Art. 143.
偶 1. W wyborach do Sejmu i do Senatu, wyborach do Parlamentu Europejskiego w
Rzeczypospolitej Polskiej oraz wyborach Prezydenta Rzeczypospolitej Pa艅-
stwowa Komisja Wyborcza podaje do publicznej wiadomo艣ci w Biuletynie In-
formacji Publicznej sprawozdanie finansowe komitetu wyborczego w terminie
30 dni od dnia jego z艂o偶enia.
偶 2. Sprawozdania finansowe, o kt贸rych mowa w 偶 1, Pa艅stwowa Komisja Wybor-
cza og艂asza w Dzienniku Urz臋dowym Rzeczypospolitej Polskiej Monitor Pol-
ski po up艂ywie terminu, o kt贸rym mowa w 偶 1.
2014-02-28
㎏ancelaria Sejmu s. 59/204
偶 3. Sprawozdania finansowe przedk艂adane komisarzowi wyborczemu s膮 udost臋p-
niane przez niego na wniosek zainteresowanych podmiot贸w. Komisarz wybor-
czy podaje do publicznej wiadomo艣ci, w formie komunikatu w dzienniku o za-
si臋gu co najmniej wojew贸dzkim, informacj臋 o miejscu, czasie i sposobie ich
udost臋pniania do wgl膮du.
偶 4. Wykaz wp艂at obywateli polskich na rzecz komitetu wyborczego organizacji i
komitetu wyborczego wyborc贸w Pa艅stwowa Komisja Wyborcza udost臋pnia do
wgl膮du na wniosek, w trybie i na zasadach okre艣lonych przepisami ustawy z
dnia 29 sierpnia 1997 r. o ochronie danych osobowych (Dz. U. z 2002 r. Nr
101, poz. 926, z p贸zn. zm.23)).
偶 5. Pozosta艂e rodzaje dokument贸w za艂膮czone do sprawozda艅 finansowych udo-
st臋pniane s膮 do wgl膮du podmiotom wymienionym w art. 144 偶 7 w okresie
przewidzianym na z艂o偶enie zastrze偶e艅 do sprawozda艅 finansowych, a pozosta-
艂ym podmiotom udost臋pniane s膮 po tym okresie na podstawie ustawy z dnia 6
wrze艣nia 2001 r. o dost臋pie do informacji publicznej.
Art. 144.
偶 1. Organ wyborczy, kt贸remu z艂o偶ono sprawozdanie finansowe, w terminie 6 mie-
si臋cy od dnia z艂o偶enia sprawozdania finansowego:
1) przyjmuje sprawozdanie bez zastrze偶e艅;
2) przyjmuje sprawozdanie, wskazuj膮c na jego uchybienia, albo
3) odrzuca sprawozdanie w przypadku stwierdzenia:
a) pozyskania lub wydatkowania 艣rodk贸w komitetu wyborczego z naru-
szeniem przepis贸w art. 129 albo limitu, o kt贸rym mowa w art. 135,
b) przeprowadzania zbi贸rek publicznych wbrew zakazowi, o kt贸rym mo-
wa w art. 131 偶 2,
c) przyj臋cia przez komitet wyborczy partii politycznej albo koalicyjny
komitet wyborczy 艣rodk贸w finansowych pochodz膮cych z innego zr贸d艂a
ni偶 Fundusz Wyborczy,
d) przyj臋cia przez komitet wyborczy wyborc贸w albo komitet wyborczy
organizacji 艣rodk贸w finansowych lub warto艣ci niepieni臋偶nych z naru-
szeniem przepis贸w art. 132 偶 3 6,
e) przyj臋cia przez komitet wyborczy partii politycznej albo koalicyjny
komitet wyborczy warto艣ci niepieni臋偶nych z naruszeniem przepisu art.
132 偶 5.
偶 2. Odrzucenie sprawozdania finansowego nast臋puje r贸wnie偶 w przypadku por臋-
czenia kredytu z naruszeniem przepis贸w art. 132 偶 6, a tak偶e dokonania czyn-
no艣ci skutkuj膮cej zmniejszeniem warto艣ci zobowi膮za艅 komitetu przez inn膮
osob臋 ani偶eli wymieniona w art. 132 偶 6 lub dokonanej z naruszeniem limitu
wp艂at, o kt贸rym mowa w art. 134 偶 2.
23)
Zmiany tekstu jednolitego wymienionej ustawy zosta艂y og艂oszone w Dz. U. z 2002 r. Nr 153, poz.
1271, z 2004 r. Nr 25, poz. 219 i Nr 33, poz. 285, z 2006 r. Nr 104, poz. 708 i 711, z 2007 r. Nr
165, poz. 1170 i Nr 176, poz. 1238 oraz z 2010 r. Nr 41, poz. 233, Nr 182, poz. 1228 i Nr 229, poz.
1497.
2014-02-28
㎏ancelaria Sejmu s. 60/204
偶 3. W razie zaistnienia w膮tpliwo艣ci co do prawid艂owo艣ci sprawozdania finanso-
wego w艂a艣ciwy organ wyborczy wzywa komitet wyborczy do usuni臋cia wad
sprawozdania lub udzielenia wyja艣nie艅 w okre艣lonym terminie.
偶 4. Organ wyborczy, badaj膮c sprawozdanie finansowe, mo偶e zleca膰 sporz膮dzenie
ekspertyz lub opinii.
偶 5. Organy administracji publicznej udzielaj膮 Pa艅stwowej Komisji Wyborczej, na
jej 偶膮danie, pomocy niezb臋dnej w badaniu sprawozdania finansowego.
偶 6. Organy kontroli, rewizji i inspekcji dzia艂aj膮ce w administracji rz膮dowej i sa-
morz膮dzie terytorialnym wsp贸艂pracuj膮 z Pa艅stwow膮 Komisj膮 Wyborcz膮 i s膮
obowi膮zane do udost臋pniania Pa艅stwowej Komisji Wyborczej, na jej wniosek,
wynik贸w post臋powa艅 kontrolnych prowadzonych przez te organy.
偶 7. W terminie 30 dni od dnia og艂oszenia sprawozdania finansowego:
1) partie polityczne,
2) komitety wyborcze, kt贸re bra艂y udzia艂 w danych wyborach,
3) stowarzyszenia i fundacje, kt贸re w swoich statutach przewiduj膮 dzia艂ania
zwi膮zane z analiz膮 finansowania kampanii wyborczych
mog膮 zg艂asza膰 do Pa艅stwowej Komisji Wyborczej umotywowane pisemne
zastrze偶enia do sprawozda艅 finansowych komitet贸w wyborczych.
偶 8. Organ wyborczy, w terminie 60 dni od dnia zg艂oszenia zastrze偶enia, o kt贸rym
mowa w 偶 7, udziela pisemnej odpowiedzi na zastrze偶enie.
Art. 145.
偶 1. W przypadku odrzucenia sprawozdania finansowego komitetu wyborczego
przez Pa艅stwow膮 Komisj臋 Wyborcz膮 pe艂nomocnik finansowy ma prawo, w
terminie 14 dni od dnia dor臋czenia postanowienia o odrzuceniu sprawozdania,
wnie艣膰 do S膮du Najwy偶szego skarg臋 na postanowienie Pa艅stwowej Komisji
Wyborczej w przedmiocie odrzucenia sprawozdania.
偶 2. S膮d Najwy偶szy rozpatruje skarg臋 i wydaje w tej sprawie orzeczenie w terminie
60 dni od dnia dor臋czenia skargi. Orzeczenie dor臋cza si臋 pe艂nomocnikowi fi-
nansowemu i Pa艅stwowej Komisji Wyborczej.
偶 3. Rozpatrzenie skargi przez S膮d Najwy偶szy nast臋puje w sk艂adzie 7 s臋dzi贸w, w
post臋powaniu nieprocesowym.
偶 4. Od orzeczenia S膮du Najwy偶szego nie przys艂uguje 艣rodek prawny.
偶 5. W przypadku odrzucenia sprawozdania finansowego komitetu wyborczego
przez komisarza wyborczego pe艂nomocnik finansowy ma prawo, w terminie 14
dni od dnia dor臋czenia postanowienia o odrzuceniu sprawozdania, wnie艣膰 do
s膮du okr臋gowego odwo艂anie od postanowienia. Rozpoznanie odwo艂ania przez
s膮d okr臋gowy nast臋puje w post臋powaniu nieprocesowym, w terminie 30 dni od
dnia dor臋czenia odwo艂ania. Od orzeczenia s膮du okr臋gowego nie przys艂uguje
艣rodek prawny.
偶 6. Je偶eli S膮d Najwy偶szy albo s膮d okr臋gowy uzna skarg臋, o kt贸rej mowa w 偶 1,
lub odwo艂anie, o kt贸rym mowa w 偶 5, pe艂nomocnika finansowego za zasadne,
odpowiednio Pa艅stwowa Komisja Wyborcza albo komisarz wyborczy nie-
zw艂ocznie postanawia o przyj臋ciu sprawozdania finansowego.
2014-02-28
㎏ancelaria Sejmu s. 61/204
偶 7. Po bezskutecznym up艂ywie terminu do wniesienia skargi, o kt贸rej mowa w 偶 1,
lub odwo艂ania, o kt贸rym mowa w 偶 5, albo po wydaniu orzeczenia, o kt贸rym
mowa w 偶 2 lub 5, uznaj膮cego odwo艂anie lub skarg臋 pe艂nomocnika finansowe-
go za niezasadne, organ, kt贸remu przed艂o偶ono sprawozdanie finansowe, prze-
kazuje postanowienie o jego odrzuceniu naczelnikowi urz臋du skarbowego w艂a-
艣ciwemu miejscowo ze wzgl臋du na siedzib臋 komitetu wyborczego.
Art. 146.
Organ wyborczy, kt贸remu z艂o偶ono sprawozdanie finansowe, podaje do publicznej
wiadomo艣ci w Biuletynie Informacji Publicznej, w formie komunikatu, informacj臋 o
przyj臋tych i odrzuconych sprawozdaniach finansowych komitet贸w wyborczych.
Art. 147.
偶 1. W razie niez艂o偶enia w terminie sprawozdania finansowego przez:
1) komitet wyborczy partii politycznej partii politycznej nie przys艂uguje pra-
wo do dotacji, o kt贸rej mowa w art. 150 lub art. 151, oraz prawo do sub-
wencji, o kt贸rej mowa w art. 28 ustawy z dnia 27 czerwca 1997 r. o partiach
politycznych;
2) koalicyjny komitet wyborczy partii politycznej wchodz膮cej w sk艂ad koali-
cji wyborczej nie przys艂uguje prawo do dotacji, o kt贸rej mowa w art. 150
lub art. 151, oraz prawo do subwencji, o kt贸rej mowa w art. 28 ustawy z
dnia 27 czerwca 1997 r. o partiach politycznych;
3) komitet wyborczy wyborc贸w nie przys艂uguje mu prawo do dotacji, o kt贸-
rej mowa w art. 150 lub art. 151.
偶 2. Do sprawozdania finansowego z艂o偶onego po terminie stosuje si臋 odpowiednio
przepisy art. 142 145.
Art. 148.
偶 1. W razie odrzucenia przez Pa艅stwow膮 Komisj臋 Wyborcz膮 sprawozdania finan-
sowego lub odrzucenia skargi, o kt贸rej mowa w art. 145 偶 1, przys艂uguj膮ca par-
tii politycznej lub komitetowi wyborczemu wyborc贸w dotacja, o kt贸rej mowa
w art. 150 lub art. 151, pomniejszona zostaje o kwot臋 stanowi膮c膮 r贸wnowarto艣膰
trzykrotno艣ci wysoko艣ci 艣rodk贸w pozyskanych lub wydatkowanych z narusze-
niem przepis贸w, o kt贸rych mowa w art. 144 偶 1 pkt 3.
偶 2. W razie odrzucenia przez Pa艅stwow膮 Komisj臋 Wyborcz膮 sprawozdania finan-
sowego lub odrzucenia skargi, o kt贸rej mowa w art. 145 偶 1, przys艂uguj膮ca par-
tii politycznej subwencja, o kt贸rej mowa w art. 28 ustawy z dnia 27 czerwca
1997 r. o partiach politycznych, pomniejszona zostaje o kwot臋 stanowi膮c膮 r贸w-
nowarto艣膰 trzykrotno艣ci wysoko艣ci 艣rodk贸w pozyskanych lub wydatkowanych
z naruszeniem przepis贸w, o kt贸rych mowa w art. 144 偶 1 pkt 3.
偶 3. Pomniejszenie wysoko艣ci dotacji lub subwencji, o kt贸rym mowa w 偶 1 i 2, nie
mo偶e przekracza膰 75% wysoko艣ci dotacji, o kt贸rej mowa w art. 150 偶 1 albo
art. 151 偶 1, lub 75% wysoko艣ci subwencji, o kt贸rej mowa w art. 28 ustawy z
dnia 27 czerwca 1997 r. o partiach politycznych.
2014-02-28
㎏ancelaria Sejmu s. 62/204
Art. 149.
偶 1. Korzy艣ci maj膮tkowe przyj臋te przez komitet wyborczy z naruszeniem przepi-
s贸w kodeksu podlegaj膮 przepadkowi na rzecz Skarbu Pa艅stwa. Je偶eli korzy艣膰
maj膮tkowa zosta艂a zu偶yta lub utracona, przepadkowi podlega jej r贸wnowarto艣膰.
偶 2. Korzy艣ci膮 maj膮tkow膮, kt贸ra podlega przepadkowi na rzecz Skarbu Pa艅stwa,
jest r贸wnie偶 warto艣膰 dokonanej czynno艣ci skutkuj膮cej zmniejszeniem warto艣ci
zobowi膮za艅 komitetu wyborczego przez inn膮 osob臋 ani偶eli wymieniona w art.
132 偶 6 lub dokonanej z naruszeniem zasad, o kt贸rych mowa w art. 132 偶 6 lub
art. 134 偶 2.
偶 3. Przepis 偶 1 nie dotyczy korzy艣ci maj膮tkowych przekazanych komitetowi wy-
borczemu z naruszeniem przepis贸w kodeksu, kt贸re komitet wyborczy zwr贸ci艂
w terminie 30 dni od dnia przekazania.
偶 4. Przepis 偶 1 nie dotyczy korzy艣ci maj膮tkowych przekazanych komitetowi wy-
borczemu z naruszeniem przepis贸w kodeksu, kt贸re to korzy艣ci lub ich r贸wno-
warto艣膰 zosta艂y, w terminie 14 dni od dnia dor臋czenia komitetowi wyborczemu
postanowienia o przyj臋ciu lub o odrzuceniu jego sprawozdania finansowego, a
w przypadku z艂o偶enia skargi lub odwo艂ania, o kt贸rych mowa w art. 145 偶 1 i 5
w terminie 14 dni od dnia uprawomocnienia si臋 orzeczenia wydanego przez
w艂a艣ciwy s膮d, dobrowolnie wp艂acone na rachunek bankowy urz臋du skarbowe-
go w艂a艣ciwego dla siedziby komitetu. Korzy艣ci maj膮tkowe o charakterze nie-
pieni臋偶nym komitet wyborczy przekazuje temu urz臋dowi skarbowemu. Po-
twierdzenie wp艂acenia albo przekazania korzy艣ci maj膮tkowej lub jej r贸wnowar-
to艣ci komitet wyborczy przedstawia w艂a艣ciwemu organowi wyborczemu.
偶 5. Przyj臋cie korzy艣ci maj膮tkowych z naruszeniem przepis贸w kodeksu stwierdza
w艂a艣ciwy organ wyborczy w postanowieniu o przyj臋ciu lub o odrzuceniu spra-
wozdania finansowego.
偶 6. W przypadku niewykonania czynno艣ci, o kt贸rych mowa w 偶 4 zdanie pierwsze
i drugie, albo jednej z tych czynno艣ci naczelnik urz臋du skarbowego w艂a艣ciwy
miejscowo dla siedziby komitetu wyborczego, na wniosek Pa艅stwowej Komisji
Wyborczej lub komisarza wyborczego, wyst臋puje do s膮du przeciwko podmio-
tom, o kt贸rych mowa w art. 130 偶 1, o orzeczenie przepadku korzy艣ci maj膮t-
kowej lub jej r贸wnowarto艣ci oraz wydanie tej korzy艣ci maj膮tkowej lub zap艂at臋
jej r贸wnowarto艣ci.
偶 7. S膮dem w艂a艣ciwym do orzekania w sprawach, o kt贸rych mowa w 偶 1, jest s膮d
okr臋gowy w艂a艣ciwy ze wzgl臋du na siedzib臋 organu skarbowego, o kt贸rym
mowa w 偶 6.
偶 8. S膮d okr臋gowy rozpatruje sprawy, o kt贸rych mowa w 偶 6, w post臋powaniu nie-
procesowym.
偶 9. Egzekucja korzy艣ci maj膮tkowej lub jej r贸wnowarto艣ci nast臋puje w trybie prze-
pis贸w o post臋powaniu egzekucyjnym w administracji. Organem egzekucyjnym
jest naczelnik urz臋du skarbowego, o kt贸rym mowa w 偶 6.
偶 10. Przej臋te rzeczy ruchome, wierzytelno艣ci i inne prawa maj膮tkowe naczelnik
urz臋du skarbowego spieni臋偶a wed艂ug przepis贸w ustawy z dnia 17 czerwca
2014-02-28
㎏ancelaria Sejmu s. 63/204
1966 r. o post臋powaniu egzekucyjnym w administracji (Dz. U. z 2005 r. Nr
229, poz. 1954, z p贸zn. zm.24)), dotycz膮cych egzekucji nale偶no艣ci pieni臋偶nych.
Art. 150.
偶 1. Partii politycznej, kt贸rej komitet wyborczy uczestniczy艂 w wyborach, partii po-
litycznej wchodz膮cej w sk艂ad koalicji wyborczej, a tak偶e komitetowi wybor-
czemu wyborc贸w uczestnicz膮cych w wyborach do Sejmu i do Senatu przys艂u-
guje prawo do dotacji z bud偶etu pa艅stwa, zwanej dalej dotacj膮 podmiotow膮 ,
za ka偶dy uzyskany mandat pos艂a i senatora. Wydatki zwi膮zane z dotacj膮 pod-
miotow膮 pokrywane s膮 z bud偶etu pa艅stwa w cz臋艣ci Bud偶et, finanse publiczne i
instytucje finansowe.
偶 2. Wysoko艣膰 dotacji podmiotowej oblicza si臋 wed艂ug wzoru:
W
Dp = M,
560
gdzie poszczeg贸lne symbole oznaczaj膮:
Dp wysoko艣膰 przys艂uguj膮cej dotacji podmiotowej,
W sum臋 wydatk贸w na kampani臋 wyborcz膮 komitet贸w wyborczych (do wy-
soko艣ci przys艂uguj膮cych komitetom wyborczym limit贸w wydatk贸w
przewidzianych w wyborach do Sejmu i do Senatu), kt贸re uzyska艂y co
najmniej 1 mandat,
M liczb臋 mandat贸w pos艂贸w i senator贸w uzyskanych przez dany komitet wy-
borczy.
偶 3. Dotacja podmiotowa przys艂uguje wy艂膮cznie do wysoko艣ci wydatk贸w uwidocz-
nionej w sprawozdaniu finansowym.
偶 4. Dotacja podmiotowa przys艂uguje w wysoko艣ci, o kt贸rej mowa w 偶 2 i 3, tak偶e
za ka偶dy mandat pos艂a i senatora uzyskany w wyborach ponownych do Sejmu i
do Senatu oraz w wyborach uzupe艂niaj膮cych do Senatu.
偶 5. Wysoko艣膰 dotacji podmiotowej przys艂uguj膮cej partii politycznej wchodz膮cej w
sk艂ad koalicji wyborczej ustala si臋 dziel膮c kwot臋 obliczon膮 zgodnie z 偶 2 mi臋-
dzy partie wchodz膮ce w sk艂ad koalicji w proporcjach okre艣lonych w umowie
zawi膮zuj膮cej koalicj臋 wyborcz膮. Proporcje okre艣lone w tej umowie nie mog膮
by膰 zmienione. Je偶eli partie polityczne wchodz膮ce w sk艂ad koalicji wyborczej
nie okre艣li艂y w umowie zawi膮zuj膮cej koalicj臋 proporcji, to nale偶n膮 koalicji do-
tacj臋 podmiotow膮 ka偶dej z nich wyp艂aca si臋 w r贸wnych cz臋艣ciach.
偶 6. Przekazania dotacji podmiotowej na wskazany przez podmioty, o kt贸rych mo-
wa w 偶 1, rachunek bankowy dokonuje minister w艂a艣ciwy do spraw finans贸w
publicznych na podstawie informacji Pa艅stwowej Komisji Wyborczej o upraw-
nionych do otrzymania dotacji podmiotowej oraz o liczbie mandat贸w uzyska-
24)
Zmiany tekstu jednolitego wymienionej ustawy zosta艂y og艂oszone w Dz. U. z 2006 r. Nr 104, poz.
708 i 711, Nr 133, poz. 935, Nr 157, poz. 1119 i Nr 187, poz. 1381, z 2007 r. Nr 89, poz. 589, Nr
115, poz. 794, Nr 176, poz. 1243 i Nr 192, poz. 1378, z 2008 r. Nr 209, poz. 1318, z 2009 r. Nr 3,
poz. 11, Nr 39, poz. 308, Nr 131, poz. 1075, Nr 157, poz. 1241 i Nr 201, poz. 1540, z 2010 r. Nr
28, poz. 143, Nr 40, poz. 229, Nr 75, poz. 474, Nr 122, poz. 826, Nr 152, poz. 1018 i Nr 229, poz.
1497 oraz z 2011 r. Nr 85, poz. 458.
2014-02-28
㎏ancelaria Sejmu s. 64/204
nych przez dany komitet wyborczy. Dotacja podmiotowa jest wyp艂acana w
terminie 9 miesi臋cy od dnia wybor贸w.
偶 7. W przypadku podzia艂u, po艂膮czenia albo likwidacji partii politycznych odno艣nie
do ich prawa do dotacji podmiotowej stosuje si臋 odpowiednio przepisy art. 37
ustawy z dnia 27 czerwca 1997 r. o partiach politycznych.
Art. 151.
偶 1. Partii politycznej, kt贸rej komitet wyborczy uczestniczy艂 w wyborach, partii po-
litycznej wchodz膮cej w sk艂ad koalicji wyborczej, a tak偶e komitetowi wybor-
czemu wyborc贸w uczestnicz膮cym w wyborach do Parlamentu Europejskiego
przys艂uguje prawo do dotacji z bud偶etu pa艅stwa, zwanej dalej dotacj膮 pod-
miotow膮 , za ka偶dy uzyskany mandat pos艂a do Parlamentu Europejskiego.
Wydatki zwi膮zane z dotacj膮 podmiotow膮 s膮 pokrywane z bud偶etu pa艅stwa w
cz臋艣ci Bud偶et, finanse publiczne i instytucje finansowe.
偶 2. Wysoko艣膰 dotacji podmiotowej oblicza si臋 wed艂ug wzoru:
W
Dp = M,
L
gdzie poszczeg贸lne symbole oznaczaj膮:
Dp wysoko艣膰 przys艂uguj膮cej dotacji podmiotowej,
W kwot臋 z艂otych r贸wn膮 liczbie wyborc贸w, kt贸rzy oddali g艂osy,
L liczb臋 wybieranych w Rzeczypospolitej Polskiej pos艂贸w do Parlamentu Eu-
ropejskiego,
M liczb臋 mandat贸w uzyskanych przez dany komitet wyborczy.
偶 3. Dotacja podmiotowa przys艂uguje wy艂膮cznie do wysoko艣ci wydatk贸w uwi-
docznionej w sprawozdaniu finansowym przyj臋tym przez Pa艅stwow膮 Komisj臋
Wyborcz膮.
偶 4. Wysoko艣膰 dotacji podmiotowej przys艂uguj膮cej partii politycznej wchodz膮cej w
sk艂ad koalicji wyborczej ustala si臋 dziel膮c kwot臋 obliczon膮 zgodnie z 偶 2 mi臋-
dzy partie wchodz膮ce w sk艂ad koalicji w proporcjach okre艣lonych w umowie
zawi膮zuj膮cej koalicj臋 wyborcz膮. Proporcje okre艣lone w tej umowie nie mog膮
by膰 zmienione. Je偶eli partie polityczne wchodz膮ce w sk艂ad koalicji wyborczej
nie okre艣li艂y w umowie zawi膮zuj膮cej koalicj臋 proporcji, to nale偶n膮 koalicji do-
tacj臋 podmiotow膮 ka偶dej z nich wyp艂aca si臋 w r贸wnych cz臋艣ciach.
偶 5. Przekazania dotacji podmiotowej na wskazany przez podmioty, o kt贸rych mo-
wa w 偶 1, rachunek bankowy dokonuje minister w艂a艣ciwy do spraw finans贸w
publicznych na podstawie informacji Pa艅stwowej Komisji Wyborczej o upraw-
nionych do otrzymania dotacji podmiotowej oraz o liczbie mandat贸w uzyska-
nych przez dany komitet wyborczy. Dotacja podmiotowa jest wyp艂acana w
terminie 9 miesi臋cy od dnia wybor贸w.
偶 6. W przypadku podzia艂u, po艂膮czenia albo likwidacji partii politycznych odno艣nie
do ich prawa do dotacji podmiotowej stosuje si臋 odpowiednio przepisy art. 37
ustawy z dnia 27 czerwca 1997 r. o partiach politycznych.
2014-02-28
㎏ancelaria Sejmu s. 65/204
DZIAA II
Organy wyborcze
Rozdzia艂 1
Przepisy og贸lne
Art. 152.
偶 1. Sta艂ymi organami wyborczymi s膮 Pa艅stwowa Komisja Wyborcza oraz komisa-
rze wyborczy.
偶 2. Organami wyborczymi powo艂ywanymi w zwi膮zku z zarz膮dzonymi wyborami
s膮 odpowiednio okr臋gowe, rejonowe i terytorialne komisje wyborcze oraz ob-
wodowe komisje wyborcze.
偶 3. Terytorialnymi komisjami wyborczymi s膮 wojew贸dzkie, powiatowe i gminne
komisje wyborcze.
偶 4. W艂a艣ciwo艣膰 rzeczow膮 oraz miejscow膮 komisji wyborczych, o kt贸rych mowa w
偶 2 i 3, okre艣laj膮 przepisy szczeg贸lne kodeksu.
Art. 153.
偶 1. Mo偶na by膰 cz艂onkiem tylko jednej komisji wyborczej. Nie mog膮 by膰 cz艂on-
kami komisji kandydaci w wyborach, pe艂nomocnicy wyborczy, pe艂nomocnicy
finansowi oraz m臋偶owie zaufania.
偶 2. Cz艂onkostwo w komisji wyborczej wygasa z dniem podpisania zgody na kan-
dydowanie w wyborach b膮dz obj臋cia funkcji pe艂nomocnika lub m臋偶a zaufania,
o kt贸rych mowa w 偶 1.
偶 3. Cz艂onkowie komisji wyborczej nie mog膮 prowadzi膰 agitacji wyborczej na
rzecz poszczeg贸lnych kandydat贸w oraz list kandydat贸w.
Art. 154.
偶 1. Cz艂onkom komisji wyborczych przys艂uguj膮:
1) diety oraz zwrot koszt贸w podr贸偶y i nocleg贸w;
2) zrycza艂towane diety za czas zwi膮zany z wykonywaniem zada艅 cz艂onka ko-
misji w przypadku cz艂onk贸w okr臋gowych, rejonowych i terytorialnych ko-
misji wyborczych oraz za czas zwi膮zany z przeprowadzeniem g艂osowania
oraz ustaleniem wynik贸w g艂osowania w przypadku cz艂onk贸w obwodowych
komisji wyborczych.
偶 2. W przypadku gdy cz艂onek okr臋gowej, rejonowej lub terytorialnej komisji wy-
borczej nie bra艂 udzia艂u we wszystkich posiedzeniach komisji, przys艂uguj膮ca
mu dieta, o kt贸rej mowa w 偶 1 pkt 2, ulega obni偶eniu proporcjonalnie do liczby
posiedze艅 komisji, w kt贸rych nie bra艂 udzia艂u.
偶 3. Cz艂onkom Pa艅stwowej Komisji Wyborczej, a tak偶e przewodnicz膮cym okr臋-
gowych i rejonowych komisji wyborczych, kt贸rzy pe艂ni膮 funkcje z urz臋du jako
komisarze wyborczy, nie przys艂uguj膮 zrycza艂towane diety, o kt贸rych mowa w 偶
1 pkt 2.
2014-02-28
㎏ancelaria Sejmu s. 66/204
偶 3a. Przepis 偶 1 pkt 1 stosuje si臋 odpowiednio do cz艂onk贸w Pa艅stwowej Komisji
Wyborczej oraz komisarzy wyborczych.
偶 4. Cz艂onkowi obwodowej lub terytorialnej komisji wyborczej w zwi膮zku z wy-
konywaniem zada艅 przys艂uguje do 5 dni zwolnienia od pracy z zachowaniem
prawa do 艣wiadcze艅 z ubezpieczenia spo艂ecznego oraz uprawnie艅 ze stosunku
pracy, z wyj膮tkiem prawa do wynagrodzenia.
偶 5. Osoby wchodz膮ce w sk艂ad komisji wyborczych korzystaj膮 z ochrony prawnej
przewidzianej dla funkcjonariuszy publicznych i ponosz膮 odpowiedzialno艣膰 jak
funkcjonariusze publiczni.
偶 6. Cz艂onkom komisji wyborczych przys艂uguje na podstawie przepis贸w ustawy z
dnia 30 pazdziernika 2002 r. o zaopatrzeniu z tytu艂u wypadk贸w lub chor贸b za-
wodowych powsta艂ych w szczeg贸lnych okoliczno艣ciach (Dz. U. Nr 199, poz.
1674, z p贸zn. zm.25)) zaopatrzenie z tytu艂u wypadku przy wykonywaniu zada艅
tych komisji.
偶 7. Pa艅stwowa Komisja Wyborcza, okre艣li, w drodze uchwa艂y:
1) wysoko艣膰 oraz szczeg贸艂owe zasady, na kt贸rych przys艂uguj膮 diety, zwrot
koszt贸w podr贸偶y i nocleg贸w oraz zrycza艂towane diety, o kt贸rych mowa w 偶
1,
2) warunki obni偶ania wysoko艣ci diet cz艂onk贸w komisji wyborczych w przy-
padku nieuczestniczenia w wykonywaniu cz臋艣ci zada艅 komisji,
3) sposoby dokumentowania dni zwolnienia od pracy, o kt贸rych mowa w 偶 4
bior膮c pod uwag臋 zakres obowi膮zk贸w cz艂onk贸w komisji wyborczych.
Art. 155.
偶 1. Pa艅stwowa Komisja Wyborcza, komisarz wyborczy, okr臋gowa komisja wy-
borcza oraz rejonowa komisja wyborcza mog膮 utworzy膰 na czas wybor贸w swo-
je inspekcje w celu realizacji zada艅 przewidzianych w kodeksie.
偶 2. Pa艅stwowa Komisja Wyborcza mo偶e powierzy膰 wykonywanie zada艅 swojej
inspekcji inspekcjom powo艂anym przez komisarza wyborczego, okr臋gow膮 ko-
misj臋 wyborcz膮 lub rejonow膮 komisj臋 wyborcz膮.
偶 3. Do os贸b powo艂anych w sk艂ad inspekcji stosuje si臋 odpowiednio przepisy art.
154 偶 1 i 4 6.
偶 4. Pa艅stwowa Komisja Wyborcza okre艣li w drodze uchwa艂y:
1) wysoko艣膰 oraz szczeg贸艂owe zasady, na kt贸rych przys艂uguj膮 diety, zrycza艂-
towane diety oraz zwrot koszt贸w podr贸偶y i nocleg贸w osobom powo艂anym
w sk艂ad inspekcji,
2) sposoby dokumentowania dni zwolnienia od pracy na czas udzia艂u w pra-
cach inspekcji
bior膮c pod uwag臋 zakres obowi膮zk贸w os贸b powo艂anych w sk艂ad inspekcji.
25)
Zmiany wymienionej ustawy zosta艂y og艂oszone w Dz. U. z 2003 r. Nr 83, poz. 760, Nr 96, poz. 874
i Nr 122, poz. 1143, z 2004 r. Nr 121, poz. 1264 i Nr 210, poz. 2135, z 2005 r. Nr 164, poz. 1366, z
2009 r. Nr 99, poz. 825, Nr 126, poz. 1040 i Nr 127, poz. 1052 oraz z 2011 r. Nr 112, poz. 654.
2014-02-28
㎏ancelaria Sejmu s. 67/204
Art. 156.
偶 1. Obs艂ug臋 i techniczno-materialne warunki pracy obwodowych i terytorialnych
komisji wyborczych, w tym mo偶liwo艣膰 wykorzystania techniki elektronicznej,
oraz wykonanie zada艅 zwi膮zanych z organizacj膮 i przeprowadzeniem wybor贸w
na obszarze gminy, powiatu lub wojew贸dztwa zapewnia odpowiednio w贸jt,
starosta lub marsza艂ek wojew贸dztwa. Zadania wykonywane w tym zakresie s膮
zadaniami zleconymi jednostek samorz膮du terytorialnego.
偶 2. Jednostki organizacyjne sprawuj膮ce trwa艂y zarz膮d nieruchomo艣ci pa艅stwo-
wych i komunalnych s膮 obowi膮zane udost臋pni膰 bezp艂atnie pomieszczenia:
1) na wniosek dyrektora w艂a艣ciwej miejscowo delegatury Krajowego Biura
Wyborczego z przeznaczeniem na siedziby okr臋gowych i terytorialnych
komisji wyborczych;
2) na wniosek w贸jta z przeznaczeniem na siedziby obwodowych komisji wy-
borczych.
偶 3. Pomieszczenia przeznaczone na siedziby organ贸w wyborczych powinny by膰
艂atwo dost臋pne dla os贸b niepe艂nosprawnych.
偶 4. Na siedziby komisji wyborczych mo偶na r贸wnie偶 wyznaczy膰 pomieszczenia
innych podmiot贸w ni偶 wymienione w 偶 2, po uprzednim porozumieniu z za-
rz膮dzaj膮cymi tymi pomieszczeniami.
偶 5. Przepisy 偶 1 4 stosuje si臋 odpowiednio do kapitan贸w polskich statk贸w mor-
skich oraz konsul贸w.
Rozdzia艂 2
Pa艅stwowa Komisja Wyborcza
Art. 157.
偶 1. Pa艅stwowa Komisja Wyborcza jest sta艂ym najwy偶szym organem wyborczym
w艂a艣ciwym w sprawach przeprowadzania wybor贸w i referend贸w.
偶 2. W sk艂ad Pa艅stwowej Komisji Wyborczej wchodzi:
1) 3 s臋dzi贸w Trybuna艂u Konstytucyjnego, wskazanych przez Prezesa Trybuna-
艂u Konstytucyjnego;
2) 3 s臋dzi贸w S膮du Najwy偶szego, wskazanych przez Pierwszego Prezesa S膮du
Najwy偶szego;
3) 3 s臋dzi贸w Naczelnego S膮du Administracyjnego, wskazanych przez Prezesa
Naczelnego S膮du Administracyjnego.
偶 3. S臋dzi贸w, o kt贸rych mowa w 偶 2, powo艂uje w sk艂ad Pa艅stwowej Komisji Wy-
borczej Prezydent Rzeczypospolitej, w drodze postanowienia.
偶 4. W sk艂ad Pa艅stwowej Komisji Wyborczej mo偶e wchodzi膰 lub zosta膰 powo艂any
tak偶e s臋dzia w stanie spoczynku.
偶 5. Pa艅stwowa Komisja Wyborcza wybiera ze swojego sk艂adu przewodnicz膮cego
i dw贸ch zast臋pc贸w przewodnicz膮cego.
偶 6. Funkcj臋 sekretarza Pa艅stwowej Komisji Wyborczej pe艂ni Szef Krajowego Biu-
ra Wyborczego, kt贸ry uczestniczy w jej posiedzeniach z g艂osem doradczym.
2014-02-28
㎏ancelaria Sejmu s. 68/204
偶 7. Postanowienie, o kt贸rym mowa w 偶 3, podaje si臋 do publicznej wiadomo艣ci
oraz og艂asza w Dzienniku Urz臋dowym Rzeczypospolitej Polskiej Monitor
Polski .
Art. 158.
偶 1. Wyga艣ni臋cie cz艂onkostwa w Pa艅stwowej Komisji Wyborczej nast臋puje w
przypadku:
1) zrzeczenia si臋 cz艂onkostwa;
2) o kt贸rym mowa w art. 153 偶 2;
3) 艣mierci cz艂onka Komisji;
4) uko艅czenia 70 lat przez cz艂onka Komisji b臋d膮cego s臋dzi膮 w stanie spoczyn-
ku;
5) odwo艂ania przez Prezydenta Rzeczypospolitej na uzasadniony wniosek Pre-
zesa, kt贸ry wskaza艂 s臋dziego jako cz艂onka Komisji.
偶 2. Uzupe艂nienie sk艂adu Pa艅stwowej Komisji Wyborczej nast臋puje w trybie i na
zasadach okre艣lonych w przepisach o jej powo艂aniu. Przepis art. 157 偶 7 stosuje
si臋 odpowiednio.
Art. 159.
偶 1. Cz艂onkowie Pa艅stwowej Komisji Wyborczej pe艂ni膮 swoje funkcje w Komisji
niezale偶nie od swoich obowi膮zk贸w s艂u偶bowych w ramach pe艂nionej funkcji
s臋dziego.
偶 2. Osobom wchodz膮cym w sk艂ad Pa艅stwowej Komisji Wyborczej przys艂uguje
wynagrodzenie miesi臋czne ustalane na podstawie kwoty bazowej przyjmowa-
nej do ustalenia wynagrodzenia os贸b zajmuj膮cych kierownicze stanowiska pa艅-
stwowe, z zastosowaniem mno偶nik贸w:
1) dla przewodnicz膮cego 3,5;
2) dla zast臋pcy przewodnicz膮cego 3,2;
3) dla cz艂onk贸w Komisji 3,0.
偶 3. Wynagrodzenie, o kt贸rym mowa w 偶 2, przys艂uguje niezale偶nie od uposa偶enia
wyp艂acanego z tytu艂u pe艂nionej funkcji s臋dziego albo uposa偶enia przys艂uguj膮-
cego s臋dziemu w stanie spoczynku.
Art. 160.
偶 1. Do zada艅 Pa艅stwowej Komisji Wyborczej w sprawach zwi膮zanych z przepro-
wadzaniem wybor贸w nale偶y:
1) sprawowanie nadzoru nad przestrzeganiem prawa wyborczego;
2) sprawowanie nadzoru nad prowadzeniem i aktualizowaniem rejestru wybor-
c贸w oraz sporz膮dzaniem spis贸w wyborc贸w;
3) powo艂ywanie okr臋gowych i rejonowych komisji wyborczych oraz rozwi膮-
zywanie okr臋gowych, rejonowych i obwodowych komisji wyborczych po
wykonaniu ich ustawowych zada艅;
4) powo艂ywanie i odwo艂ywanie komisarzy wyborczych;
2014-02-28
㎏ancelaria Sejmu s. 69/204
5) rozpatrywanie skarg na dzia艂alno艣膰 okr臋gowych komisji wyborczych oraz
komisarzy wyborczych;
6) ustalanie wzor贸w urz臋dowych formularzy oraz druk贸w wyborczych, a tak偶e
wzor贸w piecz臋ci organ贸w wyborczych ni偶szego stopnia;
7) ustalanie i og艂aszanie wynik贸w g艂osowania i wynik贸w wybor贸w w zakresie
okre艣lonym przepisami szczeg贸lnymi kodeksu;
8) przedstawianie po ka偶dych wyborach Prezydentowi Rzeczypospolitej, Mar-
sza艂kowi Sejmu, Marsza艂kowi Senatu oraz Prezesowi Rady Ministr贸w in-
formacji o realizacji przepis贸w kodeksu i ewentualnych propozycji ich
zmian;
9) prowadzenie i wspieranie dzia艂a艅 informacyjnych zwi臋kszaj膮cych wiedz臋
obywateli na temat prawa wyborczego, w szczeg贸lno艣ci zasad g艂osowania;
10) wykonywanie innych zada艅 okre艣lonych w ustawach.
偶 2. Dzia艂ania, o kt贸rych mowa w 偶 1 pkt 9, Pa艅stwowa Komisja Wyborcza reali-
zuje w szczeg贸lno艣ci poprzez:
1) prowadzenie internetowego portalu informacyjnego;
2) przygotowywanie publikacji o charakterze informacyjnym;
3) przygotowywanie audycji informacyjnych rozpowszechnianych przez Tele-
wizj臋 Polsk膮 oraz Polskie Radio Sp贸艂ka Akcyjna i sp贸艂ki radiofonii regio-
nalnej w wymiarze i na zasadach okre艣lonych w przepisach o kampanii wy-
borczej w programach radia i telewizji.
偶 3. Pa艅stwowa Komisja Wyborcza w ramach dzia艂alno艣ci, o kt贸rej mowa w 偶 1
pkt 9 i 偶 2, wsp贸艂dzia艂a z organizacjami pozarz膮dowymi w rozumieniu ustawy
z dnia 24 kwietnia 2003 r. o dzia艂alno艣ci po偶ytku publicznego i o wolontariacie
(Dz. U. z 2010 r. Nr 234, poz. 1536), do kt贸rych cel贸w statutowych nale偶y
rozwijanie demokracji, spo艂ecze艅stwa obywatelskiego, podnoszenie aktywno-
艣ci wyborczej i upowszechnianie praw obywatelskich.
偶 4. Pa艅stwowa Komisja Wyborcza ustala sw贸j regulamin, regulamin komisarzy
wyborczych oraz regulaminy okr臋gowych, rejonowych, terytorialnych i obwo-
dowych komisji wyborczych, okre艣laj膮c w nich w szczeg贸lno艣ci:
1) zasady i tryb pracy;
2) spos贸b wykonywania zada艅;
3) spos贸b sprawowania nadzoru nad przestrzeganiem prawa wyborczego.
Art. 161.
偶 1. Pa艅stwowa Komisja Wyborcza wydaje wytyczne wi膮偶膮ce komisarzy wybor-
czych i komisje wyborcze ni偶szego stopnia oraz wyja艣nienia dla organ贸w ad-
ministracji rz膮dowej i organ贸w jednostek samorz膮du terytorialnego, a tak偶e
podleg艂ych im jednostek organizacyjnych wykonuj膮cych zadania zwi膮zane z
przeprowadzeniem wybor贸w, jak i dla komitet贸w wyborczych oraz nadawc贸w
radiowych i telewizyjnych.
偶 2. Pa艅stwowa Komisja Wyborcza uchyla uchwa艂y okr臋gowych i rejonowych
komisji wyborczych oraz postanowienia komisarzy wyborczych podj臋te z naru-
szeniem prawa lub niezgodne z jej wytycznymi i przekazuje spraw臋 w艂a艣ciwej
komisji do ponownego rozpoznania b膮dz podejmuje rozstrzygni臋cie w sprawie.
2014-02-28
㎏ancelaria Sejmu s. 70/204
偶 3. Pa艅stwowa Komisja Wyborcza podejmuje uchwa艂y w zakresie swoich usta-
wowych uprawnie艅.
Art. 162.
偶 1. Pa艅stwowa Komisja Wyborcza okre艣la:
1) warunki i spos贸b wykorzystania techniki elektronicznej przy:
a) ustalaniu wynik贸w g艂osowania,
b) sporz膮dzaniu protoko艂贸w przez obwodowe, terytorialne, rejonowe i
okr臋gowe komisje wyborcze oraz Pa艅stwow膮 Komisj臋 Wyborcz膮,
c) sprawdzaniu pod wzgl臋dem zgodno艣ci arytmetycznej poprawno艣ci usta-
lenia wynik贸w g艂osowania w obwodzie,
d) ustalaniu wynik贸w wybor贸w,
2) tryb przekazywania danych z protoko艂贸w, o kt贸rych mowa w pkt 1, za po-
艣rednictwem sieci elektronicznego przekazywania danych,
3) tryb przekazywania przez obwodowe komisje wyborcze w trakcie g艂osowa-
nia danych o liczbie os贸b uprawnionych do g艂osowania i liczbie wyborc贸w,
kt贸rym wydano karty do g艂osowania, oraz spos贸b podawania tych danych
do publicznej wiadomo艣ci, je偶eli przepisy szczeg贸lne to przewiduj膮
uwzgl臋dniaj膮c konieczno艣膰 zapewnienia warunk贸w bezpiecze艅stwa wprowa-
dzania i przetwarzania danych oraz ich przekazywania i odbioru.
偶 2. Pa艅stwowa Komisja Wyborcza zapewnia oprogramowanie dla wykonania
czynno艣ci, o kt贸rych mowa w 偶 1.
Art. 163.
Pa艅stwowa Komisja Wyborcza publikuje opracowanie statystyczne zawieraj膮ce
szczeg贸艂owe informacje o wynikach g艂osowania i wybor贸w oraz udost臋pnia wyniki
g艂osowania i wybor贸w w formie dokumentu elektronicznego.
Art. 164.
Pa艅stwowa Komisja Wyborcza jest uprawniona do u偶ywania piecz臋ci urz臋dowej w
rozumieniu przepis贸w o piecz臋ciach pa艅stwowych. 艢rednica piecz臋ci wynosi 35
mm.
Art. 165.
偶 1. Pa艅stwowa Komisja Wyborcza wykonuje czynno艣ci wynikaj膮ce ze sprawowa-
nego nadzoru nad prowadzeniem i aktualizowaniem rejestru wyborc贸w oraz
sporz膮dzaniem spis贸w wyborc贸w, a w szczeg贸lno艣ci:
1) kontroluje prawid艂owo艣膰 prowadzenia i aktualizowania rejestru wyborc贸w
oraz sporz膮dzania spis贸w wyborc贸w;
2) bada zgodno艣膰 danych rejestru wyborc贸w i spis贸w wyborc贸w z danymi
ewidencji ludno艣ci i akt贸w stanu cywilnego w gminie;
3) wyst臋puje z urz臋du do w艂a艣ciwych organ贸w o wykre艣lenie z rejestru wybor-
c贸w lub spisu wyborc贸w os贸b, kt贸re zosta艂y wpisane do rejestru lub spisu z
naruszeniem przepis贸w prawa;
2014-02-28
㎏ancelaria Sejmu s. 71/204
4) gromadzi i podaje do publicznej wiadomo艣ci, nie rzadziej ni偶 raz na kwarta艂,
informacj臋 o liczbie wyborc贸w obj臋tych rejestrem wyborc贸w w gminach;
5) podaje do publicznej wiadomo艣ci, wed艂ug gmin, informacj臋 o liczbie wy-
borc贸w wpisanych do spis贸w wyborc贸w wed艂ug stanu na dzie艅 ich sporz膮-
dzenia dla danych wybor贸w.
偶 2. Czynno艣ci, o kt贸rych mowa w 偶 1, Pa艅stwowa Komisja Wyborcza wykonuje
przy pomocy Krajowego Biura Wyborczego. Szczeg贸艂owy spos贸b wykonywa-
nia tych czynno艣ci, w celu zapewnienia w艂a艣ciwego ich wykonania, okre艣la re-
gulamin Pa艅stwowej Komisji Wyborczej.
偶 3. Minister w艂a艣ciwy do spraw wewn臋trznych okre艣li, po zasi臋gni臋ciu opinii Pa艅-
stwowej Komisji Wyborczej, w drodze rozporz膮dzenia, obowi膮zki organ贸w
prowadz膮cych sprawy ewidencji ludno艣ci w zapewnieniu Pa艅stwowej Komisji
Wyborczej wykonania jej zada艅 zwi膮zanych z nadzorem nad prowadzeniem i
aktualizowaniem rejestru wyborc贸w oraz sporz膮dzaniem spis贸w wyborc贸w, w
tym tryb udost臋pniania dokument贸w oraz przekazywania informacji o liczbie
mieszka艅c贸w uj臋tych w ewidencji ludno艣ci i liczbie wyborc贸w wpisanych do
rejestru wyborc贸w i spis贸w wyborc贸w oraz zasady i formy wsp贸艂dzia艂ania or-
gan贸w administracji rz膮dowej z Krajowym Biurem Wyborczym w tym zakre-
sie, maj膮c na wzgl臋dzie konieczno艣膰 zapewnienia bezpiecze艅stwa przetwarza-
nia danych osobowych, ich przekazywania oraz odbioru.
Rozdzia艂 3
Komisarz wyborczy
Art. 166.
偶 1. Komisarz wyborczy jest pe艂nomocnikiem Pa艅stwowej Komisji Wyborczej
wyznaczonym na obszar stanowi膮cy wojew贸dztwo lub cz臋艣膰 jednego woje-
w贸dztwa.
偶 2. Pa艅stwowa Komisja Wyborcza okre艣la w艂a艣ciwo艣膰 terytorialn膮 komisarzy
wyborczych oraz w艂a艣ciwo艣膰 rzeczow膮 w zakresie wykonywania czynno艣ci o
charakterze og贸lnowojew贸dzkim, z uwzgl臋dnieniem zada艅 zwi膮zanych z wy-
borami do sejmiku wojew贸dztwa oraz zada艅, o kt贸rych mowa w art. 167 偶 1
pkt 8 i 9.
偶 3. Komisarzy wyborczych powo艂uje w ka偶dym wojew贸dztwie, w liczbie od 2 do
6, spo艣r贸d s臋dzi贸w, na okres 5 lat, Pa艅stwowa Komisja Wyborcza, na wniosek
Ministra Sprawiedliwo艣ci. Ta sama osoba mo偶e by膰 ponownie powo艂ana na
stanowisko komisarza.
偶 4. Komisarzem wyborczym mo偶e by膰 tak偶e s臋dzia w stanie spoczynku, nie d艂u-
偶ej jednak ni偶 do uko艅czenia 70 lat.
偶 5. Komisarz wyborczy pe艂ni swoj膮 funkcj臋 niezale偶nie od sprawowania urz臋du
s臋dziego w艂a艣ciwego s膮du.
偶 6. Komisarzom wyborczym przys艂uguje wynagrodzenie miesi臋czne w wysoko艣ci
wynagrodzenia cz艂onka Pa艅stwowej Komisji Wyborczej. Przepis art. 159 偶 3
stosuje si臋 odpowiednio.
偶 7. Funkcja komisarza wyborczego wygasa w przypadku:
1) zrzeczenia si臋 funkcji;
2014-02-28
㎏ancelaria Sejmu s. 72/204
2) 艣mierci;
3) ustania stosunku s艂u偶bowego s臋dziego;
4) uko艅czenia 70 lat przez komisarza b臋d膮cego s臋dzi膮 w stanie spoczynku;
5) odwo艂ania.
偶 8. Pa艅stwowa Komisja Wyborcza odwo艂uje komisarza wyborczego przed up艂y-
wem okresu, na jaki zosta艂 powo艂any:
1) w przypadku niewykonywania lub nienale偶ytego wykonywania obowi膮zk贸w
komisarza wyborczego;
2) na uzasadniony wniosek prezesa w艂a艣ciwego s膮du;
3) na uzasadniony wniosek Ministra Sprawiedliwo艣ci.
偶 9. W przypadkach, o kt贸rych mowa w 偶 7 i 8, powo艂anie komisarza wyborczego
nast臋puje w trybie i na zasadach okre艣lonych w 偶 3.
偶 10. W razie czasowej niemo偶no艣ci pe艂nienia funkcji przez komisarza wyborczego
Pa艅stwowa Komisja Wyborcza mo偶e powierzy膰 pe艂nienie tej funkcji, na ten
okres, innemu komisarzowi wyborczemu lub innej osobie zapewniaj膮cej rze-
telne wykonanie czynno艣ci wyborczych.
Art. 167.
偶 1. Do zada艅 komisarza wyborczego nale偶y:
1) sprawowanie nadzoru nad przestrzeganiem prawa wyborczego;
2) zapewnianie, we wsp贸艂dzia艂aniu z organami jednostek samorz膮du terytorial-
nego, organizacji wybor贸w do rad na obszarze wojew贸dztwa;
3) powo艂ywanie terytorialnych komisji wyborczych oraz rozwi膮zywanie teryto-
rialnych i obwodowych komisji wyborczych w wyborach organ贸w jedno-
stek samorz膮du terytorialnego po wykonaniu ich ustawowych zada艅;
4) rozpatrywanie skarg na dzia艂alno艣膰 terytorialnych komisji wyborczych;
5) kontrolowanie, w zakresie ustalonym przez Pa艅stwow膮 Komisj臋 Wyborcz膮,
prawid艂owo艣ci sporz膮dzania spis贸w wyborc贸w;
6) podawanie do publicznej wiadomo艣ci informacji o sk艂adach terytorialnych
komisji wyborczych powo艂anych na obszarze wojew贸dztwa;
7) udzielanie, w miar臋 potrzeby, terytorialnym i obwodowym komisjom wy-
borczym wyja艣nie艅;
8) ustalanie zbiorczych wynik贸w wybor贸w do rad oraz wybor贸w w贸jt贸w prze-
prowadzonych na obszarze wojew贸dztwa i og艂aszanie ich w trybie okre艣lo-
nym w kodeksie;
9) przedk艂adanie sprawozdania z przebiegu wybor贸w na obszarze wojew贸dz-
twa, wraz z ich wynikami, Pa艅stwowej Komisji Wyborczej;
10) wykonywanie innych czynno艣ci przewidzianych w ustawach lub zleconych
przez Pa艅stwow膮 Komisj臋 Wyborcz膮.
偶 2. Komisarz wyborczy uchyla uchwa艂y terytorialnych i obwodowych komisji
wyborczych podj臋te z naruszeniem prawa lub niezgodne z wytycznymi Pa艅-
stwowej Komisji Wyborczej i przekazuje spraw臋 w艂a艣ciwej komisji do ponow-
nego rozpatrzenia lub podejmuje rozstrzygni臋cie w sprawie.
2014-02-28
㎏ancelaria Sejmu s. 73/204
偶 3. Komisarz wyborczy wydaje postanowienia w zakresie swoich ustawowych
uprawnie艅.
Art. 168.
偶 1. Komisarz wyborczy, na podstawie protoko艂贸w z wybor贸w sporz膮dzonych
przez w艂a艣ciwe terytorialne komisje wyborcze, podaje do publicznej wiadomo-
艣ci, w formie obwieszczenia, wyniki wybor贸w do rad oraz wybor贸w w贸jt贸w na
obszarze wojew贸dztwa.
偶 2. W obwieszczeniu, o kt贸rym mowa w 偶 1, zamieszcza si臋 zbiorcz膮 informacj臋 o
wynikach g艂osowania i wynikach wybor贸w:
1) do rad, do kt贸rych wybory zosta艂y przeprowadzone, oraz odr臋bnie dla
ka偶dej rady w szczeg贸lno艣ci dane o liczbie mandat贸w uzyskanych przez
listy kandydat贸w poszczeg贸lnych komitet贸w wyborczych oraz nazwiska i
imiona wybranych radnych z podaniem oznaczenia listy, z kt贸rej zostali
wybrani;
2) w贸jt贸w w szczeg贸lno艣ci nazwiska i imiona wybranych w贸jt贸w z poda-
niem nazw komitet贸w wyborczych, kt贸re ich zg艂osi艂y.
偶 3. Pa艅stwowa Komisja Wyborcza okre艣la wz贸r obwieszczenia, o kt贸rym mowa
w 偶 1.
Art. 169.
Obwieszczenie komisarza wyborczego og艂asza si臋 w wojew贸dzkim dzienniku urz臋-
dowym oraz podaje do publicznej wiadomo艣ci przez rozplakatowanie odpowiednie-
go wyci膮gu z obwieszczenia na obszarze ka偶dej gminy. Jeden egzemplarz obwiesz-
czenia przesy艂a si臋 do Pa艅stwowej Komisji Wyborczej w terminie i trybie przez ni膮
ustalonym.
Rozdzia艂 4
Okr臋gowa komisja wyborcza
Art. 170.
偶 1. W sk艂ad okr臋gowej komisji wyborczej wchodzi od 5 do 11 s臋dzi贸w, w tym z
urz臋du, jako jej przewodnicz膮cy, komisarz wyborczy. W sk艂ad komisji mo偶e
by膰 tak偶e powo艂any s臋dzia w stanie spoczynku, kt贸ry nie uko艅czy艂 70 lat.
偶 2. S臋dzi贸w do sk艂adu komisji zg艂asza Minister Sprawiedliwo艣ci, w liczbie uzgod-
nionej z Pa艅stwow膮 Komisj膮 Wyborcz膮, najp贸zniej w 52 dniu przed dniem wy-
bor贸w.
偶 3. Pa艅stwowa Komisja Wyborcza powo艂uje okr臋gowe komisje wyborcze najp贸z-
niej w 48 dniu przed dniem wybor贸w.
偶 4. W razie braku mo偶liwo艣ci pe艂nienia funkcji przewodnicz膮cego komisji przez
komisarza wyborczego komisja wybiera przewodnicz膮cego ze swojego grona.
W takim przypadku Minister Sprawiedliwo艣ci zg艂asza do sk艂adu komisji jedne-
go s臋dziego wi臋cej, ani偶eli wynika艂oby to z uzgodnie艅, o kt贸rych mowa w 偶 2.
2014-02-28
㎏ancelaria Sejmu s. 74/204
偶 5. Pierwsze posiedzenie komisji organizuje, z upowa偶nienia Pa艅stwowej Komisji
Wyborczej, dyrektor w艂a艣ciwej miejscowo delegatury Krajowego Biura Wy-
borczego.
偶 6. Komisja na pierwszym posiedzeniu wybiera spo艣r贸d siebie dw贸ch zast臋pc贸w
przewodnicz膮cego komisji. Funkcj臋 sekretarza okr臋gowej komisji wyborczej
pe艂ni dyrektor w艂a艣ciwej miejscowo delegatury Krajowego Biura Wyborczego
albo osoba przez niego wskazana. Sekretarz uczestniczy w pracach komisji z
g艂osem doradczym.
偶 7. Sk艂ad komisji podaje si臋 niezw艂ocznie do publicznej wiadomo艣ci w spos贸b
zwyczajowo przyj臋ty.
偶 8. Techniczno-materialne warunki pracy okr臋gowej komisji wyborczej zapewnia
Krajowe Biuro Wyborcze.
Art. 171.
偶 1. Wyga艣ni臋cie cz艂onkostwa w okr臋gowej komisji wyborczej nast臋puje w przy-
padku:
1) zrzeczenia si臋 cz艂onkostwa;
2) o kt贸rym mowa w art. 153 偶 2;
3) 艣mierci cz艂onka komisji;
4) odwo艂ania.
偶 2. Pa艅stwowa Komisja Wyborcza odwo艂uje cz艂onka okr臋gowej komisji wybor-
czej:
1) w przypadku niewykonywania lub nienale偶ytego wykonywania obowi膮zk贸w
cz艂onka komisji;
2) na uzasadniony wniosek Ministra Sprawiedliwo艣ci w odniesieniu do zg艂o-
szonego przez niego cz艂onka komisji.
偶 3. Uzupe艂nienie sk艂adu komisji nast臋puje w trybie i na zasadach okre艣lonych w
przepisach o jej powo艂aniu. Przepis art. 170 偶 7 stosuje si臋 odpowiednio.
Art. 172.
偶 1. Do zada艅 okr臋gowej komisji wyborczej nale偶y:
1) sprawowanie nadzoru nad przestrzeganiem prawa wyborczego przez odpo-
wiednio rejonowe lub obwodowe komisje wyborcze;
2) rejestrowanie okr臋gowych list kandydat贸w na pos艂贸w i kandydat贸w na sena-
tora oraz list kandydat贸w na pos艂贸w do Parlamentu Europejskiego;
3) zarz膮dzanie drukowania kart do g艂osowania w wyborach do Sejmu i do Se-
natu oraz w wyborach do Parlamentu Europejskiego;
4) ustalanie i og艂aszanie wynik贸w g艂osowania i wynik贸w wybor贸w w okr臋gu
wyborczym w zakresie okre艣lonym przepisami szczeg贸lnymi kodeksu;
5) rozpatrywanie skarg na dzia艂alno艣膰 odpowiednio rejonowych lub obwodo-
wych komisji wyborczych;
6) zapewnienie wykonania zada艅 wyborczych we wsp贸艂dzia艂aniu z wojewod膮 i
organami jednostek samorz膮du terytorialnego;
2014-02-28
㎏ancelaria Sejmu s. 75/204
7) wykonywanie innych zada艅 przewidzianych w kodeksie lub zleconych przez
Pa艅stwow膮 Komisj臋 Wyborcz膮.
偶 2. Okr臋gowa komisja wyborcza podejmuje uchwa艂y w zakresie swoich ustawo-
wych uprawnie艅.
Art. 173.
Okr臋gowa komisja wyborcza powo艂uje, w trybie i na zasadach okre艣lonych przez
Pa艅stwow膮 Komisj臋 Wyborcz膮, pe艂nomocnik贸w do wype艂niania zada艅, przewidzia-
nych w kodeksie.
Rozdzia艂 5
Rejonowa komisja wyborcza
Art. 174.
偶 1. W sk艂ad rejonowej komisji wyborczej wchodzi 5 s臋dzi贸w, w tym z urz臋du, ja-
ko jej przewodnicz膮cy, komisarz wyborczy. W sk艂ad komisji mo偶e by膰 tak偶e
powo艂any s臋dzia w stanie spoczynku, kt贸ry nie uko艅czy艂 70 lat.
偶 2. Do powo艂ywania rejonowej komisji wyborczej i wyga艣ni臋cia cz艂onkostwa w
komisji oraz organizacji jej pracy stosuje si臋 odpowiednio art. 170 偶 2 8 i art.
171, z tym 偶e komisja wybiera jednego zast臋pc臋 przewodnicz膮cego.
Art. 175.
偶 1. Do zada艅 rejonowej komisji wyborczej nale偶y:
1) sprawowanie nadzoru nad przestrzeganiem prawa wyborczego;
2) zapewnienie dostarczenia kart do g艂osowania obwodowym komisjom wy-
borczym;
3) zapewnienie wykonania zada艅 wyborczych we wsp贸艂dzia艂aniu z organami
jednostek samorz膮du terytorialnego;
4) rozpatrywanie skarg na dzia艂alno艣膰 obwodowych komisji wyborczych;
5) ustalanie i og艂aszanie wynik贸w g艂osowania oraz przekazywanie ich w艂a艣ci-
wej okr臋gowej komisji wyborczej;
6) wykonywanie innych zada艅 przewidzianych w kodeksie lub zleconych przez
okr臋gow膮 komisj臋 wyborcz膮 albo Pa艅stwow膮 Komisj臋 Wyborcz膮.
偶 2. Rejonowa komisja wyborcza podejmuje uchwa艂y w zakresie swoich ustawo-
wych uprawnie艅.
Art. 176.
Rejonowa komisja wyborcza mo偶e powo艂a膰, w trybie i na zasadach okre艣lonych
przez Pa艅stwow膮 Komisj臋 Wyborcz膮, pe艂nomocnik贸w do wype艂niania zada艅 prze-
widzianych w kodeksie.
2014-02-28
㎏ancelaria Sejmu s. 76/204
Art. 177.
Pa艅stwowa Komisja Wyborcza okre艣la obszar danego okr臋gu wyborczego, na kt贸-
rym okr臋gowa komisja wyborcza wykonuje tak偶e zadania rejonowej komisji wybor-
czej.
Rozdzia艂 6
Terytorialna komisja wyborcza
Art. 178.
偶 1. Terytorialne komisje wyborcze powo艂uje, najp贸zniej w 55 dniu przed dniem
wybor贸w, komisarz wyborczy spo艣r贸d wyborc贸w zg艂oszonych przez pe艂no-
mocnik贸w wyborczych, z zastrze偶eniem 偶 6. Zg艂oszenia kandydat贸w na cz艂on-
k贸w terytorialnej komisji wyborczej dokonuje si臋 najp贸zniej w 60 dniu przed
dniem wybor贸w.
偶 2. W sk艂ad terytorialnej komisji wyborczej wchodzi od 7 do 9 os贸b stale zamiesz-
ka艂ych na obszarze dzia艂ania danej rady.
偶 3. W sk艂ad terytorialnej komisji wyborczej wchodzi co najmniej po jednym wy-
borcy zg艂oszonym przez ka偶dego pe艂nomocnika wyborczego, z zastrze偶eniem
偶 4 i 5.
偶 4. W przypadku zg艂oszenia do sk艂adu terytorialnej komisji wyborczej liczby kan-
dydat贸w przekraczaj膮cej dopuszczalny sk艂ad komisji o sk艂adzie komisji decy-
duje publiczne losowanie przeprowadzone przez komisarza wyborczego.
偶 5. Je偶eli liczba kandydat贸w zg艂oszonych w trybie, o kt贸rym mowa w 偶 1, jest
mniejsza od dopuszczalnego minimalnego sk艂adu liczbowego komisji, uzupe艂-
nienia jej sk艂adu dokonuje komisarz wyborczy w ci膮gu 3 dni po up艂ywie termi-
nu, o kt贸rym mowa w 偶 1 zdanie drugie, spo艣r贸d os贸b stale zamieszka艂ych na
obszarze dzia艂ania danej rady.
偶 6. W sk艂ad wojew贸dzkiej i powiatowej komisji wyborczej oraz komisji wybor-
czej w mie艣cie na prawach powiatu wchodzi z urz臋du, jako jej przewodnicz膮cy,
s臋dzia wskazany przez prezesa w艂a艣ciwego miejscowo s膮du okr臋gowego.
偶 7. Pierwsze posiedzenie wojew贸dzkiej komisji wyborczej zwo艂uje komisarz wy-
borczy.
偶 8. Pierwsze posiedzenie powiatowej lub gminnej komisji wyborczej zwo艂uje, z
upowa偶nienia komisarza wyborczego, odpowiednio starosta lub w贸jt.
偶 9. Terytorialna komisja wyborcza na pierwszym posiedzeniu wybiera ze swojego
sk艂adu przewodnicz膮cego i jego zast臋pc臋, z zastrze偶eniem 偶 6.
偶 10. Sk艂ad terytorialnej komisji wyborczej komisarz wyborczy podaje niezw艂ocznie
do publicznej wiadomo艣ci w spos贸b zwyczajowo przyj臋ty.
偶 11. Pa艅stwowa Komisja Wyborcza okre艣la spos贸b zg艂aszania kandydat贸w na
cz艂onk贸w terytorialnych komisji wyborczych, wz贸r zg艂oszenia oraz zasady po-
wo艂ywania tych komisji, w tym tryb przeprowadzenia losowania, o kt贸rym mo-
wa w 偶 4.
2014-02-28
㎏ancelaria Sejmu s. 77/204
Art. 179.
偶 1. Wyga艣ni臋cie cz艂onkostwa w terytorialnej komisji wyborczej nast臋puje w przy-
padku:
1) zrzeczenia si臋 cz艂onkostwa;
2) o kt贸rym mowa w art. 153 偶 2;
3) 艣mierci cz艂onka komisji;
4) utraty prawa wybierania;
5) niespe艂niania warunku, o kt贸rym mowa w art. 178 偶 2;
6) odwo艂ania.
偶 2. Przepis 偶 1 pkt 4 i 5 nie dotyczy cz艂onka komisji, o kt贸rym mowa w art. 178 偶
6.
偶 3. Komisarz wyborczy odwo艂uje cz艂onka terytorialnej komisji wyborczej:
1) w przypadku niewykonywania lub nienale偶ytego wykonywania obowi膮zk贸w
cz艂onka komisji;
2) na uzasadniony wniosek prezesa s膮du okr臋gowego w odniesieniu do wska-
zanego przez niego s臋dziego.
偶 4. Uzupe艂nienie sk艂adu terytorialnej komisji wyborczej nast臋puje w trybie i na
zasadach okre艣lonych w przepisach o jej powo艂aniu. Przepis art. 178 偶 10 sto-
suje si臋 odpowiednio.
Art. 180.
偶 1. Do zada艅 terytorialnej komisji wyborczej nale偶y:
1) rejestrowanie kandydat贸w na radnych;
2) zarz膮dzanie druku obwieszcze艅 wyborczych i podanie ich do publicznej
wiadomo艣ci w trybie okre艣lonym w kodeksie;
3) zarz膮dzanie druku kart do g艂osowania i ich dostarczania obwodowym komi-
sjom wyborczym;
4) rozpatrywanie skarg na dzia艂alno艣膰 obwodowych komisji wyborczych;
5) ustalenie wynik贸w g艂osowania i wynik贸w wybor贸w do rady i og艂oszenie ich
w trybie okre艣lonym w kodeksie;
6) przes艂anie wynik贸w g艂osowania i wynik贸w wybor贸w komisarzowi wybor-
czemu;
7) wykonywanie innych czynno艣ci okre艣lonych w kodeksie lub zleconych
przez komisarza wyborczego.
偶 2. Do zada艅 gminnej komisji wyborczej nale偶y tak偶e rejestrowanie kandydat贸w
na w贸jta oraz ustalenie wynik贸w g艂osowania i wynik贸w wybor贸w w贸jta oraz
og艂oszenie ich w trybie okre艣lonym w kodeksie.
Art. 181.
Obs艂ug臋 administracyjn膮 w艂a艣ciwej terytorialnej komisji wyborczej oraz wykonanie
zada艅 wyborczych odpowiednio na obszarze wojew贸dztwa, powiatu lub gminy za-
pewnia marsza艂ek wojew贸dztwa, starosta lub w贸jt, jako zadanie zlecone. W tym celu
2014-02-28
㎏ancelaria Sejmu s. 78/204
marsza艂ek wojew贸dztwa, starosta lub w贸jt mo偶e ustanowi膰 pe艂nomocnika do spraw
wybor贸w urz臋dnika wyborczego. Zasady wsp贸艂dzia艂ania urz臋dnika wyborczego z
Krajowym Biurem Wyborczym okre艣la porozumienie zawarte odpowiednio pomi臋-
dzy marsza艂kiem, starost膮 lub w贸jtem a Szefem Krajowego Biura Wyborczego lub
upowa偶nion膮 przez niego osob膮.
Rozdzia艂 7
Obwodowa komisja wyborcza
Art. 182.
偶 1. Obwodow膮 komisj臋 wyborcz膮 powo艂uje spo艣r贸d wyborc贸w:
1) w wyborach do Sejmu i do Senatu, w wyborach Prezydenta Rzeczypospoli-
tej oraz w wyborach do Parlamentu Europejskiego w Rzeczypospolitej Pol-
skiej najp贸zniej w 21 dniu przed dniem wybor贸w w贸jt,
2) w wyborach do organ贸w stanowi膮cych jednostek samorz膮du terytorialnego
oraz w wyborach w贸jt贸w najp贸zniej w 21 dniu przed dniem wybor贸w
w艂a艣ciwa terytorialna komisja wyborcza
z zastrze偶eniem przepis贸w art. 183.
偶 2. W sk艂ad obwodowej komisji wyborczej powo艂uje si臋:
1) od 6 do 8 os贸b spo艣r贸d kandydat贸w zg艂oszonych przez pe艂nomocnik贸w wy-
borczych lub upowa偶nione przez nich osoby;
2) jedn膮 osob臋 wskazan膮 przez w贸jta spo艣r贸d pracownik贸w samorz膮dowych
gminy lub gminnych jednostek organizacyjnych.
偶 3. W sk艂ad obwodowych komisji wyborczych w obwodach g艂osowania utworzo-
nych w zak艂adach opieki zdrowotnej, domach pomocy spo艂ecznej, zak艂adach
karnych, aresztach 艣ledczych oraz oddzia艂ach zewn臋trznych takich zak艂ad贸w i
areszt贸w powo艂uje si臋:
1) od 4 do 6 os贸b spo艣r贸d kandydat贸w zg艂oszonych przez pe艂nomocnik贸w wy-
borczych lub upowa偶nione przez nich osoby;
2) jedn膮 osob臋 wskazan膮 przez w贸jta spo艣r贸d pracownik贸w jednostki, w kt贸rej
utworzony jest obw贸d.
偶 4. Kandydatami, o kt贸rych mowa w 偶 2 pkt 1 i w 偶 3 pkt 1, mog膮 by膰 tylko osoby
uj臋te w sta艂ym rejestrze wyborc贸w danej gminy.
偶 5. Pe艂nomocnik wyborczy lub upowa偶niona przez niego osoba mo偶e zg艂osi膰 tyl-
ko po jednym kandydacie do ka偶dej obwodowej komisji wyborczej na obszarze
okr臋gu wyborczego, w kt贸rym zosta艂a zarejestrowana zg艂oszona przez niego li-
sta kandydat贸w na pos艂贸w, pos艂贸w do Parlamentu Europejskiego, radnych lub
zarejestrowany zosta艂 kandydat na Prezydenta Rzeczypospolitej, senatora lub
w贸jta. Zg艂oszenia w wyborach do Sejmu i do Senatu, w wyborach Prezydenta
Rzeczypospolitej oraz w wyborach do Parlamentu Europejskiego w Rzeczypo-
spolitej Polskiej dokonuje si臋 najp贸zniej w 23 dniu przed dniem wybor贸w.
Zg艂oszenia w wyborach do organ贸w stanowi膮cych jednostek samorz膮du teryto-
rialnego oraz w wyborach w贸jt贸w dokonuje si臋 najp贸zniej w 30 dniu przed
dniem wybor贸w.
2014-02-28
㎏ancelaria Sejmu s. 79/204
偶 6. Zg艂oszenie do sk艂adu obwodowej komisji wyborczej nast臋puje po uzyskaniu
zgody osoby, kt贸rej ma dotyczy膰.
偶 7. W przypadku zg艂oszenia do sk艂adu obwodowej komisji wyborczej liczby kan-
dydat贸w przekraczaj膮cej dopuszczalny sk艂ad komisji, sk艂ad komisji ustala si臋 w
drodze publicznego losowania przeprowadzonego przez w贸jta.
偶 8. Je偶eli liczba kandydat贸w zg艂oszonych w trybie, o kt贸rym mowa w 偶 5, jest
mniejsza od dopuszczalnego minimalnego sk艂adu liczbowego komisji, uzupe艂-
nienia jej sk艂adu dokonuje w贸jt spo艣r贸d os贸b uj臋tych w sta艂ym rejestrze wy-
borc贸w tej gminy. Przepis 偶 6 stosuje si臋 odpowiednio.
偶 9. Pierwsze posiedzenie obwodowej komisji wyborczej zwo艂uje w贸jt.
偶 10. Obwodowa komisja wyborcza na pierwszym posiedzeniu wybiera spo艣r贸d sie-
bie przewodnicz膮cego i jego zast臋pc臋. Sk艂ad komisji podaje si臋 niezw艂ocznie
do publicznej wiadomo艣ci w spos贸b zwyczajowo przyj臋ty.
偶 11. Pa艅stwowa Komisja Wyborcza okre艣la spos贸b zg艂aszania kandydat贸w na
cz艂onk贸w obwodowych komisji wyborczych, wz贸r zg艂oszenia oraz zasady po-
wo艂ywania tych komisji, w tym tryb przeprowadzenia losowania, o kt贸rym
mowa w 偶 7.
Art. 183.
偶 1. Obwodowe komisje wyborcze w obwodach g艂osowania utworzonych na pol-
skich statkach morskich i za granic膮 powo艂uj膮 spo艣r贸d wyborc贸w odpowiednio
kapitanowie tych statk贸w oraz konsulowie. Przepisy art. 182 偶 3 10 stosuje si臋
odpowiednio.
偶 2. Pa艅stwowa Komisja Wyborcza okre艣la, po porozumieniu odpowiednio z mini-
strem w艂a艣ciwym do spraw gospodarki morskiej oraz ministrem w艂a艣ciwym do
spraw zagranicznych, tryb i termin powo艂ania komisji, o kt贸rych mowa w 偶 1.
Art. 184.
偶 1. Wyga艣ni臋cie cz艂onkostwa w obwodowej komisji wyborczej nast臋puje w przy-
padku:
1) zrzeczenia si臋 cz艂onkostwa;
2) o kt贸rym mowa w art. 153 偶 2;
3) 艣mierci cz艂onka komisji;
4) utraty prawa wybierania;
5) niespe艂niania warunku, o kt贸rym mowa w art. 182 偶 4;
6) odwo艂ania.
偶 2. W贸jt odwo艂uje cz艂onka obwodowej komisji wyborczej w przypadku niewyko-
nywania lub nienale偶ytego wykonywania obowi膮zk贸w przez cz艂onka komisji.
偶 3. W wyborach organ贸w jednostek samorz膮du terytorialnego organem w艂a艣ci-
wym do odwo艂ania cz艂onka obwodowej komisji wyborczej w przypadkach, o
kt贸rych mowa w 偶 2, jest w艂a艣ciwa terytorialnie komisja wyborcza wy偶szego
stopnia.
偶 4. Uzupe艂nienie sk艂adu obwodowej komisji wyborczej nast臋puje w trybie i na za-
sadach okre艣lonych w przepisach o jej powo艂aniu. Przepis art. 182 偶 10 zdanie
drugie stosuje si臋 odpowiednio.
2014-02-28
㎏ancelaria Sejmu s. 80/204
Art. 185.
Do zada艅 obwodowej komisji wyborczej nale偶y:
1) przeprowadzenie g艂osowania w obwodzie;
2) czuwanie w dniu wybor贸w nad przestrzeganiem prawa wyborczego w miej-
scu i czasie g艂osowania;
3) ustalenie wynik贸w g艂osowania w obwodzie i podanie ich do publicznej wia-
domo艣ci;
4) przes艂anie wynik贸w g艂osowania do w艂a艣ciwej komisji wyborczej.
Art. 186.
偶 1. Lokale obwodowych komisji wyborczych dostosowane do potrzeb wyborc贸w
niepe艂nosprawnych zapewnia w贸jt, z tym 偶e w ka偶dej gminie co najmniej 1/3
lokali obwodowych komisji wyborczych powinna by膰 dostosowana do potrzeb
wyborc贸w niepe艂nosprawnych.
偶 2. Minister w艂a艣ciwy do spraw budownictwa, lokalnego planowania i zagospoda-
rowania przestrzennego oraz mieszkalnictwa, po zasi臋gni臋ciu opinii ministra
w艂a艣ciwego do spraw zabezpieczenia spo艂ecznego oraz Pa艅stwowej Komisji
Wyborczej, okre艣li, w drodze rozporz膮dzenia, warunki techniczne, jakim powi-
nien odpowiada膰 lokal obwodowej komisji wyborczej, tak aby zosta艂 dostoso-
wany do potrzeb wyborc贸w niepe艂nosprawnych.
Rozdzia艂 8
Krajowe Biuro Wyborcze
Art. 187.
偶 1. Krajowe Biuro Wyborcze zapewnia obs艂ug臋 Pa艅stwowej Komisji Wyborczej,
komisarzy wyborczych oraz innych organ贸w wyborczych w zakresie okre艣lo-
nym w kodeksie oraz innych ustawach.
偶 2. Do zada艅 Krajowego Biura Wyborczego nale偶y zapewnienie warunk贸w orga-
nizacyjno-administracyjnych, finansowych i technicznych, zwi膮zanych z orga-
nizacj膮 i przeprowadzaniem wybor贸w i referend贸w w zakresie okre艣lonym w
kodeksie oraz innych ustawach.
偶 3. Krajowe Biuro Wyborcze wykonuje r贸wnie偶 inne zadania wynikaj膮ce z ko-
deksu oraz innych ustaw.
Art. 188.
偶 1. Prac膮 Krajowego Biura Wyborczego kieruje Szef Krajowego Biura Wybor-
czego.
2014-02-28
㎏ancelaria Sejmu s. 81/204
偶 2. Szef Krajowego Biura Wyborczego jest kierownikiem urz臋du w rozumieniu
przepis贸w ustawy z dnia 16 wrze艣nia 1982 r. o pracownikach urz臋d贸w pa艅-
stwowych (Dz. U. z 2001 r. Nr 86, poz. 953, z p贸zn. zm.26)).
偶 3. Jednostkami organizacyjnymi Krajowego Biura Wyborczego s膮:
1) zespo艂y;
2) delegatury.
偶 4. Organizacj臋 Krajowego Biura Wyborczego oraz zakres dzia艂ania i w艂a艣ciwo艣膰
terytorialn膮 jednostek organizacyjnych Krajowego Biura Wyborczego okre艣la
statut nadany przez Pa艅stwow膮 Komisj臋 Wyborcz膮 na wniosek Szefa Krajowe-
go Biura Wyborczego. Statut Krajowego Biura Wyborczego og艂asza si臋 w
Dzienniku Urz臋dowym Rzeczypospolitej Polskiej Monitor Polski .
偶 5. Szef i pracownicy Krajowego Biura Wyborczego nie mog膮 nale偶e膰 do partii
politycznych ani prowadzi膰 dzia艂alno艣ci politycznej.
偶 6. Szef Krajowego Biura Wyborczego na podstawie statutu okre艣li, w drodze za-
rz膮dzenia, szczeg贸艂ow膮 organizacj臋 wewn臋trzn膮 jednostek organizacyjnych
Krajowego Biura Wyborczego oraz ich w艂a艣ciwo艣膰 rzeczow膮.
Art. 189.
偶 1. Krajowe Biuro Wyborcze wsp贸艂dzia艂a z w艂a艣ciwymi organami administracji
rz膮dowej oraz jednostkami samorz膮du terytorialnego w celu realizacji zada艅
zwi膮zanych z organizacj膮 i przeprowadzaniem wybor贸w oraz referend贸w.
偶 2. Minister w艂a艣ciwy do spraw administracji publicznej, po zasi臋gni臋ciu opinii
Szefa Krajowego Biura Wyborczego, okre艣li, w drodze rozporz膮dzenia, zasady
wsp贸艂dzia艂ania terenowych organ贸w administracji rz膮dowej z Krajowym Biu-
rem Wyborczym w zakresie, o kt贸rym mowa w 偶 1, bior膮c pod uwag臋 potrzeby
zapewnienia sprawnej organizacji wybor贸w i referend贸w.
偶 3. Zasady wsp贸艂dzia艂ania organ贸w jednostek samorz膮du terytorialnego z Krajo-
wym Biurem Wyborczym okre艣laj膮 przepisy art. 181 i art. 156 偶 1, 2 i 4.
Art. 190.
偶 1. Szef Krajowego Biura Wyborczego jest organem wykonawczym Pa艅stwowej
Komisji Wyborczej.
偶 2. Szef Krajowego Biura Wyborczego jest powo艂ywany i odwo艂ywany przez
Pa艅stwow膮 Komisj臋 Wyborcz膮 na wniosek jej przewodnicz膮cego.
偶 3. Do Szefa Krajowego Biura Wyborczego stosuje si臋 przepisy dotycz膮ce os贸b
zajmuj膮cych kierownicze stanowiska pa艅stwowe. Wynagrodzenie Szefa Kra-
jowego Biura Wyborczego odpowiada wysoko艣ci wynagrodzenia sekretarza
stanu.
26)
Zmiany tekstu jednolitego wymienionej ustawy zosta艂y og艂oszone w Dz. U. z 2001 r. Nr 98, poz.
1071, Nr 123, poz. 1353 i Nr 128, poz. 1403, z 2002 r. Nr 1, poz. 18, Nr 153, poz. 1271 i Nr 240,
poz. 2052, z 2003 r. Nr 228, poz. 2256, z 2005 r. Nr 10, poz. 71 i Nr 169, poz. 1417, z 2006 r. Nr
45, poz. 319, Nr 170, poz. 1218, Nr 218, poz. 1592 i Nr 220, poz. 1600, z 2007 r. Nr 89, poz. 589, z
2008 r. Nr 157, poz. 976 i Nr 227, poz. 1505, z 2010 r. Nr 165, poz. 1118, Nr 182, poz. 1228 i Nr
229, poz. 1494 oraz z 2011 r. Nr 82, poz. 451.
2014-02-28
㎏ancelaria Sejmu s. 82/204
Art. 191.
偶 1. Szef Krajowego Biura Wyborczego dysponuje wyodr臋bnionymi w bud偶ecie
pa艅stwa w cz臋艣ci dotycz膮cej Krajowego Biura Wyborczego 艣rodkami finanso-
wymi.
偶 2. Ze 艣rodk贸w finansowych, o kt贸rych mowa w 偶 1, s膮 pokrywane wydatki zwi膮-
zane z bie偶膮c膮 dzia艂alno艣ci膮 Pa艅stwowej Komisji Wyborczej i innych sta艂ych
organ贸w wyborczych oraz Krajowego Biura Wyborczego, a tak偶e dotacje na
sta艂e zadania zwi膮zane z organizacj膮 i przeprowadzaniem wybor贸w oraz refe-
rend贸w, zlecone jednostkom samorz膮du terytorialnego.
偶 3. Szef Krajowego Biura Wyborczego dysponuje, w zakresie okre艣lonym usta-
wami, 艣rodkami finansowymi rezerwy celowej bud偶etu pa艅stwa przeznaczonej
na wydatki zwi膮zane z organizacj膮 i przeprowadzaniem wybor贸w oraz referen-
d贸w.
偶 4. Dotacje dla jednostek samorz膮du terytorialnego na wykonywanie zada艅 zwi膮-
zanych z organizacj膮 i przeprowadzaniem wybor贸w oraz referend贸w przeka-
zywane s膮 tym jednostkom przez Szefa Krajowego Biura Wyborczego lub
dzia艂aj膮cych z jego upowa偶nienia dyrektor贸w jednostek organizacyjnych Biura.
DZIAA III
Wybory do Sejmu
Rozdzia艂 1
Zasady og贸lne
Art. 192.
Wybory do Sejmu s膮 powszechne, r贸wne, bezpo艣rednie i proporcjonalne oraz odby-
waj膮 si臋 w g艂osowaniu tajnym.
Art. 193.
偶 1. Do Sejmu wybiera si臋 460 pos艂贸w z list kandydat贸w na pos艂贸w w wieloman-
datowych okr臋gach wyborczych.
偶 2. Nie mo偶na kandydowa膰 r贸wnocze艣nie do Sejmu i do Senatu.
Art. 194.
偶 1. Wybory do Sejmu zarz膮dza Prezydent Rzeczypospolitej, w drodze postano-
wienia, nie p贸zniej ni偶 na 90 dni przed up艂ywem 4 lat od rozpocz臋cia kadencji
Sejmu, wyznaczaj膮c wybory na dzie艅 wolny od pracy, przypadaj膮cy w ci膮gu
30 dni przed up艂ywem 4 lat od rozpocz臋cia kadencji Sejmu. Postanowienie
Prezydenta Rzeczypospolitej podaje si臋 do publicznej wiadomo艣ci w Biuletynie
Informacji Publicznej i og艂asza w Dzienniku Ustaw Rzeczypospolitej Polskiej
najp贸zniej w 5 dniu od dnia zarz膮dzenia wybor贸w.
偶 2. W postanowieniu, o kt贸rym mowa w 偶 1, Prezydent Rzeczypospolitej, po za-
si臋gni臋ciu opinii Pa艅stwowej Komisji Wyborczej, okre艣la dni, w kt贸rych
up艂ywaj膮 terminy wykonania czynno艣ci wyborczych przewidzianych w kodek-
sie (kalendarz wyborczy).
2014-02-28
㎏ancelaria Sejmu s. 83/204
Art. 195.
偶 1. W razie skr贸cenia kadencji Sejmu na mocy jego uchwa艂y lub na mocy posta-
nowienia Prezydenta Rzeczypospolitej Prezydent zarz膮dza wybory, wyznacza-
j膮c ich dat臋 na dzie艅 przypadaj膮cy nie p贸zniej ni偶 w ci膮gu 45 dni od dnia wej-
艣cia w 偶ycie uchwa艂y Sejmu o skr贸ceniu swojej kadencji lub od dnia og艂oszenia
postanowienia Prezydenta Rzeczypospolitej o skr贸ceniu kadencji Sejmu. Po-
stanowienie Prezydenta Rzeczypospolitej o zarz膮dzeniu wybor贸w podaje si臋 do
publicznej wiadomo艣ci w Biuletynie Informacji Publicznej i og艂asza w Dzien-
niku Ustaw Rzeczypospolitej Polskiej najp贸zniej w 5 dniu od dnia jego podpi-
sania. Przepis art. 194 偶 2 stosuje si臋 odpowiednio.
偶 2. Wybory, o kt贸rych mowa w 偶 1, przeprowadza si臋 w trybie i na zasadach okre-
艣lonych w kodeksie, z tym 偶e:
1) ustalone w kodeksie nast臋puj膮ce terminy wykonania czynno艣ci wyborczych
ulegaj膮 skr贸ceniu:
a) w art. 13 偶 2 oraz art. 170 偶 2 do 38 dnia przed dniem wybor贸w,
b) w art. 170 偶 3, art. 204 偶 2, 4 i 6 do 35 dnia przed dniem wybor贸w,
c) w art. 202 偶 3 do 40 dnia przed dniem wybor贸w,
d) w art. 210 偶 3 oraz art. 211 偶 1 do 25 dnia przed dniem wybor贸w;
2) terminy przewidziane w art. 218 偶 2 na wnoszenie i rozpatrywanie odwo艂a艅
skraca si臋 do 2 dni;
3) losowania jednolitych numer贸w dla list komitet贸w wyborczych, o kt贸rych
mowa w art. 219 偶 1 i art. 220 偶 1, przeprowadza si臋 jedynie dla list komite-
t贸w wyborczych, kt贸re w poprzednich wyborach nie zarejestrowa艂y list
kandydat贸w. Komitety, kt贸re uczestniczy艂y w poprzednich wyborach i w
obecnych zarejestrowa艂y swoje listy, zachowuj膮 numery w贸wczas im przy-
znane.
Art. 196.
偶 1. W podziale mandat贸w w okr臋gach wyborczych uwzgl臋dnia si臋 wy艂膮cznie listy
kandydat贸w na pos艂贸w tych komitet贸w wyborczych, kt贸rych listy otrzyma艂y co
najmniej 5% wa偶nie oddanych g艂os贸w w skali kraju.
偶 2. Listy kandydat贸w na pos艂贸w koalicyjnych komitet贸w wyborczych uwzgl臋dnia
si臋 w podziale mandat贸w w okr臋gach wyborczych, je偶eli ich listy otrzyma艂y co
najmniej 8% wa偶nie oddanych g艂os贸w w skali kraju.
Art. 197.
偶 1. Komitety wyborcze utworzone przez wyborc贸w zrzeszonych w zarejestrowa-
nych organizacjach mniejszo艣ci narodowych mog膮 korzysta膰 ze zwolnienia list
tych komitet贸w z warunku, o kt贸rym mowa w art. 196 偶 1, je偶eli z艂o偶膮 Pa艅-
stwowej Komisji Wyborczej o艣wiadczenie w tej sprawie najp贸zniej w 5 dniu
przed dniem wybor贸w. Wraz z o艣wiadczeniem, o kt贸rym mowa w zdaniu
pierwszym, komitet jest obowi膮zany przed艂o偶y膰 dokument w艂a艣ciwego organu
statutowego organizacji mniejszo艣ci narodowej potwierdzaj膮cy utworzenie
komitetu przez wyborc贸w b臋d膮cych cz艂onkami tej organizacji.
2014-02-28
㎏ancelaria Sejmu s. 84/204
偶 2. Pa艅stwowa Komisja Wyborcza potwierdza niezw艂ocznie otrzymanie o艣wiad-
czenia, o kt贸rym mowa w 偶 1. Potwierdzenie o艣wiadczenia jest wi膮偶膮ce.
Art. 198.
Je偶eli warunku okre艣lonego w art. 196 偶 1 lub 2 nie spe艂ni膮 listy kandydat贸w na po-
s艂贸w 偶adnego komitetu wyborczego b膮dz kt贸ry艣 z wymienionych warunk贸w spe艂-
niony zostanie przez listy kandydat贸w tylko jednego komitetu wyborczego, w po-
dziale mandat贸w w okr臋gach wyborczych uwzgl臋dnia si臋 listy kandydat贸w komite-
t贸w wyborczych, kt贸re otrzyma艂y co najmniej 3% wa偶nie oddanych g艂os贸w w skali
kraju. Listy koalicyjnych komitet贸w wyborczych uwzgl臋dnia si臋, je偶eli otrzyma艂y co
najmniej 5% wa偶nie oddanych g艂os贸w w skali kraju.
Art. 199.
偶 1. W wyborach do Sejmu komitety wyborcze mog膮 wydatkowa膰 na agitacj臋 wy-
borcz膮 wy艂膮cznie kwoty ograniczone limitami, ustalonymi w nast臋puj膮cy spo-
s贸b:
1) wysoko艣膰 limitu wyznaczona jest kwot膮 82 groszy przypadaj膮c膮 na ka偶dego
wyborc臋 w kraju uj臋tego w rejestrze wyborc贸w;
2) limit wydatk贸w dla danego komitetu oblicza si臋 wed艂ug wzoru:
L = (w k m)/460,
gdzie poszczeg贸lne symbole oznaczaj膮:
L limit wydatk贸w,
w liczb臋 wyborc贸w w kraju uj臋tych w rejestrach wyborc贸w,
k kwot臋 przypadaj膮c膮 na ka偶dego wyborc臋 w kraju uj臋tego w rejestrze
wyborc贸w, o kt贸rej mowa w pkt 1,
m 艂膮czn膮 liczb臋 pos艂贸w wybieranych we wszystkich okr臋gach wybor-
czych, w kt贸rych komitet zarejestrowa艂 listy kandydat贸w.
偶 2. Pa艅stwowa Komisja Wyborcza, w terminie 14 dni od dnia zarz膮dzenia wybo-
r贸w do Sejmu, og艂asza w formie komunikatu w Dzienniku Urz臋dowym Rze-
czypospolitej Polskiej Monitor Polski i zamieszcza w Biuletynie Informacji
Publicznej liczb臋 wyborc贸w uj臋tych w rejestrach wyborc贸w na terenie ca艂ego
kraju wed艂ug stanu na koniec kwarta艂u poprzedzaj膮cego dzie艅 og艂oszenia po-
stanowienia o zarz膮dzeniu wybor贸w do Sejmu.
Art. 200.
偶 1. Minister w艂a艣ciwy do spraw finans贸w publicznych, w drodze rozporz膮dzenia,
podwy偶szy kwot臋, o kt贸rej mowa w art. 199 偶 1 pkt 1, w przypadku wzrostu
wskaznika cen towar贸w i us艂ug konsumpcyjnych og贸艂em o ponad 5%, w stop-
niu odpowiadaj膮cym wzrostowi tych cen.
偶 2. Wskaznik wzrostu cen, o kt贸rym mowa w 偶 1, ustala si臋 na podstawie komu-
nikatu Prezesa G艂贸wnego Urz臋du Statystycznego og艂aszanego w Dzienniku
Urz臋dowym Rzeczypospolitej Polskiej Monitor Polski do 20 dnia pierwszego
miesi膮ca ka偶dego kwarta艂u.
2014-02-28
㎏ancelaria Sejmu s. 85/204
Rozdzia艂 2
Okr臋gi wyborcze
Art. 201.
偶 1. W celu przeprowadzenia wybor贸w do Sejmu tworzy si臋 wielomandatowe
okr臋gi wyborcze, zwane dalej okr臋gami wyborczymi .
偶 2. W okr臋gu wyborczym wybiera si臋 co najmniej 7 pos艂贸w.
偶 3. Okr臋g wyborczy obejmuje obszar wojew贸dztwa lub jego cz臋艣膰. Granice okr臋-
gu wyborczego nie mog膮 narusza膰 granic wchodz膮cych w jego sk艂ad powiat贸w
i miast na prawach powiatu.
Art. 202.
偶 1. Ustalenia liczby pos艂贸w wybieranych w poszczeg贸lnych okr臋gach wyborczych
oraz podzia艂u wojew贸dztw na okr臋gi wyborcze dokonuje si臋 wed艂ug jednolitej
normy przedstawicielstwa, obliczonej przez podzielenie liczby mieszka艅c贸w
kraju przez og贸ln膮 liczb臋 pos艂贸w wybieranych w okr臋gach wyborczych, z
uwzgl臋dnieniem przepis贸w art. 201 i nast臋puj膮cych zasad:
1) u艂amki liczby mandat贸w pos艂贸w wybieranych w okr臋gach wyborczych r贸w-
ne lub wi臋ksze od 1/2, jakie wynikn膮 z zastosowania jednolitej normy
przedstawicielstwa, zaokr膮gla si臋 w g贸r臋 do liczby ca艂kowitej;
2) je偶eli w wyniku post臋powania, o kt贸rym mowa w pkt 1, liczba pos艂贸w wy-
bieranych w okr臋gach wyborczych przewy偶sza liczb臋 wynikaj膮c膮 z przepisu
art. 193, mandaty nadwy偶kowe odejmuje si臋 w tych okr臋gach wyborczych,
w kt贸rych norma przedstawicielstwa obliczona dla okr臋gu wyborczego jest
najmniejsza. W przypadku gdy liczba pos艂贸w jest mniejsza od wynikaj膮cej z
przepisu art. 193, dodatkowe mandaty przydziela si臋 tym okr臋gom wybor-
czym, w kt贸rych norma przedstawicielstwa obliczona dla okr臋gu wyborcze-
go jest najwi臋ksza.
偶 2. Podzia艂 na okr臋gi wyborcze, ich numery i granice oraz liczb臋 pos艂贸w wybiera-
nych w ka偶dym okr臋gu, a tak偶e siedziby okr臋gowych komisji wyborczych
okre艣la za艂膮cznik nr 1 do kodeksu.
偶 3. Informacj臋 o okr臋gu wyborczym podaje si臋 do wiadomo艣ci wyborcom danego
okr臋gu wyborczego w formie obwieszczenia Pa艅stwowej Komisji Wyborczej
najp贸zniej w 52 dniu przed dniem wybor贸w. Druk i rozplakatowanie obwiesz-
cze艅 zapewnia Krajowe Biuro Wyborcze.
Art. 203.
偶 1. Pa艅stwowa Komisja Wyborcza przedk艂ada Sejmowi wnioski w sprawie zmia-
ny granic okr臋g贸w wyborczych i liczby pos艂贸w w nich wybieranych, je偶eli ko-
nieczno艣膰 taka wynika ze zmian w zasadniczym podziale terytorialnym pa艅-
stwa lub ze zmiany liczby mieszka艅c贸w w okr臋gu wyborczym lub w kraju.
偶 2. Dokonywanie zmian granic powiat贸w poci膮gaj膮cych za sob膮 zmiany granic
okr臋g贸w wyborczych jest niedopuszczalne w okresie 12 miesi臋cy poprzedzaj膮-
2014-02-28
㎏ancelaria Sejmu s. 86/204
cych up艂yw kadencji Sejmu, jak i w okresie od zarz膮dzenia wybor贸w w razie
skr贸cenia kadencji Sejmu a偶 do dnia stwierdzenia wa偶no艣ci wybor贸w.
偶 3. Sejm dokonuje, z zastrze偶eniem 偶 5, zmian w podziale na okr臋gi wyborcze z
przyczyn, o kt贸rych mowa w 偶 1, nie p贸zniej ni偶 na 3 miesi膮ce przed dniem, w
kt贸rym up艂ywa termin zarz膮dzenia wybor贸w do Sejmu.
偶 4. Ustalenie liczby mieszka艅c贸w, o kt贸rej mowa w 偶 1, nast臋puje na podstawie
danych wed艂ug stanu na koniec trzeciego kwarta艂u roku poprzedzaj膮cego rok w
kt贸rym up艂ywa kadencja Sejmu, przekazanych przez w贸jt贸w w trybie okre艣lo-
nym w przepisach wydanych na podstawie art. 165 偶 3.
偶 5. W razie skr贸cenia kadencji Sejmu zmian w podziale na okr臋gi wyborcze nie
dokonuje si臋.
Rozdzia艂 3
Zg艂aszanie kandydat贸w na pos艂贸w
Art. 204.
偶 1. Prawo zg艂aszania kandydat贸w na pos艂贸w przys艂uguje:
1) komitetowi wyborczemu partii politycznej;
2) koalicyjnemu komitetowi wyborczemu;
3) komitetowi wyborczemu wyborc贸w.
偶 2. Komitet wyborczy partii politycznej obowi膮zany jest zawiadomi膰 Pa艅stwow膮
Komisj臋 Wyborcz膮 o utworzeniu komitetu w okresie od dnia og艂oszenia posta-
nowienia o zarz膮dzeniu wybor贸w do 50 dnia przed dniem wybor贸w.
偶 3. Do zawiadomienia, o kt贸rym mowa w 偶 2, za艂膮cza si臋:
1) o艣wiadczenia pe艂nomocnika wyborczego i pe艂nomocnika finansowego o
przyj臋ciu pe艂nomocnictwa, a w przypadku pe艂nomocnika finansowego
r贸wnie偶 o spe艂nieniu przez niego wymog贸w, o kt贸rych mowa w art. 127 偶 2
i 3;
2) uwierzytelniony odpis z ewidencji partii politycznych;
3) wyci膮g ze statutu partii politycznej wskazuj膮cy, kt贸ry organ jest upowa偶nio-
ny do jej reprezentowania na zewn膮trz.
偶 4. Koalicyjny komitet wyborczy mo偶e by膰 utworzony w okresie od dnia og艂osze-
nia postanowienia o zarz膮dzeniu wybor贸w do 50 dnia przed dniem wybor贸w.
Pe艂nomocnik wyborczy zawiadamia Pa艅stwow膮 Komisj臋 Wyborcz膮 do 50 dnia
przed dniem wybor贸w o utworzeniu komitetu wyborczego.
偶 5. Do zawiadomienia, o kt贸rym mowa w 偶 4, za艂膮cza si臋:
1) umow臋 o zawi膮zaniu koalicji wyborczej, wraz z nast臋puj膮cymi danymi:
imionami, nazwiskami, adresami zamieszkania i numerami ewidencyjnymi
PESEL os贸b wchodz膮cych w sk艂ad komitetu wyborczego;
2) o艣wiadczenia pe艂nomocnika wyborczego i pe艂nomocnika finansowego o
przyj臋ciu pe艂nomocnictwa, a w przypadku pe艂nomocnika finansowego
r贸wnie偶 o spe艂nieniu przez niego wymog贸w, o kt贸rych mowa w art. 127 偶 2
i 3;
2014-02-28
㎏ancelaria Sejmu s. 87/204
3) uwierzytelniony odpis z ewidencji partii politycznych, partii politycznych
tworz膮cych koalicj臋 wyborcz膮;
4) wyci膮gi ze statut贸w partii politycznych tworz膮cych koalicj臋 wyborcz膮
wskazuj膮ce, kt贸ry organ partii jest upowa偶niony do jej reprezentowania na
zewn膮trz.
偶 6. Po zebraniu co najmniej 1000 podpis贸w obywateli maj膮cych prawo wybiera-
nia do Sejmu, popieraj膮cych utworzenie komitetu wyborczego wyborc贸w, pe艂-
nomocnik wyborczy zawiadamia Pa艅stwow膮 Komisj臋 Wyborcz膮 o utworzeniu
komitetu. Zawiadomienie mo偶e by膰 dokonane do 50 dnia przed dniem wybo-
r贸w.
偶 7. Do zawiadomienia, o kt贸rym mowa w 偶 6, za艂膮cza si臋:
1) o艣wiadczenie o utworzeniu komitetu wyborczego;
2) o艣wiadczenia pe艂nomocnika wyborczego i pe艂nomocnika finansowego o
przyj臋ciu pe艂nomocnictwa, a w przypadku pe艂nomocnika finansowego
r贸wnie偶 o spe艂nieniu przez niego wymog贸w, o kt贸rych mowa w art. 127 偶 2
i 3;
3) wykaz co najmniej 1000 obywateli, o kt贸rych mowa w 偶 6, zawieraj膮cy ich
imiona, nazwiska, adresy zamieszkania oraz numery ewidencyjne PESEL, a
tak偶e w艂asnor臋cznie z艂o偶one podpisy obywateli.
Art. 205.
偶 1. Pe艂nomocnikowi wyborczemu s艂u偶y prawo wniesienia skargi do S膮du Najwy偶-
szego na postanowienie Pa艅stwowej Komisji Wyborczej o odmowie przyj臋cia
zawiadomienia o utworzeniu komitetu wyborczego. Skarg臋 wnosi si臋 w termi-
nie 2 dni od daty dor臋czenia pe艂nomocnikowi wyborczemu postanowienia o
odmowie przyj臋cia zawiadomienia o utworzeniu komitetu wyborczego.
偶 2. S膮d Najwy偶szy rozpatruje skarg臋 w sk艂adzie 3 s臋dzi贸w, w post臋powaniu nie-
procesowym, i wydaje orzeczenie w sprawie skargi w terminie 3 dni. Od orze-
czenia S膮du Najwy偶szego nie przys艂uguje 艣rodek prawny. Orzeczenie dor臋cza
si臋 pe艂nomocnikowi wyborczemu i Pa艅stwowej Komisji Wyborczej. Je偶eli S膮d
Najwy偶szy uzna skarg臋 pe艂nomocnika wyborczego za zasadn膮, Pa艅stwowa
Komisja Wyborcza niezw艂ocznie przyjmuje zawiadomienie o utworzeniu ko-
mitetu wyborczego.
Art. 206.
Na wniosek komitetu wyborczego odpowiednie organy maj膮 obowi膮zek wyda膰 po-
twierdzenie nadania numeru NIP oraz decyzj臋 o nadaniu numeru REGON, najp贸z-
niej do ko艅ca drugiego dnia roboczego nast臋puj膮cego po dniu zg艂oszenia wniosku o
nadanie numeru.
Art. 207.
Pa艅stwowa Komisja Wyborcza informacj臋 o utworzonych komitetach wyborczych
og艂asza w Dzienniku Urz臋dowym Rzeczypospolitej Polskiej Monitor Polski oraz
w Biuletynie Informacji Publicznej.
2014-02-28
㎏ancelaria Sejmu s. 88/204
Art. 208.
偶 1. Komitet wyborczy mo偶e zg艂osi膰 w ka偶dym okr臋gu wyborczym jedn膮 list臋
kandydat贸w na pos艂贸w.
偶 2. Kandydowa膰 mo偶na tylko w jednym okr臋gu wyborczym i tylko z jednej listy
kandydat贸w.
偶 3. Partie polityczne, kt贸re wchodz膮 w sk艂ad koalicji wyborczej, nie mog膮 zg艂a-
sza膰 list kandydat贸w samodzielnie.
Art. 209.
偶 1. Wyborca mo偶e udzieli膰 pisemnego poparcia wi臋cej ni偶 jednej li艣cie kandyda-
t贸w. Wycofanie udzielonego poparcia nie rodzi skutk贸w prawnych.
偶 2. Wyborca udzielaj膮cy poparcia li艣cie kandydat贸w sk艂ada podpis obok czytelnie
wpisanego swojego nazwiska i imienia, adresu zamieszkania i numeru ewiden-
cyjnego PESEL.
偶 3. Wykaz podpis贸w musi zawiera膰 na ka偶dej stronie nazw臋 komitetu wyborczego
zg艂aszaj膮cego list臋, numer okr臋gu wyborczego, w kt贸rym lista jest zg艂aszana,
oraz adnotacj臋:
Udzielam poparcia li艣cie kandydat贸w na pos艂贸w zg艂aszanej przez
....................................................... (nazwa komitetu wyborczego) w okr臋gu
wyborczym ......... (numer okr臋gu) w wyborach do Sejmu Rzeczypospolitej
Polskiej zarz膮dzonych na ........................... (dzie艅, miesi膮c, rok). .
Art. 210.
偶 1. Lista kandydat贸w powinna by膰 poparta, w spos贸b, o kt贸rym mowa w art. 209
偶 2 i 3, podpisami co najmniej 5000 wyborc贸w stale zamieszka艂ych w danym
okr臋gu wyborczym.
偶 2. Komitet wyborczy, kt贸ry z zachowaniem wymog贸w okre艣lonych w 偶 1 zareje-
strowa艂 listy kandydat贸w co najmniej w po艂owie okr臋g贸w wyborczych, upraw-
niony jest do zg艂oszenia dalszych list bez poparcia zg艂oszenia podpisami wy-
borc贸w.
偶 3. Zg艂oszenie list kandydat贸w przez komitety wyborcze spe艂niaj膮ce warunek, o
kt贸rym mowa w 偶 2, nast臋puje na podstawie za艣wiadczenia Pa艅stwowej Komi-
sji Wyborczej wydanego na wniosek zainteresowanego komitetu wyborczego,
z艂o偶ony do 40 dnia przed dniem wybor贸w.
Art. 211.
偶 1. List臋 kandydat贸w zg艂asza si臋 do okr臋gowej komisji wyborczej najp贸zniej do
godziny 2400 w 40 dniu przed dniem wybor贸w.
偶 2. Liczba kandydat贸w na li艣cie nie mo偶e by膰 mniejsza ni偶 liczba pos艂贸w wybie-
ranych w danym okr臋gu wyborczym i wi臋ksza ni偶 dwukrotno艣膰 liczby pos艂贸w
wybieranych w danym okr臋gu wyborczym.
偶 3. Na li艣cie kandydat贸w:
1) liczba kandydat贸w kobiet nie mo偶e by膰 mniejsza ni偶 35% liczby wszyst-
kich kandydat贸w na li艣cie;
2014-02-28
㎏ancelaria Sejmu s. 89/204
2) liczba kandydat贸w m臋偶czyzn nie mo偶e by膰 mniejsza ni偶 35% liczby
wszystkich kandydat贸w na li艣cie.
偶 4. Zg艂oszenia listy kandydat贸w dokonuje osobi艣cie, na pi艣mie, pe艂nomocnik wy-
borczy lub upowa偶niona przez niego osoba, zwani dalej osob膮 zg艂aszaj膮c膮 li-
st臋 . W razie zg艂oszenia listy przez upowa偶nion膮 przez pe艂nomocnika osob臋 do
zg艂oszenia do艂膮cza si臋 dokument stwierdzaj膮cy udzielenie upowa偶nienia, ze
wskazaniem zakresu udzielonego upowa偶nienia, oraz dane upowa偶nionej przez
pe艂nomocnika osoby: imi臋 (imiona), nazwisko, adres zamieszkania i numer
ewidencyjny PESEL.
Art. 212.
偶 1. Zg艂oszenie listy kandydat贸w powinno zawiera膰 nazwisko, imi臋 (imiona), za-
w贸d i miejsce zamieszkania ka偶dego z kandydat贸w. Nazwiska kandydat贸w
umieszcza si臋 na li艣cie w kolejno艣ci ustalonej przez komitet wyborczy.
偶 2. Kandydata oznacza si臋 nazw膮 lub skr贸tem nazwy tej partii politycznej, kt贸rej
jest cz艂onkiem (nie wi臋cej ni偶 45 znak贸w drukarskich, wliczaj膮c spacje).
偶 3. Osoba zg艂aszaj膮ca list臋 mo偶e wnosi膰 o oznaczenie kandydata, kt贸ry nie nale偶y
do 偶adnej partii politycznej, tylko jedn膮 nazw膮 lub skr贸tem nazwy partii popie-
raj膮cej danego kandydata; przepis 偶 2 stosuje si臋 odpowiednio. Fakt poparcia
kandydata powinien by膰 potwierdzony pisemnie przez w艂a艣ciwy statutowy or-
gan partii. Wniosek wraz z potwierdzeniem sk艂ada si臋 ze zg艂oszeniem listy.
偶 4. W zg艂oszeniu osoba zg艂aszaj膮ca list臋 wskazuje spos贸b oznaczenia listy na
urz臋dowych obwieszczeniach oraz na karcie do g艂osowania. Oznaczeniem mo-
偶e by膰 nazwa lub skr贸t nazwy komitetu wyborczego, o kt贸rym mowa w art. 86
偶 3 pkt 1, art. 87 偶 6 pkt 1 i art. 89 偶 5 pkt 1. Oznaczenie mo偶e sk艂ada膰 si臋 z nie
wi臋cej ni偶 45 znak贸w drukarskich, wliczaj膮c spacje.
偶 5. Do zg艂oszenia ka偶dej listy nale偶y do艂膮czy膰:
1) o艣wiadczenie o liczbie podpis贸w wyborc贸w popieraj膮cych list臋 wraz z wy-
kazem podpis贸w wyborc贸w popieraj膮cych list臋 b膮dz za艣wiadczenie Pa艅-
stwowej Komisji Wyborczej, o kt贸rym mowa w art. 210 偶 3;
2) pisemn膮 zgod臋 kandydata na kandydowanie z danej listy kandydat贸w. Zgo-
da kandydata na kandydowanie w wyborach powinna zawiera膰 dane: imi臋
(imiona), nazwisko, nazwisko rodowe, imiona rodzic贸w, dat臋 i miejsce uro-
dzenia, adres zamieszkania, obywatelstwo oraz numer ewidencyjny PESEL
kandydata, a tak偶e wskazanie jego przynale偶no艣ci do partii politycznej;
zgod臋 na kandydowanie kandydat opatruje dat膮 i w艂asnor臋cznym podpisem;
3) w stosunku do ka偶dego kandydata urodzonego przed dniem 1 sierpnia 1972
r. o艣wiadczenie, o kt贸rym mowa w art. 7 ust. 1 ustawy z dnia 18 pazdzierni-
ka 2006 r. o ujawnianiu informacji o dokumentach organ贸w bezpiecze艅stwa
pa艅stwa z lat 1944 1990 oraz tre艣ci tych dokument贸w albo informacj臋, o
kt贸rej mowa w art. 7 ust. 3a tej ustawy;
4) pisemne o艣wiadczenie kandydata o posiadaniu prawa wybieralno艣ci.
偶 6. Po dokonaniu zg艂oszenia uzupe艂nianie listy o nazwiska kandydat贸w lub zmia-
ny kandydat贸w albo ich kolejno艣ci na li艣cie b膮dz te偶 zmiana oznaczenia, o kt贸-
rym mowa w 偶 3, s膮 niedopuszczalne.
2014-02-28
㎏ancelaria Sejmu s. 90/204
Art. 213.
偶 1. Okr臋gowa komisja wyborcza, przyjmuj膮c zg艂oszenie listy kandydat贸w, bada,
w obecno艣ci osoby zg艂aszaj膮cej list臋, czy spe艂nia ono wymogi, o kt贸rych mowa
w art. 211 偶 2 i 3 oraz art. 212, i wydaje osobie zg艂aszaj膮cej list臋 pisemne po-
twierdzenie przyj臋cia zg艂oszenia. Wz贸r potwierdzenia okre艣li Pa艅stwowa Ko-
misja Wyborcza.
偶 2. Arkusze wykazu podpis贸w komisja numeruje i opatruje ka偶dy arkusz swoj膮
piecz臋ci膮.
偶 3. Po sprawdzeniu prawdziwo艣ci danych zawartych w wykazie podpis贸w przyj臋-
te arkusze wykazu podpis贸w komisja przechowuje w zapiecz臋towanych pakie-
tach. Udost臋pnienie i rozpiecz臋towanie pakiet贸w mo偶e nast膮pi膰 wy艂膮cznie na
potrzeby post臋powania przed s膮dami i organami prokuratury, w obecno艣ci
cz艂onka okr臋gowej komisji wyborczej; o terminie czynno艣ci zawiadamia si臋
niezw艂ocznie osob臋 zg艂aszaj膮c膮 list臋.
Art. 214.
Okr臋gowa komisja wyborcza niezw艂ocznie po przyj臋ciu zg艂oszenia listy kandydat贸w
wyst臋puje do Ministra Sprawiedliwo艣ci z zapytaniem o udzielenie informacji z Kra-
jowego Rejestru Karnego o kandydatach z tej listy.
Art. 215.
偶 1. Okr臋gowa komisja wyborcza rejestruje list臋 kandydat贸w zg艂oszon膮 zgodnie z
przepisami kodeksu, sporz膮dzaj膮c protok贸艂 rejestracji. Po jednym egzemplarzu
protoko艂u dor臋cza si臋 osobie zg艂aszaj膮cej list臋 oraz przesy艂a Pa艅stwowej Ko-
misji Wyborczej wraz z o艣wiadczeniami kandydat贸w na pos艂贸w lub informa-
cjami, o kt贸rych mowa w art. 212 偶 5 pkt 3.
偶 2. Pa艅stwowa Komisja Wyborcza przekazuje niezw艂ocznie o艣wiadczenia lub in-
formacje, o kt贸rych mowa w art. 212 偶 5 pkt 3, do Biura Lustracyjnego Instytu-
tu Pami臋ci Narodowej Komisji 艢cigania Zbrodni przeciwko Narodowi Pol-
skiemu.
偶 3. Je偶eli zg艂oszenie ma wady inne ni偶 brak wymaganej liczby prawid艂owo z艂o偶o-
nych podpis贸w wyborc贸w, komisja wzywa osob臋 zg艂aszaj膮c膮 list臋 do ich usu-
ni臋cia w terminie 3 dni. W przypadku nieusuni臋cia wady w terminie komisja
postanawia o odmowie rejestracji listy w ca艂o艣ci lub co do poszczeg贸lnych
kandydat贸w. W razie odmowy rejestracji w odniesieniu do niekt贸rych kandy-
dat贸w list臋, z zastrze偶eniem przepisu art. 211 偶 2, rejestruje si臋 w zakresie nie-
obj臋tym odmow膮.
偶 4. Okr臋gowa komisja wyborcza postanawia o odmowie rejestracji kandydata, je-
偶eli kandydat nie posiada prawa wybieralno艣ci; przepis 偶 3 zdanie trzecie sto-
suje si臋.
偶 5. Je偶eli wada zg艂oszenia polega na niespe艂nieniu wymogu, o kt贸rym mowa w
art. 211 偶 3, komisja wzywa osob臋 zg艂aszaj膮c膮 list臋 do jej usuni臋cia w terminie
3 dni; przepisu art. 212 偶 6 nie stosuje si臋. W przypadku nieusuni臋cia wady w
terminie komisja postanawia o odmowie rejestracji listy w ca艂o艣ci.
2014-02-28
㎏ancelaria Sejmu s. 91/204
Art. 216.
偶 1. Je偶eli liczba prawid艂owo z艂o偶onych podpis贸w wyborc贸w popieraj膮cych zg艂o-
szenie listy kandydat贸w jest mniejsza ni偶 wymagana w kodeksie, okr臋gowa
komisja wyborcza wzywa osob臋 zg艂aszaj膮c膮 list臋 do uzupe艂nienia wykazu pod-
pis贸w, o ile nie up艂yn膮艂 termin, o kt贸rym mowa w art. 211 偶 1. Uzupe艂nienie
jest mo偶liwe do up艂ywu terminu, o kt贸rym mowa w art. 211 偶 1.
偶 2. Je偶eli uzupe艂nienia nie dokonano w terminie, o kt贸rym mowa w art. 211 偶 1,
lub termin ten up艂yn膮艂, okr臋gowa komisja wyborcza postanawia o odmowie re-
jestracji listy kandydat贸w.
Art. 217.
偶 1. W razie uzasadnionych w膮tpliwo艣ci co do prawdziwo艣ci danych zawartych w
wykazie podpis贸w b膮dz wiarygodno艣ci podpis贸w okr臋gowa komisja wyborcza
dokonuje w terminie 3 dni sprawdzenia danych b膮dz wiarygodno艣ci podpis贸w
w oparciu o dost臋pne urz臋dowo dokumenty, w tym rejestry wyborc贸w i urz臋-
dowe rejestry mieszka艅c贸w, a w miar臋 potrzeby r贸wnie偶 o wyja艣nienia wybor-
c贸w. O wszcz臋ciu post臋powania wyja艣niaj膮cego zawiadamia si臋 niezw艂ocznie
osob臋 zg艂aszaj膮c膮 list臋.
偶 2. Je偶eli w wyniku przeprowadzonego post臋powania ustalone zostanie, i偶 zg艂o-
szona lista nie uzyska艂a poparcia wymaganej w kodeksie liczby podpis贸w wy-
borc贸w, okr臋gowa komisja wyborcza postanawia o odmowie rejestracji listy
kandydat贸w.
Art. 218.
偶 1. Postanowienie okr臋gowej komisji wyborczej, o kt贸rym mowa w art. 215 偶 3
5, art. 216 偶 2 i art. 217 偶 2, wraz z uzasadnieniem dor臋cza si臋 niezw艂ocznie
osobie zg艂aszaj膮cej list臋.
偶 2. Od postanowie艅, o kt贸rych mowa w 偶 1, osobie zg艂aszaj膮cej list臋 przys艂uguje
prawo odwo艂ania do Pa艅stwowej Komisji Wyborczej w terminie 3 dni od dnia
dor臋czenia postanowienia. Od postanowienia Pa艅stwowej Komisji Wyborczej
nie przys艂uguje 艣rodek prawny.27) Je偶eli Pa艅stwowa Komisja Wyborcza uzna
odwo艂anie za zasadne, okr臋gowa komisja wyborcza niezw艂ocznie rejestruje li-
st臋 kandydat贸w w zakresie wskazanym w postanowieniu Pa艅stwowej Komisji
Wyborczej.
Art. 219.
偶 1. Pa艅stwowa Komisja Wyborcza na podstawie protoko艂贸w rejestracji list kandy-
dat贸w przyznaje w drodze losowania, najp贸zniej w 30 dniu przed dniem wybo-
r贸w, jednolity numer dla list tego samego komitetu wyborczego, zarejestrowa-
nych w wi臋cej ni偶 w jednym okr臋gu wyborczym. O terminie losowania zawia-
27)
Zdanie drugie utraci艂o moc, na podstawie wyroku TK z dn. 24.07.2012 r., sygn. akt K 14/12 (Dz.
U. poz. 849), w zakresie postanowienia Pa艅stwowej Komisji Wyborczej w sprawach, o kt贸rych
mowa w art. 215 偶 4.
2014-02-28
㎏ancelaria Sejmu s. 92/204
damia si臋 pe艂nomocnik贸w wyborczych; nieobecno艣膰 pe艂nomocnika wyborcze-
go nie wstrzymuje losowania.
偶 2. W pierwszej kolejno艣ci losowane s膮 numery dla list tych komitet贸w wybor-
czych, kt贸re zarejestrowa艂y swoje listy we wszystkich okr臋gach wyborczych.
W dalszej kolejno艣ci losowane s膮 numery dla list pozosta艂ych komitet贸w wy-
borczych.
偶 3. Pa艅stwowa Komisja Wyborcza zawiadamia niezw艂ocznie okr臋gowe komisje
wyborcze oraz pe艂nomocnik贸w wyborczych o wylosowanych numerach list
kandydat贸w.
Art. 220.
偶 1. Po otrzymaniu zawiadomienia, o kt贸rym mowa w art. 219 偶 3, okr臋gowa ko-
misja wyborcza, uwzgl臋dniaj膮c kolejno艣膰 numer贸w list kandydat贸w ustalon膮 w
trybie art. 219, najp贸zniej w 25 dniu przed dniem wybor贸w przeprowadza lo-
sowanie numer贸w dla list komitet贸w wyborczych, kt贸re zarejestrowa艂y listy
wy艂膮cznie w danym okr臋gu wyborczym. O terminie losowania zawiadamia si臋
osoby zg艂aszaj膮ce listy; nieobecno艣膰 osoby zg艂aszaj膮cej list臋 nie wstrzymuje
losowania.
偶 2. Okr臋gowa komisja wyborcza zawiadamia niezw艂ocznie osoby zg艂aszaj膮ce listy
i Pa艅stwow膮 Komisj臋 Wyborcz膮 o wylosowanych numerach list kandydat贸w, o
kt贸rych mowa w 偶 1.
Art. 221.
偶 1. Okr臋gowa komisja wyborcza sporz膮dza obwieszczenia o zarejestrowanych li-
stach kandydat贸w, zawieraj膮ce informacje o ich numerach, nazwach i skr贸tach
nazw komitet贸w wyborczych oraz dane o kandydatach zawarte w zg艂oszeniach
list, w tym tre艣膰 o艣wiadczenia, o kt贸rym mowa w art. 7 ust. 1 ustawy z dnia 18
pazdziernika 2006 r. o ujawnianiu informacji o dokumentach organ贸w bezpie-
cze艅stwa pa艅stwa z lat 1944 1990 oraz tre艣ci tych dokument贸w, w zakresie
okre艣lonym w art. 13 tej ustawy.
偶 2. Obwieszczenie, o kt贸rym mowa w 偶 1, przesy艂a si臋 dyrektorowi w艂a艣ciwej
miejscowo delegatury Krajowego Biura Wyborczego, kt贸ry zapewnia jego
druk i rozplakatowanie na obszarze okr臋gu wyborczego najp贸zniej w 10 dniu
przed dniem wybor贸w. Jeden egzemplarz obwieszczenia przesy艂a si臋 nie-
zw艂ocznie Pa艅stwowej Komisji Wyborczej.
Art. 222.
偶 1. Okr臋gowa komisja wyborcza skre艣la z zarejestrowanej listy kandydat贸w na-
zwisko kandydata na pos艂a, kt贸ry zmar艂, utraci艂 prawo wybieralno艣ci lub z艂o偶y艂
komisji o艣wiadczenie na pi艣mie o wycofaniu zgody na kandydowanie.
偶 2. Je偶eli skre艣lenie nazwiska kandydata z zarejestrowanej listy kandydat贸w na-
st膮pi艂o wskutek 艣mierci kandydata i powoduje, 偶e na li艣cie tej pozostaje mniej
kandydat贸w ni偶 liczba pos艂贸w wybieranych w okr臋gu wyborczym, komisja
zawiadamia osob臋 zg艂aszaj膮c膮 list臋 o mo偶liwo艣ci zg艂oszenia nowego kandyda-
ta. Uzupe艂nienia listy dokonuje si臋 najp贸zniej w 15 dniu przed dniem wybo-
r贸w; w takim przypadku przepisu art. 210 偶 1 nie stosuje si臋.
2014-02-28
㎏ancelaria Sejmu s. 93/204
偶 3. Je偶eli skre艣lenie nazwiska kandydata z listy nast膮pi艂o z innej przyczyny ni偶
艣mier膰 kandydata lub lista nie zosta艂a uzupe艂niona z uwzgl臋dnieniem terminu,
o kt贸rym mowa w 偶 2, a na li艣cie pozostaje mniej kandydat贸w ni偶 liczba po-
s艂贸w wybieranych w okr臋gu wyborczym, komisja uniewa偶nia rejestracj臋 tej li-
sty. Od postanowienia wydanego w tej sprawie nie przys艂uguje 艣rodek prawny.
偶 4. W razie rozwi膮zania komitetu wyborczego w trybie, o kt贸rym mowa w art.
101 偶 1 i 3, okr臋gowa komisja wyborcza uniewa偶nia rejestracj臋 listy tego ko-
mitetu. Przepis 偶 3 zdanie drugie stosuje si臋 odpowiednio.
偶 5. O skre艣leniu kandydata i postanowieniach, o kt贸rych mowa w 偶 2 4, okr臋go-
wa komisja wyborcza zawiadamia niezw艂ocznie osob臋 zg艂aszaj膮c膮 list臋 i Pa艅-
stwow膮 Komisj臋 Wyborcz膮 oraz wyborc贸w, w formie obwieszczenia.
Rozdzia艂 4
Karty do g艂osowania
Art. 223.
Okr臋gowa komisja wyborcza po zarejestrowaniu list kandydat贸w zarz膮dza wydru-
kowanie kart do g艂osowania i zapewnia ich przekazanie obwodowym komisjom wy-
borczym w trybie okre艣lonym przez Pa艅stwow膮 Komisj臋 Wyborcz膮.
Art. 224.
Na karcie do g艂osowania umieszcza si臋 oznaczenia list zarejestrowanych w danym
okr臋gu wyborczym, zawieraj膮ce numer listy oraz nazw臋 lub skr贸t nazwy komitetu
wyborczego, w kolejno艣ci wzrastaj膮cej numer贸w list. Pod oznaczeniem ka偶dej listy
podaje si臋 nazwiska i imiona wszystkich kandydat贸w zarejestrowanych na danej
li艣cie.
Art. 225.
偶 1. Je偶eli po wydrukowaniu kart do g艂osowania okr臋gowa komisja wyborcza skre-
艣li z listy kandydat贸w nazwisko kandydata z przyczyn, o kt贸rych mowa w art.
222 偶 1, nazwisko tego kandydata pozostawia si臋 na wydrukowanych kartach
do g艂osowania. Informacj臋 o skre艣leniu oraz o warunkach decyduj膮cych o wa偶-
no艣ci g艂osu oddanego na takiej karcie podaje si臋 do publicznej wiadomo艣ci w
formie obwieszczenia i zapewnia jego rozplakatowanie w lokalach wyborczych
w dniu g艂osowania.
偶 2. Przepis 偶 1 stosuje si臋 odpowiednio, je偶eli komisja uniewa偶ni rejestracj臋 listy
kandydat贸w z przyczyn, o kt贸rych mowa w art. 222 偶 3 lub 4.
Art. 226.
Spos贸b sporz膮dzania i przekazania kart do g艂osowania dla obwod贸w g艂osowania
utworzonych na polskich statkach morskich oraz za granic膮 ustala Pa艅stwowa Komi-
sja Wyborcza, po porozumieniu odpowiednio z ministrem w艂a艣ciwym do spraw go-
spodarki morskiej oraz ministrem w艂a艣ciwym do spraw zagranicznych.
2014-02-28
㎏ancelaria Sejmu s. 94/204
Rozdzia艂 5
Spos贸b g艂osowania i warunki wa偶no艣ci g艂osu
Art. 227.
偶 1. Wyborca g艂osuje tylko na jedn膮 list臋 kandydat贸w, stawiaj膮c na karcie do g艂o-
sowania znak (dwie przecinaj膮ce si臋 linie w obr臋bie kratki) w kratce z le-
wej strony obok nazwiska jednego z kandydat贸w z tej listy, przez co wskazuje
jego pierwsze艅stwo do uzyskania mandatu.
偶 2. Za niewa偶ny uznaje si臋 g艂os, je偶eli na karcie do g艂osowania postawiono znak
w kratce z lewej strony obok nazwisk dw贸ch lub wi臋kszej liczby kandyda-
t贸w z r贸偶nych list kandydat贸w albo nie postawiono tego znaku w kratce z lewej
strony obok nazwiska 偶adnego kandydata z kt贸rejkolwiek z list, z zastrze偶e-
niem 偶 4.
偶 3. Za niewa偶ny uznaje si臋 g艂os, je偶eli na karcie do g艂osowania znak posta-
wiono w kratce z lewej strony wy艂膮cznie obok nazwiska kandydata umieszczo-
nego na li艣cie kandydat贸w, kt贸rej rejestracja zosta艂a uniewa偶niona.
偶 4. Je偶eli na karcie do g艂osowania znak postawiono w kratce z lewej strony
wy艂膮cznie obok nazwiska kandydata z jednej tylko listy kandydat贸w, a nazwi-
sko tego kandydata zosta艂o z tej listy skre艣lone, to g艂os taki uznaje si臋 za wa偶ny
i oddany na t臋 list臋.
偶 5. Je偶eli na karcie do g艂osowania znak postawiono w kratce z lewej strony
obok nazwisk dw贸ch lub wi臋kszej liczby kandydat贸w z tej samej listy kandy-
dat贸w, to g艂os taki uwa偶a si臋 za g艂os wa偶nie oddany na wskazan膮 list臋 kandy-
dat贸w z przyznaniem pierwsze艅stwa do uzyskania mandatu kandydatowi na
pos艂a, kt贸rego nazwisko na tej li艣cie umieszczone jest w pierwszej kolejno艣ci.
Rozdzia艂 6
Ustalanie wynik贸w g艂osowania i wynik贸w wybor贸w w okr臋gu wyborczym
Art. 228.
偶 1. Ustalaj膮c wyniki g艂osowania w obwodzie, obwodowa komisja wyborcza obli-
cza liczb臋:
1) wyborc贸w uprawnionych do g艂osowania;
2) wyborc贸w, kt贸rym wydano karty do g艂osowania;
3) wyborc贸w g艂osuj膮cych przez pe艂nomocnika;
4) kart wyj臋tych z urny, w tym:
a) kart niewa偶nych,
b) kart wa偶nych;
5) g艂os贸w niewa偶nych;
6) g艂os贸w wa偶nych oddanych 艂膮cznie na wszystkie listy kandydat贸w;
7) g艂os贸w wa偶nych oddanych na poszczeg贸lne listy kandydat贸w;
8) g艂os贸w wa偶nych oddanych na poszczeg贸lnych kandydat贸w z tych list.
2014-02-28
㎏ancelaria Sejmu s. 95/204
偶 2. Liczby, o kt贸rych mowa w 偶 1, wymienia si臋 w protokole g艂osowania w ob-
wodzie.
Art. 229.
Niezw艂ocznie po otrzymaniu protoko艂u g艂osowania w obwodzie okr臋gowa komisja
wyborcza dokonuje sprawdzenia prawid艂owo艣ci ustalenia wynik贸w g艂osowania w
obwodzie. W razie stwierdzenia nieprawid艂owo艣ci w ustaleniu wynik贸w g艂osowania
komisja zarz膮dza ponowne ich ustalenie przez obwodow膮 komisj臋 wyborcz膮 i po-
wiadamia o tym Pa艅stwow膮 Komisj臋 Wyborcz膮. Przepisy art. 69 偶 3, art. 71, art. 73 i
art. 228 stosuje si臋 odpowiednio.
Art. 230.
偶 1. Okr臋gowa komisja wyborcza na podstawie protoko艂贸w, o kt贸rych mowa w art.
78 偶 1, ustala wyniki g艂osowania na poszczeg贸lne listy kandydat贸w i sporz膮dza
w dw贸ch egzemplarzach protok贸艂 wynik贸w g艂osowania w okr臋gu wyborczym.
偶 2. Je偶eli w艂a艣ciwa okr臋gowa komisja wyborcza nie uzyska wynik贸w g艂osowania
w obwodach g艂osowania za granic膮 albo na polskich statkach morskich w ci膮gu
24 godzin od zako艅czenia g艂osowania, o kt贸rym mowa w art. 39 偶 6, g艂osowa-
nie w tych obwodach uwa偶a si臋 za nieby艂e. Fakt ten odnotowuje si臋 w protoko-
le wynik贸w g艂osowania w okr臋gu wyborczym, z wymienieniem obwod贸w g艂o-
sowania oraz ewentualnych przyczyn nieuzyskania z tych obwod贸w wynik贸w
g艂osowania.
偶 3. W protokole wymienia si臋 sumy liczb, o kt贸rych mowa w art. 228 偶 1.
偶 4. Protok贸艂 podpisuj膮 wszystkie osoby wchodz膮ce w sk艂ad komisji obecne przy
jego sporz膮dzaniu. Protok贸艂 opatruje si臋 piecz臋ci膮 komisji.
偶 5. Przy ustalaniu wynik贸w g艂osowania i sporz膮dzaniu protoko艂u mog膮 by膰 obec-
ne osoby zg艂aszaj膮ce list臋, kt贸rym przys艂uguje prawo wniesienia do protoko艂u
uwag z wymienieniem konkretnych zarzut贸w.
偶 6. Przewodnicz膮cy okr臋gowej komisji wyborczej przekazuje niezw艂ocznie dane z
protoko艂u dotycz膮ce liczby g艂os贸w wa偶nych i g艂os贸w wa偶nych oddanych na
ka偶d膮 list臋 kandydat贸w oraz liczb臋 g艂os贸w wa偶nych oddanych na poszczeg贸l-
nych kandydat贸w z ka偶dej z tych list do Pa艅stwowej Komisji Wyborczej, w
spos贸b przez ni膮 ustalony, za po艣rednictwem sieci elektronicznego przesy艂ania
danych.
偶 7. Protok贸艂 wynik贸w g艂osowania w okr臋gu wyborczym przewodnicz膮cy okr臋go-
wej komisji wyborczej przesy艂a niezw艂ocznie w zapiecz臋towanej kopercie do
Pa艅stwowej Komisji Wyborczej w trybie przez ni膮 ustalonym.
偶 8. Wz贸r protoko艂u wynik贸w g艂osowania w okr臋gu wyborczym okre艣li Pa艅stwo-
wa Komisja Wyborcza.
偶 9. Po otrzymaniu protoko艂贸w, o kt贸rych mowa w 偶 7, Pa艅stwowa Komisja Wy-
borcza dokonuje sprawdzenia prawid艂owo艣ci ustalenia wynik贸w wybor贸w w
okr臋gach wyborczych.
偶 10. W razie stwierdzenia nieprawid艂owo艣ci w ustaleniu wynik贸w wybor贸w Pa艅-
stwowa Komisja Wyborcza zarz膮dza ponowne ustalenie tych wynik贸w.
2014-02-28
㎏ancelaria Sejmu s. 96/204
Art. 231.
偶 1. Pa艅stwowa Komisja Wyborcza na podstawie danych z protoko艂贸w wynik贸w
g艂osowania w okr臋gu wyborczym, otrzymanych za po艣rednictwem sieci elek-
tronicznego przekazywania danych, uwzgl臋dniaj膮c przepis art. 197 偶 1, ustala
wst臋pnie liczb臋 g艂os贸w wa偶nych oraz g艂os贸w wa偶nych oddanych na listy kan-
dydat贸w poszczeg贸lnych komitet贸w wyborczych w skali kraju i listy, kt贸re
spe艂niaj膮 warunki uprawniaj膮ce do uczestniczenia w podziale mandat贸w w
okr臋gach wyborczych. Informacj臋 o tym podaje si臋 do publicznej wiadomo艣ci
w Biuletynie Informacji Publicznej.
偶 2. Po otrzymaniu protoko艂贸w wynik贸w g艂osowania w okr臋gach wyborczych Pa艅-
stwowa Komisja Wyborcza protokolarnie ustala zbiorcze wyniki g艂osowania na
listy kandydat贸w w skali kraju i stwierdza, uwzgl臋dniaj膮c przepis art. 197 偶 1,
kt贸re listy spe艂niaj膮 warunki uprawniaj膮ce do uczestniczenia w podziale man-
dat贸w w okr臋gach wyborczych, oraz zawiadamia o tym pisemnie okr臋gowe
komisje wyborcze. Informacj臋 o tym podaje si臋 do publicznej wiadomo艣ci w
Biuletynie Informacji Publicznej.
Art. 232.
偶 1. Po otrzymaniu zawiadomienia, o kt贸rym mowa w art. 231 偶 2, okr臋gowa ko-
misja wyborcza dokonuje podzia艂u mandat贸w pomi臋dzy uprawnione listy kan-
dydat贸w w spos贸b nast臋puj膮cy:
1) liczb臋 g艂os贸w wa偶nych oddanych na ka偶d膮 z tych list w okr臋gu wyborczym
dzieli si臋 kolejno przez: 1; 2; 3; 4 i dalsze kolejne liczby a偶 do chwili, gdy z
otrzymanych w ten spos贸b iloraz贸w da si臋 uszeregowa膰 tyle kolejno naj-
wi臋kszych liczb, ile wynosi liczba mandat贸w do rozdzielenia mi臋dzy te listy
w okr臋gu;
2) ka偶dej li艣cie przyznaje si臋 tyle mandat贸w, ile spo艣r贸d ustalonego w powy偶-
szy spos贸b szeregu iloraz贸w przypada jej liczb kolejno najwi臋kszych.
偶 2. Je偶eli kilka list uzyska艂o ilorazy r贸wne ostatniej liczbie z liczb uszeregowa-
nych w podany spos贸b, a list tych jest wi臋cej ni偶 mandat贸w do rozdzielenia,
pierwsze艅stwo maj膮 listy w kolejno艣ci og贸lnej liczby oddanych na nie g艂os贸w.
Gdyby na dwie lub wi臋cej list oddano r贸wn膮 liczb臋 g艂os贸w, o pierwsze艅stwie
rozstrzyga liczba obwod贸w g艂osowania, w kt贸rych na dan膮 list臋 oddano wi臋k-
sz膮 liczb臋 g艂os贸w.
Art. 233.
偶 1. Mandaty przypadaj膮ce danej li艣cie kandydat贸w uzyskuj膮 kandydaci w kolejno-
艣ci otrzymanej liczby g艂os贸w.
偶 2. Je偶eli dw贸ch lub wi臋cej kandydat贸w otrzyma艂o r贸wn膮 liczb臋 g艂os贸w upraw-
niaj膮c膮 do uzyskania mandatu z danej listy, o pierwsze艅stwie rozstrzyga wi臋k-
sza liczba obwod贸w g艂osowania, w kt贸rych jeden z kandydat贸w uzyska艂 wi臋cej
g艂os贸w, a je偶eli liczba tych obwod贸w by艂aby r贸wna, o pierwsze艅stwie roz-
strzyga losowanie przeprowadzone przez przewodnicz膮cego okr臋gowej komisji
wyborczej w obecno艣ci cz艂onk贸w komisji oraz pe艂nomocnik贸w wyborczych;
2014-02-28
㎏ancelaria Sejmu s. 97/204
nieobecno艣膰 pe艂nomocnika wyborczego nie wstrzymuje losowania. Przebieg
losowania uwzgl臋dnia si臋 w protokole wynik贸w wybor贸w.
偶 3. Tryb przeprowadzania losowania, o kt贸rym mowa w 偶 2, okre艣li Pa艅stwowa
Komisja Wyborcza.
Art. 234.
偶 1. Po ustaleniu wynik贸w wybor贸w w okr臋gu wyborczym okr臋gowa komisja wy-
borcza sporz膮dza, w dw贸ch egzemplarzach, protok贸艂 wybor贸w pos艂贸w odr臋b-
nie dla ka偶dego okr臋gu wyborczego.
偶 2. W protokole wymienia si臋 liczb臋 pos艂贸w wybieranych w okr臋gu, wykaz list
kandydat贸w zarejestrowanych w tym okr臋gu, wykaz list, kt贸re uczestnicz膮 w
podziale mandat贸w w okr臋gu, sumy liczb, o kt贸rych mowa w art. 228 偶 1, licz-
b臋 mandat贸w przypadaj膮cych ka偶dej li艣cie kandydat贸w oraz nazwiska i imiona
wybranych pos艂贸w z ka偶dej listy kandydat贸w.
偶 3. Protok贸艂 podpisuj膮 wszystkie osoby wchodz膮ce w sk艂ad komisji obecne przy
jego sporz膮dzaniu. Protok贸艂 opatruje si臋 piecz臋ci膮 komisji.
偶 4. Przy ustalaniu wynik贸w wybor贸w i sporz膮dzaniu protoko艂u mog膮 by膰 obecne
osoby zg艂aszaj膮ce list臋, kt贸rym przys艂uguje prawo wniesienia do protoko艂u
uwag z wymienieniem konkretnych zarzut贸w. Adnotacj臋 o wniesieniu uwag
zamieszcza si臋 w protokole.
偶 5. Wz贸r protoko艂u wybor贸w pos艂贸w w okr臋gu wyborczym okre艣li Pa艅stwowa
Komisja Wyborcza.
Art. 235.
Okr臋gowa komisja wyborcza niezw艂ocznie podaje do publicznej wiadomo艣ci wyniki
g艂osowania i wyniki wybor贸w w okr臋gach wyborczych, z uwzgl臋dnieniem danych, o
kt贸rych mowa w art. 234 偶 2.
Art. 236.
偶 1. Przewodnicz膮cy okr臋gowej komisji wyborczej przekazuje dane z protoko艂u
wybor贸w w okr臋gu wyborczym do Pa艅stwowej Komisji Wyborczej, w trybie
przez ni膮 ustalonym, za po艣rednictwem sieci elektronicznego przekazywania
danych.
偶 2. Protok贸艂, o kt贸rym mowa w art. 230 偶 1, przewodnicz膮cy komisji przekazuje
niezw艂ocznie w zapiecz臋towanej kopercie do Pa艅stwowej Komisji Wyborczej
w trybie przez ni膮 ustalonym.
偶 3. Pozosta艂e dokumenty z wybor贸w przechowuje dyrektor delegatury Krajowego
Biura Wyborczego w艂a艣ciwej dla siedziby komisji.
Art. 237.
偶 1. Po otrzymaniu protok贸艂贸w, o kt贸rych mowa w art. 234 偶 1, Pa艅stwowa Komi-
sja Wyborcza dokonuje sprawdzenia prawid艂owo艣ci ustalenia wynik贸w wybo-
r贸w pos艂贸w w okr臋gach wyborczych.
2014-02-28
㎏ancelaria Sejmu s. 98/204
偶 2. W razie stwierdzenia nieprawid艂owo艣ci w ustaleniu wynik贸w wybor贸w Pa艅-
stwowa Komisja Wyborcza zarz膮dza ponowne ich ustalenie. Przepisy art. 232
236 stosuje si臋 odpowiednio.
Rozdzia艂 7
Og艂aszanie wynik贸w wybor贸w do Sejmu
Art. 238.
Pa艅stwowa Komisja Wyborcza og艂asza w Dzienniku Ustaw Rzeczypospolitej Pol-
skiej w formie obwieszczenia oraz podaje do publicznej wiadomo艣ci wyniki wybo-
r贸w do Sejmu. W obwieszczeniu zamieszcza si臋 podstawowe informacje zawarte w
protoko艂ach wybor贸w pos艂贸w w okr臋gach wyborczych.
Art. 239.
Pa艅stwowa Komisja Wyborcza wr臋cza pos艂om za艣wiadczenia o wyborze.
Art. 240.
Pa艅stwowa Komisja Wyborcza przesy艂a Prezydentowi Rzeczypospolitej, Marsza艂-
kowi Sejmu oraz S膮dowi Najwy偶szemu sprawozdanie z wybor贸w nie p贸zniej ni偶 14
dnia po og艂oszeniu obwieszczenia, o kt贸rym mowa w art. 238.
Rozdzia艂 8
Wa偶no艣膰 wybor贸w
Art. 241.
偶 1. Protest przeciwko wa偶no艣ci wybor贸w do Sejmu wnosi si臋 na pi艣mie do S膮du
Najwy偶szego w terminie 7 dni od dnia og艂oszenia wynik贸w wybor贸w przez
Pa艅stwow膮 Komisj臋 Wyborcz膮 w Dzienniku Ustaw Rzeczypospolitej Polskiej.
Nadanie w tym terminie protestu w polskiej plac贸wce pocztowej operatora wy-
znaczonego w rozumieniu ustawy z dnia 23 listopada 2012 r. Prawo poczto-
we jest r贸wnoznaczne z wniesieniem go do S膮du Najwy偶szego.
偶 2. W odniesieniu do wyborcy przebywaj膮cego za granic膮 lub na polskim statku
morskim wymogi wymienione w 偶 1 uwa偶a si臋 za spe艂nione, je偶eli protest zo-
sta艂 z艂o偶ony odpowiednio w艂a艣ciwemu terytorialnie konsulowi lub kapitanowi
statku. Wyborca obowi膮zany jest do艂膮czy膰 do protestu zawiadomienie o usta-
nowieniu swojego pe艂nomocnika zamieszka艂ego w kraju lub pe艂nomocnika do
dor臋cze艅 zamieszka艂ego w kraju, pod rygorem pozostawienia protestu bez bie-
gu.
偶 3. Wnosz膮cy protest powinien sformu艂owa膰 w nim zarzuty oraz przedstawi膰 lub
wskaza膰 dowody, na kt贸rych opiera swoje zarzuty.
Art. 242.
偶 1. S膮d Najwy偶szy rozpatruje protest w sk艂adzie 3 s臋dzi贸w w post臋powaniu nie-
procesowym i wydaje, w formie postanowienia, opini臋 w sprawie protestu.
2014-02-28
㎏ancelaria Sejmu s. 99/204
偶 2. Opinia, o kt贸rej mowa w 偶 1, powinna zawiera膰 ustalenia co do zasadno艣ci za-
rzut贸w protestu, a w razie potwierdzenia zasadno艣ci zarzut贸w ocen臋, czy
przest臋pstwo przeciwko wyborom lub naruszenie przepis贸w kodeksu mia艂o
wp艂yw na wynik wybor贸w.
偶 3. Uczestnikami post臋powania s膮: wnosz膮cy protest, przewodnicz膮cy w艂a艣ciwej
komisji wyborczej albo jego zast臋pca i Prokurator Generalny.
Art. 243.
偶 1. S膮d Najwy偶szy pozostawia bez dalszego biegu protest wniesiony przez osob臋
do tego nieuprawnion膮 lub niespe艂niaj膮cy warunk贸w okre艣lonych w art. 241.
Niedopuszczalne jest przywr贸cenie terminu do wniesienia protestu.
偶 2. S膮d Najwy偶szy pozostawia bez dalszego biegu protest dotycz膮cy sprawy, co
do kt贸rej w kodeksie przewiduje si臋 mo偶liwo艣膰 wniesienia przed dniem g艂oso-
wania skargi lub odwo艂ania do s膮du lub do Pa艅stwowej Komisji Wyborczej.
偶 3. Je偶eli w prote艣cie zarzucono pope艂nienie przest臋pstwa przeciwko wyborom,
S膮d Najwy偶szy niezw艂ocznie zawiadamia o tym Prokuratora Generalnego.
Art. 244.
偶 1. S膮d Najwy偶szy w sk艂adzie ca艂ej Izby Pracy, Ubezpiecze艅 Spo艂ecznych i Spraw
Publicznych, na podstawie sprawozdania z wybor贸w przedstawionego przez
Pa艅stwow膮 Komisj臋 Wyborcz膮 oraz opinii wydanych w wyniku rozpoznania
protest贸w, rozstrzyga o wa偶no艣ci wybor贸w oraz o wa偶no艣ci wyboru pos艂a,
przeciwko kt贸remu wniesiono protest. W post臋powaniu stosuje si臋 odpowied-
nio przepisy ustawy z dnia 23 listopada 2002 r. o S膮dzie Najwy偶szym (Dz. U.
Nr 240, poz. 2052, z p贸zn. zm.28)).
偶 2. Rozstrzygni臋cie, o kt贸rym mowa w 偶 1, S膮d Najwy偶szy podejmuje, w formie
uchwa艂y, nie p贸zniej ni偶 w 90 dniu po dniu wybor贸w, na posiedzeniu z udzia-
艂em Prokuratora Generalnego i Przewodnicz膮cego Pa艅stwowej Komisji Wy-
borczej.
偶 3. S膮d Najwy偶szy, podejmuj膮c uchwa艂臋 o niewa偶no艣ci wybor贸w lub niewa偶no艣ci
wyboru pos艂a, stwierdza wyga艣ni臋cie mandat贸w w zakresie uniewa偶nienia oraz
postanawia o przeprowadzeniu wybor贸w ponownych lub o podj臋ciu niekt贸rych
czynno艣ci wyborczych, wskazuj膮c czynno艣膰, od kt贸rej nale偶y ponowi膰 post臋-
powanie wyborcze.
偶 4. Uchwa艂臋 S膮du Najwy偶szego przedstawia si臋 niezw艂ocznie Prezydentowi Rze-
czypospolitej oraz Marsza艂kowi Sejmu, a tak偶e przesy艂a Pa艅stwowej Komisji
Wyborczej.
偶 5. Uchwa艂臋 S膮du Najwy偶szego og艂asza si臋 w Dzienniku Ustaw Rzeczypospolitej
Polskiej.
偶 6. Wyga艣ni臋cie mandat贸w, o kt贸rych mowa w 偶 3, nast臋puje w dniu og艂oszenia
uchwa艂y S膮du Najwy偶szego.
28)
Zmiany wymienionej ustawy zosta艂y og艂oszone w Dz. U. z 2004 r. Nr 25, poz. 219, z 2006 r. Nr
157, poz. 1119, z 2008 r. Nr 234, poz. 1571, z 2009 r. Nr 56, poz. 459, Nr 157, poz. 1241, Nr 178,
poz. 1375 i Nr 219, poz. 1706, z 2010 r. Nr 182, poz. 1228 i Nr 197, poz. 1307 oraz z 2011 r. Nr
126, poz. 714.
2014-02-28
㎏ancelaria Sejmu s. 100/204
Art. 245.
偶 1. W razie podj臋cia przez S膮d Najwy偶szy uchwa艂y o niewa偶no艣ci wybor贸w w
okr臋gu lub o niewa偶no艣ci wyboru pos艂a wybory ponowne lub wskazane czyn-
no艣ci wyborcze przeprowadza si臋 wy艂膮cznie na terytorium kraju, na zasadach i
w trybie przewidzianych w kodeksie.
偶 2. Postanowienie Prezydenta Rzeczypospolitej o wyborach ponownych lub pod-
j臋ciu wskazanych czynno艣ci wyborczych podaje si臋 do publicznej wiadomo艣ci
w Biuletynie Informacji Publicznej i og艂asza w Dzienniku Ustaw Rzeczypospo-
litej Polskiej najp贸zniej w 5 dniu od dnia og艂oszenia uchwa艂y S膮du Najwy偶sze-
go, o kt贸rej mowa w art. 244 偶 3. Przepisy art. 195 stosuje si臋 odpowiednio.
偶 3. Wyniki wybor贸w ponownych lub wyniki przeprowadzonych czynno艣ci wy-
borczych Pa艅stwowa Komisja Wyborcza podaje w obwieszczeniu. W obwiesz-
czeniu wymienia si臋 ponadto osoby, kt贸re w wyniku wybor贸w ponownych lub
przeprowadzonych czynno艣ci wyborczych utraci艂y mandat, ze wskazaniem
numeru okr臋gu wyborczego, a w przypadku wyga艣ni臋cia mandatu pos艂a tak偶e
numer i nazw臋 listy kandydat贸w.
偶 4. Obwieszczenie, o kt贸rym mowa w 偶 3, og艂asza si臋 w Dzienniku Ustaw Rze-
czypospolitej Polskiej oraz podaje do publicznej wiadomo艣ci w Biuletynie In-
formacji Publicznej, a tak偶e przesy艂a si臋 niezw艂ocznie Marsza艂kowi Sejmu.
Art. 246.
W razie podj臋cia przez S膮d Najwy偶szy uchwa艂y o niewa偶no艣ci wybor贸w i jej og艂o-
szenia w Dzienniku Ustaw Rzeczypospolitej Polskiej przeprowadza si臋 wybory po-
nowne, w zakresie uniewa偶nienia, na zasadach i w trybie przewidzianych w kodek-
sie. Przepis art. 245 偶 2 stosuje si臋 odpowiednio.
Rozdzia艂 9
Wyga艣ni臋cie mandatu pos艂a i uzupe艂nienie sk艂adu Sejmu
Art. 247.
偶 1. Wyga艣ni臋cie mandatu pos艂a nast臋puje w przypadku:
1) 艣mierci pos艂a;
2) utraty prawa wybieralno艣ci lub nieposiadania go w dniu wybor贸w;
3) pozbawienia mandatu prawomocnym orzeczeniem Trybuna艂u Stanu;
4) zrzeczenia si臋 mandatu;
5) zajmowania w dniu wybor贸w stanowiska lub funkcji, kt贸rych stosownie do
przepis贸w Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej albo ustaw nie mo偶na 艂膮-
czy膰 z mandatem pos艂a, z zastrze偶eniem przepisu 偶 3;
6) powo艂ania w toku kadencji na stanowisko lub powierzenia funkcji, kt贸rych
stosownie do przepis贸w Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej albo ustaw
nie mo偶na 艂膮czy膰 ze sprawowaniem mandatu pos艂a;
7) wyboru w toku kadencji na pos艂a do Parlamentu Europejskiego.
偶 2. Odmowa z艂o偶enia 艣lubowania poselskiego oznacza zrzeczenie si臋 mandatu.
2014-02-28
㎏ancelaria Sejmu s. 101/204
偶 3. Wyga艣ni臋cie mandatu pos艂a zajmuj膮cego w dniu wybor贸w stanowisko lub
funkcj臋, o kt贸rych mowa w 偶 1 pkt 5, nast臋puje, je偶eli nie z艂o偶y on Marsza艂-
kowi Sejmu, w terminie 14 dni od dnia og艂oszenia przez Pa艅stwow膮 Komisj臋
Wyborcz膮 w Dzienniku Ustaw Rzeczypospolitej Polskiej wynik贸w wybor贸w
do Sejmu, o艣wiadczenia o z艂o偶eniu rezygnacji z zajmowanego stanowiska lub
pe艂nionej funkcji.
偶 4. Przepis 偶 3 stosuje si臋 odpowiednio w odniesieniu do pos艂a, kt贸ry od dnia wy-
bor贸w do dnia rozpocz臋cia kadencji Sejmu obj膮艂 stanowisko lub funkcj臋, kt贸-
rych stosownie do przepis贸w Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej albo ustaw
nie mo偶na 艂膮czy膰 z mandatem pos艂a oraz w odniesieniu do pos艂a, kt贸ry uzyska艂
mandat w toku kadencji Sejmu.
偶 5. Wyga艣ni臋cie mandatu pos艂a powo艂anego lub wybranego w czasie kadencji na
stanowisko lub funkcj臋, o kt贸rych mowa w 偶 1 pkt 6 i 7, nast臋puje z dniem po-
wo艂ania lub wybrania.
Art. 248.
偶 1. Pa艅stwowa Komisja Wyborcza, po og艂oszeniu w Dzienniku Ustaw Rzeczypo-
spolitej Polskiej wynik贸w wybor贸w do Sejmu, przekazuje niezw艂ocznie Mini-
strowi Sprawiedliwo艣ci dane pos艂贸w zawieraj膮ce imi臋 (imiona), nazwisko, na-
zwisko rodowe, imiona rodzic贸w, dat臋 i miejsce urodzenia, adres zamieszka-
nia, obywatelstwo oraz numer ewidencyjny PESEL.
偶 2. Minister Sprawiedliwo艣ci na podstawie danych zgromadzonych w Krajowym
Rejestrze Karnym przekazuje Marsza艂kowi Sejmu w terminie 14 dni od dnia
otrzymania danych, o kt贸rych mowa w 偶 1:
1) informacj臋 o pos艂ach skazanych prawomocnym wyrokiem na kar臋 pozba-
wienia wolno艣ci za przest臋pstwo umy艣lne 艣cigane z oskar偶enia publicznego
lub za umy艣lne przest臋pstwo skarbowe oraz o pos艂ach pozbawionych praw
publicznych prawomocnym orzeczeniem s膮du albo
2) informacj臋, o tym, 偶e 偶aden z pos艂贸w nie zosta艂 skazany prawomocnym wy-
rokiem na kar臋 pozbawienia wolno艣ci za przest臋pstwo umy艣lne 艣cigane z
oskar偶enia publicznego lub za umy艣lne przest臋pstwo skarbowe ani nie zo-
sta艂 pozbawiony praw publicznych prawomocnym orzeczeniem s膮du.
偶 3. Je偶eli po przekazaniu informacji, o kt贸rej mowa w 偶 2, Minister Sprawiedli-
wo艣ci uzyska z Krajowego Rejestru Karnego informacj臋 o pos艂ach skazanych
prawomocnym wyrokiem na kar臋 pozbawienia wolno艣ci za przest臋pstwo
umy艣lne 艣cigane z oskar偶enia publicznego lub za umy艣lne przest臋pstwo skar-
bowe lub o pos艂ach pozbawionych praw publicznych prawomocnym orzecze-
niem s膮du, niezw艂ocznie przekazuje j膮 Marsza艂kowi Sejmu.
Art. 249.
偶 1. Wyga艣ni臋cie mandatu pos艂a niezw艂ocznie stwierdza Marsza艂ek Sejmu w dro-
dze postanowienia.
偶 2. Postanowienie, o kt贸rym mowa w 偶 1, og艂asza si臋 w Dzienniku Urz臋dowym
Rzeczypospolitej Polskiej Monitor Polski , z zastrze偶eniem art. 250.
偶 3. Postanowienie, o kt贸rym mowa w 偶 1, dor臋cza si臋 niezw艂ocznie Pa艅stwowej
Komisji Wyborczej, z zastrze偶eniem art. 250.
2014-02-28
㎏ancelaria Sejmu s. 102/204
Art. 250.
偶 1. Postanowienie Marsza艂ka Sejmu o wyga艣ni臋ciu mandatu pos艂a z przyczyn
okre艣lonych w art. 247 偶 1 pkt 2 7 wraz z uzasadnieniem dor臋cza si臋 nie-
zw艂ocznie pos艂owi. Od postanowienia pos艂owi przys艂uguje prawo odwo艂ania do
S膮du Najwy偶szego w terminie 3 dni od dnia dor臋czenia postanowienia. Odwo-
艂anie wnosi si臋 za po艣rednictwem Marsza艂ka Sejmu.
偶 2. S膮d Najwy偶szy Izba Pracy, Ubezpiecze艅 Spo艂ecznych i Spraw Publicznych
rozpatruje odwo艂anie, o kt贸rym mowa w 偶 1, i orzeka w sprawie w terminie 7
dni w post臋powaniu nieprocesowym. Odpis postanowienia S膮du Najwy偶szego
dor臋cza si臋 pos艂owi, kt贸ry wni贸s艂 odwo艂anie, Marsza艂kowi Sejmu oraz Pa艅-
stwowej Komisji Wyborczej. W przypadku nieuwzgl臋dnienia odwo艂ania prze-
pisy art. 249 偶 2 i 3 stosuje si臋.
Art. 251.
偶 1. Marsza艂ek Sejmu zawiadamia, na podstawie informacji Pa艅stwowej Komisji
Wyborczej, kolejnego kandydata z tej samej listy kandydat贸w, kt贸ry w wybo-
rach otrzyma艂 kolejno najwi臋ksz膮 liczb臋 g艂os贸w, o przys艂uguj膮cym mu pierw-
sze艅stwie do mandatu, w przypadku:
1) 艣mierci pos艂a;
2) up艂ywu terminu do wniesienia odwo艂ania od postanowienia Marsza艂ka Sej-
mu o wyga艣ni臋ciu mandatu;
3) nieuwzgl臋dnienia odwo艂ania od postanowienia Marsza艂ka Sejmu o wyga-
艣ni臋ciu mandatu przez S膮d Najwy偶szy.
偶 2. Je偶eli pierwsze艅stwo do mandatu przys艂uguje wi臋cej ni偶 jednemu kandydatowi
stosuje si臋 odpowiednio art. 233.
偶 3. O艣wiadczenie o przyj臋ciu mandatu powinno by膰 z艂o偶one w terminie 7 dni od
dnia dor臋czenia zawiadomienia. Niez艂o偶enie o艣wiadczenia w terminie, o kt贸-
rym mowa w zdaniu poprzednim, oznacza zrzeczenie si臋 pierwsze艅stwa do ob-
sadzenia mandatu.
偶 4. Kandydat mo偶e zrzec si臋 pierwsze艅stwa do obsadzenia mandatu na rzecz kan-
dydata z tej samej listy, kt贸ry uzyska艂 kolejno najwi臋ksz膮 liczb臋 g艂os贸w.
O艣wiadczenie o zrzeczeniu si臋 pierwsze艅stwa do obsadzenia mandatu powinno
by膰 z艂o偶one Marsza艂kowi Sejmu w terminie 7 dni od dnia dor臋czenia zawia-
domienia, o kt贸rym mowa w 偶 1.
偶 5. O obsadzeniu mandatu postanawia Marsza艂ek Sejmu. Przepisy art. 249 偶 2 i 3
stosuje si臋 odpowiednio.
偶 6. Je偶eli obsadzenie mandatu pos艂a w trybie okre艣lonym w 偶 1 3 by艂oby niemo偶-
liwe z powodu braku kandydat贸w, kt贸rym mandat mo偶na przydzieli膰, Marsza-
艂ek Sejmu, w drodze postanowienia, stwierdza, i偶 mandat ten do ko艅ca kadencji
pozostaje nieobsadzony.
2014-02-28
㎏ancelaria Sejmu s. 103/204
Rozdzia艂 10
Kampania wyborcza w programach publicznych nadawc贸w
radiowych i telewizyjnych
Art. 252.
偶 1. Komitet wyborczy ma prawo do nieodp艂atnego rozpowszechniania audycji
wyborczych w programach publicznych nadawc贸w radiowych i telewizyjnych:
1) og贸lnokrajowych je偶eli zarejestrowa艂 swoje listy kandydat贸w co najmniej
w po艂owie okr臋g贸w wyborczych;
2) regionalnych je偶eli zarejestrowa艂 list臋 kandydat贸w co najmniej w jednym
okr臋gu wyborczym.
偶 2. A膮czny czas rozpowszechniania audycji wyborczych wynosi:
1) w og贸lnokrajowych programach 15 godzin w Telewizji Polskiej, w tym do
3 godzin w TV Polonia, i 30 godzin w programach Polskiego Radia Sp贸艂ki
Akcyjnej i sp贸艂ek radiofonii regionalnej, zwanych dalej Polskim Radiem ,
w tym do 5 godzin w programie przeznaczonym dla zagranicy;
2) w regionalnych programach 10 godzin w Telewizji Polskiej i 15 godzin w
Polskim Radiu.
偶 3. (uchylony).
Art. 253.
偶 1. Czas przeznaczony na rozpowszechnianie audycji wyborczych, o kt贸rych mo-
wa w art. 252 偶 2 pkt 1, dzieli si臋 r贸wno pomi臋dzy uprawnione komitety wy-
borcze na podstawie informacji Pa艅stwowej Komisji Wyborczej o komitetach
wyborczych, kt贸re zarejestrowa艂y swoje listy kandydat贸w co najmniej w po艂o-
wie okr臋g贸w wyborczych.
偶 2. Czas przeznaczony na rozpowszechnianie audycji wyborczych, o kt贸rych mo-
wa w art. 252 偶 2 pkt 2, dzieli si臋 pomi臋dzy uprawnione komitety wyborcze
proporcjonalnie do liczby zarejestrowanych przez nie list kandydat贸w, na pod-
stawie informacji okr臋gowych komisji wyborczych, w艂a艣ciwych dla obszaru
obj臋tego regionalnym programem, o zarejestrowanych listach kandydat贸w.
Art. 254.
偶 1. Kolejno艣膰 rozpowszechniania w ka偶dym dniu audycji wyborczych ustalaj膮
kieruj膮cy redakcjami w艂a艣ciwych og贸lnokrajowych program贸w telewizyjnych,
w tym TV Polonia, i program贸w regionalnych oraz program贸w radiowych w
drodze losowania przeprowadzonego w obecno艣ci os贸b zg艂aszaj膮cych listy naj-
p贸zniej w 18 dniu przed dniem wybor贸w.
偶 2. Na ustalenia dotycz膮ce podzia艂u czasu antenowego, o kt贸rych mowa w art.
253, osobie zg艂aszaj膮cej list臋 przys艂uguje skarga do Pa艅stwowej Komisji Wy-
borczej. Skarg臋 wnosi si臋 w terminie 2 dni od dokonania ustalenia. Pa艅stwowa
Komisja Wyborcza rozpatruje spraw臋 niezw艂ocznie i wydaje postanowienie.
Od postanowienia Pa艅stwowej Komisji Wyborczej nie przys艂uguje 艣rodek
prawny.
2014-02-28
㎏ancelaria Sejmu s. 104/204
DZIAA IV
Wybory do Senatu
Rozdzia艂 1
Zasady og贸lne
Art. 255.
Wybory do Senatu s膮 powszechne, bezpo艣rednie i odbywaj膮 si臋 w g艂osowaniu taj-
nym.
Art. 256.
Do Senatu wybiera si臋 100 senator贸w wed艂ug zasady wi臋kszo艣ci.
Art. 257.
Zarz膮dzenie przez Prezydenta Rzeczypospolitej wybor贸w do Sejmu jest r贸wno-
znaczne z zarz膮dzeniem wybor贸w do Senatu.
Art. 258.
W sprawach nieuregulowanych w niniejszym dziale stosuje si臋 odpowiednio przepi-
sy dzia艂u III kodeksu.
Art. 259.
偶 1. W wyborach do Senatu komitety wyborcze mog膮 wydatkowa膰 na agitacj臋 wy-
borcz膮 wy艂膮cznie kwoty ograniczone limitami, ustalonymi w nast臋puj膮cy spo-
s贸b:
1) wysoko艣膰 limitu wyznaczona jest kwot膮 18 groszy przypadaj膮c膮 na ka偶dego
wyborc臋 w kraju uj臋tego w rejestrze wyborc贸w;
2) limit wydatk贸w dla danego komitetu oblicza si臋 wed艂ug wzoru:
L = (w k s)/100,
gdzie poszczeg贸lne symbole oznaczaj膮:
L limit wydatk贸w,
w liczb臋 wyborc贸w w kraju uj臋tych w rejestrach wyborc贸w,
k kwot臋 przypadaj膮c膮 na ka偶dego wyborc臋 w kraju uj臋tego w rejestrze
wyborc贸w, o kt贸rej mowa w pkt 1,
s liczb臋 okr臋g贸w wyborczych, w kt贸rych komitet zarejestrowa艂 kandyda-
t贸w na senator贸w.
偶 2. Przepisy art. 199 偶 2 i art. 200 stosuje si臋 odpowiednio.
2014-02-28
㎏ancelaria Sejmu s. 105/204
Rozdzia艂 2
Okr臋gi wyborcze
Art. 260.
偶 1. W celu przeprowadzenia wybor贸w do Senatu tworzy si臋 jednomandatowe
okr臋gi wyborcze.
偶 2. Okr臋g wyborczy obejmuje cz臋艣膰 obszaru wojew贸dztwa. Granice okr臋gu wy-
borczego nie mog膮 narusza膰 granic okr臋g贸w wyborczych utworzonych dla wy-
bor贸w do Sejmu.
偶 3. Miasto na prawach powiatu licz膮ce ponad 500 000 mieszka艅c贸w mo偶e by膰
podzielone na dwa lub wi臋cej okr臋gi wyborcze.
Art. 261.
偶 1. Podzia艂u na okr臋gi wyborcze dokonuje si臋 wed艂ug jednolitej normy przedsta-
wicielstwa, obliczonej przez podzielenie liczby mieszka艅c贸w kraju przez 100,
z uwzgl臋dnieniem przepis贸w art. 260 i nast臋puj膮cych zasad:
1) je偶eli iloraz wynikaj膮cy z podzielenia liczby mieszka艅c贸w okr臋gu przez
jednolit膮 norm臋 przedstawicielstwa jest r贸wny lub wi臋kszy od 2 nale偶y
zmniejszy膰 obszar (zmieni膰 granice) okr臋gu wyborczego;
2) je偶eli iloraz wynikaj膮cy z podzielenia liczby mieszka艅c贸w okr臋gu przez
jednolit膮 norm臋 przedstawicielstwa jest mniejszy ni偶 0,5 nale偶y zwi臋kszy膰
obszar (zmieni膰 granice) okr臋gu wyborczego.
偶 2. W wojew贸dztwie wybiera si臋 senator贸w w liczbie nie mniejszej ni偶 liczba ca艂-
kowita (bez uwzgl臋dnienia u艂amka) b臋d膮ca ilorazem liczby mieszka艅c贸w wo-
jew贸dztwa i jednolitej normy przedstawicielstwa, a nie wi臋kszej ni偶 wymienio-
na liczba ca艂kowita powi臋kszona o jeden.
偶 3. Granice i numery poszczeg贸lnych okr臋g贸w wyborczych a tak偶e siedziby okr臋-
gowych komisji wyborczych okre艣la za艂膮cznik nr 2 do kodeksu.
偶 4. Informacj臋 o okr臋gu wyborczym podaje si臋 do wiadomo艣ci wyborcom danego
okr臋gu wyborczego w formie obwieszczenia Pa艅stwowej Komisji Wyborczej
najp贸zniej w 52 dniu przed dniem wybor贸w, z zastrze偶eniem 偶 4a. Druk i roz-
plakatowanie obwieszcze艅 zapewnia Krajowe Biuro Wyborcze.
偶 4a. W przypadku przeprowadzania wybor贸w, o kt贸rych mowa w art. 195 偶 1, in-
formacj臋 o okr臋gu wyborczym podaje si臋 do wiadomo艣ci wyborcom najp贸zniej
w 40 dniu przed dniem wybor贸w.
偶 5. Przepis art. 203 stosuje si臋.
Rozdzia艂 3
Szczeg贸lne zadania komisji wyborczych
Art. 262.
偶 1. Wybory do Senatu przeprowadzaj膮:
1) Pa艅stwowa Komisja Wyborcza;
2014-02-28
㎏ancelaria Sejmu s. 106/204
2) okr臋gowe komisje wyborcze powo艂ane dla wybor贸w do Sejmu;
3) obwodowe komisje wyborcze powo艂ane dla wybor贸w do Sejmu.
偶 2. Funkcje okr臋gowej komisji wyborczej, o kt贸rej mowa w 偶 1 pkt 2, dla okr臋gu
wyborczego do Senatu spe艂nia okr臋gowa komisja wyborcza powo艂ana dla wy-
bor贸w do Sejmu, kt贸rej w艂a艣ciwo艣膰 terytorialna obejmuje obszar tego okr臋gu
wyborczego do Senatu.
偶 3. W przypadku wybor贸w uzupe艂niaj膮cych, o kt贸rych mowa w art. 283, powo艂uje
si臋 okr臋gow膮 komisj臋 wyborcz膮 i obwodowe komisje wyborcze, w trybie i na
zasadach okre艣lonych w kodeksie.
Rozdzia艂 4
Zg艂aszanie kandydat贸w na senator贸w
Art. 263.
偶 1. Partia polityczna, kt贸ra wchodzi w sk艂ad koalicji wyborczej utworzonej w celu
wsp贸lnego zg艂oszenia kandydat贸w na pos艂贸w i kandydat贸w na senator贸w albo
tylko w celu wsp贸lnego zg艂oszenia kandydat贸w na senator贸w, nie mo偶e zg艂a-
sza膰 kandydat贸w na senator贸w samodzielnie.
偶 2. Nazwa i skr贸t nazwy komitetu wyborczego wyborc贸w utworzonego tylko w
celu zg艂oszenia kandydat贸w na senator贸w musz膮 by膰 r贸偶ne od nazw i skr贸t贸w
nazw komitet贸w wyborczych utworzonych w celu zg艂oszenia kandydat贸w na
pos艂贸w i kandydat贸w na senator贸w albo kandydat贸w na pos艂贸w.
Art. 264.
偶 1. Komitet wyborczy mo偶e zg艂osi膰 w okr臋gu wyborczym tylko jednego kandyda-
ta na senatora.
偶 2. Kandydowa膰 mo偶na tylko w jednym okr臋gu wyborczym i tylko w ramach
zg艂oszenia przez jeden komitet wyborczy.
Art. 265.
偶 1. Zg艂oszenie kandydata na senatora powinno by膰 poparte podpisami co najmniej
2000 wyborc贸w.
偶 2. Wyborca mo偶e udzieli膰 poparcia wi臋cej ni偶 jednemu kandydatowi na senatora.
偶 3. Wyborca udzielaj膮cy poparcia zg艂oszeniu kandydata na senatora sk艂ada podpis
obok czytelnie wpisanego swojego nazwiska i imienia, adresu zamieszkania i
numeru ewidencyjnego PESEL.
偶 4. Wykaz podpis贸w musi zawiera膰 na ka偶dej stronie nazw臋 komitetu wyborczego
zg艂aszaj膮cego kandydata, numer okr臋gu wyborczego, w kt贸rym kandydat jest
zg艂aszany, oraz adnotacj臋:
Udzielam poparcia kandydatowi na senatora .................................. (nazwi-
sko, imi臋 imiona) zg艂aszanemu przez ........................................... (nazwa
komitetu wyborczego) w okr臋gu wyborczym .......... (numer okr臋gu) w wybo-
rach do Senatu Rzeczypospolitej Polskiej zarz膮dzonych na .............................
(dzie艅, miesi膮c, rok). .
2014-02-28
㎏ancelaria Sejmu s. 107/204
偶 5. Poparcia dla zg艂oszenia kandydata na senatora mo偶e udzieli膰 wy艂膮cznie wy-
borca stale zamieszka艂y w danym okr臋gu wyborczym.
Rozdzia艂 5
Karty do g艂osowania
Art. 266.
Okr臋gowa komisja wyborcza po zarejestrowaniu kandydat贸w na senatora zarz膮dza
wydrukowanie kart do g艂osowania i zapewnia ich przekazanie obwodowym komi-
sjom wyborczym w trybie okre艣lonym przez Pa艅stwow膮 Komisj臋 Wyborcz膮.
Art. 267.
Na karcie do g艂osowania umieszcza si臋 w porz膮dku alfabetycznym nazwiska i imio-
na zarejestrowanych kandydat贸w na senatora, z podaniem nazwy lub skr贸tu nazwy
komitetu wyborczego.
Rozdzia艂 6
Spos贸b g艂osowania i warunki wa偶no艣ci g艂osu
Art. 268.
偶 1. Wyborca g艂osuje na okre艣lonego kandydata, stawiaj膮c na karcie do g艂osowania
znak (dwie przecinaj膮ce si臋 linie w obr臋bie kratki) z lewej strony obok je-
go nazwiska.
偶 2. Je偶eli zostanie zarejestrowany tylko jeden kandydat, wyborca g艂osuje na tego
kandydata, stawiaj膮c znak w kratce oznaczonej s艂owem TAK z lewej
strony obok nazwiska kandydata. Postawienie znaku w kratce oznaczonej
s艂owem NIE z lewej strony obok nazwiska tego kandydata oznacza, 偶e jest to
g艂os wa偶ny oddany przeciwko wyborowi kandydata.
Art. 269.
偶 1. Je偶eli na karcie do g艂osowania nie postawiono znaku w kratce z lewej
strony obok nazwiska kt贸regokolwiek z kandydat贸w, to tak膮 kart臋 uznaje si臋 za
kart臋 wa偶n膮 z g艂osem niewa偶nym.
偶 2. Je偶eli na karcie do g艂osowania postawiono znak w kratce z lewej strony
obok nazwisk dw贸ch lub wi臋kszej liczby kandydat贸w, to tak膮 kart臋 uznaje si臋
za kart臋 wa偶n膮 z g艂osem niewa偶nym.
偶 3. Je偶eli na karcie do g艂osowania postawiono znak w kratce z lewej strony
wy艂膮cznie przy nazwisku kandydata, kt贸rego nazwisko zosta艂o skre艣lone, to ta-
k膮 kart臋 uznaje si臋 za kart臋 wa偶n膮 z g艂osem niewa偶nym.
偶 4. Je偶eli w sytuacji, gdy zostanie zarejestrowany tylko jeden kandydat, nie po-
stawiono znaku w 偶adnej kratce albo postawiono znaki w obu krat-
kach, to tak膮 kart臋 uznaje si臋 za kart臋 wa偶n膮 z g艂osem niewa偶nym.
2014-02-28
㎏ancelaria Sejmu s. 108/204
Rozdzia艂 7
Ustalanie wynik贸w g艂osowania i wynik贸w wybor贸w w okr臋gu wyborczym
Art. 270.
偶 1. Ustalaj膮c wyniki g艂osowania w obwodzie, obwodowa komisja wyborcza obli-
cza liczb臋:
1) wyborc贸w uprawnionych do g艂osowania;
2) wyborc贸w, kt贸rym wydano karty do g艂osowania;
3) wyborc贸w g艂osuj膮cych przez pe艂nomocnika;
4) kart wyj臋tych z urny, w tym:
a) kart niewa偶nych,
b) kart wa偶nych;
5) g艂os贸w niewa偶nych;
6) g艂os贸w wa偶nych oddanych 艂膮cznie na wszystkich kandydat贸w;
7) g艂os贸w wa偶nych oddanych na poszczeg贸lnych kandydat贸w na senatora.
偶 2. Liczby, o kt贸rych mowa w 偶 1, wymienia si臋 w protokole g艂osowania w ob-
wodzie.
Art. 271.
Niezw艂ocznie po otrzymaniu protoko艂u g艂osowania w obwodzie okr臋gowa komisja
wyborcza dokonuje sprawdzenia prawid艂owo艣ci ustalenia wynik贸w g艂osowania w
obwodzie. W razie stwierdzenia nieprawid艂owo艣ci w ustaleniu wynik贸w g艂osowania
komisja zarz膮dza ponowne ich ustalenie przez obwodow膮 komisj臋 wyborcz膮 i po-
wiadamia o tym Pa艅stwow膮 Komisj臋 Wyborcz膮.
Art. 272.
偶 1. Okr臋gowa komisja wyborcza na podstawie protoko艂贸w, o kt贸rych mowa w art.
270 偶 2, ustala wyniki g艂osowania i wyniki wybor贸w oraz sporz膮dza w dw贸ch
egzemplarzach protok贸艂 wynik贸w g艂osowania i wynik贸w wybor贸w w okr臋gu
wyborczym.
偶 2. Je偶eli w艂a艣ciwa okr臋gowa komisja wyborcza nie uzyska wynik贸w g艂osowania
w obwodach g艂osowania za granic膮 albo na polskich statkach morskich w ci膮gu
24 godzin od zako艅czenia g艂osowania, o kt贸rym mowa w art. 39 偶 6, g艂osowa-
nie w tych obwodach uwa偶a si臋 za nieby艂e. Fakt ten odnotowuje si臋 w protoko-
le wynik贸w g艂osowania w okr臋gu wyborczym, z wymienieniem obwod贸w g艂o-
sowania oraz ewentualnych przyczyn nieuzyskania z tych obwod贸w wynik贸w
g艂osowania.
偶 3. W protokole wymienia si臋 sumy liczb, o kt贸rych mowa w art. 270 偶 1, oraz
nazwisko i imi臋 wybranego senatora, z podaniem nazwy lub skr贸tu nazwy ko-
mitetu wyborczego.
偶 4. Protok贸艂 podpisuj膮 wszystkie osoby wchodz膮ce w sk艂ad okr臋gowej komisji
wyborczej obecne przy jego sporz膮dzaniu. Protok贸艂 opatruje si臋 piecz臋ci膮 ko-
misji.
2014-02-28
㎏ancelaria Sejmu s. 109/204
偶 5. Przy ustalaniu wynik贸w g艂osowania i sporz膮dzaniu protoko艂u mog膮 by膰 obec-
ne osoby zg艂aszaj膮ce list臋, kt贸rym przys艂uguje prawo wniesienia do protoko艂u
uwag z wymienieniem konkretnych zarzut贸w.
Art. 273.
偶 1. Za wybranego na senatora w danym okr臋gu wyborczym uwa偶a si臋 tego kandy-
data, kt贸ry otrzyma艂 najwi臋cej oddanych g艂os贸w wa偶nych.
偶 2. Je偶eli dw贸ch lub wi臋cej kandydat贸w otrzyma艂o liczb臋 g艂os贸w uprawniaj膮c膮 do
uzyskania mandatu, o pierwsze艅stwie rozstrzyga wi臋ksza liczba obwod贸w g艂o-
sowania, w kt贸rych jeden z kandydat贸w uzyska艂 wi臋cej g艂os贸w, a je偶eli liczba
tych obwod贸w by艂aby r贸wna, o pierwsze艅stwie rozstrzyga losowanie przepro-
wadzone przez przewodnicz膮cego okr臋gowej komisji wyborczej w obecno艣ci
cz艂onk贸w komisji oraz pe艂nomocnik贸w wyborczych; nieobecno艣膰 pe艂nomocni-
ka wyborczego nie wstrzymuje losowania. Przebieg losowania uwzgl臋dnia si臋
w protokole, o kt贸rym mowa w art. 272 偶 1.
偶 3. Tryb przeprowadzania losowania, o kt贸rym mowa w 偶 2, okre艣li Pa艅stwowa
Komisja Wyborcza.
偶 4. Je偶eli zostanie zarejestrowany tylko jeden kandydat, uwa偶a si臋 tego kandydata
za wybranego, je偶eli w g艂osowaniu otrzyma艂 wi臋cej ni偶 po艂ow臋 wa偶nie odda-
nych g艂os贸w.
Art. 274.
Okr臋gowa komisja wyborcza niezw艂ocznie podaje do publicznej wiadomo艣ci wyniki
g艂osowania i wyniki wybor贸w w okr臋gu wyborczym, z uwzgl臋dnieniem danych, o
kt贸rych mowa w art. 272 偶 3.
Art. 275.
偶 1. Protok贸艂 wynik贸w g艂osowania i wynik贸w wybor贸w w okr臋gu wyborczym
przewodnicz膮cy okr臋gowej komisji wyborczej przesy艂a niezw艂ocznie w zapie-
cz臋towanej kopercie do Pa艅stwowej Komisji Wyborczej, w trybie przez ni膮
ustalonym. Pozosta艂e dokumenty z wybor贸w przechowuje dyrektor delegatury
Krajowego Biura Wyborczego w艂a艣ciwej dla siedziby komisji.
偶 2. Po otrzymaniu protoko艂贸w, o kt贸rych mowa w 偶 1, Pa艅stwowa Komisja Wy-
borcza dokonuje sprawdzenia prawid艂owo艣ci ustalenia wynik贸w wybor贸w w
okr臋gach wyborczych.
偶 3. W razie stwierdzenia nieprawid艂owo艣ci w ustaleniu wynik贸w wybor贸w Pa艅-
stwowa Komisja Wyborcza zarz膮dza ponowne ustalenie tych wynik贸w.
Rozdzia艂 8
Og艂aszanie wynik贸w wybor贸w do Senatu
Art. 276.
Pa艅stwowa Komisja Wyborcza og艂asza w Dzienniku Ustaw Rzeczypospolitej Pol-
skiej, w formie obwieszczenia, oraz podaje do publicznej wiadomo艣ci wyniki wybo-
r贸w do Senatu. W obwieszczeniu zamieszcza si臋, wed艂ug okr臋g贸w wyborczych, pod-
2014-02-28
㎏ancelaria Sejmu s. 110/204
stawowe informacje zawarte w protoko艂ach okr臋gowych komisji wyborczych oraz
nazwiska i imiona wybranych senator贸w.
Art. 277.
Pa艅stwowa Komisja Wyborcza wr臋cza senatorom za艣wiadczenia o wyborze.
Art. 278.
Pa艅stwowa Komisja Wyborcza przesy艂a Prezydentowi Rzeczypospolitej, Marsza艂-
kowi Senatu oraz S膮dowi Najwy偶szemu sprawozdanie z wybor贸w nie p贸zniej ni偶 14
dnia po og艂oszeniu obwieszczenia, o kt贸rym mowa w art. 276.
Rozdzia艂 9
Wyga艣ni臋cie mandatu senatora i uzupe艂nienie sk艂adu Senatu
Art. 279.
偶 1. Wyga艣ni臋cie mandatu senatora nast臋puje w przypadku:
1) 艣mierci senatora;
2) utraty prawa wybieralno艣ci lub nieposiadania go w dniu wybor贸w;
3) pozbawienia mandatu prawomocnym orzeczeniem Trybuna艂u Stanu;
4) zrzeczenia si臋 mandatu;
5) zajmowania w dniu wybor贸w stanowiska lub funkcji, kt贸rych, stosownie do
przepis贸w Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej albo ustaw, nie mo偶na 艂膮-
czy膰 z mandatem senatora, z zastrze偶eniem przepisu 偶 3;
6) powo艂ania w toku kadencji na stanowisko lub powierzenia funkcji, kt贸rych,
stosownie do przepis贸w Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej albo ustaw,
nie mo偶na 艂膮czy膰 ze sprawowaniem mandatu senatora;
7) wyboru w toku kadencji na pos艂a do Parlamentu Europejskiego.
偶 2. Odmowa z艂o偶enia 艣lubowania senatorskiego oznacza zrzeczenie si臋 mandatu.
偶 3. Wyga艣ni臋cie mandatu senatora zajmuj膮cego w dniu wybor贸w stanowisko lub
funkcj臋, o kt贸rych mowa w 偶 1 pkt 5, nast臋puje, je偶eli nie z艂o偶y on Marsza艂-
kowi Senatu, w terminie 14 dni od dnia og艂oszenia przez Pa艅stwow膮 Komisj臋
Wyborcz膮 w Dzienniku Ustaw Rzeczypospolitej Polskiej wynik贸w wybor贸w
do Senatu, o艣wiadczenia o z艂o偶eniu rezygnacji z zajmowanego stanowiska lub
pe艂nionej funkcji.
偶 4. Przepis 偶 3 stosuje si臋 odpowiednio w odniesieniu do senatora, kt贸ry od dnia
wybor贸w do dnia rozpocz臋cia kadencji Senatu obj膮艂 stanowisko lub funkcj臋,
kt贸rych stosownie do przepis贸w Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej albo
ustaw nie mo偶na 艂膮czy膰 z mandatem senatora oraz w odniesieniu do senatora,
kt贸ry uzyska艂 mandat w toku kadencji Senatu.
偶 5. Wyga艣ni臋cie mandatu senatora powo艂anego lub wybranego w czasie kadencji
na stanowisko lub funkcj臋, o kt贸rych mowa w 偶 1 pkt 6 i 7, nast臋puje z dniem
powo艂ania lub wybrania.
2014-02-28
㎏ancelaria Sejmu s. 111/204
Art. 280.
偶 1. Pa艅stwowa Komisja Wyborcza, po og艂oszeniu w Dzienniku Ustaw Rzeczypo-
spolitej Polskiej wynik贸w wybor贸w do Senatu, przekazuje niezw艂ocznie Mini-
strowi Sprawiedliwo艣ci dane senator贸w zawieraj膮ce imi臋 (imiona), nazwisko,
nazwisko rodowe, imiona rodzic贸w, dat臋 i miejsce urodzenia, adres zamieszka-
nia, obywatelstwo oraz numer ewidencyjny PESEL.
偶 2. Minister Sprawiedliwo艣ci na podstawie danych zgromadzonych w Krajowym
Rejestrze Karnym przekazuje Marsza艂kowi Senatu w terminie 14 dni od dnia
otrzymania danych, o kt贸rych mowa w 偶 1:
1) informacj臋 o senatorach skazanych prawomocnym wyrokiem na kar臋 po-
zbawienia wolno艣ci za przest臋pstwo umy艣lne 艣cigane z oskar偶enia publicz-
nego lub za umy艣lne przest臋pstwo skarbowe oraz o senatorach pozbawio-
nych praw publicznych prawomocnym orzeczeniem s膮du albo
2) informacj臋, o tym, 偶e 偶aden z senator贸w nie zosta艂 skazany prawomocnym
wyrokiem na kar臋 pozbawienia wolno艣ci za przest臋pstwo umy艣lne 艣cigane z
oskar偶enia publicznego lub za umy艣lne przest臋pstwo skarbowe ani nie zo-
sta艂 pozbawiony praw publicznych prawomocnym orzeczeniem s膮du.
偶 3. Je偶eli po przekazaniu informacji, o kt贸rej mowa w 偶 2, Minister Sprawiedli-
wo艣ci uzyska z Krajowego Rejestru Karnego informacj臋 o senatorach skaza-
nych prawomocnym wyrokiem na kar臋 pozbawienia wolno艣ci za przest臋pstwo
umy艣lne 艣cigane z oskar偶enia publicznego lub za umy艣lne przest臋pstwo skar-
bowe lub o senatorach pozbawionych praw publicznych prawomocnym orze-
czeniem s膮du, niezw艂ocznie przekazuje j膮 Marsza艂kowi Senatu.
Art. 281.
偶 1. Wyga艣ni臋cie mandatu senatora niezw艂ocznie stwierdza Marsza艂ek Senatu, w
drodze postanowienia.
偶 2. Postanowienie, o kt贸rym mowa w 偶 1, og艂asza si臋 w Dzienniku Urz臋dowym
Rzeczypospolitej Polskiej Monitor Polski , z zastrze偶eniem art. 282.
偶 3. Postanowienie, o kt贸rym mowa w 偶 1, niezw艂ocznie dor臋cza si臋 Prezydentowi
Rzeczypospolitej i Pa艅stwowej Komisji Wyborczej, z zastrze偶eniem art. 282.
Art. 282.
偶 1. Postanowienie Marsza艂ka Senatu o wyga艣ni臋ciu mandatu senatora z przyczyn
okre艣lonych w art. 279 偶 1 pkt 2 7 wraz z uzasadnieniem dor臋cza si臋 nie-
zw艂ocznie senatorowi. Od postanowienia senatorowi przys艂uguje prawo odwo-
艂ania do S膮du Najwy偶szego w terminie 3 dni od dnia dor臋czenia postanowienia.
Odwo艂anie wnosi si臋 za po艣rednictwem Marsza艂ka Senatu.
偶 2. S膮d Najwy偶szy Izba Pracy, Ubezpiecze艅 Spo艂ecznych i Spraw Publicznych
rozpatruje odwo艂anie, o kt贸rym mowa w 偶 1, i orzeka w sprawie w terminie 7
dni w post臋powaniu nieprocesowym. Odpis postanowienia S膮du Najwy偶szego
dor臋cza si臋 senatorowi, kt贸ry wni贸s艂 odwo艂anie, Prezydentowi Rzeczypospoli-
tej, Marsza艂kowi Senatu oraz Pa艅stwowej Komisji Wyborczej. W przypadku
nieuwzgl臋dnienia odwo艂ania przepisy art. 281 偶 2 i 3 stosuje si臋.
2014-02-28
㎏ancelaria Sejmu s. 112/204
Art. 283.
偶 1. Prezydent Rzeczypospolitej zarz膮dza wybory uzupe艂niaj膮ce do Senatu w przy-
padku:
1) 艣mierci senatora;
2) up艂ywu terminu do wniesienia odwo艂ania od postanowienia Marsza艂ka Sena-
tu o wyga艣ni臋ciu mandatu;
3) nieuwzgl臋dnienia odwo艂ania od postanowienia Marsza艂ka Senatu o wyga-
艣ni臋ciu mandatu przez S膮d Najwy偶szy.
偶 2. Wybory uzupe艂niaj膮ce zarz膮dza si臋 i przeprowadza w terminie 3 miesi臋cy od
dnia stwierdzenia wyga艣ni臋cia mandatu senatora. Wybor贸w uzupe艂niaj膮cych
nie przeprowadza si臋 w okresie 6 miesi臋cy przed dniem, w kt贸rym up艂ywa ter-
min zarz膮dzenia wybor贸w do Sejmu.
偶 3. W sprawach zarz膮dzenia wybor贸w, o kt贸rych mowa w 偶 1, stosuje si臋 odpo-
wiednio przepisy art. 194, z tym 偶e postanowienie Prezydenta Rzeczypospolitej
o wyborach uzupe艂niaj膮cych Pa艅stwowa Komisja Wyborcza podaje niezw艂ocz-
nie do publicznej wiadomo艣ci, w formie obwieszczenia, na obszarze okr臋gu
wyborczego, w kt贸rym wybory maj膮 by膰 przeprowadzone. Druk i rozplakato-
wanie obwieszczenia zapewnia Krajowe Biuro Wyborcze.
偶 4. G艂osowanie w wyborach uzupe艂niaj膮cych przeprowadza si臋 tylko na teryto-
rium kraju, za艣 prawo wybierania przys艂uguje tylko wyborcom stale zamieszka-
艂ym w okr臋gu wyborczym, w kt贸rym zarz膮dzono wybory uzupe艂niaj膮ce.
偶 5. W wyborach uzupe艂niaj膮cych w sk艂ad obwodowych komisji powo艂uje si臋 od 5
do 7 os贸b, za艣 uzupe艂nienie sk艂adu komisji, o kt贸rym mowa w art. 182 偶 8, do-
konywane jest w razie zg艂oszenia mniej ni偶 4 kandydat贸w.
Rozdzia艂 10
Kampania wyborcza w programach publicznych
nadawc贸w radiowych i telewizyjnych
Art. 284.
偶 1. Komitet wyborczy, kt贸ry zarejestrowa艂 kandydata na senatora ma prawo do
rozpowszechniania nieodp艂atnie audycji wyborczych w programach publicz-
nych nadawc贸w radiowych i telewizyjnych:
1) og贸lnokrajowych je偶eli zarejestrowa艂 kandydat贸w na senator贸w co naj-
mniej w po艂owie okr臋g贸w wyborczych;
2) regionalnych je偶eli zarejestrowa艂 co najmniej jednego kandydata na sena-
tora.
偶 2. A膮czny czas rozpowszechniania audycji wyborczych wynosi:
1) w og贸lnokrajowych programach 5 godzin w Telewizji Polskiej i 10 godzin
w Polskim Radiu;
2) w odpowiednim programie regionalnym 3 godziny w Telewizji Polskiej i
6 godzin w Polskim Radiu.
偶 3. Czas rozpowszechniania audycji wyborczych w programach og贸lnokrajowych
dzieli si臋 r贸wno mi臋dzy wszystkie uprawnione komitety wyborcze.
2014-02-28
㎏ancelaria Sejmu s. 113/204
偶 4. Czas rozpowszechniania audycji wyborczych w odpowiednim programie re-
gionalnym jest dzielony mi臋dzy uprawnione komitety wyborcze proporcjonal-
nie do liczby kandydat贸w na senator贸w zarejestrowanych przez nie w okr臋gach
wyborczych obj臋tych zasi臋giem danego programu.
偶 5. Krajowa Rada Radiofonii i Telewizji, po zasi臋gni臋ciu opinii Pa艅stwowej Ko-
misji Wyborczej, okre艣li, w drodze rozporz膮dzenia, zasady i spos贸b 艂膮cznego
prowadzenia kampanii wyborczej w programach radiowych i telewizyjnych
przez komitety wyborcze uprawnione do rozpowszechniania audycji wybor-
czych w wyborach do Sejmu i do Senatu.
Art. 285.
偶 1. W wyborach uzupe艂niaj膮cych przepis art. 284 偶 1 pkt 1 nie ma zastosowania, a
艂膮czny czas rozpowszechniania nieodp艂atnie audycji wyborczych w odpowied-
nich programach regionalnych wynosi 2 godziny w Telewizji Polskiej i 4 go-
dziny w Polskim Radiu.
偶 2. Czas, o kt贸rym mowa w 偶 1, w ka偶dym programie regionalnym dzieli si臋 r贸w-
no mi臋dzy wszystkie uprawnione komitety wyborcze.
Rozdzia艂 11
Szczeg贸lne zasady finansowania kampanii wyborczej do Senatu
Art. 286.
偶 1. Komitet wyborczy, kt贸ry zarejestrowa艂 kandydata lub kandydat贸w na senato-
r贸w, ma prawo do dotacji z bud偶etu pa艅stwa na zasadach okre艣lonych w art.
150.
偶 2. W wyborach uzupe艂niaj膮cych wysoko艣膰 dotacji dla komitetu wyborczego zg艂a-
szaj膮cego kandydata, kt贸ry uzyska艂 mandat, oblicza si臋 w ten spos贸b, 偶e og贸ln膮
kwot臋 dotacji przypadaj膮c膮 na wszystkie komitety wyborcze w ostatnio prze-
prowadzonych wyborach do Sejmu i do Senatu dzieli si臋 przez 560 i mno偶y
przez wskaznik przeci臋tnego wzrostu cen towar贸w i us艂ug konsumpcyjnych.
Wskaznik ten oblicza G艂贸wny Urz膮d Statystyczny za okres od miesi膮ca, w kt贸-
rym przeprowadzono wybory do Sejmu i Senatu, do miesi膮ca, w kt贸rym odby-
艂y si臋 wybory uzupe艂niaj膮ce.
DZIAA V
Wybory Prezydenta Rzeczypospolitej
Rozdzia艂 1
Zasady og贸lne
Art. 287.
Wybory Prezydenta Rzeczypospolitej s膮 powszechne, r贸wne i bezpo艣rednie oraz
odbywaj膮 si臋 w g艂osowaniu tajnym.
2014-02-28
㎏ancelaria Sejmu s. 114/204
Art. 288.
Prezydent Rzeczypospolitej wybierany jest na pi臋cioletni膮 kadencj臋 i ponownie mo-
偶e by膰 wybrany tylko raz.
Art. 289.
偶 1. Wybory zarz膮dza Marsza艂ek Sejmu nie wcze艣niej ni偶 na 7 miesi臋cy i nie p贸z-
niej ni偶 na 6 miesi臋cy przed up艂ywem kadencji urz臋duj膮cego Prezydenta Rze-
czypospolitej i wyznacza ich dat臋 na dzie艅 wolny od pracy przypadaj膮cy nie
wcze艣niej ni偶 na 100 dni i nie p贸zniej ni偶 na 75 dni przed up艂ywem kadencji
urz臋duj膮cego Prezydenta Rzeczypospolitej.
偶 2. W razie opr贸偶nienia urz臋du Prezydenta Rzeczypospolitej Marsza艂ek Sejmu za-
rz膮dza wybory nie p贸zniej ni偶 w czternastym dniu po opr贸偶nieniu urz臋du i wy-
znacza dat臋 wybor贸w na dzie艅 wolny od pracy przypadaj膮cy w ci膮gu 60 dni od
dnia zarz膮dzenia wybor贸w.
Art. 290.
偶 1. Marsza艂ek Sejmu zarz膮dza wybory Prezydenta Rzeczypospolitej w drodze po-
stanowienia. Postanowienie Marsza艂ka Sejmu podaje si臋 do publicznej wiado-
mo艣ci i og艂asza w Dzienniku Ustaw Rzeczypospolitej Polskiej najp贸zniej w 3
dniu od dnia zarz膮dzenia wybor贸w.
偶 2. W postanowieniu, o kt贸rym mowa w 偶 1, Marsza艂ek Sejmu, po zasi臋gni臋ciu
opinii Pa艅stwowej Komisji Wyborczej, okre艣la dni, w kt贸rych up艂ywaj膮 termi-
ny wykonania czynno艣ci wyborczych przewidzianych w kodeksie (kalendarz
wyborczy).
Art. 291.
偶 1. Nowo wybrany Prezydent Rzeczypospolitej sk艂ada przysi臋g臋 wobec Zgroma-
dzenia Narodowego w ostatnim dniu urz臋dowania ust臋puj膮cego Prezydenta
Rzeczypospolitej.
偶 2. Ust臋puj膮cy Prezydent Rzeczypospolitej ko艅czy urz臋dowanie z chwil膮 z艂o偶enia
przysi臋gi przez nowo wybranego Prezydenta Rzeczypospolitej.
偶 3. Prezydent Rzeczypospolitej wybrany w wyborach, o kt贸rych mowa w art. 289
偶 2, sk艂ada przysi臋g臋 wobec Zgromadzenia Narodowego w terminie 7 dni od
dnia og艂oszenia uchwa艂y S膮du Najwy偶szego o stwierdzeniu wa偶no艣ci wybor贸w
w Dzienniku Ustaw Rzeczypospolitej Polskiej.
偶 4. Prezydent Rzeczypospolitej obejmuje urz膮d po z艂o偶eniu przysi臋gi.
Art. 292.
偶 1. Je偶eli w wyborach, o kt贸rych mowa w art. 289, 偶aden z kandydat贸w na Prezy-
denta Rzeczypospolitej nie uzyska艂 wi臋cej ni偶 po艂owy wa偶nie oddanych g艂o-
s贸w, czternastego dnia po pierwszym g艂osowaniu przeprowadza si臋 ponowne
g艂osowanie.
偶 2. W ponownym g艂osowaniu wyboru dokonuje si臋 spo艣r贸d dw贸ch kandydat贸w,
kt贸rzy w pierwszym g艂osowaniu otrzymali najwi臋ksz膮 liczb臋 g艂os贸w.
2014-02-28
㎏ancelaria Sejmu s. 115/204
偶 3. Je偶eli kt贸rykolwiek z dw贸ch kandydat贸w, o kt贸rych mowa w 偶 2, wycofa zgo-
d臋 na kandydowanie, utraci prawo wyborcze lub umrze, w jego miejsce do wy-
bor贸w w ponownym g艂osowaniu dopuszcza si臋 kandydata, kt贸ry otrzyma艂 ko-
lejno najwi臋ksz膮 liczb臋 g艂os贸w w pierwszym g艂osowaniu. W takim przypadku
dat臋 ponownego g艂osowania odracza si臋 o dalszych 14 dni.
偶 4. Za wybranego na urz膮d Prezydenta Rzeczypospolitej w ponownym g艂osowa-
niu uznaje si臋 tego kandydata, kt贸ry otrzyma艂 wi臋cej g艂os贸w.
偶 5. W przypadku, o kt贸rym mowa w 偶 3, Pa艅stwowa Komisja Wyborcza nie-
zw艂ocznie informuje, w drodze uchwa艂y, o dopuszczeniu nowego kandydata do
wybor贸w w ponownym g艂osowaniu oraz podaje do publicznej wiadomo艣ci dat臋
przeprowadzenia ponownego g艂osowania.
Art. 293.
偶 1. Je偶eli w wyborach, o kt贸rych mowa w art. 289 i art. 292, g艂osowanie mia艂oby
by膰 przeprowadzone tylko na jednego kandydata, Pa艅stwowa Komisja Wybor-
cza stwierdza ten fakt w drodze uchwa艂y, kt贸r膮 przekazuje Marsza艂kowi Sejmu,
podaje do publicznej wiadomo艣ci i og艂asza w Dzienniku Ustaw Rzeczypospoli-
tej Polskiej.
偶 2. Marsza艂ek Sejmu ponownie zarz膮dza wybory nie p贸zniej ni偶 w 14 dniu od
dnia og艂oszenia uchwa艂y Pa艅stwowej Komisji Wyborczej w Dzienniku Ustaw.
Przepisy art. 289 偶 2 i art. 290 stosuje si臋 odpowiednio.
偶 3. Przepis 偶 1 stosuje si臋 odpowiednio w przypadku braku kandydat贸w.
Art. 294.
偶 1. Wybory Prezydenta Rzeczypospolitej przeprowadzaj膮:
1) Pa艅stwowa Komisja Wyborcza;
2) okr臋gowe komisje wyborcze;
3) obwodowe komisje wyborcze.
偶 2. W艂a艣ciwo艣膰 miejscow膮 okr臋gowych komisji wyborczych, ich numery oraz
siedziby okre艣la Pa艅stwowa Komisja Wyborcza w drodze uchwa艂y.
Art. 295.
偶 1. W razie zbiegu terminu wybor贸w do Sejmu i Senatu z wyborami Prezydenta
Rzeczypospolitej, wybory Prezydenta Rzeczypospolitej przeprowadzaj膮 komi-
sje wyborcze powo艂ane dla wybor贸w do Sejmu.
偶 2. Przepis 偶 1 stosuje si臋 odpowiednio w razie zbiegu terminu wybor贸w uzupe艂-
niaj膮cych do Senatu i wybor贸w Prezydenta Rzeczypospolitej.
偶 3. W przypadkach, o kt贸rych mowa w 偶 1 i 2, sporz膮dza si臋 oddzielnie protoko艂y
g艂osowania w obwodach oraz protoko艂y g艂osowania i wynik贸w wybor贸w.
2014-02-28
㎏ancelaria Sejmu s. 116/204
Rozdzia艂 2
Zg艂aszanie kandydata na Prezydenta Rzeczypospolitej
Art. 296.
Kandydata na Prezydenta Rzeczypospolitej zg艂asza co najmniej 100 000 obywateli
maj膮cych prawo wybierania do Sejmu. Zg艂oszenie musi by膰 poparte podpisami zg艂a-
szaj膮cych.
Art. 297.
偶 1. Czynno艣ci wyborcze w imieniu obywateli, o kt贸rych mowa w art. 296, wyko-
nuje komitet wyborczy wyborc贸w.
偶 2. Utworzenie komitetu wyborczego wymaga uzyskania:
1) pisemnej zgody kandydata na kandydowanie w wyborach;
2) pisemnej zgody kandydata na utworzenie jego komitetu;
3) pisemnego o艣wiadczenia kandydata o posiadaniu prawa wybieralno艣ci.
偶 3. Kandydat mo偶e udzieli膰 zgody, o kt贸rej mowa w 偶 2, tylko jednemu komite-
towi wyborczemu.
偶 4. Zgoda kandydata na kandydowanie w wyborach powinna zawiera膰 imi臋
(imiona), nazwisko, nazwisko rodowe, imiona rodzic贸w, dat臋 i miejsce urodze-
nia oraz obywatelstwo kandydata, a tak偶e wskazanie jego przynale偶no艣ci do
partii politycznej. Zgoda powinna ponadto zawiera膰 numer ewidencyjny PE-
SEL kandydata oraz informacj臋 o udokumentowanym wykszta艂ceniu, wyko-
nywanym zawodzie i miejscu (zak艂adzie) pracy, a tak偶e o adresie zamieszkania
kandydata. Zgod臋 na kandydowanie kandydat opatruje dat膮 i w艂asnor臋cznym
podpisem.
偶 5. Kandydat urodzony przed dniem 1 sierpnia 1972 r., wyra偶aj膮c zgod臋 na kan-
dydowanie w wyborach, sk艂ada Pa艅stwowej Komisji Wyborczej o艣wiadczenie,
o kt贸rym mowa w art. 7 ust. 1 ustawy z dnia 18 pazdziernika 2006 r. o ujaw-
nianiu informacji o dokumentach organ贸w bezpiecze艅stwa pa艅stwa z lat 1944
1990 oraz tre艣ci tych dokument贸w albo informacj臋, o kt贸rej mowa w art. 7 ust.
3a tej ustawy.
偶 6. Obywatele, o kt贸rych mowa w art. 296, o艣wiadczaj膮 na pi艣mie o utworzeniu
komitetu wyborczego, podaj膮c swoje imiona i nazwiska, adresy zamieszkania i
numery ewidencyjne PESEL.
Art. 298.
偶 1. Pa艅stwowa Komisja Wyborcza przekazuje niezw艂ocznie o艣wiadczenie lub in-
formacj臋 kandydata, o kt贸rych mowa w art. 297 偶 5, s膮dowi okr臋gowemu w艂a-
艣ciwemu ze wzgl臋du na miejsce zamieszkania tego kandydata, oraz powiada-
mia o tym Dyrektora Biura Lustracyjnego Instytutu Pami臋ci Narodowej Ko-
misji 艢cigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu. S膮d wszczyna post臋-
powanie lustracyjne z urz臋du.
2014-02-28
㎏ancelaria Sejmu s. 117/204
偶 2. Pa艅stwowa Komisja Wyborcza niezw艂ocznie wyst臋puje do Ministra Sprawie-
dliwo艣ci z zapytaniem o udzielenie informacji z Krajowego Rejestru Karnego o
kandydacie.
Art. 299.
偶 1. Po zebraniu, zgodnie z wymaganiami okre艣lonymi w art. 303 偶 1 pkt 3, co
najmniej 1000 podpis贸w obywateli maj膮cych prawo wybierania do Sejmu i po-
pieraj膮cych kandydata, pe艂nomocnik wyborczy zawiadamia o utworzeniu ko-
mitetu wyborczego Pa艅stwow膮 Komisj臋 Wyborcz膮. Podpisy, o kt贸rych mowa
w zdaniu pierwszym, stanowi膮 cz臋艣膰 wymaganej liczby 100 000 podpis贸w
obywateli popieraj膮cych kandydata.
偶 2. W zawiadomieniu o utworzeniu komitetu wyborczego podaje si臋:
1) nazw臋 komitetu oraz adres jego siedziby;
2) imi臋 (imiona), nazwisko, adres zamieszkania i numer ewidencyjny PESEL
pe艂nomocnika wyborczego i pe艂nomocnika finansowego.
偶 3. Do zawiadomienia o utworzeniu komitetu wyborczego za艂膮cza si臋:
1) o艣wiadczenie o utworzeniu komitetu i o艣wiadczenia pe艂nomocnika wybor-
czego i pe艂nomocnika finansowego o przyj臋ciu pe艂nomocnictwa, a w przy-
padku pe艂nomocnika finansowego r贸wnie偶 o spe艂nieniu przez niego wy-
mog贸w, o kt贸rych mowa w art. 127 偶 2 i 3;
2) pisemn膮 zgod臋 kandydata na kandydowanie w wyborach, o kt贸rej mowa w
art. 297 偶 2 pkt 1, oraz zgod臋 na utworzenie jego komitetu, o kt贸rej mowa w
art. 297 偶 2 pkt 2;
3) pisemne o艣wiadczenie kandydata o posiadaniu prawa wybieralno艣ci, o kt贸-
rym mowa w art. 297 偶 2 pkt 3;
4) wykaz co najmniej 1000 obywateli, o kt贸rych mowa w 偶 1.
偶 4. Zawiadomienie o utworzeniu komitetu wyborczego mo偶e by膰 dokonane naj-
p贸zniej w 55 dniu przed dniem wybor贸w.
Art. 300.
偶 1. Pe艂nomocnikowi wyborczemu s艂u偶y prawo wniesienia skargi do S膮du Najwy偶-
szego na postanowienie Pa艅stwowej Komisji Wyborczej o odmowie przyj臋cia
zawiadomienia o utworzeniu komitetu wyborczego. Skarg臋 wnosi si臋 w termi-
nie 2 dni od daty dor臋czenia pe艂nomocnikowi wyborczemu postanowienia o
odmowie przyj臋cia zawiadomienia o utworzeniu komitetu wyborczego.
偶 2. S膮d Najwy偶szy rozpatruje skarg臋 w sk艂adzie 3 s臋dzi贸w, w post臋powaniu nie-
procesowym, i wydaje orzeczenie w sprawie skargi w terminie 3 dni. Od orze-
czenia S膮du Najwy偶szego nie przys艂uguje 艣rodek prawny. Orzeczenie dor臋cza
si臋 pe艂nomocnikowi wyborczemu i Pa艅stwowej Komisji Wyborczej. Je偶eli S膮d
Najwy偶szy uzna skarg臋 pe艂nomocnika wyborczego za zasadn膮, Pa艅stwowa
Komisja Wyborcza niezw艂ocznie przyjmuje zawiadomienie o utworzeniu ko-
mitetu wyborczego.
2014-02-28
㎏ancelaria Sejmu s. 118/204
Art. 301.
Na wniosek komitetu wyborczego odpowiednie organy maj膮 obowi膮zek wyda膰 po-
twierdzenie nadania numeru NIP oraz decyzj臋 o nadaniu numeru REGON, najp贸z-
niej do ko艅ca drugiego dnia roboczego nast臋puj膮cego po dniu zg艂oszenia wniosku o
nadanie numeru.
Art. 302.
Pa艅stwowa Komisja Wyborcza informacj臋 o utworzonych komitetach wyborczych
og艂asza w Dzienniku Urz臋dowym Rzeczypospolitej Polskiej Monitor Polski oraz
w Biuletynie Informacji Publicznej.
Art. 303.
偶 1. Zg艂oszenia kandydata na Prezydenta Rzeczypospolitej dokonuje osobi艣cie pe艂-
nomocnik wyborczy najp贸zniej do godziny 2400 w 45 dniu przed dniem wybo-
r贸w. Zg艂oszenie kandydata powinno zawiera膰:
1) imi臋 (imiona), nazwisko, wiek i miejsce zamieszkania (miejscowo艣膰) zg艂a-
szanego kandydata na Prezydenta Rzeczypospolitej wraz ze wskazaniem je-
go przynale偶no艣ci do partii politycznej;
2) nazw臋 komitetu wyborczego oraz imi臋 (imiona), nazwisko i adres do kore-
spondencji pe艂nomocnika wyborczego oraz pe艂nomocnika finansowego;
3) wykaz obywateli popieraj膮cych zg艂oszenie, zawieraj膮cy czytelne wskazanie
imienia (imion) i nazwiska, adresu zamieszkania oraz numeru ewidencyjne-
go PESEL obywatela, kt贸ry udziela poparcia, sk艂adaj膮c na wykazie w艂asno-
r臋czny podpis; ka偶da strona wykazu musi zawiera膰 nazw臋 komitetu wybor-
czego zg艂aszaj膮cego kandydata oraz adnotacj臋:
Udzielam poparcia kandydatowi na Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej
............................................. [imi臋 (imiona) i nazwisko kandydata] w wybo-
rach zarz膮dzonych na ............................ (dzie艅, miesi膮c, rok). .
偶 2. Wycofanie udzielonego poparcia nie rodzi skutk贸w prawnych.
Art. 304.
偶 1. Pa艅stwowa Komisja Wyborcza rejestruje kandydata na Prezydenta Rzeczypo-
spolitej, je偶eli zg艂oszenia dokonano zgodnie z przepisami kodeksu, sporz膮dza-
j膮c protok贸艂 rejestracji kandydata, i zawiadamia o tym pe艂nomocnika wybor-
czego.
偶 2. Pa艅stwowa Komisja Wyborcza, sprawdzaj膮c prawid艂owo艣膰 zg艂oszenia kandy-
data, bada:
1) czy kandydat spe艂nia warunki okre艣lone w art. 11 偶 1 pkt 3;
2) zgodno艣膰 danych, o kt贸rych mowa w art. 297 偶 4, na podstawie dost臋pnych
urz臋dowo dokument贸w;
3) czy zg艂oszenie kandydatury popar艂o podpisami co najmniej 100 000 obywa-
teli, zgodnie z art. 303 偶 1 pkt 3.
偶 3. Pa艅stwowa Komisja Wyborcza postanawia o odmowie rejestracji kandydata,
je偶eli kandydat nie posiada prawa wybieralno艣ci.
2014-02-28
㎏ancelaria Sejmu s. 119/204
偶 4. Je偶eli zg艂oszenie wykazuje wady, Pa艅stwowa Komisja Wyborcza niezw艂ocz-
nie wzywa pe艂nomocnika wyborczego do usuni臋cia w terminie 3 dni wskaza-
nych wad zg艂oszenia. W przypadku nieusuni臋cia wad w terminie Pa艅stwowa
Komisja Wyborcza postanawia o odmowie rejestracji kandydata.
偶 5. Postanowienie Pa艅stwowej Komisji Wyborczej, o kt贸rym mowa w 偶 3 i 4,
wraz z uzasadnieniem dor臋cza si臋 niezw艂ocznie pe艂nomocnikowi wyborczemu.
偶 6. Pe艂nomocnikowi wyborczemu s艂u偶y prawo wniesienia skargi do S膮du Najwy偶-
szego na postanowienie Pa艅stwowej Komisji Wyborczej o odmowie rejestracji
kandydata. Skarg臋 wnosi si臋 w terminie 2 dni od daty dor臋czenia pe艂nomocni-
kowi wyborczemu postanowienia o odmowie rejestracji kandydata.
偶 7. S膮d Najwy偶szy rozpatruje skarg臋 w sk艂adzie 3 s臋dzi贸w, w post臋powaniu nie-
procesowym, i wydaje orzeczenie w sprawie skargi w terminie 3 dni. Od orze-
czenia S膮du Najwy偶szego nie przys艂uguje 艣rodek prawny. Orzeczenie dor臋cza
si臋 pe艂nomocnikowi wyborczemu i Pa艅stwowej Komisji Wyborczej. Je偶eli S膮d
Najwy偶szy uzna skarg臋 pe艂nomocnika wyborczego za zasadn膮, Pa艅stwowa
Komisja Wyborcza niezw艂ocznie rejestruje kandydata.
Art. 305.
偶 1. Po up艂ywie terminu, o kt贸rym mowa w art. 303 偶 1, z uwzgl臋dnieniem art. 304
偶 4 7, Pa艅stwowa Komisja Wyborcza sporz膮dza list臋 kandydat贸w, na kt贸rej w
kolejno艣ci alfabetycznej nazwisk umieszcza nast臋puj膮ce dane: nazwisko, imi臋
(imiona), wiek oraz wskazane w zg艂oszeniu udokumentowane wykszta艂cenie,
wykonywany zaw贸d, miejsce (zak艂ad) pracy i miejsce zamieszkania zareje-
strowanych kandydat贸w. Na li艣cie zamieszcza si臋 r贸wnie偶 oznaczenie przyna-
le偶no艣ci kandydata do partii politycznej oraz tre艣膰 o艣wiadczenia, o kt贸rym
mowa w art. 7 ust. 1 ustawy z dnia 18 pazdziernika 2006 r. o ujawnianiu infor-
macji o dokumentach organ贸w bezpiecze艅stwa pa艅stwa z lat 1944 1990 oraz
tre艣ci tych dokument贸w, w zakresie okre艣lonym w art. 13 tej ustawy.
偶 2. Najp贸zniej w 20 dniu przed dniem wybor贸w Pa艅stwowa Komisja Wyborcza
podaje dane, o kt贸rych mowa w 偶 1, do publicznej wiadomo艣ci przez rozplaka-
towanie obwieszcze艅.
Art. 306.
Pa艅stwowa Komisja Wyborcza skre艣la z listy kandydat贸w tych kandydat贸w, kt贸rzy
wycofali zgod臋 na kandydowanie, zmarli lub utracili prawo wybieralno艣ci. Informa-
cj臋 o skre艣leniu kandydata Pa艅stwowa Komisja Wyborcza niezw艂ocznie podaje do
publicznej wiadomo艣ci.
Rozdzia艂 3
Karty do g艂osowania
Art. 307.
Pa艅stwowa Komisja Wyborcza, po sporz膮dzeniu listy kandydat贸w, zarz膮dza wydru-
kowanie potrzebnej liczby kart do g艂osowania i wsp贸lnie z okr臋gowymi komisjami
wyborczymi zapewnia dostarczenie ich obwodowym komisjom wyborczym.
2014-02-28
㎏ancelaria Sejmu s. 120/204
Art. 308.
偶 1. Na karcie do g艂osowania wymienia si臋 w kolejno艣ci alfabetycznej nazwiska i
imiona zarejestrowanych kandydat贸w na Prezydenta Rzeczypospolitej.
偶 2. Nazwisko i imi臋 (imiona) kandydata jest poprzedzone z lewej strony kratk膮
przeznaczon膮 na postanowienie znaku oznaczaj膮cego g艂os oddany na da-
nego kandydata.
Art. 309.
Je偶eli po wydrukowaniu kart do g艂osowania Pa艅stwowa Komisja Wyborcza skre艣li z
listy kandydat贸w nazwisko kandydata z przyczyn, o kt贸rych mowa w art. 306, na-
zwisko tego kandydata pozostawia si臋 na wydrukowanych kartach do g艂osowania.
Informacj臋 o skre艣leniu oraz o warunkach decyduj膮cych o wa偶no艣ci g艂osu oddanego
na takiej karcie podaje si臋 do publicznej wiadomo艣ci w formie obwieszczenia i za-
pewnia jego rozplakatowanie w lokalach wyborczych w dniu g艂osowania.
Art. 310.
Spos贸b sporz膮dzania i przekazania kart do g艂osowania dla obwod贸w g艂osowania
utworzonych na polskich statkach morskich oraz za granic膮 ustala Pa艅stwowa Komi-
sja Wyborcza, po porozumieniu odpowiednio z ministrem w艂a艣ciwym do spraw go-
spodarki morskiej oraz ministrem w艂a艣ciwym do spraw zagranicznych.
Rozdzia艂 4
Spos贸b g艂osowania i warunki wa偶no艣ci g艂osu
Art. 311.
Wyborca oddaje g艂os na jednego z kandydat贸w, kt贸rego nazwisko znajduje si臋 na
karcie do g艂osowania, przez postawienie w kratce z lewej strony obok jego nazwiska
znaku (dw贸ch przecinaj膮cych si臋 linii w obr臋bie kratki).
Art. 312.
Za niewa偶ny uznaje si臋 g艂os:
1) oddany na karcie do g艂osowania, na kt贸rej wyborca umie艣ci艂 znak przy
wi臋cej ni偶 jednym nazwisku kandydata;
2) oddany na karcie do g艂osowania, na kt贸rej wyborca nie umie艣ci艂 znaku
przy 偶adnym z nazwisk kandydat贸w.
2014-02-28
㎏ancelaria Sejmu s. 121/204
Rozdzia艂 5
Ustalanie wynik贸w g艂osowania i wyboru Prezydenta Rzeczypospolitej.
Wa偶no艣膰 wybor贸w
Art. 313.
Obwodowa komisja wyborcza po ustaleniu wynik贸w wybor贸w sporz膮dza protok贸艂
g艂osowania w obwodzie w wyborach na Prezydenta Rzeczypospolitej i przekazuje go
okr臋gowej komisji wyborczej.
Art. 314.
偶 1. Okr臋gowa komisja wyborcza po otrzymaniu protoko艂贸w ze wszystkich obwo-
d贸w g艂osowania ustala niezw艂ocznie zbiorcze wyniki g艂osowania i sporz膮dza w
dw贸ch egzemplarzach protok贸艂. Protok贸艂, wraz z protoko艂ami obwodowych
komisji wyborczych, w zapiecz臋towanej kopercie przesy艂a si臋 niezw艂ocznie
Pa艅stwowej Komisji Wyborczej.
偶 2. Je偶eli w艂a艣ciwa okr臋gowa komisja wyborcza nie uzyska wynik贸w g艂osowania
w obwodach g艂osowania za granic膮 oraz na polskich statkach morskich w ci膮gu
24 godzin od zako艅czenia g艂osowania, o kt贸rym mowa w art. 39 偶 6, g艂osowa-
nie w tych obwodach uwa偶a si臋 za nieby艂e. Fakt ten odnotowuje si臋 w protoko-
le zbiorczych wynik贸w g艂osowania, z wymienieniem obwod贸w g艂osowania
oraz ewentualnych przyczyn nieuzyskania z tych obwod贸w wynik贸w g艂osowa-
nia.
偶 3. Drugie egzemplarze protoko艂贸w wraz ze wszystkimi dokumentami z wybor贸w
przewodnicz膮cy okr臋gowych komisji wyborczych przekazuj膮 w贸jtom oraz dy-
rektorom w艂a艣ciwych miejscowo delegatur Krajowego Biura Wyborczego.
Art. 315.
偶 1. Po otrzymaniu protoko艂贸w, o kt贸rych mowa w art. 314 偶 1, Pa艅stwowa Komi-
sja Wyborcza dokonuje sprawdzenia prawid艂owo艣ci ustalenia przez okr臋gow膮
komisj臋 wyborcz膮 zbiorczych wynik贸w g艂osowania.
偶 2. W razie stwierdzenia nieprawid艂owo艣ci w ustaleniu zbiorczych wynik贸w g艂o-
sowania Pa艅stwowa Komisja Wyborcza zarz膮dza ponowne ustalenie tych wy-
nik贸w. Przepisy art. 314 stosuje si臋 odpowiednio.
Art. 316.
Niezw艂ocznie po otrzymaniu i sprawdzeniu protoko艂贸w od wszystkich okr臋gowych
komisji wyborczych Pa艅stwowa Komisja Wyborcza ustala wyniki g艂osowania na
kandydat贸w na Prezydenta Rzeczypospolitej i sporz膮dza protok贸艂 g艂osowania.
Art. 317.
偶 1. Na podstawie wynik贸w ustalonych w protokole g艂osowania Pa艅stwowa Komi-
sja Wyborcza stwierdza, w drodze uchwa艂y, wynik wybor贸w na Prezydenta
Rzeczypospolitej.
2014-02-28
㎏ancelaria Sejmu s. 122/204
偶 2. Uchwa艂臋, o kt贸rej mowa w 偶 1, Pa艅stwowa Komisja Wyborcza przekazuje
niezw艂ocznie Marsza艂kowi Sejmu i urz臋duj膮cemu Prezydentowi Rzeczypospo-
litej oraz wr臋cza nowo wybranemu Prezydentowi Rzeczypospolitej.
Art. 318.
偶 1. Wyniki g艂osowania i wynik wybor贸w Pa艅stwowa Komisja Wyborcza podaje
do publicznej wiadomo艣ci w formie obwieszczenia.
偶 2. W przypadku, o kt贸rym mowa w art. 292 偶 1 i 3, Pa艅stwowa Komisja Wybor-
cza podaje ponadto w obwieszczeniu nazwiska i imiona kandydat贸w kandydu-
j膮cych na Prezydenta Rzeczypospolitej w ponownym g艂osowaniu.
偶 3. Obwieszczenie Pa艅stwowej Komisji Wyborczej o wynikach g艂osowania i wy-
niku wybor贸w podlega og艂oszeniu w Dzienniku Ustaw Rzeczypospolitej Pol-
skiej.
偶 4. Pa艅stwowa Komisja Wyborcza publikuje opracowanie statystyczne zawieraj膮-
ce szczeg贸艂owe informacje o wynikach g艂osowania i wybor贸w oraz udost臋pnia
wyniki g艂osowania i wybor贸w w postaci elektronicznej.
Art. 319.
偶 1. Ponowne g艂osowanie przeprowadza si臋 w obwodach g艂osowania utworzonych
dla przeprowadzenia wybor贸w, w trybie przewidzianym w kodeksie.
偶 2. Ponowne g艂osowanie przeprowadza si臋 na podstawie drugiego egzemplarza
spisu wyborc贸w podlegaj膮cego aktualizacji.
偶 3. Pa艅stwowa Komisja Wyborcza podaje do publicznej wiadomo艣ci w formie
obwieszczenia wyniki ponownego g艂osowania i wynik wybor贸w. Obwieszcze-
nie Pa艅stwowej Komisji Wyborczej podlega og艂oszeniu w Dzienniku Ustaw
Rzeczypospolitej Polskiej.
Art. 320.
Nie p贸zniej ni偶 14 dnia po podaniu do publicznej wiadomo艣ci wynik贸w wybor贸w,
Pa艅stwowa Komisja Wyborcza przesy艂a Marsza艂kowi Sejmu i S膮dowi Najwy偶szemu
sprawozdanie z wybor贸w.
Art. 321.
偶 1. Protest przeciwko wyborowi Prezydenta Rzeczypospolitej wnosi si臋 na pi艣mie
do S膮du Najwy偶szego nie p贸zniej ni偶 w ci膮gu 3 dni od dnia podania wynik贸w
wybor贸w do publicznej wiadomo艣ci przez Pa艅stwow膮 Komisj臋 Wyborcz膮. Na-
danie w tym terminie protestu w polskiej plac贸wce pocztowej operatora wy-
znaczonego w rozumieniu ustawy z dnia 23 listopada 2012 r. Prawo poczto-
we jest r贸wnoznaczne z wniesieniem go do S膮du Najwy偶szego.
偶 2. W odniesieniu do wyborcy przebywaj膮cego za granic膮 lub na polskim statku
morskim wymogi wymienione w 偶 1 uwa偶a si臋 za spe艂nione, je偶eli protest zo-
sta艂 z艂o偶ony odpowiednio w艂a艣ciwemu terytorialnie konsulowi lub kapitanowi
statku. Wyborca obowi膮zany jest do艂膮czy膰 do protestu zawiadomienie o usta-
nowieniu swojego pe艂nomocnika zamieszka艂ego w kraju lub pe艂nomocnika do
2014-02-28
㎏ancelaria Sejmu s. 123/204
dor臋cze艅 zamieszka艂ego w kraju, pod rygorem pozostawienia protestu bez bie-
gu.
偶 3. Wnosz膮cy protest powinien sformu艂owa膰 w nim zarzuty oraz przedstawi膰 lub
wskaza膰 dowody, na kt贸rych opiera swoje zarzuty.
Art. 322.
偶 1. S膮d Najwy偶szy pozostawia bez dalszego biegu protest wniesiony przez osob臋
do tego nieuprawnion膮 lub niespe艂niaj膮cy warunk贸w okre艣lonych w art. 321.
Niedopuszczalne jest przywr贸cenie terminu do wniesienia protestu.
偶 2. S膮d Najwy偶szy pozostawia bez dalszego biegu protest dotycz膮cy sprawy, co
do kt贸rej w kodeksie przewiduje si臋 mo偶liwo艣膰 wniesienia przed dniem g艂oso-
wania skargi lub odwo艂ania do s膮du lub do Pa艅stwowej Komisji Wyborczej.
偶 3. Je偶eli w prote艣cie zarzucono pope艂nienie przest臋pstwa przeciwko wyborom,
S膮d Najwy偶szy niezw艂ocznie zawiadamia o tym Prokuratora Generalnego.
Art. 323.
偶 1. S膮d Najwy偶szy rozpatruje protest w sk艂adzie 3 s臋dzi贸w, w post臋powaniu nie-
procesowym, i wydaje opini臋 w formie postanowienia w sprawie protestu.
偶 2. Opinia powinna zawiera膰 ustalenia co do zasadno艣ci zarzut贸w protestu, a w
razie potwierdzenia zasadno艣ci zarzut贸w ocen臋, czy przest臋pstwo przeciwko
wyborom lub naruszenie przepis贸w kodeksu mia艂o wp艂yw na wynik wybor贸w.
偶 3. Uczestnikami post臋powania s膮: wnosz膮cy protest, przewodnicz膮cy w艂a艣ciwej
komisji wyborczej albo jego zast臋pca i Prokurator Generalny.
Art. 324.
偶 1. S膮d Najwy偶szy w sk艂adzie ca艂ej Izby Pracy, Ubezpiecze艅 Spo艂ecznych i Spraw
Publicznych na podstawie sprawozdania z wybor贸w przedstawionego przez
Pa艅stwow膮 Komisj臋 Wyborcz膮 oraz po rozpoznaniu protest贸w rozstrzyga o
wa偶no艣ci wyboru Prezydenta Rzeczypospolitej.
偶 2. Rozstrzygni臋cie, o kt贸rym mowa w 偶 1, S膮d Najwy偶szy podejmuje w formie
uchwa艂y nie p贸zniej ni偶 w 30 dniu po podaniu wynik贸w wybor贸w do publicz-
nej wiadomo艣ci przez Pa艅stwow膮 Komisj臋 Wyborcz膮 na posiedzeniu z udzia-
艂em Prokuratora Generalnego i przewodnicz膮cego Pa艅stwowej Komisji Wy-
borczej.
偶 3. Uchwa艂臋 S膮du Najwy偶szego przedstawia si臋 niezw艂ocznie Marsza艂kowi Sej-
mu, a tak偶e przesy艂a Pa艅stwowej Komisji Wyborczej oraz og艂asza w Dzienniku
Ustaw Rzeczypospolitej Polskiej.
Art. 325.
偶 1. W razie podj臋cia przez S膮d Najwy偶szy uchwa艂y stwierdzaj膮cej niewa偶no艣膰
wyboru Prezydenta Rzeczypospolitej, przeprowadza si臋 nowe wybory na zasa-
dach i w trybie przewidzianych w kodeksie.
偶 2. Postanowienie Marsza艂ka Sejmu o nowych wyborach podaje si臋 do publicznej
wiadomo艣ci i og艂asza w Dzienniku Ustaw Rzeczypospolitej Polskiej najp贸zniej
w 5 dniu od dnia og艂oszenia uchwa艂y S膮du Najwy偶szego, o kt贸rej mowa w 偶 1.
2014-02-28
㎏ancelaria Sejmu s. 124/204
Rozdzia艂 6
Kampania wyborcza w programach publicznych
nadawc贸w radiowych i telewizyjnych
Art. 326.
偶 1. Komitet wyborczy ma prawo do nieodp艂atnego rozpowszechniania audycji
wyborczych w programach og贸lnokrajowych publicznych nadawc贸w radio-
wych i telewizyjnych.
偶 2. A膮czny czas rozpowszechniania audycji wyborczych wynosi 25 godzin w Te-
lewizji Polskiej, w tym do 5 godzin w TV Polonia, i 35 godzin w Polskim Ra-
diu, w tym do 5 godzin w programie przeznaczonym dla zagranicy.
偶 3. Kolejno艣膰 rozpowszechniania w ka偶dym dniu audycji wyborczych ustalaj膮
kieruj膮cy redakcjami w艂a艣ciwych og贸lnokrajowych program贸w telewizyjnych,
w tym TV Polonia, oraz radiowych w drodze losowania przeprowadzonego w
obecno艣ci pe艂nomocnik贸w, najp贸zniej w 18 dniu przed dniem g艂osowania.
偶 4. Na ustalenia dotycz膮ce podzia艂u czasu antenowego pe艂nomocnikom przys艂ugu-
je skarga do Pa艅stwowej Komisji Wyborczej. Skarg臋 wnosi si臋 w terminie 24
godzin od dokonania ustalenia. Pa艅stwowa Komisja Wyborcza rozpatruje
spraw臋 niezw艂ocznie i wydaje postanowienie. Od postanowienia Pa艅stwowej
Komisji Wyborczej nie przys艂uguje 艣rodek prawny.
偶 5. W przypadku zarz膮dzenia ponownego g艂osowania, o kt贸rym mowa w art. 292,
w okresie od 9 dnia przed dniem g艂osowania do dnia zako艅czenia kampanii
wyborczej przed dniem ponownego g艂osowania Telewizja Polska i Polskie Ra-
dio rozpowszechniaj膮 nieodp艂atnie audycje wyborcze przygotowywane przez
komitety obu kandydat贸w, z tym 偶e 艂膮czny czas wynosi 6 godzin w Telewizji
Polskiej i 8 godzin w Polskim Radiu. Przepisy 偶 3 i 4 stosuje si臋 odpowiednio,
z tym 偶e losowanie kolejno艣ci rozpowszechniania w ka偶dym dniu audycji wy-
borczych przeprowadza si臋 w 10 dniu przed dniem ponownego g艂osowania.
Rozdzia艂 7
Finansowanie kampanii wyborczej
Art. 327.
偶 1. Komitety wyborcze mog膮 wydatkowa膰 na kampani臋 wyborcz膮 wy艂膮cznie kwo-
ty ograniczone limitem, kt贸rego wysoko艣膰 jest wyznaczona kwot膮 60 groszy
przypadaj膮c膮 na ka偶dego wyborc臋 w kraju uj臋tego w rejestrze wyborc贸w.
偶 2. Pa艅stwowa Komisja Wyborcza, w terminie 14 dni od dnia zarz膮dzenia wybo-
r贸w, og艂asza, w formie komunikatu, w Dzienniku Urz臋dowym Rzeczypospoli-
tej Polskiej Monitor Polski i podaje do publicznej wiadomo艣ci liczb臋 wybor-
c贸w uj臋tych w rejestrach wyborc贸w na terenie ca艂ego kraju wed艂ug stanu na
koniec kwarta艂u poprzedzaj膮cego dzie艅 og艂oszenia postanowienia o zarz膮dze-
niu wybor贸w.
偶 3. Minister w艂a艣ciwy do spraw finans贸w publicznych, w drodze rozporz膮dzenia,
podwy偶szy kwot臋, o kt贸rej mowa w 偶 1, w przypadku wzrostu wskaznika cen
2014-02-28
㎏ancelaria Sejmu s. 125/204
towar贸w i us艂ug konsumpcyjnych og贸艂em o ponad 5%, w stopniu odpowiada-
j膮cym wzrostowi tych cen.
偶 4. Wskaznik wzrostu cen, o kt贸rym mowa w 偶 3, ustala si臋 na podstawie komu-
nikatu Prezesa G艂贸wnego Urz臋du Statystycznego og艂aszanego w Dzienniku
Urz臋dowym Rzeczypospolitej Polskiej Monitor Polski do 20 dnia pierwszego
miesi膮ca ka偶dego kwarta艂u.
DZIAA VI
Wybory do Parlamentu Europejskiego
Rozdzia艂 1
Zasady og贸lne
Art. 328.
Wybory do Parlamentu Europejskiego s膮 powszechne, r贸wne, bezpo艣rednie i propor-
cjonalne oraz odbywaj膮 si臋 w g艂osowaniu tajnym.
Art. 329.
偶 1. W wyborach do Parlamentu Europejskiego wybiera si臋 pos艂贸w w liczbie okre-
艣lonej w przepisach prawa Unii Europejskiej.
偶 2. Pos艂贸w do Parlamentu Europejskiego wybiera si臋 na 5 lat.
Art. 330.
Pos艂owie do Parlamentu Europejskiego s膮 przedstawicielami narod贸w pa艅stw Unii
Europejskiej; nie s膮 zwi膮zani 偶adnymi instrukcjami i nie mog膮 by膰 odwo艂ani.
Art. 331.
偶 1. Wybory pos艂贸w do Parlamentu Europejskiego odbywaj膮 si臋 w okresie wybor-
czym ustalonym w przepisach prawa Unii Europejskiej.
偶 2. Wybory zarz膮dza Prezydent Rzeczypospolitej, w drodze postanowienia, nie
p贸zniej ni偶 na 90 dni przed dniem wybor贸w, wyznaczaj膮c ich dat臋 na dzie艅
wolny od pracy przypadaj膮cy w okresie wyborczym, o kt贸rym mowa w 偶 1.
Art. 332.
偶 1. Postanowienie Prezydenta Rzeczypospolitej o zarz膮dzeniu wybor贸w podaje si臋
do publicznej wiadomo艣ci i og艂asza w Dzienniku Ustaw Rzeczypospolitej Pol-
skiej najp贸zniej w 5 dniu od dnia zarz膮dzenia wybor贸w.
偶 2. W postanowieniu, o kt贸rym mowa w 偶 1, Prezydent Rzeczypospolitej, po za-
si臋gni臋ciu opinii Pa艅stwowej Komisji Wyborczej, okre艣la dni, w kt贸rych
up艂ywaj膮 terminy wykonania czynno艣ci wyborczych przewidzianych w kodek-
sie (kalendarz wyborczy). W postanowieniu podaje si臋 liczb臋 pos艂贸w do Par-
lamentu Europejskiego wybieranych w Rzeczypospolitej Polskiej.
偶 3. Pa艅stwowa Komisja Wyborcza, w terminie 14 dni od dnia og艂oszenia, o kt贸-
rym mowa w 偶 1, podaje do publicznej wiadomo艣ci w formie obwieszczenia
2014-02-28
㎏ancelaria Sejmu s. 126/204
postanowienie, o kt贸rym mowa w 偶 1, wraz z informacj膮 o okr臋gach wybor-
czych oraz siedzibach okr臋gowych komisji wyborczych.
Art. 333.
Mandatu pos艂a do Parlamentu Europejskiego nie mo偶na 艂膮czy膰 ze sprawowaniem
stanowiska lub pe艂nieniem funkcji okre艣lonych w przepisach prawa Unii Europej-
skiej.
Art. 334.
偶 1. Mandatu pos艂a do Parlamentu Europejskiego nie mo偶na 艂膮czy膰 ze sprawowa-
niem mandatu pos艂a na Sejm albo senatora.
偶 2. Pose艂 do Parlamentu Europejskiego nie mo偶e by膰 jednocze艣nie w Rzeczypo-
spolitej Polskiej cz艂onkiem Rady Ministr贸w ani sekretarzem stanu oraz zajmo-
wa膰 stanowiska lub pe艂ni膰 funkcji, kt贸rych, stosownie do przepis贸w Konstytu-
cji Rzeczypospolitej Polskiej albo ustaw, nie mo偶na 艂膮czy膰 ze sprawowaniem
mandatu pos艂a na Sejm albo senatora.
Art. 335.
W podziale mandat贸w uwzgl臋dnia si臋 wy艂膮cznie listy kandydat贸w tych komitet贸w
wyborczych, kt贸re otrzyma艂y co najmniej 5% wa偶nych g艂os贸w w skali kraju.
Art. 336.
Do protest贸w wyborczych i post臋powania w sprawie stwierdzenia wa偶no艣ci wybo-
r贸w do Parlamentu Europejskiego stosuje si臋 odpowiednio przepisy art. 241 246.
Art. 337.
偶 1. W wyborach do Parlamentu Europejskiego komitety wyborcze mog膮 wydat-
kowa膰 na agitacj臋 wyborcz膮 wy艂膮cznie kwoty ograniczone limitami, ustalony-
mi w nast臋puj膮cy spos贸b:
1) wysoko艣膰 limitu wyznaczona jest kwot膮 60 groszy przypadaj膮c膮 na ka偶dego
wyborc臋 w kraju uj臋tego w rejestrze wyborc贸w;
2) limit wydatk贸w dla danego komitetu oblicza si臋 wed艂ug wzoru:
L = w k,
gdzie poszczeg贸lne symbole oznaczaj膮:
L limit wydatk贸w,
w liczb臋 wyborc贸w w kraju uj臋tych w rejestrach wyborc贸w w okr臋gach
wyborczych, w kt贸rych komitet zarejestrowa艂 listy kandydat贸w,
k kwot臋 przypadaj膮c膮 na ka偶dego wyborc臋 w kraju uj臋tego w rejestrze
wyborc贸w, o kt贸rej mowa w pkt 1.
偶 2. Pa艅stwowa Komisja Wyborcza, w terminie 14 dni od dnia zarz膮dzenia wybo-
r贸w, og艂asza w formie komunikatu w Dzienniku Urz臋dowym Rzeczypospolitej
Polskiej Monitor Polski i zamieszcza w Biuletynie Informacji Publicznej
liczb臋 wyborc贸w uj臋tych w rejestrach wyborc贸w na terenie ca艂ego kraju oraz
2014-02-28
㎏ancelaria Sejmu s. 127/204
na terenie poszczeg贸lnych okr臋g贸w wyborczych wed艂ug stanu na koniec kwar-
ta艂u poprzedzaj膮cego dzie艅 og艂oszenia postanowienia o zarz膮dzeniu wybor贸w.
偶 3. Minister w艂a艣ciwy do spraw finans贸w publicznych, w drodze rozporz膮dzenia,
podwy偶szy kwot臋, o kt贸rej mowa w 偶 1 pkt 1, w przypadku wzrostu wskaznika
cen towar贸w i us艂ug konsumpcyjnych og贸艂em o ponad 5%, w stopniu odpo-
wiadaj膮cym wzrostowi tych cen.
偶 4. Wskaznik wzrostu cen, o kt贸rym mowa w 偶 3, ustala si臋 na podstawie komu-
nikatu Prezesa G艂贸wnego Urz臋du Statystycznego og艂aszanego w Dzienniku
Urz臋dowym Rzeczypospolitej Polskiej Monitor Polski do 20 dnia pierwszego
miesi膮ca ka偶dego kwarta艂u.
Art. 338.
W sprawach nieuregulowanych w niniejszym dziale stosuje si臋 odpowiednio przepi-
sy dzia艂u III kodeksu.
Rozdzia艂 2
Komisje wyborcze i okr臋gi wyborcze
Art. 339.
偶 1. Wybory do Parlamentu Europejskiego przeprowadzaj膮:
1) Pa艅stwowa Komisja Wyborcza;
2) okr臋gowe komisje wyborcze;
3) rejonowe komisje wyborcze;
4) obwodowe komisje wyborcze.
偶 2. W艂a艣ciwo艣膰 miejscow膮 rejonowych komisji wyborczych, ich numery i siedzi-
by w granicach danego okr臋gu wyborczego, okre艣la Pa艅stwowa Komisja Wy-
borcza w drodze uchwa艂y.
Art. 340.
偶 1. W celu przeprowadzenia wybor贸w do Parlamentu Europejskiego tworzy si臋
okr臋gi wyborcze, zwane dalej w niniejszym dziale okr臋gami wyborczymi .
偶 2. Okr臋g wyborczy obejmuje obszar jednego lub wi臋cej wojew贸dztw albo cz臋艣膰
wojew贸dztwa. Granice okr臋gu wyborczego nie mog膮 narusza膰 granic wcho-
dz膮cych w jego sk艂ad powiat贸w i miast na prawach powiatu.
偶 3. Podzia艂 na okr臋gi wyborcze, ich numery i granice, a tak偶e siedziby okr臋go-
wych komisji wyborczych okre艣la za艂膮cznik nr 3 do kodeksu.
Rozdzia艂 3
Zg艂aszanie kandydat贸w na pos艂贸w do Parlamentu Europejskiego
Art. 341.
Prawo zg艂aszania kandydat贸w na pos艂贸w do Parlamentu Europejskiego przys艂uguje:
1) komitetowi wyborczemu partii politycznej;
2014-02-28
㎏ancelaria Sejmu s. 128/204
2) koalicyjnemu komitetowi wyborczemu;
3) komitetowi wyborczemu wyborc贸w.
Art. 342.
Liczba kandydat贸w na pos艂贸w do Parlamentu Europejskiego zg艂aszanych na li艣cie
kandydat贸w nie mo偶e by膰 mniejsza ni偶 5 i wi臋ksza ni偶 10.
Art. 343.
Lista kandydat贸w powinna by膰 poparta podpisami co najmniej 10 000 wyborc贸w
stale zamieszka艂ych w danym okr臋gu wyborczym.
Art. 344.
偶 1. W przypadku zg艂oszenia kandydatury obywatela Unii Europejskiej nieb臋d膮ce-
go obywatelem polskim kandydat do pisemnej zgody na kandydowanie jest ob-
owi膮zany do艂膮czy膰:
1) o艣wiadczenie stwierdzaj膮ce, 偶e nie kandyduje w wyborach do Parlamentu
Europejskiego w innym pa艅stwie cz艂onkowskim Unii Europejskiej;
2) o艣wiadczenie stwierdzaj膮ce, 偶e nie zosta艂 pozbawiony, na mocy orzeczenia
s膮du lub decyzji administracyjnej podlegaj膮cej zaskar偶eniu, prawa do kan-
dydowania w wyborach do Parlamentu Europejskiego w pa艅stwie cz艂on-
kowskim Unii Europejskiej jego pochodzenia;
3) informacj臋 o ostatnim adresie zamieszkania w pa艅stwie cz艂onkowskim Unii
Europejskiej jego pochodzenia.
偶 2. Po dokonaniu zg艂oszenia uzupe艂nienie listy kandydat贸w o nazwiska kandyda-
t贸w lub zmiany kandydat贸w albo ich kolejno艣ci na li艣cie b膮dz te偶 zmiana ozna-
czenia kandydata, kt贸ry nie nale偶y do 偶adnej partii politycznej, nazw膮 lub skr贸-
tem nazwy partii popieraj膮cej tego kandydata s膮 niedopuszczalne.
Art. 344a.
Organem w艂a艣ciwym do przyjmowania i przekazywania informacji niezb臋dnych do
ustalania prawa wybieralno艣ci kandydat贸w na pos艂贸w do Parlamentu Europejskiego,
kt贸rzy kandyduj膮 w pa艅stwie cz艂onkowskim Unii Europejskiej innym ni偶 pa艅stwo
cz艂onkowskie ich pochodzenia jest minister w艂a艣ciwy do spraw wewn臋trznych.
Art. 344b.
偶 1. Okr臋gowa komisja wyborcza niezw艂ocznie po przyj臋ciu zg艂oszenia listy kandy-
dat贸w wyst臋puje do ministra w艂a艣ciwego do spraw wewn臋trznych z zapytaniem
o udzielenie informacji w sprawie o艣wiadczenia, o kt贸rym mowa w art. 344 偶 1
pkt 2.
偶 2. Minister w艂a艣ciwy do spraw wewn臋trznych niezw艂ocznie wyst臋puje do pa艅stwa
cz艂onkowskiego Unii Europejskiej pochodzenia kandydata, kt贸ry z艂o偶y艂 o艣wiad-
czenie, o kt贸rym mowa w art. 344 偶 1 pkt 2, o potwierdzenie prawdziwo艣ci tego
o艣wiadczenia.
2014-02-28
㎏ancelaria Sejmu s. 129/204
偶 3. Informacj臋 w sprawie o艣wiadczenia, o kt贸rym mowa w art. 344 偶 1 pkt 2, prze-
kazan膮 przez pa艅stwo cz艂onkowskie Unii Europejskiej pochodzenia kandydata,
kt贸ry z艂o偶y艂 to o艣wiadczenie, minister w艂a艣ciwy do spraw wewn臋trznych nie-
zw艂ocznie przekazuje okr臋gowej komisji wyborczej.
偶 4. Je偶eli z informacji, o kt贸rej mowa w 偶 3, wynika, 偶e kandydat z艂o偶y艂 niepraw-
dziwe o艣wiadczenie, o kt贸rym mowa w art. 344 偶 1 pkt 2, informacj臋 t臋 w od-
niesieniu do kandydat贸w, kt贸rzy zostali wybrani na pos艂贸w do Parlamentu Eu-
ropejskiego, minister w艂a艣ciwy do spraw wewn臋trznych przekazuje Marsza艂ko-
wi Sejmu.
Art. 344c.
W przypadku otrzymania od pa艅stwa cz艂onkowskiego Unii Europejskiej zapytania w
sprawie ustalenia prawa wybieralno艣ci kandydata b臋d膮cego obywatelem polskim,
minister w艂a艣ciwy do spraw wewn臋trznych niezw艂ocznie, nie p贸zniej jednak ni偶 w
terminie 5 dni roboczych od dnia otrzymania zapytania, przekazuje temu pa艅stwu
informacj臋 w tym zakresie.
Art. 345.
偶 1. Okr臋gowa komisja wyborcza rejestruje list臋 kandydat贸w, zg艂oszon膮 zgodnie z
przepisami kodeksu, sporz膮dzaj膮c protok贸艂 rejestracji. Nieotrzymanie do czasu
sporz膮dzenia protoko艂u rejestracji informacji, o kt贸rej mowa w art. 344b 偶 3,
nie wstrzymuje rejestracji listy kandydat贸w. Po jednym egzemplarzu protoko艂u
dor臋cza si臋 osobie zg艂aszaj膮cej list臋 oraz przesy艂a Pa艅stwowej Komisji Wybor-
czej.
偶 2. W razie odmowy rejestracji w odniesieniu do niekt贸rych kandydat贸w list臋 re-
jestruje si臋 w zakresie nieobj臋tym odmow膮, z tym 偶e liczba kandydat贸w zg艂o-
szonych na li艣cie kandydat贸w nie mo偶e by膰 mniejsza ni偶 5.
Art. 346.
偶 1. Okr臋gowa komisja wyborcza skre艣la z zarejestrowanej listy kandydat贸w na-
zwisko kandydata na pos艂a do Parlamentu Europejskiego, kt贸ry zmar艂, utraci艂
prawo wybieralno艣ci, z艂o偶y艂 komisji o艣wiadczenie na pi艣mie o wycofaniu zgo-
dy na kandydowanie lub z艂o偶y艂 nieprawdziwe o艣wiadczenie, o kt贸rym mowa w
art. 344 偶 1 pkt 2.
偶 2. Je偶eli skre艣lenie nazwiska kandydata z zarejestrowanej listy kandydat贸w na-
st膮pi艂o wskutek 艣mierci kandydata i powoduje, 偶e na li艣cie tej pozosta艂o mniej
ni偶 5 kandydat贸w, komisja zawiadamia osob臋 zg艂aszaj膮c膮 list臋 o mo偶liwo艣ci
zg艂oszenia nowego kandydata. Uzupe艂nienia listy dokonuje si臋 najp贸zniej w 15
dniu przed dniem wybor贸w; w takim przypadku przepisu art. 210 nie stosuje
si臋.
偶 3. Je偶eli skre艣lenie nazwiska kandydata z listy nast膮pi艂o z innej przyczyny ni偶
艣mier膰 kandydata lub lista nie zosta艂a uzupe艂niona z uwzgl臋dnieniem terminu,
o kt贸rym mowa w 偶 2, a na li艣cie pozosta艂o mniej ni偶 3 kandydat贸w, komisja
uniewa偶nia rejestracj臋 tej listy. Od postanowienia wydanego w tej sprawie nie
przys艂uguje 艣rodek prawny.
2014-02-28
㎏ancelaria Sejmu s. 130/204
Rozdzia艂 4
Kampania wyborcza w programach publicznych nadawc贸w
radiowych i telewizyjnych
Art. 347.
偶 1. Komitet wyborczy ma prawo do nieodp艂atnego rozpowszechniania audycji
wyborczych w programach publicznych nadawc贸w radiowych i telewizyjnych:
1) og贸lnokrajowych je偶eli zarejestrowa艂 swoje listy kandydat贸w co najmniej
w po艂owie okr臋g贸w wyborczych;
2) regionalnych je偶eli zarejestrowa艂 list臋 kandydat贸w co najmniej w jednym
okr臋gu wyborczym.
偶 2. A膮czny czas rozpowszechniania audycji wyborczych wynosi:
1) w og贸lnokrajowych programach 15 godzin w Telewizji Polskiej, w godzi-
nach mi臋dzy 1700 a 2300, i 20 godzin w Polskim Radiu;
2) w regionalnych programach 10 godzin w Telewizji Polskiej i 20 godzin w
Polskim Radiu.
偶 3. Czas przeznaczony na rozpowszechnianie audycji wyborczych, o kt贸rych mo-
wa w 偶 2 pkt 1, dzieli si臋 r贸wno mi臋dzy uprawnione komitety wyborcze na
podstawie informacji Pa艅stwowej Komisji Wyborczej o komitetach wybor-
czych, kt贸re zarejestrowa艂y swoje listy kandydat贸w co najmniej w po艂owie
okr臋g贸w wyborczych.
偶 4. Czas przeznaczony na rozpowszechnianie audycji wyborczych, o kt贸rych mo-
wa w 偶 2 pkt 2, dzieli si臋 pomi臋dzy uprawnione komitety wyborcze proporcjo-
nalnie do liczby zarejestrowanych przez nie list kandydat贸w, na podstawie in-
formacji okr臋gowych komisji wyborczych, w艂a艣ciwych dla obszaru obj臋tego
regionalnym programem, o zarejestrowanych listach kandydat贸w.
Art. 348.
偶 1. Kolejno艣膰 rozpowszechniania w ka偶dym dniu audycji wyborczych ustalaj膮
kieruj膮cy redakcjami w艂a艣ciwych og贸lnokrajowych program贸w telewizyjnych,
w tym TV Polonia, i program贸w regionalnych oraz program贸w radiowych w
drodze losowania przeprowadzonego w obecno艣ci os贸b zg艂aszaj膮cych listy
kandydat贸w najp贸zniej w 18 dniu przed dniem wybor贸w.
偶 2. Na ustalenia dotycz膮ce podzia艂u czasu antenowego, o kt贸rych mowa w art. 347
偶 3 i 4, osobie zg艂aszaj膮cej list臋 kandydat贸w przys艂uguje skarga do Pa艅stwowej
Komisji Wyborczej. Skarg臋 wnosi si臋 w terminie 2 dni od dokonania ustalenia.
Pa艅stwowa Komisja Wyborcza rozpatruje spraw臋 niezw艂ocznie i wydaje posta-
nowienie. Od postanowienia Pa艅stwowej Komisji Wyborczej nie przys艂uguje
艣rodek prawny.
2014-02-28
㎏ancelaria Sejmu s. 131/204
Rozdzia艂 5
Ustalanie wynik贸w g艂osowania i wynik贸w wybor贸w
Art. 349.
偶 1. Podanie do publicznej wiadomo艣ci wynik贸w g艂osowania w obwodzie nie mo偶e
nast膮pi膰 przed zako艅czeniem g艂osowania w innych pa艅stwach cz艂onkowskich
Unii Europejskiej.
偶 2. Pa艅stwowa Komisja Wyborcza podaje do publicznej wiadomo艣ci oraz przeka-
zuje obwodowym komisjom wyborczym informacj臋 dotycz膮c膮 godziny, od
kt贸rej b臋dzie mo偶na udost臋pnia膰 wyborcom wyniki, o kt贸rych mowa w 偶 1.
Art. 350.
Niezw艂ocznie po otrzymaniu protoko艂u g艂osowania w obwodzie rejonowa komisja
wyborcza dokonuje sprawdzenia prawid艂owo艣ci ustalenia wynik贸w g艂osowania w
obwodzie. W przypadku stwierdzenia nieprawid艂owo艣ci w ustaleniu wynik贸w g艂o-
sowania komisja zarz膮dza ponowne ich ustalenie przez obwodow膮 komisj臋 wyborcz膮
i powiadamia o tym w艂a艣ciw膮 okr臋gow膮 komisj臋 wyborcz膮. Przepisy art. 70 偶 2 i 3
oraz art. 71 74 stosuje si臋.
Art. 351.
偶 1. Rejonowa komisja wyborcza na podstawie protoko艂贸w g艂osowania w obwo-
dach ustala wyniki g艂osowania na obszarze swojej w艂a艣ciwo艣ci i sporz膮dza, w
dw贸ch egzemplarzach, protok贸艂 wynik贸w g艂osowania w rejonie.
偶 2. W protokole wymienia si臋 sumy odpowiednich liczb zawartych w protoko艂ach
wynik贸w g艂osowania w obwodzie.
偶 3. Protok贸艂 podpisuj膮 wszystkie osoby wchodz膮ce w sk艂ad komisji obecne przy
jego sporz膮dzaniu. Protok贸艂 opatruje si臋 piecz臋ci膮 komisji.
偶 4. Przy ustalaniu wynik贸w g艂osowania i sporz膮dzaniu protoko艂u mog膮 by膰 obecni
m臋偶owie zaufania, kt贸rym przys艂uguje prawo wniesienia do protoko艂u uwag, z
wymienieniem konkretnych zarzut贸w. Adnotacj臋 o wniesieniu uwag zamiesz-
cza si臋 w protokole.
偶 5. Przewodnicz膮cy rejonowej komisji wyborczej przekazuje niezw艂ocznie do
w艂a艣ciwej okr臋gowej komisji wyborczej dane z protoko艂u dotycz膮ce liczby g艂o-
s贸w wa偶nych oddanych 艂膮cznie na wszystkie listy kandydat贸w i g艂os贸w wa偶-
nych oddanych na poszczeg贸lne listy kandydat贸w oraz g艂os贸w wa偶nych odda-
nych na poszczeg贸lnych kandydat贸w, w spos贸b ustalony przez Pa艅stwow膮
Komisj臋 Wyborcz膮. M臋偶owie zaufania maj膮 prawo uczestniczy膰 przy przeka-
zywaniu danych z protoko艂u.
偶 6. Protok贸艂 wynik贸w g艂osowania w rejonie wraz z protoko艂ami g艂osowania z ob-
wod贸w g艂osowania przewodnicz膮cy rejonowej komisji wyborczej przesy艂a nie-
zw艂ocznie do okr臋gowej komisji wyborczej, w trybie ustalonym przez Pa艅-
stwow膮 Komisj臋 Wyborcz膮. Pozosta艂e dokumenty z wybor贸w przekazuje dy-
rektorowi delegatury Krajowego Biura Wyborczego w艂a艣ciwej dla siedziby
komisji.
2014-02-28
㎏ancelaria Sejmu s. 132/204
偶 7. Wz贸r protoko艂u wynik贸w g艂osowania w rejonie okre艣li Pa艅stwowa Komisja
Wyborcza.
Art. 352.
偶 1. Po otrzymaniu od przewodnicz膮cych rejonowych komisji wyborczych proto-
ko艂贸w wynik贸w g艂osowania w rejonie okr臋gowa komisja wyborcza dokonuje
sprawdzenia prawid艂owo艣ci ustalenia wynik贸w g艂osowania przez rejonowe
komisje wyborcze.
偶 2. W razie stwierdzenia nieprawid艂owo艣ci w ustaleniu wynik贸w g艂osowania, o
kt贸rych mowa w 偶 1, okr臋gowa komisja wyborcza zarz膮dza ponowne ustalenie
przez rejonow膮 komisj臋 wyborcz膮 tych wynik贸w.
Art. 353.
偶 1. Okr臋gowa komisja wyborcza na podstawie protoko艂贸w wynik贸w g艂osowania
w rejonach ustala wyniki g艂osowania na poszczeg贸lne listy kandydat贸w i spo-
rz膮dza, w dw贸ch egzemplarzach, protok贸艂 wynik贸w g艂osowania w okr臋gu wy-
borczym.
偶 2. Je偶eli w艂a艣ciwa okr臋gowa komisja wyborcza nie uzyska wynik贸w g艂osowania
w obwodach g艂osowania za granic膮 albo na polskich statkach morskich w ci膮gu
24 godzin od zako艅czenia g艂osowania, o kt贸rym mowa w art. 39 偶 6, g艂osowa-
nie w tych obwodach uwa偶a si臋 za nieby艂e. Fakt ten odnotowuje si臋 w protoko-
le wynik贸w g艂osowania w okr臋gu wyborczym, z wymienieniem obwod贸w g艂o-
sowania oraz ewentualnych przyczyn nieuzyskania z tych obwod贸w wynik贸w
g艂osowania.
偶 3. W protokole wymienia si臋 sumy odpowiednich liczb zawartych w protoko艂ach
wynik贸w g艂osowania w rejonie.
偶 4. Protok贸艂 podpisuj膮 wszystkie osoby wchodz膮ce w sk艂ad komisji obecne przy
jego sporz膮dzaniu. Protok贸艂 opatruje si臋 piecz臋ci膮 komisji.
偶 5. Przy ustalaniu wynik贸w g艂osowania i sporz膮dzaniu protoko艂u mog膮 by膰 obecni
pe艂nomocnicy wyborczy lub osoby przez nich upowa偶nione, kt贸rym przys艂ugu-
je prawo wniesienia do protoko艂u uwag, z wymienieniem konkretnych zarzu-
t贸w.
偶 6. Protok贸艂 wynik贸w g艂osowania w okr臋gu wyborczym przewodnicz膮cy okr臋go-
wej komisji wyborczej przesy艂a niezw艂ocznie do Pa艅stwowej Komisji Wybor-
czej, w trybie przez ni膮 ustalonym. Pozosta艂e dokumenty z wybor贸w przecho-
wuje dyrektor delegatury Krajowego Biura Wyborczego w艂a艣ciwej dla siedziby
komisji.
偶 7. Wz贸r protoko艂u wynik贸w g艂osowania w okr臋gu wyborczym okre艣li Pa艅stwo-
wa Komisja Wyborcza.
偶 8. Po otrzymaniu protoko艂贸w, o kt贸rych mowa w 偶 6, Pa艅stwowa Komisja Wy-
borcza dokonuje sprawdzenia prawid艂owo艣ci ustalenia wynik贸w wybor贸w w
okr臋gach wyborczych.
偶 9. W razie stwierdzenia nieprawid艂owo艣ci w ustaleniu wynik贸w wybor贸w Pa艅-
stwowa Komisja Wyborcza zarz膮dza ponowne ustalenie tych wynik贸w.
2014-02-28
㎏ancelaria Sejmu s. 133/204
Art. 354.
Po otrzymaniu protoko艂贸w wynik贸w g艂osowania z wszystkich okr臋g贸w wyborczych
Pa艅stwowa Komisja Wyborcza ustala wyniki g艂osowania w skali kraju i stwierdza,
kt贸re listy kandydat贸w komitet贸w wyborczych spe艂niaj膮 warunek uprawniaj膮cy do
uczestniczenia w podziale mandat贸w, a nast臋pnie dokonuje podzia艂u wszystkich
mandat贸w mi臋dzy komitety wyborcze odpowiednio do 艂膮cznej liczby g艂os贸w wa偶-
nych oddanych na listy kandydat贸w danego komitetu wyborczego oraz przyst臋puje
do ustalenia liczby mandat贸w przypadaj膮cych dla poszczeg贸lnych list kandydat贸w
ka偶dego z komitet贸w wyborczych, kt贸re uzyska艂y mandaty, i przyznania tych man-
dat贸w konkretnym kandydatom.
Art. 355.
Pa艅stwowa Komisja Wyborcza na podstawie danych z protoko艂贸w zawieraj膮cych
wyniki g艂osowania w okr臋gach wyborczych, sporz膮dza zestawienie obejmuj膮ce licz-
b臋 g艂os贸w wa偶nych w skali kraju oraz g艂os贸w wa偶nych oddanych na listy kandyda-
t贸w poszczeg贸lnych komitet贸w wyborczych we wszystkich okr臋gach oraz ustala
wykaz komitet贸w wyborczych, kt贸rych listy kandydat贸w spe艂niaj膮 warunek, o kt贸-
rym mowa w art. 335.
Art. 356.
偶 1. Pa艅stwowa Komisja Wyborcza dokonuje podzia艂u wszystkich mandat贸w po-
mi臋dzy uprawnione komitety wyborcze w spos贸b nast臋puj膮cy:
1) liczb臋 g艂os贸w wa偶nych oddanych 艂膮cznie na listy kandydat贸w ka偶dego z
komitet贸w wyborczych dzieli si臋 kolejno przez: 1; 2; 3; 4 i dalsze kolejne
liczby a偶 do chwili, gdy z otrzymanych w ten spos贸b iloraz贸w da si臋 usze-
regowa膰 tyle kolejno najwi臋kszych liczb, ilu pos艂贸w do Parlamentu Euro-
pejskiego jest wybieranych w Rzeczypospolitej Polskiej;
2) ka偶demu komitetowi wyborczemu przyznaje si臋 tyle mandat贸w, ile spo艣r贸d
ustalonego w powy偶szy spos贸b szeregu iloraz贸w przypada mu liczb kolejno
najwi臋kszych.
偶 2. Je偶eli kilka komitet贸w wyborczych uzyska艂o ilorazy r贸wne ostatniej liczbie z
liczb uszeregowanych w podany spos贸b, a komitet贸w tych jest wi臋cej ni偶 man-
dat贸w do rozdzielenia, pierwsze艅stwo maj膮 komitety wyborcze w kolejno艣ci
og贸lnej liczby oddanych g艂os贸w na listy kandydat贸w tych komitet贸w. Gdyby
na listy kandydat贸w dwu lub wi臋cej komitet贸w wyborczych oddano r贸wn膮
liczb臋 g艂os贸w, o pierwsze艅stwie rozstrzyga liczba okr臋g贸w wyborczych, w kt贸-
rych na listy danego komitetu oddano wi臋ksz膮 liczb臋 g艂os贸w.
Art. 357.
偶 1. Po wykonaniu czynno艣ci okre艣lonych w art. 355 i art. 356 Pa艅stwowa Komisja
Wyborcza sporz膮dza protok贸艂 wynik贸w g艂osowania w skali kraju oraz og贸lne-
go podzia艂u mandat贸w mi臋dzy komitety wyborcze.
偶 2. W protokole wymienia si臋 liczby:
1) wyborc贸w uprawnionych do g艂osowania;
2014-02-28
㎏ancelaria Sejmu s. 134/204
2) wyborc贸w, kt贸rym wydano karty do g艂osowania;
3) wyborc贸w g艂osuj膮cych przez pe艂nomocnika;
4) kart wyj臋tych z urny, w tym:
a) kart niewa偶nych,
b) kart wa偶nych;
5) g艂os贸w niewa偶nych;
6) g艂os贸w wa偶nych oddanych 艂膮cznie na wszystkie listy kandydat贸w;
7) g艂os贸w wa偶nych oddanych 艂膮cznie na listy kandydat贸w ka偶dego komitetu
wyborczego;
8) mandat贸w przypadaj膮cych ka偶demu komitetowi wyborczemu uprawnione-
mu do uczestniczenia w podziale mandat贸w.
偶 3. W protokole wymienia si臋 r贸wnie偶 komitety wyborcze, kt贸rych listy kandyda-
t贸w spe艂niaj膮 warunek, o kt贸rym mowa w art. 335, oraz komitety wyborcze,
kt贸rych listy kandydat贸w nie spe艂niaj膮 tego warunku. Do protoko艂u za艂膮cza si臋
zestawienie, o kt贸rym mowa w art. 355.
Art. 358.
偶 1. Pa艅stwowa Komisja Wyborcza, po ustaleniu, ile mandat贸w przypada poszcze-
g贸lnym komitetom wyborczym, sporz膮dza zestawienie obejmuj膮ce:
1) liczb臋 g艂os贸w wa偶nych oddanych 艂膮cznie na listy kandydat贸w ka偶dego z
komitet贸w wyborczych, kt贸rych listy kandydat贸w spe艂niaj膮 warunek, o kt贸-
rym mowa w art. 335, oraz
2) liczby g艂os贸w wa偶nych oddanych na poszczeg贸lne listy kandydat贸w ka偶de-
go z komitet贸w wyborczych, o kt贸rych mowa w pkt 1.
偶 2. Na podstawie zestawienia, o kt贸rym mowa w 偶 1, Pa艅stwowa Komisja Wy-
borcza przyst臋puje do ustalenia liczby mandat贸w przypadaj膮cych poszczeg贸l-
nym listom kandydat贸w. W tym celu, odr臋bnie dla ka偶dego komitetu wybor-
czego, liczb臋 g艂os贸w wa偶nych oddanych na list臋 kandydat贸w danego komitetu
wyborczego kolejno w ka偶dym okr臋gu mno偶y si臋 za ka偶dym razem przez licz-
b臋 przypadaj膮cych danemu komitetowi mandat贸w, a nast臋pnie tak otrzymany
iloczyn dzieli si臋 przez liczb臋 g艂os贸w wa偶nych oddanych we wszystkich okr臋-
gach na listy kandydat贸w tego komitetu wyborczego. Warto艣膰 liczby ca艂kowi-
tej (przed przecinkiem) uzyskanego w ten spos贸b ilorazu oznacza liczb臋 man-
dat贸w przypadaj膮cych danej li艣cie kandydat贸w.
偶 3. Je偶eli po przeprowadzeniu post臋powania, o kt贸rym mowa w 偶 2, w odniesie-
niu do wszystkich list kandydat贸w danego komitetu wyborczego nie zosta艂y
rozdzielone wszystkie mandaty przypadaj膮ce temu komitetowi, to pozosta艂e
jeszcze do podzia艂u mandaty przydziela si臋 tym listom kandydat贸w tego komi-
tetu, dla kt贸rych wyliczone ilorazy wykazuj膮 po przecinku kolejno najwy偶sze
warto艣ci, uwzgl臋dniaj膮c tak偶e i te listy kandydat贸w, kt贸re nie uzyska艂y jeszcze
偶adnego mandatu.
Art. 359.
Mandaty przypadaj膮ce danej li艣cie rozdziela si臋 zgodnie z przepisami art. 233.
2014-02-28
㎏ancelaria Sejmu s. 135/204
Art. 360.
偶 1. Po ustaleniu wynik贸w wybor贸w w ka偶dym okr臋gu wyborczym Pa艅stwowa
Komisja Wyborcza sporz膮dza protok贸艂 wybor贸w pos艂贸w do Parlamentu Euro-
pejskiego.
偶 2. W protokole zamieszcza si臋, oddzielnie dla ka偶dego okr臋gu wyborczego, wy-
kaz list kandydat贸w zarejestrowanych w okr臋gu oraz wykaz list, kt贸re spe艂ni艂y
warunek, o kt贸rym mowa w art. 335, a tak偶e liczby:
1) wyborc贸w uprawnionych do g艂osowania;
2) wyborc贸w, kt贸rym wydano karty do g艂osowania;
3) wyborc贸w g艂osuj膮cych przez pe艂nomocnika;
4) kart wyj臋tych z urny, w tym:
a) kart niewa偶nych,
b) kart wa偶nych;
5) g艂os贸w niewa偶nych;
6) g艂os贸w wa偶nych oddanych na ka偶d膮 z list kandydat贸w;
7) g艂os贸w wa偶nych oddanych na poszczeg贸lnych kandydat贸w ka偶dej z list
kandydat贸w;
8) mandat贸w przypadaj膮cych ka偶dej li艣cie kandydat贸w spe艂niaj膮cej warunek, o
kt贸rym mowa w art. 335.
偶 3. W protokole zamieszcza si臋 tak偶e nazwiska i imiona wybranych pos艂贸w do
Parlamentu Europejskiego z poszczeg贸lnych list.
Rozdzia艂 6
Og艂aszanie wynik贸w wybor贸w do Parlamentu Europejskiego
Art. 361.
Pa艅stwowa Komisja Wyborcza og艂asza w Dzienniku Ustaw Rzeczypospolitej Pol-
skiej, w formie obwieszczenia, oraz podaje do publicznej wiadomo艣ci wyniki wybo-
r贸w pos艂贸w do Parlamentu Europejskiego. W obwieszczeniu zamieszcza si臋 infor-
macje, o kt贸rych mowa w art. 357 偶 2 oraz art. 360 偶 2 i 3.
Art. 362.
偶 1. Pa艅stwowa Komisja Wyborcza przesy艂a Prezydentowi Rzeczypospolitej, Mar-
sza艂kowi Sejmu i S膮dowi Najwy偶szemu sprawozdanie z wybor贸w oraz wr臋cza
pos艂om do Parlamentu Europejskiego za艣wiadczenia o wyborze nie p贸zniej ni偶
14. dnia po og艂oszeniu obwieszczenia, o kt贸rym mowa w art. 361.
偶 2. Marsza艂ek Sejmu niezw艂ocznie po og艂oszeniu obwieszczenia, o kt贸rym mowa
w art. 361, przesy艂a Przewodnicz膮cemu Parlamentu Europejskiego zawiado-
mienie o wyborze pos艂贸w do Parlamentu Europejskiego i inne wymagane przez
Parlament Europejski dokumenty.
2014-02-28
㎏ancelaria Sejmu s. 136/204
Rozdzia艂 7
Wyga艣ni臋cie mandatu. Utrata mandatu
Art. 363.
Wyga艣ni臋cie mandatu pos艂a do Parlamentu Europejskiego nast臋puje w przypadku:
1) 艣mierci;
2) zrzeczenia si臋 mandatu.
Art. 364.
偶 1. Utrata mandatu pos艂a do Parlamentu Europejskiego nast臋puje w przypadku:
1) utraty prawa wybieralno艣ci lub nieposiadania go w dniu wyboru;
2) zajmowania w dniu wybor贸w stanowiska lub pe艂nienia funkcji albo powo艂a-
nia w czasie kadencji na stanowisko lub powierzenia funkcji, o kt贸rych
mowa w przepisach art. 333 i art. 334 偶 2, z zastrze偶eniem 偶 2;
3) wyboru na pos艂a na Sejm albo senatora;
4) uniewa偶nienia wyboru pos艂a do Parlamentu Europejskiego.
偶 2. Utrata mandatu pos艂a do Parlamentu Europejskiego zajmuj膮cego w dniu wybo-
r贸w stanowisko lub pe艂ni膮cego funkcj臋 albo powo艂anego w czasie kadencji na
stanowisko lub funkcj臋, o kt贸rych mowa w przepisach art. 333 i art. 334 偶 2,
nast臋puje, je偶eli nie z艂o偶y on Marsza艂kowi Sejmu, w terminie 14 dni od dnia
og艂oszenia przez Pa艅stwow膮 Komisj臋 Wyborcz膮 wynik贸w wybor贸w pos艂贸w do
Parlamentu Europejskiego lub powo艂ania na stanowisko lub funkcj臋, o kt贸rych
mowa w przepisach art. 333 i art. 334 偶 2, o艣wiadczenia o z艂o偶eniu rezygnacji z
zajmowanego stanowiska lub pe艂nionej funkcji.
偶 3. Pose艂 do Parlamentu Europejskiego wybrany w czasie kadencji na pos艂a na
Sejm albo na senatora traci mandat pos艂a do Parlamentu Europejskiego z dniem
og艂oszenia przez Pa艅stwow膮 Komisj膮 Wyborcz膮 wynik贸w wybor贸w do Sejmu
albo do Senatu.
偶 4. Je偶eli pose艂 do Parlamentu Europejskiego uzyska艂 mandat pos艂a na Sejm na
podstawie art. 251, traci mandat pos艂a do Parlamentu Europejskiego z dniem
wydania przez Marsza艂ka Sejmu postanowienia o obsadzeniu mandatu pos艂a na
Sejm.
Art. 365.
Do pos艂贸w do Parlamentu Europejskiego stosuje si臋 przepisy art. 248.
Art. 366.
偶 1. Utrat臋 mandatu pos艂a do Parlamentu Europejskiego niezw艂ocznie stwierdza
Marsza艂ek Sejmu w drodze postanowienia.
偶 2. Postanowienie, o kt贸rym mowa w 偶 1, og艂asza si臋 w Dzienniku Urz臋dowym
Rzeczypospolitej Polskiej Monitor Polski , z zastrze偶eniem art. 367.
偶 3. Postanowienie, o kt贸rym mowa w 偶 1, dor臋cza si臋 niezw艂ocznie Pa艅stwowej
Komisji Wyborczej, z zastrze偶eniem art. 367.
2014-02-28
㎏ancelaria Sejmu s. 137/204
偶 4. O utracie mandatu pos艂a do Parlamentu Europejskiego Marsza艂ek Sejmu nie-
zw艂ocznie zawiadamia Przewodnicz膮cego Parlamentu Europejskiego, z za-
strze偶eniem art. 367.
Art. 367.
偶 1. Postanowienie Marsza艂ka Sejmu o utracie mandatu pos艂a do Parlamentu Euro-
pejskiego z przyczyn okre艣lonych w art. 364 偶 1 pkt 1 3 wraz z uzasadnieniem
dor臋cza si臋 niezw艂ocznie temu pos艂owi. Od postanowienia pos艂owi przys艂uguje
prawo odwo艂ania do S膮du Najwy偶szego w terminie 3 dni od dnia dor臋czenia
postanowienia. Odwo艂anie wnosi si臋 za po艣rednictwem Marsza艂ka Sejmu.
偶 2. S膮d Najwy偶szy Izba Pracy, Ubezpiecze艅 Spo艂ecznych i Spraw Publicznych
rozpatruje odwo艂anie, o kt贸rym mowa w 偶 1, i orzeka w sprawie w terminie 7
dni w post臋powaniu nieprocesowym. Odpis postanowienia S膮du Najwy偶szego
dor臋cza si臋 pos艂owi, kt贸ry wni贸s艂 odwo艂anie, Marsza艂kowi Sejmu oraz Pa艅-
stwowej Komisji Wyborczej. W przypadku nieuwzgl臋dnienia odwo艂ania prze-
pisy art. 366 偶 2 4 stosuje si臋.
Art. 368.
偶 1. Marsza艂ek Sejmu zawiadamia, na podstawie informacji Pa艅stwowej Komisji
Wyborczej, kolejnego kandydata z tej samej listy kandydat贸w, kt贸ry w wybo-
rach otrzyma艂 kolejno najwi臋ksz膮 liczb臋 g艂os贸w, o przys艂uguj膮cym mu pierw-
sze艅stwie do mandatu w przypadku:
1) wyga艣ni臋cia mandatu pos艂a do Parlamentu Europejskiego, stwierdzonego
przez Przewodnicz膮cego Parlamentu Europejskiego;
2) up艂ywu terminu do wniesienia odwo艂ania od postanowienia Marsza艂ka Sej-
mu o utracie mandatu;
3) nieuwzgl臋dnienia odwo艂ania od postanowienia Marsza艂ka Sejmu o utracie
mandatu przez S膮d Najwy偶szy.
偶 2. Przepisu 偶 1 nie stosuje si臋 w przypadku utraty mandatu pos艂a do Parlamentu
Europejskiego na podstawie art. 364 偶 1 pkt 4.
偶 3. Je偶eli pierwsze艅stwo do mandatu przys艂uguje wi臋cej ni偶 jednemu kandydatowi
stosuje si臋 odpowiednio art. 233.
偶 4. O艣wiadczenie o przyj臋ciu mandatu powinno by膰 z艂o偶one w terminie 7 dni od
dnia dor臋czenia zawiadomienia. Niez艂o偶enie o艣wiadczenia w terminie, o kt贸-
rym mowa w zdaniu poprzednim, oznacza zrzeczenie si臋 pierwsze艅stwa do ob-
sadzenia mandatu.
偶 5. Kandydat mo偶e zrzec si臋 pierwsze艅stwa do obsadzenia mandatu na rzecz ko-
lejnego uprawnionego kandydata z tej samej listy. O艣wiadczenie o ust膮pieniu
pierwsze艅stwa powinno by膰 z艂o偶one Marsza艂kowi Sejmu w terminie 7 dni od
dnia dor臋czenia zawiadomienia, o kt贸rym mowa w 偶 1.
偶 6. Je偶eli obsadzenie mandatu pos艂a do Parlamentu Europejskiego w trybie okre-
艣lonym w 偶 1 3 by艂oby niemo偶liwe z powodu braku kandydat贸w, kt贸rym
mandat mo偶na przydzieli膰, Marsza艂ek Sejmu o przys艂uguj膮cym pierwsze艅stwie
do mandatu zawiadamia, na podstawie obwieszczenia, o kt贸rym mowa w art.
361, kandydata z innej listy kandydat贸w tego samego komitetu wyborczego,
2014-02-28
㎏ancelaria Sejmu s. 138/204
kt贸ry w wyborach otrzyma艂 najwi臋ksz膮 liczb臋 g艂os贸w, o ile nie uzyska艂 manda-
tu.
偶 7. O obsadzeniu mandatu postanawia Marsza艂ek Sejmu. Przepisy art. 366 偶 2 4
stosuje si臋 odpowiednio.
DZIAA VII
Wybory do organ贸w stanowi膮cych jednostek samorz膮du terytorialnego
Rozdzia艂 1
Zasady og贸lne
Art. 369.
Wybory do rad s膮 powszechne, r贸wne, bezpo艣rednie i odbywaj膮 si臋 w g艂osowaniu
tajnym.
Art. 370.
偶 1. Mo偶na by膰 radnym tylko jednego organu stanowi膮cego jednostki samorz膮du
terytorialnego.
偶 2. Mo偶na kandydowa膰 jednocze艣nie tylko do jednego z organ贸w wymienionych
w art. 5 pkt 3.
偶 3. Przepis 偶 2 stosuje si臋 w przypadku uzupe艂niania sk艂adu rady lub wyboru danej
rady przed up艂ywem kadencji rad.
Art. 371.
偶 1. Wybory do rad zarz膮dza si臋 nie wcze艣niej ni偶 na 4 miesi膮ce i nie p贸zniej ni偶
na 3 miesi膮ce przed up艂ywem kadencji rad. Dat臋 wybor贸w wyznacza si臋 na
ostatni dzie艅 wolny od pracy poprzedzaj膮cy up艂yw kadencji rad.
偶 2. Prezes Rady Ministr贸w, po zasi臋gni臋ciu opinii Pa艅stwowej Komisji Wybor-
czej, wyznacza, w drodze rozporz膮dzenia, dat臋 wybor贸w zgodnie z 偶 1 oraz
okre艣la dni, w kt贸rych up艂ywaj膮 terminy wykonania czynno艣ci wyborczych
przewidzianych w kodeksie (kalendarz wyborczy).
偶 3. Rozporz膮dzenie, o kt贸rym mowa w 偶 2, podaje si臋 niezw艂ocznie do publicznej
wiadomo艣ci i og艂asza w Dzienniku Ustaw Rzeczypospolitej Polskiej najp贸zniej
w 80 dniu przed dniem wybor贸w.
Art. 372.
偶 1. W razie konieczno艣ci przeprowadzenia wybor贸w przedterminowych danej ra-
dy przed up艂ywem kadencji lub wybor贸w nowej rady z przyczyn okre艣lonych
w ustawach, wybory zarz膮dza si臋 i przeprowadza w ci膮gu 90 dni od daty wy-
st膮pienia tej przyczyny. Przepisy art. 371 stosuje si臋 odpowiednio, z tym 偶e w
kalendarzu wyborczym terminy wykonania czynno艣ci wyborczych mog膮 by膰
kr贸tsze od przewidzianych w kodeksie.
2014-02-28
㎏ancelaria Sejmu s. 139/204
偶 2. Rozporz膮dzenie Prezesa Rady Ministr贸w w sprawie wybor贸w, o kt贸rych mo-
wa w 偶 1, wojewoda podaje niezw艂ocznie do publicznej wiadomo艣ci, w formie
obwieszczenia, na obszarze dzia艂ania rady, do kt贸rej wybory maj膮 by膰 prze-
prowadzone.
Art. 373.
偶 1. Liczb臋 radnych wybieranych do rad ustala, odr臋bnie dla ka偶dej rady, wojewo-
da, po porozumieniu z komisarzem wyborczym, odpowiednio do zasad okre-
艣lonych w kodeksie oraz ustawach odr臋bnych.
偶 2. Ustalenie liczby radnych dla ka偶dej rady nast臋puje na podstawie liczby miesz-
ka艅c贸w zamieszka艂ych na obszarze dzia艂ania danej rady, uj臋tych w sta艂ym reje-
strze wyborc贸w na koniec roku poprzedzaj膮cego rok, w kt贸rym wybory maj膮
by膰 przeprowadzone.
Art. 374.
Zarz膮dzenie wojewody ustalaj膮ce liczb臋 radnych wybieranych do rad og艂asza si臋 w
wojew贸dzkim dzienniku urz臋dowym i podaje do publicznej wiadomo艣ci, w formie
obwieszczenia, w ka偶dej gminie najp贸zniej na 4 miesi膮ce przed up艂ywem kadencji.
Po jednym egzemplarzu zarz膮dzenia przekazuje si臋 niezw艂ocznie ka偶dej w艂a艣ciwej
radzie i komisarzowi wyborczemu oraz przesy艂a do Pa艅stwowej Komisji Wyborczej.
Art. 375.
偶 1. W przypadku, o kt贸rym mowa w art. 372, wojewoda, po porozumieniu z ko-
misarzem wyborczym, ustala liczb臋 radnych wybieranych do danej rady na
podstawie liczby mieszka艅c贸w uj臋tych w sta艂ym rejestrze wyborc贸w na koniec
kwarta艂u poprzedzaj膮cego zarz膮dzenie o wyborach.
偶 2. Liczb臋 radnych wybieranych do danej rady podaje si臋 w rozporz膮dzeniu, o
kt贸rym mowa w art. 372 偶 2.
Art. 376.
Kadencja radnych i rad wybranych w wyborach, o kt贸rych mowa w art. 372, up艂ywa
z dniem zako艅czenia kadencji rad wybranych w wyborach zarz膮dzonych na podsta-
wie art. 371.
Art. 377.
Wybor贸w, o kt贸rych mowa w art. 372, nie przeprowadza si臋, je偶eli ich data przypa-
da艂aby w okresie 12 miesi臋cy przed zako艅czeniem kadencji rad. W takim przypadku
Prezes Rady Ministr贸w wyznacza, na wniosek ministra w艂a艣ciwego do spraw admi-
nistracji publicznej, osob臋 pe艂ni膮c膮 funkcj臋 rady do ko艅ca kadencji.
Art. 378.
偶 1. W wyborach do rady komitety wyborcze mog膮 wydatkowa膰 na agitacj臋 wy-
borcz膮 wy艂膮cznie kwoty ograniczone limitami wydatk贸w okre艣lonymi na zasa-
dach, o kt贸rych mowa w 偶 2 i 3.
2014-02-28
㎏ancelaria Sejmu s. 140/204
偶 2. Limit wydatk贸w ustala si臋, mno偶膮c kwot臋, o kt贸rej mowa w 偶 3, przypadaj膮c膮
na jeden mandat radnego przez liczb臋 mandat贸w przypadaj膮cych na okr臋g lub
okr臋gi, w kt贸rych komitet wyborczy zarejestrowa艂 kandydat贸w.
偶 3. Kwota przypadaj膮ca na jeden mandat radnego wynosi:
1) w wyborach do rady gminy w gminach licz膮cych do 40 000 mieszka艅c贸w
1000 z艂otych;
2) w wyborach do rady gminy w gminach licz膮cych powy偶ej 40 000 mieszka艅-
c贸w oraz w wyborach do rad dzielnic miasta sto艂ecznego Warszawy 1200
z艂otych;
3) w wyborach do rady powiatu 2400 z艂otych;
4) w wyborach do rady miasta w miastach na prawach powiatu 3600 z艂otych;
5) w wyborach do sejmiku wojew贸dztwa 6000 z艂otych.
Art. 379.
偶 1. Minister w艂a艣ciwy do spraw finans贸w publicznych, w drodze rozporz膮dzenia,
podwy偶szy kwot臋, o kt贸rej mowa w art. 378 偶 3, w przypadku wzrostu wskaz-
nika cen towar贸w i us艂ug konsumpcyjnych og贸艂em o ponad 5%, w stopniu od-
powiadaj膮cym wzrostowi tych cen.
偶 2. Wskaznik wzrostu cen, o kt贸rym mowa w 偶 1, ustala si臋 na podstawie komu-
nikatu Prezesa G艂贸wnego Urz臋du Statystycznego og艂aszanego w Dzienniku
Urz臋dowym Rzeczypospolitej Polskiej Monitor Polski do 20 dnia pierwszego
miesi膮ca ka偶dego kwarta艂u.
Rozdzia艂 2
Obsadzenie mandat贸w bez g艂osowania
Art. 380.
Je偶eli w okr臋gu wyborczym w wyborach do rady zarejestrowana liczba kandydat贸w
jest r贸wna liczbie radnych wybieranych w danym okr臋gu wyborczym lub od niej
mniejsza, g艂osowania nie przeprowadza si臋, a za wybranych na radnych terytorialna
komisja wyborcza uznaje zarejestrowanych kandydat贸w, a odpowiednio pozosta艂e
mandaty pozostaj膮 nieobsadzone.
Art. 381.
偶 1. W przypadku, o kt贸rym mowa w art. 380, w艂a艣ciwa terytorialna komisja wy-
borcza niezw艂ocznie zawiadamia wyborc贸w danego okr臋gu wyborczego o
przyczynach obsadzenia mandat贸w bez g艂osowania, w formie obwieszczenia,
kt贸rego druk i rozplakatowanie zapewnia odpowiednio w贸jt, starosta i marsza-
艂ek wojew贸dztwa. Jeden egzemplarz obwieszczenia przekazuje si臋 niezw艂ocz-
nie komisarzowi wyborczemu.
偶 2. Komisja wyborcza sporz膮dza odpowiedni protok贸艂 z obsadzenia mandatu rad-
nego bez g艂osowania w okr臋gu wyborczym, kt贸rego wz贸r ustala Pa艅stwowa
Komisja Wyborcza. Przepisy art. 445 449 stosuje si臋 odpowiednio.
2014-02-28
㎏ancelaria Sejmu s. 141/204
Rozdzia艂 3
Og艂aszanie wynik贸w wybor贸w na obszarze kraju
Art. 382.
Pa艅stwowa Komisja Wyborcza og艂asza w Dzienniku Ustaw Rzeczypospolitej Pol-
skiej oraz podaje do publicznej wiadomo艣ci, w formie obwieszczenia, zbiorcze wy-
niki wybor贸w do rad na obszarze kraju.
Rozdzia艂 4
Wyga艣ni臋cie mandatu radnego. Wybory uzupe艂niaj膮ce i przedterminowe
Art. 383.
偶 1. Wyga艣ni臋cie mandatu radnego nast臋puje w przypadku:
1) 艣mierci;
2) utraty prawa wybieralno艣ci lub nieposiadania go w dniu wybor贸w;
3) odmowy z艂o偶enia 艣lubowania;
4) pisemnego zrzeczenia si臋 mandatu;
5) naruszenia ustawowego zakazu 艂膮czenia mandatu radnego z wykonywaniem
okre艣lonych w odr臋bnych przepisach funkcji lub dzia艂alno艣ci;
6) wyboru na w贸jta;
7) niez艂o偶enia w terminach okre艣lonych w odr臋bnych przepisach o艣wiadczenia
o swoim stanie maj膮tkowym.
偶 2. Wyga艣ni臋cie mandatu radnego z przyczyn, o kt贸rych mowa w 偶 1 pkt 2 z
wyj膮tkiem powod贸w wskazanych w art. 10 偶 2 i art. 11 偶 2, oraz pkt 3, 5 i 7,
stwierdza rada, w drodze uchwa艂y, w terminie miesi膮ca od dnia wyst膮pienia
przyczyny wyga艣ni臋cia mandatu.
偶 2a. Wyga艣ni臋cie mandatu radnego z przyczyn, o kt贸rych mowa w 偶 1 pkt 1, pkt 2
w zakresie powod贸w wskazanych w art. 10 偶 2 i art. 11 偶 2, oraz pkt 4 i 6,
stwierdza komisarz wyborczy, w drodze postanowienia, w terminie 14 dni od
dnia wyst膮pienia przyczyny wyga艣ni臋cia mandatu. Postanowienie komisarza
wyborczego og艂asza si臋 w wojew贸dzkim dzienniku urz臋dowym oraz podaje do
publicznej wiadomo艣ci w Biuletynie Informacji Publicznej.
偶 3. W przypadkach okre艣lonych w 偶 1 pkt 2, 3, 5 i 7 przed podj臋ciem uchwa艂y o
wyga艣ni臋ciu mandatu nale偶y umo偶liwi膰 radnemu z艂o偶enie wyja艣nie艅.
偶 4. Uchwa艂臋 rady o wyga艣ni臋ciu mandatu radnego dor臋cza si臋 niezw艂ocznie zain-
teresowanemu i przesy艂a wojewodzie oraz komisarzowi wyborczemu.
偶 4a. Postanowienie komisarza wyborczego o wyga艣ni臋ciu mandatu radnego dor臋-
cza si臋 niezw艂ocznie zainteresowanemu i przesy艂a wojewodzie oraz przewodni-
cz膮cemu rady.
偶 5. Je偶eli radny przed dniem wyboru wykonywa艂 funkcj臋 lub prowadzi艂 dzia艂al-
no艣膰, o kt贸rej mowa w 偶 1 pkt 5, obowi膮zany jest do zrzeczenia si臋 funkcji lub
zaprzestania prowadzenia dzia艂alno艣ci w ci膮gu 3 miesi臋cy od dnia z艂o偶enia 艣lu-
bowania.
2014-02-28
㎏ancelaria Sejmu s. 142/204
偶 6. W przypadku niezrzeczenia si臋 funkcji lub niezaprzestania prowadzenia dzia-
艂alno艣ci przez radnego w terminie, o kt贸rym mowa w 偶 5, rada stwierdza wyga-
艣ni臋cie mandatu radnego, w drodze uchwa艂y, w ci膮gu miesi膮ca od up艂ywu tego
terminu.
Art. 384.
偶 1. Od uchwa艂y rady i postanowienia komisarza wyborczego o wyga艣ni臋ciu man-
datu radnego z przyczyn, o kt贸rych mowa w art. 383 偶 1 pkt 2 5 i 7, zaintere-
sowanemu przys艂uguje skarga do s膮du administracyjnego w terminie 7 dni od
dnia dor臋czenia uchwa艂y albo postanowienia. Skarg臋 wnosi si臋 za po艣rednic-
twem organu, kt贸ry stwierdzi艂 wyga艣ni臋cie mandatu.
偶 2. S膮d administracyjny rozpatruje skarg臋, o kt贸rej mowa w 偶 1, w terminie 14 dni
od dnia jej wniesienia. Skarg臋 kasacyjn膮 wnosi si臋 w terminie 14 dni.
偶 3. Wyga艣ni臋cie mandatu radnego nast臋puje z dniem uprawomocnienia si臋 wyro-
ku s膮du administracyjnego oddalaj膮cego skarg臋, o kt贸rej mowa w 偶 1.
Art. 385.
偶 1. W przypadku nieobsadzenia mandat贸w lub wyga艣ni臋cia mandatu radnego rady
w gminie nieb臋d膮cej miastem na prawach powiatu wojewoda zarz膮dza wybory
uzupe艂niaj膮ce.
偶 2. Przepisy art. 371 stosuje si臋 odpowiednio, z tym 偶e w zarz膮dzeniu wojewody o
wyborach podaje si臋 liczb臋 wybieranych radnych.
Art. 386.
偶 1. Wybory uzupe艂niaj膮ce, o kt贸rych mowa w art. 385 偶 1, przeprowadza si臋 na
zasadach i w trybie przepis贸w kodeksu w ci膮gu 3 miesi臋cy od daty stwierdze-
nia wyga艣ni臋cia mandatu, z zastrze偶eniem art. 388 偶 1 i 2.
偶 2. Je偶eli w wyniku wybor贸w, o kt贸rych mowa w 偶 1, mandat pozostaje nieobsa-
dzony, wybory uzupe艂niaj膮ce powtarza si臋 mi臋dzy 6 a 9 miesi膮cem, licz膮c od
daty tych wybor贸w.
偶 3. Je偶eli w wyniku wybor贸w, o kt贸rych mowa w 偶 2, mandat pozostaje nieobsa-
dzony, mandatu nie obsadza si臋 do ko艅ca kadencji rad.
偶 4. Kadencja radnych wybranych w wyborach uzupe艂niaj膮cych up艂ywa z dniem
up艂ywu kadencji rad wybranych w wyborach zarz膮dzonych na podstawie art.
371.
偶 5. Wybor贸w uzupe艂niaj膮cych nie przeprowadza si臋, je偶eli ich data przypada艂aby
w okresie 6 miesi臋cy przed zako艅czeniem kadencji rad.
Art. 387.
偶 1. W przypadku stwierdzenia wyga艣ni臋cia mandatu radnego wybranego w okr臋gu
wyborczym dla wyboru rady w mie艣cie na prawach powiatu oraz mandatu rad-
nego powiatu lub wojew贸dztwa komisarz wyborczy postanawia o wst膮pieniu
na jego miejsce kandydata z tej samej listy, kt贸ry w wyborach uzyska艂 kolejno
najwi臋ksz膮 liczb臋 g艂os贸w, a nie utraci艂 prawa wybieralno艣ci. Przy r贸wnej licz-
2014-02-28
㎏ancelaria Sejmu s. 143/204
bie g艂os贸w stosuje si臋 odpowiednio art. 233. Przepisy art. 383 偶 2a zdanie dru-
gie oraz art. 386 偶 1 i 5 stosuje si臋 odpowiednio.
偶 2. Kandydat mo偶e zrzec si臋 pierwsze艅stwa do obsadzenia mandatu na rzecz kan-
dydata z tej samej listy, kt贸ry uzyska艂 kolejno najwi臋ksz膮 liczb臋 g艂os贸w.
O艣wiadczenie to powinno by膰 zg艂oszone komisarzowi wyborczemu na pi艣mie
w ci膮gu 3 dni od daty dor臋czenia zawiadomienia o przys艂uguj膮cym mu manda-
cie.
偶 3. Je偶eli wskutek wyga艣ni臋cia mandat贸w, kt贸rych obsadzenie w trybie 偶 1 i 2 nie
by艂o mo偶liwe, sk艂ad rady zmniejszy艂 si臋 wi臋cej ni偶 o 2/5, rada zostaje z mocy
prawa rozwi膮zana i przeprowadza si臋 wybory nowej rady. Wybor贸w nie prze-
prowadza si臋, je偶eli ich data przypada艂aby w okresie 6 miesi臋cy przed zako艅-
czeniem kadencji rad.
偶 4. Kadencja radnych wybranych w wyborach, o kt贸rych mowa w 偶 3, up艂ywa z
dniem up艂ywu kadencji rad wybranych w wyborach zarz膮dzonych na podsta-
wie art. 371.
Art. 388.
偶 1. Je偶eli uchwa艂a rady albo postanowienie komisarza wyborczego o wyga艣ni臋ciu
mandatu radnego zosta艂y zaskar偶one do s膮du administracyjnego, post臋powania,
o kt贸rym mowa w art. 385 偶 1, nie wszczyna si臋 do czasu uprawomocnienia si臋
wyroku s膮du administracyjnego oddalaj膮cego skarg臋.
偶 2. Je偶eli w wyniku wyroku s膮du administracyjnego zachodzi konieczno艣膰 prze-
prowadzenia wybor贸w uzupe艂niaj膮cych, zarz膮dza si臋 je i przeprowadza w ci膮gu
3 miesi臋cy od dnia uprawomocnienia si臋 wyroku.
偶 3. Przepisy 偶 1 i 2 stosuje si臋 odpowiednio w przypadku, o kt贸rym mowa w art.
387 偶 1.
Art. 389.
偶 1. W przypadkach okre艣lonych ustawami przeprowadza si臋 wybory przedtermi-
nowe na zasadach i w trybie przepis贸w kodeksu.
偶 2. Kadencja radnych i rad wybranych w wyborach przedterminowych up艂ywa z
dniem zako艅czenia kadencji rad wybranych w wyborach zarz膮dzonych na pod-
stawie art. 371.
Rozdzia艂 5
Zmiany w podziale terytorialnym pa艅stwa
Art. 390.
偶 1. Zmiany w podziale terytorialnym pa艅stwa zachodz膮ce w toku kadencji rad
powoduj膮 nast臋puj膮ce skutki:
1) je偶eli z jednostki samorz膮du terytorialnego zostaje wy艂膮czony obszar stano-
wi膮cy cz臋艣膰 okr臋gu wyborczego, okr臋g lub wi臋cej okr臋g贸w wyborczych dla
wybor贸w danej rady w celu w艂膮czenia tego obszaru do tworzonej nowej
jednostki, to mandat radnego stale zamieszka艂ego lub wybranego na tym ob-
szarze wygasa z mocy prawa;
2014-02-28
㎏ancelaria Sejmu s. 144/204
2) je偶eli z jednostki zostaje wy艂膮czony obszar stanowi膮cy cz臋艣膰 okr臋gu wybor-
czego lub okr臋g wyborczy dla wybor贸w danej rady i zostaje on w艂膮czony do
s膮siedniej jednostki, radny stale zamieszka艂y i wybrany w tym okr臋gu staje
si臋 radnym rady w jednostce powi臋kszonej; mandat radnego niespe艂niaj膮ce-
go tych warunk贸w wygasa z mocy prawa;
3) je偶eli jednostka zostaje w艂膮czona do innej jednostki albo dwie jednostki lub
wi臋cej 艂膮czy si臋 w now膮 jednostk臋, rady tych jednostek zostaj膮 z mocy pra-
wa rozwi膮zane.
偶 2. Zmiany w podziale terytorialnym skutkuj膮ce wyga艣ni臋ciem praw powiatu po-
siadanych dotychczas przez miasto nie powoduj膮 rozwi膮zania rady tego miasta.
偶 3. Przepisy 偶 1 pkt 1 i 2 stosuje si臋 odpowiednio w przypadku radnego stale za-
mieszka艂ego na obszarze okr臋gu wyborczego lub jego cz臋艣ci w艂膮czanego do s膮-
siedniej jednostki, a wybranego w innym okr臋gu wyborczym w艂膮czanym tak偶e
w ca艂o艣ci lub w cz臋艣ci do tej jednostki.
偶 4. W przypadku zmiany sk艂adu rady z przyczyn, o kt贸rych mowa w 偶 1 pkt 1 i 2
oraz w 偶 3, rada dzia艂a w zmienionym sk艂adzie do ko艅ca kadencji, z zastrze偶e-
niem 偶 5. Zmiany w sk艂adach rad og艂asza, w formie obwieszczenia, komisarz
wyborczy w wojew贸dzkim dzienniku urz臋dowym.
偶 5. Je偶eli w wyniku zmian, o kt贸rych mowa w 偶 4, sk艂ad rady zmniejszy艂 si臋 poni-
偶ej 3/5 ustawowej liczby radnych, rada jednostki zostaje z mocy prawa rozwi膮-
zana.
偶 6. Komisarz wyborczy podaje do publicznej wiadomo艣ci oraz og艂asza w woje-
w贸dzkim dzienniku urz臋dowym, w formie obwieszczenia, informacj臋 o roz-
wi膮zaniu z mocy prawa rady jednostki.
偶 7. Wyga艣ni臋cie mandatu radnego z przyczyn, o kt贸rych mowa w 偶 1 pkt 1 i 2
oraz w 偶 3, nast臋puje w dniu wej艣cia w 偶ycie zmiany w podziale terytorialnym.
Wyga艣ni臋cie mandatu stwierdza w艂a艣ciwa rada, w drodze uchwa艂y, podj臋tej w
ci膮gu 3 miesi臋cy od ich wyst膮pienia. Przepis 偶 6 stosuje si臋 odpowiednio.
偶 8. W przypadku utworzenia nowych jednostek samorz膮du terytorialnego, w艂膮-
czenia jednostki do innej jednostki albo po艂膮czenia dw贸ch lub wi臋cej jednostek
w now膮 jednostk臋 przeprowadza si臋 wybory do nowych rad w trybie i na zasa-
dach okre艣lonych w kodeksie.
偶 9. Wybor贸w nowych rad nie przeprowadza si臋, je偶eli ich data przypada艂aby w
okresie 6 miesi臋cy przed zako艅czeniem kadencji rad.
Art. 390a.
偶 1. Wybor贸w zarz膮dzonych na podstawie art. 371 nie przeprowadza si臋 w jedno-
stce samorz膮du terytorialnego, w kt贸rej wskutek zmian w podziale terytorial-
nym pa艅stwa rozwi膮zaniu ulegnie rada, je偶eli data wybor贸w przypada w okre-
sie 6 miesi臋cy poprzedzaj膮cych rozwi膮zanie tej rady. W jednostce tej wybory
do nowej rady przeprowadza si臋 w trybie i na zasadach okre艣lonych w kodeksie
po wej艣ciu w 偶ycie zmian w podziale terytorialnym pa艅stwa.
偶 2. W przypadku, o kt贸rym mowa w 偶 1, do czasu rozwi膮zania rady w jednostce
samorz膮du terytorialnego, o kt贸rej mowa w art. 390 偶 1 pkt 3, zadania i kompe-
tencje rady wykonuj膮 dotychczasowe organy. Po rozwi膮zaniu rady oraz w sy-
tuacji, o kt贸rej mowa w art. 390 偶 5, do czasu wyboru nowej rady zadania i
2014-02-28
㎏ancelaria Sejmu s. 145/204
kompetencje rady wykonuje osoba wyznaczona przez Prezesa Rady Ministr贸w
na wniosek wojewody zg艂oszony za po艣rednictwem ministra w艂a艣ciwego do
spraw administracji publicznej.
Art. 391.
Kadencja radnych i rad wybranych w wyborach, o kt贸rych mowa w art. 390, up艂ywa
z dniem up艂ywu kadencji rad wybranych w wyborach zarz膮dzonych na podstawie
art. 371.
Rozdzia艂 6
Wa偶no艣膰 wybor贸w
Art. 392.
偶 1. Protest wyborczy wnosi si臋 na pi艣mie do w艂a艣ciwego s膮du okr臋gowego w ter-
minie 14 dni od dnia wybor贸w.
偶 2. Wnosz膮cy protest powinien sformu艂owa膰 w nim zarzuty oraz przedstawi膰 lub
wskaza膰 dowody, na kt贸rych opiera swoje zarzuty.
偶 3. W razie wniesienia protestu, do czasu rozstrzygni臋cia sprawy w spos贸b okre-
艣lony w art. 394, do os贸b wybranych stosuje si臋 przepisy o obowi膮zkach i pra-
wach radnych.
Art. 393.
偶 1. S膮d okr臋gowy rozpoznaje protesty wyborcze w post臋powaniu nieprocesowym,
w ci膮gu 30 dni po up艂ywie terminu do wnoszenia protest贸w, w sk艂adzie 3 s臋-
dzi贸w, z udzia艂em komisarza wyborczego, przewodnicz膮cych w艂a艣ciwych ko-
misji wyborczych lub ich zast臋pc贸w.
偶 2. S膮d okr臋gowy pozostawia bez dalszego biegu protest wyborczy wniesiony
przez osob臋 do tego nieuprawnion膮 lub niespe艂niaj膮cy warunk贸w okre艣lonych
w art. 82 偶 1 i art. 392
偶 3. S膮d okr臋gowy pozostawia bez dalszego biegu r贸wnie偶 protest wyborczy doty-
cz膮cy sprawy, co do kt贸rej w kodeksie przewiduje si臋 mo偶liwo艣膰 wniesienia
skargi lub odwo艂ania do s膮du lub w艂a艣ciwego organu wyborczego przed dniem
g艂osowania.
Art. 394.
偶 1. S膮d okr臋gowy rozpoznaj膮c protesty wyborcze rozstrzyga o wa偶no艣ci wybor贸w
oraz o wa偶no艣ci wyboru radnego.
偶 2. S膮d okr臋gowy orzeka o niewa偶no艣ci wybor贸w lub o niewa偶no艣ci wyboru rad-
nego, je偶eli okoliczno艣ci stanowi膮ce podstaw臋 protestu mia艂y wp艂yw na wyniki
wybor贸w.
偶 3. S膮d okr臋gowy, orzekaj膮c o niewa偶no艣ci wybor贸w lub o niewa偶no艣ci wyboru
radnego, stwierdza wyga艣ni臋cie mandat贸w oraz postanawia o przeprowadzeniu
wybor贸w ponownych lub o podj臋ciu niekt贸rych czynno艣ci wyborczych, wska-
zuj膮c czynno艣膰, od kt贸rej nale偶y ponowi膰 post臋powanie wyborcze.
2014-02-28
㎏ancelaria Sejmu s. 146/204
偶 4. Na orzeczenia s膮du okr臋gowego, o kt贸rych mowa w 偶 1 i 2 oraz art. 393, wno-
sz膮cym protest wyborczy, komisarzowi wyborczemu, przewodnicz膮cemu w艂a-
艣ciwej komisji wyborczej lub jego zast臋pcy przys艂uguje, w ci膮gu 7 dni od daty
dor臋czenia, za偶alenie do w艂a艣ciwego s膮du apelacyjnego. S膮d apelacyjny rozpo-
znaje spraw臋 w ci膮gu 30 dni; od postanowienia s膮du nie przys艂uguje 艣rodek
prawny.
偶 5. O zako艅czeniu post臋powania w sprawie protest贸w przeciwko wa偶no艣ci wybo-
r贸w do danej rady lub wa偶no艣ci wyboru radnego tej rady i o tre艣ci ostatecznych
orzecze艅 w艂a艣ciwy s膮d zawiadamia niezw艂ocznie wnosz膮cego protest, wojewo-
d臋, komisarza wyborczego i przewodnicz膮cego w艂a艣ciwej komisji wyborczej.
Art. 395.
偶 1. Przeprowadzenie wybor贸w ponownych zarz膮dza wojewoda w ci膮gu 7 dni od
dnia zako艅czenia post臋powania s膮dowego, o kt贸rym mowa w art. 394 偶 5.
偶 2. Przepisy art. 372 stosuje si臋 odpowiednio, z tym 偶e w zarz膮dzeniu wojewody o
wyborach wymienia si臋 ponadto nazwiska os贸b, kt贸re utraci艂y mandaty, ze
wskazaniem oznaczenia listy kandydat贸w.
偶 3. Wyga艣ni臋cie mandat贸w radnych, o kt贸rym mowa w art. 394 偶 3, nast臋puje z
dniem podania zarz膮dzenia wojewody do publicznej wiadomo艣ci.
Art. 396.
偶 1. W razie orzeczenia o niewa偶no艣ci wybor贸w lub wyboru radnego wybory po-
nowne przeprowadza si臋 przy odpowiednim zastosowaniu przepis贸w kodeksu.
偶 2. Wybory ponowne przeprowadzaj膮 te same komisje wyborcze na podstawie
spisu wyborc贸w podlegaj膮cego aktualizacji.
偶 3. Je偶eli podstaw膮 orzeczenia o niewa偶no艣ci wybor贸w lub wyboru radnego by艂o
naruszenie przez komisje wyborcze przepis贸w kodeksu dotycz膮cych g艂osowa-
nia, ustalenia wynik贸w g艂osowania lub wynik贸w wybor贸w albo nieprawid艂o-
wo艣ci w spisach wyborc贸w, w贸wczas odpowiednio powo艂uje si臋 nowe komisje
lub sporz膮dza nowe spisy.
偶 4. Wybor贸w ponownych nie przeprowadza si臋, je偶eli ich data przypada艂aby w
okresie 6 miesi臋cy przed zako艅czeniem kadencji rady.
Art. 397.
Wyniki wybor贸w ponownych podaje si臋 do wiadomo艣ci w spos贸b okre艣lony w ko-
deksie.
Art. 398.
W przypadku wybor贸w uzupe艂niaj膮cych, wybor贸w przedterminowych lub wybor贸w
do nowych rad:
1) zawiadomienia, o kt贸rych mowa w art. 86 偶 2, art. 87 偶 5, art. 88 偶 3 oraz
art. 89 偶 4, sk艂ada si臋 w艂a艣ciwemu komisarzowi wyborczemu;
2) zawiadomienie, o kt贸rym mowa w art. 89 偶 4, nie wymaga zebrania podpi-
s贸w obywateli popieraj膮cych utworzenie komitetu.
2014-02-28
㎏ancelaria Sejmu s. 147/204
Rozdzia艂 7
Zg艂aszanie kandydat贸w na radnych
Art. 399.
Prawo zg艂aszania kandydat贸w na radnych przys艂uguje:
1) komitetowi wyborczemu partii politycznej;
2) koalicyjnemu komitetowi wyborczemu;
3) komitetowi wyborczemu organizacji;
4) komitetowi wyborczemu wyborc贸w.
Art. 400.
偶 1. Komitet wyborczy partii politycznej obowi膮zany jest zawiadomi膰 Pa艅stwow膮
Komisj臋 Wyborcz膮 o utworzeniu komitetu w okresie od dnia og艂oszenia rozpo-
rz膮dzenia o zarz膮dzeniu wybor贸w do 70 dnia przed dniem wybor贸w.
偶 2. Do zawiadomienia, o kt贸rym mowa w 偶 1, za艂膮cza si臋:
1) o艣wiadczenia pe艂nomocnika wyborczego i pe艂nomocnika finansowego ko-
mitetu wyborczego o przyj臋ciu pe艂nomocnictwa, a w przypadku pe艂nomoc-
nika finansowego r贸wnie偶 o spe艂nieniu przez niego wymog贸w, o kt贸rych
mowa w art. 127 偶 2 i 3;
2) uwierzytelniony odpis z ewidencji partii politycznych;
3) wyci膮g ze statutu partii politycznej wskazuj膮cy, kt贸ry organ jest upowa偶nio-
ny do jej reprezentowania na zewn膮trz.
Art. 401.
偶 1. Koalicyjny komitet wyborczy mo偶e by膰 utworzony w okresie od dnia og艂osze-
nia rozporz膮dzenia o zarz膮dzeniu wybor贸w do 70 dnia przed dniem wybor贸w.
Pe艂nomocnik wyborczy koalicyjnego komitetu wyborczego zawiadamia Pa艅-
stwow膮 Komisj臋 Wyborcz膮 do 70 dnia przed dniem wybor贸w o utworzeniu
komitetu wyborczego.
偶 2. Do zawiadomienia, o kt贸rym mowa w 偶 1, za艂膮cza si臋:
1) umow臋 o zawi膮zaniu koalicji wyborczej, wraz z nast臋puj膮cymi danymi:
imionami, nazwiskami, adresami zamieszkania i numerami ewidencyjnymi
PESEL os贸b wchodz膮cych w sk艂ad komitetu wyborczego;
2) o艣wiadczenia pe艂nomocnika wyborczego i pe艂nomocnika finansowego o
przyj臋ciu pe艂nomocnictwa, a w przypadku pe艂nomocnika finansowego
r贸wnie偶 o spe艂nieniu przez niego wymog贸w, o kt贸rych mowa w art. 127 偶 2
i 3;
3) uwierzytelniony odpis z ewidencji partii politycznych, partii politycznych
tworz膮cych koalicj臋 wyborcz膮;
4) wyci膮gi ze statut贸w partii politycznych tworz膮cych koalicj臋 wyborcz膮
wskazuj膮ce, kt贸ry organ partii jest upowa偶niony do jej reprezentowania na
zewn膮trz.
2014-02-28
㎏ancelaria Sejmu s. 148/204
Art. 402.
偶 1. Komitet wyborczy organizacji obowi膮zany jest zawiadomi膰 komisarza wybor-
czego w艂a艣ciwego ze wzgl臋du na siedzib臋 organizacji o utworzeniu komitetu w
okresie od dnia og艂oszenia rozporz膮dzenia o zarz膮dzeniu wybor贸w do 70 dnia
przed dniem wybor贸w.
偶 2. W przypadku gdy komitet wyborczy organizacji zamierza zg艂osi膰 kandydat贸w
na radnych w wi臋cej ni偶 w jednym wojew贸dztwie, komitet wyborczy zawia-
damia Pa艅stwow膮 Komisj臋 Wyborcz膮 o utworzeniu komitetu w okresie od dnia
og艂oszenia rozporz膮dzenia o zarz膮dzeniu wybor贸w do 70 dnia przed dniem
wybor贸w.
偶 3. Do zawiadomie艅, o kt贸rych mowa w 偶 1 i 2, za艂膮cza si臋:
1) o艣wiadczenia pe艂nomocnika wyborczego i pe艂nomocnika finansowego ko-
mitetu wyborczego o przyj臋ciu pe艂nomocnictwa, a w wypadku pe艂nomocni-
ka finansowego r贸wnie偶 o spe艂nieniu przez niego wymog贸w, o kt贸rych
mowa w art. 127 偶 2 i 3;
2) uwierzytelniony odpis z Krajowego Rejestru S膮dowego albo za艣wiadczenie
organu nadzoruj膮cego o tym, 偶e wp艂yn臋艂a do niego informacja o za艂o偶eniu
stowarzyszenia zwyk艂ego, o kt贸rej mowa w art. 40 ust. 3 ustawy z dnia 7
kwietnia 1989 r. Prawo o stowarzyszeniach (Dz. U. z 2001 r. Nr 79, poz.
855, z p贸zn. zm.29));
3) wyci膮g ze statutu albo regulaminu dzia艂alno艣ci organizacji wskazuj膮cy or-
gan upowa偶niony do jej reprezentowania na zewn膮trz.
Art. 403.
偶 1. Obywatele, w liczbie co najmniej 15, maj膮cy prawo wybierania, mog膮 utwo-
rzy膰 komitet wyborczy wyborc贸w.
偶 2. Po zebraniu co najmniej 1000 podpis贸w obywateli maj膮cych prawo wybiera-
nia popieraj膮cych utworzenie komitetu wyborczego wyborc贸w, pe艂nomocnik
wyborczy zawiadamia Pa艅stwow膮 Komisj臋 Wyborcz膮 o utworzeniu komitetu,
z zastrze偶eniem 偶 3. Zawiadomienie mo偶e by膰 dokonane do 70 dnia przed
dniem wybor贸w.
偶 3. Je偶eli komitet wyborczy wyborc贸w zosta艂 utworzony w celu zg艂oszenia kan-
dydat贸w tylko w jednym wojew贸dztwie:
1) liczba obywateli, o kt贸rych mowa w 偶 1, wynosi 5;
2) liczba podpis贸w, o kt贸rych mowa w 偶 2, wynosi 20, a zawiadomienie, o kt贸-
rym mowa w 偶 2, sk艂ada si臋 komisarzowi wyborczemu w艂a艣ciwemu ze
wzgl臋du na siedzib臋 komitetu.
偶 4. Do zawiadomienia, o kt贸rym mowa w 偶 2 i 偶 3 pkt 2, za艂膮cza si臋:
1) o艣wiadczenie o utworzeniu komitetu wyborczego;
2) o艣wiadczenia pe艂nomocnika wyborczego i pe艂nomocnika finansowego o
przyj臋ciu pe艂nomocnictwa, a w przypadku pe艂nomocnika finansowego
29)
Zmiany tekstu jednolitego wymienionej ustawy zosta艂y og艂oszone w Dz. U. z 2003 r. Nr 96, poz.
874, z 2004 r. Nr 102, poz. 1055, z 2007 r. Nr 112, poz. 766 oraz z 2011 r. Nr 112, poz. 654.
2014-02-28
㎏ancelaria Sejmu s. 149/204
r贸wnie偶 o spe艂nieniu przez niego wymog贸w, o kt贸rych mowa w art. 127 偶 2
i 3;
3) wykaz obywateli, o kt贸rych mowa w 偶 2 albo 偶 3, zawieraj膮cy ich imiona,
nazwiska, adresy zamieszkania oraz numery ewidencyjne PESEL, a tak偶e
w艂asnor臋cznie z艂o偶one podpisy obywateli.
偶 5. W przypadku, gdy komitet wyborczy wyborc贸w zosta艂 utworzony jedynie w
celu zg艂oszenia kandydat贸w na radnych do rady gminy w gminie nieb臋d膮cej
miastem na prawach powiatu:
1) pe艂nomocnik wyborczy jest jednocze艣nie pe艂nomocnikiem finansowym tego
komitetu;
2) zawiadomienie o utworzeniu komitetu nie wymaga zebrania podpis贸w, o
kt贸rych mowa w 偶 3 pkt 2.
Art. 404.
偶 1. W przypadku odmowy przyj臋cia przez Pa艅stwow膮 Komisj臋 Wyborcz膮 zawia-
domienia o utworzeniu komitetu wyborczego, o kt贸rym mowa w art. 400 403,
pe艂nomocnikowi wyborczemu przys艂uguje prawo wniesienia skargi do S膮du
Najwy偶szego. Skarg臋 wnosi si臋 w terminie 3 dni od dnia dor臋czenia postano-
wienia Pa艅stwowej Komisji Wyborczej o odmowie przyj臋cia zawiadomienia.
偶 2. S膮d Najwy偶szy rozpatruje skarg臋 w sk艂adzie 3 s臋dzi贸w w post臋powaniu nie-
procesowym i wydaje orzeczenie w sprawie skargi w terminie 3 dni. Od orze-
czenia S膮du Najwy偶szego nie przys艂uguje 艣rodek prawny. Orzeczenie dor臋cza
si臋 pe艂nomocnikowi wyborczemu i Pa艅stwowej Komisji Wyborczej. Je偶eli S膮d
Najwy偶szy uzna skarg臋 za zasadn膮, Pa艅stwowa Komisja Wyborcza niezw艂ocz-
nie przyjmuje zawiadomienie o utworzeniu komitetu wyborczego.
Art. 405.
偶 1. W przypadku odmowy przyj臋cia przez komisarza wyborczego zawiadomienia
o utworzeniu komitetu wyborczego, o kt贸rym mowa w art. 402 偶 1 i art. 403 偶
3, pe艂nomocnikowi wyborczemu przys艂uguje prawo wniesienia odwo艂ania do
Pa艅stwowej Komisji Wyborczej. Odwo艂anie wnosi si臋 w terminie 3 dni od daty
dor臋czenia postanowienia komisarza wyborczego o odmowie przyj臋cia zawia-
domienia.
偶 2. Pa艅stwowa Komisja Wyborcza rozpatruje odwo艂anie i wydaje orzeczenie w
sprawie odwo艂ania w terminie 3 dni. Od postanowienia Pa艅stwowej Komisji
Wyborczej nie przys艂uguje 艣rodek prawny. Postanowienie dor臋cza si臋 pe艂no-
mocnikowi wyborczemu i komisarzowi wyborczemu. Je偶eli Pa艅stwowa Komi-
sja Wyborcza uzna odwo艂anie za zasadne, komisarz wyborczy niezw艂ocznie
przyjmuje zawiadomienie o utworzeniu komitetu wyborczego.
Art. 406.
偶 1. Pa艅stwowa Komisja Wyborcza informacj臋 o przyj臋tych przez ni膮 zawiado-
mieniach o utworzonych komitetach wyborczych og艂asza w Dzienniku Urz臋-
dowym Rzeczypospolitej Polskiej Monitor Polski i zamieszcza w Biuletynie
Informacji Publicznej.
2014-02-28
㎏ancelaria Sejmu s. 150/204
偶 2. Komisarz wyborczy informacj臋 o przyj臋tych zawiadomieniach o utworzonych
komitetach wyborczych zamieszcza w Biuletynie Informacji Publicznej.
Art. 407.
Na wniosek komitetu wyborczego odpowiednie organy maj膮 obowi膮zek wyda膰 po-
twierdzenie nadania numeru NIP oraz decyzj臋 o nadaniu numeru REGON, najp贸z-
niej do ko艅ca drugiego dnia roboczego nast臋puj膮cego po dniu zg艂oszenia wniosku o
nadanie numeru.
Rozdzia艂 8
Nadawanie numer贸w zarejestrowanym listom kandydat贸w
Art. 408.
Listy kandydat贸w zarejestrowane w wyborach do organ贸w stanowi膮cych jednostek
samorz膮du terytorialnego otrzymuj膮 numery ustalane w drodze losowania przez:
1) Pa艅stwow膮 Komisj臋 Wyborcz膮;
2) komisarzy wyborczych;
3) gminne komisje wyborcze.
Art. 409.
偶 1. Je偶eli komitet wyborczy zarejestrowa艂 listy kandydat贸w co najmniej w po艂o-
wie okr臋g贸w w wyborach do wszystkich sejmik贸w wojew贸dztw, w tym przy-
najmniej jedn膮 list臋 do ka偶dego sejmiku, listy kandydat贸w tego komitetu zare-
jestrowane w wyborach do sejmik贸w wojew贸dztw, rad powiat贸w i rad gmin
otrzymuj膮 jednolity numer.
偶 2. Je偶eli komitet wyborczy niespe艂niaj膮cy warunku okre艣lonego w 偶 1 zareje-
strowa艂 list臋 kandydat贸w w co najmniej jednym okr臋gu w wyborach do sejmi-
ku wojew贸dztwa i zarejestrowa艂 listy kandydat贸w w ponad po艂owie okr臋g贸w w
wyborach do wszystkich rad powiat贸w i rad miast na prawach powiat贸w na ob-
szarze tego wojew贸dztwa, w tym przynajmniej jedn膮 list臋 do ka偶dej z tych rad,
listy kandydat贸w tego komitetu zarejestrowane w wyborach do rad powiat贸w i
rad gmin na obszarze tego wojew贸dztwa, otrzymuj膮 jednolity numer, taki sam
jak listy kandydat贸w tego komitetu zarejestrowane w wyborach do sejmiku te-
go wojew贸dztwa.
偶 3. Je偶eli komitet wyborczy niespe艂niaj膮cy 偶adnego z warunk贸w okre艣lonych w 偶
1 i 2 zarejestrowa艂 list臋 kandydat贸w w co najmniej jednym okr臋gu w wyborach
do rady powiatu i zarejestrowa艂 listy kandydat贸w w ponad po艂owie okr臋g贸w w
wyborach do wszystkich rad gmin na obszarze tego powiatu w tym przynajm-
niej jedn膮 list臋 do ka偶dej z tych rad, listy kandydat贸w tego komitetu, zareje-
strowane w wyborach do rad gmin na obszarze tego powiatu otrzymuj膮 jednoli-
ty numer, taki sam jak listy kandydat贸w tego komitetu zarejestrowane w wybo-
rach do rady tego powiatu.
2014-02-28
㎏ancelaria Sejmu s. 151/204
Art. 410.
偶 1. Pa艅stwowa Komisja Wyborcza na podstawie rejestracji list kandydat贸w w wy-
borach do sejmik贸w wojew贸dztw przyznaje, najp贸zniej w 25 dniu przed dniem
wybor贸w, numery dla list kandydat贸w komitet贸w wyborczych spe艂niaj膮cych
warunek okre艣lony w art. 409 偶 1.
偶 2. Pa艅stwowa Komisja Wyborcza niezw艂ocznie podaje do publicznej wiadomo艣ci
informacj臋 o przyznanych numerach list kandydat贸w i zawiadamia o nich ko-
misarzy wyborczych wykonuj膮cych czynno艣ci o charakterze og贸lnowojew贸dz-
kim.
偶 3. Komisarz wyborczy wykonuj膮cy czynno艣ci o charakterze og贸lnowojew贸dz-
kim, na podstawie rejestracji list kandydat贸w w wyborach do sejmiku woje-
w贸dztwa, najp贸zniej w 23 dniu przed dniem wybor贸w, przyznaje zarejestrowa-
nym w wyborach do sejmiku wojew贸dztwa listom kandydat贸w komitet贸w nie-
spe艂niaj膮cych warunku wymienionego w art. 409 偶 1 numery:
1) dla list kandydat贸w komitet贸w wyborczych zarejestrowanych w wi臋cej ni偶
jednym okr臋gu wyborczym spo艣r贸d numer贸w nast臋puj膮cych po numerach
przyznanych w trybie 偶 1;
2) dla list kandydat贸w komitet贸w wyborczych zarejestrowanych w jednym
okr臋gu wyborczym spo艣r贸d numer贸w nast臋puj膮cych po numerach przy-
znanych w trybie pkt 1.
偶 4. Komisarz wyborczy, o kt贸rym mowa w 偶 3, niezw艂ocznie podaje do publicznej
wiadomo艣ci informacj臋 o przyznanych numerach list kandydat贸w i zawiadamia
o nich pozosta艂ych komisarzy wyborczych dzia艂aj膮cych na obszarze wojew贸dz-
twa.
偶 5. Komisarz wyborczy, na podstawie rejestracji list kandydat贸w w wyborach do
rad powiat贸w na obszarze jego w艂a艣ciwo艣ci, najp贸zniej w 21 dniu przed dniem
wybor贸w, przyznaje, odr臋bnie dla ka偶dego powiatu, zarejestrowanym w wybo-
rach do rad powiat贸w listom kandydat贸w komitet贸w niespe艂niaj膮cych 偶adnego
z warunk贸w okre艣lonych w art. 409 偶 1 i 2 numery:
1) dla list kandydat贸w komitet贸w wyborczych zarejestrowanych w wi臋cej ni偶
jednym okr臋gu wyborczym spo艣r贸d numer贸w nast臋puj膮cych po numerach
przyznanych w trybie 偶 3 pkt 2;
2) dla list kandydat贸w komitet贸w wyborczych zarejestrowanych w jednym
okr臋gu wyborczym spo艣r贸d numer贸w nast臋puj膮cych po numerach przy-
znanych w trybie pkt 1.
偶 6. Komisarz wyborczy niezw艂ocznie podaje do publicznej wiadomo艣ci informa-
cj臋 o przyznanych numerach list kandydat贸w i zawiadamia o nich gminne ko-
misje wyborcze dzia艂aj膮ce na obszarze jego w艂a艣ciwo艣ci.
偶 7. Gminna komisja wyborcza na podstawie rejestracji list kandydat贸w w wybo-
rach do rady gminy przyznaje zarejestrowanym w wyborach do rady gminy li-
stom kandydat贸w komitet贸w niespe艂niaj膮cych 偶adnego z warunk贸w okre艣lo-
nych w art. 409 numery:
1) dla list kandydat贸w komitet贸w wyborczych zarejestrowanych w wi臋cej ni偶
jednym okr臋gu wyborczym spo艣r贸d numer贸w nast臋puj膮cych po numerach
przyznanych w trybie 偶 5 pkt 2;
2014-02-28
㎏ancelaria Sejmu s. 152/204
2) dla list kandydat贸w komitet贸w wyborczych zarejestrowanych w jednym
okr臋gu wyborczym spo艣r贸d numer贸w nast臋puj膮cych po numerach przy-
znanych w trybie pkt 1.
偶 8. Gminna komisja wyborcza niezw艂ocznie podaje do publicznej wiadomo艣ci in-
formacj臋 o przyznanych numerach list kandydat贸w.
Rozdzia艂 9
Kampania wyborcza w programach publicznych nadawc贸w
radiowych i telewizyjnych
Art. 411.
偶 1. Komitet wyborczy ma prawo do nieodp艂atnego rozpowszechniania audycji
wyborczych w programach publicznych nadawc贸w radiowych i telewizyjnych:
1) og贸lnokrajowych je偶eli zarejestrowa艂 listy kandydat贸w co najmniej w po-
艂owie okr臋g贸w w wyborach do wszystkich sejmik贸w wojew贸dztw, w tym
przynajmniej jedn膮 list臋 do ka偶dego sejmiku;
2) regionalnych je偶eli zarejestrowa艂 list臋 kandydat贸w co najmniej w jednym
okr臋gu wyborczym.
偶 2. A膮czny czas rozpowszechniania audycji wyborczych wynosi:
1) w og贸lnokrajowych programach 15 godzin w Telewizji Polskiej i 20 go-
dzin w Polskim Radiu;
2) w regionalnych programach 15 godzin w ka偶dym programie Telewizji
Polskiej i 20 godzin w ka偶dym programie Polskiego Radia.
偶 3. W wyborach przedterminowych oraz w wyborach do nowych rad 艂膮czny czas
rozpowszechniania audycji wyborczych w odpowiednich programach regional-
nych wynosi 3 godziny w Telewizji Polskiej i 4 godziny w Polskim Radiu.
偶 4. W wyborach ponownych oraz w wyborach uzupe艂niaj膮cych prawo do nieod-
p艂atnego rozpowszechniania audycji wyborczych nie przys艂uguje.
偶 5. Podzia艂 czasu antenowego pomi臋dzy uprawnione komitety wyborcze jest do-
konywany proporcjonalnie do liczby zarejestrowanych list kandydat贸w w
okr臋gach, na obszarze obj臋tym regionalnym programem, na podstawie infor-
macji okr臋gowych komisji wyborczych w艂a艣ciwych dla tego obszaru.
Art. 412.
Na ustalenia dotycz膮ce podzia艂u czasu antenowego, o kt贸rym mowa w art. 411 偶 5,
komitetom wyborczym przys艂uguje skarga do komisarza wyborczego w艂a艣ciwego ze
wzgl臋du na siedzib臋 oddzia艂u Telewizji Polskiej lub Polskiego Radia. Skarg臋 wnosi
si臋 w terminie 48 godzin od dokonania ustalenia. Komisarz wyborczy rozpatruje
spraw臋 niezw艂ocznie i wydaje postanowienie. Od postanowienia komisarza wybor-
czego nie przys艂uguje 艣rodek prawny.
2014-02-28
㎏ancelaria Sejmu s. 153/204
Rozdzia艂 10
Przepisy szczeg贸lne dotycz膮ce wybor贸w do rad gmin
Art. 413.
Wybory do rad gmin, pod nadzorem Pa艅stwowej Komisji Wyborczej i komisarzy
wyborczych, przeprowadzaj膮:
1) gminne komisje wyborcze;
2) obwodowe komisje wyborcze.
Art. 414.
Radni s膮 wybierani w okr臋gach wyborczych bezpo艣rednio spo艣r贸d zg艂oszonych kan-
dydat贸w.
Art. 415.
W gminie nieb臋d膮cej miastem na prawach powiatu o wyborze na radnego rozstrzyga
liczba wa偶nie oddanych g艂os贸w na poszczeg贸lnych kandydat贸w.
Art. 416.
偶 1. W miastach na prawach powiatu podzia艂u mandat贸w pomi臋dzy listy kandyda-
t贸w dokonuje si臋 proporcjonalnie do 艂膮cznej liczby wa偶nie oddanych g艂os贸w
odpowiednio na kandydat贸w danej listy.
偶 2. W podziale mandat贸w, o kt贸rym mowa w 偶 1, uczestnicz膮 listy kandydat贸w
tych komitet贸w wyborczych, na kt贸rych listy w skali gminy oddano co naj-
mniej 5% wa偶nie oddanych g艂os贸w.
偶 3. Przepisy 偶 1 i 2 stosuje si臋 r贸wnie偶 do miast na prawach powiatu oraz dzielnic
miasta sto艂ecznego Warszawy.
Art. 417.
偶 1. Okr臋g wyborczy obejmuje cz臋艣膰 obszaru gminy.
偶 2. W gminach na terenach wiejskich okr臋giem wyborczym jest jednostka pomoc-
nicza gminy. Jednostki pomocnicze gminy 艂膮czy si臋 w celu utworzenia okr臋gu
lub dzieli si臋 na dwa lub wi臋cej okr臋g贸w wyborczych, je偶eli wynika to z ko-
nieczno艣ci zachowania jednolitej normy przedstawicielstwa.
偶 3. Jednostk臋 pomocnicz膮 gminy dzieli si臋 na dwa lub wi臋cej okr臋g贸w wybor-
czych r贸wnie偶 wtedy, gdy:
1) w gminie nieb臋d膮cej miastem na prawach powiatu liczba radnych wybiera-
nych w danej jednostce pomocniczej by艂aby wi臋ksza ni偶 1;
2) w mie艣cie na prawach powiatu liczba radnych wybieranych w danej jednost-
ce pomocniczej by艂aby wi臋ksza ni偶 10.
偶 4. W miastach przy tworzeniu okr臋g贸w wyborczych uwzgl臋dnia si臋 utworzone
jednostki pomocnicze.
2014-02-28
㎏ancelaria Sejmu s. 154/204
Art. 418.
偶 1. W ka偶dym okr臋gu wyborczym tworzonym dla wyboru rady w gminie nieb臋d膮-
cej miastem na prawach powiatu wybiera si臋 1 radnego.
偶 2. Dla wyboru rady w mie艣cie na prawach powiatu tworzy si臋 okr臋gi wyborcze,
w kt贸rych wybiera si臋 od 5 do 10 radnych.
Art. 419.
偶 1. Podzia艂 gminy na okr臋gi wyborcze jest sta艂y, z zastrze偶eniem art. 421.
偶 2. Podzia艂 na okr臋gi wyborcze, ich granice i numery oraz liczb臋 radnych wybie-
ranych w ka偶dym okr臋gu ustala, na wniosek w贸jta, rada gminy wed艂ug jednoli-
tej normy przedstawicielstwa obliczonej przez podzielenie liczby mieszka艅c贸w
gminy przez liczb臋 radnych wybieranych do danej rady, z uwzgl臋dnieniem art.
417 i nast臋puj膮cych zasad:
1) u艂amki liczby mandat贸w wybieranych w okr臋gu wyborczym r贸wne lub
wi臋ksze od 1/2, jakie wynikaj膮 z zastosowania normy przedstawicielstwa,
zaokr膮gla si臋 w g贸r臋 do liczby ca艂kowitej;
2) je偶eli w wyniku post臋powania, o kt贸rym mowa w pkt 1, liczba radnych wy-
bieranych w okr臋gach przewy偶sza liczby wynikaj膮ce z art. 373 i art. 418 偶
2, mandaty nadwy偶kowe odejmuje si臋 w tych okr臋gach wyborczych, w kt贸-
rych norma przedstawicielstwa jest najmniejsza; w przypadku gdy liczba
mandat贸w jest mniejsza od wynikaj膮cej z art. 373 i art. 418 偶 2, dodatkowe
mandaty przydziela si臋 tym okr臋gom wyborczym, w kt贸rych norma przed-
stawicielstwa jest najwi臋ksza.
偶 3. Przepisy 偶 2 stosuje si臋 odpowiednio do podzia艂u na okr臋gi wyborcze gminy
nieb臋d膮cej miastem na prawach powiatu.
偶 4. Uchwa艂臋 rady gminy w sprawie okr臋g贸w wyborczych og艂asza si臋 w woje-
w贸dzkim dzienniku urz臋dowym oraz podaje si臋 do publicznej wiadomo艣ci w
spos贸b zwyczajowo przyj臋ty. Po jednym egzemplarzu uchwa艂y przekazuje si臋
niezw艂ocznie wojewodzie i komisarzowi wyborczemu.
Art. 420.
偶 1. Na ustalenia rady gminy w sprawach okr臋g贸w wyborczych wyborcom, w licz-
bie co najmniej 15, przys艂uguje prawo wniesienia skargi do komisarza wybor-
czego w terminie 5 dni od daty podania do publicznej wiadomo艣ci uchwa艂y, o
kt贸rej mowa w art. 419 偶 4. Komisarz wyborczy rozpoznaje spraw臋 w terminie
5 dni i wydaje postanowienie, dor臋czaj膮c je niezw艂ocznie wnosz膮cym skarg臋
oraz radzie gminy.
偶 2. Od postanowienia komisarza wyborczego przys艂uguje odwo艂anie do Pa艅stwo-
wej Komisji Wyborczej w terminie 5 dni od daty jego dor臋czenia. Od orzecze-
nia Pa艅stwowej Komisji Wyborczej nie przys艂uguje 艣rodek prawny.
Art. 421.
偶 1. Zmiany granic okr臋g贸w wyborczych mog膮 by膰 dokonywane najp贸zniej na 3
miesi膮ce przed up艂ywem kadencji, je偶eli konieczno艣膰 taka wynika ze zmiany w
2014-02-28
㎏ancelaria Sejmu s. 155/204
podziale terytorialnym pa艅stwa, zmiany granic jednostek pomocniczych gmi-
ny, zmiany liczby mieszka艅c贸w danej gminy, zmiany liczby radnych w radzie
gminy lub zmiany liczby radnych wybieranych w okr臋gach wyborczych.
偶 2. Do zmian w podziale na okr臋gi wyborcze, o kt贸rych mowa w 偶 1, stosuje si臋
odpowiednio przepisy art. 419 偶 2 4 oraz art. 420.
Art. 422.
Informacj臋 o okr臋gach wyborczych, ich granicach i numerach, liczbie radnych wy-
bieranych w ka偶dym okr臋gu wyborczym oraz o wyznaczonej siedzibie gminnej ko-
misji wyborczej podaje do publicznej wiadomo艣ci w贸jt, w formie obwieszczenia,
najp贸zniej w 70 dniu przed dniem wybor贸w.
Art. 423.
W razie konieczno艣ci dokonania podzia艂u gminy na okr臋gi wyborcze przed wybora-
mi, o kt贸rych mowa w art. 372, terminy okre艣lone w art. 421 偶 1 i art. 422 nie obo-
wi膮zuj膮.
Art. 424.
Kandydaci zg艂aszani s膮 w formie list kandydat贸w. Przez list臋 kandydat贸w rozumie
si臋 r贸wnie偶 zg艂oszenie jednego kandydata.
Art. 425.
偶 1. Komitet wyborczy mo偶e zg艂osi膰 w ka偶dym okr臋gu wyborczym tylko jedn膮 li-
st臋 kandydat贸w.
偶 2. Lista kandydat贸w w wyborach do rady:
1) w gminie nieb臋d膮cej miastem na prawach powiatu mo偶e zawiera膰 tylko jed-
no nazwisko;
2) w mie艣cie na prawach powiatu nie mo偶e zawiera膰 mniej ni偶 5 nazwisk kan-
dydat贸w, z tym 偶e liczba kandydat贸w nie mo偶e by膰 wi臋ksza ni偶 dwukrot-
no艣膰 liczby radnych wybieranych w danym okr臋gu wyborczym.
偶 3. Na li艣cie, o kt贸rej mowa w 偶 2 pkt 2:
1) liczba kandydat贸w kobiet nie mo偶e by膰 mniejsza ni偶 35% liczby wszyst-
kich kandydat贸w na li艣cie;
2) liczba kandydat贸w m臋偶czyzn nie mo偶e by膰 mniejsza ni偶 35% liczby
wszystkich kandydat贸w na li艣cie.
偶 4. Kandydowa膰 mo偶na tylko w jednym okr臋gu wyborczym i tylko z jednej listy
kandydat贸w.
Art. 426.
偶 1. W zg艂oszeniu listy kandydat贸w podaje si臋:
1) nazw臋 komitetu wyborczego oraz dok艂adny adres jego siedziby;
2) nazw臋 rady gminy oraz numer okr臋gu wyborczego, do kt贸rego dokonuje si臋
zg艂oszenia;
2014-02-28
㎏ancelaria Sejmu s. 156/204
3) nazwiska i imiona, wiek oraz miejsce zamieszkania kandydat贸w; nazwiska
kandydat贸w umieszcza si臋 w kolejno艣ci ustalonej przez komitet wyborczy.
偶 2. Do ka偶dego zg艂oszenia nale偶y do艂膮czy膰 pisemne o艣wiadczenia kandydat贸w o
wyra偶eniu zgody na kandydowanie oraz o posiadaniu prawa wybieralno艣ci do
danej rady. Zgoda kandydata na kandydowanie w wyborach powinna zawiera膰
dane: imi臋 (imiona), nazwisko, nazwisko rodowe, imiona rodzic贸w, dat臋 i
miejsce urodzenia, obywatelstwo oraz numer ewidencyjny PESEL kandydata, a
tak偶e wskazanie jego przynale偶no艣ci do partii politycznej; zgod臋 na kandydo-
wanie kandydat opatruje dat膮 i w艂asnor臋cznym podpisem.
偶 3. W przypadku zg艂oszenia kandydatury obywatela Unii Europejskiej nieb臋d膮ce-
go obywatelem polskim do pisemnej zgody kandydata na kandydowanie do艂膮-
cza si臋 r贸wnie偶:
1) o艣wiadczenie kandydata okre艣laj膮ce ostatni adres zamieszkania w pa艅stwie
cz艂onkowskim Unii Europejskiej jego pochodzenia;
2) o艣wiadczenie kandydata, 偶e nie zosta艂 pozbawiony prawa do kandydowania
w pa艅stwie cz艂onkowskim Unii Europejskiej jego pochodzenia;
3) o艣wiadczenie kandydata, 偶e nie pe艂ni on urz臋du, kt贸ry obj臋ty jest zakazem
艂膮czenia funkcji.
偶 4. W przypadku w膮tpliwo艣ci co do tre艣ci o艣wiadczenia, o kt贸rym mowa w 偶 3
pkt 2, kandydat mo偶e zosta膰 zobowi膮zany przez w艂a艣ciwy organ wyborczy do
przed艂o偶enia przed albo po wyborach za艣wiadczenia wydanego przez w艂a艣ciwy
organ administracyjny pa艅stwa cz艂onkowskiego Unii Europejskiej jego pocho-
dzenia, potwierdzaj膮cego, 偶e nie pozbawiono go prawa do kandydowania w
wyborach w tym pa艅stwie cz艂onkowskim lub 偶e organowi temu nic nie wiado-
mo o pozbawieniu go takiego prawa.
偶 5. W przypadku zg艂oszenia kandydatury obywatela polskiego urodzonego przed
dniem 1 sierpnia 1972 r. do pisemnej zgody kandydata na kandydowanie do艂膮-
cza si臋 r贸wnie偶 o艣wiadczenie, o kt贸rym mowa w art. 7 ust. 1 ustawy z dnia 18
pazdziernika 2006 r. o ujawnianiu informacji o dokumentach organ贸w bezpie-
cze艅stwa pa艅stwa z lat 1944 1990 oraz tre艣ci tych dokument贸w, albo informa-
cj臋, o kt贸rej mowa w art. 7 ust. 3a tej ustawy.
偶 6. W zg艂oszeniu mo偶na wnosi膰 o oznaczenie kandydatury nazw膮 lub skr贸tem na-
zwy partii politycznej lub organizacji popieraj膮cej kandydata (nie wi臋cej jed-
nak ni偶 jedn膮 nazw膮 lub jednym skr贸tem nazwy sk艂adaj膮cymi si臋 z nie wi臋cej
ni偶 45 znak贸w drukarskich, wliczaj膮c spacje). Fakt poparcia kandydatury po-
winien by膰 potwierdzony pisemnie przez w艂a艣ciwy statutowo organ partii lub
organizacji; potwierdzenie sk艂ada si臋 艂膮cznie ze zg艂oszeniem.
偶 7. Do zg艂oszenia listy kandydat贸w nale偶y do艂膮czy膰 dokument potwierdzaj膮cy
przyj臋cie przez w艂a艣ciwy organ wyborczy zawiadomienia o utworzeniu komite-
tu wyborczego.
Art. 427.
偶 1. Ka偶da zg艂aszana lista kandydat贸w powinna by膰 poparta podpisami:
1) co najmniej 25 wyborc贸w je偶eli dotyczy zg艂oszenia w gminie nieb臋d膮cej
miastem na prawach powiatu;
2014-02-28
㎏ancelaria Sejmu s. 157/204
2) co najmniej 150 wyborc贸w je偶eli dotyczy zg艂oszenia w mie艣cie na pra-
wach powiatu.
偶 2. Wyborca mo偶e udzieli膰 poparcia dowolnej liczbie list kandydat贸w. Wycofanie
udzielonego poparcia nie rodzi skutk贸w prawnych.
偶 3. Wyborca udzielaj膮cy poparcia li艣cie sk艂ada podpis obok czytelnie wpisanego
jego nazwiska i imienia, adresu zamieszkania oraz numeru ewidencyjnego PE-
SEL.
偶 4. Wykaz podpis贸w musi zawiera膰 na ka偶dej stronie nazw臋 komitetu wyborczego
zg艂aszaj膮cego list臋, numer okr臋gu wyborczego, w kt贸rym lista jest zg艂aszana,
nazwiska i imiona zg艂aszanych kandydat贸w oraz adnotacj臋:
Udzielam poparcia li艣cie kandydat贸w zg艂aszanej przez ...................................
(nazwa komitetu wyborczego) w okr臋gu wyborczym nr ........ (numer okr臋gu)
w wyborach do Rady ........................................ (nazwa rady) zarz膮dzonych na
................................... (dzie艅, miesi膮c, rok). .
Art. 428.
偶 1. Listy kandydat贸w, odr臋bnie dla ka偶dego okr臋gu wyborczego, zg艂asza si臋 do
gminnej komisji wyborczej najp贸zniej w 40 dniu przed dniem wybor贸w do go-
dziny 2400, wraz z wykazem podpis贸w.
偶 2. Zg艂oszenia listy dokonuje pe艂nomocnik wyborczy komitetu wyborczego lub
upowa偶niona przez niego osoba, zwani dalej osob膮 zg艂aszaj膮c膮 list臋 . Do
zg艂oszenia za艂膮cza si臋 dokument, wydany przez komitet wyborczy, stwierdza-
j膮cy ustanowienie pe艂nomocnika wyborczego, z podaniem jego nazwiska i
imienia oraz dok艂adnego adresu zamieszkania i numeru ewidencyjnego PESEL.
偶 3. Je偶eli zg艂oszenia listy dokonuje osoba upowa偶niona przez pe艂nomocnika wy-
borczego, do zg艂oszenia za艂膮cza si臋 r贸wnie偶 upowa偶nienie, o kt贸rym mowa w
偶 2, wydane przez pe艂nomocnika wyborczego.
偶 4. Po dokonaniu zg艂oszenia uzupe艂nienie listy o nazwiska kandydat贸w lub zmia-
ny kandydat贸w albo ich kolejno艣ci na li艣cie s膮 niedopuszczalne.
Art. 429.
Gminna komisja wyborcza, przyjmuj膮c zg艂oszenie, niezw艂ocznie bada, czy zg艂osze-
nie jest zgodne z przepisami kodeksu. Na ka偶dym zg艂oszeniu komisja odnotowuje
dat臋 i godzin臋 oraz liczb臋 porz膮dkow膮 jego wp艂ywu.
Art. 430.
偶 1. Je偶eli gminna komisja wyborcza stwierdzi, na podstawie dost臋pnych urz臋dowo
dokument贸w, a w razie potrzeby r贸wnie偶 wyja艣nie艅 wyborc贸w, 偶e zg艂oszenie
nie uzyska艂o wymaganego w my艣l art. 427 poparcia wyborc贸w, w贸wczas od-
mawia jego przyj臋cia, wskazuj膮c stwierdzone wady, i zwraca zg艂oszenie osobie
zg艂aszaj膮cej list臋.
偶 2. Je偶eli usuni臋cie wskazanych wad zg艂oszenia nie jest mo偶liwe w terminie usta-
lonym dla dokonywania zg艂osze艅, komisja odmawia rejestracji zg艂oszenia i
niezw艂ocznie zawiadamia o tym osob臋 zg艂aszaj膮c膮 list臋.
2014-02-28
㎏ancelaria Sejmu s. 158/204
Art. 431.
偶 1. Je偶eli gminna komisja wyborcza stwierdzi inne wady zg艂oszenia ani偶eli te, o
kt贸rych mowa w art. 430, w贸wczas wzywa osob臋 zg艂aszaj膮c膮 list臋 do ich usu-
ni臋cia w terminie 3 dni. W przypadku nieusuni臋cia wskazanych wad w terminie
komisja odmawia rejestracji zg艂oszenia w ca艂o艣ci lub co do poszczeg贸lnych
kandydat贸w. W razie odmowy rejestracji w odniesieniu do niekt贸rych kandy-
dat贸w zg艂oszenie rejestruje si臋 w zakresie nieobj臋tym odmow膮, o ile liczba
kandydat贸w nieobj臋tych odmow膮 nie jest ni偶sza ni偶 minimalna wymagana
liczba kandydat贸w na li艣cie.
偶 2. Je偶eli wada zg艂oszenia polega na niespe艂nieniu wymogu, o kt贸rym mowa w
art. 425 偶 3, komisja wzywa pe艂nomocnika do jej usuni臋cia w terminie 3 dni;
przepisu art. 428 偶 4 nie stosuje si臋. W przypadku nieusuni臋cia wady w termi-
nie komisja postanawia o odmowie rejestracji zg艂oszenia w ca艂o艣ci.
Art. 432.
偶 1. Uchwa艂y gminnej komisji wyborczej, o kt贸rych mowa w art. 430 oraz art. 431,
wraz z uzasadnieniem dor臋cza si臋 niezw艂ocznie osobie zg艂aszaj膮cej list臋. Od
uchwa艂y osobie zg艂aszaj膮cej list臋 przys艂uguje prawo wniesienia odwo艂ania do
komisarza wyborczego w terminie 3 dni od daty jej dor臋czenia, kt贸ry rozpatru-
je odwo艂anie w terminie 3 dni i wydaje postanowienie w sprawie odwo艂ania.
偶 2. Na postanowienie komisarza wyborczego uznaj膮ce odwo艂anie za nieuzasad-
nione osobie zg艂aszaj膮cej list臋 przys艂uguje prawo wniesienia skargi do Pa艅-
stwowej Komisji Wyborczej w terminie 3 dni od daty dor臋czenia postanowie-
nia komisarza wyborczego. Pa艅stwowa Komisja Wyborcza rozpatruje skarg臋 i
wydaje postanowienie w terminie 3 dni. Od postanowienia Pa艅stwowej Komi-
sji Wyborczej nie przys艂uguje 艣rodek prawny.
Art. 433.
偶 1. Gminna komisja wyborcza niezw艂ocznie rejestruje we wskazanym okr臋gu wy-
borczym zg艂oszenie listy kandydat贸w dokonane zgodnie z przepisami kodeksu,
sporz膮dzaj膮c protok贸艂 rejestracji. Po jednym egzemplarzu protoko艂u dor臋cza
si臋 osobie zg艂aszaj膮cej list臋 i przesy艂a komisarzowi wyborczemu.
偶 2. Komisja przekazuje niezw艂ocznie o艣wiadczenia lub informacje, o kt贸rych
mowa w art. 426 偶 5, do oddzia艂owego biura lustracyjnego Instytutu Pami臋ci
Narodowej Komisji 艢cigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu w艂a-
艣ciwego ze wzgl臋du na miejsce zamieszkania kandydata.
Art. 434.
偶 1. Je偶eli w terminie przewidzianym dla zg艂oszenia list kandydat贸w nie zostanie w
danym okr臋gu wyborczym zg艂oszona 偶adna lista albo zostanie zg艂oszona tylko
jedna lista, a liczba zg艂oszonych kandydat贸w jest r贸wna liczbie radnych wybie-
ranych w okr臋gu b膮dz mniejsza od niej, gminna komisja wyborcza niezw艂ocz-
nie wzywa, przez rozplakatowanie obwieszcze艅, do dokonania dodatkowych
zg艂osze艅. W takim przypadku termin zg艂aszania list kandydat贸w ulega przed艂u-
偶eniu o 5 dni, licz膮c od dnia rozplakatowania obwieszczenia.
2014-02-28
㎏ancelaria Sejmu s. 159/204
偶 2. Je偶eli w danym okr臋gu wyborczym pomimo post臋powania, o kt贸rym mowa w
偶 1, nie zosta艂a zarejestrowana 偶adna lista kandydat贸w albo zosta艂a zarejestro-
wana tylko jedna lista kandydat贸w, wybor贸w w tym okr臋gu nie przeprowadza
si臋. O przyczynach nieprzeprowadzenia wybor贸w komisja niezw艂ocznie po-
wiadamia wyborc贸w w drodze obwieszczenia, kt贸rego druk i rozplakatowanie
zapewnia w贸jt.
Art. 435.
偶 1. Gminna komisja wyborcza zarz膮dza wydrukowanie obwieszczenia o zareje-
strowanych listach kandydat贸w, zawieraj膮cego ich numery, skr贸ty nazw komi-
tet贸w, dane o kandydatach umieszczone w zg艂oszeniach list wraz z oznacze-
niem, o kt贸rym mowa w art. 426 偶 6. W obwieszczeniu podaje si臋 r贸wnie偶
tre艣膰 o艣wiadcze艅, o kt贸rych mowa w art. 7 ust. 1 ustawy z dnia 18 pazdziernika
2006 r. o ujawnianiu informacji o dokumentach organ贸w bezpiecze艅stwa pa艅-
stwa z lat 1944 1990 oraz tre艣ci tych dokument贸w, w zakresie okre艣lonym w
art. 13 tej ustawy.
偶 2. Obwieszczenie, o kt贸rym mowa w 偶 1, przekazuje si臋 w贸jtowi, kt贸ry zapewnia
jego druk i rozplakatowanie na obszarze gminy najp贸zniej w 20 dniu przed
dniem wybor贸w. Jeden egzemplarz obwieszczenia przesy艂a si臋 niezw艂ocznie
komisarzowi wyborczemu.
Art. 436.
偶 1. Gminna komisja wyborcza skre艣la z zarejestrowanej listy kandydat贸w nazwi-
sko kandydata, kt贸ry zmar艂, utraci艂 prawo wybieralno艣ci, z艂o偶y艂 nieprawdziwe
o艣wiadczenie, o kt贸rym mowa w art. 426 偶 2, zosta艂 zg艂oszony jako kandydat
do wi臋cej ni偶 jednego organu stanowi膮cego, o kt贸rym mowa w art. 5 pkt 3, w
wi臋cej ni偶 jednym okr臋gu wyborczym lub na wi臋cej ni偶 jednej li艣cie kandyda-
t贸w lub z艂o偶y艂 o艣wiadczenie na pi艣mie o wycofaniu zgody na kandydowanie, i
zawiadamia o tym niezw艂ocznie w艂a艣ciwego pe艂nomocnika wyborczego.
偶 2. Je偶eli skre艣lenie nazwiska kandydata nast膮pi艂o wskutek 艣mierci kandydata i
powoduje, 偶e w okr臋gu wyborczym liczba kandydat贸w jest r贸wna liczbie rad-
nych wybieranych w tym okr臋gu lub mniejsza od niej, komisja informuje w艂a-
艣ciwego pe艂nomocnika wyborczego o mo偶liwo艣ci zg艂oszenia nowego kandyda-
ta. Uzupe艂nienia listy dokonuje si臋 najp贸zniej w 10 dniu przed dniem wybo-
r贸w; w takim przypadku przepisu art. 427 偶 1 nie stosuje si臋.
偶 3. Komisja uniewa偶nia rejestracj臋 listy, je偶eli pozostaje na niej mniej nazwisk
kandydat贸w ni偶 minimalna wymagana liczba kandydat贸w na li艣cie lub je偶eli
komitet wyborczy powiadomi komisj臋 o swoim rozwi膮zaniu. Od uchwa艂y ko-
misji nie przys艂uguje 艣rodek prawny.
偶 4. O艣wiadczenie o wycofaniu zgody na kandydowanie z艂o偶one w terminie kr贸t-
szym ni偶 14 dni przed dniem wybor贸w nie wywo艂uje skutku, o kt贸rym mowa w
偶 1, chyba 偶e na li艣cie nie pozostaje nazwisko 偶adnego kandydata.
偶 5. O skre艣leniu nazwiska kandydata i zg艂oszeniu nowego kandydata, a tak偶e o
uniewa偶nieniu zarejestrowanej listy kandydat贸w z przyczyn, o kt贸rych mowa
w 偶 3, komisja zawiadamia niezw艂ocznie wyborc贸w danego okr臋gu wyborcze-
go oraz komisarza wyborczego.
2014-02-28
㎏ancelaria Sejmu s. 160/204
偶 6. W przypadku rozwi膮zania komitetu wyborczego w trybie, o kt贸rym mowa w
art. 101 偶 1, w艂a艣ciwa terytorialna komisja wyborcza uniewa偶nia rejestracj臋 list
tego komitetu.
Art. 437.
偶 1. Gminna komisja wyborcza po zarejestrowaniu list kandydat贸w zarz膮dza wy-
drukowanie, odr臋bnie dla ka偶dego okr臋gu wyborczego, kart do g艂osowania i
zapewnia ich przekazanie obwodowym komisjom wyborczym w trybie okre-
艣lonym przez komisarza wyborczego.
偶 2. Je偶eli po wydrukowaniu kart do g艂osowania komisja skre艣li z listy kandydat贸w
nazwisko kandydata z przyczyn, o kt贸rych mowa w art. 436 偶 1, nazwisko kan-
dydata pozostawia si臋 na wydrukowanych kartach do g艂osowania. Informacje o
skre艣leniu oraz o warunkach wa偶no艣ci g艂osu oddanego na takiej karcie komisja
podaje do publicznej wiadomo艣ci w formie obwieszczenia i zapewnia jego roz-
plakatowanie w lokalach wyborczych w dniu wybor贸w.
偶 3. Przepis 偶 2 stosuje si臋 odpowiednio, je偶eli komisja wyborcza uniewa偶nia reje-
stracj臋 listy kandydat贸w z przyczyn, o kt贸rych mowa w art. 436 偶 3.
Art. 438.
偶 1. Na karcie do g艂osowania w okr臋gu wyborczym umieszcza si臋 listy kandydat贸w
zarejestrowane w danym okr臋gu wed艂ug nadanych im numer贸w, wymieniaj膮c
nazwiska i imiona kandydat贸w ka偶dej z list w kolejno艣ci ich umieszczenia na
li艣cie, wraz ze skr贸tami nazw komitet贸w wyborczych.
偶 2. Nazwisko i imi臋 (imiona) kandydata jest poprzedzone z lewej strony kratk膮
przeznaczon膮 na postawienie znaku oznaczaj膮cego g艂os oddany na danego
kandydata.
Art. 439.
偶 1. W wyborach radnych w gminie nieb臋d膮cej miastem na prawach powiatu wy-
borca g艂osuje na okre艣lonego kandydata, stawiaj膮c znak (dwie przecinaj膮ce
si臋 linie w obr臋bie kratki) w kratce z lewej strony obok nazwiska tego kandyda-
ta.
偶 2. Za niewa偶ny uznaje si臋 g艂os, je偶eli na karcie do g艂osowania postawiono znak
w kratce z lewej strony obok nazwiska wi臋cej ni偶 jednego kandydata lub
nie postawiono znaku w kratce z lewej strony obok nazwiska 偶adnego
kandydata. G艂os jest r贸wnie偶 niewa偶ny, je偶eli znak postawiono w kratce
wy艂膮cznie przy nazwisku kandydata w sytuacji okre艣lonej w art. 437 偶 2.
Art. 440.
偶 1. W wyborach radnych w mie艣cie na prawach powiatu wyborca g艂osuje tylko na
jedn膮 list臋 kandydat贸w, stawiaj膮c znak w kratce z lewej strony obok na-
zwiska jednego z kandydat贸w z tej listy, przez co wskazuje jego pierwsze艅stwo
do uzyskania mandatu.
偶 2. Za niewa偶ny uznaje si臋 g艂os, je偶eli na karcie do g艂osowania postawiono znak
w kratce z lewej strony obok nazwisk dw贸ch lub wi臋kszej liczby kandyda-
2014-02-28
㎏ancelaria Sejmu s. 161/204
t贸w z r贸偶nych list lub nie postawiono tego znaku w kratce z lewej strony obok
nazwiska 偶adnego kandydata z kt贸rejkolwiek z list.
偶 3. Je偶eli znak postawiono w kratce z lewej strony wy艂膮cznie przy nazwisku
kandydata z jednej tylko listy w sytuacji okre艣lonej w art. 437 偶 2, g艂os taki
uznaje si臋 za wa偶ny i oddany na t臋 list臋.
偶 4. Je偶eli znak postawiono w kratce z lewej strony obok nazwisk dw贸ch lub
wi臋kszej liczby kandydat贸w, ale z tej samej listy, g艂os uznaje si臋 za wa偶ny i
oddany na wskazan膮 list臋 z przyznaniem pierwsze艅stwa do uzyskania mandatu
temu kandydatowi, przy kt贸rego nazwisku znak jest umieszczony w pierw-
szej kolejno艣ci.
Art. 441.
Na podstawie protoko艂贸w otrzymanych od obwodowych komisji wyborczych gmin-
na komisja wyborcza ustala wyniki g艂osowania i wyniki wybor贸w do rady gminy
odr臋bnie dla ka偶dego okr臋gu wyborczego.
Art. 442.
偶 1. Gminna komisja wyborcza sporz膮dza zestawienie wynik贸w g艂osowania w
okr臋gu wyborczym, na urz臋dowym formularzu, w trzech egzemplarzach.
偶 2. W zestawieniu wymienia si臋 odpowiednio liczby:
1) os贸b uprawnionych do g艂osowania;
2) wyborc贸w, kt贸rym wydano karty do g艂osowania;
3) wyborc贸w g艂osuj膮cych przez pe艂nomocnika;
4) kart wyj臋tych z urny, w tym:
a) kart niewa偶nych,
b) kart wa偶nych;
5) g艂os贸w niewa偶nych;
6) g艂os贸w wa偶nie oddanych 艂膮cznie na wszystkie listy kandydat贸w, a w przy-
padku gmin nieb臋d膮cych miastami na prawach powiatu na wszystkich
kandydat贸w;
7) g艂os贸w wa偶nie oddanych na ka偶d膮 z list kandydat贸w w przypadku wybo-
r贸w do rad w miastach na prawach powiatu;
8) g艂os贸w wa偶nie oddanych na poszczeg贸lnych kandydat贸w.
偶 3. Na podstawie zestawie艅, o kt贸rych mowa w 偶 1, gminna komisja wyborcza
ustala wyniki wybor贸w radnych w okr臋gach wyborczych.
Art. 443.
偶 1. W wyborach do rady w gminie nieb臋d膮cej miastem na prawach powiatu za
wybranych w danym okr臋gu wyborczym uwa偶a si臋 tych kandydat贸w, kt贸rzy
otrzymali kolejno najwi臋ksz膮 liczb臋 wa偶nie oddanych g艂os贸w.
偶 2. Je偶eli dw贸ch lub wi臋cej kandydat贸w otrzyma r贸wn膮 liczb臋 g艂os贸w uprawnia-
j膮c膮 do uzyskania mandatu, o wyborze decyduje wi臋ksza liczba obwod贸w, w
kt贸rych kandydaci otrzymali najwi臋ksz膮 liczb臋 g艂os贸w, a gdyby i liczby obwo-
d贸w by艂y r贸wne rozstrzyga losowanie przeprowadzone przez komisj臋.
2014-02-28
㎏ancelaria Sejmu s. 162/204
偶 3. Tryb przeprowadzenia losowania, o kt贸rym mowa w 偶 2, okre艣la Pa艅stwowa
Komisja Wyborcza.
Art. 444.
偶 1. W wyborach do rady w mie艣cie na prawach powiatu gminna komisja wybor-
cza, na podstawie zestawienia, o kt贸rym mowa w art. 442, dokonuje podzia艂u
mandat贸w w ka偶dym okr臋gu wyborczym pomi臋dzy listy kandydat贸w w spos贸b
nast臋puj膮cy:
1) liczb臋 g艂os贸w wa偶nie oddanych na ka偶d膮 z list w okr臋gu wyborczym dzieli
si臋 kolejno przez 1; 2; 3; 4 i dalsze kolejne liczby, a偶 do chwili, gdy z
otrzymanych w ten spos贸b iloraz贸w da si臋 uszeregowa膰 tyle kolejno naj-
wi臋kszych liczb, ile wynosi liczba mandat贸w do rozdzielenia mi臋dzy listy;
2) ka偶dej li艣cie przyznaje si臋 tyle mandat贸w, ile spo艣r贸d ustalonego w powy偶-
szy spos贸b szeregu iloraz贸w przypada jej liczb kolejno najwi臋kszych.
偶 2. Je偶eli kilka list uzyska艂o ilorazy r贸wne ostatniej liczbie z liczb uszeregowa-
nych w podany wy偶ej spos贸b, a tych list jest wi臋cej ni偶 mandat贸w do rozdzie-
lenia, pierwsze艅stwo maj膮 listy w kolejno艣ci og贸lnej liczby oddanych na nie
g艂os贸w. Gdyby na dwie lub wi臋cej list oddano r贸wn膮 liczb臋 g艂os贸w, o pierw-
sze艅stwie rozstrzyga liczba obwod贸w g艂osowania, w kt贸rych na dan膮 list臋 od-
dano wi臋ksz膮 liczb臋 g艂os贸w. Je偶eli i te liczby by艂yby r贸wne, w贸wczas o pierw-
sze艅stwie rozstrzyga losowanie przeprowadzone przez komisj臋. Tryb przepro-
wadzenia losowania okre艣la Pa艅stwowa Komisja Wyborcza.
偶 3. Mandaty przypadaj膮ce danej li艣cie kandydat贸w uzyskuj膮 kandydaci w kolejno-
艣ci wynikaj膮cej z otrzymanej liczby g艂os贸w w ramach listy. Przy r贸wnej liczbie
g艂os贸w stosuje si臋 odpowiednio art. 233.
Art. 445.
偶 1. Po ustaleniu wynik贸w wybor贸w we wszystkich okr臋gach wyborczych, zgodnie
z zasadami okre艣lonymi w art. 443 i art. 444, gminna komisja wyborcza spo-
rz膮dza w trzech egzemplarzach protok贸艂 z wybor贸w do rady gminy.
偶 2. W protokole podaje si臋, wed艂ug okr臋g贸w wyborczych, liczb臋 radnych wybie-
ranych w okr臋gu oraz nazwiska i imiona wybranych radnych z podaniem ozna-
czenia listy, z kt贸rej zostali wybrani; w protokole podaje si臋 r贸wnie偶 ewentual-
n膮 liczb臋 nieobsadzonych mandat贸w.
偶 3. W protokole podaje si臋 r贸wnie偶 przebieg losowania, o kt贸rym mowa w art.
443 偶 2 oraz w art. 444 偶 2.
偶 4. Do protoko艂u za艂膮cza si臋 zestawienia wynik贸w g艂osowania w okr臋gach wybor-
czych.
偶 5. Protok贸艂 podpisuj膮 wszystkie osoby wchodz膮ce w sk艂ad komisji wyborczej
obecne przy jego sporz膮dzaniu. Protok贸艂 opatruje si臋 piecz臋ci膮 komisji.
偶 6. Pe艂nomocnikom wyborczym i cz艂onkom komisji przys艂uguje prawo wniesienia
do protoko艂u uwag z wymienieniem konkretnych zarzut贸w. Przepis art. 75 偶 6
stosuje si臋 odpowiednio.
2014-02-28
㎏ancelaria Sejmu s. 163/204
Art. 446.
Gminna komisja wyborcza niezw艂ocznie podaje do publicznej wiadomo艣ci wyniki
g艂osowania i wyniki wybor贸w w okr臋gach wyborczych poprzez wywieszenie w swo-
jej siedzibie w miejscu 艂atwo dost臋pnym dla wyborc贸w jednego z egzemplarzy pro-
toko艂u z wybor贸w do rady gminy wraz z zestawieniami, o kt贸rych mowa w art. 442.
Art. 447.
偶 1. Przewodnicz膮cy komisji wyborczej przekazuje niezw艂ocznie komisarzowi wy-
borczemu, w zapiecz臋towanym pakiecie, jeden egzemplarz protoko艂u z wybo-
r贸w wraz z protoko艂ami g艂osowania w obwodach g艂osowania, w trybie okre-
艣lonym przez Pa艅stwow膮 Komisj臋 Wyborcz膮.
偶 2. Pa艅stwowa Komisja Wyborcza mo偶e okre艣li膰 zasady i tryb wcze艣niejszego
przekazywania danych z protoko艂u z wybor贸w za po艣rednictwem sieci elektro-
nicznego przesy艂ania danych.
偶 3. Pozosta艂e dokumenty z wybor贸w oraz piecz臋膰 przewodnicz膮cy komisji wybor-
czej przekazuje w depozyt w贸jtowi.
Art. 448.
偶 1. Po otrzymaniu protoko艂贸w od gminnej komisji wyborczej komisarz wyborczy
dokonuje sprawdzenia prawid艂owo艣ci ustalenia wynik贸w g艂osowania i wyni-
k贸w wybor贸w w okr臋gach wyborczych.
偶 2. W razie stwierdzenia nieprawid艂owo艣ci w ustaleniu wynik贸w, komisarz wy-
borczy zarz膮dza ponowne ustalenie tych wynik贸w i zawiadamia o tym nie-
zw艂ocznie Pa艅stwow膮 Komisj臋 Wyborcz膮. Przepisy art. 441 447 stosuje si臋
odpowiednio.
Art. 449.
Gminna komisja wyborcza wydaje radnym za艣wiadczenia o wyborze. Wz贸r za-
艣wiadczenia okre艣la Pa艅stwowa Komisja Wyborcza.
Rozdzia艂 11
Przepisy szczeg贸lne dotycz膮ce wybor贸w do rad powiat贸w
Art. 450.
Do wybor贸w do rad powiat贸w w zakresie nieuregulowanym stosuje si臋 odpowiednio
przepisy rozdzia艂u 10 dotycz膮ce wybor贸w do rad w miastach na prawach powiatu,
chyba 偶e przepisy niniejszego rozdzia艂u stanowi膮 inaczej.
Art. 451.
Wybory do rad powiat贸w, pod nadzorem Pa艅stwowej Komisji Wyborczej i komisa-
rzy wyborczych, przeprowadzaj膮:
1) powiatowe komisje wyborcze;
2) obwodowe komisje wyborcze.
2014-02-28
㎏ancelaria Sejmu s. 164/204
Art. 452.
偶 1. W razie zarz膮dzenia wybor贸w do rad powiat贸w na ten sam dzie艅, na kt贸ry za-
rz膮dzono wybory do rad gmin, g艂osowanie przeprowadzaj膮 obwodowe komisje
wyborcze powo艂ane dla wybor贸w do rad gmin, na podstawie tych samych spi-
s贸w wyborc贸w.
偶 2. W przypadku, o kt贸rym mowa w 偶 1, obwodowa komisja wyborcza sporz膮dza
oddzielnie protoko艂y g艂osowania w obwodach dla wybor贸w do rady gminy i
dla wybor贸w do rady powiatu, przekazuj膮c je odpowiednio gminnej i powiato-
wej komisji wyborczej.
Art. 453.
W ka偶dym okr臋gu wyborczym wybiera si臋 od 3 do 10 radnych.
Art. 454.
偶 1. W celu przeprowadzenia wybor贸w powiat dzieli si臋 na okr臋gi wyborcze.
偶 2. Okr臋giem wyborczym jest jedna gmina.
偶 3. W celu tworzenia okr臋g贸w mo偶liwe jest 艂膮czenie gmin tylko w przypadku, gdy
liczba radnych przypadaj膮ca na kt贸r膮kolwiek z gmin, wynikaj膮ca z normy
przedstawicielstwa dla okr臋g贸w, wynosi艂aby mniej ni偶 3.
偶 4. Podzia艂 gminy na dwa lub wi臋cej okr臋g贸w jest dopuszczalny jedynie w przy-
padku, gdyby liczba radnych przypadaj膮cych na t臋 gmin臋, wynikaj膮ca z normy
przedstawicielstwa dla okr臋g贸w, wynosi艂a wi臋cej ni偶 10.
偶 5. Utworzenie na obszarze gminy dw贸ch lub wi臋cej okr臋g贸w wyborczych wy-
maga porozumienia z rad膮 tej gminy; nale偶y przy tym uwzgl臋dni膰 podzia艂 da-
nej gminy na okr臋gi wyborcze dla wybor贸w do rad gmin.
偶 6. A膮czenie dw贸ch lub wi臋cej gmin w celu utworzenia okr臋gu wyborczego wy-
maga zasi臋gni臋cia opinii rad tych gmin.
偶 7. W miastach przy tworzeniu okr臋g贸w wyborczych uwzgl臋dnia si臋 utworzone
jednostki pomocnicze.
Art. 455.
Uchwa艂臋 rady powiatu w sprawie okr臋g贸w wyborczych og艂asza si臋 w wojew贸dzkim
dzienniku urz臋dowym oraz podaje do publicznej wiadomo艣ci w spos贸b zwyczajowo
przyj臋ty. Po jednym egzemplarzu uchwa艂y przesy艂a si臋 niezw艂ocznie ka偶dej radzie
gminy po艂o偶onej na obszarze powiatu oraz wojewodzie i komisarzowi wyborczemu.
Art. 456.
偶 1. Na ustalenia rady powiatu w sprawach okr臋g贸w wyborczych zainteresowanej
radzie gminy, a tak偶e wyborcom w liczbie co najmniej 15, przys艂uguje prawo
wniesienia skargi do komisarza wyborczego w terminie 5 dni od daty ich otrzy-
mania. Komisarz wyborczy rozpoznaje spraw臋 w terminie 5 dni i wydaje orze-
czenie, dor臋czaj膮c je niezw艂ocznie wnosz膮cym skarg臋 oraz radzie powiatu.
2014-02-28
㎏ancelaria Sejmu s. 165/204
偶 2. Od orzeczenia komisarza wyborczego przys艂uguje odwo艂anie do Pa艅stwowej
Komisji Wyborczej w terminie 5 dni od daty jego dor臋czenia. Od orzeczenia
Pa艅stwowej Komisji Wyborczej nie przys艂uguje 艣rodek prawny.
Art. 457.
偶 1. Liczba kandydat贸w na li艣cie nie mo偶e by膰 mniejsza ni偶 3 i wi臋ksza ni偶 dwu-
krotno艣膰 liczby radnych wybieranych w danym okr臋gu.
偶 2. W przypadku zg艂oszenia listy zawieraj膮cej 3 kandydat贸w:
1) liczba kandydat贸w kobiet,
2) liczba kandydat贸w m臋偶czyzn
nie mo偶e by膰 mniejsza ni偶 1.
偶 3. Ka偶da zg艂oszona lista kandydat贸w powinna by膰 poparta podpisami co naj-
mniej 200 wyborc贸w.
Art. 458.
W razie zarz膮dzenia wybor贸w do rad powiat贸w na ten sam dzie艅, na kt贸ry zarz膮dzo-
no wybory do rad gmin, komitety wyborcze zg艂aszaj膮ce listy kandydat贸w w wybo-
rach do rad powiat贸w mog膮 zg艂asza膰 r贸wnie偶 listy kandydat贸w na radnych do rad
gmin.
Rozdzia艂 12
Przepisy szczeg贸lne dotycz膮ce wybor贸w do sejmik贸w wojew贸dztw
Art. 459.
偶 1. Do wybor贸w do sejmik贸w wojew贸dztw w zakresie nieuregulowanym stosuje
si臋 odpowiednio przepisy rozdzia艂u 10 dotycz膮ce wybor贸w do rad w miastach
na prawach powiatu, chyba 偶e przepisy niniejszego rozdzia艂u stanowi膮 inaczej.
偶 2. Ilekro膰 w przepisach niniejszego rozdzia艂u jest mowa o powiecie rozumie si臋
przez to r贸wnie偶 miasta na prawach powiatu.
偶 3. Ilekro膰 w przepisach niniejszego rozdzia艂u jest mowa o powiatowej komisji
wyborczej rozumie si臋 przez to r贸wnie偶 miejsk膮 komisj臋 wyborcz膮 w mie艣cie
na prawach powiatu.
Art. 460.
Wybory do sejmik贸w wojew贸dztw, pod nadzorem Pa艅stwowej Komisji Wyborczej i
komisarzy wyborczych, przeprowadzaj膮:
1) wojew贸dzkie komisje wyborcze;
2) powiatowe komisje wyborcze;
3) obwodowe komisje wyborcze.
Art. 461.
偶 1. W razie zarz膮dzenia wybor贸w do sejmik贸w wojew贸dztw na ten sam dzie艅, na
kt贸ry zarz膮dzono wybory do rad powiat贸w:
2014-02-28
㎏ancelaria Sejmu s. 166/204
1) g艂osowanie przeprowadzaj膮 obwodowe komisje wyborcze powo艂ane dla
wybor贸w do rad powiat贸w, na podstawie tych samych spis贸w wyborc贸w;
2) powiatowe komisje wyborcze powo艂ane dla wybor贸w do rad powiat贸w spo-
rz膮dzaj膮 protoko艂y zbiorczych wynik贸w g艂osowania w powiecie dla wybo-
r贸w do sejmiku wojew贸dztwa.
偶 2. W przypadku, o kt贸rym mowa w 偶 1, sporz膮dzane s膮 odr臋bne protoko艂y g艂o-
sowania w obwodzie dla wybor贸w do sejmik贸w wojew贸dztw i dla wybor贸w do
rad powiat贸w.
偶 3. Miejskie komisje wyborcze w miastach na prawach powiatu sporz膮dzaj膮 pro-
toko艂y zbiorczych wynik贸w g艂osowania w mie艣cie dla wybor贸w do sejmiku
wojew贸dztwa.
偶 4. Przepisy 偶 1 3 stosuje si臋 odpowiednio w razie zarz膮dzenia na ten sam dzie艅
wybor贸w do sejmik贸w wojew贸dztw, rad powiat贸w i rad gmin.
Art. 462.
偶 1. W celu przeprowadzenia wybor贸w obszar wojew贸dztwa dzieli si臋 na okr臋gi
wyborcze.
偶 2. Okr臋giem wyborczym jest jeden powiat lub jego cz臋艣膰.
偶 3. A膮czenie powiat贸w w celu utworzenia okr臋gu wyborczego jest dopuszczalne
jedynie w przypadku, gdyby liczba radnych wybieranych w danym powiecie do
sejmiku wojew贸dztwa by艂a mniejsza ni偶 5.
偶 4. A膮czenie powiat贸w nie mo偶e narusza膰 wi臋zi spo艂ecznych 艂膮cz膮cych wyborc贸w
nale偶膮cych do mniejszo艣ci narodowych lub etnicznych, zamieszkuj膮cych na te-
rytorium 艂膮czonych powiat贸w.
偶 5. Podzia艂 powiatu na dwa lub wi臋cej okr臋g贸w jest dopuszczalny jedynie w przy-
padku, gdyby liczba radnych przypadaj膮ca na ten powiat, wynikaj膮ca z normy
przedstawicielstwa dla okr臋g贸w, wynosi艂a wi臋cej ni偶 15.
偶 6. Utworzenie na obszarze powiatu dw贸ch lub wi臋cej okr臋g贸w wyborczych wy-
maga porozumienia z rad膮 tego powiatu; nale偶y przy tym uwzgl臋dni膰 podzia艂
danego powiatu na okr臋gi wyborcze dla wybor贸w do rad powiat贸w.
偶 7. A膮czenie dw贸ch lub wi臋cej powiat贸w w celu utworzenia okr臋gu wyborczego
wymaga zasi臋gni臋cia opinii rad tych powiat贸w.
Art. 463.
偶 1. Podzia艂 na okr臋gi wyborcze, ich numery, granice oraz liczb臋 radnych wybiera-
nych w okr臋gu wyborczym ustala, na wniosek marsza艂ka, sejmik wojew贸dztwa
wed艂ug jednolitej normy przedstawicielstwa obliczonej przez podzielenie licz-
by mieszka艅c贸w wojew贸dztwa przez liczb臋 radnych wybieranych do danej ra-
dy, z uwzgl臋dnieniem art. 462 i nast臋puj膮cych zasad:
1) w okr臋gu wyborczym wybiera si臋 od 5 do 15 radnych;
2) w 偶adnym z powiat贸w stanowi膮cych jeden okr臋g wyborczy nie mog膮 by膰
wybierani radni w liczbie r贸wnej lub wi臋kszej ni偶 3/5 og贸lnej liczby danej
rady.
偶 2. Przepisy art. 455 i art. 456 stosuje si臋 odpowiednio.
2014-02-28
㎏ancelaria Sejmu s. 167/204
Art. 464.
Ka偶da zg艂aszana lista kandydat贸w powinna by膰 poparta podpisami co najmniej 300
wyborc贸w.
Art. 465.
W razie skre艣lenia nazwiska kandydata wskutek jego 艣mierci, powoduj膮cego sytua-
cj臋, o kt贸rej mowa w art. 436 偶 2, wojew贸dzka komisja wyborcza informuje w艂a艣ci-
wego pe艂nomocnika o mo偶liwo艣ci zg艂oszenia nowego kandydata najp贸zniej w 10
dniu przed dniem wybor贸w.
Art. 466.
偶 1. W razie zarz膮dzenia wybor贸w do sejmik贸w wojew贸dztw na ten sam dzie艅, na
kt贸ry zarz膮dzono wybory do rad powiat贸w, komitety wyborcze zg艂aszaj膮ce
kandydat贸w w wyborach do sejmiku wojew贸dztwa mog膮 zg艂asza膰 r贸wnie偶
kandydat贸w na radnych do rad powiat贸w.
偶 2. Ka偶dy komitet wyborczy mo偶e zg艂osi膰 w wyborach do danej rady w okr臋gu
wyborczym tylko jedn膮 list臋 kandydat贸w.
Art. 467.
W razie zarz膮dzenia wybor贸w do sejmik贸w wojew贸dztw na ten sam dzie艅, na kt贸ry
zarz膮dzono wybory do rad powiat贸w i rad gmin, przepisy art. 461 stosuje si臋 odpo-
wiednio.
Art. 468.
偶 1. Powiatowa komisja wyborcza, na podstawie otrzymanych od obwodowych
komisji wyborczych protoko艂贸w g艂osowania w obwodach w wyborach do sej-
mik贸w wojew贸dztw, ustala wynik g艂osowania na poszczeg贸lne listy kandyda-
t贸w i sporz膮dza, w trzech egzemplarzach, protok贸艂 wyniku g艂osowania na ob-
szarze powiatu.
偶 2. W protokole wymienia si臋 sumy liczb, o kt贸rych mowa w art. 442 偶 2.
Art. 469.
Do czynno艣ci wojew贸dzkiej komisji wyborczej podejmowanych po otrzymaniu pro-
toko艂贸w, o kt贸rych mowa w art. 468 偶 2, przepisy dotycz膮ce gminnych komisji wy-
borczych w miastach na prawach powiatu stosuje si臋 odpowiednio.
2014-02-28
㎏ancelaria Sejmu s. 168/204
DZIAA VIII
Wybory w贸jta, burmistrza i prezydenta miasta
Rozdzia艂 1
Przepisy og贸lne
Art. 470.
Do wybor贸w w贸jta w zakresie nieuregulowanym stosuje si臋 odpowiednio przepisy
rozdzia艂u 10 dzia艂u VII, chyba 偶e przepisy niniejszego dzia艂u stanowi膮 inaczej.
Art. 471.
Wybory w贸jta s膮 powszechne, r贸wne, bezpo艣rednie oraz odbywaj膮 si臋 w g艂osowaniu
tajnym.
Art. 472.
Kandydat na w贸jta nie mo偶e jednocze艣nie kandydowa膰 na w贸jta w innej gminie.
Art. 473.
偶 1. Za wybranego na w贸jta uwa偶a si臋 tego kandydata, kt贸ry w g艂osowaniu otrzy-
ma艂 wi臋cej ni偶 po艂ow臋 wa偶nie oddanych g艂os贸w.
偶 2. Je偶eli 偶aden z kandydat贸w nie otrzyma艂 okre艣lonej w 偶 1 liczby wa偶nie odda-
nych g艂os贸w, czternastego dnia po pierwszym g艂osowaniu przeprowadza si臋
ponowne g艂osowanie.
偶 3. W ponownym g艂osowaniu wyboru dokonuje si臋 spo艣r贸d dw贸ch kandydat贸w,
kt贸rzy w pierwszym g艂osowaniu otrzymali najwi臋ksz膮 liczb臋 wa偶nie oddanych
g艂os贸w. W przypadku gdy wi臋cej ni偶 dw贸ch kandydat贸w otrzyma liczb臋 g艂o-
s贸w uprawniaj膮c膮 do udzia艂u w ponownym g艂osowaniu, o dopuszczeniu kan-
dydata do wybor贸w w ponownym g艂osowaniu rozstrzyga wi臋ksza liczba ob-
wod贸w g艂osowania, w kt贸rych jeden z kandydat贸w otrzyma艂 wi臋ksz膮 liczb臋
g艂os贸w, a je偶eli liczba tych obwod贸w by艂aby r贸wna rozstrzyga losowanie
przeprowadzone przez gminn膮 komisj臋 wyborcz膮. W losowaniu maj膮 prawo
uczestniczenia wszyscy kandydaci lub pe艂nomocnicy wyborczy ich komitet贸w
wyborczych.
偶 4. Je偶eli kt贸rykolwiek z dw贸ch kandydat贸w, o kt贸rych mowa w 偶 3, wycofa zgo-
d臋 na kandydowanie, utraci prawo wyborcze albo umrze, w ponownym g艂oso-
waniu bierze udzia艂 jeden kandydat.
偶 5. Za wybranego w ponownym g艂osowaniu uwa偶a si臋 tego kandydata, kt贸ry
otrzyma艂 wi臋ksz膮 liczb臋 wa偶nie oddanych g艂os贸w.
偶 6. W przypadku, o kt贸rym mowa w 偶 2, gminna komisja wyborcza niezw艂ocznie
informuje, w drodze uchwa艂y, o konieczno艣ci i przyczynach przeprowadzenia
ponownego g艂osowania oraz podaje dat臋 ponownego g艂osowania, a tak偶e na-
zwiska i imiona kandydat贸w kandyduj膮cych w ponownym g艂osowaniu. Jeden
egzemplarz uchwa艂y przekazuje si臋 niezw艂ocznie komisarzowi wyborczemu.
2014-02-28
㎏ancelaria Sejmu s. 169/204
偶 7. W przypadku gdy obaj kandydaci w ponownym g艂osowaniu otrzymaj膮 t臋 sam膮
liczb臋 g艂os贸w, za wybranego uwa偶a si臋 tego kandydata, kt贸ry w wi臋kszej licz-
bie obwod贸w g艂osowania otrzyma艂 wi臋cej g艂os贸w ni偶 drugi kandydat. Je偶eli
liczby obwod贸w, o kt贸rych mowa w zdaniu poprzednim, by艂yby r贸wne, o wy-
borze w贸jta rozstrzyga losowanie przeprowadzone przez gminn膮 komisj臋 wy-
borcz膮. W losowaniu maj膮 prawo uczestniczenia obaj kandydaci lub pe艂no-
mocnicy wyborczy ich komitet贸w wyborczych.
偶 8. Tryb przeprowadzania losowania, o kt贸rym mowa w 偶 3 i 7, okre艣la Pa艅stwo-
wa Komisja Wyborcza.
Art. 474.
偶 1. Wybory w贸jt贸w zarz膮dza Prezes Rady Ministr贸w, w drodze rozporz膮dzenia,
艂膮cznie z wyborami do rad gmin, w trybie okre艣lonym w art. 371.
偶 2. W razie konieczno艣ci przeprowadzenia wybor贸w w贸jta przed up艂ywem kaden-
cji z przyczyn okre艣lonych w ustawach, Prezes Rady Ministr贸w zarz膮dza, w
drodze rozporz膮dzenia, wybory przedterminowe w trybie okre艣lonym w art.
371, z zastrze偶eniem 偶 3.
偶 3. Je偶eli uchwa艂a rady albo postanowienie komisarza wyborczego o wyga艣ni臋ciu
mandatu w贸jta zosta艂y zaskar偶one do s膮du administracyjnego, wybory przed-
terminowe w贸jta zarz膮dza si臋 i przeprowadza w ci膮gu 60 dni od dnia uprawo-
mocnienia si臋 wyroku s膮du administracyjnego oddalaj膮cego skarg臋.
Art. 475.
偶 1. Pa艅stwowa Komisja Wyborcza i komisarze wyborczy organizuj膮 wybory w贸j-
t贸w i sprawuj膮 nadz贸r nad ich przebiegiem zgodnie z przepisami prawa.
偶 2. Wybory przeprowadzaj膮 komisje powo艂ane do przeprowadzenia wybor贸w do
rad gmin.
偶 3. W przypadku wybor贸w przedterminowych, w kt贸rych wybiera si臋 tylko w贸jta,
powo艂uje si臋 gminn膮 komisj臋 wyborcz膮 i obwodowe komisje wyborcze.
Art. 476.
偶 1. Limity wydatk贸w w przypadku komitet贸w wyborczych, kt贸re zarejestrowa艂y
kandydata na w贸jta, ulegaj膮 powi臋kszeniu o kwot臋 ustalon膮 na zasadach okre-
艣lonych w 偶 4.
偶 2. Pe艂nomocnik finansowy komitetu wyborczego, kt贸rego zar贸wno kandydat na
w贸jta, jak te偶 lista kandydat贸w na radnych zosta艂y zarejestrowane, sporz膮dza
艂膮czne sprawozdanie finansowe o zr贸d艂ach pozyskanych funduszy oraz ponie-
sionych wydatkach na cele wyborcze.
偶 3. Minister w艂a艣ciwy do spraw finans贸w publicznych, po zasi臋gni臋ciu opinii Pa艅-
stwowej Komisji Wyborczej okre艣li, w drodze rozporz膮dzenia, wz贸r 艂膮cznego
sprawozdania, o kt贸rym mowa w 偶 2, oraz szczeg贸艂owy zakres zawartych w
nim informacji, a tak偶e wykaz rodzaj贸w dokument贸w, jakie nale偶y za艂膮czy膰 do
sprawozdania, tak aby umo偶liwia艂y weryfikacj臋 podanych w sprawozdaniu in-
formacji, maj膮c na wzgl臋dzie zapewnienie pe艂nej informacji o przychodach i
wydatkach komitetu wyborczego oraz jej przejrzysto艣ci.
2014-02-28
㎏ancelaria Sejmu s. 170/204
偶 4. Limit wydatk贸w zwi膮zanych z prowadzeniem kampanii wyborczej kandydata
na w贸jta w gminach licz膮cych do 500 000 mieszka艅c贸w ustala si臋 mno偶膮c
liczb臋 mieszka艅c贸w danej gminy przez kwot臋 60 groszy, a w gminach licz膮-
cych powy偶ej 500 000 mieszka艅c贸w mno偶膮c pierwsze 500 000 mieszka艅c贸w
przez kwot臋 60 groszy, a nadwy偶k臋 ponad 500 000 mieszka艅c贸w przez kwo-
t臋 30 groszy.
偶 5. Komisarz wyborczy w terminie 7 dni od dnia og艂oszenia rozporz膮dzenia o za-
rz膮dzeniu wybor贸w podaje do publicznej wiadomo艣ci, w formie komunikatu w
dzienniku o zasi臋gu wojew贸dzkim, liczb臋 mieszka艅c贸w w poszczeg贸lnych
gminach wed艂ug stanu na koniec roku poprzedzaj膮cego rok, w kt贸rym wybory
s膮 przeprowadzane.
Art. 477.
偶 1. Pa艅stwowa Komisja Wyborcza og艂asza w Dzienniku Ustaw Rzeczypospolitej
Polskiej oraz podaje do publicznej wiadomo艣ci, w formie obwieszczenia,
zbiorcze wyniki wybor贸w w贸jt贸w na obszarze kraju.
偶 2. Przepis 偶 1 stosuje si臋 odpowiednio w przypadku ponownego g艂osowania w
wyborach w贸jt贸w, o kt贸rym mowa w art. 473 偶 2.
Rozdzia艂 2
Zg艂aszanie kandydat贸w na w贸jta
Art. 478.
偶 1. Prawo zg艂aszania kandydat贸w na w贸jta przys艂uguje:
1) komitetowi wyborczemu partii politycznej,
2) koalicyjnemu komitetowi wyborczemu,
3) komitetowi wyborczemu organizacji,
4) komitetowi wyborczemu wyborc贸w
z zastrze偶eniem 偶 2.
偶 2. Prawo zg艂aszania kandydat贸w na w贸jta ma komitet wyborczy, kt贸ry zareje-
strowa艂 listy kandydat贸w na radnych w co najmniej po艂owie okr臋g贸w wybor-
czych w danej gminie. W ka偶dym z tych okr臋g贸w liczba zarejestrowanych
przez ten komitet kandydat贸w na radnych nie mo偶e by膰 mniejsza ni偶 liczba
radnych wybieranych w tym okr臋gu.
偶 3. Kandydat贸w na w贸jta zg艂asza si臋 do gminnej komisji wyborczej najp贸zniej w
30 dniu przed dniem wybor贸w do godziny 2400.
偶 4. Je偶eli w wyborach przedterminowych wybiera si臋 tylko w贸jta, przepis贸w 偶 2
nie stosuje si臋. W takim przypadku w celu zg艂oszenia kandydata na w贸jta ko-
mitet wyborczy musi uzyska膰 poparcie, uj臋tych w rejestrze wyborc贸w, co naj-
mniej:
1) 150 wyborc贸w w gminie licz膮cej do 5000 mieszka艅c贸w;
2) 300 wyborc贸w w gminie licz膮cej do 10 000 mieszka艅c贸w;
3) 600 wyborc贸w w gminie licz膮cej do 20 000 mieszka艅c贸w;
4) 1500 wyborc贸w w gminie licz膮cej do 50 000 mieszka艅c贸w;
2014-02-28
㎏ancelaria Sejmu s. 171/204
5) 2000 wyborc贸w w gminie licz膮cej do 100 000 mieszka艅c贸w;
6) 3000 wyborc贸w w gminie licz膮cej powy偶ej 100 000 mieszka艅c贸w.
偶 5. Wykaz podpis贸w wyborc贸w popieraj膮cych zg艂oszenie kandydata na w贸jta mu-
si zawiera膰 na ka偶dej stronie wykazu nazw臋 komitetu wyborczego zg艂aszaj膮ce-
go kandydata, oraz adnotacj臋:
Udzielam poparcia kandydatowi na w贸jta & & & & & & & & & & & & (na-
zwa jednostki samorz膮du terytorialnego) & & & & & & & & & [imi臋 (imio-
na) i nazwisko kandydata] w wyborach zarz膮dzonych na & & & & & & & .&
(dzie艅, miesi膮c, rok). .
Art. 479.
偶 1. W zg艂oszeniu kandydata na w贸jta podaje si臋:
1) imi臋 (imiona), nazwisko, wiek, wykszta艂cenie i miejsce zamieszkania zg艂a-
szanego kandydata, wraz ze wskazaniem jego przynale偶no艣ci do partii poli-
tycznej;
2) oznaczenie komitetu dokonuj膮cego zg艂oszenia oraz imi臋 (imiona), nazwisko
i adres dzia艂aj膮cego w jego imieniu pe艂nomocnika.
偶 2. Do zg艂oszenia nale偶y do艂膮czy膰:
1) pisemne o艣wiadczenie kandydata o wyra偶eniu zgody na kandydowanie oraz
o posiadaniu prawa wybieralno艣ci; zgoda kandydata na kandydowanie w
wyborach powinna zawiera膰 dane: imi臋 (imiona), nazwisko, nazwisko ro-
dowe, imiona rodzic贸w, dat臋 i miejsce urodzenia, obywatelstwo oraz numer
ewidencyjny PESEL kandydata, a tak偶e wskazanie jego przynale偶no艣ci do
partii politycznej; zgod臋 na kandydowanie kandydat opatruje dat膮 i w艂asno-
r臋cznym podpisem;
2) w przypadku kandydata urodzonego przed dniem 1 sierpnia 1972 r.
o艣wiadczenie, o kt贸rym mowa w art. 7 ust. 1 ustawy z dnia 18 pazdziernika
2006 r. o ujawnianiu informacji o dokumentach organ贸w bezpiecze艅stwa
pa艅stwa z lat 1944 1990 oraz tre艣ci tych dokument贸w albo informacj臋, o
kt贸rej mowa w art. 7 ust. 3a tej ustawy;
3) w przypadku wybor贸w przedterminowych wykaz wyborc贸w popieraj膮-
cych kandydata.
Art. 480.
偶 1. Po przyj臋ciu zg艂oszenia kandydata na w贸jta skre艣lenia kandydat贸w na radnych
powoduj膮ce, 偶e zg艂oszenie nie spe艂nia warunku, o kt贸rym mowa w art. 478 偶 2,
nie wywo艂uje skutk贸w prawnych chyba, 偶e rejestracja list kandydat贸w na rad-
nych komitetu wyborczego zg艂aszaj膮cego kandydata na w贸jta zostanie unie-
wa偶niona z powodu rozwi膮zania tego komitetu wyborczego.
偶 2. Je偶eli zg艂oszenie spe艂nia warunki okre艣lone w kodeksie, gminna komisja wy-
borcza niezw艂ocznie rejestruje kandydata na w贸jta, sporz膮dzaj膮c protok贸艂 reje-
stracji.
偶 3. Po jednym egzemplarzu protoko艂u rejestracji dor臋cza si臋 osobie zg艂aszaj膮cej
kandydata i komisarzowi wyborczemu.
2014-02-28
㎏ancelaria Sejmu s. 172/204
Art. 481.
Gminna komisja wyborcza zarz膮dza wydrukowanie obwieszczenia o zarejestrowa-
nych kandydatach na w贸jta.
Art. 482.
偶 1. Je偶eli w terminie, o kt贸rym mowa w art. 478 偶 3, nie zg艂oszono 偶adnego kan-
dydata lub zg艂oszono tylko jednego kandydata, gminna komisja wyborcza nie-
zw艂ocznie wzywa, przez rozplakatowanie obwieszcze艅, do dokonania dodat-
kowych zg艂osze艅. W takim przypadku termin zg艂aszania kandydat贸w ulega
przed艂u偶eniu o 5 dni, licz膮c od dnia rozplakatowania obwieszcze艅.
偶 2. Je偶eli mimo post臋powania, o kt贸rym mowa w 偶 1, nie zostanie zarejestrowany
偶aden kandydat, wyboru w贸jta dokonuje rada gminy bezwzgl臋dn膮 wi臋kszo艣ci膮
g艂os贸w ustawowego sk艂adu rady w g艂osowaniu tajnym.
偶 3. Je偶eli mimo post臋powania, o kt贸rym mowa w 偶 1, zostanie zarejestrowany
tylko jeden kandydat, wybory przeprowadza si臋, z tym 偶e tego kandydata uwa-
偶a si臋 za wybranego, je偶eli w g艂osowaniu uzyska艂 wi臋cej ni偶 po艂ow臋 wa偶nie
oddanych g艂os贸w.
偶 4. W przypadku gdy kandydat, o kt贸rym mowa w 偶 3, nie uzyska艂 wi臋cej ni偶 po-
艂owy wa偶nie oddanych g艂os贸w, wyboru w贸jta dokonuje rada gminy bez-
wzgl臋dn膮 wi臋kszo艣ci膮 g艂os贸w ustawowego sk艂adu rady w g艂osowaniu tajnym.
偶 5. Je偶eli w wyborach ma by膰 przeprowadzone g艂osowanie tylko na jednego kan-
dydata, gminna komisja wyborcza stwierdza ten fakt w drodze uchwa艂y, poda-
nej do publicznej wiadomo艣ci.
偶 6. Przepis 偶 5 stosuje si臋 odpowiednio w przypadku braku kandydat贸w.
偶 7. Wyboru w贸jta w trybie okre艣lonym w 偶 2 i 4 dokonuje si臋 wed艂ug nast臋puj膮-
cych zasad:
1) prawo zg艂oszenia kandydata na w贸jta przys艂uguje grupie radnych stanowi膮-
cej co najmniej 1/3 ustawowego sk艂adu rady,
2) zg艂oszenie kandydata na w贸jta musi mie膰 form臋 pisemn膮,
3) radnemu przys艂uguje prawo poparcia w zg艂oszeniu tylko jednego kandydata.
偶 8. Do kandydata na w贸jta wybieranego w trybie, o kt贸rym mowa w 偶 2, 4 i 7,
stosuje si臋 art. 472 oraz odpowiednio art. 479.
偶 9. Je偶eli w przypadkach, o kt贸rych mowa w 偶 2 i 4, rada gminy nie dokona wy-
boru w贸jta w terminie dw贸ch miesi臋cy od dnia wybor贸w Prezes Rady Mini-
str贸w wyznacza, na wniosek ministra w艂a艣ciwego do spraw administracji pu-
blicznej, osob臋 pe艂ni膮c膮 obowi膮zki w贸jta do ko艅ca kadencji.
Art. 483.
偶 1. Gminna komisja wyborcza skre艣la z listy kandydat贸w kandydata, kt贸ry zmar艂,
utraci艂 prawo wybieralno艣ci, z艂o偶y艂 nieprawdziwe o艣wiadczenie, o kt贸rym mo-
wa w art. 479 偶 2 pkt 1, kandyduje jednocze艣nie na w贸jta w innej gminie lub
z艂o偶y艂 o艣wiadczenie na pi艣mie o wycofaniu zgody na kandydowanie, i zawia-
damia o tym niezw艂ocznie pe艂nomocnika wyborczego. Informacj臋 o skre艣leniu
gminna komisja wyborcza niezw艂ocznie podaje do publicznej wiadomo艣ci.
2014-02-28
㎏ancelaria Sejmu s. 173/204
偶 2. Je偶eli skre艣lenie nazwiska kandydata nast膮pi艂o wskutek 艣mierci kandydata,
komisja informuje w艂a艣ciwego pe艂nomocnika wyborczego o mo偶liwo艣ci zg艂o-
szenia nowego kandydata. Uzupe艂nienia listy dokonuje si臋 najp贸zniej w 15
dniu przed dniem wybor贸w.
Rozdzia艂 3
Karty do g艂osowania
Art. 484.
Gminna komisja wyborcza po zarejestrowaniu kandydat贸w zarz膮dza wydrukowanie
kart do g艂osowania i zapewnia ich przekazanie obwodowym komisjom wyborczym
w trybie okre艣lonym przez komisarza wyborczego.
Art. 485.
Na karcie do g艂osowania wymienia si臋 w kolejno艣ci alfabetycznej nazwiska i imiona
zarejestrowanych kandydat贸w na w贸jta, wraz ze skr贸tami nazw komitet贸w wybor-
czych.
Rozdzia艂 4
Spos贸b g艂osowania, warunki wa偶no艣ci g艂osu i ustalanie wynik贸w wybor贸w
Art. 486.
偶 1. Wyborca g艂osuje, stawiaj膮c znak (dwie przecinaj膮ce si臋 linie w obr臋bie
kratki) w kratce z lewej strony obok nazwiska jednego z kandydat贸w.
偶 2. Je偶eli znak postawiono w kratce z lewej strony obok nazwisk dw贸ch lub
wi臋cej kandydat贸w albo nie postawiono tego znaku obok nazwiska 偶adnego
kandydata, g艂os uznaje si臋 za niewa偶ny.
Art. 487.
偶 1. W przypadku g艂osowania na jednego kandydata wyborca g艂osuje na kandyda-
ta, stawiaj膮c znak w kratce oznaczonej s艂owem TAK z lewej strony obok
nazwiska kandydata.
偶 2. Postawienie znaku w kratce oznaczonej s艂owem NIE z lewej strony ob-
ok nazwiska kandydata oznacza, 偶e jest to g艂os wa偶ny oddany przeciwko wy-
borowi kandydata na w贸jta.
Art. 488.
偶 1. Na podstawie protoko艂贸w otrzymanych od obwodowych komisji wyborczych
gminna komisja wyborcza ustala wyniki g艂osowania na poszczeg贸lnych kandy-
dat贸w i wyniki wybor贸w w贸jta w danej gminie.
偶 2. Gminna komisja wyborcza sporz膮dza protok贸艂 wynik贸w g艂osowania i wyni-
k贸w wybor贸w.
偶 3. W protokole wymienia si臋 liczby:
1) os贸b uprawnionych do g艂osowania;
2014-02-28
㎏ancelaria Sejmu s. 174/204
2) wyborc贸w, kt贸rym wydano karty do g艂osowania;
3) wyborc贸w g艂osuj膮cych przez pe艂nomocnika;
4) kart wyj臋tych z urny, w tym:
a) kart niewa偶nych,
b) kart wa偶nych;
5) g艂os贸w niewa偶nych, z podaniem przyczyny ich niewa偶no艣ci;
6) g艂os贸w wa偶nie oddanych na ka偶dego kandydata.
Art. 489.
偶 1. W protokole, o kt贸rym mowa w art. 488, wymienia si臋 ponadto imi臋 (imiona) i
nazwisko wybranego w贸jta. W protokole podaje si臋 tak偶e przebieg losowania,
o kt贸rym mowa w art. 473 偶 3 i 7.
偶 2. W przypadku wybor贸w, o kt贸rych mowa w art. 482 偶 3, gminna komisja wy-
borcza stwierdza, czy kandydat otrzyma艂 wymagan膮 dla wyboru liczb臋 wa偶nie
oddanych g艂os贸w.
偶 3. W przypadku ustalenia przez gminn膮 komisj臋 wyborcz膮, 偶e 偶aden z kandyda-
t贸w nie otrzyma艂 wymaganej wi臋kszo艣ci g艂os贸w, w protokole stwierdza si臋 ten
fakt i wskazuje si臋 dw贸ch kandydat贸w, kt贸rzy otrzymali kolejno najwi臋ksze
liczby wa偶nie oddanych g艂os贸w.
Art. 490.
Gminna komisja wyborcza wydaje wybranemu w贸jtowi za艣wiadczenie o wyborze na
w贸jta. Wz贸r za艣wiadczenia okre艣la Pa艅stwowa Komisja Wyborcza.
Rozdzia艂 5
Kampania wyborcza w programach publicznych nadawc贸w
radiowych i telewizyjnych
Art. 491.
偶 1. Komitet wyborczy, kt贸ry zarejestrowa艂 kandydata na w贸jta, ma prawo do nie-
odp艂atnego rozpowszechniania audycji wyborczych w programach regional-
nych publicznych nadawc贸w radiowych i telewizyjnych.
偶 2. A膮czny czas rozpowszechniania audycji wyborczych w programach regional-
nych wynosi 2 godziny w ka偶dym programie Telewizji Polskiej i 4 godziny w
ka偶dym programie Polskiego Radia.
偶 3. Podzia艂 czasu antenowego pomi臋dzy uprawnione komitety wyborcze jest do-
konywany proporcjonalnie do liczby zarejestrowanych kandydat贸w na w贸jt贸w
na obszarze obj臋tym regionalnym programem, na podstawie informacji gmin-
nych komisji wyborczych w艂a艣ciwych dla tego obszaru.
偶 4. Czas audycji wyborczych komitet贸w wyborczych, o kt贸rych mowa w 偶 1, mo-
偶e by膰 艂膮czony w tym samym programie regionalnym, na wniosek pe艂nomoc-
nika wyborczego, z czasem audycji wyborczych przys艂uguj膮cym temu samemu
komitetowi z tytu艂u udzia艂u w wyborach do organ贸w stanowi膮cych jednostek
samorz膮du terytorialnego. Wniosek w sprawie po艂膮czenia czasu audycji wy-
2014-02-28
㎏ancelaria Sejmu s. 175/204
borczych sk艂ada si臋 najp贸zniej w 20 dniu przed dniem wybor贸w dyrektorowi
oddzia艂u Telewizji Polskiej lub prezesowi zarz膮du sp贸艂ki Polskiego Radia, w艂a-
艣ciwym dla programu regionalnego, w kt贸rym 艂膮czne audycje wyborcze maj膮
by膰 rozpowszechniane.
偶 5. W wyborach przedterminowych 艂膮czny czas rozpowszechniania audycji wy-
borczych w programach regionalnych wynosi 30 minut w ka偶dym programie
Telewizji Polskiej i 60 minut w ka偶dym programie Polskiego Radia.
偶 6. Czas, o kt贸rym mowa w 偶 5, w ka偶dym programie regionalnym dzieli si臋 r贸w-
no mi臋dzy wszystkie uprawnione komitety wyborcze.
Art. 491a.
Na ustalenia dotycz膮ce podzia艂u czasu antenowego, o kt贸rym mowa w art. 491 偶 3 i
6, komitetom wyborczym przys艂uguje skarga do komisarza wyborczego w艂a艣ciwego
ze wzgl臋du na siedzib臋 oddzia艂u Telewizji Polskiej lub Polskiego Radia. Skarg臋
wnosi si臋 w ci膮gu 48 godzin od dokonania ustalenia. Komisarz wyborczy rozpatruje
spraw臋 niezw艂ocznie i wydaje postanowienie. Od postanowienia komisarza wybor-
czego nie przys艂uguje 艣rodek prawny.
Rozdzia艂 6
Wyga艣ni臋cie mandatu w贸jta
Art. 492.
偶 1. Wyga艣ni臋cie mandatu w贸jta nast臋puje wskutek:
1) odmowy z艂o偶enia 艣lubowania;
2) niez艂o偶enia w terminach okre艣lonych w odr臋bnych przepisach o艣wiadczenia
o swoim stanie maj膮tkowym;
3) pisemnego zrzeczenia si臋 mandatu;
4) utraty prawa wybieralno艣ci lub braku tego prawa w dniu wybor贸w;
5) naruszenia ustawowych zakaz贸w 艂膮czenia funkcji w贸jta z wykonywaniem
funkcji lub prowadzenia dzia艂alno艣ci gospodarczej, okre艣lonych w odr臋b-
nych przepisach;
6) orzeczenia niezdolno艣ci do pracy lub niezdolno艣ci do samodzielnej egzy-
stencji w trybie okre艣lonym w przepisach o emeryturach i rentach z Fundu-
szu Ubezpiecze艅 Spo艂ecznych na okres co najmniej do ko艅ca kadencji;
7) 艣mierci;
8) odwo艂ania w drodze referendum;
9) odwo艂ania w贸jta w trybie art. 96 ust. 2 ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o sa-
morz膮dzie gminnym (Dz. U. z 2001 r. Nr 142, poz. 1591, z p贸zn. zm.30));
30)
Zmiany tekstu jednolitego wymienionej ustawy zosta艂y og艂oszone w Dz. U. z 2002 r. Nr 23, poz.
220, Nr 62, poz. 558, Nr 113, poz. 984, Nr 153, poz. 1271 i Nr 214, poz. 1806, z 2003 r. Nr 80,
poz. 717 i Nr 162, poz. 1568, z 2004 r. Nr 102, poz. 1055, Nr 116, poz. 1203 i Nr 167, poz. 1759, z
2005 r. Nr 172, poz. 1441 i Nr 175, poz. 1457, z 2006 r. Nr 17, poz. 128 i Nr 181, poz. 1337, z
2007 r. Nr 48, poz. 327, Nr 138, poz. 974 i Nr 173, poz. 1218, z 2008 r. Nr 180, poz. 1111 i Nr
223, poz. 1458, z 2009 r. Nr 52, poz. 420 i Nr 157, poz. 1241, z 2010 r. Nr 28, poz. 142 i 146, Nr
2014-02-28
㎏ancelaria Sejmu s. 176/204
10) zmian w podziale terytorialnym, o kt贸rych mowa w art. 390 偶 1 pkt 3.
偶 2. Wyga艣ni臋cie mandatu w贸jta z przyczyn, o kt贸rych mowa w 偶 1 pkt 1 i 2, pkt 4
z wyj膮tkiem powod贸w wskazanych w art. 10 偶 2 i art. 11 偶 2, oraz pkt
5, stwierdza rada gminy, w drodze uchwa艂y, w terminie miesi膮ca od dnia
wyst膮pienia przyczyny wyga艣ni臋cia mandatu. Przed podj臋ciem uchwa艂y o
wyga艣ni臋ciu mandatu nale偶y umo偶liwi膰 w贸jtowi z艂o偶enie wyja艣nie艅.
偶 2a. Wyga艣ni臋cie mandatu w贸jta z przyczyn, o kt贸rych mowa w 偶 1 pkt 3, pkt 4
w zakresie powod贸w wskazanych w art. 10 偶 2 i art. 11 偶 2, oraz pkt 6 i 7,
stwierdza komisarz wyborczy, w drodze postanowienia, w terminie 14 dni od
dnia wyst膮pienia przyczyny wyga艣ni臋cia mandatu. Postanowienie komisarza
wyborczego og艂asza si臋 w wojew贸dzkim dzienniku urz臋dowym oraz podaje do
publicznej wiadomo艣ci w Biuletynie Informacji Publicznej.
偶 3. Uchwa艂臋 rady o wyga艣ni臋ciu mandatu w贸jta dor臋cza si臋 niezw艂ocznie zaintere-
sowanemu i przesy艂a wojewodzie oraz komisarzowi wyborczemu.
偶 3a. Postanowienie komisarza wyborczego o wyga艣ni臋ciu mandatu w贸jta dor臋cza
si臋 niezw艂ocznie zainteresowanemu i przesy艂a wojewodzie oraz przewodnicz膮-
cemu rady gminy.
偶 4. Je偶eli w贸jt przed dniem wyboru wykonywa艂 funkcj臋 lub prowadzi艂 dzia艂alno艣膰
gospodarcz膮, o kt贸rych mowa w 偶 1 pkt 5, obowi膮zany jest do zrzeczenia si臋
funkcji lub zaprzestania prowadzenia dzia艂alno艣ci gospodarczej w terminie 3
miesi臋cy od dnia z艂o偶enia 艣lubowania.
偶 5. W przypadku niezrzeczenia si臋 funkcji lub niezaprzestania prowadzenia dzia-
艂alno艣ci gospodarczej przez w贸jta w terminie, o kt贸rym mowa w 偶 4, rada gmi-
ny stwierdza wyga艣ni臋cie mandatu w贸jta, w drodze uchwa艂y, w terminie mie-
si膮ca od up艂ywu tego terminu.
Art. 493.
偶 1. Od uchwa艂y rady gminy albo postanowienia komisarza wyborczego o wyga-
艣ni臋ciu mandatu w贸jta z przyczyn, o kt贸rych mowa w art. 492 偶 1 pkt 1 6, za-
interesowanemu przys艂uguje skarga do s膮du administracyjnego w terminie 7
dni od dnia dor臋czenia uchwa艂y albo postanowienia. Skarg臋 wnosi si臋 za po-
艣rednictwem organu, kt贸ry stwierdzi艂 wyga艣ni臋cie mandatu.
偶 2. S膮d administracyjny rozpatruje skarg臋, o kt贸rej mowa w 偶 1, w terminie 14 dni
od dnia jej wniesienia. Skarg臋 kasacyjn膮 wnosi si臋 w terminie 14 dni.
偶 3. Wyga艣ni臋cie mandatu w贸jta nast臋puje z dniem uprawomocnienia si臋 wyroku
s膮du administracyjnego oddalaj膮cego skarg臋, o kt贸rej mowa w 偶 1.
DZIAA IX
Przepisy karne
Art. 494.
偶 1. Kto, w zwi膮zku z wyborami, prowadzi agitacj臋 wyborcz膮:
40, poz. 230 i Nr 106, poz. 675 oraz z 2011 r. Nr 21, poz. 113, Nr 117, poz. 679, Nr 134, poz. 777 i
Nr 149, poz. 887.
2014-02-28
㎏ancelaria Sejmu s. 177/204
1) na terenie urz臋d贸w administracji rz膮dowej lub administracji samorz膮du tery-
torialnego b膮dz s膮d贸w,
2) na terenie zak艂ad贸w pracy w spos贸b i w formach zak艂贸caj膮cych ich normal-
ne funkcjonowanie,
3) na terenie jednostek wojskowych lub innych jednostek organizacyjnych pod-
leg艂ych Ministrowi Obrony Narodowej lub oddzia艂贸w obrony cywilnej b膮dz
skoszarowanych jednostek podleg艂ych ministrowi w艂a艣ciwemu do spraw
wewn臋trznych,
4) w lokalu wyborczym lub na terenie budynku, w kt贸rym lokal si臋 znajduje
podlega karze grzywny.
偶 2. Tej samej karze podlega, kto prowadzi agitacj臋 wyborcz膮 na terenie szk贸艂 wo-
bec uczni贸w.
Art. 495.
偶 1. Kto, w zwi膮zku z wyborami:
1) umieszcza plakaty i has艂a wyborcze na 艣cianach budynk贸w, przystankach
komunikacji publicznej, tablicach i s艂upach og艂oszeniowych, ogrodzeniach,
latarniach, urz膮dzeniach energetycznych, telekomunikacyjnych i innych bez
zgody w艂a艣ciciela lub zarz膮dcy nieruchomo艣ci, obiektu albo urz膮dzenia,
2) przy ustawianiu w艂asnych urz膮dze艅 og艂oszeniowych w celu prowadzenia
kampanii wyborczej narusza obowi膮zuj膮ce przepisy porz膮dkowe,
3) umieszcza plakaty i has艂a wyborcze w taki spos贸b, 偶e nie mo偶na ich usun膮膰
bez powodowania szk贸d,
4) (utraci艂 moc),31
5) (utraci艂 moc)32)
podlega karze grzywny.
偶 2. Tej samej karze podlega:
1) pe艂nomocnik wyborczy, kt贸ry w terminie 30 dni po dniu wybor贸w nie usu-
nie plakat贸w i hase艂 wyborczych oraz urz膮dze艅 og艂oszeniowych ustawio-
nych w celu prowadzenia kampanii;
2) osoba b臋d膮ca redaktorem w rozumieniu ustawy z dnia 26 stycznia 1984 r.
Prawo prasowe, kt贸ra dopuszcza do niewykonania obowi膮zku umieszczenia
w informacjach, komunikatach, apelach i has艂ach wyborczych, og艂aszanych
w prasie drukowanej na koszt komitet贸w wyborczych wskazania przez kogo
s膮 op艂acane i od kogo pochodz膮.
Art. 496.
Kto, w zwi膮zku z wyborami, nie umieszcza w materia艂ach wyborczych wyraznego
oznaczenia komitetu wyborczego od kt贸rego pochodz膮
podlega karze grzywny.
31
Na podstawie wyroku TK z dn. 20.07.2011 r., sygn. akt K 9/11 (Dz. U. Nr 149, poz. 889).
32)
Na podstawie wyroku TK z dn. 20.07.2011 r., sygn. akt K 9/11 (Dz. U. Nr 149, poz. 889).
2014-02-28
㎏ancelaria Sejmu s. 178/204
Art. 497.
偶 1. Kto, w zwi膮zku z wyborami, zbiera podpisy os贸b popieraj膮cych zg艂oszenie li-
sty kandydat贸w lub kandydata, stosuj膮c jak膮kolwiek form臋 nacisk贸w zmierza-
j膮cych do uzyskania podpis贸w
podlega grzywnie od 1000 do 10 000 z艂otych.
偶 2. Tej samej karze podlega, kto zbiera podpisy os贸b popieraj膮cych zg艂oszenie li-
sty kandydat贸w lub kandydata na terenie jednostek wojskowych lub innych
jednostek organizacyjnych podleg艂ych Ministrowi Obrony Narodowej albo od-
dzia艂贸w obrony cywilnej lub skoszarowanych jednostek podleg艂ych ministrowi
w艂a艣ciwemu do spraw wewn臋trznych.
偶 3. Kto udziela lub przyjmuje korzy艣膰 finansow膮 lub osobist膮 w zamian za zbiera-
nie lub z艂o偶enie podpisu pod zg艂oszeniem listy kandydat贸w lub kandydata
podlega grzywnie od 10 000 do 50 000 z艂otych.
Art. 498.
Kto, w zwi膮zku z wyborami, w okresie od zako艅czenia kampanii wyborczej a偶 do
zako艅czenia g艂osowania prowadzi agitacj臋 wyborcz膮
podlega karze grzywny.
Art. 499.
Kto, w zwi膮zku z wyborami, bez pisemnej zgody pe艂nomocnika wyborczego prowa-
dzi agitacj臋 wyborcz膮
podlega karze grzywny albo aresztu.
Art. 500.
Kto, w zwi膮zku z wyborami w okresie od zako艅czenia kampanii wyborczej a偶 do
zako艅czenia g艂osowania, podaje do publicznej wiadomo艣ci wyniki przedwyborczych
bada艅 (sonda偶y) opinii publicznej dotycz膮cych przewidywanych zachowa艅 wybor-
czych lub przewidywanych wynik贸w wybor贸w, lub wyniki sonda偶y wyborczych
przeprowadzanych w dniu g艂osowania
podlega grzywnie od 500 000 do 1 000 000 z艂otych.
Art. 501.
Kto, w zwi膮zku z wyborami, prowadz膮c agitacj臋 wyborcz膮 na rzecz komitet贸w wy-
borczych lub kandydata albo kandydat贸w organizuje loterie fantowe lub innego ro-
dzaju gry losowe albo konkursy, w kt贸rych wygranymi s膮 nagrody pieni臋偶ne lub
przedmioty o warto艣ci wy偶szej ni偶 warto艣膰 przedmiot贸w zwyczajowo u偶ywanych w
celach reklamowych lub promocyjnych
podlega grzywnie od 5000 do 50 000 z艂otych.
2014-02-28
㎏ancelaria Sejmu s. 179/204
Art. 502.
Kto, w zwi膮zku z wyborami, podaje lub dostarcza, w ramach prowadzonej agitacji
wyborczej, napoje alkoholowe nieodp艂atnie lub po cenach sprzeda偶y netto mo偶li-
wych do uzyskania, nie wy偶szych od cen nabycia lub koszt贸w wytworzenia
podlega grzywnie od 5000 do 50 000 z艂otych.
Art. 503.
Kto, w zwi膮zku z wyborami przekazuje 艣rodki finansowe lub warto艣ci niepieni臋偶ne
jednego komitetu na rzecz innego komitetu wyborczego
podlega karze grzywny od 1000 do 10 000 z艂otych.
Art. 504.
Kto, w zwi膮zku z wyborami organizuje zbi贸rki publiczne na cele kampanii wybor-
czej
podlega grzywnie od 1000 do 100 000 z艂otych.
Art. 505.
偶 1. Pe艂nomocnik finansowy komitetu wyborczego, kt贸ry w zwi膮zku z wyborami
nie dope艂nia obowi膮zku gromadzenia 艣rodk贸w finansowych na rachunku ban-
kowym
podlega karze grzywny.
偶 2. Tej samej karze podlega, kto nie wprowadza zastrze偶enia do umowy rachunku
bankowego zawartej przez niego w imieniu komitetu wyborczego o wymaga-
nym ustaw膮 sposobie dokonywania wp艂at na rzecz komitetu wyborczego oraz
dopuszczalnym zr贸dle pozyskiwania 艣rodk贸w finansowych przez komitet wy-
borczy, a tak偶e o dopuszczalnym terminie dokonywania wp艂at.
Art. 506.
Kto, w zwi膮zku z wyborami:
1) pozyskuje 艣rodki finansowe lub warto艣ci niepieni臋偶ne na rzecz komitetu
wyborczego lub wydatkuje 艣rodki finansowe komitetu wyborczego na cele
inne ni偶 zwi膮zane z wyborami,
2) pozyskuje 艣rodki finansowe lub warto艣ci niepieni臋偶ne na rzecz komitetu
wyborczego lub wydatkuje 艣rodki finansowe komitetu wyborczego przed
dniem, od kt贸rego zezwala na to ustawa,
3) pozyskuje 艣rodki finansowe lub warto艣ci niepieni臋偶ne na rzecz komitetu
wyborczego po dniu wybor贸w,
4) wydatkuje 艣rodki finansowe komitetu wyborczego po dniu z艂o偶enia spra-
wozdania finansowego,
5) wydatkuje 艣rodki finansowe komitetu wyborczego z naruszeniem limit贸w
wydatk贸w okre艣lonych dla komitet贸w wyborczych,
6) przekazuje komitetowi wyborczemu organizacji albo komitetowi wybor-
czemu wyborc贸w lub przyjmuje w imieniu tych komitet贸w 艣rodki finanso-
2014-02-28
㎏ancelaria Sejmu s. 180/204
we lub warto艣ci niepieni臋偶ne pochodz膮ce z innych zr贸de艂 ni偶 od obywateli
polskich maj膮cych miejsce sta艂ego zamieszkania na terytorium Rzeczypo-
spolitej Polskiej,
7) przekazuje komitetowi wyborczemu partii politycznej albo koalicyjnemu
komitetowi wyborczemu lub przyjmuje w imieniu tych komitet贸w 艣rodki fi-
nansowe lub warto艣ci niepieni臋偶ne z innego zr贸d艂a ni偶 z funduszu wybor-
czego partii politycznej tworz膮cej komitet wyborczy partii politycznej lub z
fundusz贸w wyborczych partii politycznych tworz膮cych koalicyjny komitet
wyborczy,
8) nie b臋d膮c obywatelem polskim maj膮cym miejsce sta艂ego zamieszkania na te-
renie Rzeczypospolitej Polskiej, dokonuje czynno艣ci skutkuj膮cej zmniejsze-
niem warto艣ci zobowi膮za艅 komitetu wyborczego
podlega grzywnie od 1000 do 100 000 z艂otych.
Art. 507.
Kto, w zwi膮zku z wyborami, przekazuje komitetowi wyborczemu lub przyjmuje w
jego imieniu warto艣ci niepieni臋偶ne inne ni偶 nieodp艂atne us艂ugi polegaj膮ce na rozpo-
wszechnianiu plakat贸w i ulotek wyborczych przez osoby fizyczne
podlega grzywnie od 1000 do 100 000 z艂otych.
Art. 508.
偶 1. Pe艂nomocnik finansowy komitetu wyborczego, kt贸ry w zwi膮zku z wyborami
nie dope艂nia w terminie obowi膮zku przekazania przez komitet wyborczy na
rzecz organizacji po偶ytku publicznego osi膮gni臋tej przez komitet wyborczy
nadwy偶ki pozyskanych 艣rodk贸w finansowych nad poniesionymi wydatkami
podlega grzywnie, karze ograniczenia wolno艣ci albo pozbawienia wolno艣ci
do lat 2.
偶 2. Tej samej karze podlega, kto nie dopuszcza do wykonania lub utrudnia dope艂-
nienie obowi膮zku przekazania przez komitet wyborczy na rzecz organizacji po-
偶ytku publicznego nadwy偶ki pozyskanych 艣rodk贸w finansowych nad poniesio-
nymi wydatkami, o kt贸rym mowa w 偶 1.
偶 3. Je偶eli osoba, o kt贸rej mowa w 偶 2, dzia艂a nieumy艣lnie
podlega grzywnie.
Art. 509.
偶 1. Pe艂nomocnik finansowy komitetu wyborczego, kt贸ry w zwi膮zku z wyborami
nie dope艂nia obowi膮zku sporz膮dzenia i przed艂o偶enia w terminie komisarzowi
wyborczemu albo Pa艅stwowej Komisji Wyborczej sprawozdania finansowego
o zr贸d艂ach pozyskania funduszy oraz poniesionych wydatkach na cele wybor-
cze albo podaje w tym sprawozdaniu nieprawdziwe dane
podlega grzywnie, karze ograniczenia wolno艣ci albo pozbawienia wolno艣ci
do lat 2.
偶 2. Tej samej karze podlega, kto nie dopuszcza do wykonania lub utrudnia dope艂-
nienie obowi膮zku sporz膮dzenia i przed艂o偶enia komisarzowi wyborczemu albo
2014-02-28
㎏ancelaria Sejmu s. 181/204
Pa艅stwowej Komisji Wyborczej sprawozdania finansowego, o kt贸rym mowa w
偶 1.
偶 3. Je偶eli osoba, o kt贸rej mowa w 偶 2, dzia艂a nieumy艣lnie
podlega grzywnie.
Art. 510.
偶 1. Kto, w zwi膮zku z wyborami, nie dopuszcza do wykonywania lub utrudnia do-
pe艂nienie przez bieg艂ego rewidenta obowi膮zk贸w przy sporz膮dzaniu opinii lub
raportu dotycz膮cego sprawozdania finansowego
podlega grzywnie, karze ograniczenia wolno艣ci albo pozbawienia wolno艣ci
do lat 2.
偶 2. Je偶eli osoba, o kt贸rej mowa w 偶 1, dzia艂a nieumy艣lnie
podlega grzywnie.
Art. 511.
Kto pobiera od udzielaj膮cego pe艂nomocnictwa do g艂osowania op艂at臋 za g艂osowanie
w jego imieniu
podlega karze grzywny.
Art. 512.
Kto udziela pe艂nomocnictwa do g艂osowania w zamian za jak膮kolwiek korzy艣膰 ma-
j膮tkow膮 lub osobist膮
podlega karze aresztu albo grzywny.
Art. 513.
Wyborca, kt贸ry wi臋cej ni偶 jeden raz uczestniczy艂 w g艂osowaniu w tych samych wy-
borach
podlega karze grzywny.
Art. 513a.
偶 1. Kto bez uprawnienia otwiera pakiet wyborczy lub zaklejon膮 kopert臋 zwrotn膮
podlega karze grzywny.
偶 2. Tej samej karze podlega, kto bez uprawnienia niszczy pakiet wyborczy lub za-
klejon膮 kopert臋 zwrotn膮.
Art. 514.
Kto dokonuje wydatk贸w na kampani臋 wyborcz膮 prowadzon膮 w formach i na zasa-
dach w艂a艣ciwych dla reklamy w wysoko艣ci przekraczaj膮cej limit okre艣lony w art.
136
podlega grzywnie.
2014-02-28
㎏ancelaria Sejmu s. 182/204
Art. 515.
偶 1. W przypadku skazania za wykroczenie okre艣lone w art. 495 偶 1 s膮d orzeka
przepadek przedmiot贸w, kt贸re s艂u偶y艂y lub by艂y przeznaczone do pope艂nienia
wykroczenia, lub nawi膮zk臋 w wysoko艣ci do 1500 z艂otych.
偶 2. W przypadku skazania za przest臋pstwa okre艣lone w art. 501, art. 504, art. 506
oraz art. 508 偶 1 lub wykroczenia s膮d orzeka przepadek przedmiot贸w stano-
wi膮cych przedmiot przest臋pstwa lub wykroczenia.
偶 3. Przepadek przedmiot贸w, o kt贸rym mowa w 偶 1 i 2, orzeka si臋, chocia偶by
przedmioty te nie by艂y w艂asno艣ci膮 sprawcy.
偶 4. Je偶eli orzeczenie przepadku przedmiot贸w, o kt贸rych mowa w 偶 2, nie jest
mo偶liwe, s膮d orzeka obowi膮zek uiszczenia kwoty pieni臋偶nej stanowi膮cej ich
r贸wnowarto艣膰.
Art. 516.
Do post臋powania w sprawach, o kt贸rych mowa w art. 494 496, art. 498, art. 499, art.
503, art. 505, art. 511 513a, stosuje si臋 przepisy o post臋powaniu w sprawach o wy-
kroczenia.
DZIAA X
Przepis ko艅cowy
Art. 517.
Ustawa wchodzi w 偶ycie w terminie okre艣lonym w ustawie Przepisy wprowadzaj膮-
ce ustaw臋 Kodeks wyborczy.
2014-02-28
㎏ancelaria Sejmu s. 183/204
Za艂膮cznik nr 1
WYKAZ OKRG脫W WYBORCZYCH
DO SEJMU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
OKRG WYBORCZY NR 1 cz臋艣膰 wojew贸dztwa dolno艣l膮skiego obejmuj膮ca
obszary powiat贸w:
boles艂awiecki, g艂ogowski, jaworski, jeleniog贸rski, kamiennog贸rski, legnicki, luba艅-
ski, lubi艅ski, lw贸wecki, polkowicki, zgorzelecki, z艂otoryjski
oraz miast na prawach powiatu:
Jelenia G贸ra, Legnica.
Liczba pos艂贸w wybieranych w okr臋gu wyborczym wynosi 12.
Siedziba Okr臋gowej Komisji Wyborczej: LEGNICA.
OKRG WYBORCZY NR 2 cz臋艣膰 wojew贸dztwa dolno艣l膮skiego obejmuj膮ca
obszary powiat贸w:
dzier偶oniowski, k艂odzki, 艣widnicki, wa艂brzyski, z膮bkowicki.
Liczba pos艂贸w wybieranych w okr臋gu wyborczym wynosi 8.
Siedziba Okr臋gowej Komisji Wyborczej: WAABRZYCH.
OKRG WYBORCZY NR 3 cz臋艣膰 wojew贸dztwa dolno艣l膮skiego obejmuj膮ca
obszary powiat贸w:
g贸rowski, milicki, ole艣nicki, o艂awski, strzeli艅ski, 艣redzki, trzebnicki, wo艂owski, wro-
c艂awski
oraz miasta na prawach powiatu:
Wroc艂aw.
Liczba pos艂贸w wybieranych w okr臋gu wyborczym wynosi 14.
Siedziba Okr臋gowej Komisji Wyborczej: WROCAAW.
OKRG WYBORCZY NR 4 cz臋艣膰 wojew贸dztwa kujawsko-pomorskiego
obejmuj膮ca obszary powiat贸w:
bydgoski, inowroc艂awski, mogile艅ski, nakielski, s臋pole艅ski, 艣wiecki, tucholski, 偶ni艅-
ski
oraz miasta na prawach powiatu:
Bydgoszcz.
Liczba pos艂贸w wybieranych w okr臋gu wyborczym wynosi 12.
Siedziba Okr臋gowej Komisji Wyborczej: BYDGOSZCZ.
OKRG WYBORCZY NR 5 cz臋艣膰 wojew贸dztwa kujawsko-pomorskiego
obejmuj膮ca obszary powiat贸w:
aleksandrowski, brodnicki, che艂mi艅ski, golubsko-dobrzy艅ski, grudzi膮dzki, lipnow-
ski, radziejowski, rypi艅ski, toru艅ski, w膮brzeski, w艂oc艂awski
2014-02-28
㎏ancelaria Sejmu s. 184/204
oraz miast na prawach powiatu:
Grudzi膮dz, Toru艅, W艂oc艂awek.
Liczba pos艂贸w wybieranych w okr臋gu wyborczym wynosi 13.
Siedziba Okr臋gowej Komisji Wyborczej: TORUC.
OKRG WYBORCZY NR 6 cz臋艣膰 wojew贸dztwa lubelskiego obejmuj膮ca ob-
szary powiat贸w:
janowski, kra艣nicki, lubartowski, lubelski, 艂臋czy艅ski, 艂ukowski, opolski, pu艂awski,
rycki, 艣widnicki
oraz miasta na prawach powiatu:
Lublin.
Liczba pos艂贸w wybieranych w okr臋gu wyborczym wynosi 15.
Siedziba Okr臋gowej Komisji Wyborczej: LUBLIN.
OKRG WYBORCZY NR 7 cz臋艣膰 wojew贸dztwa lubelskiego obejmuj膮ca ob-
szary powiat贸w:
bialski, bi艂gorajski, che艂mski, hrubieszowski, krasnostawski, parczewski, radzy艅ski,
tomaszowski, w艂odawski, zamojski
oraz miast na prawach powiatu:
Bia艂a Podlaska, Che艂m, Zamo艣膰.
Liczba pos艂贸w wybieranych w okr臋gu wyborczym wynosi 12.
Siedziba Okr臋gowej Komisji Wyborczej: CHEAM.
OKRG WYBORCZY NR 8 wojew贸dztwo lubuskie
Liczba pos艂贸w wybieranych w okr臋gu wyborczym wynosi 12.
Siedziba Okr臋gowej Komisji Wyborczej: ZIELONA G脫RA.
OKRG WYBORCZY NR 9 cz臋艣膰 wojew贸dztwa 艂贸dzkiego obejmuj膮ca obszary
powiat贸w:
brzezi艅ski, 艂贸dzki wschodni
oraz miasta na prawach powiatu:
A贸dz.
Liczba pos艂贸w wybieranych w okr臋gu wyborczym wynosi 10.
Siedziba Okr臋gowej Komisji Wyborczej: A脫Dy.
OKRG WYBORCZY NR 10 cz臋艣膰 wojew贸dztwa 艂贸dzkiego obejmuj膮ca obsza-
ry powiat贸w:
be艂chatowski, opoczy艅ski, piotrkowski, radomszcza艅ski, rawski, skierniewicki, to-
maszowski
oraz miast na prawach powiatu:
Piotrk贸w Trybunalski, Skierniewice.
Liczba pos艂贸w wybieranych w okr臋gu wyborczym wynosi 9.
2014-02-28
㎏ancelaria Sejmu s. 185/204
Siedziba Okr臋gowej Komisji Wyborczej: PIOTRK脫W TRYBUNALSKI.
OKRG WYBORCZY NR 11 cz臋艣膰 wojew贸dztwa 艂贸dzkiego obejmuj膮ca obsza-
ry powiat贸w:
kutnowski, 艂aski, 艂臋czycki, 艂owicki, pabianicki, paj臋cza艅ski, podd臋bicki, sieradzki,
wielu艅ski, wieruszowski, zdu艅skowolski, zgierski.
Liczba pos艂贸w wybieranych w okr臋gu wyborczym wynosi 12.
Siedziba Okr臋gowej Komisji Wyborczej: SIERADZ.
OKRG WYBORCZY NR 12 cz臋艣膰 wojew贸dztwa ma艂opolskiego obejmuj膮ca
obszary powiat贸w:
chrzanowski, my艣lenicki, o艣wi臋cimski, suski, wadowicki.
Liczba pos艂贸w wybieranych w okr臋gu wyborczym wynosi 8.
Siedziba Okr臋gowej Komisji Wyborczej: KRAK脫W.
OKRG WYBORCZY NR 13 cz臋艣膰 wojew贸dztwa ma艂opolskiego obejmuj膮ca
obszary powiat贸w:
krakowski, miechowski, olkuski
oraz miasta na prawach powiatu:
Krak贸w.
Liczba pos艂贸w wybieranych w okr臋gu wyborczym wynosi 14.
Siedziba Okr臋gowej Komisji Wyborczej: KRAK脫W.
OKRG WYBORCZY NR 14 cz臋艣膰 wojew贸dztwa ma艂opolskiego obejmuj膮ca
obszary powiat贸w:
gorlicki, limanowski, nowos膮decki, nowotarski, tatrza艅ski
oraz miasta na prawach powiatu:
Nowy S膮cz.
Liczba pos艂贸w wybieranych w okr臋gu wyborczym wynosi 10.
Siedziba Okr臋gowej Komisji Wyborczej: NOWY SCZ.
OKRG WYBORCZY NR 15 cz臋艣膰 wojew贸dztwa ma艂opolskiego obejmuj膮ca
obszary powiat贸w:
boche艅ski, brzeski, d膮browski, proszowicki, tarnowski, wielicki
oraz miasta na prawach powiatu:
Tarn贸w.
Liczba pos艂贸w wybieranych w okr臋gu wyborczym wynosi 9.
Siedziba Okr臋gowej Komisji Wyborczej: TARN脫W.
OKRG WYBORCZY NR 16 cz臋艣膰 wojew贸dztwa mazowieckiego obejmuj膮ca
obszary powiat贸w:
2014-02-28
㎏ancelaria Sejmu s. 186/204
ciechanowski, gostyni艅ski, m艂awski, p艂ocki, p艂o艅ski, przasnyski, sierpecki, socha-
czewski, 偶uromi艅ski, 偶yrardowski
oraz miasta na prawach powiatu:
P艂ock.
Liczba pos艂贸w wybieranych w okr臋gu wyborczym wynosi 10.
Siedziba Okr臋gowej Komisji Wyborczej: PAOCK.
OKRG WYBORCZY NR 17 cz臋艣膰 wojew贸dztwa mazowieckiego obejmuj膮ca
obszary powiat贸w:
bia艂obrzeski, gr贸jecki, kozienicki, lipski, przysuski, radomski, szyd艂owiecki, zwole艅-
ski
oraz miasta na prawach powiatu:
Radom.
Liczba pos艂贸w wybieranych w okr臋gu wyborczym wynosi 9.
Siedziba Okr臋gowej Komisji Wyborczej: RADOM.
OKRG WYBORCZY NR 18 cz臋艣膰 wojew贸dztwa mazowieckiego obejmuj膮ca
obszary powiat贸w:
garwoli艅ski, 艂osicki, makowski, mi艅ski, ostro艂臋cki, ostrowski, pu艂tuski, siedlecki,
soko艂owski, w臋growski, wyszkowski
oraz miast na prawach powiatu:
Ostro艂臋ka, Siedlce.
Liczba pos艂贸w wybieranych w okr臋gu wyborczym wynosi 12.
Siedziba Okr臋gowej Komisji Wyborczej: SIEDLCE.
OKRG WYBORCZY NR 19 cz臋艣膰 wojew贸dztwa mazowieckiego obejmuj膮ca
obszar miasta na prawach powiatu:
Warszawa.
Liczba pos艂贸w wybieranych w okr臋gu wyborczym wynosi 20.
Siedziba Okr臋gowej Komisji Wyborczej: WARSZAWA.
OKRG WYBORCZY NR 20 cz臋艣膰 wojew贸dztwa mazowieckiego obejmuj膮ca
obszary powiat贸w:
grodziski, legionowski, nowodworski, otwocki, piaseczy艅ski, pruszkowski, war-
szawski zachodni, wo艂omi艅ski.
Liczba pos艂贸w wybieranych w okr臋gu wyborczym wynosi 12.
Siedziba Okr臋gowej Komisji Wyborczej: WARSZAWA.
OKRG WYBORCZY NR 21 wojew贸dztwo opolskie
Liczba pos艂贸w wybieranych w okr臋gu wyborczym wynosi 12.
Siedziba Okr臋gowej Komisji Wyborczej: OPOLE.
2014-02-28
㎏ancelaria Sejmu s. 187/204
OKRG WYBORCZY NR 22 cz臋艣膰 wojew贸dztwa podkarpackiego obejmuj膮ca
obszary powiat贸w:
bieszczadzki, brzozowski, jaros艂awski, jasielski, kro艣nie艅ski, leski, lubaczowski,
przemyski, przeworski, sanocki
oraz miast na prawach powiatu:
Krosno, Przemy艣l.
Liczba pos艂贸w wybieranych w okr臋gu wyborczym wynosi 11.
Siedziba Okr臋gowej Komisji Wyborczej: KROSNO.
OKRG WYBORCZY NR 23 cz臋艣膰 wojew贸dztwa podkarpackiego obejmuj膮ca
obszary powiat贸w:
d臋bicki, kolbuszowski, le偶ajski, 艂a艅cucki, mielecki, ni偶a艅ski, ropczycko-s臋dziszow-
ski, rzeszowski, stalowowolski, strzy偶owski, tarnobrzeski
oraz miast na prawach powiatu:
Rzesz贸w, Tarnobrzeg.
Liczba pos艂贸w wybieranych w okr臋gu wyborczym wynosi 15.
Siedziba Okr臋gowej Komisji Wyborczej: RZESZ脫W.
OKRG WYBORCZY NR 24 wojew贸dztwo podlaskie
Liczba pos艂贸w wybieranych w okr臋gu wyborczym wynosi 14.
Siedziba Okr臋gowej Komisji Wyborczej: BIAAYSTOK.
OKRG WYBORCZY NR 25 cz臋艣膰 wojew贸dztwa pomorskiego obejmuj膮ca
obszary powiat贸w:
gda艅ski, kwidzy艅ski, malborski, nowodworski, starogardzki, sztumski, tczewski
oraz miast na prawach powiatu:
Gda艅sk, Sopot.
Liczba pos艂贸w wybieranych w okr臋gu wyborczym wynosi 12.
Siedziba Okr臋gowej Komisji Wyborczej: GDACSK.
OKRG WYBORCZY NR 26 cz臋艣膰 wojew贸dztwa pomorskiego obejmuj膮ca
obszary powiat贸w:
bytowski, chojnicki, cz艂uchowski, kartuski, ko艣cierski, l臋borski, pucki, s艂upski, wej-
herowski
oraz miast na prawach powiatu:
Gdynia, S艂upsk.
Liczba pos艂贸w wybieranych w okr臋gu wyborczym wynosi 14.
Siedziba Okr臋gowej Komisji Wyborczej: GDYNIA.
OKRG WYBORCZY NR 27 cz臋艣膰 wojew贸dztwa 艣l膮skiego obejmuj膮ca obsza-
ry powiat贸w:
bielski, cieszy艅ski, pszczy艅ski, 偶ywiecki
2014-02-28
㎏ancelaria Sejmu s. 188/204
oraz miasta na prawach powiatu:
Bielsko-Bia艂a.
Liczba pos艂贸w wybieranych w okr臋gu wyborczym wynosi 9.
Siedziba Okr臋gowej Komisji Wyborczej: BIELSKO-BIAAA.
OKRG WYBORCZY NR 28 cz臋艣膰 wojew贸dztwa 艣l膮skiego obejmuj膮ca obsza-
ry powiat贸w:
cz臋stochowski, k艂obucki, lubliniecki, myszkowski
oraz miasta na prawach powiatu:
Cz臋stochowa.
Liczba pos艂贸w wybieranych w okr臋gu wyborczym wynosi 7.
Siedziba Okr臋gowej Komisji Wyborczej: CZSTOCHOWA.
OKRG WYBORCZY NR 29 cz臋艣膰 wojew贸dztwa 艣l膮skiego obejmuj膮ca obsza-
ry powiat贸w:
gliwicki, tarnog贸rski
oraz miast na prawach powiatu:
Bytom, Gliwice, Zabrze.
Liczba pos艂贸w wybieranych w okr臋gu wyborczym wynosi 9.
Siedziba Okr臋gowej Komisji Wyborczej: GLIWICE.
OKRG WYBORCZY NR 30 cz臋艣膰 wojew贸dztwa 艣l膮skiego obejmuj膮ca obsza-
ry powiat贸w:
miko艂owski, raciborski, rybnicki, wodzis艂awski
oraz miast na prawach powiatu:
Jastrz臋bie-Zdr贸j, Rybnik, 呕ory.
Liczba pos艂贸w wybieranych w okr臋gu wyborczym wynosi 9.
Siedziba Okr臋gowej Komisji Wyborczej: RYBNIK.
OKRG WYBORCZY NR 31 cz臋艣膰 wojew贸dztwa 艣l膮skiego obejmuj膮ca obszar
powiatu:
bieru艅sko-l臋dzi艅ski
oraz miast na prawach powiatu:
Chorz贸w, Katowice, Mys艂owice, Piekary 艢l膮skie, Ruda 艢l膮ska, Siemianowice 艢l膮-
skie, 艢wi臋toch艂owice, Tychy.
Liczba pos艂贸w wybieranych w okr臋gu wyborczym wynosi 12.
Siedziba Okr臋gowej Komisji Wyborczej: KATOWICE.
OKRG WYBORCZY NR 32 cz臋艣膰 wojew贸dztwa 艣l膮skiego obejmuj膮ca obsza-
ry powiat贸w:
b臋dzi艅ski, zawiercia艅ski
oraz miast na prawach powiatu:
2014-02-28
㎏ancelaria Sejmu s. 189/204
D膮browa G贸rnicza, Jaworzno, Sosnowiec.
Liczba pos艂贸w wybieranych w okr臋gu wyborczym wynosi 9.
Siedziba Okr臋gowej Komisji Wyborczej: SOSNOWIEC.
OKRG WYBORCZY NR 33 wojew贸dztwo 艣wi臋tokrzyskie
Liczba pos艂贸w wybieranych w okr臋gu wyborczym wynosi 16.
Siedziba Okr臋gowej Komisji Wyborczej: KIELCE.
OKRG WYBORCZY NR 34 cz臋艣膰 wojew贸dztwa warmi艅sko-mazurskiego
obejmuj膮ca obszary powiat贸w:
bartoszycki, braniewski, dzia艂dowski, elbl膮ski, i艂awski, lidzbarski, nowomiejski,
ostr贸dzki
oraz miasta na prawach powiatu:
Elbl膮g.
Liczba pos艂贸w wybieranych w okr臋gu wyborczym wynosi 8.
Siedziba Okr臋gowej Komisji Wyborczej: ELBLG.
OKRG WYBORCZY NR 35 cz臋艣膰 wojew贸dztwa warmi艅sko-mazurskiego
obejmuj膮ca obszary powiat贸w:
e艂cki, gi偶ycki, go艂dapski, k臋trzy艅ski, mr膮gowski, nidzicki, olecki, olszty艅ski, piski,
szczycie艅ski, w臋gorzewski
oraz miasta na prawach powiatu:
Olsztyn.
Liczba pos艂贸w wybieranych w okr臋gu wyborczym wynosi 10.
Siedziba Okr臋gowej Komisji Wyborczej: OLSZTYN.
OKRG WYBORCZY NR 36 cz臋艣膰 wojew贸dztwa wielkopolskiego obejmuj膮ca
obszary powiat贸w:
gosty艅ski, jaroci艅ski, kaliski, k臋pi艅ski, ko艣cia艅ski, krotoszy艅ski, leszczy艅ski,
ostrowski, ostrzeszowski, pleszewski, rawicki
oraz miast na prawach powiatu:
Kalisz, Leszno.
Liczba pos艂贸w wybieranych w okr臋gu wyborczym wynosi 12.
Siedziba Okr臋gowej Komisji Wyborczej: KALISZ.
OKRG WYBORCZY NR 37 cz臋艣膰 wojew贸dztwa wielkopolskiego obejmuj膮ca
obszary powiat贸w:
gnieznie艅ski, kolski, koni艅ski, s艂upecki, 艣redzki, 艣remski, turecki, wrzesi艅ski
oraz miasta na prawach powiatu:
Konin.
Liczba pos艂贸w wybieranych w okr臋gu wyborczym wynosi 9.
Siedziba Okr臋gowej Komisji Wyborczej: KONIN.
2014-02-28
㎏ancelaria Sejmu s. 190/204
OKRG WYBORCZY NR 38 cz臋艣膰 wojew贸dztwa wielkopolskiego obejmuj膮ca
obszary powiat贸w:
chodzieski, czarnkowsko-trzcianecki, grodziski, mi臋dzychodzki, nowotomyski, obor-
nicki, pilski, szamotulski, w膮growiecki, wolszty艅ski, z艂otowski.
Liczba pos艂贸w wybieranych w okr臋gu wyborczym wynosi 9.
Siedziba Okr臋gowej Komisji Wyborczej: PIAA.
OKRG WYBORCZY NR 39 cz臋艣膰 wojew贸dztwa wielkopolskiego obejmuj膮ca
obszar powiatu:
pozna艅ski
oraz miasta na prawach powiatu:
Pozna艅.
Liczba pos艂贸w wybieranych w okr臋gu wyborczym wynosi 10.
Siedziba Okr臋gowej Komisji Wyborczej: POZNAC.
OKRG WYBORCZY NR 40 cz臋艣膰 wojew贸dztwa zachodniopomorskiego
obejmuj膮ca obszary powiat贸w:
bia艂ogardzki, choszcze艅ski, drawski, ko艂obrzeski, koszali艅ski, s艂awie艅ski, szczeci-
necki, 艣widwi艅ski, wa艂ecki
oraz miasta na prawach powiatu:
Koszalin.
Liczba pos艂贸w wybieranych w okr臋gu wyborczym wynosi 8.
Siedziba Okr臋gowej Komisji Wyborczej: KOSZALIN.
OKRG WYBORCZY NR 41 cz臋艣膰 wojew贸dztwa zachodniopomorskiego
obejmuj膮ca obszary powiat贸w:
goleniowski, gryficki, gryfi艅ski, kamie艅ski, 艂obeski, my艣liborski, policki, pyrzycki,
stargardzki
oraz miast na prawach powiatu:
Szczecin, 艢winouj艣cie.
Liczba pos艂贸w wybieranych w okr臋gu wyborczym wynosi 12.
Siedziba Okr臋gowej Komisji Wyborczej: SZCZECIN.
2014-02-28
㎏ancelaria Sejmu s. 191/204
Za艂膮cznik nr 2
WYKAZ OKRG脫W WYBORCZYCH
DO SENATU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
Wojew贸dztwo dolno艣l膮skie
OKRG WYBORCZY NR 1 obejmuj膮cy obszary powiat贸w:
boles艂awiecki, luba艅ski, lw贸wecki, zgorzelecki.
OKRG WYBORCZY NR 2 obejmuj膮cy obszary powiat贸w:
jaworski, jeleniog贸rski, kamiennog贸rski, z艂otoryjski
oraz miasta na prawach powiatu:
Jelenia G贸ra.
OKRG WYBORCZY NR 3 obejmuj膮cy obszary powiat贸w:
g艂ogowski, legnicki, lubi艅ski, polkowicki
oraz miasta na prawach powiatu:
Legnica.
OKRG WYBORCZY NR 4 obejmuj膮cy obszary powiat贸w:
艣widnicki, wa艂brzyski.
OKRG WYBORCZY NR 5 obejmuj膮cy obszary powiat贸w:
dzier偶oniowski, k艂odzki, z膮bkowicki.
OKRG WYBORCZY NR 6 obejmuj膮cy obszary powiat贸w:
g贸rowski, milicki, ole艣nicki, o艂awski, strzeli艅ski, 艣redzki, trzebnicki, wo艂owski, wro-
c艂awski.
OKRG WYBORCZY NR 7 obejmuj膮cy cz臋艣膰 obszaru miasta na prawach po-
wiatu Wroc艂aw:
Bie艅kowice, Biskupin S臋polno D膮bie Bartoszowice, Borek, Broch贸w, Gaj,
Gajowice, Grabiszyn Grabiszynek, Huby, Jagodno, Klecina, Krzyki Partynice,
Ksi臋偶e, Opor贸w, Plac Grunwaldzki, Powsta艅c贸w 艢l膮skich, Przedmie艣cie O艂awskie,
Przedmie艣cie 艢widnickie, Stare Miasto, Tarnogaj, Wojszyce O艂taszyn, Zacisze
Zalesie Szczytniki.
OKRG WYBORCZY NR 8 obejmuj膮cy cz臋艣膰 obszaru miasta na prawach po-
wiatu Wroc艂aw:
G膮d贸w Popowice Pd, Jerzmanowo Jarno艂t贸w Strachowice Osiniec, Kar艂owice
R贸偶anka, Kleczk贸w, Kowale, Ku偶niki, Le艣nica, Lipa Piotrowska, Ma艣lice, Mu-
2014-02-28
㎏ancelaria Sejmu s. 192/204
chob贸r Ma艂y, Muchob贸r Wielki, Nadodrze, Nowy Dw贸r, O艂bin, Osobowice R臋-
dzin, Paw艂owice, Pilczyce Kozan贸w Popowice, Polanowice Po艣wi臋tne Ligo-
ta, Pracze Odrza艅skie, Psie Pole Zawidawie, So艂tysowice, Swojczyce Strachocin
Wojn贸w, Szczepin, 艢winiary, Widawa, 呕erniki.
Wojew贸dztwo kujawsko-pomorskie
OKRG WYBORCZY NR 9 obejmuj膮cy obszary powiat贸w:
bydgoski, 艣wiecki, tucholski
oraz miasta na prawach powiatu:
Bydgoszcz.
OKRG WYBORCZY NR 10 obejmuj膮cy obszary powiat贸w:
inowroc艂awski, mogile艅ski, nakielski, s臋pole艅ski, 偶ni艅ski.
OKRG WYBORCZY NR 11 obejmuj膮cy obszary powiat贸w:
che艂mi艅ski, toru艅ski
oraz miasta na prawach powiatu:
Toru艅.
OKRG WYBORCZY NR 12 obejmuj膮cy obszary powiat贸w:
brodnicki, golubsko-dobrzy艅ski, grudzi膮dzki, rypi艅ski, w膮brzeski
oraz miasta na prawach powiatu:
Grudzi膮dz.
OKRG WYBORCZY NR 13 obejmuj膮cy obszary powiat贸w:
aleksandrowski, lipnowski, radziejowski, w艂oc艂awski
oraz miasta na prawach powiatu:
W艂oc艂awek.
Wojew贸dztwo lubelskie
OKRG WYBORCZY NR 14 obejmuj膮cy obszary powiat贸w:
lubartowski, 艂ukowski, opolski, pu艂awski, rycki.
OKRG WYBORCZY NR 15 obejmuj膮cy obszary powiat贸w:
janowski, kra艣nicki, lubelski, 艂臋czy艅ski, 艣widnicki.
OKRG WYBORCZY NR 16 obejmuj膮cy obszar miasta na prawach powiatu:
Lublin.
2014-02-28
㎏ancelaria Sejmu s. 193/204
OKRG WYBORCZY NR 17 obejmuj膮cy obszary powiat贸w:
bialski, parczewski, radzy艅ski
oraz miasta na prawach powiatu:
Bia艂a Podlaska.
OKRG WYBORCZY NR 18 obejmuj膮cy obszary powiat贸w:
che艂mski, krasnostawski, w艂odawski
oraz miasta na prawach powiatu:
Che艂m.
OKRG WYBORCZY NR 19 obejmuj膮cy obszary powiat贸w:
bi艂gorajski, hrubieszowski, tomaszowski, zamojski
oraz miasta na prawach powiatu:
Zamo艣膰.
Wojew贸dztwo lubuskie
OKRG WYBORCZY NR 20 obejmuj膮cy obszary powiat贸w:
kro艣nie艅ski, 艣wiebodzi艅ski, zielonog贸rski
oraz miasta na prawach powiatu:
Zielona G贸ra.
OKRG WYBORCZY NR 21 obejmuj膮cy obszary powiat贸w:
gorzowski, mi臋dzyrzecki, strzelecko-drezdenecki, s艂ubicki, sul臋ci艅ski
oraz miasta na prawach powiatu:
Gorz贸w Wielkopolski.
OKRG WYBORCZY NR 22 obejmuj膮cy obszary powiat贸w:
nowosolski, wschowski, 偶aga艅ski, 偶arski.
Wojew贸dztwo 艂贸dzkie
OKRG WYBORCZY NR 23 obejmuj膮cy cz臋艣膰 obszaru miasta na prawach po-
wiatu A贸dz:
Osiedle Ba艂uty Zachodnie, Osiedle Ba艂uty Centrum, Osiedle Ba艂uty Do艂y, Osie-
dle im. J贸zefa Montwi艂艂a-Mireckiego, Osiedle Julian贸w Marysin Rogi, Osiedle
Karolew Retkinia Wsch贸d, Osiedle Katedralna, Osiedle Koziny, Osiedle Lublinek
Pienista, Osiedle Aagiewniki, Osiedle Nad Nerem, Osiedle Radogoszcz, Osiedle
Retkinia Zach贸d Smulsko, Osiedle Stare Polesie, Osiedle 艢r贸dmie艣cie-Wsch贸d,
Osiedle Teofil贸w Wielkopolska, Osiedle Zdrowie Mania, Osiedle Z艂otno.
2014-02-28
㎏ancelaria Sejmu s. 194/204
OKRG WYBORCZY NR 24 obejmuj膮cy obszary powiat贸w:
brzezi艅ski, 艂贸dzki wschodni
oraz cz臋艣膰 obszaru miasta na prawach powiatu A贸dz:
Osiedle Andrzej贸w, Osiedle Chojny, Osiedle Chojny D膮browa, Osiedle Dolina
A贸dki, Osiedle G贸rniak, Osiedle Mileszki, Osiedle Nowosolna, Osiedle Nr 33, Osie-
dle Olech贸w Jan贸w, Osiedle Piast贸w Kurak, Osiedle Rokicie, Osiedle Ruda,
Osiedle Stary Widzew, Osiedle Stoki, Osiedle Widzew-Wsch贸d, Osiedle Wiskitno,
Osiedle Wzniesie艅 A贸dzkich, Osiedle Zarzew.
OKRG WYBORCZY NR 25 obejmuj膮cy obszary powiat贸w:
kutnowski, 艂臋czycki, 艂owicki, podd臋bicki.
OKRG WYBORCZY NR 26 obejmuj膮cy obszary powiat贸w:
艂aski, pabianicki, zgierski.
OKRG WYBORCZY NR 27 obejmuj膮cy obszary powiat贸w:
paj臋cza艅ski, sieradzki, wielu艅ski, wieruszowski, zdu艅skowolski.
OKRG WYBORCZY NR 28 obejmuj膮cy obszary powiat贸w:
be艂chatowski, piotrkowski, radomszcza艅ski
oraz miasta na prawach powiatu:
Piotrk贸w Trybunalski.
OKRG WYBORCZY NR 29 obejmuj膮cy obszary powiat贸w:
opoczy艅ski, rawski, skierniewicki, tomaszowski
oraz miasta na prawach powiatu:
Skierniewice.
Wojew贸dztwo ma艂opolskie
OKRG WYBORCZY NR 30 obejmuj膮cy obszary powiat贸w:
chrzanowski, my艣lenicki, o艣wi臋cimski, suski, wadowicki.
OKRG WYBORCZY NR 31 obejmuj膮cy obszary powiat贸w:
krakowski, miechowski, olkuski.
OKRG WYBORCZY NR 32 obejmuj膮cy cz臋艣膰 obszaru miasta na prawach po-
wiatu
Krak贸w:
Dzielnica II, Dzielnica III, Dzielnica IV, Dzielnica XIV, Dzielnica XV, Dzielnica
XVI, Dzielnica XVII, Dzielnica XVIII.
2014-02-28
㎏ancelaria Sejmu s. 195/204
OKRG WYBORCZY NR 33 obejmuj膮cy cz臋艣膰 obszaru miasta na prawach po-
wiatu
Krak贸w:
Dzielnica I, Dzielnica V, Dzielnica VI, Dzielnica VII, Dzielnica VIII, Dzielnica IX,
Dzielnica X, Dzielnica XI, Dzielnica XII, Dzielnica XIII.
OKRG WYBORCZY NR 34 obejmuj膮cy obszary powiat贸w:
boche艅ski, brzeski, proszowicki, wielicki.
OKRG WYBORCZY NR 35 obejmuj膮cy obszary powiat贸w:
d膮browski, tarnowski
oraz miasta na prawach powiatu:
Tarn贸w.
OKRG WYBORCZY NR 36 obejmuj膮cy obszary powiat贸w:
limanowski, nowotarski, tatrza艅ski.
OKRG WYBORCZY NR 37 obejmuj膮cy obszary powiat贸w:
gorlicki, nowos膮decki
oraz miasta na prawach powiatu:
Nowy S膮cz.
Wojew贸dztwo mazowieckie
OKRG WYBORCZY NR 38 obejmuj膮cy obszary powiat贸w:
gostyni艅ski, p艂ocki, sierpecki, sochaczewski, 偶yrardowski
oraz miasta na prawach powiatu:
P艂ock.
OKRG WYBORCZY NR 39 obejmuj膮cy obszary powiat贸w:
ciechanowski, m艂awski, p艂o艅ski, przasnyski, 偶uromi艅ski.
OKRG WYBORCZY NR 40 obejmuj膮cy obszary powiat贸w:
legionowski, nowodworski, warszawski zachodni, wo艂omi艅ski.
OKRG WYBORCZY NR 41 obejmuj膮cy obszary powiat贸w:
grodziski, otwocki, piaseczy艅ski, pruszkowski.
OKRG WYBORCZY NR 42 obejmuj膮cy cz臋艣膰 obszaru miasta na prawach po-
wiatu
Warszawa:
2014-02-28
㎏ancelaria Sejmu s. 196/204
Praga Po艂udnie, Praga P贸艂noc, Rembert贸w, Targ贸wek, Weso艂a.
OKRG WYBORCZY NR 43 obejmuj膮cy cz臋艣膰 obszaru miasta na prawach po-
wiatu
Warszawa:
Mokot贸w, Ursyn贸w, Wawer, Wilan贸w.
OKRG WYBORCZY NR 44 obejmuj膮cy cz臋艣膰 obszaru miasta na prawach po-
wiatu
Warszawa:
Bia艂o艂臋ka, Bielany, 艢r贸dmie艣cie, 呕oliborz.
OKRG WYBORCZY NR 45 obejmuj膮cy cz臋艣膰 obszaru miasta na prawach po-
wiatu
Warszawa:
Bemowo, Ochota, Ursus, W艂ochy, Wola.
OKRG WYBORCZY NR 46 obejmuj膮cy obszary powiat贸w:
makowski, ostro艂臋cki, ostrowski, pu艂tuski, wyszkowski
oraz miasta na prawach powiatu:
Ostro艂臋ka.
OKRG WYBORCZY NR 47 obejmuj膮cy obszary powiat贸w:
garwoli艅ski, mi艅ski, w臋growski.
OKRG WYBORCZY NR 48 obejmuj膮cy obszary powiat贸w:
艂osicki, siedlecki, soko艂owski
oraz miasta na prawach powiatu:
Siedlce.
OKRG WYBORCZY NR 49 obejmuj膮cy obszary powiat贸w:
bia艂obrzeski, gr贸jecki, kozienicki, przysuski.
OKRG WYBORCZY NR 50 obejmuj膮cy obszary powiat贸w:
lipski, radomski, szyd艂owiecki, zwole艅ski
oraz miasta na prawach powiatu:
Radom.
Wojew贸dztwo opolskie
OKRG WYBORCZY NR 51 obejmuj膮cy obszary powiat贸w:
2014-02-28
㎏ancelaria Sejmu s. 197/204
brzeski, kluczborski, namys艂owski, nyski, prudnicki.
OKRG WYBORCZY NR 52 obejmuj膮cy obszar powiatu:
opolski
oraz miasta na prawach powiatu:
Opole.
OKRG WYBORCZY NR 53 obejmuj膮cy obszary powiat贸w:
g艂ubczycki, k臋dzierzy艅sko-kozielski, krapkowicki, oleski, strzelecki.
Wojew贸dztwo podkarpackie
OKRG WYBORCZY NR 54 obejmuj膮cy obszary powiat贸w:
le偶ajski, ni偶a艅ski, stalowowolski, tarnobrzeski
oraz miasta na prawach powiatu:
Tarnobrzeg.
OKRG WYBORCZY NR 55 obejmuj膮cy obszary powiat贸w:
d臋bicki, kolbuszowski, mielecki, ropczycko-s臋dziszowski, strzy偶owski.
OKRG WYBORCZY NR 56 obejmuj膮cy obszary powiat贸w:
艂a艅cucki, rzeszowski
oraz miasta na prawach powiatu:
Rzesz贸w.
OKRG WYBORCZY NR 57 obejmuj膮cy obszary powiat贸w:
brzozowski, jasielski, kro艣nie艅ski
oraz miasta na prawach powiatu:
Krosno.
OKRG WYBORCZY NR 58 obejmuj膮cy obszary powiat贸w:
bieszczadzki, jaros艂awski, leski, lubaczowski, przemyski, przeworski, sanocki,
oraz miasta na prawach powiatu:
Przemy艣l.
Wojew贸dztwo podlaskie
OKRG WYBORCZY NR 59 obejmuj膮cy obszary powiat贸w:
augustowski, grajewski, kolne艅ski, 艂om偶y艅ski, moniecki, sejne艅ski, suwalski, zam-
browski
oraz miast na prawach powiatu:
2014-02-28
㎏ancelaria Sejmu s. 198/204
Aom偶a i Suwa艂ki.
OKRG WYBORCZY NR 60 obejmuj膮cy obszary powiat贸w:
bia艂ostocki, sok贸lski
oraz miasta na prawach powiatu:
Bia艂ystok.
OKRG WYBORCZY NR 61 obejmuj膮cy obszary powiat贸w:
bielski, hajnowski, siemiatycki, wysokomazowiecki.
Wojew贸dztwo pomorskie
OKRG WYBORCZY NR 62 obejmuj膮cy obszary powiat贸w:
l臋borski, s艂upski, wejherowski
oraz miasta na prawach powiatu:
S艂upsk.
OKRG WYBORCZY NR 63 obejmuj膮cy obszary powiat贸w:
bytowski, chojnicki, cz艂uchowski, kartuski, ko艣cierski.
OKRG WYBORCZY NR 64 obejmuj膮cy obszar powiatu:
pucki
oraz miasta na prawach powiatu:
Gdynia.
OKRG WYBORCZY NR 65 obejmuj膮cy obszary miast na prawach powiatu:
Gda艅sk, Sopot.
OKRG WYBORCZY NR 66 obejmuj膮cy obszary powiat贸w:
gda艅ski, starogardzki, tczewski.
OKRG WYBORCZY NR 67 obejmuj膮cy obszary powiat贸w:
kwidzy艅ski, malborski, nowodworski, sztumski.
Wojew贸dztwo 艣l膮skie
OKRG WYBORCZY NR 68 obejmuj膮cy obszary powiat贸w:
cz臋stochowski, k艂obucki, lubliniecki, myszkowski.
OKRG WYBORCZY NR 69 obejmuj膮cy obszar miasta na prawach powiatu:
Cz臋stochowa.
2014-02-28
㎏ancelaria Sejmu s. 199/204
OKRG WYBORCZY NR 70 obejmuj膮cy obszary powiat贸w:
gliwicki, tarnog贸rski
oraz miasta na prawach powiatu:
Gliwice.
OKRG WYBORCZY NR 71 obejmuj膮cy obszary miast na prawach powiatu:
Bytom, Zabrze.
OKRG WYBORCZY NR 72 obejmuj膮cy obszary powiat贸w:
raciborski, wodzis艂awski
oraz miast na prawach powiatu:
Jastrz臋bie-Zdr贸j, 呕ory.
OKRG WYBORCZY NR 73 obejmuj膮cy obszary powiat贸w:
miko艂owski, rybnicki
oraz miasta na prawach powiatu:
Rybnik.
OKRG WYBORCZY NR 74 obejmuj膮cy obszar miast na prawach powiatu:
Chorz贸w, Piekary 艢l膮skie, Ruda 艢l膮ska, Siemianowice 艢l膮skie, 艢wi臋toch艂owice.
OKRG WYBORCZY NR 75 obejmuj膮cy obszar powiatu:
bieru艅sko-l臋dzi艅ski
oraz miast na prawach powiatu:
Mys艂owice, Tychy.
OKRG WYBORCZY NR 76 obejmuj膮cy obszary powiat贸w:
b臋dzi艅ski, zawiercia艅ski
oraz miasta na prawach powiatu:
D膮browa G贸rnicza.
OKRG WYBORCZY NR 77 obejmuj膮cy obszary miast na prawach powiatu:
Jaworzno, Sosnowiec.
OKRG WYBORCZY NR 78 obejmuj膮cy obszary powiat贸w:
bielski, pszczy艅ski
oraz miasta na prawach powiatu:
Bielsko-Bia艂a.
OKRG WYBORCZY NR 79 obejmuj膮cy obszary powiat贸w:
2014-02-28
㎏ancelaria Sejmu s. 200/204
cieszy艅ski, 偶ywiecki.
OKRG WYBORCZY NR 80 obejmuj膮cy obszar miasta na prawach powiatu:
Katowice.
Wojew贸dztwo 艣wi臋tokrzyskie
OKRG WYBORCZY NR 81 obejmuj膮cy obszary powiat贸w:
buski, j臋drzejowski, kazimierski, konecki, pi艅czowski, staszowski, w艂oszczowski.
OKRG WYBORCZY NR 82 obejmuj膮cy obszary powiat贸w:
opatowski, ostrowiecki, sandomierski, skar偶yski, starachowicki.
OKRG WYBORCZY NR 83 obejmuj膮cy obszar powiatu:
kielecki
oraz miasta na prawach powiatu:
Kielce.
Wojew贸dztwo warmi艅sko-mazurskie
OKRG WYBORCZY NR 84 obejmuj膮cy obszary powiat贸w:
bartoszycki, braniewski, elbl膮ski, lidzbarski
oraz miasta na prawach powiatu:
Elbl膮g.
OKRG WYBORCZY NR 85 obejmuj膮cy obszary powiat贸w:
dzia艂dowski, i艂awski, nowomiejski, ostr贸dzki.
OKRG WYBORCZY NR 86 obejmuj膮cy obszary powiat贸w:
nidzicki, olszty艅ski, szczycie艅ski.
oraz miasta na prawach powiatu:
Olsztyn.
OKRG WYBORCZY NR 87 obejmuj膮cy obszary powiat贸w:
e艂cki, gi偶ycki, go艂dapski, k臋trzy艅ski, mr膮gowski, olecki, piski, w臋gorzewski.
Wojew贸dztwo wielkopolskie
OKRG WYBORCZY NR 88 obejmuj膮cy obszary powiat贸w:
chodzieski, czarnkowsko-trzcianecki, pilski, w膮growiecki, z艂otowski.
2014-02-28
㎏ancelaria Sejmu s. 201/204
OKRG WYBORCZY NR 89 obejmuj膮cy obszary powiat贸w:
grodziski, mi臋dzychodzki, nowotomyski, obornicki, szamotulski, wolszty艅ski.
OKRG WYBORCZY NR 90 obejmuj膮cy obszar powiatu:
pozna艅ski.
OKRG WYBORCZY NR 91 obejmuj膮cy obszar miasta na prawach powiatu:
Pozna艅.
OKRG WYBORCZY NR 92 obejmuj膮cy obszary powiat贸w:
gnieznie艅ski, s艂upecki, 艣redzki, 艣remski, wrzesi艅ski.
OKRG WYBORCZY NR 93 obejmuj膮cy obszary powiat贸w:
kolski, koni艅ski, turecki
oraz miasta na prawach powiatu:
Konin.
OKRG WYBORCZY NR 94 obejmuj膮cy obszary powiat贸w:
gosty艅ski, ko艣cia艅ski, leszczy艅ski, rawicki
oraz miasta na prawach powiatu:
Leszno.
OKRG WYBORCZY NR 95 obejmuj膮cy obszary powiat贸w:
k臋pi艅ski, krotoszy艅ski, ostrowski, ostrzeszowski.
OKRG WYBORCZY NR 96 obejmuj膮cy obszary powiat贸w:
jaroci艅ski, kaliski, pleszewski.
oraz miasta na prawach powiatu:
Kalisz.
Wojew贸dztwo zachodniopomorskie
OKRG WYBORCZY NR 97 obejmuj膮cy obszar powiatu:
policki
oraz miasta na prawach powiatu:
Szczecin.
OKRG WYBORCZY NR 98 obejmuj膮cy obszary powiat贸w:
goleniowski, gryficki, gryfi艅ski, kamie艅ski, 艂obeski, my艣liborski, pyrzycki, stargar-
dzki
oraz miasta na prawach powiatu:
2014-02-28
㎏ancelaria Sejmu s. 202/204
艢winouj艣cie.
OKRG WYBORCZY NR 99 obejmuj膮cy obszary powiat贸w:
bia艂ogardzki, choszcze艅ski, drawski, ko艂obrzeski, 艣widwi艅ski, wa艂ecki.
OKRG WYBORCZY NR 100 obejmuj膮cy obszary powiat贸w:
koszali艅ski, s艂awie艅ski, szczecinecki
oraz miasta na prawach powiatu:
Koszalin.
2014-02-28
㎏ancelaria Sejmu s. 203/204
Za艂膮cznik nr 3
WYKAZ OKRG脫W WYBORCZYCH
W WYBORACH DO PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO
OKRG WYBORCZY NR 1 obejmuje obszar wojew贸dztwa pomorskiego.
Siedziba okr臋gowej komisji wyborczej Gda艅sk.
OKRG WYBORCZY NR 2 obejmuje obszar wojew贸dztwa kujawsko-pomorskie-
go.
Siedziba-okr臋gowej komisji wyborczej Bydgoszcz.
OKRG WYBORCZY NR 3 obejmuje obszar wojew贸dztwa podlaskiego i woje-
w贸dztwa warmi艅sko-mazurskiego.
Siedziba okr臋gowej komisji wyborczej Olsztyn.
OKRG WYBORCZY NR 4 obejmuje obszar cz臋艣ci wojew贸dztwa mazowieckie-
go: m. st. Warszawy oraz powiat贸w: grodziskiego, legionowskiego, nowodworskie-
go, otwockiego, piaseczy艅skiego, pruszkowskiego, warszawskiego zachodniego i
wo艂omi艅skiego.
Siedziba okr臋gowej komisji wyborczej Warszawa.
OKRG WYBORCZY NR 5 obejmuje obszar cz臋艣ci wojew贸dztwa mazowieckie-
go: powiat贸w ciechanowskiego, gostyni艅skiego, m艂awskiego, p艂ockiego, p艂o艅skie-
go, przasnyskiego, sierpeckiego, sochaczewskiego, 偶uromi艅skiego, 偶yrardowskiego,
bia艂obrzeskiego, gr贸jeckiego, kozienickiego, lipskiego, przysuskiego, radomskiego,
szyd艂owieckiego, zwole艅skiego, garwoli艅skiego, 艂osickiego, makowskiego, mi艅skie-
go, ostro艂臋ckiego, ostrowskiego, pu艂tuskiego, siedleckiego, soko艂owskiego, w臋grow-
skiego, wyszkowskiego oraz miast na prawach powiatu P艂ock, Radom, Ostro艂臋ka i
Siedlce.
Siedziba okr臋gowej komisji wyborczej Warszawa.
OKRG WYBORCZY NR 6 obejmuje obszar wojew贸dztwa 艂贸dzkiego.
Siedziba okr臋gowej komisji wyborczej A贸dz.
OKRG WYBORCZY NR 7 obejmuje obszar wojew贸dztwa wielkopolskiego.
Siedziba okr臋gowej komisji wyborczej Pozna艅.
OKRG WYBORCZY NR 8 obejmuje obszar wojew贸dztwa lubelskiego.
Siedziba okr臋gowej komisji wyborczej Lublin.
OKRG WYBORCZY NR 9 obejmuje obszar wojew贸dztwa podkarpackiego.
Siedziba okr臋gowej komisji wyborczej Rzesz贸w.
2014-02-28
㎏ancelaria Sejmu s. 204/204
OKRG WYBORCZY NR 10 obejmuje obszar wojew贸dztwa ma艂opolskiego i wo-
jew贸dztwa 艣wi臋tokrzyskiego.
Siedziba okr臋gowej komisji wyborczej Krak贸w.
OKRG WYBORCZY NR 11 obejmuje obszar wojew贸dztwa 艣l膮skiego.
Siedziba okr臋gowej komisji wyborczej Katowice.
OKRG WYBORCZY NR 12 obejmuje obszar wojew贸dztwa dolno艣l膮skiego i
wojew贸dztwa opolskiego.
Siedziba okr臋gowej komisji wyborczej Wroc艂aw.
OKRG WYBORCZY NR 13 obejmuje obszar wojew贸dztwa lubuskiego i woje-
w贸dztwa zachodniopomorskiego.
Siedziba okr臋gowej komisji wyborczej Gorz贸w Wielkopolski.
2014-02-28
Wyszukiwarka
Podobne podstrony:
Kodeks wyborczy 2011 rKodeks Wyborczy Wyci膮gRefleksje na temat Kodeksu Etyki Zawodowejcodex alimentarius kodeks zywnosciowy samobojstwo zachodniego swiata eiobakodeks wykroczenKodeks wykrocze艅Kodeks ksi臋gowego 鈥濽stawa o VAT鈥 ebook demoKodeks Leonarda? Vinci vincikodeks morskiKodeksy III Focjuszprojekt kodeks karny 92008wi臋cej podobnych podstron