Linux Newbie Guide: Zasoby, pomoc i wybrane odnośniki LINUX NEWBIE ADMINISTRATOR GUIDE ver. 0.61 2000-02-05 Część 2: Zasoby Linuksa, pomoc i trochę odnośników Stan i Peter Klimas Proste odpowiedzi na pytania często zadawane przez początkujących, którzy zainstalowali Linuksa na swoich domowych komputerach i administrują swoimi domowymi sieciami Rozpowszeniany na zasadach General Public Licence http://www.gnu.org/copyleft/gpl.html Twój odzew, komentarze, poprawki i ulepszenia są mile widziane. Wyślij je do [e-mail] Szybkie odnośniki Start:   Linux Newbie Administrator Guide Część 0: Dla niezdecydowanych (zalety Linuksa) Część 1: Przed instalacją Linuksa Część 2: >Zasoby Linuksa, pomoc i trochę odnośników< Część 3: Najczęszcze pytania odnośnie podstawowych operacji Część 4: Najczęściej zadawane pytania przez nowych administratorów Linuksa Część 5. Uczenie się z Linuksem Część 6: Jak uaktualnić jądro systemu Część 7: Linuksowe komendy i skróty (Shortcuts) Część 8: Ważne linuksowe aplikacje (komercyjne i nie tylko) Zawartość tej strony 2. Zasoby Linuksa, pomoc i trochę odnośników. 2.1 Czy są jakieś rzeczy do poczytania o Linuksie? 2.2 Czy istnieje jakaś komenda do zasięgania pomocy? 2.3 Grupy dyskusyjne 2.4 Internetowe odnośniki linuksowe 2. Zasoby Linuksa, pomoc i trochę odnośników   2.1 Czy są jakieś rzeczy do poczytania o Linuksie? Cdrom z dystrybucją RedHat zawiera sporo dokumentacji. Część spośród niej jest w formacje html, a część w czystym tekście. Możesz to poczytać spod DOS'a/Windowsa, zanim zainstalujesz Linuksa. Dla przykładu, elektroniczna wersja podręcznika RedHat'a może być oglądana przez każdą windowsową przeglądarkę, jak na przykład Netscape lub MS Internet Explorer. Po prostu otwórz plik D:\doc\rhmanual\manual\index.htm. (jeśli Twój CDROM jest napędem D pod Windows'em ). Ponadto przejżyj katalog \doc\LDP, gdzie znajdziesz doskonałe podręczniki z Linux Documentation Project. Na przykład, możesz obejżeć Linux System Administrators' Guide [Przewodnik Administratora Systemu Linuksowego] otwierając plik \doc\LDP\sag\sag.html w Twojej ulubionej przeglądarce. Ponadto w katalogu \doc\HOWTO znajdziesz dokumenty HOWTO [HOWTO czyli Jak To Zrobić - przyp. tłumacza], a w katalogu \doc\HOWTO\mini dokumenty MINIHOWTO [czyli "małe HOWTO" - przyp. tłumacza] no i w katalogu \doc\FAQ zbiór FAQ, poświęconych różnym tematom (FAQ="frequently asked questions" - czyli "często zadawane pytania"). [Od tłumacza: a w katalogu "translations" powinieneś znaleźć katalog z tłumaczeniami polskimi - jeśli je zainstalowałeś] Dla przykładu, następujące komendy pozwolą Ci czytać plik Linux-FAQ (w formacie czystego tekstu) spod DOS'a: D: cd \doc\FAQ\txt edit Linux-FAQ Spod Linuksa, możesz czytać te same dokumenty z płyty CD, używają dla przykładu tych komend: lynx /mnt/cdrom/doc/rhmanual/manual/index.htm Spowoduje to uruchomienie lynx'a, prostej przeglądarki html w trybie tekstowym, i wyświetlenie podręcznika RedHat'a. Zauważ, że pod Linuksem CD musi być najpierw zamontowany, a powyższy przykład zakłada, że zamontowałeś go w katalogu /mnt/cdrom/. Możesz ponadto skorzystać z Netscape'a dla Linuksa, StarOffice'a lub jakiejkolwiek innej przeglądarki html, by oglądać podręcznik RedHat'a i inną dokumentację w formacie html. Możesz także czytać dokumenty w czystym tekście, używając, przykładowo, tych komend: cd /mnt/cdrom/doc/FAQ/txt/ less Linux-FAQ Po zainstalowaniu Linuksa, dokumentacja, jeśli takową zainstalowałeś, znajduje się w katalogu /usr/doc/. Jeśli nie zainstalowałeś dokumentacji, zastanów się zainstalowaniem jej natychmiast w całości, może być tego warta. Dla przykładu katalog /usr/doc/LDP zawiera podręczniki z Linux Documentation Project.  Następujące komendy pomogą Ci oglądać Linux System Administrators' Guide: cd /usr/doc/LDP/sag lynx sag.html Ponadto w /usr/doc/HOWTOznajdziesz dokumenty HOWTO, a w /usr/doc/HOWTO/mini dokumenty MINIHOWTO. Aby znaleźć dokumentację obszerniejszą lub uaktualnioną, zobacz http://metalab.unc.edu/mdw/index.html#guide. [Od tłumacza: Aby znaleźć polskie tłumaczenia dokumentacji Linuksa odwiedź wspaniały serwis http://www.jtz.org.pl, gdzie znajdziesz dużo przetłumaczonych dokumentów HOWTO i MINIHOWTO oraz http://www.ptm.pl, czyli projekt tłumaczenia manuali, o których mowa poniżej] 2.2 Czy istnieje jakaś komenda do zasięgania pomocy? Większość komend na Linuksie może być uruchomionych z opcją "--help". Na przykład ta komenda da Ci zwięzły opis linuksowej komendy cp (copy - kopiuj) : cp --help | less Bardziej dokładne informacje można uzyskać z linii komend, używając tak zwanych stron podręcznika [oryg. man pages - dop. tłumacza] man topic . Dla przykładu man cp wyświetli stronę podręcznika dla komendy "cp" (copy). Strony podręcznika są standardowym systemem pomocy pod Linuksem i zawierają bogactwo dokładnej, technicznej informacji, jednak zazwyczaj trudnej do zrozumienia dla początkujących. Komenda man używa prostego narzędzia, zwanego less, który umożliwia Ci poruszanie się po tekście. Użyj klawiszy kursora (tych ze strzałkami), by poruszać się po tekście, naciśnij "q" aby zakończyć. Aktualnie less potrafi robić jeszcze więcej rzeczy. Naciśnij "h" by uzyskać pomoc, w czasie pracy less , albo dowiedz się więcej o less używając komendy man less Istnieje również komenda informacyjna info temat . Dla przykładu: info cp wyświetli Ci pomoc odnośnie komendy "cp" (copy). Często Often info zawiera informacje podobne do man, ale bardziej aktualne. Niestety, poruszanie się po info jest mało intuicyjne, więc sam częściej używam man'a. Jeśli nie pamiętasz dokładnie nazwy komendy, której chcesz użyć, spróbuj apropos. Dla przykładu, by otrzymać listę komend związanych z "copy", uruchamiam coś takiego z linii komend: apropos copy W niektórych programach, obsługiwanych z menu, w szczególności w programie "setup", gdy oglądasz usługi systemowe [oryg. "system services" - przyp. tłumacza], możesz nacisnąć F1, by dowiedzieć się za co poszczególna usługa odpowiada. Menadżer okien KDE zawiera graficzne narzędzie "KDE pomoc", którego można uruchomić, klikając na "książkę ze światłem" na Kpane'u. Tym narzędziem można przeglądać zarówno pomoc specyficzną KDE, jak i systemowe strony podręcznika [oryg. man pages - przyp. tłumacza]. Menadżer okien Gnome zawiera podobny system pomocy. Jeśli chcesz dowiedzieź się więcej o wielu pakietach, jakie masz na płytach CD w formacie rpm, możesz użyć graficznej aplikacji glint (wpisz glint w jakimś X-terminal'u), przy pomocy której będziesz mógł poruszać się po pakietach, otrzymując informacje o tym, co zawierają i instalować je, jeśli zechcesz (instalacja musi być dokonywana z konta "root'a"). W RedHat'cie 6.0, program glint został zastąpiony przez gnorpm, który jest dużo szybszy, ale również trudniejszy w użyciu. RedHat 6.1 zawiera kpackage , które jest najlepszym spośród tych trzech narzędzi. 2.3 Grupy dyskusyjne Możesz być onieśmielony tym miejscem -- najwięksi idioci świata wydają się mieć silną reprezentację w grupach dyskusyjnych. Zdecydowałem się ignorować głupie lub agresywne postingi czy listy. Dla złośliwych robię wyjątek, i informuję ich administratów sieci lub dosawców kont pocztowych. Reklamy, które otrzymuję po wysłaniu listów na grupy dyskusyjne, kasuję bez czytania - wiem, że nie jestem jedynym, który tak robi, tak więc proszę wyraźnie oznacz intencje swego listu w jego temacie, jeśli chcesz, aby Twój list był przeczytany, w szczególności, jeśli w Twoim e-mail'u jest "aol". Pomimo tych wad, grupy dyskusyjne mogą być efektywnym sposobem dostępu do informacji, których potrzebujesz. Zanim wejdziesz w grupy dyskusyjne, gorąco polecam Ci DejaNews (http://www.dejanews.com/home_ps.shtml).  Jest to wielkie archiwum postów z grup dyskusyjnych, które możesz przeszukiwać, używając fajnych narzędzi wyszukujących. W ten sposób możesz często znaleźć odpowiedź na swoje pytanie, bez przechodzenia przez tony śmieci, bez narażania się na złośliwe odpowiedzi, typu: "to pytanie było zadawane 10 razy w tym tygodniu". Możesz być zaskoczony ilością informacji dostępnych przez Dejanews. Istnieje wiele grup dyskusyjnych, poświęconych Linuksowi, i wydają się one być na o wiele wyższym poziomie, niż inne grupy dyskusyjne (może są lepiej patrolowane przez eksperów Linuksa?). Oto krótka lista: news:comp.os.linux.announce  (moderowana--listy wysyłane są przez moderatora, który sprawdza je przed wysłaniem. Zobacz stopkę każdego listu, by dowiedzieć się jak wysyłać.) news:comp.os.linux.help news:comp.os.linux.setup news:comp.os.linux.misc  (różne) news:comp.os.linux.advocacy  (Służy ona do dyskutowania zalet i wad Linuksa i chyba również do porównywania Linuksa z innymi systemami operacyjnymi. Jest to doskonała grupa, jeśli lubisz niekończące się dyskusje). news:alt.linux.sux  (Tu możesz przeczytać/napisać na prawdę wszystkie opinie na temat Linuksa.) news:comp.os.linux.networking news:comp.os.linux.x (X-windows) news:comp.os.unix  (ogólna grupa o UNIX'ie) [Od tłumacza: polscy użytkownicy Linuksa mają również swoje własne grupy. Są to: news:pl.comp.os.linux news:pl.comp.os.linux.sieci news:pl.comp.os.linux.sprzęt news:pl.comp.os.linux.programowanie news:pl.comp.sys.xwindow (grupa poświęcona systemowi XWindow, który działa nie tylko pod Linuksem Archiwa tych i innych grup możesz znaleźć pod adresem http://www.newsgate.pl. Najczęściej zadawane pytania na tych grupach znajdują się pod adresami: http://faq.linux.pl http://xfaq.linux.pl Więcej informacji na temat grup dyskusyjnych w Polsce znajdziesz pod adresem http://www.usenet.pl. Pamiętaj o zasadzie, aby przed wysłaniem listu z prośbą o pomoc, przeczytać najczęściej zadawane pytania, sprawdzić, czy odpowiedzi nie można znaleźć w przetłumaczonych dokumentach z http://www.jtz.org.pl oraz upewnij się, czy na pewno ktoś już nie zadał takiego samego, lub podobnego pytania. Starzy bywalcy tych grup dyskusyjnych wydają się tracić wiarę w sens życia, widząc wciąż pytania, na które odpowiadali już setki razy. Miej dla nich litość!] Pamiętaj, że istnieje coś takiego, jak etykieta grup dyskusyjnych ("netykieta"), i ryzykujesz odrzuceniem i pewnie narażeniem się na gniew, jeśli zdecydujesz się ją złamać. Główne jej punkty: - nie wysyłaj listów nie związanych z tematyką grupy, do której piszesz; - nie pisz do zbyt wielu grup równocześnie; - używaj czytego tekstu, nie wysyłaj załączników, obrazków, html'a, etc.; - nie reklamuj (w szczególności komercyjnych produktów). Użyteczne akronimy/skróty: BTW = "By the way,"="A tak przy okazji" AFAIK = "As far as I know," = "Wedle mojego mniemania (On/ona może wiedzieć doskonale, ale jest ostrożny(a)) RTFD = "Read the 'fine' documentation!"="Przeczytaj porządną dokumentację" (Niecierpliwe i chyba niegrzeczne, z powodu dwuznaczności tego angielskiego słowa na "f", a polskiego na "p" w środku) ASAP = "As Soon As Possible" = "tak szybko, jak to możliwe" FYI" = "For your information," = "Dla Twojej informacji" (Być może oznacza to, że wszyscy inni już to wiedzą.) IMHO = "In my humble opinion," = "Moim skromnym zdaniem" (Bardzo grzeczne, albo pokazuje wyjątkową cierplowość.) c.o.l.a. = grupa dyskusyjna com.os.linux.announce (or perhaps comp.os.linux.advocacy?) tia = "thanks in advance!"="z góry dziękuję" ty = "thank you"="dziękuję" iirc = "if I remember correctly,"="jeśli dobrze pamiętam" (nie badzo pamiętam, gdzie to czytałem) fwiw = "For what it's worth"="Jeśli to coś da" (Odpowiadający zdaje sobie sprawę, że to może nie być ostateczna odpowiedź) lol = "laugh out lout" = "tarzać się ze śmiechu" (pokazuje, że dużą wesołość z tego, co powiedziałeś) bs = "bull shit"="gówno prawda". Tak samo, jak "male-bovine excrement" (mbe). (Odpowiadający uważa, że to, co powiedziałeś było kompletnie głupie). :-) = uśmiech do Ciebie. Możliwych jest wiele wariantów, także pokazujących inne twarze, by wyrazić uczycia. :-D = wielki uśmiech do Ciebie. : ( = smutek |-o = ziewający z powodu Twojej wypowiedzi. :-0 = zaskoczony ~:-| = dymiący :'-( = płaczący *:-o) = klawn 0:-) = anioł ;-) = mrugnięcie okiem do Ciebie ("wiesz, co mam na myśli, tak?) :-P = ble-ble-ble (???). :-@ = krzyk :-& = związany język ("nie mogę powiedzieć") <:-| = osioł /. = strona zwana "slashdot" ("kreskakropka" ) (http://www.slashdot.org/) ("news for nerds, stuff that matters") Oto pewne akronimy/skróty, używane często na irq'u, których nie ma w standardowym słowniku Webstera: k = ok bf = "przyjaciel (chłopak)" gf = "przyjaciółka (dziewczyna)" fu = to nie może znaczyć "fuck you", no chyba żeby... S = "uśmiechy" brb = "zaraz wracam (will be right back") Wyślij mi list, jeśli znasz jakieś interesujące skróty, które administrator Linuksa powinien znać :-) [Od tłumacza: więcej, lepiej przetłumaczonych akronimów znajdziesz np. w http://www.axon.pl/pomoc/slownik/irce.htm ] 2.4 Internetowe odnośniki linuksowe? Istnieją niewątpliwe setki stron internetowych, poświęconych Linuksowi. Oto pewne strony, które lubię w przypadkowej kolejności. Jeśli potrzebujesz czegoś innego, powinieneś znaleźć odnośniki na którejść z poniższych stron" http://sunsite.auc.dk/linux-newbie/ Główny serwer tego LNAG. Polecam. http://www.kalug.lug.net/linux-admin-FAQ/ Linux Admin FAQ (nie dla początkujących). http://members.aa.net/~swear/pedia/learning-linux.html Encyklopedia Gary'ego--Uczenie się Linuka. Polecam. http://jgo.local.net/LinuxGuide/ Strona domowa Josh'a. Dobra rzecz do uczenia się Linuksa. http://www.control-escape.com/ Ta strona będzie dobra dla początkujących! http://qlink.queensu.ca/~3srf/linux-admin/ Linux administration made easy (LAME) - czyli jak łatwo administrować Linuksem. "Wszystko nowe i ulepszone" (kwiecień 1999). Polecam. http://metalab.unc.edu/mdw/index.html#guide Dużo dokumentacji linukowej. Polecam. http://www.slashdot.org/ Dyskusje fachowców, hakerów, guru, etc. (= /.) http://www.freshmeat.org/ Tu znajdziesz dzisiejsze wydania linuksowych aplikacji http://linuxtoday.com/ Dziennik linuksowy. Polecam. http://www.llp.fu-berlin.de/ The Linux Lab Project. Zdobywanie danych, etc. http://www.linuxberg.com/ Linuxberg. Wielki portal. Mają tam wszystko. Podoba mi się ich ocenianie oprogramowania dla Linuksa i instaluję tylko pakiety, które otrzymały 5 pingwinów ;-) Polecam. http://counter.li.org/linuxcounter_eng.html Licznik użytkowników Linuksa. Dodaj siebie do rejestru. http://www.ap.univie.ac.at/users/havlik/Album/Linux-Counter/ Zobacz rewelacyjną mapę Dennis'a Havlik'sa, pokazującą rozwój Linuksa i jego popularność w różnych częściach świata. http://www.cl.cam.ac.uk/users/iwj10/linux-faq/index.html Linux FAQ. ftp://sunsite.unc.edu/pub/Linux/ Tony oprogramowania dla Linuksa w archiwum Sunsite. Polecam. http://stommel.tamu.edu/~baum/linuxlist/linuxlist/linuxlist.html Aplikacje linuksowe. http://www.boutell.com/lsm/ Aplikacje linuksowe. http://www.linuxlinks.com/Software/ Aplikacje linuksowe http://directorysearch.mozilla.org/Computers/Operating_Systems/Linux/ Świetny nowy portal (better than yahoo) z wspaniałym odnośnikami dla początkujących użytkowników Linuksa http://dir.yahoo.com/.../Unix/Linux/ Odnośniki w katalogu Yahoo, odnośnie Linuksa http://www.debian.org/ Strona Debian Linux. http://www.redhat.com/support/docs/hardware.html Lista użądzeń kompatybilnych z Linuksem. http://metalab.unc.edu/mdw/links.html Dużo użytecznych odnośników http://www.cse.unsw.edu.au/~conradp/linux/ Zbiór wspaniałym odnośników. http://www.linuxstart.com/documentation/ Więcej odnośników do dokumentacji Linuksa. http://www.linuxlinks.com/ Jeszcze więcej linuksowych odnośników. http://www.gnu.org/ Główna strona GNU (GNU's-Not-Unix. To jest rekulsywna definicja). http://www.redhat.com/ Strona Rad Hat'a. Jest typowo zbyt zajęta, by ją oglądać. [Od tłumacza: Spis polskojęzycznych stron poświęconych Linuksowi prowadzi Bartosz Maruszewski i jest to część koordynowanego przez niego projektu "Jak To Zrobić". Nie będę więc go powtarzał.] Do części 3: Najczęstsze pytania odnośnie podstawowych operacji