psz.pl - Portal Spraw Zagranicznych
Zbigniew Ciosek: Koncepcja Bezpieczeństwa Narodowego Federacji
Rosyjskiej
Autor: Zbigniew Ciosek
26.05.2006.
W poniższym tekście Zbigniew Ciosek przedstawił główne założenia Koncepcji Bezpieczeństwa
Narodowego Federacji Rosyjskiej (zaakceptowanej przez Radę Bezpieczeństwa Narodowego w
paz
dzierniku 1999 roku oraz ogłoszonej ukazem prezydenta Federacji Rosyjskiej z 10 stycznia
2000 roku). Szczególnie w czasach, kiedy stosunki polsko-rosyjskie układają się nienajlepiej,
warto jest spojrzeć na sytuację oczami drugiej strony. Pozwala to na większe zrozumienie
działań podejmowanych przez Rosję na arenie międzynarodowej oraz na wniknięcie w
motywacje, jakie się za nimi kryją.
Zbigniew Ciosek: Koncepcja Bezpieczeństwa Narodowego Federacji Rosyjskiej
Zagrożenia wewnętrzne dla swojego bezpieczeństwa Rosja dzieli na kilka grup zagadnień. W
dziedzinie gospodarczej jest to z jednej strony osłabienie jej potencjału ekonomicznego,
możliwość wyczerpania zasobów surowcowych oraz zbyt duży udział sektora paliwowo-
surowcowego w gospodarce i eksporcie, z drugiej strony na pograniczu gospodarki i sfery
społecznej: rozwarstwienie dochodów społeczeństwa.
W dziedzinie społecznej najtrudniejszym problemem jest negatywna sytuacja demograficzna
kraju, ponadto występują zagadnienia zagrożenia zdrowotności (zwłaszcza AIDS) oraz
nadużywania alkoholu i narkotyków.
W sferze politycznej dokument zwraca uwagę na dążenia odśrodkowe, niestabilność polityczną
regionów peryferyjnych, zwłaszcza destabilizację Kaukazu Północnego i próby jego oderwania,
a także narastające zjawiska szowinizmu nasilane dodatkowo przez niekontrolowaną migrację
pomiędzy regionami Rosji. Zjawiskiem o wielkim znaczeniu jest terroryzm, a także w coraz
większym zanieczyszczenie środowiska (zarówno w zakresie nieekologicznych technologii, jaki
i świadomości społecznej). Poważnym zagrożeniem dla bezpieczeństwa Rosji są także
problemy wewnętrzne armii: sytuacja socjalna żołnierzy, niedostateczne przygotowanie
operacyjne wojska oraz zapóz
nienie sektora zbrojeniowego. Ponadto zauważana jest
kryminalizacja stosunków społecznych w wielu dziedzinach.
Za jedno z najważniejszych zagrożeń zewnętrznych dla swojego bezpieczeństwa Rosja uznaje
tworzenie i utrwalanie jednobiegunowego układu sił w stosunkach międzynarodowych
formowanego przez USA we współpracy z niektórymi państwami zachodnimi. Rosjanie
zauważają marginalizowanie swojej pozycji w stosunkach wielostronnych, obniżanie statusu
Rady Bezpieczeństwa ONZ, działań OBWE, podkreślają, że NATO podejmuje działania poza
granicami państw sojuszu bez mandatu organów międzynarodowych, poważnie zagraża też
Rosji samo rozszerzenie NATO i możliwość rozlokowania wojsk Sojuszu w kolejnych byłych
państwach bloku wschodniego. Rosja ma świadomość, że jedynie w układzie
wielobiegunowym jest w stanie zachować znaczącą pozycje na scenie międzynarodowej.
Z drugiej strony Rosja upatruje zagrożenia w procesach odśrodkowych zachodzących
wewnątrz WNP. Zasadniczym problemem są separatyzmy i lokalne konflikty w pobliżu granic
Rosji, często przenikające do jej regionów peryferyjnych, terroryzm międzynarodowy, przemyt
i przestępczość transgraniczna, a także rozprzestrzenianie broni masowego rażenia.
Zagrożeniem dla Rosji są także nieuregulowanie sprawy graniczne z kilkoma państwami,
roszczenia terytorialne, a także ekspansja ekonomiczna, kulturowa i demograficzna
sąsiadujących państw na terytorium Federacji. Rosja dostrzega zagrożenia płynące z postępu
technologicznego w sferze prowadzenia wojen, niedostosowania swojego przemysłu
zbrojeniowego oraz podatności na wojnę w sferze informacji.
content/view/2885/ Utworzono 22 October, 2010, 17:44
psz.pl - Portal Spraw Zagranicznych
Rosjanie podkreślając zagrożenie ze strony międzynarodowego terroryzmu, usprawiedliwiają
działania militarne na Kaukazie (łączy się je z międzynarodową walką z terroryzmem). Obawy
co do kierunku procesów zachodzących w niektórych państwach WNP niechybnie będą
skłoniać Rosję do podejmowania działania mających na celu podtrzymanie i umocnienie swojej
pozycji w tym regionie. Poważnym zagrożeniem dla Rosji jest ekspansja ekonomiczna,
kulturowa i demograficzna z sąsiednich państw, dotyczy to w szczególności pogranicza
koreańskiego, chińskiego i rubieży południowych.
Mimo podkreślania zachowania potencjału pozwalającego na odpowiedzenie każdemu
potencjalnemu agresorowi, władze Rosji deklarują jednak raczej cel jakim jest zapobieganie
powstaniu zagrożeń i unikanie konfrontacji. Główną treść polityki państwa ma stanowić
zapewnienie bezpieczeństwa oraz ochrona interesów w sferze ekonomicznej. Federacja
Rosyjska planuje stopniowe reformowanie gospodarki i równocześnie systemu zabezpieczenia
społecznego. Władze Rosji planują wspierać rozwój technologii, nauki oraz krajowego sektora
finansowego, wdrażać technologie wojskowe do użytku cywilnego. Nie cofną się przed
protekcjonizmem w stosunkach handlowych oraz ograniczeniami wobec zagranicznych
inwestorów, jeśli będzie to z korzyścią dla rodzimej gospodarki. Ze względu na duże tendencje
odśrodkowe i separatystyczne federalny system polityczny ulegać będzie umocnieniu.
W stosunkach zagranicznych należy się spodziewać aktywności i inicjatyw Rosji w dziedzinie
umacniania współpracy międzynarodowej, budowania wzajemnego zaufania, operacji
pokojowych pod auspicjami ONZ, a także dążenia do wzrostu znaczenia OBWE. Można
oczekiwać dążenia do dalszego instytucjonalizowania współpracy z NATO i innymi partnerami.
Należy także przewidywać stymulowanie przez Rosję procesów integracyjnych wewnątrz WNP.
Jednocześnie Rosja będzie starała się wzmocnić swoją pozycję strategiczną poprzez
zakładanie baz wojskowych, szczególnie w regionie Azji Środkowej. Można oczekiwać dążenia
do siłowego rozwiązania konfliktów na Kaukazie i w innych regionach peryferyjnych oraz
wykorzystywania hasła międzynarodowej wojny z terroryzmem, a także żądania niewtrącania
się innych państw w wewnętrzne sprawy Rosji.
Z punktu widzenia państw naszego regionu sąsiadujących z Rosją, Koncepcja bezpieczeństwa
narodowego nie przedstawia bezpośrednich zagrożeń o charakterze polityczno-wojskowym.
Zauważyć jednak należy wielokrotnie podkreślany aspekt ekonomiczny. Z punktu widzenia
państw WNP oraz wschodnich i południowych sąsiadów Rosji jej koncepcja strategiczna
przewiduje aktywną politykę i traktuje te państwa jako strefę bezpośrednich wpływów FR. Z
punktu widzenia interesów państw budujących swoje bezpieczeństwo w oparciu o struktury
euro-atlantyckie plany Rosji w dziedzinie kształtowania wielobiegunowego układu sił są
niekorzystne.
Z punktu widzenia ekonomicznych interesów państw sąsiadujących należy zachować daleko
posuniętą ostrożność. W każdym momencie możliwe jest wykorzystanie uzależnienia
energetycznego państw europejskich w konfliktowych sytuacjach politycznych. Z drugiej
strony sukcesy w budowaniu przez Rosję gospodarki rynkowej mogą doprowadzić do zmiany
układu sił w gospodarce światowej negatywnie wpływających na sytuacje ekonomiczną
sąsiadów.
content/view/2885/ Utworzono 22 October, 2010, 17:44