Koszty działalności podstawowej Obrót wyrobami gotowymi Przychody i koszty operacyjne Przychody i koszty finansowe Zyski i straty nadzwyczajne Koszty Wyra\one w mierniku pienię\nym zu\ycie składników majątkowych dotyczących normalnej działalności jednostki gospodarczej w określonej jednostce czasu Koszt Koszt - równowartość zu\ycia części majątku jednostki gospodarczej, wartość usług oraz wynagrodzeń za pracę i ponoszonych na rzecz pracowników świadczeń . Zu\ycie - celowe i uzasadnione - przyczyniające się do powstania przychodu Konta kosztów funkcjonują jak konta aktywne Koszty x Koszty i straty nadzwyczajne Koszty podstawowej działalności operacyjnej Pozostałe koszty operacyjne Koszty finansowe Straty nadzwyczajne Przychody Kwoty nale\ne z tyt. przeprowadzonych operacji gospodarczych oraz finansowych, wyra\one w pieniądzu, nawet jeśli ich płatność nie została jeszcze zrealizowana. Konta przychodów funkcjonują jak konta pasywne Przychody x Przychody i zyski nadzwyczajne Przychody ze sprzeda\y produktów Przychody ze sprzeda\y towarów Pozostałe przychody operacyjne Przychody finansowe Zyski nadzwyczajne Koszty działalności podstawowej Zespół 4 koszty wg rodzaju (układ rodzajowy) Zespół 5 koszty wg typów działalności (układ kalkulacyjny) 4 Podział kosztów wg rodzaju Amortyzacja Zu\ycie materiałów i energii Usługi obce Podatki i opłaty Wynagrodzenia Świadczenia na rzecz pracowników Pozostałe koszty 5 Koszty wg typów działalności (miejsc powstawania) Grupuje koszty wg miejsc powstawania uwzględniając funkcję jaką spełniały w jednostce przyporządkowując je komórkom organizacyjnym odpowiedzialnym za ich powstanie. 5 Koszty wg typów działalności Koszty działalności podstawowej (koszty produkcji, koszty działalności handlowej, usługowej) Koszty wydziałowe Koszty zakupu Koszty zarządu Koszty sprzeda\y 5- Podział kosztów z punktu widzenia kalkulacji kosztów Koszty bezpośrednie mogą być wprost z dowodów przypisane produktowi (materiały bezp, płace bezp) Koszty pośrednie na podstawie dokumentacji zródłowej nie mo\na ustalić w prosty sposób ich związku z konkretnym produktem (koszty wydziałowe) Warianty ewidencji kosztów w jednostkach Wariant Zastosowanie Zalety 1 tylko W jednostkach prowadzących Dostarcza informacji o zespół 4 niewielką działalność o charakterze i rodzaju charakterze jednorodnym, bez powstających kosztów bez rozbudowanej struktury dodatkowych organizacyjnej komplikacji przeliczeniowych 2 tylko Podmioty gospodarcze Umo\liwia ustalenie wyników zespół 5 prowadzące działalność ró\nego działalności na poszczególnych typu; produkcyjno-przemysłową, typach działalności, podaje budowlaną, usługową, handlową. strukturę kosztów dla potrzeb kalkulacji, przyporządkowuje koszty miejscom, w których one powstały 3 W jednostkach dokonujących Zapewnia szeroką i w miarę zespół 4 ewidencji kosztów w/g typów bogatą informację o kosztach i 5 działalności, dotyczy podmiotów danego podmiotu . Daje dobre zainteresowanych informacjami o warunki prezentacji kosztów kosztach w układzie kont zespołu poprze ich przedstawienie w "5",równocześnie wymogi układzie rodzajowym z sprawozdawcze obligują je do równoczesnym ukazaniem, kto składania sprawozdań z kosztów przyczynił się do ich powstania. w/g rodzaju Ewidencja i rozliczanie kosztów działalności podstawowej - Etapy I. Ujęcie kosztów prostych w układzie rodzajowym II. Podział kosztów wg rodzaju (przez "Rozliczenie kosztów") na koszty według miejsc ich powstawania i do rozliczenia w czasie III. Rozliczenie w czasie tych kosztów, które na wstępie zarejestrowano na " Rozliczeniach międzyokresowe kosztów (zarachowanie odpowiedniej części tych kosztów do kosztów okresu bie\ącego). IV. Podział kosztów zgromadzonych na kontach: " Koszty wydziałowe", "Koszty produkcji" między produkty a następnie koszty produktów na dotyczące produktów gotowych i nie zakończonych. Konta kosztów według rodzaju Konta kosztów wg typów działalności Zu\ycie materiałów Materiały i energii Rozliczenie kosztów Koszty produkcji Sp. /1/ . Koszty wydziałowe Rozliczenie /1/ zakupu Usługi obce Rozliczenie kosztów zakupu Rozliczenie Pozostałe międzyokresowe /3/ rozrachunki p-p Podatki i opłaty kosztów Sp. Rozrachunki /1/ /2/ z pracownikami Wynagrodzenia Świadczenia na Ró\ne konta rzecz pracowników /2/ Koszty zarządu Sk. Umorzenie Amortyzacja /2/ /1/ Koszty sprzeda\y Ró\ne konta Pozostałe koszty /2/ Sk. /1/ Objaśnienia: 1. Rozliczenie kosztów rodzajowych na funkcje, miejsca powstawania kosztów, produkty pracy i część dotyczącą przyszłych okresów ( etap II) 2. Przeniesienie kosztów dotyczących bie\ącego okresu z kont słu\ących do międzyokresowego rozliczania kosztów ( etap III). 3. Rozliczenie kosztów wydziałowych i zaliczenie ich na produkowane wyroby ( etap IV) Zadanie Zadanie 1 W jednostce gospodarczej salda wybranych kont na dzień 1 czerwca były następujące: Kasa 5 000 Rachunek bie\ący 100 000 Materiały 150 000 Odchylenia od cen ewidencyjnych materiałów Dt 5 000 Koszty zakupu 6 000 Rozliczenie zakupu Dt 51 000 Środki trwałe 900 000 Umorzenie 320 000 W miesiącu czerwcu miały miejsce następujące operacje gospodarcze: 1. Na podstawie dowodu PZ przyjęto do magazynu materiały zafakturowane przez dostawce w ubiegłym miesiącu wartość materiałów 50 000 2. PK - przeksięgowano koszty transportu materiałów zafakturowanych przez dostawcę w ubiegłym miesiącu 2 000 3. PK - przeksięgowanie kredytowych odchyleń od cen ewidencyjnych materiałów przyjętych do magazynu w bie\ącym miesiącu 1 000 4. Otrzymano fakturę przedsiębiorstwa remontowo budowlanego za remont budynku administracyjnego, którego koszty podlegają rozliczeniu do końca roku: wartość remontu 7 000 VAT 22% 1 540 razem 8 540 PK - przeksięgowanie miesięcznej raty z tytułu remontu budynku administracyjnego - .......... 5. Otrzymano fakturę VAT za wykonanie usługi na rzecz produkcji pomocniczej wartość netto 570 VAT 22% 125 razem 695 6. Sporządzono listę płac pracowników jednostki zawierającą następujące dane: suma brutto ubezpieczeniowa 15 000 ubezpieczenia społeczne opłacane przez pracowników 3 000 ubezpieczenie zdrowotne 960 suma podatkowa brutto 12 000 dalsze potrącenia w liście płac: nale\na zaliczka na podatek od dochodów osobistych 1 440 inne 1 000 suma netto 8 600 7. Sporządzono rozdzielnik płac za bie\ący miesiąc zawierające następujące dane: - płace bezpośrednie dotyczące produkcji 7 500 - płace pośrednie pracowników zatrudnionych w wydz prod 500 - płace pracowników zarządu jednostki 1 000 - płace pracowników produkcji pomocniczej 4 500 - płace pracowników zatr przy sprzeda\y wyrobów 1 500 suma rozdzielnika 15 000 8. Sporządzono deklarację dla ZUS o naliczeniu składek: ubezpieczeń społecznych, na Fundusz Pracy i Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych, część obcią\ająca pracodawcę 3 000 9. Dokonano odpisu na ZFŚS 1000 10. Obliczyć i zaksięgować rozliczenie kosztów świadczeń na rzecz pracowników.......... 11. Na podstawie tabeli amortyzacyjnej sporządzono rozdzielnik amortyzacji zawierający następujące dane: - amortyzacja środków trwałych w wydziałach produkcyjnych 5 000 - amortyzacja ST wykorzystywanych przez zarząd jednostki 1 500 - amortyzacja ST wykorzystywanych przez prod pomocniczą 2 500 razem 9 000 12. Na podstawie dowodów RW sporządzono rozdzielnik zu\ycia materiałów w bie\ącym miesiącu, zawierającym następujące dane: - materiały bezpośrednie 120 000 - materiały pośrednie zu\yte przez wydziały produkcyjne 7 000 - materiały zu\yte na potrzeby zarządu 3 000 - materiały zu\yte w produkcji pomocniczej 18 000 - materiały zu\yte przy sprzeda\y wyrobów gotowych 2 000 razem 150 000; 13. Obliczyć i zaksięgować odchylenia od cen ewidencyjnych dotyczące zu\ytych materiałów w bie\ącym miesiącu...................... 14. Obliczyć i zaksięgować koszty zakupu przypadające na zu\yte materiały................... 15. PK - dotyczące kosztów zu\ytej energii elektrycznej, ustalonej na podstawie wskazań liczników: - zu\ycie przez wydziały produkcyjne 1 600 - zu\ycie przez administrację 400 - zu\ycie przez produkcję pomocniczą 1 000 razem 3 000 16. Rozliczono koszty produkcji pomocniczej. Wiadomo, \e produkcja pomocnicza w bie\ącym miesiącu świadczyła następujące usługi: - na przecz produkcji 250 rg - na rzecz administracji 150 rg - na rzecz obcych jednostek 600 rg Koszty działalności produkcji pomocniczej rozliczane są wg stawki rzeczywistej za roboczo-godzinę. 17. PK - rozliczono koszty wydziałowe...................... 18. Skalkulowano koszt rzeczywisty wyrobów gotowych wiedząc, \e w danym miesiącu wyprodukowano 600 szt. Wyrobów gotowych oraz 400 szt. Wyrobów przerobionych w 80% z punktu widzenia kosztów przerobu. Materiały wydano w całości na wszystkie wyroby gotowe, w chwili rozpoczęcia produkcji. 19. Przyjęto do magazynu 600 szt wyrobów gotowych według cen ewidencyjnych 170 zł/szt. 20. Wystawiono faktury sprzeda\y za 600 rg wykonanych usług przez Produkcję pomocniczą. Cena netto sprzeda\y 1 rg 40 zł, vat 22%. 21. Wstawiono faktury sprzeda\y za 500 szt wyrobów gotowych. Cena netto sprzeda\y 1 szt WG 290 zł, vat 22%. 22. Wydano sprzedane wyroby gotowe z magazynu Na podstawie powy\szych informacji nale\y: Otworzyć konta podanymi saldami początkowymi; Zaksięgować podane wy\ej operacje gospodarcze, przyjmując zało\enie, \e ka\da operacja gospodarcza zarejestrowana na kontach kosztów według rodzaju powinna być jednocześnie zaksięgowana na kontach prowadzonych dla innych przekrojów klasyfikacyjnych; Sporządzić wynik finansowy w wersji kalkulacyjnej i porównawczej. Rozliczenie międzyokresowe kosztów polega na: 1. gromadzeniu na koncie "Rozliczenia międzyokresowe kosztów" kosztów więcej ni\ jednego okresu, a następnie obcią\aniu nimi tych okresów, których dane koszty dotyczą 2. tworzeniu rezerw na przewidywane w planie koszty; dokonuje się tego przez zaliczenie w cię\ar właściwych kosztów w bie\ącym okresie skalkulowanej części tych wydatków. Konto " Rozliczenia międzyokresowe kosztów" jest kontem bilansowym i mo\e wykazywać na koniec poszczególnych miesięcy dwa salda: saldo Dt - koszty przyszłych okresów (RMK czynne) saldo Ct oznaczające rezerwę na wydatki przyszłych okresów ( RMK bierne). Przykład RMK czynne KW- wykupiono w styczniu roczną polisę ubezpieczenia hal wydziałów produkcyjnych 12000. Zaksięgować koszt ubezpieczenia w styczniu Rozwiązanie 4- Pozostałe koszty 490 Rozliczenie Koszty Kasa rodzajowe kosztów RMK wydziałowe Sp. 12000 12000 12000 12000 1000 1000 Przykład RMK bierne Przedsiębiorstwo planuje wyremontować budynek produkcyjny w pierwszym kwartale br. Planowany koszt remontu wynosi 6000, a jego skuteczność rozciąga się na 6 miesięcy. Otrzymano fakturę za remont, który został przeprowadzony w marcu: koszt remontu netto 8000 VAT 22% 1760 Suma FA 9760 Rozliczyć remont w czasie. Przyjęcie wyrobów gotowych do magazynu i ich sprzeda\ Koszt Koszty Rozliczenie sprzedanych produkcji Wyroby gotowe kosztów produkcji wyrobów Sp. 2 1 4 Odchylenia od cen ewidencyjnych 3a 3b 4a 4b Rozrachunki z Przychody ze odbiorcami sprzeda\y VAT nale\ny 5a 5b Objaśnienia: 1. Przyjęcie wyrobów gotowych do magazynu po planowanym koszcie wytworzenia 2. Wyksięgowanie rzeczywistego kosztu wytworzenia wyrobów gotowych przyjętych do magazynu 3. Zaksięgowanie odchyleń od planowanego kosztu wytworzenia wyrobów gotowych przyjętych do magazynu (a-debetowe, b- kredytowe) 4. WZ- wydanie sprzedanych wyrobów gotowych odbiorcy 4a. Rozliczenie odchyleń od cen ewidencyjnych przypadających na sprzedane wyroby gotowe (debetowych) 4b. Rozliczenie odchyleń od cen ewidencyjnych przypadających na sprzedane wyroby gotowe (kredytowych) 5. Wystawienie faktury na sprzeda\ wyrobów gotowych dla odbiorcy (a wartość netto faktury, b VAT nale\ny) Wartość sprzedanych towarów (WZ) np. odchylenia stanowią 15% ceny ewidencyjnej towarów (kredytowe) Wartość sprzedanych Towary towarów Sp. 1000 1) 1) 1000 150 2) Odchylenia od cen ewidencyjnych 2) 150 Sp. Przychody ze sprzeda\y towarów FA dla odbiorcy Przychody ze Rozrachunki z sprzeda\y dostawcami i towarów odbiorcami 1000 1220 VAT nale\ny 220 Pozostałe koszty operacyjne Wartość sprzedanych składników majątku Wartość nieumorzona i koszt likwidacji środka trwałego Wartość odpisanych kosztów środków trwałych w budowie, które nie przyniosły zamierzonych efektów Utworzenie odpisów aktualizujących, rezerw Odpisane i umorzone nale\ności Zapłacone kary, grzywny i odszkodowania Zapłacone koszty sądowe Odszkodowania z tyt. wypadków przy pracy Przekazane darowizny Pozostałe przychody operacyjne Wpływy ze sprzeda\y składników majątku trwałego Z likwidacji środków trwałych Wartość rozwiązanych rezerw Otrzymane kary, grzywny i odszkodowania Odpisane umorzone zobowiązania Zwroty nadpłaconych podatków Zwroty kosztów sądowych Nadwy\ki środków pienię\nych Otrzymane darowizny (z RMP) Koszty finansowe Odsetki od zaciągniętych kredytów i otrzymanych po\yczek Odsetki od własnych papierów wartościowych, za zwłokę w zapłacie zobowiązań, prowizje związane z uzyskiwaniem kredytów, po\yczek, gwarancji finansowych Wartość sprzedanych udziałów, akcji, papierów wartościowych w cenie nabycia Wartość sprzedanych walut po cenie ich nabycia, utworzone rezerwy z tyt. ryzyka operacji finansowych Ujemne ró\nice kursowe Odpisy aktualizujące aktywa finansowe Przychody finansowe Dywidendy z tytułu udziałów i akcji Odsetki uzyskane z tytułu: oprocentowania lokat, obligacji, udzielonych po\yczek, za zwłokę w zapłacie nale\ności, Dodatnie ró\nice kursowe Ze sprzeda\y udziałów, akcji i innych papierów wartościowych Otrzymane dyskonto od zakupionych weksli, papierów wartościowych Prowizje od udzielonych po\yczek Przychody ze sprzeda\y walut obcych Otrzymane odsetki od lokat bankowych Przychody Rachunek bankowy finansowe Sp. 10000 200 1) 1) 200 Spłata raty 2000 i odsetek od zaciągniętego kredytu 150 Rachunek bankowy Koszty finansowe Kredyt bankowy Sp. 5000 2000 1) 2) 150 2) 2000 10000 Sp. 150 2) Sprzeda\ papierów wartościowych: cena nabycia 1000, cena sprzeda\y 1200 Przychody Rachunek bankowy finansowe 1200 1200 Aktywa finansowe Koszty finansowe Sp. 1000 1000 Straty nadzwyczajne Wartość netto składników majątkowych utraconych na skutek zdarzeń losowych oraz koszty usuwania skutków tych zdarzeń, wartość netto składników majątku trwale unieruchomionych z powodu zaniechania określonego rodzaju działalności wartość netto składników majątkowych wchodzących w skład zorganizowanej części jednostki, która podlega sprzeda\y. Zyski nadzwyczajne odszkodowania otrzymane za straty będące skutkiem zdarzeń losowych równowartość nadających się do dalszego wykorzystania rzeczowych składników majątku objętych skutkami zdarzeń losowych; odzyskane wartości związane z zaniechaniem lub zawieszeniem określonego rodzaju działalności jednostki; przychody ze sprzeda\y zorganizowanej części jednostki; obni\enie zobowiązań jednostki wobec jej kontrahentów w wyniku przeprowadzonego postępowania układowego, ugodowego lub naprawczego jednostki. Strata materiałów na skutek po\aru 10000, wpływ odszkodowania 9000 Straty Materiały nadzwyczajne Sp. 10000 10000 Rachunek bankowy Zyski nadzwyczajne 9000 9000