Forum Czytelników Forum Czytelników F o r u m C z y t e l n i k ó w Forum Czytelników F o r u m C z y t e l n i k ó w Licznik telefoniczny L i c z n i k t e l e f o n i c z n y Licznik telefoniczny L i c z n i k t e l e f o n i c z n y z wyÅ›wietlaczem LED z w y Å› w i e t l a c z e m L E D z wyÅ›wietlaczem LED z w y Å› w i e t l a c z e m L E D MiesiÄ™czne opÅ‚aty za telefon niejednokrotnie strukcji miaÅ‚o wpÅ‚yw zastosowanie ukÅ‚adu logu skróconym ukÅ‚adów logicznych CMOS stanowiÄ… spory procent budżetu domowego. scalonego CD4033 jako IC2. Posiada on serii 4000 z EdW11,12/97 oraz 1-3/98). In- Po otrzymaniu rachunku telefonicznego wie- w swej strukturze zarówno licznik dziesiÄ™tny, nymi sÅ‚owy, czÄ™stotliwość wewnÄ™trznego ge- lu siÄ™ dziwi, skÄ…d siÄ™ biorÄ… tak wysokie kwo- jak i dekoder wyÅ›wietlacza siedmiosegmen- neratora IC1 jest dzielona przez tÄ™ liczbÄ™. ty. A przecież wystarczy kontrolować i skra- towego. Można wiÄ™c do wyjÅ›cia ukÅ‚adu bez- Standardowo konstruktorzy wykorzystujÄ… cać potok słów, jakie wypowiadamy do sÅ‚u- poÅ›rednio podÅ‚Ä…czyć wyÅ›wietlacz DP1, a na najwyższy stopieÅ„ podziaÅ‚u (65536) poprzez chawki. Ma to szczególne znaczenie, gdy wejÅ›cie T (wyprowadzenie 1 IC2) podawać podpiÄ™cie wejść A,B do plusa zasilania. rozmowa jest przeprowadzana na nasz koszt. przebieg prostokÄ…tny z uniwersalnego timera W tej konstrukcji okazaÅ‚o siÄ™ konieczne Celem uÅ‚atwienia samokontroli warto wy- IC1 (pracujÄ…cego tu jako generator astabilny, (aby nie rozbudowywać ukÅ‚adu) bezpoÅ›re- konać nieskomplikowany ukÅ‚ad timera. czyli oscylator). dnie wykorzystanie przebiegu z generatora Koszt użytych podzespołów nie przekracza WejÅ›cie Mode IC1 (nóżka 10) podÅ‚Ä…czone IC1. Jest on podawany z wyprowadzenia 2 miesiÄ™cznego abonamentu telefonicznego za zostaÅ‚o do plusa zasilania. To powoduje, że IC1 na tranzystor T3. W ten sposób wyÅ›wie- zwykÅ‚y telefon domowy. IC1 pracuje jak generator astabilny. PodÅ‚Ä…- tlacz nie Å›wieci w sposób ciÄ…gÅ‚y lecz przery- czenie wejść programujÄ…cych A i B, jak na wany. To powoduje zmniejszenie poboru prÄ…- Opis ukÅ‚adu schemacie, programuje wewnÄ™trzny licznik du z 9-woltowej baterii zasilajÄ…cej do kilku Schemat licznika telefonicznego przedstawia IC1 na najniższy stopieÅ„ podziaÅ‚u - 256 (spo- rysunek 1. Na znaczne uproszczenie kon- soby programowania zamieszczono w Kata- Rys. 1 Schemat ideowy Elektronika dla Wszystkich 54 Forum Czytelników miliamperów, a wskazania wyÅ›wietlacza sÄ… krótkim dzwiÄ™kiem każdorazowÄ… zmianÄ™ bardziej widoczne. wskazaÅ„ wyÅ›wietlacza, co przypomina roz- Wykaz elementów Można próbować jeszcze bardziej zmniej- mawiajÄ…cemu o upÅ‚ywie czasu. Kondensator Rezystory szyć pobór prÄ…du przez ukÅ‚ad, przyÅ‚Ä…czajÄ…c C2 zapewnia poprawność dziaÅ‚ania generato- R1,R2,R5 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .100k&! R 1 , R 2 , R 5 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1 0 0 k &! równolegle do R3 rezystor i diodÄ™. Otrzyma- ra Q1 i wydÅ‚uża dzwiÄ™k. *R3 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .430k&! * R 3 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 4 3 0 k &! libyÅ›my wtedy generator niesymetryczny, co R4,R6 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .10k&! R 4 , R 6 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1 0 k &! daÅ‚oby dalsze zmniejszenie zużycia energii Montaż i uruchomienie * R 7 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 8 2 0 &! z baterii. WadÄ… takiego rozwiÄ…zania bÄ™dzie UkÅ‚ad można zmontować na pÅ‚ytce drukowa- *R7 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .820 &! jednak znaczne zmniejszenie jasnoÅ›ci wy- nej pokazanej na rysunku 2. MieÅ›ci siÄ™ ona Kondensatory Å›wietlacza. O ile przy Å›wieżej baterii byÅ‚o- w obudowie KM-26 posiadajÄ…cej także miej- C1 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .1µF C 1 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1 µ F by to jeszcze do zaakceptowania, o tyle bate- sce na bateriÄ™ zasilajÄ…cÄ… 9V. C2 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .100µF/10V C 2 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1 0 0 µ F / 1 0 V ria częściowo wyÅ‚adowana bardzo utrudniÅ‚a- Montaż zaczynamy od wlutowania wszy- *C3 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .330nF * C 3 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3 3 0 n F by odczytanie wskazaÅ„ wyÅ›wietlacza. stkich zwór w pÅ‚ytkÄ™. NastÄ™pnie lutujemy Półprzewodniki Generator IC1 kasuje siÄ™ automatycznie rezystory, kondensatory, diodÄ™, tranzystory, T1-T3 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .BC548 T 1 T 3 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . B C 5 4 8 przy wÅ‚Ä…czeniu zasilania. IC2 podobnie (tym podstawki pod ukÅ‚ady scalone i wyÅ›wie- IC1 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .4541 I C 1 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 4 5 4 1 samym skasowany zostaje wyÅ›wietlacz tlacz. Ten ostatni można wÅ‚ożyć w odpowie- IC2 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .4033 I C 2 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 4 0 3 3 DP1), ale wymaga on dwóch elementów ze- dnio rozciÄ™tÄ… precyzyjnÄ… podstawkÄ™ pod D1 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .1N4001 D 1 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1 N 4 0 0 1 wnÄ™trznych - kondensatora C4 oraz rezystora ukÅ‚ad scalony. Pozwoli to w każdej chwili DP1 dowolny pojedynczy, wspólna katoda,np.SC52- D P 1 d o w o l n y p o j e d y n c z y , w s p ó l n a k a t o d a , n p . S C 5 2 R5. Razem tworzÄ… prosty obwód różniczku- zmienić wyÅ›wietlacz na inny, np. o innym jÄ…cy, zerujÄ…cy licznik IC2. kolorze Å›wiecenia. Na koniec lutujemy ge- 11HWA 1 1 H W A WartoÅ›ci elementów R3,C3 i pomocniczego nerator Q1. UkÅ‚ady scalone wkÅ‚adamy PozostaÅ‚e rezystora R4 powodujÄ…, że kolejna cyfra wy- w podstawki. Q1 . .dowolny maÅ‚y generator piezo 6V, np.HCM1206 Q 1 . . d o w o l n y m a Å‚ y g e n e r a t o r p i e z o 6 V , n p . H C M 1 2 0 6 Å›wietlacza DP1 jest wÅ‚Ä…czana co minutÄ™. Tuż WyÅ›wietlacz DP1 powinien znajdować S1 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .dowolny maÅ‚y wyÅ‚Ä…cznik S 1 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . d o w o l n y m a Å‚ y w y Å‚ Ä… c z n i k po podaniu zasilania na wyÅ›wietlaczu widnieje siÄ™ poniżej górnej części obudowy. DziÄ™ki te- Bateria 6F22 9V B a t e r i a 6 F 2 2 9 V 0 . Kto chce, aby wyÅ›wietlacz pokazywaÅ‚ nie mu jego wskazania bÄ™dÄ… widoczne nawet ZÅ‚Ä…cze 9V(tzw. kijanka) Z Å‚ Ä… c z e 9 V ( t z w . k i j a n k a ) minuty, a impulsy naliczane co jakiÅ› czasu - przy silnym bocznym oÅ›wietleniu zewnÄ™trz- Obudowa KM-26 O b u d o w a K M 2 6 może dobrać innÄ… wartość R3. Najlepsza w tym nym. OczywiÅ›cie nad wyÅ›wietlaczem trzeba przypadku bÄ™dzie metoda prób i bÅ‚Ä™dów - ze wykonać prostokÄ…tny otwór w obudowie. stoperem w rÄ™ku, gdyż dla różnych egzempla- JeÅ›li wszystkie R E K L A M A · R E K L A M A · R E K L A M A rzy IC1 i tych samych elementów zewnÄ™trz- elementy byÅ‚y nych otrzymuje siÄ™ odmienne czÄ™stotliwoÅ›ci sprawne i zostaÅ‚y przebiegu wyjÅ›ciowego. DokÅ‚adne odmierza- prawidÅ‚owo wluto- nie i sygnalizowanie danego odstÄ™pu czasu nie wane w pÅ‚ytkÄ™, jest konieczne. Można skrócić naliczanie im- ukÅ‚ad powinien dzia- pulsu, np. o pięć...dziesięć sekund. Pozwoli to Å‚ać od razu po podÅ‚Ä…- skoÅ„czyć rozmowÄ™ przed zaliczeniem nastÄ™p- czeniu baterii. nej jednostki taryfikacyjnej. Zamiast rezystora StosujÄ…c przedsta- R3 można zastosować kilka oporników podÅ‚Ä…- wiony ukÅ‚ad, telefo- czanych za pomocÄ… przeÅ‚Ä…cznika. DziÄ™ki temu niczny gaduÅ‚a zapew- czasomierz bÄ™dzie bardziej uniwersalny. Być ne zrozumie potrzebÄ™ może znajdzie zastosowanie także w kuchni do ograniczenia czasu odmierzania czasu gotowania mleka czy jajek. trwania rozmowy. Elementy C1,C2,R1,R2,T1,T2 współpra- cujÄ… z generatorem piezo Q1. Sygnalizuje on Dariusz Knull Rys. 2 PÅ‚ytka drukowana Elektronika dla Wszystkich 55