Aleksandra PoroŻył
ska
Temat: MONET TO TYLKO OKO... ALE, DOBRY BO�E, CO ZA OKO!
Cele lekcji  po przeprowadzeniu lekcji uczeł
:
zna Życie i twórczoĘ� Claude a Moneta,
rozpoznaje obrazy Moneta,
rozpoznaje cechy charakterystyczne impresjonizmu,
potrafi wyjaĘni�, dlaczego Monet nazywany jest twórcą impresjonizmu.
Metody pracy:
wyk"ad,
praca w zespole,
praca indywidualna.
�rodki dydaktyczne:
reprodukcje: Impresja  wschód s"oł
ca, Dworzec Saint  Lazare, La Manneporte,
Stogi (np. Wielcy malarze, ich Życie, inspiracje i dzie"o, zeszyt 2, Warszawa 2002),
podr�cznik WSzPWN Wiedza o kulturze, cz. 2, s. 76 78,
J. Bia"ostocki, Sztuka cenniejsza niŻ z"oto, Warszawa 1969,
J. Guze, Malarze mówią o sobie, o swojej sztuce, o sztuce innych, Kraków 1963,
J. Guze, ImpresjoniĘci, Warszawa 1973,
Wielcy malarze, ich Życie, inspiracje i dzie"o, zeszyt 2, Warszawa 2002.
Czas zaj��: 1 godzina lekcyjna
Przebieg lekcji:
1. Nauczyciel przedstawia uczniom poj�cie impresjonizmu na bazie wypowiedzi
twórcy tego gatunku malarstwa, Claude a Moneta:
 Zawsze nie znosi"em teorii. Jedyną moją zas"ugą jest fakt bezpoĘredniego
malowania z natury .
Nazwa impresjonizm (fr. impression  wraŻenie) powsta"a od obrazu Claude a
Moneta pt. Impresja  wschód s"oł
ca. Ten gatunek sztuki rozwiną" si� w ostat-
nim trzydziestoleciu XIX wieku. ImpresjoniĘci uprawiali przede wszystkim ma-
larstwo plenerowe, utrwalające wraŻenia zmys"owe, oparte na wnikliwych stu-
diach nad wzajemnym stosunkiem Ęwiat"a i koloru. Zastąpienie ęród"a Ęwiat"a
grą refleksów, zatarcie konturów, asymetria, szkicowoĘ� i zbliŻenia to g"ówne
cechy tego malarstwa.
2. Uczniowie na podstawie tekstów z zadania 1 (na koł
cu scenariusza) wymienia-
ją cechy charakterystyczne dla impresjonistów.
3. Nauczyciel prezentuje uczniom obrazy Moneta.
Impresja  wschód s"oł
ca
Monet mistrzowsko uchwyci" moment wschodu s"oł
ca. Odbija si� ono w wo-
dzie jak w lustrze. Obraz przedstawia moment wschodu s"oł
ca. Nic dziwne-
go trwa on tylko chwil�...
Dworzec Saint  Lazare
Malarz wykorzysta" w malarstwie efekt mg"y, a takŻe pary i dymu wypuszcza-
nych przez lokomotyw�. Para nadaje g�sto�, g"�bi�, form� i kolor. Artysta
stara" si� uchwyci� ruch pociągu.
 La Manneporte
Obraz w tonach ochry, w którym ska"y i fale odbijają Ęwiat"o jak lustro. Ka-
mieł
i ska"a s"uŻy malarzowi do obserwowania Ęwiat"a.
Stogi
Monet ukazuj� stogi o róŻnych porach dnia i róŻnym oĘwietleniu.
Katedra w Rouen (podr�cznik WSzPWN, cz. 2, s. 77)
Monet wybra" fragmenty gotyckiej wieŻy �w. Marcina i wieŻ� Albane. Intere-
suje si� wy"ącznie w�drówką Ęwiat"a po kamieniu. K"adzie na p"ótno coraz
grubszą warstw� farby przez co rozbicie kolorów jest mniej widoczne. Barwy
i plamy "ączą si� ze sobą. Kamieł
nasycony jest barwami. Cieł
staje si� Ęwia-
t"em a Ęwiat"o rozedrganiem.
Tamiza i parlament (podr�cznik WSzPWN, cz. 2, s. 76)
Chmury tylko pozornie otulają rzek� i Parlament. UwaŻny obserwator do-
strzeŻe nieĘmia"e promienie, które przebujają przez zachmurzone niebo.
Wkrótce pojawi si� s"oł
ce, Tamiza i gmach oŻyją. Na razie zastyg"y w bezruchu.
4. Uczniowie na podstawie informacji z lekcji i w"asnych doĘwiadczeł
, przeŻy�
związanych z twórczoĘcią Moneta uzupe"niają tabel� z zadania 2.
5. Uczniowie prezentują wyniki pracy, nauczyciel sprawdza poprawnoĘ� interpretacji.
6. Prowadzący dokonuje podsumowania lekcji.
7. Uczniowie wykonują zadanie 3  na podstawie wypowiedzi malarza i jego przy-
jació" wypisują na rysunku w punktach jego filozofi� sztuki.
Praca domowa:
Nauczyciel poleca uczniom napisanie sprawozdania z otwarcia wystawy obrazów
Claude a Moneta w ich miejscowoĘci.
Zadanie 1
Wymieł
cechy charakterystyczne dla impresjonistów po zapoznaniu si� z po-
niŻszymi tekstami.
 Technika malarstwa impresjonistycznego opiera si� na twierdzeniu, Że barwy
dzielą si� na kolory podstawowe i komplementarne. Czysta biel i czerł
są zredu-
kowane do minimum. Plamki koloru nanoszone są na p"ótno szybkimi, drobnymi
ruchami p�dzla, nak"adają si� na siebie i zlewają w jedno, jeĘli ogląda si� je z pew-
nej odleg"oĘci 1.
 Prze"om, który zaczyna si� epoką impresjonizmu, polega na ustaleniu nowej
hierarchii. Przedmiot  zajmujący dotychczas w sztuce miejsce podrz�dne, zaczy-
na z wolna wysuwa� si� na plan pierwszy [...] zaczyna nabiera� takiego samego
znaczenia jak cz"owiek. Ten przedmiot, cho� nadal konkretny i wzi�ty z przyrody,
która nie przestaje by� wzorem, dzi�ki odkryciu i zastosowaniu w malarstwie
praw fizyki pozwalających rozbi� go na elementy, nie tylko staje si� czymĘ innym
w swej wersji malarskiej. [...]
PejzaŻ jest ca"kowicie wyzwolony od  literatury i o Żadnych stanach ducha nie
moŻe by� mowy, skoro jego zadaniem jest odda� wzajemne zaleŻnoĘci Ęwiat"a i ko-
loru uwarunkowane przez dzia"anie atmosfery. [...] Kontur nie istnieje w przyro-
dzie jest jedynie wynikiem spekulacji wprowadzającej porządek do Ęwiata przed-
miotów przez ich rozgraniczenie  moŻe by� zwadą dla obserwatora szukającego
1
Wielcy malarze, ich Życie, inspiracje i dzie"o, zeszyt 2, Warszawa 2002, s. 12
w przyrodzie zaleŻnoĘci wzajemnych barw [...]. Obserwator dawno juŻ stwierdzi",
Że p"ynna jest granica pomi�dzy przedmiotem a powietrzem 1.
Zadanie 2
technika malarska i jej rola
tytu" obrazu
w przekazywaniu treĘci
Impresja  wschód s"oł
ca
Dworzec Saint  Lazare
La Manneporte
Stogi
Katedra w Rouen
Zadanie 3
 Cz�sto wybiera"em si� z Monetem na poszukiwanie  impresji . Malarz zamie-
nia" si� w polującego na obrazy myĘliwego [...]. Zaczyna" prac� nad jednym a gdy
zmienia"o si� Ęwiat"o zabiera" si� do nast�pnego. Artysta czeka", tropi" s"oł
ce i cie-
nie. [...] Widzia"em jak pochwyci" w ten sposób pasmo Ęwiat"a  b"yszczące na bia-
"ej skale, jak je utrwali" w strumieniu Żó"tych tonów i uzyska" zadziwiający efekt
oĘlepiającego olĘnienia 2.
 Musz� znaleę� to, czego szukam, ulotną przemijalnoĘ� Ęwiat"a. Impresjonizm
jest odczuciem chwili [... ] to kwestia instynktu 3.
 Obserwowa"em to tylko, co ukazywa" mi Ęwiat, aby zaĘwiadczy� o tym p�dz-
lem 4.
 Zawsze mia"em wstr�t do teorii [... ]. Malowa"em w zetkni�ciu z naturą, stara-
jąc si� odda� moje wraŻenia z najbardziej przelotnych efektów 5.
 Prekursorskie oko Moneta wyprzedza nas i prowadzi w kierunku nowego
spojrzenia na Ęwiat. Wzbogaca i wyostrza nasz odbiór tego, co nas otacza 6.
1
2
3
4
Oko Claude a Moneta
1
J. Guze, ImpresjoniĘci, Warszawa 1973, s. 6, 176, 177
2
Wielcy malarze, ich Życie, inspiracje i dzie"o, zeszyt 2, Warszawa 2002, s. 17
3
Wielcy malarze, ich Życie, inspiracje i dzie"o, zeszyt 2, Warszawa 2002, s. 26
4
J. Guze, Malarze mówią o sobie, o swojej sztuce, o sztuce innych, Kraków 1963, s. 96
5
J. Guze, Malarze mówią o sobie, o swojej sztuce, o sztuce innych, Kraków 1963, s. 93
6
Wielcy malarze, ich Życie, inspiracje i dzie"o, zeszyt 2, Warszawa 2002, s. 24