Polityka społeczna
" Jest to przyjęty i realizowany przez władzę
publiczną i organizacje pozarządowe zespół
długofalowych działań na rzecz zaspokajania
długofalowych działań na rzecz zaspokajania
potrzeb i rozwiązywania problemów
potrzeb i rozwiązywania problemów
społecznych. Jest ona pewnym  rodzajem
polityki publicznej i wiąże się z instrumentalnym
wykorzystaniem władzy w państwie do osiągania
wszechstronnego dobrobytu wszystkich
obywateli, z uwzględnieniem nierówności
socjalno  ekonomicznych
Polityka społeczna
" Istnieje wiele definicji wyjaśniających pojęcie
polityki społecznej. Według Wacława Szuberta
p o l i t y k a s p o Å‚ e c z n a to  celowe
p o l i t y k a s p o Å‚ e c z n a to  celowe
oddziaływanie państwa, związków zawodowych i
innych organizacji, na istniejący układ
zmierzające do poprawy warunków bytu i pracy
szerokich warstw ludności, usuwania
nierówności społecznych oraz podnoszenia
kultury życia.
Definicja zabezpieczenia społecznego
" Tadeusz Szumlicz krytykuje tak częste w
literaturze utożsamianie pojęć zabezpieczenia
społecznego i ubezpieczenia społecznego.
społecznego i ubezpieczenia społecznego.
Zgodnie z podawanÄ… przez niego definicjÄ…
Zgodnie z podawanÄ… przez niego definicjÄ…
 zabezpieczenie społeczne jest rozwiązaniem
(urzÄ…dzeniem) systemowym, (stÄ…d system
zabezpieczenia społecznego) ustalającym
warunki i standardy bezpieczeństwa socjalnego.
Natomiast ubezpieczenie społeczne jest tylko
zastosowaniem jednej z zasad zabezpieczenia
społecznego .
Zabezpieczenie społeczne to&
"  całokształt środków i działania instytucji
publicznych, za pomocą których
społeczeństwo stara się zabezpieczyć
społeczeństwo stara się zabezpieczyć
swych obywateli przed
niezawinionym przez nich
niedostatkiem, przed groz
bÄ…
niemożności zaspokojenia
podstawowych, społecznie ważnych
potrzeb. (J. Piotrowski)
Zabezpieczenie społeczne
" Zespół urządzeń i instytucji zapewniających
człowiekowi ochronę przed niedostatkiem,
człowiekowi ochronę przed niedostatkiem,
gwarantujących poczucie bezpieczeństwa
socjalnego poprzez zapewnienie świadczeń
społecznych.
Zabezpieczenie społeczne
"  to system świadczeń, do których
obywatele mają prawo lub z których
mają możliwość korzystania w
mają możliwość korzystania w
wypadkach i na warunkach
określonych odpowiednimi
przepisami (A. Rajkiewicz)
Zabezpieczenie społeczne
" polega na zagwarantowaniu ludziom
pracy pełnej opieki we wszystkich
przypadkach zmniejszenia
przypadkach zmniejszenia
czasowej lub stałej utraty
zdolności do pracy Karta
Zabezpieczenia Społecznego
uchwalona w 1961 r.
Zabezpieczenie społeczne
Ä…ð
Bezpieczeństwo socjalne
 stan wolności od niedostatku
materialnych środków utrzymania i
istnienie realnych gwarancji pełnego
rozwoju jednostki
Definicja emerytury
" Nazwa e m e r y t u r a pochodzi od łacińskiego emeritus,
czyli zasłużony. Miano emeryta przysługuje osobom,
które nie tylko osiągnęły określony wiek, tzw.
emerytalny, ale również mają za sobą odpowiednio długi
emerytalny, ale również mają za sobą odpowiednio długi
okres zatrudnienia. Emerytura jest długookresowym
świadczeniem z ubezpieczenia społecznego
przewidzianym dla pracowników mających dłuższy okres
zatrudnienia, a jej celem jest zapewnienie im środków
utrzymania, gdy przestaną być aktywnymi zawodowo z
powodu osiągnięcia zaawansowanego wieku
Definicja zabezpieczenia emerytanego
" Maciej Żukowski definiuje zabezpieczenie
emerytalne jako  ogół z
ródeł zabezpieczenia
dochodów pieniężnych na okres starości .
dochodów pieniężnych na okres starości .
Zabezpieczenie emerytalne może być złożone z
Zabezpieczenie emerytalne może być złożone z
wielu elementów, co uzasadnia traktowanie
zabezpieczenia emerytalnego w kategorii
systemu i pozwala na zamienne posługiwanie się
określeniem systemu zabezpieczenia
emerytalnego. Autor przy tym zaznacza, że
zabezpieczenie emerytalne obejmuje tylko
dochody pieniężne.
Ryzyka socjalne
Ryzyka socjalne to  te spośród zdarzeń losowych
lub innych zdarzeń, których wystąpienie
wywołuje podjęcie odpowiednich działań w
ramach zabezpieczenia społecznego. (& ) Chodzi
ramach zabezpieczenia społecznego. (& ) Chodzi
tu przede wszystkim o zdarzenia, które
powodują utratę lub zmniejszenie możliwości
zdobywania środków utrzymania własną pracą
czy też skutkują niedostosowaniem wysokości
dochodów do potrzeb rodzin
Ryzyka socjalne
" 1. choroba
" 2. wypadek przy pracy i choroba
zawodowa
zawodowa
" 3. inwalidztwo
" 4. starość
" 5. zgon żywiciela rodziny
" 6. utrata pracy
" 7. urodzenie i wychowywanie dziecka
Sposoby zabezpieczenia
społecznego
" Ubezpieczenia (metoda składkowa)
" Zaopatrzenie (metoda podatkowa)
" Opieka
Techniki zabezpieczenia społecznego
ubezpieczeniowa zaopatrzeniowa
pomoc
społeczna
Rodzaj roszczeniowy roszczeniowy nieroszczeniowy
uprawnienia
Sposób Fundusz składkowy Podatki - budżet Budżet centralny
finansowania państwa lub lokalny
finansowania państwa lub lokalny
Podstawa Opłacanie składek Obywatelstwo + Uznanie (na
otrzymania + wystąpienie spełnienie podstawie
świadczenia ryzyka kryterium określonych
ustawodawcy kryteriów)
Wysokość Zależna od wkładu Określona Uznaniowa (na
świadczenia ustawowo podst. Kryteriów)
Zasada -Solidarność -Solidarność - Pomoc
ubezpieczonych obywateli potrzebujÄ…cym
-- redystrybucja -- redystrybucja
Najważniejsze świadczenia ubezpieczeniowe w
polskim systemie zabezpieczenia społecznego
" z ubezpieczenia emerytalnego
- emerytura
" z ubezpieczenia rentowego
- renta z tytułu niezdolności do pracy
- renta z tytułu niezdolności do pracy
- renta rodzinna
" z ubezpieczenia chorobowego
- zasiłek chorobowy
- zasiłek macierzyński
- zasiłek opiekuńczy i inne
świadczenia związane z pracą  prawo do ich
otrzymywania dla wcześniej pracujących, wysokość
zależna od stażu pracy/zarobków
Najważniejsze świadczenia zaopatrzeniowe w
polskim systemie zabezpieczenia społecznego
" renta socjalna
" świadczenia rodzinne (uwaga dla nich kryterium dochodowe):
- zasiłek rodzinny wraz z pakietem różnych dodatków jak np.
dodatek z tytułu samotnego wychowywania dziecka, z tytułu
dodatek z tytułu samotnego wychowywania dziecka, z tytułu
wychowywania dziecka w rodzinie wielodzietnej, z tytułu
rozpoczęcia roku szkolnego i inne.
- (niezależna od dochodu!) jednorazowa zapomoga z tytułu
urodzenia dziecka
- świadczenia opiekuńcze: zasiłek pielęgnacyjny i świadczenie
pielęgnacyjne
te świadczenia należne każdemu, kto spełni kryterium
pieniądze przekazywane z budżetu
Najważniejsze świadczenia z pomocy społecznej
w polskim systemie zabezpieczenia społecznego
" zasiłek stały
" zasiłek okresowy
" zasiłek celowy
" zasiłek celowy
test dochodów (kryterium dochodowe) + musi wystąpić
któreś z ryzyk przewidzianych w ustawie o pomocy
społecznej (np. bieda, bezrobocie, niepełnosprawność,
bezradność w sprawach opiekuńczo-wychowawczych
itp.) +klauzule:  marnotrawstwa i  współdziałania 
świadczeniobiorca musi współpracować z pracownikiem
socjalnym aby rozwiązać dany problem
System ubezpieczeń społecznych
obejmuje:
" ubezpieczenie emerytalne
" ubezpieczenia rentowe
" ubezpieczenie w razie choroby i
" ubezpieczenie w razie choroby i
macierzyństwa, zwane ubezpieczeniem
chorobowym
" ubezpieczenie z tytułu wypadków przy
pracy i chorób zawodowych, zwane
ubezpieczeniem wypadkowym.
Historia ubezpieczeń społecznych
" 1880-& - ustawy socjalne o Otto von Bismarck a
w Niemczech,
" 1942- Beveridge Report w Wlk. Brytanii i
budowa systemu zabezpieczeń społecznych
(podstawy systemu 1908)
Porównanie systemów
zabezpieczeń społecznych
Model Bismarck a- Model Beveridge a-
ubezpieczeniowy zaopatrzeniowy
Åšwiadczenia zapewniajÄ… utrzymanie Åšwiadczenia zapewniajÄ… tylko poziom
dobrobytu (emerytura powiÄ…zana z podstawowy- ponad ubezpieczenia
zarobkami życia) prywatne
Finansowanie ze specjalnych składek- Finansowanie z ogólnych podatków
obowiÄ…zkowe ubezpieczenia
Tzw. solidarnościowy system System (głównie) indywidualny,
emerytalny (solidaryzm oparty na ubezpieczeniach prywatnych
międzypokoleniowy)
Reprezentanci: Niemcy, Francja, Reprezentanci: Wlk Brytania, USA,
WÅ‚ochy Australia
Opracowanie własne na podstawie St. Owsiak; r 5,7-5,9
Historia wprowadzania ubezpieczeń
chorobowe emerytalne
Niemcy 1883 1889
Dania 1892 1891
Belgia 1894 1900
Austria 1888 1907
W.Brytania 1911 1908
Francja 1928 1910
Irlandia 1911 1911
Luksemburg 1901 1911
Luksemburg 1901 1911
Szwecja 1891 1913
Norwegia 1909 1936
Nowa Zelandia 1938 1898
Holandia 1931 1919
WÅ‚ochy 1943 1919
Hiszpania 1942 1919
Australia 1948 1908
Islandia 1936 1909
Finlandia 1963 1937
Grecja 1922 1934
Japonia 1927 1941
Portugalia 1935 1935
USA 1965 1935
Szwajcaria 1911 1946
Kanada 1977 1927
G. Bukowska; wykład Public Finance 2007; WNE UW
Problemy systemu
ubezpieczeniowego- klin podatkowy
Klin podatkowy-
luka między całkowitym
S
Kosztem pracy przedsiębiorstwa
i płacą otrzymywaną
przez pracownika
D0
D1
E1 E0
Zatrudnienie
M. Góra, str. 34
PÅ‚ace netto
PÅ‚ace netto
Dodatkowy koszt pracy
Dodatkowy koszt pracy
Struktura kosztów pracy w Polsce w 2006 r.
przy przeciętnym m-cznym wynagrodzeniu
K. Polarczyk; Klin podatkowy a bezrobocie w Polsce, Biuro analiz sejmowych, nr 17/2007
Problemy starzejÄ…cych siÄ™
społeczeństw a ubezpieczenia
społeczne
System emerytalny jest obecnie narzędziem alokacji dochodu w cyklu życia
a nie sposobem finansowania niedołężnej starości (M. Góra; str.48)
DÅ‚ug systemu emerytalnego
" Sumy, które system emerytalny zabiera
płacącym składki pracownikom a które powinny
do nich wrócić jako emerytury to zadłużenie
systemu emerytalnego (www.nbp.gov.pl)