47
POZNAJEMY SPRZĘT
AMPLITUNER YAMAHA
RX-V596 RDS
cyfrowy procesor dx
więku (DSP), posiadanego zestawu audio/wideo,
Kino domowe
dekoder Dolby Pro Logic, generator sygnałów testowych ułatwia-
to ostatni krzyk mody
dekoder Dolby Digital, jący sprawdzanie całego systemu,
w technice audio-
dekoder DTS, wielofunkcyjny pilot zdalnego sterowania,
wideo. Coraz więcej
układ CINEMA DSP będący kombinacją do którego można wprowadzić kody innych
DSP z Dolby Pro Logic, Dolby Digital lub producentów, umożliwiając w ten sposób
firm dołącza więc do
DTS. sterowanie odbiornikiem telewizyjnym, a tak-
grona producentów
Układy te umożliwiają wytworzenie dx
wię- że innymi segmentami zestawu.
tego typu sprzętu.
ku dookólnego (surround).
JednÄ… z nich jest
Yamaha.
yfrowe przetwarzanie
sygnałów wkracza co-
raz S
mielej w różne
dziedziny techniki.
Obecnie również tory
audio sÄ… realizowane
technikÄ… cyfrowÄ…. Nie-
+sie to _ zdaniem jed-
Rys. 1. Płyta czołowa amplitunera
nych _ poprawÄ™ odtwarzania dx
więku, inni
zaS
uważają, że sygnał dx
więkowy staje się
Płyta czołowa
W tunerze FM/AM znajduje się pamięć 40
swego rodzaju preparatem, składanką sygna-
stacji, układy automatycznego programowa- Wzmacniacz dostarczony do Redakcji miał
łów dyskretnych, które tylko dzięki odpowie-
nia oraz wielofunkcyjny układ RDS ( d płytę czołową (rys. 1) w kolorze grafitu, wy-
dniej szybkoS
ci transmisji dają złudzenie cią-
S ). System RDS wprowadzany konanÄ… bardzo starannie z profilu alumi-
głoS
ci i tak są rozpoznawane przez człowie-
jest stopniowo przez nadawców progra- niowego, jak to zwykle ma miejsce w kon-
ka, podobnie jak obraz w kinie. Istnienie du-
mów emitowanych na falach UKF. Sygnały strukcjach japońskich.
żego grona zwolenników techniki całkowi-
niosące informacje są niesłyszalnym do- Obsługa urządzenia jest złożona, o czym
cie analogowej może S
wiadczyć o pewnych
datkiem do sygnału radiowego i zawierają S
wiadczy liczba przycisków, tak na płycie
mankamentach współczesnej techniki cy-
rozmaite dane, takie jak: PI (identyfikacja czołowej, jak i w pilocie.
frowej w odniesieniu do przetwarzania sygna-
programu), PS (nazwa aktualnie odbieranej Główne miejsce zajmuje alfanumeryczny
łów audio. Cyfrowe przetwarzanie sygnałów
stacji), PTY (typ programu _ aktualnoS
ci, wyS
wietlacz, na którym prezentowane są
rozwija siÄ™ jednak coraz szybciej, ostatnio
sport, muzyka itp.), RT (radio tekst _ wyS
wie- aktualnie realizowane funkcje, rodzaj x
ródła
w urzÄ…dzeniach kina domowego, a S
ciS
lej
tla informacje o programie, np. nazwa utwo- sygnału, a także informacje dostarczane
w amplitunerach _ urzÄ…dzeniach zawierajÄ…-
ru, nazwisko wykonawcy itp.), CT (zegar _ przez RDS.
cych tuner, 5-kanałowy wzmacniacz mocy
wyS
wietla bieżący czas), EON (rozszerze- Z lewej strony wyS
wietlacza umieszczono
oraz cyfrowy procesor dx
więku (DSP _ -
nie na inne sieci). Po okreS
leniu typu poszu- tzw. miękkodotykowy włącznik sieciowy.
S nd r r), tworzący z dwóch kana-
kiwanego programu (aktualnoS
ci, sport, mu- Umożliwia on włączanie urządzenia także
łów stereo dodatkowe sygnały dla dwóch
zyka), tuner automatycznie przeszukuje pilotem.
głoS
ników tylnych oraz dla głoS
nika S
rodko-
wszystkie zaprogramowane stacje RDS Pod włącznikiem jest gniazdo słuchawkowe,
wego, pracujÄ…cego w tzw. kanale centralnym.
(bez przerywania aktualnie odbieranego z prawej strony wyS
wietlacza zaS
przełącznik
Cyfrowy procesor dx
więku jest układem bar-
programu) sprawdzając, czy nadawany jest INPUT MODE, umożliwiający wybór jednego
dzo rozbudowanym i umożliwia wytworzenie
ten typ programu. Po odnalezieniu stacji, na z trzech trybów pracy wejS
ć: AUTO, DTS
zupełnie nowych wrażeń słuchowych, cha-
której rozpoczęła się emisja pożądanego i ANALOG dla DVD/LD, TV/cyfrowa TV lub tu-
rakterystycznych dla dużych wnętrz, takich jak
programu, jest włączany odbiór tej stacji nerów satelitarnych. Dalej znajduje się prze-
teatr, kino, sala koncertowa itp.
zamiast stacji dotychczas odbieranej. Å‚Ä…cznik obrotowy selektora wejS
ciowego oraz,
Amplituner firmy Yamaha ma 5-kanałowy
Inne elementy opisywanego amplitunera, to: wyposażony w dużą gałkę, regulator wzmoc-
wzmacniacz mocy (5 x 70 W) i cyfrowy pro-
24-bitowy przetwornik o częstotliwoS
ci nienia, sterowany również pilotem.
cesor pól dx
więkowych, w skład którego
próbkowania 96 kHz, Pod wyS
wietlaczem, w dwóch rzędach,
wchodzÄ…:
menu, które umożliwia konfigurowanie umieszczono też szereg przycisków i gałek.
Radioelektronik Audio-HiFi-Video 4/2001
48
I tak, jako pierwszy z lewej jest przycisk Kolejny zespół szeS
ciu gniazd jest dla ze-
DANE TECHNICZNE
wyboru programu DSP. Wybrać można: DI- Znamionowa moc wyjS
ciowa wnętrznego dekodera. Wyróżniono wejS
cia
w pasmie 20 Hz÷20 kHz
SCO, ROCK CONCERT, CONCERT HALL, dla sygnałów kanału lewego i prawego, wyj-
RL = 8 &!, h d" 0,06% 5 x 70 W
PRO LOGIC, SPECTACLE 70 mm, SCI-FI S
cia surround, również dla dwóch kanałów
Znamionowa moc wyjS
ciowa
dla f = 1 kHz, h = 0,09%, RL = 8 &! 5 x 80 W
70 mm, ADVENTURE 70 mm, GENERAL oraz osobne wejS
cie do subwoofera i kana-
Moc wyjS
ciowa dynamiczna,
70 mm, MONO MOVIE, TV SPORT 5. Å‚u centralnego. Kolejne gniazda, umieszczo-
przy RL = 8/6/4/2 &! 90/110/135/160 W
Cztery programy oznaczone przez  70 mm ne w górnej częS
ci płyty, są dla sygnałów cy-
Współczynnik tłumienia
w pasmie 20 Hz÷20 kHz, RL = 8 &! 80
dotyczÄ… przestrzeni dx
więkowej kina z wie- frowych. Dwa gniazda współosiowe dla
Pasmo przenoszenia dla wejS
cia CD
lokanałowym dx
więkiem. DVD/LD ( r d ) oraz CBL/SAT i trzy
10 Hz÷100 kHz Ä…3 dB
Dalej umieszczono przycisk EFECT, włącza- Współczynnik zniekształceń nieliniowych gniazda optyczne dla DVD/LD, D-TV oraz
w pasmie 20 Hz÷20 kHz,
jący sygnał dla głoS
ników tylnych i głoS
nika CBL/SAT.
RL = 8 &!, Pwy = 0,5 Pznam. 0,06 %
centralnego, przy czym jeżeli odbierany jest Dla sygnałów audio są klasyczne wejS
cia ty-
Stosunek sygnał/zakłócenia dla wejS
cia CD 99 dB
sygnał kodowany wg Dolby Digital, to po wy- Znamionowe napięcie wejS
ciowe
pu n dla prawego i lewego kanału dla
dla wejS
ć CF, magnetofon, 150 mV/47 k&!
łączeniu efektów dx
więkowych, sygnały DVD/LD, D-TV, CBL/SAT oraz gniazda wej-
zewn. dekoder 150 mV/47 k&!
wszystkich kanałów są doprowadzane do S
ciowe i wyjS
ciowe dla VCR oraz magneto-
poziom sygnałów :
wyjS
cie do nagrań - magnet./MD 150 mV/1,2 k&!
kanałów przednich _ lewego i prawego. fonu/MD.
przedwzmacniacz _ wyjS
cie 2,1 V/1,2 k&!
Kolejnym przyciskiem jest TAPE/MD R
rodek płyty tylnej zajmują gniazda wyjS
cio-
subwoofer 4,0 V/1,2 k&!
MON/EXT, DECODER do odtwarzania słuchawki 0,34 V/560 &! we typu n dla sygnałów napięciowych,
Separacja kanałów dla f = 1 kHz/10 kHz 60 dB/45 dB
z magnetofonu lub minidysku. Jego ponow- którymi można sterować zewnętrzny, wielo-
Regulacja barwy dx
więku
ne naciS
nięcie powoduje przełączenie na kanałowy wzmacniacz mocy (system 5.1).
basy Ä…10 dB dla f = 50 Hz
soprany Ä…10 dB dla f = 20 kHz
zewnętrzny dekoder. Kolejnym zespołem gniazd są gniazda wyj-
Sekcja wideo
Przycisk następny, oznaczony jako S
ciowe wzmacniaczy mocy do bezpoS
re-
Typ sygnału NTSC lub PAL
A/B/C/D/E służy do wybrania jednej z grup dniego dołączenia głoS
ników. Zastosowa-
Poziom sygnału wideo (pp) 1 V/75 &!
Stosunek sygnał/zakłócenia 50 dB
(A do E) zapamiętanych stacji radiowych. no podwójny system gniazd wyjS
ciowych
Pasmo przenoszenia dla wyjS
cia
Przycisk PRESET TUNING służy do stroje- A i B do głoS
ników głównych kanału le-
monitorowego 50 Hz÷10 MHz Ä…3 dB
nia stacji lub do wybrania zapamiętanej sta- Sekcja FM wego i prawego, w postaci zacisków labo-
Zakres przestrajania 87,5÷108 MHz
cji, lecz tylko wówczas, gdy na wyS
wietla- ratoryjnych. Dla kanału centralnego oraz
Znamionowe napięcie wejS
ciowe
czu istnieje znak >. Do włączenia lub wyłą- dwóch tylnych zastosowano specjalny ro-
sygnaÅ‚ mono (S/N = 26 dB) 0,9 µV
sygnaÅ‚ stereo (S/N = 46 dB) 28 µV
czenia tego znaku jest kolejny przycisk dzaj zacisków.
SelektywnoS
ć 55 dB
PRESET/TUNING,EDIT.
Stosunek sygnał zakłócenia:
Przycisk oznaczony jako FM/AM służy do
DIN mono/stereo 75/69 dB
IHF mono/stereo 81/75 dB
zmiany pasma radiowego, a MEMORY do
Wsp. zniekształceń nieliniowych f = 1 kHz
zapamiętania odbieranej stacji.
mono/stereo 0,1/0,2%
TUNING MODE zmienia sposób wyszuki- Separacja kanałów, f = 1 kHz 48 dB
Pasmo przenoszenia 20 Hz÷15 kHz Ä…1 dB
wania stacji z automatycznego na ręczny lub
Sekcja AM
odwrotnie.
Zakres przestrajania 530/531 do 1710/1611 kHz
Drugi rząd przycisków rozpoczynają prze- CzułoS
ć użyteczna 300 µV/m
Stosunek sygnał/zakłócenia 52 dB
łączniki wyboru zestawów głoS
nikowych
Dane ogólne
przednich A lub B, a dalej są trzy gałki _ dwie
Pobór mocy (maks.) 310 W
Pobór mocy w stanie czuwania ( ndb ) 1 W
do regulacji barwy dx
więku, tonów niskich
Wymiary 435x151x391 mm
i wysokich, a trzecia do równoważenia ka-
Masa 11,2 kg
nałów _ balans. Cena 2650 zł
Rząd zamykają cztery przełączniki:
RDS MODE/FREQ _ zmieniajÄ…cy tryb
PÅ‚yta tylna
Rys. 3. Wnętrze amplitunera
nadawania na PS, PTY, RT, CT jeS
li stacja
Widok płyty przedstawiono na rys. 2.
nadaje sygnały tekstowe RDS lub częstotli- Podwójne gniazda, wejS
ciowe i wyjS
ciowe
Na płycie tylnej amplitunera umieszczono
woS
ć, na której stacja nadaje. wg standardu S-video oraz n , są dla
wiele różnego typu gniazd.
EON _ służący do wyboru typu progra- sygnałów wideo z DVD/LD, D-TV, CBL/SAT
Z lewej strony umieszczono gniazda ante-
mu (NEWS, INFO, AGFFAIRS, SPORT), oraz VCR. W tych samych rzędach umie-
nowe dla FM _ 75 &! oraz gniazdo dla ante-
który ma być automatycznie odnaleziony, szczono gniazdo wyjS
ciowe monitorowe
ny AM. Poniżej, gniazda wejS
ciowe typu
PTY SEEK MODE _ do ustawienia tune- w wersji S- d oraz n .
n do gramofonu analogowego oraz dla
ra w tryb poszukiwania informacji PTY SEEK, Wzmacniacz wyposażono dodatkowo
CD. W pobliżu tych gniazd jest zacisk uzie-
PTY SEEK START _ do odnajdywania w dwa gniazda sieciowe do dołączania in-
miajÄ…cy.
stacji radiowej nadającej program, którego nych segmentów
typ został okreS
lony w trybie PTY SEEK. zestawu.
Na końcu rzędu przełączników umieszczo-
Opis wnętrza
no gniazda wejS
ciowe, wygodne do dołącze-
nia dodatkowego x
ródła sygnału audio-wi- Wnętrze wzmacnia-
deo. Do wyboru jest gniazdo S-VIDEO, cza przedstawiono
przypominajÄ…ce miniaturowe gniazdo DIN, na rys. 3. Wzmac-
jakie dawniej stosowano w sprzęcie audio niacz konstrukcyjnie
oraz trzy gniazda typu n . podzielono na dwie
Rys. 2. PÅ‚yta tylna amplitunera
Radioelektronik Audio-HiFi-Video 4/2001
49
POZNAJEMY SPRZĘT
częS
ci: silnoprądową i słaboprądową. Ele- ciążeń 4 &! i 8 &!, zmianę współczynnika tłumienia
mentem dzielącym przestrzeń jest długi ra- w funkcji częstotliwoS
ci, przenoszenie przebiegu
diator wycięty z profilu aluminiowego, sięga- prostokątnego o częstotliwoS
ci 20 Hz i 20 kHz, tłu-
jący niemal od płyty tylnej do płyty czołowej. mienie przesłuchów między kanałami, odpornoS
ć
LR
Żeberka radiatora połączono taS
mą tłu- wzmacniacza na obciążenia o charakterze reaktan-
RL
miÄ…cÄ… drgania. cyjnym oraz przebieg regulacji barwy dx
więku. War-
Na płaskiej częS
ci radiatora od strony silno- toS
ci maksymalnej mocy wyjS
ciowej dla dwóch rezy-
prądowej umieszczono 10 tranzystorów mo- stancji obciążenia są podane w tablicy 1.
cy w obudowach TO-3 plastic dla pięciu ka- Wzrost mocy wyjS
ciowej o ponad 50% dla obciążenia
nałów mocy. Zastosowano elementy bipolar- 4 &! w stosunku do mocy dla obciążenia 8 &! jest do
ne typu 2SC4468/2SA1696 o parametrach: przyjęcia w sprzęcie tej klasy. WartoS
ci współczynni-
Rys. 4. Tłumienie przesłuchów między
UCEO = 140 V, IC = 10 A, PC = 100 W ka tłumienia (tablica 2) są na dobrym poziomie i, co jest
(TC = 25oC), fT = 20 MHz, hFE e"50 (UCEO kanałami w funkcji częstotliwoS
ci istotne, niewiele zmieniają się w funkcji częstotliwoS
ci.
= 4 V, IC = 3 A). R
wiadczy to dobrze o częstotliwoS
ci granicznej tran-
Pozostałe elementy wzmacniacza umie- zystorów zastosowanych w stopniu końcowym.
szczono na płycie drukowanej. Zasilacz za- Tłumienie przesłuchów między kanałami jest rów-
wiera duży transformator sieciowy, zaekra- nież na właS
ciwym poziomie, szczególnie przy porów-
nowany magnetycznie i taS
mą miedzianą, naniu ze wzmacniaczami stereofonicznymi o dwóch
oraz zespół prostowników z filtrem pojem- kanałach _ rys. 4. Regulatory barwy dx
więku, zgodnie
noS
ciowym (2 x 10 000 µF). Jest jeszcze za- ze współczesnymi tendencjami, dziaÅ‚ajÄ… w ograniczo-
silacz małej mocy, z osobnym transforma- nym zakresie, nie można niestety wyeliminować ich
torem w wersji bezpiecznej do zasilania z toru sygnałowego.
odbiornika sygnałów pilota. Dzięki temu Przebieg regulacji barwy dx
więku w funkcji częstotli-
możliwe jest włączanie i wyłączanie urzą- woS
ci przedstawiono na rys. 5. Przenoszenie przez
dzenia z sieci pilotem. wzmacniacz przebiegów prostokątnych o częstotliwo-
Układy o niskim poziomie sygnałów (słabo- S
ciach 20 Hz i 20 kHz przedstawiono na rys. 6a i b.
Rys. 5. Przebieg regulacji barwy dx
więku
prądowe) to oprócz częS
ci analogowej, zwiÄ…- OdpornoS
ć wzmacniacza na obciążenie o charakte-
zanej bezpoS
rednio ze wzmacniaczem mo- rze pojemnoS
ciowym jest bardzo dobra. Minimalne
a)
cy, również odbiorniki wejS
ciowych sygna- podwzbudzenia majÄ… charakter szybko gasnÄ…cy _
łów cyfrowych oraz układy z procesorami rys. 6c.
efektów przestrzennych. W tej częS
ci umie- HiFi
szczono również odbiornik radiowy _ tuner.
Pozostałe elementy związane z przełączni-
kami na płycie czołowej są na jednej dużej
płycie drukowanej, przymocowanej do prze-
Dekoder Dolby Pro Logic
dniej płyty montażowej.
Dekoduje on sygnał zapisany w standardzie Dolby Surround, charakte-
f = 20 Hz x:10ms/dz y: 5V/dz
ryzującym się czterema kanałami dx
więkowymi przy pięciu głoS
nikach.
Ta b l i c a 1. Moc wyjS
ciowa
Dekoder rozdziela sygnał wejS
ciowy na dwa kanały główne: lewy i pra-
b)
wy, kanał centralny (dialogi) i kanał głoS
ników tylnych (efekty prze-
Pwy [W]
Warunki pomiaru strzenne, tło dx
więkowe). Kanał centralny umożliwia precyzyjne usytu-
Kanał L Kanał P
owanie akcji na ekranie przy jednoczesnym szerokim planie dx
więkowym
RL = 8 &!, f = 1 kHz kanału lewego i prawego. Sygnał Dolby Surround może być odbierany
Kanały sterowane pojedynczo 83,9 83,9 z zapisanych w tym systemie taS
m wideo, płyt DVD i transmisji TV.
RL = 8 &!, f = 1 kHz Dolby Digital
Kanały sterowane razem 73,1 72,9 Dolby Digital to cyfrowy system kodowania dx
więku, przewidujący wyko-
RL = 4 &!, f = 1 kHz rzystanie kilku niezależnych kanałów audio. Zapewnia on wysterowanie
Kanały sterowane pojedynczo 133,9 133,8 pięciu kanałów: trzy przednie (lewy, S
rodkowy i prawy) oraz dwa kanały tyl-
RL = 4 &!, f = 1 kHz ne. Przewidziany jest także szósty kanał basowy (LFE) _ subwoofer. Ka-
f = 20 kHz x:10µs/dz y: 5V/dz
Kanały sterowane razem 109,0 105,3 nał ten liczony jest jako 0,1 stąd liczba kanałów w tym systemie wynosi 5,1.
c)
DTS (Digital Theater System)
T a b l i c a 2. Współczynnik tłumienia
System DTS opracowano, aby zastąpić analogową S
cieżkę dx
więkową na
taS
mie filmowej szeS
cioma kanałami dx
więku towarzyszącego, zapisane-
f [kHz] 0,1 1 5 10 15 20
go w postaci cyfrowej.
Kanał L
System kodowania DTS zapewnia odtwarzanie dx
więku z szeS
ciu S
cie-
RL = 8 &! 99,2 101,0 101,2 96,9 97,7 93,9
żek o rozdzielczoS
ci 20 bitów. Pięć kanałów jest pełnopasmowych,
a kanał szósty (LFE) dostarcza tylko efektów niskotonowych (system 5,1)
Kanał P
i ma pasmo od 20 do 120 Hz.
RL = 8 &! 88,6 89,0 90,1 90,6 87,5 84,6
Cinema DSP
Systemy Dolby Surround, Dolby Digital i DTS opracowano w celu odtwa-
RL= 8&! II 0,47µF f = 4 kHz x:10µs/dz y: 5V/dz
rzania wielokanałowego dx
więku w salach kinowych. Przy odtwarzaniu
Pomiary
tak przetworzonego dx
więku we wnętrzach mieszkalnych pojawiłyby się
zniekształcenia wynikające z innej kubatury pomieszczenia, pokrycia
Rys. 6. Przenoszenie przez amplituner
Pomiary dotyczyły wzmacniacza mocy, który
S
cian, liczby głoS
ników itp. Dlatego opracowano specjalny procesor
przebiegu prostokÄ…tnego
ma 5 jednakowych kanałów. Pomiary ogra-
dx
więku, w którym obrabiany jest sygnał kodowany w systemach Dolby
a _ o częstotliwoS
ci 20 Hz, b _ o częstotli-
niczono więc do sprawdzenia dwóch ka-
Surround lub Dolby Digital tak, aby umożliwić przeniesienie wrażeń
woS
ci 20 kHz, c _ reakcja wzmacniacza na
dx
więkowych z dużego pomieszczenia kinowego do normalnego, mie-
nałów głównych, lewego i prawego. Zmie-
obciążenie o charakterze reaktancyjnym (8 &!
szkalnego wnętrza.
rzono maksymalnÄ… moc wyjS
ciowÄ… dla ob- //0,47 µF, f = 4 kHz)
Radioelektronik Audio-HiFi-Video 4/2001