nia peptydów natriuretycznych oznacza- lewej komory (129).
ją zwiększone ryzyko wystąpienia poważ- Poziom ANP w surowicy krwi u pacjen- Dr K. Czumińska, Zakład Patologii, Katedra Nauk Klinicz-
nych incydentów sercowo-naczyniowych tów leczonych doksorubicyną może jed- nych, Wydział Medycyny Weterynaryjnej SGGW, ul. Nowo-
i ryzyko śmierci z powodu niewydolności nak pozostać prawidłowy aż do momen- ursynowska 159, 02-776 Warszawa
Taurine in dietoprophylaxis and
Tauryna w dietoprofilaktyce
dietotherapy of cats and dogs
oraz dietoterapii kotów i psów
Kulasek G.1, Lechowski R.2, Sawosz E.3, Jank M.1
" Department of Physiological Sciences,1
Department of Clinical Sciences,2 Faculty of
Gustaw Kulasek1, Roman Lechowski2, Ewa Sawosz3, Michał Jank1
Veterinary Medicine and Department of Animal
Nutrition and Feed Science, Faculty of Animal
z Katedry Nauk Fizjologicznych1 oraz Katedry Nauk Klinicznych2 Wydziału
Sciences3, Warsaw Agricultural University.
Medycyny Weterynaryjnej i Katedry Żywienia Zwierząt i Gospodarki Paszowej
Wydziału Nauk o Zwierzętach3 SGGW w Warszawie
For cats taurine is an egzogenic amino acid since
its endogenic synthesis covers only small amount
Tauryna należy do aminokwasów zawie- jących taurynę. Pokarmy roślinne, poza of daily requirements in this species. In dogs tau-
rających siarkę, ale w przeciwieństwie do małymi wyjątkami, praktycznie nie za- rine deficiency is rare. Food for cats should conta-
cystyny i metioniny występuje w organi- wierają tauryny. in 0.10 0.12% and 0.20 0.25% of taurine in dry
zmie głównie w stanie wolnym i spełnia Koty w procesie udomowiania i przez matter, in dry and moist foods, respectively. Sings of
wiele istotnych ról (1). Dla zwierząt mię- długi czas po ich udomowieniu żywiły się taurine deficiency develop slowly for several weeks or
sożernych, a szczególnie dla kota domo- głównie małymi gryzoniami, nie dopusz- months and lead to retinopathy and cardiomyopathy.
wego i w mniejszym stopniu dla psa, jest czajÄ…c do ich nadmiernego rozwoju w sie- In case of hypotaurinemia diet containing high le-
aminokwasem w znacznym stopniu eg- dliskach pierwotnego człowieka. Stężenie vel of taurine should be fed or taurine sumplement
zogennym. Endogenna synteza taury- tauryny w organizmie gryzoni jest bardzo in dose 250 500 mg BID for several weeks should
ny z aminokwasów siarkowych (cystyny wysokie i np. w tuszkach mysich wyno- be administered.
i metioniny) u kota domowego jest nie- si około 0,7%, podczas gdy w mięsie dro-
wielka i pokrywa zaledwie kilka- do kil- biowym lub wołowym tylko nieco ponad Keywords: taurine, cats, dogs, dietoprophylaxis, die-
kunastu procent zapotrzebowania zwie- 0,1% (tab. 1, 2). Żywienie kota  resztkami totherapy, review.
rzęcia na ten aminokwas. Kot traci dużo ze stołu lub przemysłowo wytwarzanymi
tauryny z moczem, podobnie jak przebiega karmami nie zawierajÄ…cymi dodatku tau-
to u innych gatunków. U kotowatych ob- ryny sprawia, że zwierzęta te coraz czę- Zapotrzebowanie kota na aminokwasy
serwuje się duże straty tauryny z kałem ściej cierpią na niedobór tego aminokwa- siarkowe, poza ich zużywaniem do syntezy
w postaci taurocholanów i tauryny wol- su. Adaptacja do niedoborowej diety, po- tauryny, jest wysokie. U tego gatunku po-
nej, ponadto dużo tego aminokwasu jest dobnie jak u człowieka, wymaga kilku- do nad 80% aminokwasów siarkowych, poza
rozkładane przez bakterie jelitowe. Ozna- kilkunastu tysięcy lat (3, 4). W tej sytuacji tauryną, jest rozkładane do pirogronianu,
cza to, że aminokwas ten należy dostar- koty są skazane na suplementację tauryną będąc z
ródłem energii, a ponadto więcej
czać z pokarmami pochodzenia zwierzę- diet przygotowywanych w domu, jak rów- aminokwasów siarkowych jest zużywane
cego i/lub w postaci preparatów zawiera- nież karm przemysłowych. na wytwarzanie okrywy włosowej i dlate-
Życie Weterynaryjne " 2005 " 80(2)
103
Prace poglÄ…dowe
Tabela 1. Średnia zawartość tauryny w niektórych su- Tabela 2. Stężenie tauryny we krwi i mięśniu półścięgnistym (m. semitendinosus) u 9-tygodniowych kociąt
rowych produktach pochodzenia zwierzęcego (2) (średnie od 4X i 4Y) karmionych półsyntetyczną dietą z dodatkiem 1500 mg tauryny/kg karmy. Krew pobiera-
no po 12 godzinach bez dostępu do karmy (9)
Zawartość tauryny
Produkt w mg/1000 g suchej masy
Próbka i sposób jej przygotowania Stężenie, µmol/l Stężenie, mg/l
produktu
Pełna krew pobrana na heparynę 477c 60
Tuszka mysia 7000
Osocze po odwirowaniu heparynizowanej krwi 59a 7
Tuńczyk z puszki 2500
Surowica ze skrzepniętej krwi bez heparyny (po 1 h) 172b 22
Mięso wołowe 1200
Mięsień półścięgnisty (na 1 kg s.m.) 9800d 1225
surowe
a d  różne litery przy średnich w kolumnie wskazują na istotne różnice przy p<0,05
Mięso jagnięce 1600
surowe
te jednoznacznie wskazują, że wiarygodne W doświadczeniu na dorosłych kotach
Mięso wieprzowe 1600
wyniki uzyskuje się przy oznaczaniu tau- wykonanym w Austrii zwierzęta żywiono
surowe
ryny w pełnej krwi. Stwierdzono jednak, karmami z puszek: kontrolną i doświad-
Mięso drobiowe 1100
że czynniki, które wywołują leukocytozę, czalną, zawierającymi odpowiednio 1930
surowe
trombocytozę zwiększają wzrost stężenia i 862 mg tauryny/kg s.m. Stężenie tauryny
Dorsz surowy 1000
tauryny w pełnej krwi bez zmiany jej stę- w osoczu kotów żywionych karmą kontrol-
żenia w osoczu. Z badań na kotach wyli- ną wynosiło 89,2 źmol/l, a po 7 tygodniach
go zapotrzebowanie kotów na nie jest oko- czono, że stężenie tauryny w pełnej krwi od przejścia na karmę doświadczalną tyl-
ło 1,5 raza wyższe niż psów (5). Doświad- może się zwiększyć w przybliżeniu o 100 ko 15,9 źmol/l (12).Wyniki te wykazały, że
czalnie wykazano, że jeśli stężenie amino- źmol/l przy wzroście liczby leukocytów karmy z puszek powinny zawierać przy-
kwasów siarkowych w diecie kota obniży o 6500/µl lub pÅ‚ytek krwi o 200000/µl. najmniej 0,2% tauryny w przeliczeniu na
się poniżej 1,5%, to rośnie zapotrzebowa- Leukocytoza i trombocytoza może być suchą masę karmy.
nie na taurynę (6). wywołana u kotów dietą ubogą w magnez Ostatnio Delaney i wsp. (13) opubli-
(<200 mg/kg s.m.; 10). kowali wyniki pomiarów stężenia taury-
Stężenie tauryny we krwi kotów i psów W innym doświadczeniu na kotach ży- ny w osoczu dużej grupy zdrowych psów
wionych dietą z dostateczną ilością tauryny (n=131) żywionych standardowymi karma-
U kota przy wystarczajÄ…cej podaży jej stężenie w osoczu wynosiÅ‚o 126 µmol/l, mi przemysÅ‚owymi. Åšrednie stężenie tau-
z dietÄ… tauryny jej stężenie w osoczu a w peÅ‚nej krwi 369 µmol/l. Nie stwierdzo- ryny w tej grupie psów wynosiÅ‚o 77 źmol/l
wynosi 150 250 µmol/l (19 31 mg/l) no wyraz
nej korelacji między jej stężeniem (9,7 mg/l) w osoczu i 266 źmol/l (33,5 mg/l)
i >300 µmol/l (38 mg/l) peÅ‚nej krwi (1 µmol w osoczu i w peÅ‚nej krwi. Po zmianie diety w peÅ‚nej krwi. U 15 psów stwierdzono
tauryny = 125 µg). Stężenie w osoczu po- na karmÄ™ bez tauryny obserwowano bar- bardzo niskie stężenie tauryny w osoczu
niżej 40 źmol/l osocza nasuwa podejrzenie dzo szybkie obniżenie jej stężenia w oso- (49 źmol/l) typowe dla niedoboru tego
jej niedoboru (<160 źmol/l pełnej krwi), zaś czu i znacznie wolniejsze w pełnej krwi; aminokwasu (14). Okazało się także, że na
wartości poniżej 10 źmol/l osocza uznawa- po 20 dniach stosowania takiej niedoboro- stężenie tauryny w osoczu i pełnej krwi nie
ne sÄ… za pewny wskaz
nik niedoboru (7). wej diety stężenie tauryny w osoczu obni- wpływa rasa psów, a czynnikiem istotnie
Sturman (8) podawaÅ‚ kotom przez żyÅ‚o siÄ™ poniżej 20 µmol/l i wykazano do- zmniejszajÄ…cym jej stężenie w peÅ‚nej krwi
długi czas dietę bez tauryny, zaś zwierzę- datnią zależność między tymi wartościa- jest wyższa zawartość włókna pokarmowe-
tom z grupy kontrolnej taką samą dietę, mi. Autorzy doświadczeń sugerowali, że go w diecie podawanej psom.
ale z dodatkiem 500 mg tauryny na kilo- u dorosłych kotów otrzymujących dosta-
gram suchej masy diety. Koty żywione die- teczną ilość tauryny z pokarmem jej stę- Zapotrzebowanie na taurynę i jej
tą z tauryną miały w osoczu i pełnej krwi żenie w pełnej krwi powinno wynosić od zawartość w pokarmach
odpowiednio 96 i 252 µmol/l tauryny, to 300 do 400 µmol/l. Krytycznym stężeniem
znaczy o okoÅ‚o 12 razy wiÄ™cej w osoczu i 7 tauryny w osoczu jest wartość 20 µmol/l, WedÅ‚ug ostatnich zaleceÅ„ koty powin-
razy więcej w pełnej krwi w porównaniu przy której pojawia się niebezpieczeństwo ny dostawać karmę zawierającą taurynę,
do kotów otrzymujących karmę bez taury- rozwoju kardio- i retinopatii (11). U kotów, w przeliczeniu na kilogram suchej masy:
ny. Autor tych doświadczeń po raz pierw- którym zmieniono żywienie na dietę bez 1200 mg w pokarmie suchym i 2000 2500
szy zwrócił uwagę, że bardziej wiarygodne tauryny jej stężenie zmniejszało się o po- mg w pokarmie wilgotnym (7, 15, 16). Tak
jest oznaczanie tauryny w pełnej krwi ze łowę po 6 tygodniach w pełnej krwi i 11 duże zapotrzebowanie wskazuje, że na-
względu na kilkakrotnie wyższe jej stężenie tygodniach w mięśniach. Powrót do die- wet diety zawierające wyłącznie pokarmy
w krwinkach niż w osoczu. Do podobnych ty z tauryną szybciej powodował wzrost mięsne mogą nie w pełni pokryć potrzeby
wniosków prowadzą wyniki doświadcze- jej stężenia w pełnej krwi (po tygodniu) zwierząt na ten aminokwas.
nia przeprowadzonego na młodych kotach niż w mięśniach (po 3 tygodniach). Wyni- Głównym z
ródłem tauryny dla kotów
żywionych dietą półsyntetyczną zawiera- ki te mogą być pomocne w przewidywa- jest mięso i ryby (tab. 1). Produkty roślin-
jącą 1500 mg tauryny/kg s.m. (tab. 2). Po- niu efektów dietoterapii tauryną. W po- ne praktycznie nie zawierają tego związ-
zostawienie świeżo pobranej krwi bez he- równaniu do innych metabolitów zmiany ku, z wyjątkiem owoców opuncji (Opuntia
paryny na 1 godzinę do chwili wystąpienia stężenia tauryny w tkankach są powolne ficus-indica L.). Badacze niemieccy wyka-
skrzepu spowodowało prawie trzykrotny i potrzeba kilku tygodni, a niekiedy miesię- zali, że w pulpie z różnych odmian owo-
wzrost stężenia tauryny w surowicy w po- cy do ich wywołania (9). Według Roude- ców opuncji znajduje się od 300 do 600
równaniu do stężenia w osoczu (9). W cza- busha i wsp. (2) stężenie tauryny w peł- mg tauryny/l (17). Niewielkie ilości tau-
sie wytwarzania skrzepu może dochodzić nej krwi u kotów nie powinno być niższe ryny znajdują się w nasionach niektórych
do częściowej hemolizy krwinek czerwo- od 150 źmol/l (19 mg/l), a u kociąt i kar- roślin strączkowych szczególnie po ich
nych lub/i przenikania tauryny z krwinek miących kotek nie niższe od 200 źmol/l przekiełkowaniu (1). Produkty te mogą
białych i czerwonych do surowicy. Wyniki (25 mg/l). być niewielkim z
ródłem tauryny, a po-
Życie Weterynaryjne " 2005 " 80(2)
104
Prace poglÄ…dowe
Tabela 3. Wpływ przetwarzania mięsa wołowego na zawartość tauryny w diecie dla kota (65) przez autoklawowanie, zaś drugą część
zamrażano. U kotów żywionych karmą
Tauryna w produkcie (mg) z puszek sterylizowanych przez autokla-
Składniki dawki Sucha masa
Ilość (g/d)
wowanie około 9% podanego w taurynie
pokarmowej (g/d)
surowe pieczone gotowane
14
C odnajdywano w 14CO2 wydychanego
powietrza, zaś w grupie kotów żywionych
Mięso wołowe 200 130 88 41 20
takÄ… samÄ… karmÄ…, ale konserwowanÄ… przez
Ryż 50 45   
zamrażanie tylko niecałe 0,1% (23). Ponie-
Olej słonecznikowy 2 2    waż enzymy własne kota, podobnie jak in-
nych gatunków ssaków w małym stopniu
Premiks min.-wit. 3 3   
rozkładają taurynę (1), wynika z tego, że
Razem 255 180 88 41 20
tauryna musiała być rozkładana przez bak-
terie przewodu pokarmowego i rozkład ten
Minimalna zawartość tauryny* 90 90 90
był prawie 100-krotnie wyższy przy kar-
Niedobór tauryny ( ) w mg/d  2  49  70
mie autoklawowanej w porównaniu do
* Wg Sturmana i Messinga (48)  500 mg w 1000 g suchej masy pokarmu karmy mrożonej.
Hipoteza o ograniczeniu jelitowowo-
nadto oligosacharydów i włókna w kar- W badaniach wykonanych w Nowej Zelan- wątrobowego krążenia tauryny wynika-
mach dla psów. dii oznaczano stężenie tauryny w różnych jącego z nasilonej aktywności mikroorga-
Rzez
niane produkty odpadowe mogą produktach mlecznych. Z produktów su- nizmów jelitowych została potwierdzo-
zawierać nawet znaczne ilości tauryny, ale chych najniższe stężenie stwierdzono w ka- na w doświadczeniach z antybiotykami.
jej przyswajalność jest niska. W jednym zeinie, więcej w proszku z pełnego mleka, Dodatki antybiotyków do karm wilgot-
z doświadczeń stwierdzono, że tauryna za- a najwięcej w proszku z serwatki, odpo- nych z puszek ograniczyły straty tauryny
warta w odpadach drobiowych była całko- wiednio 1,5, 4,5 i 19,0 mg/100 g produk- w przewodzie pokarmowym kotów (24).
wicie niedostępna dla kotów (18). W czasie tu. Stężenie tauryny w siarze krowy waha- W innym doświadczeniu tych samych au-
gotowania produktów mięsnych od kilku- ło się od 2,2 do 3,4, a w mleku od 0,1 do 1,8 torów wykazano ponadto, że koty żywione
nastu do kilkudziesiÄ™ciu procent zawartej mg/100 ml (21). W doÅ›wiadczeniu Tôrres karmami poddanymi ogrzewaniu (autokla-
tauryny ulega wypłukaniu (19). W produk- i wsp. (22) wykonanym na młodych psach wowaniu) traciły z kałem kilkakrotnie wię-
tach mięsnych pieczonych zawartość taury- samcach beagle wykazano, że dieta komer- cej tauryny niż koty karmione pokarmem
ny może być zredukowana do 50%, a w go- cyjna zawierająca jagnięcinę i ryż nasilała kontrolnym nie poddanym autoklawowa-
towanych nawet do 25% ilości wyjściowej wydalanie tauryny z moczem, ale nie mia- niu. Straty tauryny z moczem, a szczegól-
(tab. 3). Stąd w przypadku żywienia kotów ła wpływu na jej stężenie we krwi. nie tauryny wolnej, były mniejsze przy die-
mięsem, które wymaga gotowania (drobio- tach wysokobiałkowych z dużą zawartością
we, wieprzowina) lub gotowanymi rybami Rozkład tauryny w przewodzie produktów reakcji Maillarda, głównie na
może pojawić się jej niedobór. pokarmowym skutek obniżonego stężenia tauryny w oso-
W procesie termicznej obróbki lub/i dłu- czu (25). Dodatek do takich diet antybio-
gotrwałego przechowywania karm znacz- Większe zapotrzebowanie na taurynę tyków znosił różnice w wydalaniu taury-
na część aminokwasów zawartych w biał- kotów żywionych karmami wilgotnymi ny z kałem i moczem (tab. 4).
kach i występujących w stanie wolnym z puszek sterylizowanych w podwyższo-
zmienia naturalną konfigurację L w po- nej temperaturze (np. autoklawowanie) wy- Tauryna a ilość i rodzaj białka w diecie
stać D (racemizacja). Wiązanie peptydo- nika z szybszego jej rozkładu przez bakte-
we między dwoma aminokwasami w kon- rie przewodu pokarmowego oraz nasilo- Żywienie kotów pokarmem z dużą zawar-
figuracji D (D-D) lub tylko z jednym ami- nego wydalania tauryny z kałem. Rozwój tością białka (np. 60 vs. 30%) może dopro-
nokwasem D (D-L) nie są rozkładane lub tych bakterii stymulowany jest zawarto- wadzić nawet do hipotaurynemii. Wyniki
rozkładane o wiele wolniej przez enzymy ścią związków będących produktami re- doświadczeń wykazały, że karma z wyso-
ssaków wolniej niż wiązania między dwo- akcji Maillarda (powstałe w wyniku połą- ką zawartością białka (60%), szczególnie
ma aminokwasami o konfiguracji L. Tau- czenia białek z cukrami) znajdującymi się białka sojowego, obniżała stężenie taury-
ryna nie tworzy izomerów optycznych (L w karmach z puszek. Produkty reakcji Ma- ny w osoczu i w moczu, a nasilała wyda-
i D), ale w jej syntezie zużywana jest cy- illarda powstają w dużych ilościach, szcze- lanie tauryny i kwasów żółciowych z ka-
styna i metionina, które przy przetwarza- gólnie w procesie autoklawowania (kilka- łem. Autorzy tych doświadczeń sugerują,
niu i przechowywaniu karm tworzą izo- dziesiąt minut), a w mniejszym stopniu że większe wydalanie tauryny z kałem, przy
mery D (20). Izomery te nie są wykorzy- w krótkotrwałym procesie, np. ekstru- diecie zawierającej białko sojowe, było spo-
stywane do syntezy endogennej tauryny zji (wysoka temperatura i ciśnienie przez wodowane większą zawartością w soi argi-
i karmy takie powinny być wzbogacane około minutę). Większy rozkład taury- niny, która nasila uwalnianie cholecystoki-
w egzogenną taurynę. Niestabilność ami- ny w przewodzie pokarmowym zmniej- niny (CCK)  hormonu przewodu pokar-
nokwasów siarkowych w znacznym stop- sza jej reabsorpcję i pulę dostępnej taury- mowego zwiększającego wydzielanie żółci.
niu utrudnia ich bilansowanie w karmach ny w organizmie. Aminokwasy związane W tym samym doświadczeniu stwierdzono
przemysłowych o długim okresie prze- w produktach reakcji Maillarda są mniej wyższy poziom tauryny w osoczu i większe
chowywania, bowiem dieta zbilansowa- dostępne dla enzymów trawiennych zwie- jej wydalanie z kałem oraz moczem przez
na w dniu produkcji może po roku oka- rząt, przez co utrudnione jest ich trawie- kocury w porównaniu do kotek. Ponieważ
zać się niedoborową. nie i wchłanianie, natomiast stają się do- kocury i kotki zjadały taką samą ilość tau-
Białko mleka krowiego charakteryzu- skonałą pożywką dla mikroorganizmów ryny, można przypuszczać, że u kocurów
je się wysoką wartością biologiczną, jed- przewodu pokarmowego. endogenna synteza tauryny jest wyższa niż
nak niewielka zawartość tauryny w du- W jednym z doświadczeń do karmy dla u kotek (tab 5; 26).
żym stopniu ogranicza substytucję mięsa kotów dodawano taurynę znakowaną 14C, Wpływ ilości białka w karmie na stęże-
produktami mleczarskimi, np. twarogiem. a następnie połowę karmy sterylizowano nie CCK w osoczu badano na kotach, któ-
Życie Weterynaryjne " 2005 " 80(2)
105
Prace poglÄ…dowe
Tabela 4. WpÅ‚yw dodatku antybiotyków do autoklawowanych karm na wydalanie tauryny (wolnej i zwiÄ…zanej) z moczem i kaÅ‚em u kotów (µmol/d; 25)
Bez antybiotyków Antybiotyki (tetracyklina + penicylina G)
Dieta
mocz kał mocz kał
Kontrolna 96b 32a 109 24
Kontrolna, autoklawowanie 78b 49b 94 26
Kontrolna, autoklawowana + glukoza 29a 119c 88 29
Z kazeinÄ… + autoklawowanie 22a 128c 86 28
a c  różne litery przy średnich w kolumnach wskazują na istotność różnic (p<0,05)
Tabela 5. WpÅ‚yw wysokiej zawartoÅ›ci biaÅ‚ka w diecie na wydalanie kwasów żółciowych i tauryny z kaÅ‚em oraz tauryny moczem u kocurów i kotek (µmol/dzieÅ„); Å›rednie z 3
zwierzÄ…t (26)
Kwasy żółciowe w kale Tauryna w kale Tauryna w moczu
Dieta
kocury kotki kocury kotki kocury kotki
30% kazeiny 45c 36c 78c 51c* 292 260a
60% kazeiny 75b 71b 133b 78b* 148 78b
60% białka sojowego 170a 100a* 183a 117a* 164 77b*
a c  różne litery przy średnich w kolumnach wskazują na istotne różnice przy p<0,05
*  istotna różnica (p<0,05) w porównaniu do kocurów
rym podawano posiłek testowy zawierający wego, gdzie częściowo podlega procesom efektywne wchłanianie tauryny odbywa się
kazeinę lub/i białko sojowe. Po 40 100 min fermentacji. Związane z włóknem tauro- przy udziale swoistych białkowych przeno-
od podania posiÅ‚ku w osoczu wrastaÅ‚ po- cholany w znacznym stopniu sÄ… wydalane Å›ników dla tauryny lub/i ²-aminokwasów
ziom CCK 2 4-krotnie w stosunku do war- z kałem. Nasilone wydalanie kwasów żół- Koty przystosowały się do pobierania po-
tości przed posiłkiem. Jednocześnie obni- ciowych obniża poziom cholesterolu, co karmów z dużą zawartością tauryny i być
żało się stężenie tauryny we krwi, szcze- może być zjawiskiem korzystnym, ale nasi- może z tego powodu nie znaleziono w jeli-
gólnie przy stosowaniu diety z białkiem lone straty tauryny mogą doprowadzić do jej tach tego gatunku aktywnych przenośników
sojowym (27). Wcześniejsze badania wy- niedoboru. W badaniach in vitro z wysko- białkowych dla tauryny (33). Wynika stąd,
kazały, że podawany kotom CCK-8 (synte- metylowaną pektyną cytrusową wykazano, że wchłanianie tego aminokwasu u kotów
tyczny analog CCK) obniżał stężenie tau- że taurocholany w małym stopniu łączą się odbywa się najprawdopodobniej na zasadzie
ryny w osoczu proporcjonalnie do poda- z nią, w przeciwieństwie do glikocholanów prostej i ułatwionej dyfuzji. Z drugiej strony
nej dawki (28). (30). Wyniki te mogÄ… sugerować, że obec- podawanie kotom dużych iloÅ›ci ²-alaniny 
U kotów utrzymywanych na dietach ność pektyny cytrusowej w diecie kota bę- kompetencyjnego inhibitora transportu tau-
obniżających stężenie tauryny w osoczu dzie miała mały wpływ na zwiększenie strat ryny  obniża stężenie tauryny we wszyst-
stwierdzono w kale więcej białka mikro- tauryny. Ostatnio opublikowano doświad- kich tkankach (34). Nie wyklucza to wpły-
biologicznego, mierzonego iloÅ›ciÄ… kwa- czenie na kotach, którym do półsyntetycz- wu ²-alaniny na wchÅ‚anianie w jelitach, ale
su dwuaminopimelinowego (DAPA), po- nej diety doświadczalnej dodano 26% otrąb nie można także wykluczyć zwiększonych
chodzącego wyłącznie ze ścian komórek ryżowych i 500 mg tauryny. Po 8 tygodniach strat tauryny z moczem i kałem.
bakteryjnych (27). Wynika z tego, że die- w osoczu i po 22 tygodniach w pełnej krwi
ty zawierające dużo białka i/lub produk- stężenie tauryny obniżyło się do wartości Ochronne działanie tauryny przed
tów reakcji Maillarda mogą doprowadzić poniżej 40 i 200 źmol/l, odpowiednio w oso- czynnikami toksycznymi
do nadmiernego rozwoju bakterii w jelitach czu i pełnej krwi. Według autorów tego do-
(SIBO), które rozkładają taurynę i mogą świadczenia takie stężenia tauryny u kotów W pokarmach dla kotów i psów powinny
wywołać hipotaurynemię. Z kolei u psów wskazują już na jej niedobór (31). Podobne znajdować się długołańcuchowe niezbęd-
zbyt niska zawartość białka w diecie (oko- efekty uzyskano wcześniej u psów żywio- ne nienasycone kwasy tłuszczowe (NNKT)
ło 10%) obniżała stężenie tauryny we krwi nych karmą z otrębami ryżowymi (32). Jak- z rodzin n-3 i n-6. Aby zwiększyć zawartość
(29), prawdopodobnie na skutek niedobo- kolwiek jednak zawartość włókna w diecie tych kwasów w diecie, szczególnie kwasów
ru aminokwasów siarkowych potrzebnych kotów jest niewielka, to praktyczne znacze- z rodziny n-3, podajemy kotom preparaty
do jej endogennej syntezy. nie wpływu włókna na dostępność taury- ze świeżym olejem rybnym (z całych ryb)
ny z przewodu pokarmowego może doty- lub tranem (z wątrób ryb). Produkty te za-
Tauryna a włókno pokarmowe czyć pokarmów o zwiększonej zawartości wierają dużo długołańcuchowych wielonie-
włókna stosowanych w dietach niskokalo- nasyconych kwasów tłuszczowych bardzo
Na gospodarkę tauryną u kotów duży rycznych dla zwierząt otyłych oraz w die- podatnych na utlenianie (jełczenie). Wielo-
wpływ ma ilość i rodzaj włókna pokar- tach stosowanych w cukrzycy. miesięczne przechowywanie takich olejów
mowego w diecie. Część koniugatów kwa- lub karm z tymi olejami, zwłaszcza w pod-
sów żółciowych z tauryną i glicyną wiąże Wchłanianie tauryny wyższonej temperaturze przy dostępie tle-
się z rozpuszczalną frakcją włókna pokar- nu i światła, powoduje ich degradację. Zjeł-
mowego i w postaci niezmienionej dociera Tauryna jest wchłaniania w jelicie cienkim. czały tłuszcz (w postaci dodatku lub zawar-
do dalszych odcinków przewodu pokarmo- U większości badanych gatunków zwierząt ty w karmie) jest przyczyną generowania
Życie Weterynaryjne " 2005 " 80(2)
106
Prace poglÄ…dowe
Tabela 6. Wpływ zawartości tauryny w diecie na rozród kotów (wg Sturman i Messing  48* i 42**)
Tauryna w diecie dla kotek Åšrednia liczba kociÄ…t na donoszonÄ… Åšrednia liczba odchowanych kociÄ…t na
Donoszone ciąże (%)
(mg/kg s.m. diety) ciążę ciążę
0* 51 2,5 0,69
200* 68 2,8 1,28
500* 88 3,6 2,41
1000** 83 3,7 2,20
2000** 97 3,5 2,68
niedoboru tauryny przez jej suplementację wywały znacznie mniej liczne potomstwo
Tabela 7. Wpływ zawartości tauryny w diecie na za- z pokarmem jest długotrwała i wymaga kil- niż kotki żywione karmą zawierającą 500
wartość tauryny w mleku kotek karmiących (wg Stur- ku tygodni, a nawet miesięcy. Deficyt taury- mg tauryny/kg s.m. (42). Niedobór taury-
man i Messsing  48* i 42**) ny może się rozwinąć w przypadku żywienia ny u ciężarnych kotek często doprowadza
kotów dietami przeznaczonymi dla psów, do poronień i martwych urodzeń wywo-
w których znaczna część to produkty ro- łanych nieprawidłowym rozwojem mózgu
Tauryna w diecie Tauryna w mleku kotek
(mg/kg s.m. diety) (mg/l) ślinne praktycznie nie zawierające tauryny, (np. wodogłowie; 8, 43). Wyniki przedsta-
a ponadto mają na ogół mniej białka z małą wione w tabeli 6 wskazują, że kotki żywione
0* 28
zawartością aminokwasów siarkowych (cy- dietą zawierającą poniżej 500 mg tauryny
200* 70 steina, metionina), z których kot, co praw- na kilogram suchej masy diety mają o wie-
da w ograniczonych ilościach, syntetyzuje le gorsze wskaz
niki rozrodu niż zwierzęta
500* 235
jednak taurynę. Nawet przy żywieniu kotów otrzymujące 2000 mg tauryny/kg s.m. Ko-
2000** 467 produktami mięsnymi, ale wyłącznie goto- cury są mniej narażone na niedobór tau-
wanymi (wypłukiwanie tauryny), znacznie ryny, ponieważ mają zwykle wyższe stęże-
10000** 770
ogranicza się podaż tauryny (tab. 3). nie tego aminokwasu we krwi prawdopo-
Już od dawna zwracano uwagę, że nie- dobnie w wyniku wyższej jej endogennej
w organizmie reaktywnch rodników tle- dobór tauryny lub/i karnityny ma udział syntezy (26). Zakłócenia w rozrodzie sy-
nowych uszkadzających tkanki, a przede w rozwoju w stłuszczenia wątroby i otłusz- gnalizowane są najczęściej przez właści-
wszystkim wątrobę. W jednym z doświad- czenia organizmu (38). Cantafora i wsp. cieli rzadkich i cennych ras kotów. Przy-
czeń na szczurach żywionych karmą z 3% (39) przez ponad 2 lata żywili dorosłe koty czyną tych zaburzeń jest przeważnie nie-
udziałem wysoce utlenionego oleju rybne- dietą bez tauryny lub z dodatkiem 50 lub dobór tauryny w diecie.
go stwierdzono poważne uszkodzenia wą- 10 000 mg tauryny/kg karmy. Po tym okre- U kociąt niedobory tauryny objawia-
troby. Zmiany te były jednak prawie cał- sie w wątrobach kotów najwięcej lipidów ją się zahamowaniem wzrostu i niepra-
kowicie wyeliminowane, jeśli zwierzęta stwierdzono w grupie nie otrzymującej tau- widłowym rozwojem układu nerwowego.
otrzymywały równocześnie taurynę (5% ryny, a najmniej w grupie z największym Mięśnie rozwijają się wolniej, zmniejszone
diety; 35). Wcześniej w tym samym la- dodatkiem tauryny. Autorzy wnioskują, że jest ich napięcie i siła skurczu, szczególnie
boratorium wykazano, że dodatek taury- brak tauryny w diecie kotów może dopro- mięśni kończyn miednicznych. Zaburzenia
ny (5% diety) w znacznym stopniu ograni- wadzić do stłuszczenia wątroby. Ostatnio neurologiczne dotyczą przede wszystkim
czał toksyczne działanie miedzi w posta- przeprowadzone doświadczenie z odchu- wolniejszego rozwoju móżdżku (niezbor-
ci siarczanu miedziowego (od 150 do 600 dzaniem kotów nie potwierdziło użytecz- ność ruchów). Zmiany zwyrodnieniowe
mg/kg karmy; 36). ności tauryny, ale dosyć korzystnie działał gałki ocznej są zwykle symetryczne i nie-
Niektóre pobudzone komórki układu dodatek L-karnityny (40). odwracalne, a dotyczą zwyrodnienia siat-
odpornościowego wytwarzają silne utle- Niedobór tauryny u kotów prowadzi kówki, błony odblaskowej oka, tzw. ma-
niacze, np. kwas podchlorawy (HOCl), tle- zazwyczaj do zaburzeń w rozrodzie, re- katy, co prowadzi do osłabienia widzenia,
nek azotu (NO). Nadmiar tych czynników tinopatii u młodych kociąt i kardiomio- a nawet ślepoty (44, 45).
jest sprawnie neutralizowany przez taury- patii rozstrzeniowej u kotów starszych. U kotów dorosłych udało się wywołać
nę. Tauryna może chronić przed uszko- Retinopatia, kardiomiopatie, utrata słu- retinopatię, żywiąc je pokarmem z puszek
dzeniami przeszczepy narządów, np. nerki, chu rozwijają się u kotów po 3 5 mie- przeznaczonych dla wegetarian (bez suple-
serce. Uwalniany kwas podchlorawy Å‚Ä…czy siÄ…cach stosowania diety niedoborowej mentacji tauryny). W jednym z tych do-
się z tauryną i powstaje chloramina taury- w taurynę. Zaburzenia widzenia u doro- świadczeń badano 8 kotów i u 7 z nich po 2
ny o słabych właściwościach utleniających. słych kotów sygnalizują nam zwykle wła- do 11 miesiącach rozwinęła się retinopatia
Chloramina tauryny między innymi hamu- ściciele zwierzęcia, mówiąc, że kot coraz taurynozależna. U jednego kota żywione-
je wytwarzanie indukcyjnej syntazy tlen- częściej uderza głową w przeszkody lub go taką dietą przez półtora roku nie stwier-
ku azotu (iNOS), przez co chroni tkanki ma  nietrafione skoki . U dorosłych kotek dzono retinopatii, co wskazuje na różnice
przed nadmiarem NO (1, 37). niedobór tauryny jest najczęściej przyczy- osobnicze we wrażliwości na niedobór tau-
ną zaburzeń w rozrodzie. Kotki żywione ryny w diecie. Uszkodzenie siatkówki roz-
Niedobory tauryny przez wiele miesięcy karmą o zbyt niskiej poczynało się od części centralnej, a następ-
zawartości tauryny mają mniej liczne mio- nie rozprzestrzeniało się obwodowo (46).
Objawy niedoborów tauryny rozwijają ty i mniejszą liczbę żywych kociąt w mio- Myszy z uszkodzonym genem (knockout)
się powoli przez wiele tygodni  miesięcy cie (73%) niż kotki żywione dietą kontrol- odpowiedzialnym za syntezę Na-zależnego
i mogą być wynikiem niedostatecznej po- ną o wystarczającej ilości tauryny (88% ży- białkowego przenośnika tauryny przez bło-
daży tauryny w pokarmie lub nasilonego jej wych kociąt w miocie; 41). Wykazano, że ny komórkowe są ślepe, prawdopodobnie
wydalania z moczem i kałem oraz rozkładu kotki żywione dietą bez tauryny albo za- wskutek przyspieszonej śmierci komórek
bakteryjnego w jelitach. Również likwidacja wierającą 100 lub 200 mg tauryny odcho- siatkówki w wyniku ich apoptozy (47).
Życie Weterynaryjne " 2005 " 80(2)
107
Prace poglÄ…dowe
U kociąt razem z taurynozależną reti- ską zawartością białka (około 10% w suchej nież wywołane niedoborem L-karnityny,
nopatią może się również rozwinąć kar- masie), tj. takich jakie, stosuje się przy cho- a rozpoznanie różnicowe stawia się na
diomiopatia. Przyczyną tego jest niska robach nerek, po kilku miesiącach docho- podstawie wyników oznaczania stężenia
zawartość tauryny w mleku kotek (tab. 7) dzi do obniżenia stężenia tauryny we krwi, tauryny we krwi. McCarty (57) postuluje
otrzymujÄ…cych pokarm z niedoborem tego a nawet rozwoju kardiomiopatii roztrzenio- stosowanie w chorobach naczyniowo-ser-
związku. Kotki w okresie laktacji otrzymu- wej u niektórych zwierząt (u 2 psów na 17). cowych tauryny razem z magnezem. Tau-
jące pokarm niedoborowy wytwarzają mle- Autorzy tych obserwacji zalecają w takich ryna może być pomocna również w lecze-
ko zawierające zaledwie 10 20% normalnej przypadkach dodatki tauryny do diety (29). niu wspomagającym chorób nerek i cukrzy-
ilości tauryny w porównaniu do diet z do- Kardiomiopatię rozstrzeniową stwierdzono cy u psów (37).
stateczną ilością tego związku (42, 48). również u 10 szczeniąt na 124 badane rasy Długotrwały niedobór tauryny może
Kardiomiopatie są najczęstszymi cho- portugalskie psy wodne (ećo de aqua por- być przyczyną osłabienia słuchu u kotów
robami układu krążenia u kotów starszych. tugu%1łs, Portuguese Water Dogs). Wczesne (7). Można przypuszczać, że u kotów z hi-
W badaniach pośmiertnych zmiany tego rozpoznanie choroby postawiono dzięki ba- potaurynemią obniża się także wrażliwość
typu stwierdzono u 12% badanych zwie- daniu echokardiograficznemu. U badanych zmysłu powonienia. Na myszach wykaza-
rząt (49). Przy długotrwałym niedoborze szczeniąt nie stwierdzono zmian w stężeniu no, że w opuszce węchowej znajduje się kil-
tauryny w diecie rozwija się kardiomiopa- tauryny i karnityny we krwi (53). kadziesiąt razy wyższe stężenie tauryny niż
tia rozstrzeniowa. Jest ona jedną z trzech Fascetti i wsp. (54) podkreślają, że kar- w przodomózgowiu. Chemiczne uszkodze-
postaci kardiomiopatii opisywanych u ko- diomiopatia rozstrzeniowa u psów wystę- nie opuszki węchowej zmniejszało stęże-
tów. Pozostałe dwie określane są jako kar- puje rzadziej niż u kotów i na ogół dotyczy nie w niej tauryny (58). Nie prowadzono
diomiopatia przerostowa oraz restrykcyj- samic dużych ras. Już od dawna wiadomo, takich badań u kotów.
na. Kardiomiopatia rozstrzeniowa wystę- że amerykańskie cocker spaniele mają ni- U kotek i suk po usunięciu jajników jest
puje z reguły u starszych kotów, ponad skie stężenie tauryny we krwi i może to być silna tendencja do nadwagi i zwykle towa-
8 10-letnich i objawia się cechami nie- główną przyczyną rozwoju u nich kardio- rzyszy jej hipercholesterolemia oraz zwią-
wydolności przede wszystkim prawoko- miopatii rozstrzeniowej. Autorzy ci w la- zane z nią zmiany aterogenne. U myszy ży-
morowej. Obniżona kurczliwość mięśnia tach 1997 2001 w Klinice Wydziału We- wionych dietą z dużą ilością tłuszczu (15%)
sercowego sprawia, że powiększeniu ulega- terynaryjnego w Davies (Kalifornia) roz- i dodatkiem cholesterolu (1,5%) wskaz
niki
ją obydwie komory serca. Objawy klinicz- poznali 12 przypadków kardiomiopatii lipidowe wskazują na rozwój aterosklerozy.
ne obejmują przede wszystkim duszność, rozstrzeniowej u psów z niskim stęże- Równoległe podawanie tauryny z wodą do
brak apetytu i ogólne osłabienie. Kaszel jest niem tauryny (<40 źmol/l osocza lub picia znacznie ograniczało rozwój atero-
rzadkim objawem chorób serca u kotów. <150 źmol/l krwi) należące do różnych sklerozy. Brak tego typu badań u suk, u któ-
Chore koty bardzo słabo reagują na kon- ras. Wyciągają z tego wniosek, że wszyst- rych kwasy żółciowe skoniugowane są rów-
wencjonalne sposoby leczenia. Do 1987 r., kie psy, u których stwierdzono rozstrze- nież z glicyną. Obserwacje te sugerują, że
kiedy po raz pierwszy odkryto przyczyno- niową kardiomiopatie powinny być badane stosowanie dodatków tauryny i karnityny
wy związek kardiomiopatii rozstrzeniowej na stężenie tauryny we krwi, podobnie jak do diet dla kotek i dodatkowo glicyny dla
z niedoborem tauryny w diecie, choroba ta to jest zalecane od dawna u kotów. W tym suk po owariektomii jest zasadne. Wysokie
stanowiła największy procent przypadków samym zespole opublikowano ostatnio wy- stężenia tauryny lub niższe stężenia tauro-
chorób serca (50). W tym samym czasie wy- niki badań na 19 psach rasy nowofunland pironu (analog tauryny) obniżają agregację
kazano również, że dodatek tauryny do kar- (należących do prywatnych właścicieli) płytek krwi, co może mieć ochronne dzia-
my powodował całkowite cofanie się obja- w wieku od 5 miesięcy do 11,5 lat żywio- łanie przed rozwojem zmian aterogenych
wów choroby. Wraz z wprowadzeniem do nych karmami komercyjnymi. Stężenie tau- w naczyniach krwionośnych (59).
żywienia kotów pokarmów wzbogaconych ryny w osoczu krwi tych zwierząt wahało
w taurynę rola kardiomiopatii rozstrzenio- się od 3 do 228 źmol/l. U 12 psów stężenie Żywienie osieroconych kociąt
wej jako dominującej choroby układu krą- tauryny w osoczu wynosił <40 źmol/l, co
żenia znacznie zmalała, lecz problem ten można uznać za wskaz
nik deficytu taury- Kocięta odchowywane w sposób sztuczny,
jest nadal aktualny, szczególnie u zwierząt ny i, co ciekawe, wszystkie były karmione czyli pozbawione mleka matki, narażone
żywionych  resztkami ze stołu , które za- taką samą dietą składającą się z jagnięciny są na drastyczny niedobór tauryny. Doty-
wierają dużo składników pochodzenia ro- i ryżu. Podawanie przez miesiąc metioniny czy to również matek zastępczych, które
ślinnego z niską zawartością tauryny. zwiększało stężenie tauryny w osoczu do są w póz
niejszym okresie laktacji (niższe
Jednym z częstych powikłań kardiomio- wartości uznawanych za normę. W szcze- stężenie tauryny w mleku). W takich przy-
patii, w tym kardiomiopatii rozstrzeniowej, gółowych badaniach tych zwierząt wy- padkach kotki powinny otrzymywać karmę
może być choroba zatorowo-zakrzepowa. kluczono kardiomiopatię rozstrzeniową, wzbogaconą tauryną i L-karnityną. Dzia-
Objawia się ona przede wszystkim nagłym zwyrodnienie siatówki i cystynurię. Au- łanie tych dodatków odbywa się przez
porażeniem kończyn miednicznych. Typo- torzy uważają, że obniżone stężenie tau- stymulowanie wydzielania IGF-1 i insuli-
wymi objawami jest brak tętna na tętni- ryny w osoczu u psów rasy nowofunland, ny (hormony anaboliczne), co wykazano
cy udowej, bolesność kończyn, obniżona jest niższe w porównaniu z innymi rasa- w doświadczeniach na laktujących szczu-
temperatura ciała oraz silny ból w okolicy mi (55). U dwóch grup szczeniąt nowo- rzycach i maciorach (60, 61). Mleko krowie
lędz
wiowej (19). W kardiomiopatii i cho- funlandów stwierdzono zaćmę (u 7 na 8 ). zawiera niewielką zawartość tauryny, to-
robie zatorowo-zakrzepowej kotów często Szczenięta żywiono standardowymi prepa- też żywienie kociąt oparte jedynie na mle-
spotykamy się z niskim stężeniem witami- ratami mlekozastępczymi, ponieważ u suk ku krowim może być przyczyną znacznego
ny B12 i argininy we krwi (51). stwierdzono brak mleka. Autorzy tych ob- upośledzenia ich rozwoju. Kocięta osiero-
Taurynozależna kardiomiopatia rozstrze- serwacji wnioskują, że preparaty mlekoza- cone powinny otrzymywać specjalne pre-
niowa rzadziej niż u kotów jest obserwowa- stępczne dla szczeniąt tej rasy powinny za- paraty mlekozastępcze przeznaczone dla
na również u psów, szczególnie u amerykań- wierać więcej aminokwasów egzogennych, kociąt wzbogacone w taurynę, a w niedale-
skich cocker spanieli i złotych retrieverów w tym tauryny (56). kiej przyszłości również w swoiste dla ko-
(52). Ostatnio wykazano po raz pierwszy, Podobne do taurynozależnej kardio- tów oligosacharydy (62). Niektóre firmy
że u psów (beagle) żywionych dietą z ni- miopatii objawy kliniczne mogą być rów- produkują już preparaty mlekozastępcze
Życie Weterynaryjne " 2005 " 80(2)
108
Prace poglÄ…dowe
14. Elliott D.A., Marks S.L., Cowgill L.D., kass P.H., Rogers
dla kociąt z dodatkiem tauryny (63). Jeże- chętniej zjadana, lecz również strawność
Q.R.: Effect of hemodialysis on plasma amino acid con-
centrations in healthy dogs. Am. J. Vet. Res. 2000, 61, 869
li nie mamy gotowego preparatu mlekoza- białka i tłuszczu tej karmy była większa
873.
stępczego z tauryną, to powinna być ona (Kowalczyk, 2004 r.  informacja ustna).
15. Earle K.E., Smith P.M.: The effect of dietary taurine con-
dodana do pierwszego posiłku po urodze- Rogers i wsp. (64) wykazali, że koty prefe- tent on the plasma taurine concentration. Brit. J. Nutr.
1991, 66, 227 235.
niu, ponieważ oseski z
le reagujÄ… na zmianÄ™ rujÄ… dietÄ™ zawierajÄ…cÄ… metioninÄ™ (prekur-
16. Markwell P.J., Earle K.E.: Taurine: an essential nutrient for
smaku, co może być przyczyną pobierania sor tauryny) vs treoninę.
the cat. A brief review of the biochemistry, of its requ-
zbyt małych ilości pokarmu po ewentualnej W podsumowaniu można stwierdzić, irement and the clinical consequence of deficiency. Nutr.
Res. 1995, 15, 53 58.
zmianie. Jeżeli stosuje się mleko krowie, to że prawdopodobieństwo wystąpienia
17. Stintzing F.C., Schieber Carle R.: Phytochemical and nu-
obowiązkowo należy uzupełnić je tauryną niedoboru tauryny jest wysokie, szcze-
tritional significance of cactus pear. Europ. Food Res. Tech-
nol. 2001, 212, 396 407.
w ilości około 50 mg/100 ml mleka. Ho- gólnie u:
18. Odle J., Roach M., Baker D.H.: Taurine utilization by cats.
dowca powinien również jak najwcześniej  kotek w czasie ciąży i laktacji;
J. Nutr. 1993, 123, 1932 1933.
(2 3 tydzień) wprowadzić do diety surowe  kociąt w okresie wzrostu oraz kotów
19. Fuentes V.L.: Cardiomyopathy in cats. Cat Practice 1993,
15, 301 308.
mięso wołowe (wysokiej jakości) podawane w podeszłym wieku;
20. Friedman M.: Chemistry, nutrition, and microbiology of D-
w postaci zmiksowanej, homogennej pap-  kotów dorosłych żywionych pokarmami
amino acids. J. Agric. Food Chem. 1999, 47, 3457 3479.
ki wkładanej bezpośrednio do jamy ustnej z dużym udziałem twarogu, produktów 21. Woollard D.C., Indyk H.E.: The determination and distri-
bution of taurine in dairy products. Food Chem. 1993, 46,
i utrzymać dodatek tauryny. roślinnych (szczególnie preparatów sojo-
429 437.
wych) lub z dużym udziałem odpadowych
22. Tôrres C.L., Backus R.C., Fascetti A.J., Rogers Q.R.: Tau-
Suplementacja tauryny produktów zwierzęcych oraz przy poda- rine status in normal dogs fed a commercial diet associa-
ted with taurine deficiency and dilated cardiomyopathy.
waniu mięsa wyłącznie gotowanego;
J. Anim. Physiol. Anim. Nutr. 2003, 87, 359 372.
Zmiany stężenia tauryny w tkankach, w po-  kotów karmionych wyłącznie pokarma- 23. Kim S.W., Rogers Q.R., Morris J.G.: Dietary antibiotics
decrease taurine loss in cats fed a canned heat-proces-
równaniu do innych metabolitów, są po- mi wilgotnymi sterylizowanymi (pusz-
sed diet. J. Nutr. 1996, 126, 509 515.
wolne i potrzeba kilku tygodni, a niekiedy ki) bez dodatku tauryny;
24. Kim S.W., Rogers Q.R., Morris J.G.: Maillard reaction pro-
miesięcy do ich wywołania. W badaniach  kotowatych w ogrodach zoologicz- ducts in purified diets induce taurine depletion in cats which
is reversed by antibiotics. J. Nutr. 1996, 126, 195 201.
nad kinetyką zmian stężenia tauryny we nych z wymienionych poprzednio po-
25. Hickman M.A., Bruss M.L., Morris J.G., Rogers Q.R.: Die-
krwi i w mięśniach szkieletowych żywiono wodów.
tary protein source (soybean vs. casein and taurine status
koty karmą półsyntetyczną bez tauryny lub Przy stwierdzeniu niedoborów taury- affect kinetics of the enterohepativc circulation of tauro-
cholic acid in cats. J. Nutr. 1992, 122, 1019 1028.
z jej dodatkiem (1500 mg/kg s.m. karmy). ny powinno się zalecić dla kota dietę z wy-
26. Kim S.W., Morris J.G., Rogers Q.R.: Dietary soybean pro-
Zmiany stężenia tauryny przy jej braku lub starczającą zawartością tauryny (pokarmy
tein decreases plasma taurine in cats. J. Nutr. 1995, 125,
2831 2837.
ponownym uzupełnieniu karmy w taurynę mięsne), a ponadto podawać per os prepa-
27. Backus R.C., Rogers Q.R., Rosenquist G.L., Calam J., Mor-
najszybciej zachodziły w osoczu/surowicy, raty z tauryną w dawce 250 500 mg taury-
ris J.G.: Diets causing taurine depletion in cats substan-
a wolniej w pełnej krwi i mięśniach szkie- ny dwa razy dziennie przez kilka tygodni. tially elevated postprandial plasma cholecystokinin con-
centration. J. Nutr. 1995, 125, 2650 2657.
letowych. Dynamika zmian stężenia w peł- Po 4 6 tygodniach należy ponowić bada-
28. Beverly L., Kirk C., Morris J.G., Rogers Q.R.: Cholecy-
nej krwi była jednak najbardziej zbliżona nie stężenia tauryny we krwi.
stokinin injection reduce plasma taurine concentration
of cats. Waltham Symposium on Taurine and Cat Nutri-
do zmian w mięśniach szkieletowych. Przy
tion. Internat. Taurine Symp.: New Dimension on its Me-
żywieniu kotów dietą bez tauryny jej stęże- Piśmiennictwo
chanisms of Action. Perdido Beach Hilton, Orange Beach,
nie w pełnej krwi zmniejszało się o połowę
Al., Oct. 8 10, 1991.
1. Kulasek, Jank M., Sawosz E.: Biologiczna rola tauryny
29. Sanderson S.L., Gross K.L., Ogburn P.N., Calvert C., Ja-
(t½) po okoÅ‚o 6 tygodniach, a w mięśniach
u ssaków. Życie Wet. 2004, 79, 603 608.
cobs G., Lowry S.R., Bird K.A., Kochler L.A., Swanson
po około 11 tygodniach. Podanie tauryny
2. Roudebush P., Keene B.W., Mizelle H.L.: Cardiovascular
L.L.: Effects of dietary fat and L-carnitine on plasma and
disease. W: Hand M.S., Thatcher C.D., Remillard R.L.,
kotom z hipotaurynemią prowadziło do whole blood taurine concentration and cardiac function
Roudebush P. (edit.): Small Animal Clinical Nutrition.
in healthy dogs fed protein-restricted diets. Am. J. Vet.
wzrostu jej zawartości w pełnej krwi o 50%
4th ed., Mark Moris Instiute, Topeka, Kansas USA 2000,
Res. 2001, 62, 1616 1623.
(t½) po tygodniu i w mięśniach po okoÅ‚o
s. 529 562.
30. Dongowski G.: Effect of pH on the in vitro interactions
3. Broadhurst C.L.: Balanced intakes of natural triglycerides
between bile acids and pectin. Z. Lebensm. Unters. Forsch.
3 tygodniach (9). Powyższe wyniki mogą
for optimum nutrition: an evolutionary and phytochemi- A. 1997, 205, 185 192.
być pomocne w przewidywaniu efektów
cal perspective. Med. Hypotheses 1997, 49, 247 261.
31. Stratton-Phelps M., Backus R.C., Rogers Q.R., Fasceti A.J.:
dietoterapii taurynÄ…. 4. Bengmark S.: Ecoimmunonutrition: A challenge for the
Dietary rice bran decreases plasma and whole-blood tau-
third Millennium. Nutrition 1998, 14, 563 572.
rine in cats. J. Nutr. 2002, 132 (suppl.) 1745S 1747S.
Dorosłe koty żywione dietą zawierają-
5. Legrand-Defretin V.: Differences between cats and dogs:
32. Backus R.C.: Taurine deficiency of Newfouland dogs ma-
cą wyłącznie pełnowartościowe mięso nie
a nutritional view. Proc. Nutr. Soc. 1994, 53, 15 24.
intained on commercial diets. Purina Nutrition Forum.
6. O Donnell J.A, Rogers Q.R., Morris J.G.: Effect of diet on
powinny wykazywać niedoboru tauryny. Oct. 19 22, St Louis 2000.
plasma taurine in the cat. J. Nutr. 1981, 111, 1111 1116.
33. Wolffram S., Hagemann C., Schaver E.: Regression of a high
Wiele standardowych pokarmów dla ko-
7. Kirk C.A., Debraekeleer J., Armstrong P.J.: Normal cats.
affinity carrier mediated intestinal transport of taurine in
tów wzbogaca się w taurynę, niekiedy na- W: Hand M.S., Thatcher C.D., Remillard R.L., Roudebush
adult cats. Am. J. Physiol. 1991, 161, R1089 R1095.
P. (edit.): Small Animal Clinical Nutrition, 4th ed., Mark
34. Sturman J.A., Jeffrey M., Messing M.S.: Depletion of tau-
wet do 1% s.m. Tak duże wzbogacenie die-
Morris Inst. Topeka, Kansas, USA, 2000, s. 291 347.
rine levels by ²-alanine and dietary taurine restriction.
ty nie jest konieczne, ale nawet po 3-letnim
8. Sturman J.A.: Dietary taurine and feline reproduction and
Nutr. Res. 1996, 16, 789 795.
stosowaniu takiego żywienia nie zauważo- development. J. Nutr. 1991, 121, S166 S170.
35. Hwang D.F., Hour J.L., Cheng H.M.: Effect of taurine on
9. Paciorettiy L., Hickman M.A., Morris J.G., Rogers Q.R.:
toxicity of oxidized fish oil in rats. Food Chem. Tox. 2000,
no ujemnego wpływu na koty, poza nie-
Kinetics of taurine depletion and repletion in plasma,
38, 585 591.
znacznym przyhamowaniem wzrostu (42).
serum, whole blood and skeletal muscle in cats. Amino
36. Hwang D.F., Wang L.C., Cheng H.M.: Effect of taurine
on toxicity of copper in rats. Food Chem. Tox. 1998, 36,
Pokarmy przemysłowe dla kotów powin- Acids 2001, 21, 417 427.
10. Backus R.C., Howard K.A., Rogers Q.R., Morris J.G.:
239 244.
ny mieć uwidocznioną na etykiecie zawar-
Leucocytosis and thrombocytosis caused by consump- 37. Trachtman H., Sturman J.A.: Taurine: a therapeutic agent in
tość tauryny.
tion of a low magnesium and high calcium diet elevates
experimental kidney disease. Amino Acids 1996, 11, 1 13.
whole-blood taurine concentration in cats. J. Nutr. 1998,
38. Kallfeltz F.A., Dzanis D.A.: Overnutrition: an epidemic
W badaniach prowadzonych nad wpły-
128(12S), 2581S 2583S.
problem in pet animal practice? Vet. Clin. North Am. Small
wem dodatku różnych aminokwasów do
11. Trautwein E.A., Hayes K.C.: Plasma and whole blood tau- Animal Pract. 1989, 19, 433 446.
karmy puszkowej na jej walory smakowe rine concentration respond differently to taurine supple- 39. Cantafora A., Blotta I., Rossi S.S., Hofmann A.F., Stur-
mentation (humans) and depletion (cats). Z. Ernährung- man J.A.: Dietary taurine content changed liver lipids in
dla kotów stwierdzono, że zarówno test
swiss. 1995, 34, 137 142.
cats. J. Nutr. 1991, 121, 1522 1528.
wyboru, jak też akceptowalności (wyra-
12. Wagner E.: Tauringehalt im Plasma von Katzen  Einfluß
40. Ibrahim W.H., Bailey N., Sunfold G.D., Bruckner G.G.:
des Futters. Wien. Tierärztl. Mschr. 2001, 88, 226 233.
żony pobraniem karmy) były największe Effects of carnitine and taurine on fatty acid metabolism
13. Delaney S.J., Kass P.H., Rogers Q.R., Fascetti A.J.: Plasma
and lipid accumulation in the liver of cats during weight
dla karmy z dodatkiem tauryny w stosunku
and whole blood taurine in normal dogs varying size fed
gain and lost. Am. J. Vet. Res. 2003. 64, 1265 1277.
do proliny, metioniny, histydyny i argininy.
comercially prepared food. J. Anim. Physiol. Anim. Nutr.
41. Dieter J.A., Steward D.R., Haggarty M.A., Stabenfeldt
2003, 87, 236 244.
G.H., Lasley B.L.: Pregnancy failure in cats associated
Karma z dodatkiem tauryny nie tylko była
Życie Weterynaryjne " 2005 " 80(2)
109
Prace kliniczne i
Prace poglÄ…dowekazuistyczne
with long-term dietary taurine insufficiency. J. Reprod. 51. McMichael M.A., Freeman L.M., Selhub J., Rozanski E.A., 59. Della Corte L., Crichton R.R., Duburs G., Nolan K., Tip-
Fert. 1993, 47(Suppl.), 457 463. Brown D.J., Nadeau M.R., Rush J.E.: Plasma homocysteine, ton K.F., Tirzitis G., Ward R.J.: The use of taurine analo-
42. Sturman J.A., Messing J.M.: High dietary taurine effect B vitamins, and amino acid concentrations in cats with gues to investigated taurine functions and their potential
on feline tissue taurine concentrations and reproductive cardiomyopathy and arterial thromboembolism. J.Vet. In- therapeutic application. Amino Acids 2002, 23, 367 379.
60. Hu J.M., Rho J.Y., Suzuki M., Nishihara M., Takahashi M.,
performance. J. Nutr. 1992, 122, 82 88. tern. Med. 2000, 14, 507 512.
Hu J.M., Rho J.Y.: Effect of taurine in rat milk on growth
43. Sturman J.A., Lu P.: Role of feline taurine in fetal cerebel- 52. Gavaghan B.J., Kittleson M.D.: Dilated cardiomyopathy in
lar development: an immunohistochemical study. Amino of offspring. J. Vet. Med. Sci. 2002, 62, 693 698.
American Cocker Spaniel with taurine deficiency. Aust.
61. Musser R.E., Goodband R.D., Tokach M.D., Owen K.Q.,
Acids 1997, 13, 369 377.
Vet. J. 1997, 75, 862 868.
Nellsen J.L., Bloom S.A., Dritz S.S., Civis S.A.: Effects of
44. Schmidt S.Y., Berson E.L., Hayes K.C.: Retinal degenera-
53. Sleeper M.M., Henthor P.S., Vijayasarathy C., Dambach
L-carnitine fed during gestation and lactation on sow and
tion in cats fed casein. I. Taurine deficiency. Invest. Oph-
D., Bowers T., Tijskens P., Armstrong C.F., Lankford B.:
litter performance. J. Anim. Sci. 1999, 77, 3289 3295.
talmol. 1996, 15, 45 52.
Dilated cardiomyopathy in juvenile Portuguese Water
62. Kulasek G., Krzemiński R.: Oligosacharydy  funkcjonal-
45. Hayes K.C., Carey R.E., Schmidt S.Y.: Retina degenera-
Dogs. J. Vet. Intern. Med. 2002, 16, 52 62.
ny składnik pokarmów dla psów i kotów. Życie Wet. 2002,
tion associated with taurine deficiency in the cat. Scien-
54. Fascetti A.J., Reed J.R., Rogers Q.R., Backus R.C.: Taurine
77, 398 405.
ce 1995, 188, 949 951.
deficiency in dogs with dilated cardiomyopathy: 12 cases
63. Rogers Q.R., Wigle A.R., Laufer A., Castellanos V.H., Mor-
46. Leon A., Levick W.R., Sarossy M.G.: Lesion topography
(1997 2001). J. Am. Vet. Assoc. 2003, 223, 1137 1141.
ris J.G.: Cats select for adequate metionine but not thre-
and new histological features in feline taurine deficiency
55. Backus R.C., Cohen G., Pion P.D., Good K.L., Rogers Q.R.,
onine. J. Nutr. 2004, 134(8S), 2046S 2049S.
retinopathy. Exp. Eye Res. 1995, 61, 731 741.
Fascetti A.J.: Taurine deficiency in Newfoundlands fed
64. Jacobsen K.L., DePeters E.J., Rogers Q.R., Taylor S.J.: Influ-
47. Sturman J.A., Messing J.M.: Dietary taurine content
commercially available complete and balanced diets. J.
ence of stage of lactation, teat position and sequential milk
and feline reproduction and outcome. J. Nutr. 1991,
Am. Vet. Med. Asoc. 2003, 223, 1130 1136.
sampling on the composition of domestic cat milk (Felis
121, 1195 1203.
56. Ranz D., Gutbrod F., Eule C., Kienzle E.: Nutritional opa- catus). J. Anim. Physiol. Anim. Nutr. 2004, 88, 46 58.
48. Heller-Stilb B., von Roeyen C., Rascher K., Hartwig H.G.,
cities in two litters of Newfoundland dogs. J. Nutr. 2002,
65. Kulasek G., Lechowski R., Sawosz E.: Znaczenie tauryny
Hut A., Seeliger M.W., Warskulat U., Haussinger D.: Di-
132(6S), 1688S 1689S.
w żywieniu kotów. Magazyn Wet. 1996, 6, 134 139.
sruption of the taurine transporter gene (taut) leads to re-
57. McCarty F.M.: Complementary vascular-protective ac-
tinal degeneration in mice. FASEB J. 2002, 16, 231 233.
tions of magnesium and taurine: a rationale for magne-
49. Bond B.R., Fox P.R.: Advances in feline cardiomyopathy.
sium taurate. Med. Hypotheses 1996, 46, 89 100.
Vet. Clin. North Am. 1984, 14, 1021 1038.
Prof. dr hab. G. Kulasek, Katedra Nauk Fizjologicznych, Wy-
50. Morris J.G., Rogers Q.R., Pacioretty L.M.: Taurine: an essen- 58. Brittebo E.B., Eriksson C.: Taurine in the olfactory sys-
dział Medycyny Weterynaryjnej SGGW, ul. Nowoursynow-
tial nutrient for cats. Waltham Symposium 19  Health, Nu- tem: effects of olfactory toxicant dichlorbenil. NeuroTo-
tritional and Disease in Clinical Practice, 16 22, 1990. xicol. 1995, 16, 271 280. ska 159, 02-776 Warszawa