Regionalna Dyrekcja Lasów Państwowych w Gdańsku
TEMAT: Kto to taki  sześcioptak ?
INFORMACJE OGÓLNE:
Potrzebę ochrony przyrody powinno się wzbudzać u dzieci ju\
od najmłodszych lat. W wieku
przedszkolnym trudno jest jednak zrozumieć pojęcia form ochrony przyrody (w tym i Natury 2000).
Edukację w tym temacie najkorzystniej zacząć od ochrony świata zwierząt. Poni\
szy scenariusz jest
dostosowany do zajęć w sali edukacyjnej z mo\
liwością przeprowadzenia drugiej części na dworze
np. na przedszkolnym placu zabaw. Scenariusz mo\
e być modyfikowany ze względu na czas trwania
lekcji czy te\
zmęczenie dzieci poprzez rezygnację z wybranej zabawy ruchowej, bądz
np.
poetyckiego wstępu. Ułatwieniem dla prowadzącego byłaby druga osoba obsługująca multimedia, aby
prowadzący mógł całą uwagę poświęcić dzieciom.
POZIOM:
przedszkole (5  6-latki).
MIEJSCE:
Sala edukacyjna nadleśnictwa lub przedszkole, plac przedszkolny.
CZAS TRWANIA:
Sala dydaktyczna  ok. 60 minut, plac przedszkolny  30 min (w sumie ok. 90 minut).
CELE:
Uczeń potrafi:
- rozpoznawać sylwetki wybranych gatunków ptaków chronionych z Załączników do Dyrektywy
Ptasiej (bielika, orlika krzykliwego, bociana czarnego, \
urawia, puchacza i cietrzewia),
- zrozumieć potrzeby ochrony ptaków,
- kształtować postawy szacunku wobec przyrody oraz właściwych zachowań człowieka wobec
świata zwierząt,
- kształtować wyobraz
nię artystyczną.
METODY:
Pogadanka, prezentacja multimedialna, metoda plakatu, obserwacja, drama, zajęcia terenowe,
zabawy ruchowe.
FORMY:
Zajęcia kameralne, praca zespołowa w grupach.
ŚRODKI DYDAKTYCZNE:
Laptop, rzutnik, płyty CD z odgłosami ptaków oraz zdjęciami, krótkie filmy DVD prezentujące
zachowania ptaków (przede wszystkim 6 gatunków Natura 2000 tzw. sześcioptaka), papier plakatowy,
klej, no\
yczki, flamastry, wycinki z gazet, bądz
wydruki zdjęć 6 gatunków ptaków, które wymagają
ochrony w formie wyznaczania obszarów natura 2000 (bielika, orlika krzykliwego, bociana czarnego,
\
urawia, puchacza i cietrzewia), lornetka.
PRZEBIEG ZAJ
Ć:
1. Faza wprowadzająca (sala dydaktyczna) ok. 15 min.
Prowadzący wita się z dziećmi, prosi aby zamknęły oczy i w wyobraz
ni przeniosły się do lasu pełnego
rozśpiewanych ptaków. W tle słychać odgłosy ró\
nych ptaków, pochodzące z płyty CD  Odgłosy
puszczy np. puszcza wiosną.. Następnie prowadzący prezentuje wierszyk o ptakach np.  Ptasie
radio Juliana Tuwima. Utwór ten odczytuje osobiście bądz
te\
wykorzystuje aktorskie nagranie CD
lub DVD. Po wysłuchaniu dzieci słuchają krótkiej pogadanki leśnika o zwyczajach ptaków, potrzebie
ich ochrony. Prowadzący wymienia występujące w wierszu ptaki chronione i wizualnie przedstawia je
dzieciom na planszach, bądz
za pomocą rzutnika multimedialnego.
Małgorzata Olszewska  Hagno Kto to taki ,,sześcioptak ? 1
Regionalna Dyrekcja Lasów Państwowych w Gdańsku
2. Faza realizacyjna (sala dydaktyczna) ok. 30 min.
Dzielimy dzieci na 5-6 grup. Rozdajemy papier plakatowy, wycinki z gazet, bądz
wydruki
przedstawiające postaci 6 gatunków ptaków: bielika, bociana czarnego, puchacza, & .., (wskazane
jest, aby dzieci same wycinały postacie  ćwiczenia manualne), klej, no\
yczki, flamastry. Ka\
dy
zespół ma za zadanie utworzyć na plakacie postać stwora  sześcioptaka składającego się z sześciu
w/w ptaków. Przedszkolaki mogą dorysować mu pewne elementy np. oczy, ręce, rogi itp. oraz nadać
mu imię. W trakcie pracy zespołów prowadzący nadzoruje pracę dzieci, doradza, przedstawia ptaki,
które dzieci naklejają. Po zakończeniu zadania plakaty są prezentowane przez dzieci i wywieszane w
widocznym miejscu.
3. Faza podsumowująca od 15  45 min. w zale\
ności od ilości zabaw ruchowych oraz od miejsca
przeprowadzenia ich.
Prowadzący wspólnie z dziećmi omawia plakaty. Jeszcze raz przypomina gatunki występujące na nich
i podkreśla znaczenie ich ochrony. Pogadanka wsparta powinna być krótkimi filmami DVD
prezentującymi zachowania ptaków.
Zabawy ruchowe (w miarę mo\
liwości do przeprowadzenia na placu zabaw. Je\
eli warunki pogodowe
nie pozwalaja na wyjście na dwór zabawę mo\
na przeprowadzić w sali, a obserwacje za pomocą
lornetki  przez okno.)
Dla utrwalenia wiadomości ka\
da z grup losuje karteczkę z postacią ptaka z listy 6 gatunków, które
dzieci wcześniej poznały. Ka\
da z grup naśladuje zachowanie danego gatunku, a reszta dzieci
zgaduje, jaki to ptak.
W przerwie mo\
na wspólnie z dziećmi przeprowadzić obserwację ptaków przez lornetkę.
Na zakończenie proponujemy przedszkolakom jeszcze jedną zabawę w ptaszki pt.  Kukułka .
Uczestnicy zabawy jako ptaki śpiewające ustawiają się w szeregu, w odległości trzydziestu,
ewentualnie czterdziestu metrów od wyznaczonej mety. Kładą za sobą na ziemi koszyczki albo
chusteczki, pełniące w tym wypadku rolę gniazdek i zwracają się twarzą do mety. Kukułka krą\
y za
szeregiem ptaków i podkłada jajko (piłkę gumową lub pingpongową) do jednego z gniazd.
Natychmiast po podrzuceniu jajka powinna zakukać i pędzić do mety. Na to hasło ptaki odwracają się,
a ten, kto znalazł w swoim gniazdku podrzuconą piłkę, chwyta ją i goni wraz z innymi za kukułką, \
eby
ją trafić piłką, nim dotrze do mety. Wszystkie ptaki są sprzymierzone przeciwko kukułce i pomagają
sobie nawzajem. Piłkę wolno przerzucać do partnera silniejszego, biegnącego bli\
ej kukułki, a więc
mającego większe szanse trafienia jej. Ten, kto trafi kukułkę piłką, zostaje kukułką.
LITERATURA:
1.  ABC edukacji leśnej ; wyd. przez Centrum Informacyjne Lasów Państwowych, 2007 r.
2.  Ście\
ki edukacyjne  kulturotwórcza rola lasów zeszyt przedmiotowo-metodyczny; wyd. Grono,
2003 r.
3.  Edukacja w naturze Sebastian Stec, wyd. Fundacja Ośrodka Edukacji Ekologicznej Warszawa
1999 r.,
4.  Wychowanie w przedszkolu czasopismo dla nauczycieli, lipiec 2007 r.
5.  Ochrona przyrody w lasach Poradnik dla pracowników Lasów Państwowych; wyd. PWRiL,
Rogów 2004 r.,
6.  Tajemnice puszczy-rozpoznawanie głosów zwierząt , płyta CD; wyd. Leśne Studio Filmowe
ORWLP w Bedoniu, 2007 r.
7.  Jaki to pak? cz. 1. i 2., płyta CD; wyd. Leśne Studio Filmowe ORWLP w Bedoniu, 2007 r.
8. ,,Czynna ochrona zwierząt płyta CD; wyd. Towarzystwo Przyrody ,,Bocian , 2007 r.
9. Program Edukacyjny ,,Przyroda wokół nas- Ptaki , A. Guziak, K. Konieczny, G. Szulc-Guziak, A.
Konieczna, T. Cofta; wyd. OTOP
10. ,,Ptaki drapie\
ne ; wyd. OTOP
11.  Ptaki lasu Sławomir Wąsik, płyty DVD
12.  Ptaki Polski z płytą CD, Andrzej G. Kruszewicz Mulico, Warszawa 2007 r.,
13. Tablice edukacyjne firmy  Mentor Połczyn Zdrój
14. Tematyczne strony internetowe z zamieszczonymi sylwetkami ptaków.
2 Małgorzata Olszewska  Hagno Kto to taki ,,sześcioptak ?
Regionalna Dyrekcja Lasów Państwowych w Gdańsku
MATERIAA
Y DLA NAUCZYCIELA:
 Ptasie radio Juliana Tuwima
Halo! halo! Świr świr ćwirk!
Tutaj ptasie radio w brzozowym gaju, Tu nie teatr
Nadajemy audycję z ptasiego kraju. Ani cyrk!
Proszę, niech ka\
dy nastawi aparat, Patrzcie go! Nastroszył piórka!
Bo sfrunęły się ptaszki I wydziera się jak kurka!
dla odbycia narad: Dość tych arii, dość tych liryk!
Po pierwsze - w sprawie Ćwir ćwir czyrik,
Co świtem piszczy w trawie? Czyr czyr ćwirk!
Po drugie - gdzie się
Ukrywa echo w lesie? I tak zaczął ćwirzyć, ćwikać,
Po trzecie - kto się Ćwierkać, czyrkać, czykczyrikać,
Ma pierwszy kąpać w rosie? śe a\
kogut na patyku
Po czwarte - jak Zapiał gniewnie: "Kukuryku!"
Poznać, kto ptak,
A kto nie ptak? Jak usłyszy to kukułka,
A po piąte przez dziesiąte Wrzaśnie: "A to co za spółka?
Będą ćwierkać, świstać, kwilić, Kuku-ryku? Kuku-ryku?
Pitpilitać i pimpilić Nie pozwalam rozbójniku!
Ptaszki następujące: Bierz, co chcesz, bo ja nie skąpię,
Ale kuku nie ustąpię.
Słowik, wróbel, kos, jaskółka, Ryku - choć do jutra skrzecz!
Kogut, dzięcioł, gil, kukułka, Ale kuku - moja rzecz!"
Szczygieł, sowa, kruk, czubatka, Zakukała: kuku! kuku!
Drozd, sikorka i dzierlatka, Na to dzięcioł: stuku! puku!
Kaczka, gąska, jemiołuszka, Czajka woła: czyjaś ty, czyjaś?
Dudek, trznadel, pośmieciuszka, Byłaś gdzie? Piłaś co? Piłaś, to wyłaz
!
Wilga, zięba, bocian, szpak Przepióreczka: chodz
tu! pójdz
tu!
Oraz ka\
dy inny ptak. Masz co? daj mi! rzuć tu! rzuć tu!
Pierwszy - słowik I od razu wszystkie ptaki
Zaczął tak: W szczebiot, w świergot, w zgiełk - o taki:
"Halo! O, halo lo lo lo lo! "Daj tu! Rzuć tu! Co masz? Wiórek?
Tu tu tu tu tu tu tu Piórko? Ziarnko? Korek? Sznurek?
Radio, radijo, dijo, ijo, ijo Pójdz
tu, rzuć tu! Ja ćwierć i ty ćwierć!
Tijo, trijo, tru lu lu lu lu Lepię gniazdko, przylep to, przytwierdz
!
Pio pio pijo lo lo lo lo lo Widzisz go! Nie dam ci! Moje! Czyje?
Plo plo plo plo plo halo!" Gniazdko ci wiję, wiję, wiję!
Nie dasz mi? Takiś ty? Wstydz
się, wstydz

Na to wróbel zaterlikał: się!"
"Có\
to znowu za muzyka? I wszystkie ptaki zaczęły bić się.
Muszę zajrzeć do słownika,
By zrozumieć śpiew słowika. Przyfrunęła ptasia milicja
Ćwir ćwir świrk! I tak się skończyła ta leśna audycja
Małgorzata Olszewska  Hagno Kto to taki ,,sześcioptak ? 3
Regionalna Dyrekcja Lasów Państwowych w Gdańsku
Rys. 1. Bielik, M. Olszewska-Hagno.
Rys. 2. Cietrzew, M. Olszewska-Hagno.
4 Małgorzata Olszewska  Hagno Kto to taki ,,sześcioptak ?
Regionalna Dyrekcja Lasów Państwowych w Gdańsku
Rys. 3. Bocian czarny, M. Olszewska-Hagno.
Rys. 4. Orlik krzykliwy, M. Olszewska-Hagno.
Małgorzata Olszewska  Hagno Kto to taki ,,sześcioptak ? 5
Regionalna Dyrekcja Lasów Państwowych w Gdańsku
Rys. 5. Puchacz, M. Olszewska-Hagno. Rys. 6. śuraw, M. Olszewska-Hagno.
6 Małgorzata Olszewska  Hagno Kto to taki ,,sześcioptak ?