1. Impuls otwarcia wtryskiwacza w funkcji czasu w 3. DASZKOWA KOMORA SPALANIA - Komora z zasobnikiem powietrza, w której można
silniku ZI (SPI, MPI). wyodrębnić dwie części - zasobnik powietrza i przestrzeń
nad tłokiem, pomiędzy którymi istniej wyraz
ne przewężenie.
Wtryskiwacz kieruje strugę paliwa w stronę tego
przewężenia. Zasobnik zajmuje ok. 25 % całkowitej
objętości komory spalania.
* wersja Pobera (wykład):
Kształt tej komory umożliwia stosowanie więcej niż dwóch
2. Cel i sposoby zmiany faz rozrządu.
zaworów na cylinder. Stosowane są głównie w silnikach o
Dotychczasowe metody zmian faz rozrządu polegały na
dużej objętości skokowej.
zmianie wzajemnego położenia kątowego wałów
4. KLINOWA KOMORA SPALANIA
(korbowego i rozrządu) i pociągały za sobą konieczność
stosowania oddzielnych wałów rozrządu dla krzywek
dolotowych i wylotowych. Zrealizowane do tej pory
rozwiązania umożliwiły zmianę faz rozrządu w
Grupa A: M:Schemat kinematyczny silnika 4- ograniczonym zakresie. W chwili obecnej istnieje bardzo
2. Kalibracja układów LPG. (Co jest badane? Na jakiej suwowego, definicja stopnia sprężania, wykres
dużo konstrukcji umożliwiających zmienne sterowanie
podstawie diagnosta dobiera odpowiednią mieszankę?) indykatorowy pV
rozrządem, różniące między sobą sposobem napędu,
Kalibracja  umożliwia dobranie odpowiedniego czasu
zakresem regulacji, liczbą elementów, stopniem
otwarcia elektromagnetycznych zaworów gazu przez
skomplikowania. Można je podzielić na kilka grup:
Komory klinowe mają dobre właśiwości przeciwstukowe, a
sterownik ECU LPG. Parametry wpływające na czas
1. Mechanizmy zmieniające położenie wału rozrządu
co za tym idzie umożliwiają stosowanie dużego stopnia
otwarcia zaworów gazu:
względem wału korbowego:
sprężania. Komory klinowe często stosowane są w
Twtr.gazu = {[Twtr.benz.] + [Offset] + f(K) + f(C)}x f(R) x f(G)
- wielowypust śrubowy (Vanos-BMW, Fiat, Alfa Romeo,
silnikach widlastych. Istnieje kilka odmian tego typu komór,
x f(D)
Mercedes, Ford),
na rysunku a) przedstawiono wersję europjeską, a na
-Twtr.gazu  czas otwarcia elektromagnetycznego zaworu
- zmiana czynnej długości pasa (łańcucha) przekładni
rysunkach b) i c) odmiany amerykańskie.
gazu wyznaczony przez sterownik ECU LPG;
napędowej rozrządu (VarioCam),
ZS: KOMORY NIEDZIELONE
-Twtr.benz.  czas otwarcia wtryskiwacza benzyny
- mechanizm różnicowy,
Silniki wyposażone w komory niedzielone powszechnie
odczytywany przez sterownik ECU BENZ.;
- siłownik hydrauliczny (VVT-i - Toyota)
zwane są silnikami z wtryskiem bezpośrednim. Jak sama
-Offset  wartość zależna od rodzaju zastosowanych
- mechanizm bezwładnościowo - dz
wigniowy,
nazwa wskazuje w silnikach tych paliwo wtryskiwane jest
zaworów gazu (ELISA/STELLA);
- mechanizm z rolką przesuwną.
bezpośrednio do przestrzeni, w której tworzy się i zapala
-K  współczynnik kalibracji  składu mieszanki  widoczny
2. Mechanizmy zmieniające długość okresu otwarcia
mieszanka. Zaletą tego rozwiązania jest wysoka
na  Mapie , uzyskiwany w wyniku autokalibracji lub poprzez
zaworu i ewentualnie jego wznios:
sprawność, wysokie ciśnienie spalania oraz łatwy rozruch
modyfikację mieszanki;
- mechanizm z krzywką stożkową (Fiat),
zimnego silnika. Wadą - konicznośc stosowania wysokiego
-C  współczynnik korekty kalibracji;
- zmiana zarysu krzywki (MIVEC, VTEC),
ciśnienia wtrysku, a co za tym idzie drogiej aparatury
-R  współczynnik korekcyjny zależny od aktualnej
- dwie krzywki sterujące jednym zaworem (m.in. metoda
wtryskowej. W większości rozwiązań komora znajduje się w
temperatury reduktora;
Elroda - Nelsona),
odpowiednio uksztłtowanym wgłębieniu w denku tłoka.
-G  współczynnik korekcyjny zależny od aktualnej
- mechanizm z krzywkami nie wykonującymi ruchu
Ogólnie komory niedzielone możemy podzielić na:
temperatury gazu mierzonej w magistrali gazu;
obrotowego (delta-st),
- Komory otwarte - nie posiadające przewężenia w górnej Stopień sprężania  to stosunek objętości powietrza - mechanizm wieloczłonowy,
-D  współczynnik korekcyjny zależny od aktualnego
części tłoka (na rysunku otwarta komora AEC).
ciśnienia różnicowego  DelP . w cylindrze silnika na końcu suwu ssania do objętości
- popychacz hydrauliczny o zmiennej charakterystyce,
3. Do czego służy i gdzie znajduje się przetwornik powietrza na końcu suwu sprężania. Ściślej to stosunek
- układ rozrządu z wałem obracającym się niejednostajnie..
ciśnienia absolutnego (MAP sensor)? objętości cylindra silnika w dolnym martwym położeniu
3. Nowoczesne rozwiązania napędu zaworów silnika:
Przetwornik absolutny znajduje się w kolektorze dolotowym do objętości cylindra silnika w górnym martwym położeniu.
- układy bezpośredniego napędu zaworów za pomocą
silnika. Służy on do pomiaru ciśnienia w kolektorze 2. Schemat wtryskowego zasilania ZI, główne i
siłowników, elektromagnetycznych (AVT),
dolotowym. Na podstawie tych danych sterownik może pomocnicze wielkości sterujące, sposób tworzenia
- elektrohydrauliczne i elektropneumatyczne układy
obliczyć masowe natężenie przepływu powietrza i mieszanki.
rozrządu.
dostosować czas wtrysku mieszanki paliwowej, a co za tym
4. Inne sposoby zmiany faz rozrządu:
idzie dostosowywany jest czas otwarcia wtryskiwacza.
- dwa zawory pracujące szeregowo,
Makowski:
- dwa zawory pracujące równoległe.
1. Turbosprężarka - budowa, zasada działania, rodzaje
K: 1. Jak sprawdzić poprawność działania czujnika
regulacji.
stężenia tlenu?
Sonda lambda to czujnik tlenu który wytwarza napięcie w
zależności od ilości stężenia tlenu w spalinach. Diagnoza
polega na pomiarze napięć na zaciskach wyjściowych
sondy lub podłączeniu oscyloskopu.
- Komory półotwarte - posiadające nieznaczne
przewężenie w górnej części tłoka - wewnątrz komora jest
nieco szersza (na rysunku komoar półotwarta MAN-M).
Proces tworzenia mieszanki odbywa się poprzez wtrysk
paliwa o ciśnieniu ok. 1 bara(100Kpa) do obszaru
przepustnicy, tj. do krytycznego przekroju kolektora
Turbosprężarka - składa się z turbiny, czyli tzw. gorącej
dolotowego powietrza. Dzięki dużej szybkości przepływu
części i sprężarki, tzw. chłodnej części których wirniki są
powietrza w tym przekroju oraz stosunkowo wysokiej
sztywno połączone wspólnym wałem. Turbina, napędzana
temperaturze zespołu przepustnicy (często dodatkowo
gazami wylotowymi z silnika, napędza wirnik sprężarki
podgrzewanej nie tylko ciepłem promieniowania silnika, lecz I tak prawidłowo funkcjonująca sonda pracuje w zakresie ok
sprężającej powietrze przed dostarczeniem go do silnika
strumieniem cieczy z układu chłodzenia, bądz
dogrzewanej 0,1V - 1V. Średnie napięcie powinno wynosić 0,45V-0,5V.
(element generujący doładowanie).
w fazie nagrzewania silnika grzałką elektryczną z instalacji Wynika to z faktu iż gdy mamy ubogą mieszankę ( < 0,5V )
* Sposoby regulacji: a) sterowanie ilością spalin
pojazdu), istnieje możliwość powstania stosunkowo komputer sterujący wydłuża czas wtrysku w efekcie czego
przepływających poprzez turbinę - W pierwszym
jednorodnej mieszanki paliwowo-powietrznej. w następnej fazie mamy już wskazanie mieszanki bogatej (
rozwiązaniu stosuje się zawór obejściowy, który jest
K: 1. Główne i pomocnicze parametry układu > 0,5V). Takie zmiany powinny występować cyklicznie przy
sterowany poprzez ciśnienie doładowywania - gdy ciśnienie
zasobnikowego (CR). czym zakłada się że powinno wystąpić ok 1 zmiana na 2
wytwarzane przez sprężarkę przekracza ustaloną przez
Główne parametry sterujące: sek. Jeśli jest inaczej lub pomiar jest stały - możemy
konstruktora silnika wartość, zawór otwiera się i
-położenie pedału przyśpieszenia podejrzewać uszkodzenie ( zabrudzenie ) czujnika i brak
przepuszcza część spalin poza wirnikiem turbiny.
-ciśnienie powietrza w kolektorze dolotowym reakcji na zmiany stężenia tlenu. Objawia się to najczęściej
b) sterowanie geometrią przepływu - drugim rozwiązaniem
-prędkość obrotowa silnika podwyższonym spalaniem paliwa. Może wskazywać
jest umieszczenie łopatek sterujących kątem pod jakim
-położenie wału rozrządu również na niesprawności w ukladzie paliwowym np.
spaliny trafiają na łopatki wirnika. Przy małych prędkościach
Pomocnicze sygnały sterujące: nieprawidlowo działający wtryskiwacz, zanieczyszczenia w
obrotowych silnika, spaliny uderzają w wirnik pod kątem
-rzeczywiste położenie organu sterującego dawką paliwa filtrze paliwa itp.
KOMORY DZIELONE
zbliżonym do prostego i jednocześnie łopatki sterujące
-naciśnięcie pedału sprzęgła 2. Wymień rodzaje układów stabilizacji biegu jałowego.
Silniki wyposażone w komory dzielone powszechnie zwane -naciśnięcie pedału hamulca
wytwarzają rodzaj dyszy przyspieszających przepływ spalin.
Regulator biegu jałowego. Jego zadaniem jest
są silnikami z wtryskiem pośrednim. W takim rozwiązaniu -prędkość samochodu
Ograniczenie ciśnienia doładowania polega na kierowaniu
utrzymywanie właściwej prędkości biegu jałowego. Na
objętość komory podzielona jest na dwie lub więcej -temperatura cieczy chłodzącej
strumienia spalin pod coraz ostrzejszym kątem względem
podstawie danych z czujników temperatury cieczy
przestrzeni, które są ze sobą połączone. Wadą komór -temperatura powietrza dolotowego
łopatek turbiny przy jednoczesnym poszerzeniu kanału
chłodzącej, temperatury powietrza, hallotronu, czujnika
dzielonych jest stosunkowo duże jednostkowe zużycie 2. Impuls otwarcia pompowtryskiwacza w funkcji czasu. położenia przepustnicy i stycznika krańcowego wolnych
przepływu co powoduje ograniczenie prędkości spalin.
paliwa, a także utrudniony rozruch zimnego silnika. Zaletą
2. Kształty komór spalania - wymienić, naszkicować,
obrotów ustalana jest odpowiednia wartość która jest
stosunkowo niewielkie ciśnienie wtrysku i mała wrażliwość
podać wady i zalety.
utrzymywana poprzez uchylanie bądz
zamykanie
na rodzaj paliwa. Rozrózniamy trzy zasadniczne typy komór
ZI: 1. KOMORA SPALANIA WANIENKOWA
przepustnicy przez siłownik.
dzielonych:
Rodzaje stabilizacji biegu jałowego: a) regulator z
-Komora wstępna (na rysunku komora Daimler-Benz AG).
silnikiem krokowym b) regulator z obrotową przesłoną
Komora tego typu składa się z komory głównej, zwanej
c) regulator z liniowym ruchem tłoka dławiącego
przestrzenią nad tłokiem i komory pomocniczej, zwanej
d) układ z regulatorem kąta uchylenia przepustnicy
wstępną, której objętość wynosi najczęściej 25-40% 3. Schemat funkcjonalny układu LPG 4 generacji. e) układ z zaworem przełącznikowym podciśnienia o
całkowitej objętości komory spalania.
regulacji dwupołożeniowej.
3. Dopuszczalne ciśnienia w zbiornikach LPG i CLPG.
Sposoby zabezpieczenia układu przed rozerwaniem.
LPG nominalne 0,6-0,8 MPa a na zaworze bezpieczeństwa
2,5 MPa -CNG 20 MPa)
Bezpieczeństwo pojazdu zapewnione jest poprzez
zastosowanie w zbiorniku:
A) Wielozaworu w którego skład wchodzą:
- Automatycznego zaworu napełnienia 80% - zabezpiecza
zbiornik przed przepełnieniem,
Komory tego typu mają kształt zbiliżony do odwróconej
- Zaworu ograniczającego nadmierny wypływ, który
płaskiej wanny, w której dnie znajdują się gniazda
hamuje wypływ gazu nawet wówczas gdy przewody
zaworowe. Tego typu komory są stosowane zwłaszcza w
zasilające są zerwane w skutek kolizji,
silnikach o umiarkowanych stopniach sprężania.
- Zawór bezpieczeństwa, który zabezpiecza zbiornik
2. PÓA
KULISTA KOMORA SPALANIA
przed wzrostem nadmiernego ciśnienia spowodowanego
- Komora wirowa, mająca kształt kuli i łącząca się z
pożarem lub innymi czynnikami. Zabezpiecza zbiornik
przestrzenią nad tłokiem za pomocą kanału usytuowanego
przed eksplozją,
stycznie. Jej objętość wynosi od 70 do 80 % objętości całej
- Element topikowy, zabezpiecza zbiornik przed wzrostem
komory spalania Grupa B: M: 1. Schemat kinematyczny silnika 2-
temperatury zewnętrznej. Aktywuje się powyżej temperatury
suwowego, wykres indykatorowy pV, sposoby
106 oC. Zabezpiecza zbiornik przed eksplozją,
przepłukiwania silnika.
- Zawór zwrotny, w trakcie napełniania pozwala na
przepływ gazu tylko w kierunku zbiornika i zabezpiecza
przed wydostaniem się gazu poza system,
- Zdalnie sterowany zawór poboru, jest zaprojektowany
jako normalnie zamknięty, aktywuje się w trakcie
uruchamiania silnika, zabezpiecza przed zalaniem silnika i
wypływem gazu poza układ
B) Klapa przeciwwybuchowa: w momencie wybuchu chroni
filtr powietrza
Komory półuliste umożliwiają stosowanie gniazd zaworów
C) Poduszka powietrzna w zbiorniku - (stanowi ona około
dolotowych o dużych średnicach, jednakże wymagają
20 % objętości roboczej zbiornika), chroni zbiornik przed
stosowania skomplikowanych mechanizmów rozrządu.
uszkodzeniem, w przypadku jej braku ciśnienie w zbiorniku
Problemów tych nie mają silniki dwusuwowe i dlatego tego
wzrastałoby o 0,7 MPa na 1 st. C .
typu komory są tam często stosowane.