29
2
Jak zdobyć informację
W  Cyberiadzie Stanisława Lema jest zamieszczona opowieść szczególna, skła-
niająca do refleksji  czy Mistrz już w 1965 roku przewidział powstanie technologii
informacyjnej? Chodzi o opowieść o nieco długim tytule  Wyprawa szósta, czyli jak
Trurl i Klapaucjusz demona drugiego rodzaju stworzyli, aby zbójcę Gębona pokonać .
Ów Gębon był zbójcą dyplomowanym i żądnym wiedzy wszelakiej, byle prawdziwej.
Dwaj konstruktorzy, chcąc uciec, ofiarowali mu maszynę, która z przypadkowych
ruchów cząsteczek powietrza wybierała sensowne informacje i drukowała je na ta-
śmie papierowej. Gębon został przysypany wiedzą równie prawdziwą, co bezużyteczną
 ... o tym, jaki początek Drugiej księgi dżungli napisałby Rudyard Kipling, gdyby go
wtedy brzuch bolał, i o czym myśli zmartwiony niezamęściem wieloryb, i jakie są zalo-
ty miłosne muchatek trupnych, i jak można załatać stary worek, i co to jest strzybło,
i czemu się mówi szewc i krawiec, a nie krawc i szewiec ...
Coraz szybszy dostęp do informacji sprawia, że nadchodzą czasy, w których proble-
mem będzie nie zdobyć informacje, tylko nie dać się nimi przysypać. Na szczęście techno-
logia informacyjna, otwierając szeroko kanały dostępu do wiedzy, wypracowuje także
metody selekcji i weryfikacji informacji.
Każde z
ródło informacji można ocenić pod kątem:
" dostępności,
" zawartości,
" wiarygodności.
Dostępność określa, jak szybko i w jakich warunkach otrzymamy potrzebną infor-
mację. Liczy się czas od momentu sformułowania zapotrzebowania do momentu uzy-
skania odpowiedzi. Przy takich założeniach technologia informacyjna nie zawsze wy-
grywa z tradycyjnymi z
ródłami informacji. Jeżeli chcemy się dowiedzieć, co to jest np.
siwuszka, to musimy włączyć komputer, poczekać, aż uruchomi się system operacyjny.
W tym czasie możemy poszukać płyty z encyklopedią, włożyć ją do czytnika, odcze-
kać, aż się uruchomi i wpisać szukane hasło. Znalezienie odpowiedzi w Internecie może
trwać jeszcze dłużej. Gorzej, gdy w pobliżu nie ma komputera. W takich sytuacjach
zwykła, papierowa encyklopedia może okazać się skuteczniejsza. To jest także powód,
dla którego musimy sami zapamiętywać podstawowe informacje (nie zawsze mamy
encyklopedię pod ręką). Rozwój informatyki (prawo Moore a!) i telekomunikacji po-
30 2. Jak zdobyć informację
Ryc. 2.1. Wearable PC. Ten mężczyzna nosi ze sobą swój komputer.
Polecenia wydaje za pomocą urządzenia trzymanego w ręku dla ce-
lów reklamowych (zwykle nosi go w kieszeni), wyniki widzi na mi-
krowyświetlaczu
zwala żywić nadzieję, że już niedługo staną się powszech-
nie dostępne urządzenia dysponujące szybkim łączem do
Internetu, jak na ryc. 2.1. Nie należy jednak specjalnie
liczyć na to, że nie trzeba będzie się wtedy uczyć. Dopó-
ki ktoś nie opracuje komputera sterowanego myślami,
zawsze szybciej będzie poszukać we własnej pamięci niż
w komputerowej.
Zawartość informacji (poziom szczegółowości) określa, ile jej otrzymamy w odpo-
wiedzi na zadane pytanie. Wbrew pozorom najczęściej nie zależy nam na pełnej infor-
macji na dany temat (np. gdy na hasło siwuszka otrzymamy tysiącstronicowy  Wstęp
do ornitologii ptaków Ameryki ), dlatego zwykle poszukiwania zaczyna się od ency-
klopedii oferującej krótkie, często jednozdaniowe opisy. Dopiero, gdy to nam nie wy-
starcza, sięgamy głębiej, do opracowań bardziej specjalistycznych.
2.1. JakoS
ć i poufnoS
ć informacji oraz ochrona
praw autorskich
A
atwość uzyskiwania informacji nie oznacza automatycznie jej wysokiej jakości.
Informacja może być błędna już u samego z
ródła, a swój udział w przekłamaniach wno-
szą także różnego rodzaju pośrednicy. W praktyce stosunkowo rzadko mamy do czynie-
nia z oryginalnymi z
ródłami informacji (w zasadzie tylko przy transmisji telewizyjnej
na żywo   Małysz leci, leci, leci! ). Najczęściej dociera do nas informacja z drugiej lub
dalszej ręki ( opowiem ci, co widziałem na placu Żołnierza ). Każdorazowo musimy
podjąć decyzję, na ile możemy wierzyć temu, co usłyszeliśmy czy zobaczyliśmy (węch
i dotyk wydają się tu być najpewniejsze), dlatego z
ródła i kanały informacji dzielimy na
mniej lub bardziej wiarygodne. Bardziej wierzymy, że w procesorze znajduje się kilka-
set tysięcy tranzystorów, gdy przeczytamy o tym w encyklopedii, niż gdy powie nam to
kolega  notoryczny łgarz. Bardziej wierzymy informacji uzyskanej z kilku niezależ-
nych z
ródeł niż z jednego (ryc. 2.2). Często pomocą mogą służyć także uniwersalne
zasady oddzielania prawdy od plotki.
2.1. JakoS
ć i poufnoS
ć informacji oraz ochrona praw autorskich 31
Ryc. 2.2. Informacja potwierdzona
przez inne z
ródła jest wiarygodniej-
sza pod warunkiem, że są to z
ródła
niezależne
1. Jeżeli informacja oddzia-
łuje na nasze emocje, jest to
plotka (chyba, że rzecz dotyczy
muzyki czy ogólnie sztuki).
2. Jeżeli informacji nie mo-
żemy zweryfikować za pomo-
cą niezależnego z
ródła, jest to
plotka lub kłamstwo.
Na tę, wynikającą z doświadczenia, wiedzę w wypadku technologii informacyjnej
nakłada się nowy czynnik  informacje uzyskane z komputera wydają się bardziej praw-
dopodobne. Wiadomości nieprawdziwe, usłyszane lub przeczytane w gazecie od razu
klasyfikujemy jako bzdurę, przeczytane na ekranie komputera często są przyjmowane
w dobrej wierze. Zapomina się, że za każdą z nich stoją nie maszyny, a ludzie  progra-
my komputerowe raczej nie tworzą informacji  one ją przetwarzają (i to też pod dyk-
tando człowieka).
Eksperyment  wyszukiwanie błędów
Jedna osoba w klasie przygotuje stronicowy dokument tekstowy zawierający kilkanaS
cie
błędów ortograficznych i logicznych. Klasę dzielimy na dwie grupy. Zadaniem pierwszej ma
być zaznaczenie wszystkich błędów na dokumencie wydrukowanym na papierze, drugiej 
na wyS
wietlanym na monitorze (np. innym kolorem w edytorze tekstów). Następnie oblicza-
my, ile błędów (S
rednio) w przeciągu trzech minut znalazła pierwsza, a ile druga grupa.
Nawet jeS
li uwzględnić, że błędy na ekranie zaznacza się wolniej, to i tak otrzymane różni-
ce powinny być istotne. Nie wiadomo, czy to jest nasza cecha wrodzona, czy nabyta. Bada-
nia trwają.
Informacja często może być i jest towarem, może też być poufna i przeznaczona dla
wąskiego grona odbiorców. Dotyczy to nie tylko tajemnic wojskowych, ale także han-
dlowych czy bankowych. Przekazywanie ich ogólnodostępnymi łączami (np. przez In-
ternet) oznacza, że mogą je przeczytać osoby niepowołane. Straty z tego powodu mogą
być czasami ogromne, dlatego ważne informacje są obowiązkowo szyfrowane. Polega
to na zastępowaniu znaków w dokumencie innymi znakami w ściśle określony i znany
jedynie osobom wtajemniczonym sposób, zwany kluczem. Tylko osoba dysponująca
kluczem jest w stanie odczytać treść dokumentu. Spośród różnorodnych technik szyfro-
32 2. Jak zdobyć informację
wania najpopularniejszą jest algorytm DES (ang. Data Encryption Standard). Wyko-
rzystuje on dwa rodzaje kluczy: publiczny, który odbiorca wiadomości przekazuje wszyst-
kim nadawcom, i prywatny  znany tylko odbiorcy. Informacja zaszyfrowana kluczem
publicznym może być odczytana tylko za pomocą klucza prywatnego, więc nic nie stoi
na przeszkodzie, żeby ją przekazywać przez Internet (ryc. 2.3).
Ryc. 2.3. Algorytm DES zapewnia bezpieczne przekazywanie informacji w Internecie
Abstrakcyjność informacji sprawia, że często wydaje się ona bezpańska. Tak jednak
nie jest. Informacja jest zapisem intelektualnej działalności człowieka i przysługuje jej
ochrona prawna. W wypadku cytowania krótkich tekstów konieczne jest podanie ich
z
ródła. Jeżeli informacja ma charakter dzieła (powieść, obraz, zdjęcie, film, muzyka,
strona WWW), to komercyjne (handlowe) jej wykorzystanie wymaga zgody autora,
często też wykupienia odpowiednich praw. Dlaczego? Praktyka uczy, że inaczej auto-
rom nie opłacałoby się tworzyć tych dzieł. Produkty niematerialne, jak: programy, zdję-
cia, nagrania, filmy, strony WWW, mają te same prawa, co produkty materialne: rowery,
auta, magnetofony, radia. Bez zgody producenta nie można ich też kopiować i sprzeda-
wać.
2.2. Wyszukiwanie informacji z encyklopedii multimedialnych 33
2.2. Wyszukiwanie informacji z encyklopedii
multimedialnych
Do encyklopedii sięgamy wtedy, gdy potrzebna jest nam konkretna informacja. Na
ogół nie szukamy długich i szczegółowych opracowań danego tematu, potrzebne nam
są krótkie, ale pewne dane. Kiedy urodził się Juliusz Słowacki? Co to jest anekumena?
Kto napisał  Nowele dla Marcii Leonardy ? Jakie wydarzenia historyczne miały miej-
sce w roku 1002? Jak brzmią pierwsze takty Sonaty Księżycowej Ludwiga van Beetho-
vena? Kto reżyserował film  Dolce Vita ? Kim byli moi słynni imiennicy?
Korzystając z tradycyjnej, papierowej encyklopedii, mielibyśmy kłopot z odpowie-
dziami na te ostatnie pytania. Po prostu typowe encyklopedie umożliwiają wyszukiwa-
nie informacji tylko według jednego klucza (na jeden sposób), np. gdy znamy autora, to
możemy odszukać, jakie utwory napisał, ale znając utwór, trudno by było odszukać
autora. Podobnie jest z muzyką, filmami.
Encyklopedie multimedialne przekraczają barierę między informacją tekstową a gra-
ficzną, filmową, dz
więkową. Możemy przeczytać biografię kompozytora, ale też i obej-
rzeć zdjęcie, wysłuchać fragmentów jego najlepszych utworów. Możemy nie tylko prze-
czytać, jak działa silnik parowy, ale i zobaczyć to na animowanym filmie.
Nie spodziewajmy się jednak zbyt wiele. Jeżeli w encyklopedii mają się znalez
ć
informacje prawie o wszystkim, to muszą być siłą rzeczy powierzchowne. Encyklope-
dię należy traktować jako punkt startowy do dalszych, bardziej pogłębionych poszuki-
wań. Co ważne, informacjom encyklopedycznym możemy ufać, gdyż są opracowywane
przez zespoły wzajemnie się uzupełniających specjalistów.
Posługiwanie się encyklopedią jest
w maksymalnym stopniu uproszczo-
ne. Zwykle wystarczy tylko zacząć
wpisywać szukane hasło, a program
automatycznie rozpoczyna jego wy-
szukiwanie. Często encyklopedia
umożliwia znalezienie wszystkich ha-
seł zawierających podane słowo. Jest
to szczególnie wygodne, gdy chcemy
znalez
ć wszystko np. na temat żeglar-
stwa czy filmu (ryc. 2.4). Niektóre wy-
dawane na płytach encyklopedie mają
swoje internetowe odpowiedniki (nie-
stety zwykle bez rozbudowanego ma-
teriału multimedialnego). Takie roz-
wiązanie umożliwia aktualizowanie na
bieżąco zarówno treści, jak i liczby
Ryc. 2.4. W encyklopedii multimedialnej łatwo znalez
ć
haseł.
wszystkie hasła zawierające dane słowo
34 2. Jak zdobyć informację
Atrakcyjność encyklopedii multimedialnych podnoszą zgromadzone w niej zdjęcia,
rysunki, filmy i dlatego często są one wyodrębnione w osobnej galerii. Wiele encyklo-
pedii umożliwia skopiowanie zarówno treści objaśnień, jak i materiałów multimedial-
nych. Wystarczy tylko zaznaczyć interesującą nas informację i poleceniem Kopiuj (lub
jego klawiaturowym odpowiednikiem [Ctrl+C]) przenieść ją do Schowka. W ostatecz-
ności można klawiszem [Print Screen] skopiować do Schowka cały ekran.
Bardziej pogłębione informacje
zawierają encyklopedie tematyczne.
Powstają one najczęściej wskutek
wyodrębnienia i rozbudowy haseł
dużych encyklopedii ogólnych. Taką
wyspecjalizowaną mikroencyklope-
dią jest, zamieszczony na płycie
dołączonej do podręcznika,  Słownik
informatyczny dla każdego (ryc. 2.5).
Ryc. 2.5.  Słownik informatyczny dla każde-
go zawiera prawie 2500 haseł
Przykłady
1. Nie bardzo możemy sobie poradzić z podłączeniem do komputera zakupionych głośników. Pytany
przez telefon kolega poradził:  Z tyłu komputera, na śledziu karty dz
więkowej, masz gniazdo opisane Line
out. Tam włóż cienkiego jacka od głośników . Spróbujemy za pomocą  Słownika... przetłumaczyć te
zdania.
R
ledx
 metalowa blaszka przymocowana do krawędzi karty rozszerzeń, na której znajdują się gniazda do
podłączania urządzeń zewnętrznych, kabli sieciowych, telefonicznych itp.
Karta dx
więkowa, muzyczna (Sound card, Sound ada-
pter)  karta interfejsu umożliwiająca zapisywanie
i odtwarzanie dz
więku na komputerze. Jest zwykle
wyposażona w gniazda pozwalające na podłączenie
mikrofonu (Microphone), innego z
ródła sygnału (np.
z radia, magnetofonu, kompaktu)  wejście Line In,
głośników głównych (Line Out) i dodatkowych (Au-
xiliary, Rear Out). Do karty dz
więkowej można też
podłączyć dżojstik.
Gniazdo, gniazdo rozszerzeń (Slot)  miejsce, gdzie
należy włożyć wtyk, kartę interfejsu (tak jak do
gniazdka elektrycznego wkłada się wtyczkę). Z tyłu
obudowy komputera znajdują się gniazda do podłą-
czania urządzeń peryferyjnych.
Jack  gniazdko służące do podłączania takich urzą-
dzeń, jak głośniki, słuchawki itp. (ryc. 2.6).
Ryc. 2.6. Tak wygląda cienki jack
2.3. Wyszukiwanie informacji w Internecie 35
2. Na liście dyskusyjnej jeden z dyskutantów napisał  IMHO lepiej spróbować ponownie zainstalować
ten program . Wszystko jasne, ale co znaczy to IMHO? Klikając na przycisku , przywołujemy listę
skrótów (akronimów). Okazuje się, że IMHO oznacza in my humble opinion  moim skromnym zdaniem.
3. W czasie instalacji nowego programu pojawił się komunikat Not enough memory to install program.
W indeksie słownika nie ma hasła Not, więc sprawdzamy, czy w objaśnieniach nie pojawiają się słowa Not
enough. Okazuje się, że jest hasło: Enough  dość, wystarczająco. Najczęściej w komunikacie typu Not
enough memory to install program  za mało pamięci (wewnętrznej, dyskowej), żeby zainstalować pro-
gram. Przykre.
2.3. Wyszukiwanie informacji w Internecie
Ogromnym i stale powiększającym się z
ródłem informacji jest Internet. Liczba kom-
puterów pracujących w tej największej sieci przekroczyła już pół miliarda i stale rośnie.
Szybkie łącza (tzw. sieć szkieletowa zbudowana ze światłowodów, łącz satelitarnych)
zapewniają dużą przepustowość i szybkość transmisji. Organizowaniem ruchu w sieci
zajmują się specjalne komputery (routery), których zadaniem jest znalezienie najszyb-
szej drogi przesyłania informacji od nadawcy do odbiorcy. Do sieci szkieletowej podłą-
czeni są dostawcy usług internetowych, duże serwery WWW, serwery poczty oraz nazw
domen. Zadaniem tych ostatnich jest tłumaczenie adresów IP (np. 128.245.032.111) na
bardziej czytelne nazwy domenowe (np. http://www.moja.wspaniala.strona.pl). Użyt-
kownicy zarówno indywidualni, jak i grupowi podłączają się do Internetu za pośrednic-
twem dostawców usług internetowych (ryc. 2.7).
Ryc. 2.7. Struktura Internetu
36 2. Jak zdobyć informację
Komputer pracujący w Internecie może być nadawcą, jak i odbiorcą informacji.
Fenomen Internetu polega właśnie na tym, że można je stosunkowo szybko i tanio udo-
stępnić. Zrobić to mogą wszyscy  zarówno duża firma oferująca tą drogą swoje pro-
dukty lub usługi, jak i małe przedsiębiorstwa usiłujące dotrzeć do swoich potencjalnych
klientów oraz każdy, kto uważa, że ma coś ciekawego do zaoferowania. Wystarczy dys-
ponować stałym adresem IP i prostym oprogramowaniem. Niektóre komputery pełnią
funkcje swoistych bram wiodących do Internetu. To portale  rozbudowane serwisy
oferujące najświeższe informacje z różnych dziedzin. W Polsce do najpopularniejszych
portali należą ONET (www.onet.pl) i Wirtualna Polska (www.wp.pl).
Odbiorca informacji musi dysponować jedynie dostępem do Internetu i przeglądar-
ką. Nie jest wymagana specjalistyczna wiedza, sterowanie pracą przeglądarki zostało
w maksymalnym stopniu uproszczone. Początkujący użytkownik musi jedynie wiedzieć,
gdzie wpisać adres strony, którą chce obejrzeć, oraz jak wygląda odnośnik (hiperłącze)
do innej strony (gdy najedziemy kursorem myszy na odnośnik, to zmieni on kształt na
). Jeżeli zawędruje za daleko, to powinien jeszcze wiedzieć, jak wrócić do poprzed-
nio odwiedzanych stron (ryc. 2.8). Bardziej zaawansowani internauci mogą używać pra-
wego klawisza myszy do przywołania menu podręcznego, pracować równolegle na kil-
ku otwartych oknach, ściągać całe witryny WWW (wykorzystując opcję  Udostępnij
Ryc. 2.8. Przeglądarka internetowa jest tak zaprojektowana, żeby jej obsługa była intuicyjna
2.3. Wyszukiwanie informacji w Internecie 37
w trybie offline polecenia Dodaj do ulubionych
 ryc. 2.9).
Większe problemy zaczynają się, gdy nie zna-
my adresu internetowego szukanej strony. Wte-
Ryc. 2.9. Internet Explorer umożliwia za-
dy pomocą mogą nam służyć katalogi stron
pamiętywanie całych witryn WWW
WWW i wyszukiwarki.
Katalogi stron WWW to uporządkowane
spisy adresów stron. Ich tworzeniem zajmują się często duże zespoły specjalistów, co
gwarantuje, że w katalogu znajdą się np. przepisy
kulinarne uznanego mistrza patelni, a nie domowa
strona eksperymentatora maniaka. Klasycznym
przykładem katalogu jest www.yahoo.com. W Pol-
sce swoje katalogi mają np. portale Onet i Wirtu-
alna Polska (ryc. 2.10).
Kiedy już otworzymy stronę zawierającą inte-
resujące nas informacje, warto zwrócić uwagę na
odnoS
niki (linki) do innych stron o podobnej te-
matyce. To ważne z
ródło poszukiwanych informa-
cji. Zostało w jakiejś mierze sprawdzone przez
autora strony, który uznał za celowe umieścić na
Ryc. 2.10. Katalog to najlepsze miejsce do
rozpoczęcia poszukiwań niej odnośnik.
2.3.1. Wyszukiwanie za pomocą wyszukiwarek
Jeżeli przeglądanie katalogów nie przyniesie spodziewanych efektów, to musimy
skorzystać z usług wyszukiwarek. Tworzą one bazy danych stron WWW (tzw. indeksy)
z informacją o ich zawartości. Kiedy
sformułujemy pytanie, wyszukiwarka
Wskazywaną przez odnoS
nik stronę najwygod-
sprawdza, jakie strony WWW spełniają
niej jest otworzyć w nowym oknie przeglądar-
podane kryteria i prezentuje nam ich ad-
ki (polecenie Otwórz w nowym oknie w menu
resy. Problem w tym, że często tych ad-
podręcznym). w ten sposób, jeS
li nowo otwar-
resów jest bardzo, bardzo dużo lub do-
ta strona nie spełni naszych oczekiwań, to ją
tyczą nie tych stron, które poszukujemy. po prostu zamykamy, zamiast oczekiwać na
ponowne przywołanie strony poprzedniej.
Niestety zadawanie pytań wyszukiwar-
ce jest sztuką. Spróbujmy określić, ja-
kie prawa tu rządzą.
Wyszukiwarek jest wiele, a każda inna. Najbardziej popularne są te, które przeszu-
kują największą liczbę stron. W świecie prym wiedzie Google (www.google.com) ma-
jąca na swoim koncie 3 miliardy zindeksowanych stron. Polskę najlepiej przeszukuje
Infoseek dostępna np. w portalu www.onet.pl (ryc. 2.11). Przejrzała ona ponad 8 milio-
nów polskich stron (dane z testu w magazynie komputerowym CHIP 2/2002).
38 2. Jak zdobyć informację
Ryc. 2.11. Wyszukiwarki w działaniu. U góry Google, na dole Infoseek
O jakości wyszukiwarki świadczy nie tylko liczba zindeksowanych stron. Ważna
jest kolejność, w jakiej wyszukiwarka prezentuje wyniki. Te najbardziej trafne powinny
znalez
ć się na początku listy. Jak określić, co to jest trafny wynik? Czy jest to strona
zawierająca podane słowo w tytule, czy ważniejsze jest jednak, ile razy słowo powtarza
się na stronie? Wydawałoby się, że ten drugi przypadek powinien zasługiwać na więk-
szą uwagę, ale wyobraz
my sobie, że szukamy rewelacyjnego przepisu na naleśniki. Nie
należy raczej oczekiwać, że słowo  naleśniki będzie się wielokrotnie powtarzało w prze-
pisie.
Trudność sprawia także próba określenia przez wyszukiwarkę atrakcyjności i rze-
telności strony. Zwykle przyjmuje się, że ważniejsza jest ta strona, do której wiedzie jak
najwięcej odnośników.
Kolejnym problemem twórców wyszukiwarek są twórcy stron WWW. Wiedzą oni,
że dostajemy się do ich strony najczęściej poprzez wyszukiwarkę, stosują zatem różne-
go rodzaju triki, aby ich strona znalazła się na szczycie listy. Mogą na przykład w na-
główku strony (niewidocznym w przeglądarce) wielokrotnie wpisywać dane słowa (sto
razy  naleśniki ).
Największych problemów przysparzamy jednak my  użytkownicy wyszukiwarek.
Mylimy się, nie umiemy dokładnie powiedzieć, o co nam chodzi. Wyszukiwarki nie
potrafią jeszcze zrozumieć zdania typu  Znajdz
przepis na bardzo dobre naleśniki . Do
2.3. Wyszukiwanie informacji w Internecie 39
tego potrzebny byłby ogromny zasób wiedzy, którego programy komputerowe jeszcze
długo nie będą miały. Wyszukiwarka może jedynie sprawdzić, czy dane słowa lub sfor-
mułowania znajdują się czy też nie na stronie WWW, dlatego musimy uczyć się języka
wyszukiwarek  są one jeszcze za mało  inteligentne , żeby rozumieć nasz język.
Język wyszukiwarek nie jest złożony, wręcz można go określić jako prymitywny.
Cała sztuka zatem w tym, żeby podać wyszukiwarce takie słowa, które najlepiej opisują
szukaną stronę i tylko ją (występują tylko na szukanej stronie WWW). W powyższym
kulinarnym przykładzie raczej nie warto użyć słowa  przepis , bo ma ono wiele zna-
czeń. Podobnie użycie samego słowa  naleśniki może nas zaprowadzić np. do hurtow-
ni artykułów garmażeryjnych. Rozsądnym rozwiązaniem wydaje się być wpisanie dwóch
słów:  naleśniki i  jajka . Przeglądarka Google znalazła aż ponad 500 przepisów. Je-
żeli nie chcemy przedzierać się przez ten gąszcz, musimy sprecyzować nasze upodoba-
nia kulinarne i określić, o jakie konkretnie naleśniki nam chodzi. Może bardziej wyszu-
kane przepisy znajdziemy, uzupełniając pytanie o słowo  dodać (jakiś składnik)?
Jak wynika z podanego przykładu, sztuka polega na dobieraniu słów, które mają
wystąpić na szukanej stronie. Jeżeli nie przynosi to pożądanych rezultatów, musimy
wykorzystać zaawansowane sposoby wyszukiwania. Każda wyszukiwarka umożliwia
tworzenie złożonych pytań i warto dowiedzieć się, jak to się robi. Wystarczy kliknąć na
odpowiednim odnośniku na stronie wyszukiwarki, aby otrzymać szczegółowy, poparty
przykładami i poradami, przepis. Najczęściej (jednak nie we wszystkich wyszukiwar-
kach) obowiązują następujące zasady:
" Jeżeli chcemy, żeby dane słowo koniecznie wystąpiło na szukanej stronie, to po-
przedzamy je znakiem +, np. +naleśniki.
" Jeżeli nie chcemy, żeby dane słowo wystąpiło na szukanej stronie, to poprzedzamy
je znakiem -, np. -pieczarki.
" Jeżeli chcemy znalez
ć stronę, na której występuje jakiś konkretny zwrot, to ujmuje-
my go w znaki cudzysłowu, np.  naleśniki domowe .
" Jeżeli chcemy, żeby na szukanej stronie wystąpiło jedno z podanych słów, to umiesz-
czamy między nimi słowo OR (ang. lub), np. naleśniki OR omlety.
Dodatkowo każda wyszukiwarka
ma własne polecenia i od zapoznania się
AIgebra BooIe a w skrócie
z nimi warto zacząć. Najbardziej złożo-
ne i precyzyjne pytania można zadawać,
AND (równoważne znakowi +)  muszą wy-
używając operatorów logicznych zna-
stąpić oba słowa (lecz niekoniecznie obok
siebie), np. sól AND pieprz.
nych z algebry Boole a (przypominamy
OR  musi wystąpić przynajmniej jedno z po-
je w ramce).
danych słów, np. masło OR oliwa.
Najczęściej wyszukiwanie rozpoczy-
NOT (równoważne znakowi -)  dane słowo
namy od wpisania pojedynczego słowa,
nie może wystąpić, np. NOT szpinak.
by potem przez dodawanie kolejnych
Nawiasy służą do zgrupowania wyrażeń logicz-
nych, np. (masło OR oliwa) NOT margaryna. słów i operatorów zawężać krąg poszu-
kiwań. Prześledz
my to na przykładach.
40 2. Jak zdobyć informację
Przykłady
Na płycie dołączonej do podręcznika zamieściliśmy rocznik popularnego czasopisma kompute-
rowego ENTER oraz lokalną wyszukiwarkę. Pozwoli to nam uczyć się sposobów wyszukiwania informacji
bez konieczności dostępu do Internetu.
Po wybraniu odnośnika Szukaj przeglą-
darka otworzy stronę z lokalną wyszukiwar-
ką (ryc. 2.12). Zgodnie z podaną poprzednio
radą zaczniemy od poznania zasad wyszuki-
wania informacji obowiązujących dla naszej
wyszukiwarki. Są one następujące:
" Możemy wpisać jedno lub kilka słów.
" Wyszukiwarka nie rozróżnia wielkich
i małych liter.
" Jeżeli szukamy konkretnego sformuło-
wania, to używamy znaków   , np.
 chłodzenie procesora .
" Możemy wpisać kilka słów, np. chłodze-
nie procesora, lub użyć operatorów lo-
gicznych AND, OR i NOT.
" Słowa wpisane bez operatorów logicz-
nych są traktowane tak, jakby były po-
łączone operatorami AND. Wpisanie
chłodzenie procesora oznacza to samo,
co wpisanie chłodzenie and procesora.
Ryc. 2.12. Lokalna wyszukiwarka w działaniu
" Możemy używać wyrażenia z operatorem
OR, np. cola or pepsi, do znalezienia
stron zawierających jedno lub oba słowa.
" Możemy używać nawiasów w wyrażeniach logicznych, np. (Cola or pepsi) not puszka.
" Możemy używać gwiazdki (*) do maskowania znaków w słowie kluczowym. Wpisanie graficz* spowo-
duje wyszukanie stron zawierających słowa: graficzny lub graficznych, lub graficznego itp.
" Użycie operatora NEAR umożliwia wyszukanie stron, na których dwa słowa znajdują się blisko siebie,
np. sztuczny near człowiek wyszuka strony, na których te słowa występują blisko siebie.
" Oprócz użycia operatora NEAR możemy określić, jak daleko od siebie wystąpią dane słowa. Wpisanie
np.  klawiatura w/5 mysz (koniecznie w znakach   ) pozwoli znalez
ć dokumenty, w których te dwa
słowa występują nie dalej niż o pięć słów od siebie. Wpisanie  w/7 klawiatura mysz kierownica
spowoduje wyszukanie stron, które zawierają podane słowa w obszarze siedmiu słów (spójniki: i, lub,
oraz, czyli nie są brane pod uwagę).
" Jeżeli wyszukiwarka niczego nie znajdzie, należy zmienić zapytanie i próbować ponownie.
Jak wynika z tej listy, możemy budować nawet bardzo złożone zapytania.
1. Na początek spróbujemy się dowiedzieć, co to jest prawo Moore a. Po wpisaniu tych dwóch słów
i kliknięciu na przycisku  Szukaj otrzymamy listę, na której pierwszą pozycję zajmuje artykuł  Wiele
wymiarów prawa Moore a .
2. W kolejnym przykładzie poszukamy informacji o tym, jakie systemy operacyjne są wykorzystywa-
ne w komputerach personalnych. Wpisujemy system* operacyjn* (gwiazdki umożliwiają wyszukiwanie
słów odmienianych przez przypadki). Pierwszy na liście pojawi się artykuł  W poszukiwaniu idealnego
systemu , w którym znajdziemy potrzebne informacje. Jako dodatkowe ćwiczenie proszę znalez
ć informa-
cję, czy system operacyjny BeOS umożliwia uruchamianie aplikacji przygotowanych dla systemu Win-
dows. Jakie aplikacje są dostępne dla systemu Linux?
2.3. Wyszukiwanie informacji w Internecie 41
3. Spróbujemy teraz dowiedzieć się, czy istnieją inne pakiety biurowe niż Microsoft Office. Wpisuje-
my pakiet* biurow*. No proszę, już pierwsza znaleziona strona zawiera opis pakietu SmartSuite firmy
Lotus. Drugi odnośnik wskazuje na stronę pakietu StarOffice firmy Sun. A czy są pakiety bezpłatne? Dopi-
sanie dodatkowo słowa bezpłatn* nie daje oczekiwanych efektów. Może więc spróbować synonimu (inne-
go słowa o tym samym znaczeniu)? Dopisujemy darmow* i okazuje się, że oba znalezione poprzednio
pakiety są za darmo!
4. Znajoma rodziców poprosiła nas o pomoc przy zakupie monitora ( Ja nic nie rozumiem, co do mnie
mówią w sklepie komputerowym, a wy przecież macie informatykę w szkole! ). Jeżeli o monitorach nie
wiemy zbyt wiele, to najlepiej zacząć od  Słownika informatycznego dla każdego . Dowiadujemy się z nie-
go, że są dwa rodzaje monitorów, a ekrany LCD - dużo droższe. Nasze pierwsze pytanie do wyszukiwarki
będzie więc brzmiało: monitor* NOT LCD. Jak należało się spodziewać odpowiedzi jest ponad 100 i mu-
simy uściślić, o co nam chodzi. Słownik podpowiada, że monitory mają przekątną. Ponadto potrzebujemy
informacji, jakie cechy wyróżniają dobry monitor. Ostatecznie zapytanie przybiera postać (monitor* NOT
LCD) AND przekątn* AND dobry. Przeglądarka dostarcza nam dwa raporty, z których dowiemy się, na
co należy zwracać uwagę przy zakupie monitora.
2.3.2. Informacje przesyłane pocztą elektroniczną, uzyskiwane
w listach dyskusyjnych, pogawędkach
Najprostszą metodą przesyłania informacji tekstowej jest przekazanie jej pocztą elek-
troniczną lub ogłoszenie na listach dyskusyjnych czy pogawędkach. Wystarczy prosty
program i podłączenie komputera do Internetu. Przypomnijmy, że poczta elektronicz-
na to usługa internetowa polegająca na udostępnieniu użytkownikom, na specjalnych
komputerach - serwerach poczty, swego rodzaju odpowiedników skrzynek pocztowych
(kont), unikalnego w skali świata adresu, nazwy i hasła otwierających dostęp do skrzyn-
ki (ryc. 2.13). Usługa taka może być płatna lub darmowa (w tym ostatnim wypadku
należy się liczyć z tym, że do naszych listów mogą być dołączane różnego rodzaju re-
klamy). Listy wysłane pod dany adres przechowywane są na kontach, dopóki adresat
nie połączy się z serwerem poczty i jej nie odbierze. Atrakcyjność poczty polega na
Ryc. 2.13. Poczta elektroniczna ma zasięg światowy
42 2. Jak zdobyć informację
dużej szybkości przesyłania informacji, globalnym zasięgu i możliwości dołączania róż-
nego rodzaju załączników (plików zawierających np. dokumenty, zdjęcia).
Programy służące do wysyłania i odbierania listów to klienci poczty elektronicznej.
Najpopularniejszym klientem jest, wchodzący w skład systemu Windows, OutIook
Express.
Przykład  zakładamy konto pocztowe
Spróbujmy założyć sobie konto np. na portalu Onet (będzie to www.onet.pl, choć można użyć np.
www.wp.pl lub www.kki.net.pl). Wystarczy połączyć się z portalem, kliknąć na odpowiedniej ikonie (ryc.
2.14), wypełnić formularz, by stać się posiadaczem konta.
Przy zakładaniu darmowego konta nie
musimy odpowiadać na wszystkie pytania.
Na pewno trzeba wpisać nazwę konta, ha-
sło oraz pytanie, jakie zada nam serwer pocz-
ty, gdy hasła zapomnimy (oczywiście trze-
ba wpisać poprawną odpowiedz
). Kolejna
seria pytań dotyczy nas i naszych zaintere-
sowań. Dzięki temu możemy mieć nadzie-
ję, że na nasze konto będą przychodziły tyl-
ko interesujące nas reklamy. Po zarejestro-
waniu się otrzymujemy informacje, w jaki
Ryc. 2.14. Większość portali internetowych oferuje darmo- sposób należy skonfigurować naszego klien-
we konta poczty elektronicznej
ta poczty.
Starajmy się wybierać hasła trudne do odgadnięcia. Powinny one składać się z minimum
pięciu znaków. Najlepiej wymyS
lić jakiS
wierszyk i jako hasła używać pierwszych liter słów.
Dla wierszyka  A na wiosnę dużo rosnę hasło będzie brzmiało Anwdr.
Tak przygotowani możemy uruchomić Outlook Express i wprowadzić ustawienia konta. Poleceniem
Narzędzia Konta Dodaj Poczta uruchamiamy kreatora, który wypyta nas o wszystkie niezbęd-
ne informacje. Jedną z najważniejszych jest hasło, które będziemy podawać przy odczytywaniu wiado-
mości. Jeżeli nie chcemy podczas każdorazowego podłączania się do naszego konta na serwerze poczty
podawać hasła, możemy tę czynność przerzucić na Outlook Express, odhaczając odpowiednie pole
. Ale uwaga! Jeżeli do naszego komputera mają dostęp inne osoby (np. komputer
znajduje się w pracowni informatycznej), to będą one wtedy mogły odbierać i wysyłać listy z naszego
konta. W takim wypadku lepiej pola nie odznaczać i samemu każdorazowo wprowadzać hasło.
Teraz możemy przystąpić do wysyłania listu. Klikamy na ikonie  Nowa poczta i kolejno wypełniamy
rubryki listu. W polu  Od wpisujemy (lub zostawiamy już wpisany adres naszego konta). W polu  Do
należy wpisać adres odbiorcy (na początek najlepiej wysłać list do siebie). Pole  DW pozwala wysłać list
do wiadomości innych adresatów. W polu  Temat wpisujemy czego list dotyczy, a poniżej treść. Teraz
wystarczy kliknąć na ikonie  Wyślij , aby nasz list powędrował w świat. Po chwili możemy już zacząć
sprawdzać, czy nie otrzymaliśmy listu (klikając na ikonie  Wyślij/Odbierz ). Jeżeli wszystko poszło do-
brze, to powinniśmy otrzymać nasz list.
2.3. Wyszukiwanie informacji w Internecie 43
Listy dyskusyjne to inna forma poczty elektronicznej. Specjalne serwery w Inter-
necie służą jako skrzynki kontaktowe grup osób o wspólnych zainteresowaniach, poglą-
dach. Każdy list wysłany do takiego serwera jest automatycznie rozsyłany do wszyst-
kich uczestników grupy. Jest to więc znakomita forma szybkiej wymiany informacji.
List dyskusyjnych jest tysiące i stale ich przybywa. Listy zamknięte to np. dla wąskiej
grupy specjalistów z jakiejś dziedziny, a ogólnodostępne  takie, do których może się
zapisać każdy. Trzeba tylko mieć konto poczto-
we oraz znać adres serwera grupy. Aktualną listę
grup można znalez
ć pod adresem http://www.use-
net.pl/doc/news-pl-faq.3.html.
W programie Outlook Express wybieramy
polecenie Narzędzia Konta, a w nim zakład-
kę  Grupy dyskusyjne . Po kliknięciu na przyci-
sku  Dodaj i  Grupy dyskusyjne... uruchomio-
ny zostanie kreator, który przeprowadzi przez pro-
cedurę podłączenia się do serwera list dyskusyj- Ryc. 2.15. W serwerze news.onet.pl jako
nazwę konta podajemy swój adres pocztowy
nych (ryc. 2.15).
Teraz wystarczy kliknąć na ikonie  Grupy
dyskusyjne w pasku ikon Outlook Express, aby uruchomić proces wczytywania kilku-
nastu tysięcy nazw grup dyskusyjnych. Dwukrotne kliknięcie na nazwie grupy oznacza
polecenie jej subskrypcji.
Wymiana informacji w grupach dyskusyjnych odbywa się podobnie, jak nadawanie
i odbieranie listów poczty elektronicznej (tutaj nazywają się one artykułami lub żargo-
nowo  postami). Chcąc wysłać swoją wypowiedz
, klikamy dwukrotnie na liście, do
którego nawiązujemy i pi-
szemy swój tekst. Wypo-
wiedz
możemy wysłać na
adres grupy lub bezpo-
średnio do wybranej oso-
by. Czasami wystarcza
samo czytanie listów, by
uzyskać potrzebne infor-
macje (ryc. 2.16).
Listy elektroniczne
i grupy dyskusyjne mają
tę zaletę, że odbieramy
je i wysyłamy w wolnej
chwili, podłączając się na
krótko do Internetu. Tra-
cimy jednak możliwość
bezpośredniej wymiany
informacji. Powstałą lukę
Ryc. 2.16. Dyskusje w grupach dyskusyjnych mogą być bardzo zaciekłe
wypełniają pogawędki
44 2. Jak zdobyć informację
(IRC  Internet Relay Chat). Jest to usługa internetowa polegająca na udostępnieniu
serwera, który na bieżąco przekazuje wypowiedzi wszystkich podłączonych w danej
chwili osób. Ważne informacje uzyskać tu trudno, ale pogawędzić można.
Netykieta
Każda z form korespondencji elektronicznej, mimo że istnieje krótko, zdążyła obro-
snąć szeregiem zasad, które lepiej przestrzegać. Przyjęto je nazywać netykietą (fr. neti-
quette), a jej zalecenia można streścić w następujących punktach:
" Listy i artykuły powinny być krótkie i na temat. Czym dłuższy list, tym mniejsza
szansa, że go ktoś przeczyta. Listów nie na temat nikt nie czyta.
" W jednym liście skoncentruj się na jednym temacie. Jeśli poruszasz kilka tematów,
to w grupie dyskusyjnej wyślij je w kilku artykułach. Wtedy każdy przeczyta to, co
go interesuje. Jeżeli poruszasz w liście kilka tematów, oddzielaj je pustym wier-
szem.
" Zanim zabierzesz głos w grupie dyskusyjnej, przejrzyj poprzednie wypowiedzi uczest-
ników grupy, a przede wszystkim FAQ (Frequently Asked Questions  najczęściej
zadawane pytania) i netykietę obowiązującą w danej grupie. Staraj się przestrzegać
zasad obowiązujących w grupie, inaczej zostaniesz zignorowany.
" Zawartość pola  Temat powinna odzwierciedlać treść listu. Pola typu  Pomoc ,
 Cześć zdradzają nowicjusza.
" Jeżeli nie wiesz, czy adresat może odbierać polskie litery, to ich nie stosuj.  Krzacz-
ki pojawiające się w miejscu liter ś, z
, ć zdecydowanie utrudniają czytanie listu.
" Nigdy nie wysyłaj listu w formacie HTML.
" Załączniki wysyłaj w postaci skompresowanej (pisząc, jakim programem zostały
spakowane) i po uprzednim uzgodnieniu tego z odbiorcą bezpośrednio na jego ad-
res. Sprawdz
je przed wysłaniem programem antywirusowym!
" Długość tekstu w wierszu nie powinna przekraczać 70 znaków.
" Nie pisz całych słów lub zdań wielkimi literami. Taki tekst oznacza krzyk, a nikt nie
lubi krzykaczy.
" Bądz
ostrożny, pisząc z humorem lub z sarkazmem. Czytający mogą mieć inne po-
czucie humoru. Gdy nie jesteś pewny, czy wszyscy zrozumieją Twój dowcip  za-
stosuj uśmieszek :-)
" Pamiętaj, że każdy ma prawo do własnych poglądów. Nie obrażaj ludzi, a jeśli już to
zrobiłeś  przeproś.
" Koniecznie przeczytaj list lub artykuł przed wysłaniem. Popatrz na niego oczami
osoby szybko i pobieżnie przeglądającej pocztę (licznik telefonu tyka!).
" Treść listu mówi, co chcesz powiedzieć, jego forma  jaki jesteś. Unikaj błędów
ortograficznych i stylistycznych. Jeżeli zauważyłeś takie błędy u kogoś, to jeśli już
musisz, zwróć mu uwagę, ale w prywatnym liście.
" Odpowiadając na list, nie cytuj go w całości. Umieść tylko te fragmenty, do których
się odnosisz.
2.3. Wyszukiwanie informacji w Internecie 45
" Traktuj z wyrozumiałością innych. Pamiętaj, że każdy kiedyś był nowicjuszem.
" Nie ulegaj wrażeniu pozornej anonimowości. Naprawdę istnieją sposoby precyzyj-
nego zlokalizowania miejsca, skąd wysyłasz listy lub artykuły.
Uczestnicząc w pogawędkach, warto dodatkowo przestrzegać poniższych zasad:
" Nie używaj IRC-a, aby szkodzić innym. Pomagaj, nie przeszkadzaj.
" Nie zakłócaj pogawędek innym. Zawsze możesz trafić na silniejszego (bardziej do-
świadczonego).
" Szanuj prawo innych do wyrażania poglądów; nie narzucaj im swoich.
" Przeczytaj uważnie swoją wypowiedz
. Czy na pewno oddaje Twoją opinię? Głupio
się potem tłumaczyć, że chciało się powiedzieć coś innego (jeśli w ogóle pozwolą
Ci na tłumaczenie).
" Nigdy do końca nie wiesz, z kim rozmawiasz. Pamiętaj o tym, zanim zaczniesz się
na kimś wyżywać.
" Pisz krótko. Rozpisywanie się grozi wyrzuceniem.
" Pomóż ludziom, którzy właśnie zaczynają swoje pierwsze pogawędki.
" Nie używaj na IRC-u polskich znaków typu: ą, ę, ż, ć itp.
" Nie kłóć się z kłótliwymi, lepiej ich ignoruj (/ignore NickKłótliwego).
" Nie używaj nicka (pseudonimu) podobnego do innych nicków. Ktoś inny narozra-
bia, a dostanie się Tobie.
Informacje niechciane
Stronę WWW może utworzyć każdy, kto wie, jak to zrobić, podobnie założyć sobie
skrzynkę pocztową i wysyłać w świat listy. Liczba serwerów przekroczyła w styczniu
2002 r. 147 milionów i dalej szybko rośnie (ryc. 2.17). Swoje strony mają miłośnicy
kotów i ich zdeklarowani przeciwnicy. Istnieją wspaniałe strony Amerykańskiej Agen-
cji Kosmicznej NASA (www.nasa.gov), ale działa też w Internecie Stowarzyszenie Pła-
skiej Ziemi. Akurat ten
przypadek jest bardziej hu-
morystyczny niż groz
ny. Ist-
nieją jednak niebezpiecz-
niejsze sytuacje. A
atwość
publikowania i pozorna
anonimowość przyciąga
różnego rodzaju oszustów,
naciągaczy, głosicieli rady-
kalnych poglądów, którzy
szukają naiwnych wyznaw-
ców. Częstą praktyką twór-
ców takich witryn jest skryte
Ryc. 2.17. Stale (i szybko) przybywa tych, którzy chcą coś zaofero-
instalowanie oprogramowa-
wać w Internecie
46 2. Jak zdobyć informację
nia na komputerach odbiorców, które może w mniejszym lub większym stopniu przejąć
kontrolę nad tymi komputerami (tzw. konie trojańskie).
Osobną grupę zagrożeń stanowią wirusy komputerowe. Z tego powodu lepiej być
bardzo ostrożnym podczas oglądania niektórych stron WWW, otwierania listów nade-
słanych przez nieznanych nadawców.
Zadania do samodzielnego rozwiązania
1. Gra w Słownik. Uruchom  Słownik informatyczny dla każdego , wybierz
hasło i spróbuj za pomocą odnośników przejść przez jak największą liczbę in-
nych haseł. Porównaj swoje wyniki z wynikami koleżanek i kolegów.
2. Załóż konto pocztowe w wybranym serwisie. Wyślij do siebie uprzejmy list.
3. Zapisz się do grupy alt.pl.test. W celu łatwiejszego jej wyszukania wpisz w pole
 Wyświetl grupy dyskusyjne zawierające: słowo  test . Grupa ta umożliwia
sprawdzenie swoich umiejętności, istnieje więc szansa, że inni uczestnicy tej gru-
py wybaczą Ci nieprzemyślane wypowiedzi.
4. Wyślij artykuł do grupy alt.pl.test. Poproś koleżankę lub kolegę, żeby Ci odpo-
wiedzieli. Pamiętaj, że wiadomości nie są od razu publikowane, więc zajmij się
dalszą nauką, a listę dyskusyjną sprawdzaj co jakiś czas.
5. Często poszukujesz materiałów, by przygotować się do zajęć szkolnych z róż-
nych przedmiotów, a nie zawsze są one dostępne w bibliotece, encyklopedii czy
podręczniku. Przeszukaj rocznik ENTER w poszukiwaniu adresów WWW
serwisów edukacyjnych.
6. Twoja znajoma chce się zapisać na kurs języka (angielskiego, niemieckiego), pla-
nuje zakupić program wspomagający naukę języków obcych. Wydrukuj jej mate-
riały na ten temat dostępne w roczniku ENTER .
7. Twój znajomy zamierza założyć sobie konto w e-banku. Nie zna się na tym i prosi
Cię o pomoc, czy jest to bezpieczne. Sprawdz
, co na ten temat mówią fachowcy
z ENTER-a .
8. W roczniku ENTER jest dużo artykułów, które warto przeczytać. Podzielcie
się na zespoły dwuosobowe. Niech każdy z zespołów opracuje wybrany temat
i przekaże rezultaty pozostałym. Można spróbować poszukać innych ciekawszych
artykułów, np.:
"  Przeglądarka to nie wszystko ,
"  Multimedialne strony ,
"  Skanowanie ,
Zadania do samodzielnego rozwiązania 47
"  Domowe studio DTP ,
"  Jak powstaje film na DVD ,
"  Prawo o MP3 ,
"  Kreowanie muzyki ,
"  Technologia przyszłości ,
"  Kupujemy drukarkę (nagrywarkę, skaner) ,
"  Nagrywanie płyt CD ,
"  Faks przez e-mail ,
"  SMS z komputera ,
"  Kartki Internetem ,
"  Cybernetyczny organizm ,
"  Internetowy dom przyszłości .
9. Często  surfujesz , posługujesz się gwarą internetową. Przeczytaj w artykułach
 A
atwiejsze surfowanie i  Internetowa gwara , co na ten temat mają do przeka-
zania informatycy w roczniku ENTER .
10. Zapoznaj się z programem komunikacyjnym Gadu-Gadu opisanym w roczniku
ENTER . Znajdz
jego nowszą wersję, zainstaluj i wyślij za jego pomocą
wiadomość.
11. Każdy z Was chętnie bawił się w dzieciństwie w sklep. Zdobądz
kilka informa-
cji na temat skanerów, drukarek, monitorów, aparatów cyfrowych, kamer inter-
netowych. Zostań sprzedawcą i w ramach gry spróbuj zachęcić kolegów i kole-
żanki do zakupu zachwalanego produktu. Za każdy sprzedany produkt masz
punkt. Myślimy, że zdobytych 5 punktów powinno uprawnić Cię do otrzymania
oceny bardzo dobrej.
12. Napisz artykuł na temat swojej wizji przyszłej zjednoczonej Europy. Potrzebne
adresy WWW znajdziesz na płycie dołączonej do podręcznika.
13. Poszukaj informacji w Internecie na temat możliwości studiowania w krajach
Unii Europejskiej.
14. Napisz list do koleżanki lub kolegi z klasy, wykorzystując śmieszki i akronimy
opisane w  Słowniku informatycznym dla każdego .
15. Przygotuj projekt programu jednodniowej wycieczki rowerowej po swoim re-
gionie (trasę, mapkę, program, niezbędnik rowerzysty).
16. Wykorzystując zamieszczony na płycie dołączonej do podręcznika  Słow-
nik informatyczny dla każdego , przygotuj krzyżówkę z hasłem. Daj ją kolegom
i koleżankom do rozwiązania.
17. Znajdz
stronę WWW z elektronicznymi kartkami i wyślij wybraną e-kartkę do
siebie.
48 2. Jak zdobyć informację
18. Znajdz
za pomocą jednej z wyszukiwarek:
www.google.com
www.onet.pl
www.wp.pl
informacje o Twojej okolicy. Zaplanuj wycieczkę po najciekawszych miejscach.
19. Pod adresem www.zamki.pl znajduje się serwis o polskich zamkach. Wyszukaj
informacje o pobliskich zamkach. Spróbuj dowiedzieć się o nich czegoś więcej.
20. Na stronie http://bankowa.szkola.net/pko/e-pko.html znajduje się wersja demon-
stracyjna witryny umożliwiającej dokonywanie operacji bankowych za pośred-
nictwem Internetu. Rozpoznaj możliwości witryny, sprawdz
, ile masz pieniędzy
na koncie, dokonaj przelewu w wysokości 20 zł.
21. Znajdz
za pośrednictwem serwisów pogodowych (np. http://weather.yahoo.com)
średnie miesięczne temperatury powietrza dla kilku miast leżących w różnych
szerokościach geograficznych. Sporządz
wykresy ilustrujące przebieg tempera-
tur w ciągu roku, a następnie poddaj je analizie.
22. Poszukaj w kilku serwisach pogodowych:
" http://weather.yahoo.com/
" http://weather.com/
" http://weather.icm.edu.pl/
prognozę pogody dla swojego regionu lub miasta. Porównaj prognozy i sposoby
ich przedstawiania.
23. Korzystając z serwisu pogodowego (http://weather.icm.edu.pl/), sprawdz
, czy
w najbliższych godzinach przewidywane są opady atmosferyczne (deszcz lub śnieg).
24. Na płycie dołączonej do podręcznika znajduje się witryna z atlasem chmur.
Wykorzystując ten atlas oraz dane z pliku  Rodzaje chmur :
" sprawdz
, jakie są różnice między chmurami opadowymi a chmurami towa-
rzyszącymi pięknej pogodzie;
" wybierz po jednym zdjęciu z każdego rodzaju chmur i sporządz
schematycz-
ną planszę przedstawiającą dziesięć głównych rodzajów chmur ze wszystkich
pięter wysokościowych;
" znajdz
nazwę i opis chmur, które aktualnie snują się po niebie;
" przynieś z domu zdjęcia, na których widać chmury i postaraj się znalez
ć dla
nich nazwy;
" wybierz i opisz najciekawsze Twoim zdaniem zjawisko atmosferyczne;
" wybierz z galerii najciekawsze Twoim zdaniem zdjęcie i spróbuj zdobyć jak
najwięcej informacji o zjawisku, które przedstawia.
25. Wykorzystując rozkład jazdy pociągów ze strony http://www.rozklad.pkp.pl/,
znajdz
najlepsze połączenie ze swojego lub najbliższego miasta do:
Zadania do samodzielnego rozwiązania 49
" Lizbony,
" Glasgow,
" Narviku.
26. Znajdz
w encyklopediach dostępnych w Internecie (http://encyklopedia.wp.pl/,
http://wiem.onet.pl/wiem/, http://encyklopedia.pwn.pl/0_3.html/):
" co znaczy słowo  transcendentalny ;
" która królowa miała na imię Anna i urodziła się w 1451 roku.
27. Za pomocą encyklopedii internetowych sprawdz
, które z poniższych zdań jest
prawdziwe, a które fałszywe:
" Mózg jest narządem, dzięki któremu organizm reaguje na otaczający go świat.
" Albert von Haller wykazał, że nerwy przenoszą impulsy pobudzające mięśnie
lub będące podstawą odczucia zmysłów oraz że wszystkie nerwy prowadzą
do mózgu.
" Człowiek nauczył się wznosić w powietrze w XVIII wieku.
" W 1514 roku Mikołaj Kopernik ogłosił teorię, że w środku Wszechświata
znajduje się Słońce, a Ziemia i inne planety poruszają się wokół niego po
orbitach.
" Paralaksa pozwala zmierzyć odległość gwiazdy znajdującej się nie dalej niż
1600 lat świetlnych od Ziemi.
" Największy krater meteorytowy znajduje się w Ries w Niemczech i ma 24 km
średnicy.
" Eudoksos z Kniodos był największym greckim matematykiem, filozofem
i astronomem.
" Johannes Kepler wydał w 1627 roku tablice służące obliczaniu ruchu planet
na setki lat.
" Jan Heweliusz jako pierwszy użył wahadła do odmierzania czasu.
" 24 grudnia 1968 roku trzej astronauci Boorman, Lovell i Anderson jako pierwsi
znalez
li się na orbicie wokółziemskiej.
" Komórki żerne to białe ciałka krwi obdarzone właściwością pożerania bak-
terii.
" Glony, inaczej algi, są to najprostsze rośliny samożywne występujące tam,
gdzie mają wodę i światło.
" Pierwszego sztucznego satelitę Ziemi wystrzelono 4 paz
dziernika 1956 roku.
Był to radziecki Sputnik 1.
" Armstrong wylądował 20 listopada 1969 roku na Księżycu.
" Bona Sforza d Aragona była drugą żoną króla Zygmunta Wazy.
" Jadwiga była córką węgierskiego króla Ludwika, żoną Władysława Jagiełły.
" Stefan Batory przeszedł do historii jako jeden z wybitnych władców Polski.
Jego żoną była Anna Jagiellonka.
50 2. Jak zdobyć informację
" Maria Kazimiera była damą dworu, potem ochmistrzynią królowej Marii Lu-
dwiki, z którą przyjechała z Francji. Najpierw wyszła za mąż za Jana Zamoj-
skiego, a po jego śmierci za Jana Sobieskiego.
" Ryba labiryntowa (np. łaziec) może utonąć w wodzie.
" Najmniejszy ssak świata to ryjówka  sorek. Waży od 2,4 gramów do 5 gra-
mów, a długość jej ciała wynosi 4 cm. Największym ssakiem jest wieloryb 
płetwal błękitny, który osiąga długość 100 metrów; jego waga dochodzi do
160 ton.
" Żółw żyje dłużej od słonia.
28. Podzielcie się na dwuosobowe zespoły. Niech każdy zespół przygotuje zestaw
dziesięciu pytań dla innego zespołu (rozdzielamy je drogą losowania). Na dany
sygnał, korzystając z encyklopedii internetowych, wszystkie zespoły starają się
znalez
ć odpowiedzi na otrzymane pytania (można je kopiować i wklejać do do-
kumentu tekstowego). Za każdą poprawną odpowiedz
dany zespół otrzymuje
jeden punkt. Ale uwaga! Za każde z
le sformułowane pytanie (na które nie moż-
na znalez
ć odpowiedzi w encyklopedii) autorzy otrzymują punkt karny (-1).
Zespół, który zbierze najwięcej punktów, wygrywa (naszym zdaniem powinien
dostać piątki).
29. Koleżanka chce kupić rower. Będzie jez
dziła po lesie. Wykorzystując serwis
WWW, zamieszczony na płycie dołączonej do podręcznika, przygotuj jej
krótką  ściągę , na co ma zwrócić uwagę przy zakupie roweru.
30. Kolejna gra, tym razem  wyszukiwarkowa . Wymyśl takie zapytanie dla wy-
szukiwarki, żeby znalazła tyle stron, ile masz lat.
31. W portalu  Czas na links zgromadzono odnośniki do kilkudziesięciu tysięcy
stron. Jest też wiele odnośników do stron o Polsce (http://www.cnl.pl/Swiat/pol-
ska.htm). Proponujemy klasowy konkurs na najładniejsze miejsce w Polsce.
32. W serwisie  W 80 kliknięć dookoła świata... (http://www.informacja.pl/80klik-
niec.htm) zgromadzono odnośniki do wielu miejsc na kuli ziemskiej. Sprawdz
,
czy rzeczywiście można za pomocą 80 kliknięć okrążyć świat.
33. W serwisie WWW http://cogito.univ.gda.pl/biblioteka/Wsieci/books.htm zgro-
madzono wirtualną bibliotekę literatury polskiej. Znajdz
i przeczytaj nieznaną
Ci wcześniej pozycję literatury oraz postaraj się dowiedzieć jak najwięcej o au-
torze.
34. Przygotuj krótki referat o tym, jak działa podpis elektroniczny.