Forum Czytelników Forum Czytelników F o r u m C z y t e l n i k ó w Forum Czytelników F o r u m C z y t e l n i k ó w Licznik telefoniczny L i c z n i k t e l e f o n i c z n y Licznik telefoniczny L i c z n i k t e l e f o n i c z n y z wyświetlaczem LED z w y ś w i e t l a c z e m L E D z wyświetlaczem LED z w y ś w i e t l a c z e m L E D Miesięczne opłaty za telefon niejednokrotnie strukcji miało wpływ zastosowanie układu logu skróconym układów logicznych CMOS stanowią spory procent budżetu domowego. scalonego CD4033 jako IC2. Posiada on serii 4000 z EdW11,12/97 oraz 1-3/98). In- Po otrzymaniu rachunku telefonicznego wie- w swej strukturze zarówno licznik dziesiętny, nymi słowy, częstotliwość wewnętrznego ge- lu się dziwi, skąd się biorą tak wysokie kwo- jak i dekoder wyświetlacza siedmiosegmen- neratora IC1 jest dzielona przez tę liczbę. ty. A przecież wystarczy kontrolować i skra- towego. Można więc do wyjścia układu bez- Standardowo konstruktorzy wykorzystują cać potok słów, jakie wypowiadamy do słu- pośrednio podłączyć wyświetlacz DP1, a na najwyższy stopień podziału (65536) poprzez chawki. Ma to szczególne znaczenie, gdy wejście T (wyprowadzenie 1 IC2) podawać podpięcie wejść A,B do plusa zasilania. rozmowa jest przeprowadzana na nasz koszt. przebieg prostokątny z uniwersalnego timera W tej konstrukcji okazało się konieczne Celem ułatwienia samokontroli warto wy- IC1 (pracującego tu jako generator astabilny, (aby nie rozbudowywać układu) bezpośre- konać nieskomplikowany układ timera. czyli oscylator). dnie wykorzystanie przebiegu z generatora Koszt użytych podzespołów nie przekracza Wejście Mode IC1 (nóżka 10) podłączone IC1. Jest on podawany z wyprowadzenia 2 miesięcznego abonamentu telefonicznego za zostało do plusa zasilania. To powoduje, że IC1 na tranzystor T3. W ten sposób wyświe- zwykły telefon domowy. IC1 pracuje jak generator astabilny. Podłą- tlacz nie świeci w sposób ciągły lecz przery- czenie wejść programujących A i B, jak na wany. To powoduje zmniejszenie poboru prą- Opis układu schemacie, programuje wewnętrzny licznik du z 9-woltowej baterii zasilającej do kilku Schemat licznika telefonicznego przedstawia IC1 na najniższy stopień podziału - 256 (spo- rysunek 1. Na znaczne uproszczenie kon- soby programowania zamieszczono w Kata- Rys. 1 Schemat ideowy Elektronika dla Wszystkich 54 Forum Czytelników miliamperów, a wskazania wyświetlacza są krótkim dzwiękiem każdorazową zmianę bardziej widoczne. wskazań wyświetlacza, co przypomina roz- Wykaz elementów Można próbować jeszcze bardziej zmniej- mawiającemu o upływie czasu. Kondensator Rezystory szyć pobór prądu przez układ, przyłączając C2 zapewnia poprawność działania generato- R1,R2,R5 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .100k&! R 1 , R 2 , R 5 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1 0 0 k &! równolegle do R3 rezystor i diodę. Otrzyma- ra Q1 i wydłuża dzwięk. *R3 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .430k&! * R 3 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 4 3 0 k &! libyśmy wtedy generator niesymetryczny, co R4,R6 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .10k&! R 4 , R 6 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1 0 k &! dałoby dalsze zmniejszenie zużycia energii Montaż i uruchomienie * R 7 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 8 2 0 &! z baterii. Wadą takiego rozwiązania będzie Układ można zmontować na płytce drukowa- *R7 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .820 &! jednak znaczne zmniejszenie jasności wy- nej pokazanej na rysunku 2. Mieści się ona Kondensatory świetlacza. O ile przy świeżej baterii było- w obudowie KM-26 posiadającej także miej- C1 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .1�F C 1 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1 � F by to jeszcze do zaakceptowania, o tyle bate- sce na baterię zasilającą 9V. C2 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .100�F/10V C 2 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1 0 0 � F / 1 0 V ria częściowo wyładowana bardzo utrudniła- Montaż zaczynamy od wlutowania wszy- *C3 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .330nF * C 3 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3 3 0 n F by odczytanie wskazań wyświetlacza. stkich zwór w płytkę. Następnie lutujemy Półprzewodniki Generator IC1 kasuje się automatycznie rezystory, kondensatory, diodę, tranzystory, T1-T3 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .BC548 T 1 T 3 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . B C 5 4 8 przy włączeniu zasilania. IC2 podobnie (tym podstawki pod układy scalone i wyświe- IC1 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .4541 I C 1 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 4 5 4 1 samym skasowany zostaje wyświetlacz tlacz. Ten ostatni można włożyć w odpowie- IC2 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .4033 I C 2 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 4 0 3 3 DP1), ale wymaga on dwóch elementów ze- dnio rozciętą precyzyjną podstawkę pod D1 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .1N4001 D 1 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1 N 4 0 0 1 wnętrznych - kondensatora C4 oraz rezystora układ scalony. Pozwoli to w każdej chwili DP1 dowolny pojedynczy, wspólna katoda,np.SC52- D P 1 d o w o l n y p o j e d y n c z y , w s p ó l n a k a t o d a , n p . S C 5 2 R5. Razem tworzą prosty obwód różniczku- zmienić wyświetlacz na inny, np. o innym jący, zerujący licznik IC2. kolorze świecenia. Na koniec lutujemy ge- 11HWA 1 1 H W A Wartości elementów R3,C3 i pomocniczego nerator Q1. Układy scalone wkładamy Pozostałe rezystora R4 powodują, że kolejna cyfra wy- w podstawki. Q1 . .dowolny mały generator piezo 6V, np.HCM1206 Q 1 . . d o w o l n y m a ł y g e n e r a t o r p i e z o 6 V , n p . H C M 1 2 0 6 świetlacza DP1 jest włączana co minutę. Tuż Wyświetlacz DP1 powinien znajdować S1 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .dowolny mały wyłącznik S 1 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . d o w o l n y m a ł y w y ł ą c z n i k po podaniu zasilania na wyświetlaczu widnieje się poniżej górnej części obudowy. Dzięki te- Bateria 6F22 9V B a t e r i a 6 F 2 2 9 V 0 . Kto chce, aby wyświetlacz pokazywał nie mu jego wskazania będą widoczne nawet Złącze 9V(tzw. kijanka) Z ł ą c z e 9 V ( t z w . k i j a n k a ) minuty, a impulsy naliczane co jakiś czasu - przy silnym bocznym oświetleniu zewnętrz- Obudowa KM-26 O b u d o w a K M 2 6 może dobrać inną wartość R3. Najlepsza w tym nym. Oczywiście nad wyświetlaczem trzeba przypadku będzie metoda prób i błędów - ze wykonać prostokątny otwór w obudowie. stoperem w ręku, gdyż dla różnych egzempla- Jeśli wszystkie R E K L A M A � R E K L A M A � R E K L A M A rzy IC1 i tych samych elementów zewnętrz- elementy były nych otrzymuje się odmienne częstotliwości sprawne i zostały przebiegu wyjściowego. Dokładne odmierza- prawidłowo wluto- nie i sygnalizowanie danego odstępu czasu nie wane w płytkę, jest konieczne. Można skrócić naliczanie im- układ powinien dzia- pulsu, np. o pięć...dziesięć sekund. Pozwoli to łać od razu po podłą- skończyć rozmowę przed zaliczeniem następ- czeniu baterii. nej jednostki taryfikacyjnej. Zamiast rezystora Stosując przedsta- R3 można zastosować kilka oporników podłą- wiony układ, telefo- czanych za pomocą przełącznika. Dzięki temu niczny gaduła zapew- czasomierz będzie bardziej uniwersalny. Być ne zrozumie potrzebę może znajdzie zastosowanie także w kuchni do ograniczenia czasu odmierzania czasu gotowania mleka czy jajek. trwania rozmowy. Elementy C1,C2,R1,R2,T1,T2 współpra- cują z generatorem piezo Q1. Sygnalizuje on Dariusz Knull Rys. 2 Płytka drukowana Elektronika dla Wszystkich 55