SPIS TREŚCI
Wykaz ważniejszych zagadnień . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 4 7
Wstęp . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 8
Do ucznia. Jak pracować z Kalendarzem szóstoklasisty? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 9
Tygodnie 1 22 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 10 151
Odpowiedzi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 152 166
W tym tygodniu między innymi:
TYDZIEC

ochrona zabytków
pisownia nie z czasownikami
układanie dialogu
10
POLSKIE ZABYTKI
data:
.................................
69
70
Papcio Chmiel, Tytus, Romek i A Tomek. Księga XI
1. Na podstawie komiksu oceń, które wydarzenia są przyczynami, a które skut-
kami. Połącz odpowiednio skierowanymi strzałkami przyczyny ze skutkami.
Tytus spadł na grzbiet konia. Uniknął obrażeń.
Koń nagle ruszył z miejsca, Koń się wystraszył.
pociągając za sobą wóz.
Powiał wiatr. Skrzydło wiatraka się poruszyło.
Uzyskali informację o miejscu Zadali gospodarzowi pytanie
znalezienia cegieł. o cegły.
Okoliczni mieszkańcy zniszczyli Okoliczni mieszkańcy nie znali
średniowieczny zabytek. historycznej wartości ruin.
2. Wymień dwa zabytki występujące w komiksie.
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
3. Uzasadnij, dlaczego Tytus nie powinien się wieszać na skrzydłach wiatraka.
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
4. Uzasadnij, dlaczego pojazd, którym latają bohaterowie komiksu, nazywa się
prasolot.
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
71
5. Na mapce wskazano miejsca, w których znajdują się popadające w ruinę za-
bytki. Zapomniano jednak umieścić podpisy przy niektórych oznaczeniach.
Dopasuj podpisy: most, kościół, teatr, zamek, zakład przemysłowy.
data:
.................................
6. Na podstawie mapki z ćwiczenia 5. uzupełnij zdania.
Najbardziej wysunięty na północ zagrożony
zabytek znajduje się w .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Niszczejący fort w Przemyślu jest zabytkiem
najbardziej wysuniętym na .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Aby dotrzeć z Gdańska do Zamościa, trzeba jechać na .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
(wpisz kierunek)
72
7. Napisz, do jakich miast w Polsce trzeba pojechać, aby zobaczyć:
Żuraw nad Motławą 
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
pałac i park A
azienkowski 
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
najsłynniejszą kopalnię soli 
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Wawel 
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Jasną Górę 
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
najpotężniejszy zamek krzyżacki 
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
8. a) Rozwiąż rebus, a dowiesz się, jakie ważne wydarzenie historyczne wiąże
się z Częstochową.
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
b) Obok rozwiązania rebusu zapisz, w którym wieku miało miejsce to wyda-
rzenie.
data:
.................................
Nie z czasownikami piszemy rozdzielnie, np. nie wiedziałem, nie zwiedzać,
nie odnowiono.
9. Do podanych rzeczowników dopisz czasowniki pokrewne według wzoru.
nieznajomość  nie znać niezdecydowanie 
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
nieumiejętność  niedotrzymywanie 
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
73
10. Ułóż regulamin zachowania się podczas zwiedzania zabytkowego pałacu.
W swojej pracy użyj przeczenia nie przed czasownikami: biegać, krzyczeć,
śmiecić, niszczyć, przeszkadzać, ślizgać się, przesuwać (np. przeszkadzać 
Nie przeszkadzaj innym zwiedzającym).
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
11. Uzupełnij podany tekst. Pamiętaj o zasadach pisowni nie z różnymi częściami
mowy.
Nawet najtrwalsze zabytki opierają się zniszczeniu. Przetrwać
. . . . . . . . . . . .
mogą tylko takie, których kształt jest podobny do naturalnych tworów przyrody
i które padną ofiarą chciwości i głupoty człowieka. Tak na przykład oko
. . . . . . . . . . . .
nasze dostrzega siekiery wyłupanej przed tysiącami lat z krzemienia,
. . . . . . . . . . . .
odróżniając jej od innych przydrożnych kamieni. Przedmiot ten prze-
. . . . . . . . . . . .
trwa zatem, być może, aż do kresu dziejów. Im niezwyklejsze w formie, w im
kosztowniejszym materiale wykonane, tym bardziej kruche i trwałe
. . . . . . . . . . . .
staje się dzieło rąk ludzkich. Sam surowiec, z którego wykonuje się pewne
przedmioty sztuki, skazuje je na długi żywot. I tak, wiele
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
tylko przetrwało przedmiotów z wosku. trwałe jest także dzieło mala-
. . . . . . . . . . . .
rza. Jeśli liczyć malowanych waz i fresków w grobowcach, prawie nic
. . . . . . . . . . . .
pozostało z malowideł greckich. ma również śladu po rzez
-
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
bach w drewnie.
Na podstawie książki Władysława Kopalińskiego Koty w worku, czyli z dziejów pojęć i rzeczy
74
data:
.................................
y
ródło A
Klasztor jasnogórski odwiedzany jest każdego roku przez tysiące pielgrzy-
mów. Wielu z nich nie wie, skąd się wzięła nazwa miasta Częstochowa. Niektó-
rzy sądzą, że ma ona związek z wieżą klasztorną, która podążającym w stronę
miasta ludziom to ukazuje się przed oczyma, to znów kryje się za wzgórzami.
y
ródło B
Nazwa, notowana w z
ródłach od XIII wieku: Czanstochowa, jest utworzona
od imienia Częstoch przyrostkiem [. . .] -owa, pierwotnie oznaczała własność
Częstocha. Imię Częstoch, znane już w XII wieku, jest skróceniem od staropol-
skich imion złożonych typu Częstobor.
Fragment Słownika etymologicznego nazw geograficznych Polski Marii Malec
12. Porównaj treść obu z
ródeł i napisz, co je łączy.
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
13. Które z
ródło umieściłbyś w książce zatytułowanej  Ludowe wyobrażenia na
temat pochodzenia nazw polskich miast ?
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
14. Napisz, w którym z
ródle występują słowa nadające tekstowi charakter na-
ukowy. Podaj trzy przykłady takich wyrazów lub sformułowań.
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
przykłady:
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
data:
.................................
Dialog to rozmowa dwóch lub więcej osób. Można go zapisywać na różne
sposoby. Najpopularniejszy z nich polega na rozpoczynaniu wypowiedzi każdej
osoby od nowej linijki i poprzedzaniu jej myślnikiem.
75
15. Kasia z klasy VIc poszła do biblioteki, aby poszukać informacji do pracy na
temat polskich zabytków. Dokończ dialogdziewczynki z bibliotekarką. Spośród
podanych w ramce pozycji wybierz tylko te, które przydadzą się Kasi.
encyklopedia słownik ortograficzny książka pt. Skarby Wawelu
zbiór wierszy dla dzieci Przewodnik po Polsce gramatyka języka polskiego
książka kucharska Przyroda Małopolski
 Dzień dobry.
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
 Dzień dobry. W czym mogłabym ci pomóc?
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
76