Rozładowarka ogniw NiCd
R
o
z
ł
a
d
o
w
a
r
k
a
o
g
n
i
w
N
i
C
d
2443
Do czego to służy? nym prądem do napięcia około 0,8V. Przy na- z elementów T4, T5, R7. Pobór prądu wyzna-
Wbrew pozorom opisywane urządzenie jest pięciach rzędu 0,8V i niższych, układ pobiera czony jest przez wartość rezystora R7. Gdy
bardzo przydatne w praktyce, pozwala bo- bardzo mały prąd, co zapobiega szkodliwemu spadek napięcia na R7 wzrasta ponad 0,6V,
wiem przedłużyć żywotność akumulatorów wyładowaniu akumulatora  do zera . otwiera się tranzystor T4 i zmniejsza napię-
niklowo-kadmowych. Wielką zaletą prezentowanego układu jest cie na bramce MOSFET-a T5. Wartość R7
Od lat bardzo popularne są akumulatory obecność diody LED, która pełni funkcję może być dobierana w szerokich granicach
NiCd o wymiarach standardowych ogniw kontrolki rozładowania. Gdy dioda ta zga- 0,2...10&!, a prąd rozładowania wynosi mniej
R6, R14 oraz R20. Posiadacze takich akumu- śnie, akumulator jest rozładowany i gotowy więcej (0,6V/R7 + 40mA).
latorów po jakimś czasie użytkowania do ładowania. Do otwarcia MOSFET-a typu BUZ10 lub
stwierdzają, że pojemności poszczególnych W zasadzie podobne układy rozładowujące BUZ11 potrzebne jest napięcie rzędu 4...6V.
ogniw znacznie się różnią. Jest to poważna można zrobić prościej, jednak ich znaczącą Napięcie to uzyskiwane jest z przetwornicy
wada, ponieważ w czasie pracy kilka ogniw wadą jest brak kontrolki w postaci diody podwyższającej. Tranzystory T1, T2 tworzą
połączonych jest w szereg. Pojemność zesta- świecącej, która wymaga napięcia pracy mi- typowy generator o częstotliwości wyznaczo-
wu wyznaczona jest przez pojemność naj- nimum 1,6...1,8V. Aby zastosować diodę nej przez elementy C1, C2, R2, R3. Przebieg
słabszego ogniwa. Zestaw akumulatorów, świecącą, należy zastosować przetwornicę prostokątny o częstotliwości ponad 100kHz
w którym całkowicie rozładowane zostało napięcia, która będzie pracować w zakresie steruje pracą najprostszej przetwornicy zapo-
tylko najsłabsze ogniwo, zostaje poddany napięć zasilania 1,2V...0,8V. rowej z tranzystorem T3, cewką L1 i diodą
pełnemu cyklowi ładowania. Lepsze akumu- D2. Gdy tranzystor T3 przewodzi, w cewce
latorki, które zawierają jeszcze dużo ładun- Jak to działa? gromadzi się pewna ilość energii. Gdy tranzy-
ku, są ładowane niepotrzebnie. Przy prądach Schemat ideowy rozładowarki pokazany jest stor zostaje zatkany, energia jest oddawana -
ładowania większych niż 0,15Ah grozi to na rysunku 1. Układ zasilany jest z rozłado- prąd nadal płynie przez cewkę w tym samym
przeładowaniem i zmniejszeniem trwałości. wywanego akumulatora. Gdy napięcie zasi- kierunku, przez diodę D2 i dalej. Na konden-
Nawet jeśli nie nastąpi przeładowanie, może lania maleje stopniowo od 1,2V do 0,8V, satorze C3 występuje napięcie o wartości
wystąpić tak zwany efekt pamięciowy (me- prąd pobierany przez układ niewiele się
mory efect). zmienia. y
ródło prądowe zbudowane jest Rys. 1 Schemat ideowy
W każdym przypadku należy się liczyć ze
zmniejszeniem pojemności akumulatorów
oraz ich trwałości.
Aby uniknąć takich zagrożeń, należy rozłado-
wać wszystkie akumulatorki przed ich łado-
waniem do jednakowego poziomu napięcia.
Niektóre ładowarki (na przykład z kostką
U2400) mają taką funkcję  rozładowują aku-
mulator do napięcia około 0,7...0,9V przed
każdym cyklem ładowania. Niestety, więk-
szość ładowarek nie ma takich możliwości.
Opisywany prosty układ przeznaczony jest do
 inteligentnego rozładowania pojedynczych
akumulatorków NiCd.  Inteligencja polega
na tym, że akumulator jest rozładowany znacz-
Elektronika dla Wszystkich
82
kilku woltów. Umożliwia to zaświecenie dio- Montaż i uruchomienie W wersji podstawowej przewidziano diodę
dy LED D3 i otwarcie tranzystora T5. Układ można zmontować na płytce drukowa- Schottky ego D1 i rezystor R7 o wartości
W układzie można zastosować diodę D1, nej, pokazanej na rysunku 3. Płytka umożli- 2,2&!. Wyznacza to końcowe napięcie łado-
która wyznacza końcowe napięcie rozłado- wia wykonanie dwóch identycznych ukła- wania równe 0,77V i prąd rozładowania oko-
wania. Bez diody, przy zwarciu punktów Z, dów do jednoczesnego rozładowania dwóch ło 0,3A. Użytkownik może we własnym za-
Z1, akumulator rozładuje się do napięcia ogniw. Montaż jest klasyczny i nie powinien kresie zmienić te wartości według podanych
około 0,74V. Z jedną diodą Schottky ego na- sprawić nikomu trudności. Układ nie wyma- wcześniej wskazówek.
pięcie końcowe wynosi około 0,77V, z dwie- ga uruchamiania i poprawnie zmontowany ze Piotr Górecki
ma diodami Schottky ego  0,80V, a z jedną sprawnych elementów będzie od razu działał.
zwykłą diodą krzemową 1N4148  0,88V.
Wyka elementów
Charakterystyki rozładowania pokazane są Rys. 3 Schemat montażowy
C1,C2 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .1nF 4szt.
C
1
,
C
2
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
1
n
F
4
s
z
t
.
na rysunku 2.
C3 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .10�/10V 2szt.
C
3
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
1
0
�
/
1
0
V
2
s
z
t
.
C4 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .220�/10V 2szt.
C
4
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
2
2
0
�
/
1
0
V
2
s
z
t
.
D1 . . . . . . . .dioda Schottky ego 0,2A np. BAT43 2szt.
D
1
.
.
.
.
.
.
.
.
d
i
o
d
a
S
c
h
o
t
t
k
y

e
g
o
0
,
2
A
n
p
.
B
A
T
4
3
2
s
z
t
.
D2 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .1N4148 2szt.
D
2
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
1
N
4
1
4
8
2
s
z
t
.
D3 . . . . . . . . . . . . . .dioda LED 3mm (czerwona) 2szt.
D
3
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
d
i
o
d
a
L
E
D
3
m
m
(
c
z
e
r
w
o
n
a
)
2
s
z
t
.
L1 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .150�H 2szt.
L
1
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
1
5
0
�
H
2
s
z
t
.
R1,R4 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .330&! 4szt.
R
1
,
R
4
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
3
3
0
&!
4
s
z
t
.
R2,R3,R5 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .2,2k&! 6szt.
R
2
,
R
3
,
R
5
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
2
,
2
k
&!
6
s
z
t
.
R6 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .100k&! 2szt.
R
6
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
1
0
0
k
&!
2
s
z
t
.
R7 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .2,2&! 0,5W 2szt.
R
7
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
2
,
2
&!
0
,
5
W
2
s
z
t
.
T1,T2 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .BC558 4szt.
T
1
,
T
2
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
B
C
5
5
8
4
s
z
t
.
T3,T4 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .BC548 4szt.
T
3
,
T
4
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
B
C
5
4
8
4
s
z
t
.
T5 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .BUZ10 lub BUZ11 2szt.
T
5
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
B
U
Z
1
0
l
u
b
B
U
Z
1
1
2
s
z
t
.
Komplet podzespołów z płytką jest
K
o
m
p
l
e
t
p
o
d
z
e
s
p
o
ł
ó
w
z
p
ł
y
t
k
ą
j
e
s
t
dostępny w sieci handlowej AVT jako
d
o
s
t
ę
p
n
y
w
s
i
e
c
i
h
a
n
d
l
o
w
e
j
A
V
T
j
a
k
o
kit szkolny AVT-2443
k
i
t
s
z
k
o
l
n
y
A
V
T
2
4
4
3
Elektronika dla Wszystkich
83