Metody grupowej pomocy psychologicznej


Metody grupowej pomocy
psychologicznej
Proces grupowy  fazy rozwoju
Etap I: Tworzenie grupy
Opracowanie oferty
Plan oferty:
1. Uzasadnienie - Dlaczego?
2. Cele i zamierzenia - Co chcesz osiągnąć?
3. Praktyczne ustalenia - Gdzie? Jak często? Jakie
zasady?
4. Procedury  Jak wyłonisz członków? Jak ocenisz efekty?
5. Ewaluacja  Jakie zmierzysz postępy?
Praktyczne zasady tworzenia grup
´ð SkÅ‚ad grupy
o terapeutyczne  raczej jednorodne
o rozwojowe  raczej różnorodne
´ð Wielkość grupy
Zależy od:
o wieku (dzieci: 3-4 osoby, młodzież: 6-8 osób, dorośli: ok 8 osób na 1 terapeutę),
o typu grupy i problemu nad jakim pracuje,
o doświadczenia prowadzącego
´ð CzÄ™stotliwość i czas trwania spotkaÅ„
o Dzieci i młodzież  np. dwa razy w tyg po 45 min (tak jak czas trwania lekcji)
o Dorośli dobrze funkcjonujący  raz w tyg po 2h
o Gorzej funkcjonujÄ…cy pacjenci szpitalni  codziennie po 45 min
o Lepiej funkcjonujÄ…cy pacjenci szpitalni  kilka razy w tyg po 90 min
Praktyczne zasady tworzenia grup
´ð Okres funkcjonowania grupy
´ð Miejsce spotkaÅ„
´ð Współprowadzenie grupy
´ð Grupa otwarta/zamkniÄ™ta
Grupy otwarte Grupy zamknięte
·ð Zmienność skÅ‚adu ·ð StaÅ‚y skÅ‚ad
·ð ZwiÄ™kszona dynamika grupy ·ð Mniejsza dynamika
·ð Mniejsza spójność ·ð Duża spójność
·ð Podejmowane przez prowadzÄ…cego ·ð Ryzyko zależnoÅ›ci
interwencje powinny się zakończyć w ciągu
jednej sesji
·ð Wprowadzanie nowych czÅ‚onków
pojedynczo, po wcześniejszej rozmowie
indywidualnej
·ð Ustalenie szczegółowych zasad uczestnictwa
Nabór i kwalifikacja uczestników
´ð OgÅ‚aszanie naboru
´ð Proces kwalifikacji i selekcji
o Indywidualna sesja kwalifikacyjna
Terapia grupowa NIE jest wskazana dla
osób:
´ð o skÅ‚onnoÅ›ciach samobójczych,
´ð psychotycznych,
´ð socjopatycznych,
´ð silnie paranoidalnych,
´ð poważnie zdezintegrowanych,
´ð skrajnie skoncentrowanych na sobie
Spotkanie poprzedzajÄ…ce pracÄ™ z grupÄ…
Precyzowanie oczekiwań uczestników
i prowadzÄ…cego
´ð Wyrażenie oczekiwaÅ„
´ð Omówienie praw i obowiÄ…zków
Ustalanie podstawowych reguł
´ð Zasada dyskrecji
´ð Zabezpieczenie przed zagrożeniem fizycznym, zastraszaniem,
przymusem, presjÄ…
´ð Zagrożenia zwiÄ…zanych z wprowadzaniem zmian w życiu
´ð Zapewnienie Å›wiadomej zgody klientów na udziaÅ‚ w grupie
´ð Informacja o oczekiwaniach
´ð Informacja odnoÅ›nie stosowanych technik i ćwiczeÅ„
*Zasady ustala prowadzÄ…cy lub uczestnicy.
Omówienie korzyści związanych z
grupÄ…
´ð Zbadanie swojego sposobu wchodzenia w relacje z innymi
´ð Nauka bardziej skutecznych sposobów kontaktowania siÄ™ z ludzmi
´ð Możliwość eksperymentowania, testowania nowych zachowaÅ„
´ð Możliwość poznania siebie przez doÅ›wiadczenia innych
´ð Możliwość sprawdzenia  jak ja wpÅ‚ywam na innych
Omówienie nieporozumień
´ð Grupy sÄ… dla wszystkich
´ð Przepracowanie wÅ‚asnych problemów w grupie automatycznie
rozwiąże problemy w domu
´ð Celem grupy jest to, aby uczestnicy opuszczajÄ…c jÄ…, odczuwali
bliskość i kochali się nawzajem
Omówienie nieporozumień
´ð W grupach atakuje siÄ™ ludzi i pozbawia możliwoÅ›ci obrony
´ð Grupy mówiÄ… ludziom, jak żyć
´ð Nacisk grupy sprawia, że ludzie zatracajÄ… poczucie tożsamoÅ›ci
´ð W grupach uczestniczÄ… tylko ludzie zaburzeni emocjonalnie
´ð Grupy tworzÄ… Å›wiat sztuczny i nieprawdziwy
Etap II: PoczÄ…tek pracy grupy
Pierwsza sesja grupy
´ð Zapoznanie siÄ™ ze sobÄ…
´ð Przedstawienie siÄ™ prowadzÄ…cego i omówienie jego roli
´ð Cele
o Wspólne
o Indywidualne
´ð Oczekiwania
´ð Informacje dotyczÄ…ce procedur, przebiegu pracy
´ð Zasady, prawa i obowiÄ…zki (kontrakt)
Kontrakt  zasady warte uwagi:
´ð Poufność
´ð Dobrowolność
´ð Åšwiadoma i poinformowana zgoda
´ð OkreÅ›lone oczekiwania
´ð Obecność, punktualność
´ð Jedzenie, picie, palenie
´ð Przyprowadzanie przyjaciół, spotkania towarzyskie poza grupÄ…,
wchodzenie w zwiÄ…zki intymne z innymi uczestnikami itd. itp.
Pierwsze problemy
´ð Milczenie
´ð Dezorientacja
´ð Różnica w zaangażowaniu uczestników
´ð LÄ™k przed nieznanym
´ð Dyskusje  badajÄ…ce grunt i dobre rady
Początkowy opór grupy
´ð Czynniki kulturowe a gotowość do pracy
´ð Rozpoznanie i ujawnienie obaw bÄ™dÄ…cych zródÅ‚em oporu
´ð Tworzenie atmosfery zaufania rozmowy w grupach
2os. Ä…ð4os. Ä…ð6os.
 Trup w szafie
´ð Gdy norma otwartoÅ›ci zamieniona na normÄ™ ostrożnoÅ›ci
´ð Cechy sytuacji, gdzie obecny jest  trup w szafie
o Niski poziom zaufania
o Wzrasta wzajemna wrogość
o Brak skłonności do ryzyka
o Poczucie prowadzącego, że pracuje ciężej niż klienci
Koncentracja na sobie vs na innych
´ð Terapeuta stara siÄ™ doprowadzić do koncentracji na sobie
 Zwraca moją uwagę, że dużo mówisz o wielu ważnych osobach ze
swojego życia. Ich tutaj nie ma i nie będziemy w stanie pracować
nad nimi. Ale możemy pracować nad Twoimi uczuciami i reakcjami
wobec nich i nad tym, jak ich zachowania wpływają na ciebie.
 Tu i teraz vs  tam i wtedy
´ð PierwszeÅ„stwo  relacje w grupie
´ð Zajmowanie siÄ™ sprawami zewnÄ™trznymi po uprzednim oswojeniu
relacji w grupie
Zaufanie a nieufność
´ð Niski poziom zaufania
o Ukryta niechęć
o Wrogość
o Podejrzenia
o Zachowania ucieczkowe
żð abstrakcyjne, nadmierne intelektualne rozmowy
żð mgliste wypowiedzi
´ð Wysoki poziom zaufania
o Wyrażanie uczuć bez lęku przed cenzurą
o Decydowanie o własnych celach
o Skupianie siÄ™ na swoich sprawach
o Podejmowanie ryzyka ujawniania osobistych problemów
Budowanie zaufania:
Role prowadzącego i uczestników
Modelowanie
´ð  Czy czujÄ™ energiÄ™ i entuzjazm w zwiÄ…zku z tÄ… grupÄ…?
´ð  Czy mam zaufanie do siebie jako prowadzÄ…cego, czy jestem w
stanie wzbudzać zaufanie u innych?
´ð  Czy jestem w stanie być psychicznie w peÅ‚ni obecny w czasie sesji,
a także czy czuję się gotowy do otwartego reagowania na to, co
dzieje siÄ™ w grupie?
Postawy i działania budujące zaufanie
´ð Okazywanie uwagi i sÅ‚uchanie
´ð Rozumienie zachowaÅ„ niewerbalnych
´ð Empatia
´ð Szacunek
´ð Konfrontowanie peÅ‚ne uwagi i dbaÅ‚oÅ›ci
Rozpoczynanie sesji
´ð PoproÅ›, by KAÅ»DY uczestnik krótko powiedziaÅ‚, czego oczekuje od
dzisiejszej sesji.
´ð Spróbuj zidentyfikować wspólnÄ… problematykÄ™.
´ð Zapytaj, co wydarzyÅ‚o siÄ™ w życiu klientów od czasu ostatniego
spotkania
´ð Zapytaj o ewentualne niewyrażone emocje lub pytania, które
pozostały po ostatniej sesji
´ð * Podziel siÄ™ swoimi spostrzeżeniami dotyczÄ…cymi rozwoju grupy
Kończenie sesji
´ð Dokonaj podsumowania
´ð Pozostaw uczestników z jakimiÅ› otwartymi pytaniami do przemyÅ›lenia
´ð Zapytaj o poziom energii i zaangażowania
´ð PoproÅ›, by KAÅ»DY krótko powiedziaÅ‚, czego dziÅ› dowiedziaÅ‚ siÄ™ o sobie
´ð * Zadanie domowe / postanowienia
´ð Zapytaj o tematy, którymi chcieliby siÄ™ zająć na nastÄ™pnej sesji
´ð Zachęć do przekazania sobie informacji zwrotnych miÄ™dzy
uczestnikami
Etap III: Grupa w stadium przejściowym
Problemowe zachowania i uczestnicy
´ð Milczenie i wycofanie
´ð Monopolizowanie uwagi
´ð Gadulstwo
´ð Zadawanie pytaÅ„ i dobre rady
´ð Pocieszanie
´ð Wrogość
´ð Zależność
´ð Wywyższanie siÄ™
´ð Intelektualizowanie
´ð Nadmierne okazywanie emocji
´ð Kontakty towarzyskie
Lęk
´ð Wysoki
´ð W osobach, w grupie jako caÅ‚oÅ›ci
Postawy obronne i opór
´ð LÄ™k przed oÅ›mieszeniem siÄ™
´ð LÄ™k przed odrzuceniem
´ð LÄ™k przed odkryciem pustki
´ð LÄ™k przed utratÄ… kontroli
´ð LÄ™k przed odsÅ‚oniÄ™ciem siÄ™
Walka o władzę
Przejawia siÄ™ poprzez:
´ð Współzawodnictwo
´ð Starania o lepszÄ… pozycjÄ™ w grupie
´ð Zarzuty wobec prowadzÄ…cego
´ð Dyskusje na temat podziaÅ‚u odpowiedzialnoÅ›ci i zasad
podejmowania decyzji
Konflikt
´ð Skuteczna praca z konfliktem prowadzi do wzrostu zaufania
Konfrontacja
´ð ZachÄ™ta do przyjrzenia siÄ™ wÅ‚asnemu funkcjonowaniu w celu
określenia chęci wprowadzenia ewentualnych zmian
´ð Wskazówki:
o Wiedzieć w jakim celu się inicjuje
o Zamiast przypinać etykiety raczej skonfrontować z tym, jakie reakcje
wzbudza u innych
o Wrażliwość i wyczucie
o Zapewnić osobie konfrontowanej czas na przyjęcie informacji
zwrotnej i zastanowienie siÄ™
Krytyka wobec prowadzÄ…cego
´ð Test
´ð PoczÄ…tek uniezależnienia siÄ™ od aprobaty prowadzÄ…cego
Reakcje prowadzÄ…cego wobec oporu
´ð Poczucie zagrożenia
´ð ZÅ‚ość
´ð Poczucie niekompetencji
´ð Niechęć do klientów
´ð Niepokój zwiÄ…zany z tempem pracy
Etap IV: Stadium konstruktywnej pracy
Czynniki terapeutyczne działające
w grupie
´ð Otwieranie siÄ™ przed innymi ´ð Katharsis
´ð Konfrontacja ´ð Czynnik poznawczy
´ð Informacje zwrotne ´ð Motywacja do zmiany
´ð Spójność i poczucie wspólnoty ´ð Swoboda eksperymentowania
´ð Nadzieja ´ð Humor
´ð Gotowość do podejmowania
ryzyka i zaufania innym
´ð Å»yczliwość, troska i akceptacja
´ð Moc osobista
Etap V: Zakończenie pracy grupy
Zadania stadium końcowego
´ð Radzenie sobie z rozstaniem
´ð NiedokoÅ„czone sprawy
´ð Podsumowanie doÅ›wiadczeÅ„
´ð Utrwalanie zmian w zachowaniu
´ð Udzielanie i przyjmowanie informacji zwrotnych
´ð Zastosowanie kontraktów
´ð Ewaluacja doÅ›wiadczeÅ„
´ð Follow up
Dziękujemy!
Aleksandra Ciura
Karolina Kaduszkiewicz


Wyszukiwarka