COVER STORY
Jakub Taradaj: Na wst pie chciałbym bardzo podzi kować, e zgodził si
pan udzielić krótkiego wywiadu naszemu kwartalnikowi i od razu zapytać,
czy był pan ju wcze niej w naszym kraju oraz czy przy okazji 12. Sympo-
zjum zd ył profesor zwiedzić Kraków i inne miejsca w Polsce?
David Baxter: Nie, to była moja pierwsza wizyta w Polsce. Muszę
jednak przyznać, że przy okazji Sympozjum spędziłem w waszym
kraju wspaniałe chwile i będę niezmiernie ciepło wspominał ten
czas. Ujęła mnie przede wszystkim niezwykła otwartość i życz-
liwość ludzi. Wiele podróżuję, ale byłem zaskoczony tak miłym
i niespotykanym w innym miejscu na świecie przyjęciem w ho-
telu oraz profesjonalną opieką całego personelu. Od dziś będę
wszędzie podkreślał waszą gościnność.
Natomiast wracając do pańskiego pytania, miałem okazję zwie-
dzić Wawel, okolice Rynku w Krakowie oraz Kopalnię Soli
w Wieliczce, co sprawiło mi wyjątkową satysfakcję. Muszę po-
wiedzieć, że atmosfera panująca w tym niezwykłym miejscu kil-
kaset metrów pod ziemią była nie do opisania i widziałem coś
takiego po raz pierwszy w życiu.
Poza tym, gdy jestem gdzieś po raz pierwszy, lubię zwiedzać,
uprawiając jogging& i Kraków odpowiada mi również pod tym
względem. Macie tu wiele doskonałych tras do biegania. Nieste-
ty, zabrakło mi czasu, by zobaczyć więcej.
A co pan s dzi o wiedzy polskich fizjoterapeutów? Był profesor uczest-
nikiem obrad i szeregu dyskusji przy okazji Sympozjum. Czy polscy na-
ukowcy zajmuj cy si t tematyk mówi o sprawach wa nych i utrzymu-
j kontakt z czołówk wiatowej fizjoterapii?
Rzeczywiście przy okazji Sympozjum miałem okazję wysłuchać
szeregu wykładów i rozmawiać z wieloma polskimi naukowca-
mi. Generalnie oceniając, zainteresowania i problematyka poru-
szana przez waszych fizjoterapeutów nie różni się od tej, którą
 żyje reszta świata. W innych krajach również do najistotniej-
szych spraw należy wdrażanie zasad medycyny opartej na fak-
tach  EBM  do codziennej praktyki, a także wypracowanie jed-
noznacznego systemu kształcenia na kierunku fizjoterapii oraz
określenie jednolitego i zwartego programu kształcenia ustawicz-
nego (podyplomowego).
No wła nie  medycyna oparta na faktach to ostatnio bardzo modny ter-
min. Prosz powiedzieć, czy zasady EBM s rzeczywi cie wszechobecne
w nowoczesnej, wiatowej fizjoterapii?
EBM staje się obecnie podstawą w każdej dziedzinie opieki zdro-
wotnej, więc również w fizjoterapii. Przede wszystkim chodzi
Boom
o to, aby ograniczyć to, co jest jedynie obserwacją i subiektyw-
nym odczuciem terapeuty, a stosować te procedury, które mają
potwierdzenie w rzetelnych i obiektywnych badaniach nauko-
wych, a więc są po prostu pewne i sprawdzone.
Według najnowszych zasad EBM trzeba szczególnie promować
na
zabiegi fizykalne i rehabilitacyjne, które znajdują potwierdzenie
w eksperymentach klinicznych o charakterze prospektywnym,
kontrolowanym z dobrze zaplanowaną randomizacją. Obecnie,
przygotowując jakiekolwiek badanie naukowe, nie można pomi-
nąć losowego doboru chorych, przejrzystego i jednoznacznego
określenia ścisłych kryteriów włączenia i wykluczenia pacjen-
fizjoterapi ?
tów z eksperymentu oraz stosowania elementu  zaślepienia , czy-
li stworzenia grupy kontrolnej ze środkiem placebo. Należy rów-
nież analizować wszystkie przypadki chorych, którzy wypadli lub
zrezygnowali z dalszego udziału w badaniach, a także przedsta-
Rozmawiamy z prof. Davidem Baxterem, dziekanem Wy-
wić wszystkie przyczyny ich wykluczenia.
działu Fizjoterapii University of Otago w Nowej Zelandii i re-
daktorem naczelnym czasopisma  Physical Therapy Re- Czy zatem wiedza i indywidualne do wiadczenie fizjoterapeuty ju nie wy-
starcz ? Czy obiektywizacja i standaryzacja wszelkich terapeutycznych
views . Prof. Baxter był go ciem honorowym 12. Sympo-
procedur jest nieunikniona?
zjum Polskiego Towarzystwa Rehabilitacji  Ocena skutecz-
David Sackett powiedział kiedyś, że z EBM należy korzystać  wy-
no ci rehabilitacji medycznej oparta na dowodach nauko-
raz
nie, sumiennie oraz rozsądnie . Uważam, że słowa te powin-
wych , które odbyło si w dniach 22-24 wrze nia 2006 r.
ny stanowić wskazówkę moralną dla wszystkich fizjoterapeu-
tów. Zgadzam się, że obiektywizacja i standaryzacja nie mogą
w Krakowie.
12 REHABILITACJA W PRAKTYCE 1/2007
12 REHABILITACJA W PRAKTYCE 1/2007
COVER STORY
zwalniać z indywidualnego myślenia i być niczym  książka ku- w Wielkiej Brytanii i Irlandii. Uważam, że za kilka lat sytuacja
charska z gotowymi przepisami i rozwiązaniami. w Polsce się poprawi.
Jednak wydaje mi się, że chodzi tu także o coś innego. Fizjoterapeu-
ta musi postępować etycznie i stosować jedynie te procedury, któ- Jest pan równie redaktorem naczelnym presti owego czasopisma nauko-
re się sprawdzają. Nie może ryzykować zdrowia swoich pacjentów wego. Czy polscy specjali ci s w nim obecni? Czy nie uwa a pan, e fi-
i tracić czasu na terapie, które nie zostały potwierdzone w powta- zjoterapeuci z Polski za mało publikuj za granic i jedynie sporadycznie
rzalnych i dobrze zaplanowanych eksperymentach klinicznych. przedstawiaj swoje wyniki bada na forum mi dzynarodowym?
Poza tym dla mnie wiedza i doświadczenie to właśnie umiejęt- Mimo że jeszcze nigdy w żadnym kraju nie oceniano stanu fizjo-
ność korzystania z EBM, więc nie widzę zagrożenia dla indywi- terapii przez liczbę publikacji, które się ukazały w istotnych perio-
dualizmu. Wiedzą o tym wszyscy naukowcy, zajmujący się fizjo- dykach naukowych, muszę potwierdzić, że na przestrzeni ostat-
terapią. Dlatego obecnie ogromnym wyzwaniem staje się szkole- nich 10-15 lat, kiedy nastąpił znaczny rozwój tej dziedziny me-
nie jak największej grupy praktyków, którzy wciąż uważają EBM dycyny w Wielkiej Brytanii i Irlandii, ilość opublikowanych prac
za zagrożenie dla ich wieloletniego doświadczenia. Należy im wy- niesamowicie wzrosła.
jaśnić, że medycyna oparta na faktach to pomoc w ich codziennej Wydaje mi się, że w Polsce jest podobnie. Rzeczywiście aktywność
pracy, a nie zagrożenie. Moim zdaniem, wykłady na temat EBM polskich fizjoterapeutów za granicą nie jest jeszcze wysoka, ale
powinno się wprowadzić do programu kształcenia studentów na stale rośnie. Na razie największym problemem wydaje się barie-
kierunku fizjoterapia. ra językowa. Większość ważnych czasopism medycznych wyma-
ga publikowania w języku angielskim. Jednak na podstawie mo-
W Krakowie wygłosił pan referat na temat terapii manualnej w bólach ich dotychczasowych doświadczeń widzę, że zwłaszcza młodzi
krzy a oraz mo liwo ci zastosowa akupunktury laserowej w rehabilita- polscy fizjoterapeuci nie mają zahamowań związanych z komu-
cji. Jakie s obecnie, pana zdaniem, najnowsze kierunki bada w wia- nikowaniem się. Umiejętność posługiwania się językiem angiel-
towej fizjoterapii? skim jest wśród nich dość powszechna. Widzę przyszłość przed
W moim odczuciu w tej chwili największy nacisk kładzie się na młodymi polskimi naukowcami!
opracowanie rankingu najskuteczniejszych procedur terapeu-
tycznych, co posłuży kiedyś do próby stworzenia algorytmów Kiedy znów odwiedzi pan Polsk ?
usprawniania ruchowego i leczenia fizykalnego w poszczegól- Tak szybko, jak to tylko będzie możliwe! Mówię poważnie. Poza
nych schorzeniach. Bierze się tu również pod uwagę koszt eko- tym po rozmowach z kilkoma waszymi specjalistami mam na-
nomiczny i społeczny. dzieję na współpracę naukową i wymianę doświadczeń. Mam za-
miar zarekomendować waszych fizjoterapeutów moim kolegom
Nad czym pan teraz pracuje? Co w pa skiej opinii ma najwi ksz przy- z Nowej Zelandii: Stanleyowi Parisowi, Robinowi McKenziemu
szło ć? i Brianowi Mulliganowi, którzy są cenionymi na całym świecie te-
Moje zainteresowania naukowe zawsze były bardzo zróżnico- rapeutami manualnymi. Myślę, że możliwe będzie przeprowadze-
wane. Obecnie nadzoruję projekt badawczy na temat zastoso- nie przez nich cyklu szkoleń dla waszych fizjoterapeutów. Dlatego
wań wizualizacji, czyli biofeedbacku, w wybranych jednostkach najprawdopodobniej niedługo znów odwiedzę Polskę.
chorobowych.
Pracuję również nad opracowaniem podręcznika terapii manu- W takim razie ycz , aby kolejna wizyta w naszym kraju okazała si co naj-
alnej w leczeniu zmian zwyrodnieniowo-wytwórczych. W swych mniej tak udana jak ta pierwsza. Dzi kuj serdecznie za rozmow .
eksperymentach już od wielu lat współpracuję z moimi irlandz- Dziękuję również. Cała przyjemność po mojej stronie.
kimi koleżankami: prof. Suzanne McDonough i dr Haxby Abbott
z University of Ulster oraz dr Deidre Hurley z University College
Prof. David Baxter jest dziekanem Wydziału Fizjoterapii Uni-
of Dublin. W tym miejscu muszę powiedzieć, że jestem bardzo
versity of Otago w Nowej Zelandii i redaktorem naczelnym
dumny z tej współpracy.
czasopisma  Physical Therapy Reviews . Pracuje również jako
wykładowca w Katedrze Fizjoterapii Univesity of Ulster w Ir-
Czy jako mi dzynarodowy wykładowca i nauczyciel akademicki uwa a pan,
landii Północnej. Jest przewodniczącym Międzynarodowego
e fizjoterapia jest kierunkiem popularnym w ród młodzie y?
Towarzystwa Fototerapii oraz honorowym członkiem Brytyj-
Fizjoterapia chyba nigdy nie była tak popularnym kierunkiem jak
skiego Towarzystwa Akupunktury, Międzynarodowego Towa-
obecnie! Podczas ostatniej rekrutacji na mojej uczelni mieliśmy
rzystwa Badań nad Bólem oraz Międzynarodowej Akademii
pięciokrotnie więcej kandydatów niż miejsc. Natomiast według
Medycyny Laserowej i Chirurgii.
ankiety z 2005 roku na Uniwersytecie w Dublinie, gdzie byłem
Zasiada w radach naukowych wielu czasopism naukowych
wykładowcą, kierunek fizjoterapia cieszył się podobną popular-
o randze międzynarodowej, m.in.  Photomedicine and Laser
nością jak studia lekarskie, stomatologia i weterynaria.
Surgery ,  Focus on Alternative and Complementary Thera-
pies (FACT) ,  Laser Therapy i  New Zealand Journal of Phy-
W Polsce jednak, niestety, wielu absolwentów szkół fizjoterapii nie znaj-
siotherapy Advances in Physiotherapy .
duje pracy. Głównymi przyczynami s brak pieni dzy i zła organizacja
Jest współautorem kilkudziesięciu publikacji w uznanych cza-
słu by zdrowia. Czy w profesora odczuciu tak du e zapotrzebowanie na
sopismach z listy filadelfijskiej, głównie dotyczących rehabili-
fizjoterapeutów istnieje nie tylko w Nowej Zelandii czy Irlandii, ale i w in-
tacji ruchowej w schorzeniach urazowo-ortopedycznych i neu-
nych krajach?
rologicznych, terapii manualnej w leczeniu bólów krzyża oraz
W dzisiejszych czasach wszyscy jesteśmy równymi i pełnopraw-
klinicznych zastosowań laserów o małej i średniej mocy w wy-
nymi mieszkańcami  globalnej wioski . Z moich obserwacji wyni-
branych jednostkach chorobowych.
ka, że fizjoterapeuci mają wiele ofert pracy na całym świecie i za-
Jest także właścicielem kilku rozwiązań patentowych z za-
wód ten jeszcze przez długie lata będzie miał ogromną przyszłość,
kresu wykorzystania wizualizacji na potrzeby usprawniania
ponieważ społeczeństwa się starzeją. Rzeczywiście młodym ab-
ruchowego, np. użycia kamer i ekranów telewizyjnych w trak-
solwentom nie zawsze udaje się znalez
ć wymarzone stanowisko
cie rehabilitacji dzieci z bocznymi skrzywieniami kręgosłu-
w miejscu zamieszkania, ale nie znam żadnego z moich studen-
pa. Jest cenionym naukowcem i uznanym na świecie wykła-
tów, który z czasem nie rozpocząłby pracy w zawodzie.
dowcą oraz propagatorem badań nad przydatnością EBM
Poza tym wasze problemy z brakiem pieniędzy i organizacją
w fizjoterapii.
służby zdrowia nie są mi obce. Podobnie było jeszcze niedawno
REHABILITACJA W PRAKTYCE 1/2007 13
REHABILITACJA W PRAKTYCE 1/2007 13