Niniejsza darmowa publikacja zawiera jedynie fragment
pełnej wersji całej publikacji.
Aby przeczytać ten tytuł w pełnej wersji kliknij tutaj.
Niniejsza publikacja może być kopiowana, oraz dowolnie
rozprowadzana tylko i wyłącznie w formie dostarczonej przez
NetPress Digital Sp. z o.o., operatora sklepu na którym można
nabyć niniejszy tytuł w pełnej wersji. Zabronione są
jakiekolwiek zmiany w zawartości publikacji bez pisemnej zgody
NetPress oraz wydawcy niniejszej publikacji. Zabrania się jej
od-sprzedaży, zgodnie z regulaminem serwisu.
Pełna wersja niniejszej publikacji jest do nabycia w sklepie
internetowym e-booksweb.pl - Audiobooki, ksiązki audio,
e-booki .
Spis tre ci
Skróty ____________________________________________________ 6
Wst p _____________________________________________________ 7
Co to s fundusze unijne, a co europejskie,
czyli jedna Europa, a fundusze ró ne______________________ 9
Fundusze dla wsi, czyli z czego mog skorzysta
mieszka cy obszarów wiejskich _________________________31
Osie programu, czyli ile, na co i dla kogo___________________45
O warto ci wspólnego dzia ania,
czyli Leader 2007 2013 _______________________________ 113
Nauka chodzenia, czyli krok po kroku ___________________ 127
Regionalne Programy Operacyjne (RPO),
czyli inne fundusze UE dla obszarów wiejskich _________ 143
Powtórka z rozrywki, czyli co ka dy mieszkaniec
obszarów wiejskich wiedzie powinien
o rodkach pomocowych z UE__________________________ 159
Ryby, czyli rybacy po od czeniu od rolnictwa ____________ 199
Dodatki ________________________________________________ 215
S ownik ________________________________________ 219
Kategorie obszarów interwencji __________________ 238
Bibliografia _____________________________________________ 246
Indeks __________________________________________________ 248
Skróty:
EBI Europejski Bank Inwestycyjny
EFGR Europejski Fundusz Gwarancji Rolnej
EFI Europejski Fundusz Inwestycyjny
EFOiGR Europejski Fundusz Orientacji i Gwarancji Rolnych
EFRR Europejski Fundusz Rozwoju Regionalnego
EFRROW Europejski Fundusz Rolny Rozwoju Obszarów Wiejskich
EFS Europejski Fundusz Spo eczny
EOG Europejski Obszar Gospodarczy
IZ Instytucja Zarz dzaj ca
KE Komisja Europejska
KPSOW Krajowy Plan Strategiczny dla Obszarów Wiejskich
MEN Ministerstwo Edukacji Narodowej
MF Ministerstwo Finansów
MG Ministerstwo Gospodarki
MI Ministerstwo Infrastruktury
MKiDN Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego
MNiSW Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wy szego
MON Ministerstwo Obrony Narodowej
MPiPS Ministerstwo Pracy i Polityki Spo ecznej
MRiRW Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi
MRR: Ministerstwo Rozwoju Regionalnego
MS Ministerstwo Sprawiedliwo ci
MSiT Ministerstwo Sportu i Turystyki
MSP Ministerstwo Skarbu Pa stwa
MSWiA Ministerstwo Spraw Wewn trznych i Administracji
MSZ Ministerstwo Spraw Zagranicznych
M Ministerstwo rodowiska
M P ma e i rednie przedsi biorstwa
MZ Ministerstwo Zdrowia
NMF Norweski Mechanizm Finansowy
NSS Narodowa Strategia Spójno ci
OO Ocena Oddzia ywania na rodowisko
PO Program Operacyjny
PO IG Program Operacyjny Innowacyjna Gospodarka
PO Ii Program Operacyjny Infrastruktura i rodowisko
PO KL Program Operacyjny Kapita Ludzki
PO PT Program Operacyjny Pomoc Techniczna
PO RPW Program Operacyjny Rozwój Polski Wschodniej
PO EWT Programy Operacyjne Europejska Wspó praca Terytorialna
RPO Regionalny Program Operacyjny
SRK Strategia Rozwoju Kraju
SRR Strategia Rozwoju Rybo ówstwa
SWW Strategiczne Wytyczne Wspólnoty
UE Unia Europejska
WPR Wspólna Polityka Rolna
Wst p
 Co to jest wielb d? Ko zaprojektowany przez Komisj .
Hans Friederichs
Teoretycznie Internet pe en jest informacji o funduszach pomocowych.
Prawda za wygl da tak, e znale rzeteln informacj , ca o ciow i wy-
czerpuj c w jednym miejscu  jest rzecz niemo liw ! Mimo, i na infor-
macj o funduszach pomocowych i ich promocj przeznaczone s ogromne
pieni dze i wyznaczono od pocz tku osoby i instytucje odpowiedzialne za
w a ciwy, pe ny i rzetelny przep yw informacji.
W kraju za koordynacj i nadzór nad realizacj dzia a komunikacyj-
nych dotycz cych wsparcia dla obszarów wiejskich odpowiada Minister
Rolnictwa i Rozwoju Wsi, pe ni cy funkcj Instytucji Zarz dzaj cej Pro-
gramem. Odpowiednie departamenty, zgodnie z kompetencjami, odpowia-
daj za ogóln koordynacj realizacji planu.
Za przekazywanie i dostarczanie informacji o programie do ogó u spo e-
cze stwa i potencjalnych beneficjentów oraz podmiotów zaanga owanych
w proces informowania o Programie Rozwoju Obszarów Wiejskich  odpo-
wiedzialne jest Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi.
Instytucje, którym powierzono wdra anie Programu Rozwoju Obszarów
Wiejskich, s odpowiedzialne za dostarczanie aktualnych, pewnych oraz szcze-
gó owych informacji potencjalnym beneficjentom oraz podmiotom zaanga owa-
nym w proces informowania o nim na poziomie regionalnym i lokalnym.
Podzia kwoty przeznaczonej na dzia ania Planu Komunikacyjnego dotycz -
cego wsparcia obszarów wiejskich na lata 2007 2013 wygl da nast puj co:
2007  20 000 000 euro
2008  6 000 000 euro
2009  6 000 000 euro
2010  6 000 000 euro
2011  6 000 000 euro
2012  6 000 000 euro
2013  10 000 000 euro
Na co wyda si 20 mln euro w roku 2007? Na jakie dzia ania informa-
cyjne? Nie mnie to sprawdza . Wiem jednak, e zwyk y, potencjalny benefi-
cjent  mieszkaniec obszarów wiejskich  nie ma szans na samodzielne wy-
szukanie w jednym miejscu wszystkich potrzebnych informacji.
Ta ksi ka ma przybli y mieszka com obszarów wiejskich fundusze
pomocowe, z których b d mogli skorzysta w okresie 2007 2013.
Wbrew zapowiedziom Ministerstwa Rolnictwa i Rozwoju Wsi, tworzenie,
niezb dnych do korzystania z funduszy pomocowych UE, dokumentów na
szczeblu krajowym nie jest jeszcze zako czone1.
1. W dniu zakończenia książki, tj. 08.10.2007 r.
1.
CO TO S FUNDUSZE UNIJNE,
A CO EUROPEJSKIE,
czyli jedna Europa, a fundusze ró ne
Wszyscy mamy wiadomo jak bardzo potrzebne jest wsparcie
naszym gminom, miasteczkom, wsiom. Bardzo cz sto nie zdajemy
sobie sprawy jak to dzia a? Jak to zrobi ? Dlaczego i czy naprawd
jest to takie skomplikowane?
W Unii Europejskiej okresy bud etowe od 2000 roku s siedmiolet-
nie, nie nazywaj si bud etami, a raczej  perspektyw finansow  lub
 ramami finansowymi . Mówimy wi c o nowej perspektywie finanso-
wej, czyli o ramach finansowych na lata 2007 2013. Jest to okres,
w którym od pocz tku do ko ca jeste my cz onkami Unii Europejskiej,
dlatego wspó decydujemy o podziale rodków pomocowych.
W okresie 2007 2013 Polska b dzie korzysta a z dwóch funduszy
strukturalnych i Funduszu Spójno ci:
Ę% Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego,
Ę% Europejskiego Funduszu Spo ecznego,
Ę% Funduszu Spójno ci,
oraz dwóch funduszy dla sektora rolnictwa i rybo ówstwa:
Ę% Europejskiego Funduszu Rolnego Rozwoju Obszarów Wiejskich,
Ę% Europejskiego Funduszu Rybackiego.
10------------------Fundusze UE dla obszarów wiejskich
Wydatkowanie funduszy strukturalnych w okresie 2007 2013 jest
zaprogramowane w 22. Programach Operacyjnych:
Ę% 6. Programach Operacyjnych  centralnych ,
Ę% 16. Regionalnych Programach Operacyjnych   wojewódzkich .
Wydatkowanie funduszy dla rolnictwa i rybo ówstwa w okresie
2007 2013 jest zaprogramowane w 2. Programach Operacyjnych:
Ę% Programie Operacyjnym Rozwoju Obszarów Wiejskich,
Ę% Programie Operacyjnym Rozwoju Rybo ówstwa.
Podzia funduszy europejskich
ród o: opracowanie w asne
Fundusze europejskie to:
Ę% Fundusze unijne:
f& Fundusze strukturalne: Europejski Fundusz Rozwoju Re-
gionalnego, Europejski Fundusz Spo eczny,
f& Fundusz Spójno ci,
Co to są fundusze unijne, a co europejskie-------------11
f& Europejski Fundusz Rolny na rzecz Rozwoju Obszarów
Wiejskich,
f& Europejski Fundusz Rybacki,
f& Europejski Instrument S siedztwa i Partnerstwa, wspie-
raj cy wspó prac transgraniczn z krajami partnerskimi
(Ukrain , Bia orusi i Obwodem Kaliningradzkim Federacji
Rosyjskiej).
Ę% Fundusze europejskie (ale nie unijne, ani strukturalne):
f& Mechanizm Finansowy EOG (Europejskiego Obszaru Go-
spodarczego),
f& Norweski Mechanizm Finansowy,
Podstaw do wdra ania tych dwóch Mechanizmów Finan-
sowych s dwie umowy podpisane przez Rz d RP z pa -
stwami darczy cami, tj. Norwegi , Islandi i Lichtenste-
inem: Memoranda o Porozumieniu (Memorandum of Under-
standing) w sprawie wdra ania Norweskiego Mechanizmu
Finansowego oraz wdra ania Mechanizmu Finansowego
Europejskiego Obszaru Gospodarczego.
f& Szwajcarski Mechanizm Finansowy (Memorandum Finan-
sowe podpisano w lutym 2006 roku).
Polska w latach 2007 2013 b dzie najwi kszym beneficjentem
unijnej pomocy w ca ej Unii Europejskiej. Rolnikom przypadnie
oko o 26 mld euro dop at bezpo rednich, a pozosta a kwota  oko o
4 mld euro  zasili m.in. programy rozwoju obszarów wiejskich.
Oko o 60 mld euro stanowi b d rodki z funduszy strukturalnych.
W tym czasie zap acimy do kasy UE oko o 21 mld euro obowi z-
kowej sk adki.
 Unia Europejska kosztuje ka dego obywatela 26 centów dziennie.
Z pewno ci nie mo na powiedzie , e to jest drogo  powiedzia na
jednym ze spotka Josep Borrell, przewodnicz cy Parlamentu Eu-
12------------------Fundusze UE dla obszarów wiejskich
ropejskiego. O te  niewielkie sumy targowali si przez wiele miesi -
cy przywódcy unijnych pa stw. Doszli do porozumienia na szczycie
UE, w grudniu 2005 roku, nast pnie rozpocz y si negocjacje
z Parlamentem Europejskim. Ostatecznie bud et UE na lata
2007 2013 opiewa na kwot 864 mld euro.
Okres bud etowy UE (od 2000 roku) trwa 7 lat. Poprzednia
 siedmiolatka (2000 2006) dla Polski trwa a od roku 2004 do ko -
ca roku 2006, rozpocz a si bowiem od momentu akcesji (maj
2004) i powinna sko czy si wydatkowaniem prawie 12 mld euro.
W obecnej siedmiolatce (2007 2013) Polsce przypad o z  unijnego
tortu funduszowego ponad cztery razy wi cej rodków! Wci
trwaj przygotowania do ich absorpcji, cho wytyczne do ich pro-
gramowania s znane od ko ca 2005 roku. Dzi ki naszej opiesza o-
ci  dzi ki zajmowaniu si innymi sprawami  jeste my w  niedo-
czasie , je li chodzi o programowanie i prawdopodobnie wejdziemy
w absorpcj funduszy z rocznym opó nieniem, co wp ynie znowu
negatywnie na jako wniosków i dobre przygotowanie projektów.
Na realizacj NSRO b dzie przeznaczone redniorocznie (do roku
2015) oko o 9,5 mld euro, co odpowiada oko o 5% produktu krajo-
wego brutto. Z tej sumy:
f& 67,3 mld euro b dzie pochodzi o z bud etu UE,
f& 13,2 mld euro z EFR-ROW,
f& 0,7 mld euro z EFRyb,
f& 4,3 mld euro  inne polityki,
f& 11,9 mld euro z krajowych rodków publicznych (w tym oko o
5,93 mld euro z bud etu pa stwa,
f& oko o 6,4 mld euro zostanie zaanga owane przez podmioty
prywatne.
Wydatki w ramach polityki spójno ci b d koordynowane z wy-
datkami przeznaczonymi na instrumenty strukturalne Wspólnej Po-
lityki Rolnej oraz Wspólnej Polityki Rybackiej, a tak e programami
Co to są fundusze unijne, a co europejskie-------------13
europejskimi w sferze wzmacniania konkurencyjno ci. czna suma
rodków w czona w realizacj dzia a rozwojowych, których g ów-
nym elementem b dzie NSRO wyniesie ponad 107,9 mld euro,
w tym 85,4 mld rodków UE. Szczegó owy podzia funduszy struk-
turalnych i Funduszu Spójno ci w Polsce w uk adzie poszczególnych
Programów Operacyjnych kszta tuje si nast puj co:
f& PO Infrastruktura i rodowisko  41,9% ca o ci rodków
(27,9 mld euro),
f& 16 Regionalnych Programów Operacyjnych  24,9% ca o ci
rodków (16,6 mld euro),
f& PO Kapita Ludzki  14,6% ca o ci rodków (9,7 mld euro),
f& PO Innowacyjna Gospodarka  12,4% ca o ci rodków
(8,3 mld euro),
f& PO Rozwój Polski Wschodniej  3,4% ca o ci rodków
(2,3 mld euro),
f& PO Pomoc Techniczna  0,8% ca o ci rodków (0,5 mld euro),
f& PO Europejska Wspó praca Terytorialna  0,7 mld euro.
Pozosta e rodki finansowe z tych obu funduszy strukturalnych
oraz Funduszu Spójno ci zostan przeznaczone na utworzenie kra-
jowej rezerwy wykonania (2% warto ci alokacji, czyli 1,3 mld euro)2.
W poprzednim okresie (2004 2006) mogli my wyda oko o 4 mld
euro rocznie. Czeka nas wielka praca  wydatkowanie czterokrotnie
wi kszej kwoty rocznie& To rzeczywi cie  deszcz euro. Oby nas nie
zala  mieli my wszak do czasu, aby si do tego dobrze przygoto-
wa . A jak b dzie? Pewnie jak zawsze...
Wró my jednak do rodków przewidzianych dla rolnictwa.
Dla sektorów rolnictwa i rybo ówstwa Komisja Europejska zapro-
ponowa a na okres 2007 2013 stworzenie nowych instrumentów
funkcjonuj cych poza polityk strukturaln , które maj zast pi
2. MRR, kwiecień 2007.
14------------------Fundusze UE dla obszarów wiejskich
dwa dotychczasowe fundusze strukturalne: Europejski Fundusz
Orientacji i Gwarancji Rolnej  sekcja orientacji (EAGGF). Oznacza
to, e nowa polityka spójno ci nie b dzie ju finansowa a rozwoju
rolnictwa i obszarów wiejskich oraz rybo ówstwa, a rola koordyna-
cyjna KE w tej dziedzinie zostaje ograniczona.
Nowa polityka rozwoju obszarów wiejskich, w porównaniu do
obecnej, realizowanej w Polsce w latach 2004 2006, k adzie wi kszy
nacisk na zagadnienia takie, jak: innowacyjno w rolnictwie, zrów-
nowa ony rozwój obszarów wiejskich oraz potrzeby modernizacyjne
w sektorze rolnym i le nym. Nowa polityka wprowadza uproszczenia
polegaj ce na jednolitym programowaniu i finansowaniu rozwoju
obszarów wiejskich, daje tak e wi ksze mo liwo ci wsparcia w za-
kresie bezpiecze stwa i jako ci ywno ci, uwzgl dnia te pozapro-
dukcyjne funkcje obszarów wiejskich oraz ich dywersyfikacj eko-
nomiczn .
Co to są fundusze unijne, a co europejskie-------------15
System wdra ania PO ROW 2007 2013
(osie 1 3)
Instytucja Zarz dzaj ca (programowanie, zarz dzanie, kontrola oraz
ocena i monitorowanie)  MRiRW,
Instytucja Wdra aj ca  mo liwo delegowania funkcji wdro eniowych
(wyboru projektów) przez IZ do innych jednostek (ARiMR, FAPA, UM),
Akredytowana Agencja P atnicza  zatwierdzanie i dokonywanie
p atno ci, ksi gowanie, kontrola  ARiMR.
Ca o dzia a dotycz cych rozwoju rolnictwa i obszarów wiej-
skich zosta a przesuni ta do Wspólnej Polityki Rolnej i b dzie uru-
chamiana w ramach nowego Europejskiego Funduszu Rolnego Roz-
woju Obszarów Wiejskich i Funduszu Gwarancji Rolnej, nie b d -
cych funduszami strukturalnymi.
W krajach cz onkowskich takich, jak Polska, któr cechuje istot-
ne znaczenie rolnictwa i obszarów wiejskich, pojawia si zatem
trudny problem skoordynowania dzia a finansowanych ze rodków
europejskich w ramach dwóch ró nych polityk Wspólnot Europej-
skich. Dlatego istnieje realne niebezpiecze stwo uprawiania w la-
tach 2007 2013 dwóch ró nych polityk rozwoju regionalnego  jed-
nej ogólnej, skierowanej do obszarów zurbanizowanych oraz drugiej
dotycz cej rolnictwa i obszarów wiejskich.
Problemy obszarów wiejskich musz by rozpatrywane w dwóch
aspektach:
1. wspomagania zmian w rolnictwie, g ównym ródle utrzymania
wielu mieszka ców obszarów wiejskich,
2. umo liwienia wykorzystania potencja u tych obszarów dla wzro-
stu gospodarczego i zatrudnienia.
16------------------Fundusze UE dla obszarów wiejskich
Finansowanie rozwoju Polski 2007 2013
Fundusze UE Bud et UE Wspó finansowanie krajowe Razem
EFRR, EFS, FS
rodki publiczne 11,9
67,3 85,6
rodki prywatne 6,4
EFRROW 13,2 X 3,9 17,1
EFRyb 0,7 X 0,1 0,8
Polityki lizbo skie
(Ramowy, wspiera-
nie konkurencyjno- 4,33 XX 4,3
ci, TENs, program
edukacyjny i inne)
Razem 85,5 X 22,50 108
ród o: MRR, Warszawa, kwiecie 2007.
Zmiany b d inicjowane i realizowane przy wsparciu instrumen-
tów Wspólnej Polityki Rolnej, w tym Europejskiego Funduszu Rol-
nego na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich.
Wykorzystanie pozarolniczego potencja u rozwojowego obszarów
wiejskich wymaga b dzie zaanga owania instrumentów polityki
spójno ci w dzia aniach dotycz cych wspierania zró nicowania go-
spodarczego obszarów wiejskich, obszarów rybo ówstwa oraz obsza-
rów o niekorzystnym po o eniu ze wzgl du na warunki przyrodnicze.
Narodowa Strategia Spójno ci (NSS) b dzie jedynym instru-
mentem koordynacji dwóch strumieni finansowych.
Komisja Europejska zaproponowa a zasadnicz modyfikacj sys-
temu programowania funduszy. W nowym okresie finansowania nie
ma konieczno ci tworzenia dodatkowego dokumentu PWW (Podstaw
Wsparcia Wspólnoty). Dokumentem pe ni cym t rol jest Narodowa
Strategia Spójno ci (NSS). Na pocz tku zosta przygotowywany przez
3. Dodatkowo  środki EOG, Norweski (250 mln euro w latach 2004 2009).
Co to są fundusze unijne, a co europejskie-------------17
KE dokument Strategiczne Wytyczne Wspólnoty (Community Strate-
gic Guidelines), który nast pnie zosta zaakceptowany przez Parla-
ment Europejski. Jest on podstaw dzia a rozwojowych podejmo-
wanych w pa stwach beneficjentach w ramach funduszy struktu-
ralnych i Funduszu Spójno ci. Dokumentem programuj cym przy-
gotowanym przez kraj cz onkowski b d Narodowe Strategiczne
Ramy Odniesienia (National Strategic Reference Framework) nazy-
waj ce si Narodow Strategi Spójno ci.
Prawodawstwo Wspólnot
Polityk Unii Europejskiej w stosunku do obszarów wiejskich
kszta tuj nast puj ce akty prawne:
a) Rozporz dzenie Rady (WE) Nr 1290/2005 z dnia 21 czerwca 2005 r.
w sprawie finansowania wspólnej polityki rolnej.
b) Rozporz dzenie Rady (WE) Nr 1698/2005 z dnia 20 wrze nia 2005 r.
dotycz ce wsparcia rozwoju obszarów wiejskich z Europejskiego
Funduszu Rolniczego Rozwoju Obszarów Wiejskich.
Zgodnie z tymi aktami prawnymi przysz a polityka rozwoju obsza-
rów wiejskich koncentruje si na trzech obszarach:
1. gospodarce rolno-spo ywczej,
2. ochronie rodowiska,
3. wspieraniu poprawy jako ci ycia ludno ci wiejskiej.
Na podstawie przepisów Rozporz dzenia Nr 1290/2005 utworzo-
no dwa fundusze:
Ę% Europejski Fundusz Rolniczy Gwarancji (EFRG),
Ę% Europejski Fundusz Rolniczy Rozwoju Obszarów Wiejskich
(EFRROW).
Niniejsza darmowa publikacja zawiera jedynie fragment
pełnej wersji całej publikacji.
Aby przeczytać ten tytuł w pełnej wersji kliknij tutaj.
Niniejsza publikacja może być kopiowana, oraz dowolnie
rozprowadzana tylko i wyłącznie w formie dostarczonej przez
NetPress Digital Sp. z o.o., operatora sklepu na którym można
nabyć niniejszy tytuł w pełnej wersji. Zabronione są
jakiekolwiek zmiany w zawartości publikacji bez pisemnej zgody
NetPress oraz wydawcy niniejszej publikacji. Zabrania się jej
od-sprzedaży, zgodnie z regulaminem serwisu.
Pełna wersja niniejszej publikacji jest do nabycia w sklepie
internetowym e-booksweb.pl - Audiobooki, ksiązki audio,
e-booki .