Sponsorem II Etapu 56 Olimpiady Chemicznej
jest Grupa Chemiczna Ciech SA
ETAP II
ETAP II
ETAP II 30.01.2010
Z a d a n i e l a b o r a t o r y j n e
W probówkach opisanych numerami 1-10 znajduj si wodne roztwory zawieraj ce jony
wymienione w przypadkowej kolejno ci w tabeli 1. St enia roztworów soli zawieraj cych te
jony wynosz około 0,1 mol/dm3.
Tabela 1
Kationy Aniony
Bar(II) Azotany(V)
Cynk(II) Azotany(III)*#
Kadm(II) Chlorki
Kobalt(II) * Siarczany(VI)
Mangan(II)* Tiocyjaniany*#
Magnez(II) Jodki#
Potas(I)
Sód(I)
Srebro(I)*
W o miu probówkach znajduj si roztwory pojedynczych soli, a w dwóch
dwuskładnikowe mieszaniny soli, jedna o wspólnym kationie, druga o wspólnym anionie.
Okre lona sól pojawia si w zestawie tylko raz.
Jony zaznaczone gwiazdk (*) na pewno nie wyst puj w mieszaninach.
Jony zaznaczone krzy ykiem (#) wyst puj w postaci soli sodu lub potasu.
W mieszaninach nie ma jednocze nie potasu i sodu.
Probówki opisane literami A-F zawieraj roztwory substancji przydatnych w identyfikacji
zawarto ci probówek 1-10. Substancje te w roztworach wyst puj pojedynczo a ich nazwa oraz
st enie roztworu podane s w tabeli 2
Tabela 2
Nazwa substancji St enie roztworu
Chlorowodorek formaldoksymu
2%
Tetrafenyloboran sodu 0,2%
Chlorowodorek hydroksyloaminy
2%
1-(2-pirydyloazo)-2-naftol (PAN)
0,05%
Ferroina 0,05%
Bł kit tymolowy 0,05%
Formaldoksym, nietrwały w rodowisku zasadowym, jest odczynnikiem daj cym po
zalkalizowaniu barwne poł czenia z jonami manganu i kobaltu na odpowiednim stopniu utlenienia.
PAN, stosowany m.in. jako wska nik kompleksometryczny, z jonami cynku, kadmu,
manganu i kobaltu tworzy purpurowo zabarwione kompleksy.
Ferroina (kompleks Fe(II) z 1,10-fenantrolin ), jest wska nikiem redoks o wysokim
potencjale w rodowisku silnie kwa nym.
Tetrafenyloboran sodu jest trwały w rodowisku zasadowym.
Do identyfikacji substancji z probówek 1-10 mo esz wykorzystać roztwory z probówek
A-F i odwrotnie.
Na stanowisku zbiorczym dost pne s :
Na swoim stanowisku masz:
(w butelkach zaopatrzonych w pipetki polietylenowe)
10 probówek, roztwór kwasu azotowego(V) o st . 1 mol/dm3
tryskawk z wod destylowan wodorotlenku sodu o st . 1 mol/dm3
6 polietylenowych pipetek-zakraplaczy aceton
Polecenia:
a. (4 pkt.) Dokonaj obserwacji roztworów 1-10 i zaproponuj, jakie sole mog wyst pować
pojedynczo, a jakie w mieszaninach, uwzgl dniaj c informacje podane w tre ci zadania.
b. (4 pkt.) Przedstaw w punktach plan analizy uwzgl dniaj c próby z roztworem NaOH oraz z
roztworami wykrytych substancji.
c. (22 pkt.) Przeprowad identyfikacj substancji znajduj cych si w probówkach 1-10. Podaj
uzasadnienie ka dej identyfikacji poparte przynajmniej dwiema obserwacjami.
d. (12 pkt.) Zidentyfikuj substancje znajduj ce si w poszczególnych probówkach A-F. W
sposób jednoznaczny uzasadnij ka d identyfikacj .
e. (8 pkt.) Podaj w formie jonowej równania reakcji przeprowadzonych w celu identyfikacji
soli, zaznaczaj c numery probówek, których dana reakcja dotyczy. Zapis równa reakcji z
substancjami z probówek A-F nie jest wymagany.
Suma punktów za zadanie laboratoryjne wynosi 50
Uwaga! U ywaj roztworów bardzo oszcz dnie. Dolewki nie s mo liwe!
Pami taj o zachowaniu zasad bezpiecze stwa w trakcie wykonywania analiz!
Przyjrzyj si karcie odpowiedzi Przedstaw odpowied tak, by mie ciła si w
wyznaczonych polach na arkuszu. Tekst oraz równania reakcji chemicznych
napisane poza wyznaczonym miejscem nie b d sprawdzane!
Opisuj c obserwacje zachowuj t sam kolejno ć i u ywaj skrótów zaproponowanych w
poni szej tabeli. Je eli u yjesz innych skrótów, opisz ich znaczenie.
Dodanie odczynnika
+
Wytr canie si osadu
( ) (brak reakcji) (wytr ca si osad)
Barwa osadu bia., nieb., ziel., pom., ół., brun., czar. itp.
c (ciemniej cy na wietle), ser. (serowaty), gal. (galaretowaty),
Wygl d osadu
kryst. (krystaliczny), itp.
Rozpuszczalno ć w NaOH
rz (rozpuszczalny w zasadzie), nz (nierozpuszczalny w zasadzie)
Rozpuszczalno ć w HNO3
rk (rozpuszczalny w kwasie), nk (nierozpuszczalny w kwasie)
Na przykład opis obserwacji: + NaOH - nieb. gal. nz, rk, oznacza:
Po dodaniu NaOH wytr ca si niebieski, galaretowaty osad, nierozpuszczalny w NaOH,
rozpuszczalny w HNO3
Czas rozwi zywania 300 min
2
Sponsorem II Etapu 56 Olimpiady Chemicznej
jest Grupa Chemiczna Ciech SA
ETAP II
ETAP II
ETAP II 30.01.2010
Rozwi zanie zadania laboratoryjnego
Przykładowy zestaw substancji:
1. Azotan(III) sodu 6. Siarczan(VI) kobaltu(II) A. Tetrafenyloboran sodu
2. Siarczan(VI) magnezu 7. Azotan(V) cynku i azotan(V) B. Chlorowodorek
kadmu hydroksyloaminy
3. Siarczan(VI) manganu(II) 8. Tiocyjanian potasu C. PAN (pirydylazonaftol)
4. Azotan(V) srebra 9. Jodek potasu, siarczan potasu D. Ferroina
5. Chlorek baru 10. Chlorek sodu E. Bł kit tymolowy
F. Chlorowodorek
formaldoksymu
Polecenie a. Mo liwe rozpuszczalne sole
kationy aniony Pkt.
Pojedyncze sole
Na(I), K(I) wszystkie aniony 1
Zn(II), Cd(II), Co(II), Mg(II), Mn(II) siarczany (VI), azotany(V), chlorki
Ba(II) azotany(V), chlorki
Ag(I) azotany(V)
Mieszanina soli o wspólnym kationie
Na(I) lub K(I) kombinacja azotanów(V), siarczanów(VI), chlorków 1
i jodków
Zn(II), lub Cd(II), lub Mg(II) kombinacja azotanów(V), siarczanów (VI) i chlorków
Ba (II) azotany(V) i chlorki
Mieszanina soli o wspólnym anionie
Kombinacja Ba(II), Cd(II), K(I), azotany(V) i chlorki 1
Mg(II), Na(I), Zn(II) poza Na z K
Kombinacja Cd(II), K(I), Mg(II),
siarczany(VI)
Na(I), Zn(II) poza Na z K
Przypuszczalny skład barwnych roztworów
dwa czerwone (probówka 6 - sól kobaltu(II), probówka D  ferroina) 1
dwa pomara czowe (C, E) - bł kit tymolowy lub PAN
Polecenie b. Plan analizy Pkt.
1. Działanie na roztwory z probówek 1-10 roztworem wodorotlenku sodu. Po charakterys- 1
tycznej barwie str canych osadów wykrywa si srebro(I), kobalt(II), mangan(II) oraz
stwierdza obecno ć cynku, magnezu, kadmu. Znajduje si te bł kit tymolowy dzi ki
charakterystycznemu zabarwieniu.
2. Wykrytym azotanem srebra działa si na pozostałe roztwory poszukuj c jonów 1
chlorkowych, tiocyjanianowych, jodkowych, azotanowych(III) i tetrafenyloboranowych.
Identyfikacja anionów za pomoc reakcji charakterystycznych.
3. W reakcjach krzy owych pomi dzy roztworami 1-10 nie zawieraj cymi srebra(I) ani tio- 1
cyjanianów i azotanów(III) wykrywa si roztwór zawieraj cy sole baru i jony siarczanowe.
4. Reakcje charakterystyczne dla potwierdzenia ju wykrytych jonów oraz identyfikacji 1
pozostałych jonów i substancji.
Polecenie c. Identyfikacja soli pojedynczych
Nr prob. Wykryto Uzasadnienie Punktacja
+ NaOH - (-) 2
Na(I)
+ tetrafenyloboran sodu - (-) (id 1)
1
(uz 1)
+ AgNO3 - bia., rk
Azotan(III)
+ KI - wydzielanie jodu po zakwaszeniu
+ NaOH - bia., gal., nz, rk 2
Mg(II)
+ PAN  (-) (id 1)
2
(uz 1)
+ BaCl2 - bia., kryst., nk
Siarczan(VI)
+ AgNO3  (-)
+ NaOH - biało-brun., nz, nk, cp, 2
Mn(II)
+ formaldoksym + NaOH  brunatne zabarwienie (id 1)
3
(uz 1)
+ BaCl2 - bia., kryst., nk
Siarczan(VI)
+ AgNO3  (-)
+ NaOH - brun., nz, rk, 2
Ag(I)
+ Cl- - bia., ser., nk, c , (id 1)
4
(uz 1)
Azotan(V) Wynika z tre ci zadania, tylko ta sól srebra jest
dobrze rozpuszczalna
+ NaOH  (-), + CO2 - bia., kryst. 2
Ba(II)
+ siarczany(VI) - bia., kryst., nk (id 1)
5
(uz 1)
chlorek + AgNO3 - bia., ser., nk, c
Roztwór czerw., + NaOH - nieb., gal., nz, cp 2
Co(II)
+ KSCN - ró . zab. + aceton - nieb. zab. (id 1)
6
(uz 1)
+ BaCl2 - bia., kryst., nk
Siarczan(VI)
+ AgNO3 - (-)
+ NaOH  (-)
K(I)
+ tetrafenyloboran sodu, bia., kryst., nk 2
8
(id 1)
SCN- + AgNO3 - bia., ser., nk,
(uz 1)
+ Co(II)  ró . zab.,+ aceton - nieb. zab.
+ NaOH  (-) 2
Na(I)
+ tetrafenyloboran sodu  (-) (id 1)
10
(uz 1)
chlorek + AgNO3 - bia., ser., nk, c
Dodatkowe skróty u yte w tabeli: cp  ciemniej cy na powietrzu, bezp.  bezpostaciowy,
& .zab.- & . zabarwienie roztworu
2
Polecenie c. Identyfikacja soli w mieszaninach
Nr prob. Wykryto Uzasadnienie Punktacja
+NaOH - bia., bezp., nz, rk
Cd(II)
+ PAN - czerwone zabarwienie 3
+NaOH - bia., gal., rz, + HNO3 - bia., gal., rk (id
Zn(II)
1,5)
7 + PAN - czerwone zabarwienie
(uz
+AgNO3  (-)
1,5)
Azotany(V)
+ BaCl2  (-)
+ NaOH  (-)
K(I)
+ tetrafenyloboran sodu - bia., bezp., nk, 3
(id
Siarczany(VI) + BaCl2  bia., kryst., nk,
1,5)
9
(uz
1,5)
Jodki + AgNO3,  ółtoziel., ser., nk,
+ NaNO2 - wydzielanie jodu po zakwaszeniu
Polecenie d. Identyfikacja substancji z probówek A-F
Tetrafenylo Roztw. bezb., + K(I) - bia., bezp., nk, 2
boran
+ AgNO3 - brun., + HNO3 - bia.
A (id 1)
sodu
+ bł kit tymolowy - granatowe zabarwienie
(uz 1)
Chlorowodorek Roztw. bezb., + AgNO3 - bia., ser., c , nk, 2
hydroksylo
B Rozpuszcza Mn2O3 po zakwaszeniu HNO3 (id 1)
aminy
(uz 1)
Roztw. ółty, + NaOH  pomara czowe 2
PAN zabarwienie
C (id 1)
+ Cd(II), Co(II), Zn(II)  czerwone zabarwienie (uz 1)
Roztw. czerwony, brak reakcji z NaOH i HNO3 2
Ferroina
D Odbarwienie z mocno zakwaszonym Mn2O3 (id 1)
(uz 1)
Bł kit Roztw. ółty, + NaOH - zabarwienie granatowe 2
tymolowy
E + HNO3  zabarwienie malinowe (id 1)
(uz 1)
Chlorowodorek Roztw. bezb., + AgNO3 - bia., ser., c , nk, 2
formal-
+ Mn(II)  brunatne zabarwienie po zalaklizowaniu
F (id 1)
doksymu
(uz 1)
3
Polecenie e. Równania reakcji
Nr prob. Równanie reakcji Punktacja
pr 2 + 0,5
Mg2+ + 2 OH Mg(OH)2
NaOH biały, galaretowaty*
pr 3 + 0,5
Mn2+ + 2 OH Mn(OH)2
NaOH brudnobiały
4Mn(OH)2 + O2 2Mn2O3 + 4H2O
0,5
brudnobiały brunatny
pr 4 + 0,5
2Ag+ + 2 OH Ag2O + H2O
NaOH
brunatny
pr 6 + 0,5
2Co2+ + 2 OH + SO2 (CoOH)2SO4
4
NaOH
niebieski
2
(CoOH)2SO4 + 2 OH 2Co(OH)2 + SO4 0,5
niebieski ró owy
4Co(OH)2 + O2+ 2H2O 4Co(OH)3
0,5
ró owy brunatny
pr 7+ 0,5
Cd2+ + 2 OH Cd(OH)2
NaOH
biały, bezpostaciowy
pr 7+ 0,5
Zn2+ + 2 OH Zn(OH)2
NaOH
biały, galaretowaty
Zn(OH)2 + 2 OH [Zn(OH)4]2-
0,5
0,5
[Zn(OH)4]2- + 2H+ Zn(OH)2 + 2H2O
pr 4+ pr1 Ag+ + NO AgNO2 0,5
2
biały
pr 4+ 0,5
Ag+ + Cl AgCl
pr 5, 10
biały, serowaty, ciemniej cy na wietle
pr 4+ 0,5
Ag+ + SCN AgSCN
pr 8
biały, serowaty
pr 4+ 0,5
Ag+ + I AgI
pr 9
ółtozielony, serowaty
pr 5 + pr 0,5
Ba2+ + SO2 BaSO4
4
2, 3, 6, 9
biały, drobnokrystaliczny
pr 4 + pr 1 AgNO2 + H+ Ag+ + HNO2 0,5
+ HNO3 3HNO2 HNO3 + 2NO +H2O
pr 1 + pr 9 2 NO + 2 I + 4H+ I2 + 2NO + 2H2O 0,5
2
+ HNO3 bezb br zowy
pr 6 + pr 8 0,5
Co2+ + 4SCN [Co(SCN)4]2-
+ aceton
bladoró owy niebieski
* Je eli wygl d osadu, stanowi cy podstaw identyfikacji został okre lony w odpowiedzi na
polecenie c., nie musi być podawany ponownie w tej tabeli (polecenie e.)
4
Komentarz do rozwi zania zadania laboratoryjnego
W komentarzu przedstawiony jest tok rozumowania oraz przykładowy opis przeprowadza-
nych prób, jaki zawodnik mo e prowadzić w brudnopisie, przed wypełnieniem karty odpowiedzi.
Ad c. i d.
1. Zgodnie z planem analizy nale y podziałać roztworem NaOH na wszystkie badane probówki
Nr probówki 1 2 3 4 5 6 7 8
Obserwacja (-) bia., biabr, brun., (-) nieb., bia., (-)
nz cp, nz nz cp, nz nz
Nr probówki 9 10 A B C D E F
Obserwacja (-) (-) (-) (-) pom. (-) nieb. (-)
Wnioski: W probówce 3 prawdopodobnie znajduj si jony manganu(II), w probówce 4
jony srebra(I), w probówce 6 jony kobaltu(II).
Wytr cenie dwóch białych osadów, nierozpuszczalnych w nadmiarze odczynnika w
probówce 2 i 7 wiadczy o obecno ci jonów magnezu lub kadmu. Brak białego,
rozpuszczalnego w nadmiarze odczynnika osadu, wiadczy o tym, e cynk wyst puje w
mieszaninie z kadmem lub magnezem.
Zmiana barwy roztworu w probówce C i E sugeruje obecno ć odpowiednio PAN-u i
bł kitu tymolowego. Brak zmian w przypadku probówki D wskazuje na ferroin .
2. Wyniki rekcji roztworów z jonami srebra(I) z probówki 4.
Nr probówki 1 2 3 5 6 7 8
Obserwacja bia., (-) (-) bia., ser. (-) (-) bia., ser.
rk c , nk nk,
Nr probówki 9 10 A B F
Obserwacja ółty, bia., ser. brun., rk bia., ser. bia., ser.
nk c , nk bia., nk c , nk c , nk
Biały, serowaty AgCl ciemnieje na wietle. Osad AgI ma charakterystyczne,
ółtozielonkawe zabarwienie. Ze str conych białych osadów jedynie osad azotanów(III)
rozpuszcza si w kwasie azotowym.
Wnioski: W probówce 1 wyst puj azotany(III), w probówce 8 prawdopodobnie
tiocyjaniany, w probówce 9 jodki a w probówce A tetrafenyloboran sodu (roztwór
alkaliczny). Jony chlorkowe wyst puj w probówkach 5, 10, B i F W tych opisanych
literami probówkach mog znajdować si chlorowodorek hydroksyloaminy lub
chlorowodorek formaldoksymu.
5
3. Reakcje krzy owe
Reakcjom krzy owym poddano roztwory z probówek 2, 3, 5, 6, 7, 9 i 10. W pozostałych
zidentyfikowano jony nie b d ce w mieszaninach lub wyst puj ce tylko z sodem i potasem.
Nr pr 2 3 5 6 7 9 10
2 X (-) bia., (-) (-) (-) (-)
kryst., nk
3 (-) X bia., (-) (-) (-) (-)
kryst., nk
5 bia., bia., X bia., (-) bia., (-)
kryst., nk kryst., nk kryst., nk kryst., nk
6 (-) (-) bia., X (-) (-) (-)
kryst., nk
7 (-) (-) (-) (-) X (-) (-)
9 (-) (-) bia., (-) (-) X (-)
kryst., nk
10 (-) (-) (-) (-) (-) (-) X
Jony baru tworz z jonami siarczanowymi biały, krystaliczny osad, nierozpuszczalny w
kwasie azotowym.
Wnioski: Jony baru znajduj si w probówce 5 wraz z jonami chlorkowymi (wykryte
wcze niej). Siarczany(VI) wyst puj w probówkach 2, 3, 6 i 9. Probówka 9 zawiera wi c
mieszanin w skład której wchodz jony siarczanowe(VI), jony jodkowe i jony sodu lub
potasu.
4. Reakcje charakterystyczne.
Wykrycie cynku.
Jony cynku w reakcji z NaOH str caj amfoteryczny osad rozpuszczalny w nadmiarze
odczynnika. Po ostro nym zakwaszeniu alkalicznego roztworu osad wodorotlenku cynku
ponownie si wytr ca. Po str ceniu wodorotlenków z probówek 2 i 7 nadmiarem odczynnika i
zdekantowaniu osadu nale y pobrać roztwór znad osadu i ostro nie go zakwasić. Dla
probówki 7 próba ta daje pozytywny wynik, co wiadczy, ze w probówce 7 znajduj si jony
cynku w mieszaninie z jonami kadmu lub magnezu. Wynik negatywnej reakcji z jonami Ag(I)
z probówki 4 jak i jonami Ba(II) z probówki 5 wiadczy, e probówka 7 zawiera azotany(V).
Potwierdzenie identyfikacji cynku.
Do kropli roztworu znad osadu wodorotlenków str canych nadmiarem odczynnika dodaje
si roztwór PAN-u. Powstaj ce intensywne czerwone zabarwienie wiadczy o obecno ci
kompleksu cynku z PAN-em. Taki wynik reakcji otrzymuje si dla roztworów z probówki 7 i
C. Podobn reakcj daje kadm, który mo na wykryć oddzielaj c cynk przez kilkakrotne
przemycie str conego osadu wodorotlenku roztworem NaOH, rozpuszczenie osadu w kwasie
azotowym i po dodaniu PAN-u ponownym ostro nym zalkalizowaniu. W odró nieniu od
kadmu, magnez takiej reakcji nie daje, co ma miejsce w przypadku probówki 2.
Wniosek: Probówka 2 zawiera siarczan(VI) magnezu, probówka 7 mieszanin
azotanów(V) cynku i kadmu, za probówka C  PAN.
6
Wykrycie chlorowodorku hydroksyloaminy i ferroiny.
Ferroina jest wska nikiem redoks, w obecno ci reduktorów jest czerwona, w obecno ci
utleniaczy bladoniebieska, w niewielkim st eniu niemal bezbarwna. Chlorowodorek
hydroksyloaminy ma wła ciwo ci redukuj ce.
Biały osad wodorotlenku manganu utlenia si na powietrzu do brunatnego manganianu(IV)
manganu(II) (Mn2O3), trudno rozpuszczalnego w kwasie azotowym. Rozpuszczanie to
zachodzi po dodaniu chlorowodorku hydroksyloaminy, która redukuje mangan(IV) do
Mn(II). Taka próba daje pozytywny rezultat dla roztworu z probówki B.
Niebieski osad hydroksosoli kobaltu(II) brunatnieje na powietrzu utleniaj c si do
wodorotlenku kobaltu(III). Dodatek roztworu chlorowodorku hydroksyloaminy powoduje
ró owe zabarwienie charakterystyczne dla wodorotlenku kobaltu(II). Pozytywny wynik
reakcji potwierdza identyfikacj hydroksyloaminy w probówce B.
Dodanie do zakwaszonej kwasem azotowym(V) (1-2 cm3 kwasu) zawiesiny Mn2O3
czerwonego roztworu z probówki D powoduje zanik czerwonego zabarwienia. W poł czeniu
z brakiem reakcji na zmiany pH potwierdza to identyfikacj ferroiny w probówce D.
Wykrycie chlorowodorku formaldoksymu
Po dodaniu chlorowodorku formaldoksymu do roztworu zawieraj cego jony manganu(II) i
zalkalizowaniu pojawia si brunatne zabarwienie, potwierdzaj ce obecno ć manganu w
probówce 3 i chlorowodorku formaldoksymu w probówce F.
Wykrycie potasu
Przypuszczenie po reakcji z AgNO3, e probówka A zawiera tetrafenyloboran sodu,
powinno zostać potwierdzone w reakcji tego odczynnika z jonami K+. Tworzy si wtedy
biały, nierozpuszczalny w rozcie czonym kwasie osad. Ma to miejsce dla roztworów z
probówek 8 i 9, co potwierdza obecno ć w nich jonów potasu a tetrafenoboranu sodu w
probówce A. Negatywny wynik reakcji z probówkami 1 i 10 wiadczy, e zawieraj one jony
sodu.
Ponadto wskazówka z tre ci zadania sugeruje, e roztwór tetrafenyloboranu sodu powinien
mieć odczyn zasadowy, co łatwo stwierdzić działaj c na bezbarwne roztwory z probówek A-
F wykrytym bł kitem tymolowym.
Potwierdzenie obecno ci jonów jodkowych i azotanów(III).
W rodowisku kwa nym azotany(III) utleniaj jony jodkowe do jodu (zabarwienie ółte).
Wydzielanie jodu nast puje po zmieszaniu i zakwaszeniu roztworów z probówek 1 i 9, co
potwierdza obecno ć jonów jodkowych i azotanów(III). Wydzielony jod mo na zredukować
tak e hydroksyloamin z probówki B.
Potwierdzenie wykrycia jonów kobaltu(II) i jonów tiocyjanianowych
Jony kobaltu(II) tworz z jonami tiocyjanianowymi ró owy kompleks niewiele odbiegaj cy
barw od roztworu samego kobaltu. Roztwór staje si intensywnie niebieski po dodaniu
acetonu. Tak si dzieje, gdy zmiesza si czerwony roztwór z probówki 6 z bezbarwnym
roztworem z probówki 8.
Potwierdzenie wykrycia b kitu tymolowego.
W rodowisku alkalicznym wska nik ten ma zabarwienie granatowe, w rodowisku
kwa nym czerwone. Zakwaszenie roztworu z probówki E powoduje powstanie czerwonego
zabarwienia, co w poł czeniu z granatowym zabarwieniem w rodowisku alkalicznym
jednoznacznie identyfikuje bł kit tymolowy.
7