UMBERTO ECO:Dzieło otwarte to tekst, który daje możliwość tworzenia różnych
interpretacji, zależnie od inicjatywy odbiorcy.Poetykę dzieła otwartego
charakteryzuje: różnica w stosunku do tradycji; nowy stosunek między dziełem a
interpretatorem; zjawisko odżycia dzieła na nowo; inspirowanie u interpretatora
aktów świadomej swobody; interpretator może nadać własny kształt; występowanie
czynnika subiektywnego, który implikuje wzajemne oddziaływanie między
podmiotem a dziełem; nazywana poetyką sugestii, która sprawia, że dzieło staje się
intencjonalnie otwarte dla swobodnej reakcji odbiorcy; symbolika, metaforyka,
tajemniczość, cudowność wspomaga otwartość dzieła; nieokreśloność;
niejednorodność; niejednoznaczność; dzieło lit. jako ciągła możliwość interpretacji,
nieskończona rezerwa znaczeń; każde słowo książki można połączyć z dowolnym
wydarzeniem, słowem; swobodna interpretacja stworzonego już dzieła przez
odbiorcę; współuczestniczenie odbiorcy w tworzeniu dzieła; dzieło w ruchu ;
otwartość; mobilność; stanowi świadectwo współczesnej wrażliwości i wyobraz
ni;
podkreśla związek z życiem; powiązanie z nauką: fizyką(pojęcie pola), filozofią;
wieloznaczność percepcji, zanim jeszcze odbiorca będzie mieć jakieś oczekiwania;
istnienie opozycji pomiędzy skończonością a nieskończonością, z tym, że
nieskończoność sytuuje się w samym środku skończoności;niejednorodność
świadomości oraz horyzontów interpretacyjnych; jednakowa wartość wszystkich
perspektyw; otwarcie polega na poddaniu dzieła procesowi różnych integracji.
JANUSZ SA
AWIC
SKI:Tradycja literacka jest naturalnym kontekstem dzieła.
Współdziała z utworem literackim. Jest językiem pośredniczącym między utworem,
a wszelkimi jego kontekstami. Wypowiedz
literacka jest użyciem tradycji. System
umożliwia wypowiedz
, ale jedynie dzięki niej jest aktualizowany i utwierdzany.
HANS GEORG GADAMER: filozofia i poezja jest  ciągłym głodem języka , czyli
zarazem głodem przedmiotu, o którym chce się mówić, głód problematyki, którą
chce się odkryć, głód publiczności, wartej tego, by ją uznać za własną.
EDWARD BALCERZAN:Gatunek jest powtarzalną kombinacją chwytów-
decydujących o kompozycji (morfologii) tekstu, komunikacyjnie ukierunkowanych i
zdeterminowanych przez materiał oraz technikę przekazu (medium).
MICHAA
BACHTIN CZASOPRZESTRZEC
:Czasoprzestrzeń w literaturze
artystycznej jednoczy cechy przestrzenne i czasowe w ramach znaczącej i
konkretnej całości. Czas nabiera gęstości, nieprzejrzystości, staje się czymś
artystycznie widzialnym; przestrzeń, wciągnięta w ruch czasu, fabuły, historii,
nasyca się ich energią. Cechy czasu odsłaniają się w przestrzeni, przestrzeń zaś
znajduje w czasie swój sens i miarę. To krzyżowanie się porządków i złączenie cech
stanowi o charakterze czasoprzestrzeni artystycznej. Można powiedzieć, że
czasoprzestrzeń określa gatunki i odmiany gatunkowe, w literaturze określa również
literacki obraz człowieka; obraz ten zawsze jest w istotny sposób czasoprzestrzenny.
Czasoprzestrzeniom przypada główna rola w kształtowaniu fabuł. Czas zyskuje w
nich charakter czegoś zmysłowo naocznego; zdarzenia fabularne konkretyzują się,
ucieleśniają. Zdarzenie nie staje się obrazem. Czasoprzestrzeń stwarza podstawę
umożliwiającą ukazanie i przedstawienie zdarzeń. Czasoprzestrzenność jest istotną
właściwością języka jako skarbnicy obrazów. W ramach jednego utworu i w ramach
twórczości jednego autora dostrzegamy wielość czasoprzestrzeni i złożone,
specyficzne dla danego utworu, czy też autora, wzajemne relacje pomiędzy nimi,
przy czym zazwyczaj jedna z nich jest zakresowo nadrzędna, stanowi dominantę.
Słowo w poezji, słowo w powieści: w obrazie poetyckim słowo nie zakłada istnienia
czegokolwiek poza granicami swego kontekstu;w prozie  przedmiot ukazuje swą
różnorodność.poeta  idea jednego jednolitego języka, powinien w pełni nad
językiem panować, żeby się nie pojawiały rozwarstwienia. W poezji  wszystkie
słowa muszą zapomnieć o swych kontekstach;prozaik akcentuje wielostylowość, nie
oczyszcza słów z cudzej intencji. Prozaik może się dystansować od języka utworu,
może język zostawić obcym, mówi nie językiem, a przez język.
CULLER: Literatura  to, co dane społ. uważa za literaturę  zbiór tekstów,
zaliczanych w poczet dzieł literackich;literaturę cechuje brak znaczenia
praktycznego, ma skupiać uwagę i skłaniać do refleksji; również wypowiedz
wyrwana z kontekstu może stanowić literaturę. Jest to akt mowy/zdarzenie
tekstualne budzące uwagę szczególnego rodzaju; różni się od innych aktów mowy 
udzielania informacji, zadawania pytań, składania obietnic etc. Na ogół czytelnik
zauważa szczególne uporządkowanie języka wtedy, gdy tekst się uzna za literacki,
nie odwrotnie; tekst, w którym język jest najważniejszy, niekoniecznie musi być
dziełem literackim. Dzieła tworzone są z innych dzieł - intertekstualność, istnieje
pośród innych tekstów dzięki relacjom, w jakich do nich pozostaje. Literaturę
cechuje brak znaczenia praktycznego, ma skupiać uwagę i skłaniać do refleksji;
wzywać do bezinteresowności, uczyć wrażliwości i sztuki wnikliwej obserwacji.
TEORIA - podaje w wątpliwość zdroworozsądkowe poglądy na pisarstwo,
literaturę, doświadczenie, kwestionuje to, że znaczenie tekstu = to, co autor miał na
myśli; kwestionuje też to, że pisarstwo to ekspresja, której prawda tkwi poza nim,
kwestionuje opinię, że rzeczywistość = to, co jest obecne w danej chwili;teoria
wymaga działań spekulatywnych  ujęcia pojęć tak, by zakwestionować ogólnie
przyjęte idee. Teoria jest krytyką zdrowego rozsądku, kwestionuje pojęcia uznawane
za naturalne;jest myśleniem o myśleniu, rozważaniem kategorii, którymi
posługujemy się by nadać czemuś sens.
MICHAA
GA
OWIC
SKI: TRADYCJA LITERACKA: historyczność to strukturalny
element dzieła literackiego tradycja literacka  forma istnienia elementów
przeszłości literackiej w czasach współczesnych. Nowy prąd może przejmować
RENE WELLEK: ISTNIENIE DZIEA
A LIT>Dzieło literackie jest sumą wszystkich
minionych i możliwych doświadczeń, których przedmiotem jest dany poemat (& ).
Poemat istnieje w stanie duszy czytelnika, pomnożonym przez nieskończoność. W
językoznawstwie jest podział na langue (zbiór konwencji i norm) i parole  dzieło
literackie jest odpowiednikiem systemu językowego. Dzieło literackie może być
przedmiotem doświadczenia, jest dostępne za pośrednictwem doświadczenia
indywidualnego, ale nie jest tożsame z doświadczeniem. Nie można oddzielić
pojęcia wartości od dzieła literackiego  nierozłączne są trzy terminy  struktura,
znak i wartość.
WIKTOR SZKA
OWSKI: poezja to sposób myślenia za pomocą obrazów. Sposób
ten zapewnia oszczędność sił umysłowych, a skutkiem tego sposobu jest wrażenie
estetyczne.
RYSZARD NYCZ: NTERTEKSTUALNOŚĆ: aspekt ogółu własności i relacji
tekstu, który wskazuje na uzależnienie jego wytwarzania i odbioru od znajomości
innych tekstów. sfera relacji dzieła z innymi dziełami, siatka odniesień, w której się
dane dzieła znajdują, tekst w tekście. odbiorca rozumie dane dzieło tylko w
kontekście innych, do których się ono odnosi. Poziom odbioru dzieła może mieć
różne stopnie percepcji uzależnione od skojarzeń kulturowych, odniesień
emocjonalno-intelektualnych odbiorcy; na oczach czytelnika-odbiorcy zostaje
podjęta gra, np. akceptacja  negacja, gra z tekstem, gra z odbiorcą. zjawisko we
współczesnej sztuce polegające na tym, że każdy tekst, w tym także artystyczny,
wchłania i przetwarza inne teksty. J. KRISTEVA
WIKTOR SZKA
OWSKI: poezja to sposób myślenia za pomocą obrazów. Sposób
ten zapewnia oszczędność sił umysłowych, a skutkiem tego sposobu jest wrażenie
estetyczne.
JACOBSON:Komunikacja:Nadawca kieruje komunikat do odbiorcy. Aby
komunikat był efektywny, musi on odnosić się do kontekstu [coś oznaczać],
kontekstu uchwytnego dla odbiorcy. Konieczny jest kod wspólny dla nadawcy i
odbiorcy. Na koniec musi istnieć kontakt  fizyczny kanał i psychiczny związek
między nadawcą a odbiorcą umożliwiający nawiązanie i kontynuowanie
komunikacji.
INGARDEN:
Dwuwymiarowość DL:
dzieło lit, jest tworem dwuwymiarowym.
I Składa się w przekroju pionowym ze współwystępujących po sobie warstw:
1. brzmieniowa: w której pojawiają się wartości artystyczne i estetyczne.
2. znaczeniowa: znaczenia słów i sensy zdań.
3. przedmiotów przedstawionych: rola: przedstawianie życia,rzeczywistości
4. wyglądów uschematyzowanych: Rola: umożliwia naoczne ujmowanie
przedmiotów przedst. wraz z ich wartościami estetycznymi.
II następstwo faz  części dzieła po sobie.
Oba wymiary są koniecznie do siebie przynależne, współwystępują ze sobą, nie da
się ich oddzielić.
MIEJSCA NIEDOOKREŚLONE:
Według Ingardena dzieło lit. to intersubiektywny przedmiot intencjonalny.
Przedmiot intencjonalny jest zbudowany tak, że w żaden sposób nie może być
utożsamiony ani z przedmiotami realnymi ani ideowymi. Cechą przedmiotów
intencjonalnych jest schematyczność. Przedmioty ideowe i realne cechuje pełność
pod względem jakościowego uposażenia, natomiast przedmioty intencjonalne są
niepełne, czyli zawierają miejsca niedookreślone. Ulegają one konkretyzacji i
aktualizacji dopiero podczas odczytania przez czytelnika. Konkretyzacja  polega na
wypełnieniu przez indywidualnego czytelnika owej schematycznej struktury.
Nawet szczegółowy opis językowy nie może wyczerpać całego bogactwa
jakościowego, cechującego przedmioty niezależne od świadomości. W dziele lit.
zawsze będą występować jakieś luki. Przedmiot przedstawiony nie jest w swej
zawartości wszechstronnie jednoznacznie określony. Miejsca niedookreślone
narzucają się odbiorcy!!!
MARIA JANION: HERMENEUTYKA: hermeneutyka to objaśnienie tradycji,
tłumaczenie jej przekazów i tekstów;hermeneutyka pojawia się kiedy tradycja traci
swą niepodzielność i oczywistość, kiedy domaga się interpretacji, kiedy dochodzi do
racjonalizacji i ufilozoficznienia religii;bez hermeneutyki nie ma szans na właściwe
rozumienie tradycji;hermeneutyka to sztuka i nauka lektury tradycji (czyli lektury
świata), obejmuje sposoby rozumienia i oswojenia rzeczywistości duchowej i
materialnej, toczy walkę o wartości i dąży do ich ugruntowania, przypisuje sobie
misję tłumaczenia świata;
hermeneutyka zajmuje się przede wszystkim tekstami świętymi (nie tylko świętymi
pod względem religijnym, należą tu też arcydzieła literatury europejskiej);
hermeneutyka ustaliła swoje pojęcie tekstu jako tekstu  język, mowa, pismo
wchodzą w zakres zainteresowań hermeneutyki; hermeneia  oznacza mowę;
struktura wewnętrzna hermeneutyki to struktura rozmowy, struktura ta wynika z
misji hermeneuty jako pośrednika w dialogu.
wyznaczniki przełomu antypozytywistycznego:
Teoria lit. Rozpoczęła swoje dzieje w pozytywiz
mie. Na jej rozwój wpłynęły dwa
potężne przełomy:- antypozytywistyczny- przyniósł jej naukową autonomię,
skierował jej zainteresowania w stronę języka dzieła lit.
- poststrukturalistyczny- podważył tę naukową autonomię, powodując kolejne
zwroty: pragmatystyczny, etyczno-polityczny, naturalistyczny i kulturowy.
POZYTYWIZM: brak pytań typu  czym jest lit
Uznawano, że lit. To taki sam przedmiot badań, jak wszystko co nas otacza.
Próbowano wytłumaczyć genezę dzieła metodami psychologicznymi, historycznymi
, socjologicznymi i przyrodniczymi.
PRZEA
OM ANTYPOZ:
-debata na przełomie wieków dotycząca metod naukowego poznania, pytań o istotę
lit.
Cel: oddzielenie nauk przyrodniczych od humanistycznych.Efekt: osiągnięty:
-przyrodnicze o charakterze nomotetycznym (wyjaśnianie zjawisk)
-humanistyczne o charakterze idiograficznym(zrozumienie zjawisk)
Nazwiska związane:
W.Dilthey, H.Bergson, F.Saussure, H.Taine, E.Husserl, R.Ingarden.
F. de Sausure: 1916 kurs językoznactwa ogólnego .
1.signifiant(znaczące) 2.signifie(znaczone)
jest to teoria dwuplanowości znaku. 1plan wyrażania,2plan treśi. Ich wzajemne
podporządkowanie ma charakter konwencjonalny.pojęcie znaku-semiologia. Znak
językowy łączy nie rzecz i nazwę lecz signifie z signifiant. Znak językowy
jest:arbitralny,linearny,nie posiada znaczenia poza systemem.
EDWARD BALCERZAN:  próba całości :
 Całość  wyodrębnia się według indywidualnych prawideł spójności wewnętrznej.
Badacz uświadamia sobie, że nie da rady przyswoić wszystkiego.Antynomia między
poczuciem całości, a przeświadczeniem o koniecznej fragmentaryczności jej ujęcia
daje o sobie znać na poziomie analizy, opisu i interpretacji.
Interpretacja wobec analizy:
Interpretacja szuka oparcia w analizie, nie jest specyficznie naukowa. Ale gdy
obiektem badań staje się całość wielotekstowa  o powodzeniu interpretacji
 całości decyduje opis, nie analiza.
Interpretacja wobec opisu:
Opis to przeciwieństwo aktu interpretacji. Opis możliwy jest tylko przy
uporządkowaniu literatury. Opis wymusza postawę racjonalistyczną i szacunek dla
empiryzmu
ZOFIA MITOSEK:
Mimesis Formalny naśladowanie środkami danej formy innych form wypowiedzi
literackich, pozaliterackich, paraliterackich& ,oraz tych lub owych postaci
potocznego kontaktu językowego . Gdy mówimy o mimesis w kontekście referencji
zakładamy, że dzieło sztuki naśladuje, odtwarza, reprezentuje coś, co jest od niego
inne, co posiada niezależny status egzystencjalny. Mimetycznie to znaczy w relacji
do rzeczywistości.
Wypowiedz
lit. Jest aktem mowy specyficznym, charakteryzującym się fikcyjnością.
HENRYK MARKIEWICZ:
Plan wyrażania i plan treści:plan wyrażania istnieje w dwóch odmianach 
mówionej i pisanej. Odmiana mówiona: fonemy, sylaby, zestroje akcentowe, człony
intonacyjne, frazy. Odmiana pisana: grafemy, wyrazy graficzne, człony
interpunkcyjne, zdania zakończone kropką, wykrzyknikiem, pytajnikiem.Plan treści
 semy(minimalne składniki znaczeniowe morfu), morfy, wyrazy, grupy
składniowe, zdania;segmentacja graficzna planu wyrażania w tekście  akapit,
fragment  jest niewystarczająca dla wydzielenia ponadzdaniowych poziomów
planu treści;ujęcie  nazwa dla akapitu. Odrębność ujęć dwupoziomowych  takich,
których część składową stanowi przytoczona wypowiedz
postaci;
poziomy wyższe niż ujęcie  opis (identyfikuje przedmiot, podaje jego cechy i
stany), narracja (komunikuje  dzianie się , zdarzenia, czynności, wypadki, procesy),
refleksja (komentarz), wypowiedzi postaci (monologowe, dialogowe, mówione i
myślane).
Jakobsonowska teoria funkcji językowych i funkcja poezji
- 1933, Co to jest poezja?  poezja może się zmieniać, funkcja poetycka pozostaje
taka sama. Poetyckość organizuje dzieło literackie, choć jest tylko częścią jego
złożonej struktury. Objawia się wtedy, kiedy  słowo jest odczuwalne jako słowo, a
nie reprezentant nazwanego przedmiotu lub jako wybuch emocji . By poetyckość
zaistniała w pełni, słowo powinno stać się autoteliczne. Język poetycki
wykorzystuje ogólne mechanizmy językowe i realizuje funkcje komunikacyjne, ale
jednocześnie przeciwstawia się im, zwracając uwagę na samego siebie. Funkcja
poetycka wysuwa na pierwszy plan własne ukształtowanie formalne, artystyczne,
porządek konstrukcyjny.
- 1960, Poetyka w świetle językoznawstwa  funkcja poetycka musi być ujmowania
na tle innych funkcji językowych (konieczna szczegółowa analiza tych funkcji i
rozważania o perspektywie komunikacyjnej  komunikat, nadawca, odbiorca, kod,
kontekst, kontakt), dodanie do wyróżnionych przez Buhlera i Mukarovskiego
funkcji poznawczej, ekspresywnej (komunikat a nadawca) i impresywnej
(komunikat a odbiorca), funkcji metajęzykowej i fatycznej
- Definicja funkcji poetyckiej Jakobsona   F.p. to projekcja zasady ekwiwalencji
(zastępowania  można wytłumaczyć na zasadzie metaforyzacji) z osi wyboru na oś
kombinacji: ekwiwalencja staje się konstytutywnym czynnikiem szeregu . Poezja
wyróżnia się z pośród innych rodzajów mowy tym, że jej szeregi językowe
charakteryzują się  powtarzalnością ekwiwalentnych jednostek (regularności
rytmiczne i metryczne). To wiersz implikuje funkcję poetycką.
- Jakobsonowska gramatyka poezji  dostrzeżenie w warstwie gramatycznej
paralelizmu formom gramatycznym na poziomie literalnym odpowiadają znaczenia
metaforyczne w planie semantycznym. Reguły gramatyczne stanowią ukrytą zasadę
semantycznej organizacji utworu.. Analiza wiersza powinna obejmować poziomy 
fonetyczny, morfologiczny, leksykalny, składniowy.
UPORZ
DKOWANIE NADDANE: jest to jeden z głównych wynaczników
literackości, polegający na dodatkowej organizacji języka w stosunku do potrzeb
zwykłej komunikacji.
WSZYSTKO JEST INTERTEKSTUALNE, BO JEST ZACZERPNI
TE Z
CZEGOŚ!!! PODSTAW
JEST GRA Z CZYTELNIKIEM.
CZYTELNIK MODELOWY  ODCZYTA AUTORA PODELOWEGO,
CZYTELNIK EMPIRYCZNY  ODCZYTA AUTORA EMPIRYCZNEGO.
WAŻNY JEST TYTUA
: PRZYCI
GA UWAG
CZYTELNIKA, ZARYSOWUJE
TO, CO GO CZEKA JAKO ODBIORC
DZIEA
A. DZIEA
O LITERACKIE JEST
WYDARZENIEM, JEST NIEPRZEWIDYWALNE. NIGDY NIE WIADOMO JAK
CZYTELNIK EMPIRYCZNY JE ODBIERZE.
QUASI-S
DY: zdania orzekające w dziele naukowym są realnymi sądami w
sensie logicznym  prawdziwe lub fałszywe. Zdania w dziele lit. Są czystymi
zdaniami orzekającymi lecz nie można ich uważać za twierdzenia lub sądy. Sądy
pozorne -nie można osadzać ich w kategorii prawdy lub fałszu, bo nie są ani
prawdziwe ani fałszywe, są tylko pozorne, nie odnoszą się do świata realnego 
tylko do przedstawionego.
FIKCJONALNE POLA ODNIESIEC
: jest to hipoteza istnienia pewnego świata
poza wysłowionym tekstem i poza światem przedstawionym; hipotezą istnienia,
która dostarcza motywacji tekstu. Jest częscią świadomości społ. Jest społ
wytworem świata realnego.