Prace oryginalne (Original articles)
Pediatria Współczesna. Gastroenterologia, Hepatologia i Żywienie Dziecka 2009, 11, 2, 69-72
ISSN 1507-5532
Copyright © 2009 Almamedia
Porównanie deklarowanej i rzeczywistej masy ciała młodzieży
Adolescents self-reported and measured weight
Małgorzata Gajewska, Lucyna Gromulska
Narodowy Instytut Zdrowia Publicznego  Państwowy Zakład Higieny w Warszawie
ADRES DO KORESPONDENCJI: Dr n. med. Małgorzata Gajewska
ul. Chocimska 24; 00-791 Warszawa
tel. [phone]; e-mail: [e-mail]
STRESZCZENIE Wprowadzenie: Narastający problem nadwagi i otyłości obliguje do regularnego monitorowania stanu odżywienia różnych grup ludności. Szczególną
grupę stanowi młodzież w okresie dojrzewania, pozostająca pod znacznym wpływem różnych wzorców kulturowych. Istotną rolę w postrzeganiu własnej
sylwetki przez młodzież odgrywają media, które  prezentując znane osoby ze świata mody czy filmu  utrwalają w opinii odbiorców wzorzec  idealnej
szczupłej lub wręcz chudej sylwetki kobiecej oraz mocno umięśnionej sylwetki męskiej. W efekcie takiego oddziaływania ważnym problemem dla wielu
nastolatków obu płci staje się, często nieadekwatna do rzeczywistości, samoocena obrazu własnego ciała.
Cel pracy: Głównym celem pracy była ocena zadowolenia z własnej masy ciała oraz porównanie deklarowanej i zmierzonej masy ciała uczniów.
Materiał i metody: Badaniem objęto 117 uczniów w wieku 12-13 lat. W pierwszej części badania uczniowie odpowiadali na pytania, zawarte w kwestiona-
riuszu, dotyczące postrzegania własnej masy ciała, a w drugiej części byli poddani badaniom antropometrycznym. Obliczenia statystyczne przeprowadzo-
no przy użyciu testu Ç2 oraz jednoczynnikowej analizy wariancji (ANOVA). W celu okreÅ›lenia siÅ‚y zwiÄ…zku miÄ™dzy zmiennymi obliczono współczynnik kore-
lacji Pearsona.
Wyniki: Niemal 48% ankietowanych akceptowało wielkość swojej masy ciała, według 36,9% była ona za duża, a 15,4% uczniów stwierdziło, że ich
masa ciała jest za mała. Wśród osób które zadeklarowały znajomość swojej masy ciała, jedynie 4,8% uczniów podało jej prawidłową wartość, ponad
21% ankietowanych zawyżyło faktyczną wielkość swojej masy ciała, a niemal 74% zaniżyło jej wartość. Generalnie młodzież zaniżała wartość swojej
masy ciała (średnio o 2,5ą4,1kg), przy czym w większym stopniu zaniżały swoją masę ciała dziewczęta (średnio o 3,1ą 4,4 kg) niż chłopcy (średnio
o 2,1Ä…3,9kg).
Wnioski: Przy porównywaniu wyników badań dotyczących stanu odżywienia młodzieży należy zwrócić szczególną uwagę na zastosowaną w nich meto-
dykę pomiarów, gdyż istnieją znaczne rozbieżności między subiektywnie określaną i rzeczywistą masą ciała nastolatków. Większość młodzieży ma tenden-
cję do zaniżania wartości swojej rzeczywistej masy ciała, co w efekcie, w badaniach opierających się na samoocenie wskaz
ników antropometrycznych, może
prowadzić do niedoszacowania skali zjawiska nadwagi zarówno wśród dziewcząt, jak i wśród chłopców.
Słowa kluczowe: samoocena masy ciała, zmierzona masa ciała, BMI, młodzież
ABSTRACT Introduction: Increasing problem of overweight and obesity justifies the need to monitor nutrition status of different groups of people. Adolescents in the
puberty period are strongly influenced by different cultural factors e.g. media which promote ideal look by presentation of celebrities and other role models.
Ideal look for women is thin or even skinny an for men  muscular. As a result many adolescents may have problem with adequate perception of their look
which reflects self-esteem concerning body.
The aim of the study was the evaluation of students weight satisfaction and comparison of their self-reported and measured weight.
Material and methods: The participants of this study were 117 students aged 12-13 years. Firstly students were asked to fill questionnaire, secondly their
height and weight were measured. Statistical methods used in this study were Ç2 test, ANOVA and Pearson s correlation coefficient.
Results: Almost 48% of students approved of their weight, for 36,9% their weight was too big and for 15,4% of respondents it was too small. Only 4,8% of
students, who declared knowing their weight, reported it correctly, whilst 21% of students overestimated their weight and almost 74% underestimated
their weight. Adolescents generally underreport their weight approximately 2,5Ä…4,1 kg. Girls were more likely to underestimated their weight than boys
(3,1Ä…4,4 vs. 2,1Ä…3,9 kg).
Conclusion
There are significant differences between adolescents self-reported and measured weight what means it should be paid special attention when comparing
results of adolescents nutrition status studies. Most of adolescents underestimated their actual weight what can lead to incorrect estimation of numbers of
overweight girls as well as boys when relying on self-reported data.
Key words: self-reported weight, measured weight, Body Mass Index, adoloscent
Szczególną grupę osób stanowi młodzież w okresie
Wprowadzenie
dojrzewania (6, 7). Nastolatki, będąc dopiero na etapie
Narastający w ciągu ostatnich dziesięcioleci problem kształtowania własnego systemu wartości, pozostają pod
nadwagi i otyłości obliguje do regularnego monitorowa- znacznym wpływem różnych wzorców kulturowych z bliż-
nia stanu odżywienia różnych grup ludności (1). W części szego i dalszego otoczenia (8, 9). Istotną rolę w postrze-
prac, dotyczących zarówno dorosłych, jak i dzieci, ocenę tę ganiu własnej sylwetki przez młodzież odgrywają media
przeprowadza siÄ™ na podstawie samooceny wzrostu i masy (10). Telewizja, prasa, reklama wizualna, prezentujÄ…c znane
ciała osób badanych (2-4). Jak pokazują jednak badania osoby ze świata mody czy filmu, utrwalają w opinii odbior-
porównawcze, metoda ta może być obarczona błędem, ców wzorzec  idealnej szczupłej lub wręcz chudej sylwetki
a jego wielkość zależy od wieku, płci oraz faktycznej wyso- kobiecej oraz mocno umięśnionej sylwetki męskiej. W efek-
kości i masy ciała badanych osób (5). cie takiego oddziaływania ważnym problemem dla wielu 69
Gajewska M., Gromulska L.
Adolescents self-reported and measured weight Pediatr. Współcz. Gastroenterol. Hepatol. Żywienie Dziecka 2009, 11, 2, 69-72
nastolatków obu płci staje się percepcja obrazu własnego
Wyniki
ciała. Brak akceptacji własnej sylwetki może z kolei prowa-
dzić do niskiej oceny własnej wartości odbiorcy, izolowania W wyniku przeprowadzonych pomiarów antropome-
się od grupy rówieśniczej, a także do podejmowania ryzy- trycznych stwierdzono, że średnia wartość wskaz
nika BMI
kownych dla zdrowia zachowań w celu rozwiązania odczu- zbadanych uczniów była podobna u chłopców i dziew-
wanego problemu (11, 12). czÄ…t (odpowiednio 20,3 kg/m2 i 20,2 kg/m2) (tab. I). War-
tości prawidłowe wskaz
nika masy ciała miało 43,6% chłop-
ców i 54,5% dziewcząt. Nadwagą lub otyłością w zbadanej
Cel pracy
grupie dzieci (BMI>90 centyla) charakteryzowało się 21%
Głównym celem pracy była ocena zadowolenia z wła- chłopców i 20% dziewcząt, zaś niedobór masy ciała wystę-
snej masy ciała oraz porównanie subiektywnie postrzeganej pował jedynie u chłopców i dotyczył 8% zbadanych.
i obiektywnie zmierzonej masy ciała zbadanych uczniów. W badaniu ankietowym prawie 75% zbadanych uczniów
stwierdziło, że zna masę swojego ciała. Częściej taką opi-
nię wyrażali chłopcy (80,7%) niż dziewczęta (68,5%), ale nie
Materiał i metody
były to różnice istotne statystycznie (tab. II).
Badanie przeprowadzono w 2008 roku wśród Niemal 48% ankietowanych akceptowało wielkość
117 uczniów (53,8% chłopców i 46,2% dziewcząt) klas szó- swojej masy ciała, według 36,9% była ona za duża, a 15,4%
stych w wieku 12-13 lat z warszawskiej szkoły podstawo- uczniów stwierdziło, że ich masa ciała jest za mała. Nie
wej. W pierwszej części badania uczniowie odpowiadali na zanotowano istotnych różnic między dziewczętami i chłop-
pytania, zawarte w specjalnie skonstruowanym kwestiona- cami w tej kwestii (tab. III).
riuszu, dotyczące postrzegania własnej masy ciała, a w dru- Porównanie średnich wartości masy ciała otrzymanych
giej części byli ważeni i mierzeni w gabinecie lekarskim. na podstawie deklaracji uczniów oraz masy ciała zmierzo-
Pomiarów masy ciała (z dokładnością do 0,1 kg) oraz wyso- nej w trakcie pomiarów antropometrycznych wykazało
kości (z dokładnością do 0,5 cm), dokonano przy użyciu istotne różnice między tymi wielkościami (tab. IV). Zazwy-
wagi lekarskiej. Na tej podstawie, w oparciu o opracowa- czaj młodzież zaniżała wartość swojej masy ciała średnio
ne w Instytucie Matki i Dziecka w Warszawie tabele wskaz
- o 2,5 kg, przy czym w większym stopniu zaniżały swoją
ników rozwoju somatycznego dzieci i młodzieży warszaw- masę ciała dziewczęta (średnio o 3,1 kg) niż chłopcy (śred-
skiej, obliczono rozkłady centylowe wskaz
nika BMI (Body nio o 2,1 kg).
Mass Index) zbadanych dzieci (13). Obliczenia statystyczne Na podstawie wielkości obliczonego w pracy współ-
przeprowadzono przy użyciu testu Ç2 dla zmiennych jako- czynnika korelacji Pearsona stwierdzono wystÄ™powanie sil-
ściowych oraz jednoczynnikowej analizy wariancji (ANOVA) nej zależności między deklarowaną i zmierzoną masą ciała
dla porównania wartości średnich. W celu określenia siły zbadanych uczniów.
związku między zmiennymi obliczono współczynnik kore- W porównaniu z wynikami uzyskanymi w trakcie
lacji Pearsona. pomiarów antropometrycznych, dane zawarte w ankietach
TABELA I: Średnia arytmetyczna, odchylenie standardowe oraz rozkład centylowy wskaz
nika BMI (Body Mass Index) zbadanych uczniów (wyniki uzyskane na
podstawie pomiarów)
TABLE I: Mean, standard deviation and percentile value of students BMI (results from measurements)
Centyle/Percentile
Åšrednia arytmetyczna Odchylenie standardowe
Mean [kg/m2] Standard deviation [kg/m2]
<3 3-10 10-25 25-75 75-90 90-97 >97
Chłopcy / Boys (N=63)
20,3 4,1 3,2 4,8 9,7 43,6 17,7 12,9 8,1
Dziewczęta / Girls (N=54)
20,2 3,2   5,5 54,5 20,0 9,1 10,9
N  liczba studentów/number of students
TABELA II: Znajomości własnej masy ciała w opinii uczniów (odsetki TABELA III: Opinie uczniów na temat postrzegania wielkości własnej masy
uczniów) ciała (odsetki uczniów)
TABLE II: Students awareness of their actual weight (percentiles) TABLE III: Students opinions of self-reported weigh (percents)
 Czy wiesz ile ważysz? Razem Chłopcy Dziewczęta  Moja masa ciała jest: Razem Chłopcy Dziewczęta
 Do you know your weight? Total Boys Girls  My weight is: Total Boys Girls
Tak/Yes 74,8 80,7 68,5 za mała/too small 15,4 17,3 13,2
Nie/No 25,2 19,3 31,5 odpowiednia/adequate 47,7 44,8 50,9
Razem/Total 100,0 100,0 100,0 za duża/too big 36,9 37,9 35,9
Razem/Total 100,0 100,0 100,0
70
Gajewska M., Gromulska L.
Pediatr. Współcz. Gastroenterol. Hepatol. Żywienie Dziecka 2009, 11, 2, 69-72 Porównanie deklarowanej i rzeczywistej masy ciała młodzieży
TABELA IV: Porównanie średnich wartości deklarowanej i zmierzonej masy ciała zbadanych uczniów
TABLE IV: Comparison of means students self-reported and measured weight
Subiektywna masa ciała/Self-reported weight Zmierzona masa ciała/Measured weight
d Ä… SD [kg] r
średnia ą SD/mean ą SD [kg] średnia ą SD/mean ą SD [kg]
Ogółem/Total (N=84) 44,6ą7,0 47,1ą8,51 -2,5ą4,1 0,88
Chłopcy/Boys (N=47) 44,2ą7,6 46,3ą9,02 -2,1ą3,9 0,90
Dziewczęta/Girls (N=37) 45,1ą6,4 48,1ą7,93 -3,1ą4,4 0,83
d  różnica między wartościami subiektywnej i zmierzonej masy ciała/difference between self-reported and measured weigh
SD  odchylenie standardowe/standard deviation
r  współczynnik korelacji Pearsona/Pearsons correlation coefficient
1-3
 różnica istotna statystycznie (p<0,05) między warościami subiektywnej i zmierzonej masy ciała/ statistically significant difference (p<0,05) between self-reported and measured weigh
TABELA V: Odsetki uczniów, którzy w ankiecie zawyżyli lub zaniżyli wielkość swojej masy ciała w porównaniu z danymi uzyskanymi w trakcie pomiarów
TABLE V: Percents of students who overestimated or underestimated self-reported weight in comparison to measured weight
Deklarowana masa ciała/Self-reported weigh Razem/Total N=84 Chłopcy/Boys N=47 Dziewczęta/Girls N=37
Większa od zmierzonej/Bigger than measured weight 21,4 21,3 21,6
Taka sama jak zmierzona/The same as measured weight 4,8 6,4 2,7
Mniejsza od zmierzonej/Smaller than measured weight 73,8 72,3 75,7
Razem/Total 100,0 100,0 100,0
TABELA VI: Różnice między średnimi wartościami deklarowanej i rzeczywistej masy ciała w dwóch grupach uczniów: zawyżających i zaniżających swoją masę
TABLE VI: Differences in means between self-reported and measured weight in two groups of students: overestimating and underestimating their weight
Uczniowie/Students Razem/Total Chłopcy/Boys Dziewczęta/Girls
N dÄ…SD [kg] N dÄ…SD [kg] N dÄ…SD [kg]
Zawyżający rzeczywistą masę ciała 18 1,5ą1,2 10 2,1 ą 1,31 8 0,7ą0,41
Overestimating aktual weight
Zaniżający rzeczywistą masę ciała 62 3,8ą4,1 34 3,4ą3,7 28 4,3ą4,6
Underestimating aktual weight
d  różnica pomiędzy średnimi wartościami deklarowanej i zmierzonej masy ciała/difference in means of self-reported and measured weigh
1
 różnice między grupami chłopców i dziewcząt statystycznie istotne (p<0,05)/statistically significant differences among boys and girls (p<0,05)
wykazały, że wśród osób które zadeklarowały znajomość nadmiernej masy ciała wśród ankietowanych uczniów była
swojej masy ciała, jedynie 4,8% uczniów podało jej prawi- większa, niż u rówieśników zbadanych przez innych auto-
dłową wartość (z dokładnością ą1 kg). Ponad 21% ankie- rów (14-16). Nadwaga lub otyłość (BMI powyżej 90 centyla)
towanych zawyżyło faktyczną wielkość swojej masy ciała, dotyczyły bowiem co piątego zbadanego chłopca i dziew-
a niemal 74% zaniżyło jej wartość (tab. V). czyny. Co istotne, około 18% ankietowanych chłopców
W tabeli VI przedstawiono różnice między subiektywnie i 20% dziewcząt znalazło się także w grupie osób mających
postrzeganą a rzeczywistą masą ciała w dwóch grupach tendencję do nadwagi (wartości BMI między 75 i 90 centy-
zbadanych uczniów: zawyżających w ankiecie swoją rze- lem), a więc zagrożonych nadwagą i otyłością.
czywistą masę ciała oraz zaniżających jej wartość. Ucznio- Przeprowadzone badania wykazały, że większość mło-
wie zawyżający swoją masę ciała zwiększali jej wartość dzieży interesuje się wielkością swojej masy ciała, swoje
średnio o 1,5 kg. W znacznie większym stopniu zawyżali zadowolenie z niej wyrażała jednak tylko połowa uczniów.
masę ciała chłopcy (średnio o 2,1 kg) niż dziewczęta (śred- Około 15% ankietowanych stwierdziło, że ich masa ciała
nio o 0,7 kg). Z kolei średnia wielkość, o którą uczniowie jest za mała, a ponad dwukrotnie więcej (37%) uważało,
zaniżali swoją masę ciała, nie różnicowała w stopniu zna- że waży za dużo. Zbliżone wyniki uzyskały Kołoło i Woyna-
czącym obu płci i wyniosła 3,4 kg w przypadku chłopców rowska, jednak w badaniu tych autorek dziewczęta istot-
oraz 4,3 kg w odniesieniu do dziewcząt. nie częściej niż chłopcy uważały się za zbyt grube i znacz-
nie rzadziej w porównaniu z chłopcami za zbyt szczupłe
(14). W niniejszym badaniu nie stwierdzono istotnych róż-
Omówienie
nic pomiędzy przedstawicielami obu płci w odniesieniu do
Ograniczenie tej pracy stanowi fakt, że badanie doty- postrzegania własnej masy ciała. Liczne badania wskazują,
czyło populacji uczniów klas szóstych tylko jednej war- że nastolatki nieakceptujące wielkości swojej masy ciała
szawskiej szkoły podstawowej. Traktując jednak to badanie częściej skłonne są do podejmowania różnych, także tych
jako wstępne można stwierdzić, że częstość występowania niekorzystnych dla zdrowia, działań w kierunku jej zmiany 71
Gajewska M., Gromulska L.
Adolescents self-reported and measured weight Pediatr. Współcz. Gastroenterol. Hepatol. Żywienie Dziecka 2009, 11, 2, 69-72
2. Stan zdrowia ludności Polski w 2000 r. Główny Urząd Statystyczny,
(m.in. 11, 14). Konieczne wydaje się więc regularne moni-
Warszawa 2006.
torowanie zachowań zdrowotnych młodzieży oraz opra-
3. Mokdad A.H., Bowman B.A., Ford E.S. i wsp.: The continuing epide-
cowanie strategii umożliwiających przeciwdziałanie nieko-
mics of obesity and diabetes in the United States. JAMA, 2001, 286,
rzystnym dla zdrowia zachowaniom, zwiÄ…zanym z kontro-
1195-1200.
lowaniem masy ciała.
4. Kautianen S., Rimpela A., Vikat A., Virtanen S.M.: Secular trends in
overweight and obesity among Finnish adolescents in 1977-1999. Int.
Jak podkreśla Rovia, zasadniczo młodzież nie posia-
J. Obes., 2002, 26, 544-552.
da wystarczajÄ…cej wiedzy na temat odpowiedniej dla ich
5. Sherry B., Jefferds M.J., Grummer-Strawn L.M.: Accuracy of adole-
wieku i wzrostu masy ciała (17). Ankietowani uczniowie
scent self-report of high and weight in assessing overweight status.
mieli również niewielką wiedzę na temat swojej rzeczywi-
Arch. Pediatr. Adolesc. Med., 2007, 161, 1154-1161.
stej masy ciała lub też celowo nie podawali jej prawidło-
6. Jopkiewicz A., Suliga E.: Biologiczne podstawy rozwoju człowieka,
wej wartości. Tylko niecałe 5% spośród zbadanych uczniów
Ośrodek Kształcenia i Doskonalenia Kadr Instytutu Technologii Eksplo-
atacji w Radomiu. Wydział Pedagogiczny Wyższej Szkoły Pedago-
podało w ankiecie swoją faktyczną masę ciała.
gicznej w Kielcach, Radom-Kielce 1998.
Wyniki wielu badań sugerują, że osoby charakteryzują-
7. Przetacznik-Gierowska M., Tyszkowa M.: Psychologia rozwoju czło-
ce się nadwagą lub otyłością częściej zaniżają wielkość swej
wieka. Zagadnienia ogólne. Wydawnictwo Naukowe PWN, Warsza-
masy ciała w porównaniu z osobami o prawidłowej masie
wa 2004.
ciała (m.in. 18-20). Można zatem podejrzewać, że stwier-
8. Jeżewska-Zychowicz M.: Zachowania żywieniowe i ich uwarunkowa-
dzony w badaniu tak duży odsetek ankietowanych, który
nia. Wydawnictwo SGGW, Warszawa 2007.
zniżył rzeczywistą wielkość swojej masy ciała, był wynikiem 9. McCabe M.P., Riccardelli L.A.: A longitudinal study of body image and
strategies to lose weight and increase muscles among children. J. App.
występowania problemu z nadmierną masą ciała u znacz-
Develop. Psychol., 2005, 26, 559-577.
nej liczby zbadanych uczniów. Stwierdzona w pracy śred-
10. Ricciardelli L.A., McCabe M.P.: Self-esteem and negative affect as
nia różnica między subiektywnie ocenioną a rzeczywistą
moderators of sociocultural influences on body dissatisfaction, stra-
masą ciała zbadanych uczniów wyniosła 2,5 kg i nie różni-
tegies to decrease weight, and strategies to increase muscles among
ła się znacząco od wartości opublikowanych przez innych
adolescent boys and girls. Sex Roles, 2001, 44, 189-207.
autorów (19-21). 11. Ziółkowska B.: Anoreksja od A do Z. Wydawnictwo Naukowe Scholar,
Warszawa 2005.
Zdaniem McCabe i wsp. próby zaniżania masy ciała
12. Rapacka E., Kowalczyk E., Błaszczyk J. i wsp.: Nadmierna masa ciała
z podobną częstością podejmują dziewczęta jak i chłopcy,
problemem wieku rozwojowego. Żyw. Człow. Metabol., 2005, 32,
ale jednocześnie wśród chłopców, zdecydowanie częściej
supl, 1, cz, 2, 776-779.
niż wśród dziewcząt, zaznacza się także potrzeba popra-
13. Palczewska I, Niedz
wiecka Z.: Wskaz
niki rozwoju somatycznego dzieci
wy swojej sprawności fizycznej i rozbudowywania masy
i młodzieży warszawskiej. Med. Wieku Rozw., 2001, 2, supl 1, 52-53.
mięśniowej (9). Faktem jest, że w okresie dojrzewania
14. Kołoło H., Woynarowska B.: Samoocena masy ciała i odchudzanie się
młodzieży w okresie dojrzewania. Przegl. Pediatr., 2004, 34, 196-201.
chłopcy wykazują większą aktywność fizyczną w porów-
15. Kolarzyk E., Helbin J., Kwiatkowski J. i wsp.: Ocena wskaz
ników
naniu z dziewczętami, jednak aktywność ta nierzadko
wagowo-wzrostowych dzieci krakowskich w wieku 6-14 lat. Prob. Hig.
podyktowana jest chęcią upodobnienia budowy własne-
Epidemiol., 2007, 88, 336-342.
go ciała do sylwetki atletycznie zbudowanego idola czy
16. Szponar L., Sekuła W., Rychlik E. i wsp.: Badania indywidualnego spo-
kolegi (22, 23). Przeprowadzone analizy wykazały rów-
życia żywności i stanu odżywienia w gospodarstwach domowych.
nież, że chłopcy w znacznie większym stopniu niż dziew-
Prace IŻŻ, Warszawa 101, 2003.
częta zawyżali rzeczywistą masę swojego ciała (2,1 vs.
17. Rovia R.F., Pons I.F., Martinez M.I. i wsp.: Self-reported versus measu-
red height, weight and body mass index in Spanish Mediterranean
0,7 kg). Nie ulega wątpliwości, że zwiększanie aktywności
teenagers: Effects of ganger, age and weight on perceptual measures
fizycznej jest pozytywnym zjawiskiem, zwłaszcza w dobie
of body image. Ann. Nutr. Metabol., 2002, 46, 68-72.
upowszechniającego się sedentarnego trybu życia wśród
18. Hills A.P.: A comparison of self-reported and measured height, weight
dzieci i młodzieży, jednak wzrost aktywności fizycznej
and BMI in Australian adolescents. Aust. N. Zeal. J. Publ. Health, 2002,
mający przede wszystkim na celu poprawę umięśnienia
26, 473-478.
ciała zwiększa także ryzyko podejmowania przez mło- 19. Tsigilis N.: Can secondary school students self-reported measures of
height and weight be trusted? An effect size approach. Eur. J. Publ.
dzież działań szkodliwych dla ich zdrowia, takich jak na
Health, 2006, 16, 532-535.
przykład niekontrolowane spożywanie odżywek czy
20. Brener N.D., McManus T., Galuska D.A. i wsp.: Reliability and validi-
nawet steroidów anabolicznych (24, 25).
ty of self-reported height and weight among high school students. J.
Adolesc. Health, 2003, 32, 281-287.
21. Strauss R.S.: Comparison of measured and self-reported weight and
Wnioski
height in cross-sectional sample of young adolescents. Int. J. Obes.,
1999, 23, 904-908.
Istnieją znaczne rozbieżności między subiektywnie
22. Addressing the socioeconomic determinants of healthy eating habits
określaną i rzeczywistą masą ciała nastolatków. Większość
and physical activity levels among adolescents, WHO/HBSC forum
młodzieży ma tendencję do zaniżania wartości swojej rze-
2006. WHO 2006, http://www.euro.who.int/Document/e89375.pdf.
czywistej masy ciała, co w efekcie, w badaniach opierają-
23. Botta R.A.: For your heath? The relationship between magazine
cych siÄ™ na samoocenie wskaz
ników antropometrycznych,
reading and adolescents body image and eating disturbances, Sex
może prowadzić do niedoszacowania skali zjawiska nad- Roles, 2003, 48, 389-399.
wagi zarówno wśród dziewcząt, jak i wśród chłopców. Przy 24. Hoffman J.R., Faingenbaum A.D., Ratamess N.A. i wsp.: Nutritional
supplementation and anabolic steroid use in adolescents. Med. Scien-
porównywaniu wyników badań dotyczących stanu odży-
ce Sports Exercise, 2008, 40,15-24.
wienia młodzieży należy więc zwrócić szczególną uwagę
25. Alison E.F., Austin S.B., Camargo C.A. i wsp.: Exposure to the mass
na zastosowanÄ… w nich metodykÄ™.
media, body shape concerns, and use of supplements to impro-
ve weight and shape among male and female adolescents. Pediatr.,
2005, 116, 214-220.
Piśmiennictwo
1. The challenge of obesity in the WHO European Region and the strate-
Wpłynęło do Redakcji: 2009-06-01. Zaakceptowano do druku: 2009-06-15.
gies for response. (red.) F. Branca, H. Nikogosian, T. Lobstein. WHO,
Konflikt interesów: nie zgłoszono
Kopenhaga 2007.
72