Interaktywna Encyklopedia Pnącza ogrodowe 2005 - informacje o roślinach > więcej informacji > artykuły o pnączach ogrodowych > powojniki z Grupy Texensis


















































 




witamy!






informacje o roślinach






encyklopedia






o szkółce






oferta






linki






kontakt


 






 
charakterystyka i uprawa


 
zastosowania pnączy


 
więcej informacji







  
powojniki


  
inne pnącza

  
niskie rośliny okrywowe
  




  
na altankach, pergolach, murach

  
na płotach i jako osłony

  
na naturalnych podporach i okrywowe

  
w pojemnikach na balkonach i tarasach

  
na kwiaty cięte






  
systematyka i nazewnictwo

  
porady

  
artykuły o pnączach

  
artykuły w Internecie
 





 jesteś tu:
informacje o roślinach > więcej informacji > artykuły o pnączach ogrodowych > powojniki z Grupy Texensis
pnącze września 2004

Clematis z Grupy Texensis - powojnik teksaski i
odmiany z nim spokrewnione
Szczepan Marczyński


Clematis Grupa Texensis 'Etoile Rose' (fot. Sz. Marczyński)




Nie spotkałem jeszcze miłośnika
ogrodu, który widząc Clematis texensis lub którąś z odmian wywodzących
się od tego gatunku, nie zachwyciłby się ich piękną formą i barwą. Również ja,
mimo, że uprawiam te rośliny od wielu lat, ciągle odkrywam ich piękno na nowo.




Clematis Grupa Texensis 'Duchess of Albany'(fot. Sz. Marczyński)




Clematis texensis – powojnik teksaski, rośnie naturalnie w stanie Teksas w USA. Ma
oryginalny kształt wydłużonego dzbanka lub jaja, z rozchylonymi na szczycie i
fantazyjnie wywiniętymi 4 działkami. Na zewnątrz działki mogą być od jaskrawo
czerwonych do pomarańczowoczerwonych, a wewnątrz (gardziel kwiatu) najczęściej
są kremowożółte lub różowoczerwone ale zdażają się również szkarłatne. Mają
liście zielononiebieskie. Rośliny te są pnącą półbyliną - tylko podstawa ich
pędów jest zdrewniała. Podpór czepiają się ogonkami liściowymi. Dorastają do 3
m.




Clematis texensis - kwiat czerwony z różowoczerwonym wnętrzem (fot. Sz. Marczyński)




Clematis texensis - czerwony kwiat z czerwonym wnętrzem (fot. Sz. Marczyński)




Clematis texensis - czerwony kwiat z żółtym wnętrzem (fot. Sz. Marczyński)






Clematis Grupa Texensis 'Etoile Rose' (fot. Sz. Marczyński)


Clematis texensis dotarł do Europy w 1868 roku, pod nazwą Clematis coccinea (ze
względu na czerwone kwiaty) i od razu stał się obiektem dużego zainteresowania
miłośników ogrodów i hodowców. Ponieważ gatunek jest prawie niemożliwy do
rozmnażania wegetatywnego (sadzonkowanie, szczepienie,...) dlatego nie spotyka
się go w handlu. Nieliczne okazy w kolekcjach pochodzą z nasion zebranych z
izolowanych mateczników. Nasiona kiełkują dopiero po 1 – 2 latach. Krzyżowanie
tego gatunku z innymi powojnikami doprowadziło do uzyskania atrakcyjnych odmian
o tulipanokształtnych kwiatach, które można rozmnożyć wegetatywnie i znaleźć w
centrach ogrodniczych. Są to wielokrotne mieszańce międzygatunkowe, dlatego
zalicza się je do Grupy Texensis, a nie do gatunku Clematis texensis
(por. artykuł o nomenklaturze roślin).
Pierwsze odmiany z tej grupy wyhodował Anglik Artur George Jackman,
który w wyniku skrzyżowania Clematis texensis z Clematis 'Star of
India' uzyskał i wprowadził do sprzedaży w 1890 r. 6 odmian, z których
2 są do tej pory uprawiane i cenione – różowa 'Duchess of Albany' i
purpurowoczerwona 'Sir Trevor Lawrence'. Już w 1881 roku francuska szkółka
Lemoine et fils wprowadziła do sprzedaży kolejną odmianę z tej samej grupy - 'Etoile
Rose' o różowych, dzwonkowatych kwiatach. Powstała ona ze skrzyżowania Clematis
x globulosa (gatunek mieszańcowy uzyskany w tej samej szkółce po
skrzyżowaniu Clematis hirsutissima var. scottii z Clematis texensis)
z Clematis viticella. Parę lat później, znany francuski hodowca
powojników, Francisque Morel, krzyżując Clematis texensis z którąś z
odmian wielkokwiatowych (najprawdopodobniej była to 'Gipsy Queen', 'Comtesse de
Bouchaud' lub 'Ville de Lyon') uzyskał jaskrawoczerwoną odmianę 'Gravetye
Beauty'. Kolejną znaną odmianę z



Clematis Grupa Texensis 'Princess Diana' (fot. Sz. Marczyński)



Grupy Texensis uzyskał dopiero w 1984 r. Anglik Berry Fretwell, krzyżując Clematis
texensis z Clematis 'Bees Jubilee'. Ta intensywnie różowa odmiana na
początku miała nazwę 'The Princess of Wales', ponieważ jednak identyczną nazwę
miała jedna ze starych odmian wielkokwiatowych i dochodziło do pomyłek, dlatego
w połowie lat 90-tych zmieniono jej nazwę na 'Princess Diana'.


Kwiaty odmian z Grupy Texensis
rozkwitają latem i wczesną jesienią (VII – IX) na pędach tegorocznych.
Większość odmian ma kwiaty wzniesione do góry, podobne do tulipanów
liliokształtnych, z wyjątkiem odmian 'Etoile Rose' i 'Odoriba', które mają
kształt zwisających dzwonków. Kwiaty najczęściej składają się z 4 działków, ale
u odmian: 'Duchess of Albany' i
'Granetye Beauty' mogą mieć 5 lub 6. Odmiany powojników należące do Grupy
Texensis dorastają do 2 – 3 m. Najbardziej zwarty wzrost mają odmiany 'Etoile
Rose' i 'Princess Diana'.



Clematis Grupa Texensis 'Duchess of Albany' - owocostany(fot. Sz. Marczyński)


Mimo, że Clematis texensis
pochodzi z gorącego klimatu, zarówno on jak i spokrewnione z nim odmiany
świetnie rosną, zimują i kwitną w Polsce. Najlepiej się czują w dobrze
oświetlonych miejscach. Nadają się do stosowania przy wszelkiego rodzaju
podporach ogrodowych, altanach, bramkach czy pergolach. Szczególnie atrakcyjnie
wyglądają przeplatając się przez inne pnącza, krzewy czy niewysokie drzewa.
Warto sadzić je w pobliżu ścieżek, ławek, drzwi czy okien, aby z bliska
przyjrzeć się ich uroczym kwiatom.

Powinno się je sadzić 5 – 10 cm
głębiej niż rosły w pojemniku i ziemię
w promieniu 1 m od rośliny wyściółkować grubą warstwą kory. Zabezpieczy
to korzenie przed mrozem, a glebę przed przesychaniem. Wszystkie z wymienionych
odmian mają zdrewniałe tylko podstawy pędów. W ostrzejsze zimy pędy zamierają
do podstawy, ale nie stanowi to problemu, gdyż pędy roślin z tej grupy




Clematis Grupa Texensis 'Duchess of Albany' (fot. Sz. Marczyński)




Clematis Grupa Texensis 'Etoile Rose' (fot. Sz. Marczyński)




Clematis Grupa Texensis 'Gravetye Beauty' (fot. Sz. Marczyński)




Clematis Grupa Texensis 'Odoriba' (fot. Sz. Marczyński)




Clematis Grupa Texensis 'Princess Diana' (fot. Sz. Marczyński)




Clematis Grupa Texensis 'Sir Trevor Lawrence' (fot. Sz. Marczyński)




najlepiej jest, wczesną wiosną (koniec II – III), wycinać tuż przy ziemi.
Najładniejsze pędy wyrastają z licznych pąków podziemnych. Wadą powojników z
Grupy Texensis jest ich znaczna wrażliwość na mączniaka prawdziwego. Posadzenie
ich w miejscu dobrze naświetlonym, przewiewnym, intensywnie, stale nawadnianym
ale dobrze zdrenowanym, znacznie zmniejsza ryzyko wystąpienia tej choroby.
Zabiegi chemiczne są najbardziej skuteczne, jeśli przeprowadzi się je wkrótce
po pojawieniu się pierwszych objawów – czerwonobrązowych plam na liściach lub
powstawania białego nalotu na górnej stronie liści, młodych pędach czy
kwiatach. Do opryskiwania najlepiej stosować któryś z zalecanych aktualnie
preparatów, np. Rubigan 12 EC (stosując stężenie 0,03%), Saprol 190 EC
(stosując stężenie 0,15%) czy Baycor 300 EC (stosując stężenie 0,2%).
Opryskiwanie należy powtórzyć 2-3 razy co 10 dni, zmieniając preparaty.

Odmiany:




'Duchess of Albany' ma kwiaty
tulipanokształtne, na zewnątrz ciemnoróżowe, wewnątrz jasnoróżowe z
ciemnoróżową pręgą przez środek działek, długości około 5 cm. Dopiero w pełnym
rozkwicie widać żółte pylniki na kremowych nitkach.  

'Etoile Rose' ma kwiaty dzwonkowate, lekko
przewisające, około 3 cm średnicy, ciemnoróżowe na zewnątrz, wewnątrz
jasnoróżowe z ciemnoróżową, czasem prawie czerwoną pręgą przez środek. Pręciki
składają się z jasnożółtych pylników na białych nitkach. Odmiana ta jest czasem
zaliczana również do Grupy Viticella ze względu na bliskie pokrewieństwo z
powojnikiem włoskim. 

'Gravetye Beauty' ma kwiaty tulipanokształtne,
długości około 6 cm, po pełnym otwarciu średnicy około 8 cm. Kwiaty na zewnątrz
są purpurowe, a wewnątrz jaskrawoszkarłatne, aksamitne, zewnętrzne brzegi
działek mają jasnoróżowy pas, wyraźnie widoczny w czasie otwierania się
kwiatów. Po całkowitym otwarciu kwiaty są prawie płaskie, odsłaniając czerwone
pylniki na białych nitkach.  

'Odoriba' odmiana wyhodowana w 1990 r. przez
Japończyka Kazushige Ozawa, w wyniku skrzyżowania Clematis crispa i Clematis
viorna, blisko spokrewnionych z Clematis texensis, dlatego czasem
zaliczana do Grupy Texensis, choć najczęściej klasyfikowana jest w osobnej
Grupie Viorna. Ma kwiaty dzwonkowate, lekko przewisające, około 2 cm średnicy,
intensywnie różowe na zewnątrz i na brzegach wewnętrznej strony działek, z
białym pasem przez ich środek. Pylniki są żółtozielone. Kwitnie wyjątkowo długo
i obficie. 

'Princess Diana' ma kwiaty tulipanokształtne,
długości około 6 cm. Działki na zewnątrz są prawie czerwone. Rozkwitając
odsłaniają wnętrze z jasnoróżowymi brzegami i jaskraworóżowym pasem przez
środek, z którym ładnie kontrastują żółte pylniki. 

'Sir Trevor Lawrence' ma kwiaty
tulipanokształtne,długości około 5 cm. Wewnętrzna strona działek ma
brzegi purpurowoczerwone, a środek jaskrawoszkarłatny. Po całkowitym otwarciu
odsłaniają się żółte pylniki na kremowych nitkach, ładnie kontrastujace z
okwiatem. 








zobacz również:

• powojnik ‘Praecox’ z Grupy Heracleifolia • powojnik 'Bill McKenzie' z Grupy Tangutica • powojnik 'Emilia Plater' z Grupy Viticella • powojnik alpejski i niektóre odmiany z Grupy Atragene • powojnik całolistny i pochądzące od niego odmiany z Grupy Integrifolia • powojnik kwiecisty (Clematis florida) i jego odmiany • powojniki z Grupy Viticella • charakterystyka i uprawa • encyklopedia • zastosowania pnączy • złożone wyszukiwanie

 

 informacje o roślinach > więcej informacji > artykuły o pnączach ogrodowych > powojniki z Grupy Texensis
Ostatnia modyfikacja: 2005-01-23.

Projekt i realizacja stron: Grzegorz Marczyński. Strony są zarządzane przez system WMS.
(c) 2005 Szczepan Marczyński - Wszelkie Prawa Zastrzeżone - Kopiowanie zdjęć i tekstów zabronione.