Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego
Prezentacja  Jak działają słowa
współfinansowana przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego
Projekt nr PO KL 04.01.01-00-029/09 pt. Dostosowanie modelu kształcenia studentów filologii polskiej do wyzwań współczesnego
rynku pracy (ze szczególnym uwzględnieniem rozwoju kompetencji informatycznych oraz informacyjno medialnych) .
Wydział Filologii Polskiej i Klasycznej UAM w Poznaniu
Czynniki pochodzące z przekazu i
kontekstu
I. Czynniki pochodzące z przekazu:
" apele logiczne czy emocjonalne
" dane statystyczne a przykład osobisty
" porządek argumentacji
" formułowanie wniosków
" strategie porządkowania żądań
- foot in the door
- door in the face
" język
 Pewien guru usiłował wyjaśnić jakiemuś audytorium, że
ludzie silniej niż na rzeczywistość reagują na słowa. Żyją
wręcz słowami, żywią się nimi. Jakiś mężczyzna wstał i
zaprotestował:
- Nie zgadzam się z tym, że słowa wywierają na nas aż taki
wielki wpływ. - Na co guru odparł:
- Siadaj, skurwysynie! - Zsiniały ze złości mężczyzna
wykrzyknął:
- I to pan nazywa siebie osobą oświeconą, guru, mistrzem,
powinien pan się wstydzić! - Na co guru odparł:
- Proszę mi wybaczyć, sir. Poniosło mnie. Naprawdę, proszę
o wybaczenie. To nie było zamierzone. Przepraszam. -
Mężczyzna w końcu się uspokoił. Wówczas guru powiedział:
- Wystarczyły dwa słowa, aby wywołać w panu burzę i kilka
słów, by pana uspokoić. Prawda?
(Anthony de Mello)
Zasada względności językowej:
(Benjamin Whorf)
" język nie jest bezstronnym narzędziem
" język współtworzy interpretację zdarzeń, określa
rozumienie emocji, a przez to sugeruje sposób
myślenia, postępowania itd.
" gdy wybieramy określenie, to jednocześnie
wybieramy sposób oglądania, rozumienia i
działania wobec nazwanego obiektu (młody
osobnik homo sapiens - dziecko, maleństwo,
bachor)
1. Słowa tylko pozornie opisują obiekty czy
zdarzenia
2. Słowa służą raczej do wyrażania naszej
perspektywy i relacji do obiektu
3. Jeśli chcesz zmienić stosunek ludzi do czegoś 
nazwij to inaczej!
Funkcja perswazyjna języka
szczególna odmiana funkcji konatywnej,
polegająca na usiłowaniu realnego wpływu na
sposób myślenia, postępowania odbiorcy, ale
nie bezpośrednio, np. w rozkazie, nakazie, ale
w sposób pośredni, tak że w wypowiedzi
dominuje z pozoru inna funkcja, np.
poznawcza, estetyczna, emotywna.
(S. Barańczak, Słowo. Perswazja, kultura masowa, [w:]
Czytelnik ubezwłasnowolniony, Paryż 1983, s. 31)
Mechanizmy nakłaniania służące
realizowaniu funkcji perswazyjnej:
1) mechanizm emocjonalizacji odbioru -
oddziaływanie na odbiorcę zaczyna się od
sparaliżowania jego zdolności intelektualno-
racjonalnych i spotęgowania zdolności do
odczuwania emocji; odbiór ma być
irracjonalny, zależny od sympatii, antypatii,
uprzedzeń odbiorcy, dlatego dowołujemy się
do sentymentalizmu, sensacyjności,
współczucia, agresji, erotyzmu
2) mechanizm wspólnoty świata i wspólnoty
języka
3) mechanizm symplifikacji rozkładu wartości 
rozbicie świata na opozycję oni-my, czarno-
biała wizja świata,
4) mechanizm odbioru bezalternatywnego 
odbiorca jest zwolniony od samodzielnych
decyzji interpretacyjnych, na każdym etapie
oddziaływania musi mieć tylko jedno
rozwiązanie, jedno wyjście
Językowe środki perswazji:
" środki fonetyczne:
- figura etymologiczna (zestawienie wyrazów
pokrewnych)
- pozorna figura etymologiczna
- rym
" środki morfologiczne (słowotwórcze):
- neologizmy
- złożenia
- neosemantyzmy
" środki składniowe:
- wypowiedzenia pytające
- pytania retoryczne
- wypowiedzenia żądające, wykrzyknienia
- zwroty apostroficzne
- powtórzenia
" środki leksykalne i frazeologiczne:
- absolutyzowanie (używanie wyrazów każdy, żaden,
wszyscy, nikt, większość, powszechnie)
- używanie wyrazów semantycznie bliskich słowu
prawda (prawdziwy, słuszny, oczywiście, rzecz
jasna)
- cytaty, sentencje (także służące ironizowaniu)
- operatory języka mówionego (po prostu,
naprawdę, no jasne)
- leksyka wartościująca
- wyrazy dz
więkonaśladowcze
- metafory, porównania
- potocyzmy, ekspresywizmy
II. Czynniki pochodzące z kontekstu:
" miejsce przekazu
" środek przekazu
" perseweracja