ARCHIWUM RZECZPOSPOLITEJ
UBEZPIECZENIA SPOŁECZNE
Obowiązkowe ubezpieczenia rencistów prowadzących działalność
gospodarczą
Spółka jawna sposobem na kłopoty ze składkami
Rencista, który dorabia sobie drobną działalnością
gospodarczą, od czerwca będzie musiał płacić wszystkie składki ZUS. Uniknie
tego, jeśli założy spółkę jawną.
Jeszcze przez prawie trzy miesiące renciści-przedsiębiorcy będą mogli z firmy
opłacać tylko składkę zdrowotną, bo składki na ubezpieczenia emerytalne i
rentowe są dla nich dobrowolne. Od 1 czerwca to się zmieni, wchodzi bowiem w
życie nowela ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych. Renciści-przedsiębiorcy
już znaleźli sposób, by uniknąć dodatkowych kosztów.
Obowiązkowe wszystkie składki
Wedle nowych przepisów osoby prowadzące pozarolniczą działalność gospodarczą,
które mają ustalone prawo do renty z tytułu niezdolności do pracy, będą
podlegały obowiązkowym ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym do czasu ustalenia
prawa do emerytury. Oznacza to, że oprócz składki zdrowotnej zapłacą także
emerytalną i rentowe. A jeśli te będą obowiązkowe, to muszą też płacić składkę
na ubezpieczenie wypadkowe w zryczałtowanej wysokości 1,93 proc. Obowiązkowa
będzie również składka na Fundusz Pracy, bo emerytalne i rentowe płacą od
podstawy wyższej niż minimalne wynagrodzenie. W rezultacie, zamiast ok. 170 zł,
na składki wydadzą ok. 730 zł. Jeśli zdecydują się na dobrowolne ubezpieczenie
chorobowe, dodatkowo doliczą 37 zł (2,45 proc. podstawy wymiaru).
Przedsiębiorca zapłaci, a wspólnik nie
Tak wysokie składki to znaczne obciążenie dla rencistów zajmujących się
drobnym handlem czy inną tego typu działalnością. Tym bardziej że ustawodawca
nie przewidział dla nich żadnych preferencji.
Płacenia wysokich składek ZUS mogą jednak uniknąć, jeśli założą spółkę jawną.
Wtedy rencista jako wspólnik takiej spółki będzie podlegał ubezpieczeniom
emerytalno-rentowym dobrowolnie. Obowiązkowo będzie musiał płacić tylko składkę
zdrowotną, tak jak teraz.
Przymus składek objął bowiem tylko osoby wskazane w art. 8 ust. 6 pkt 1
ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych. Mowa w nim przede wszystkim o osobach
prowadzących pozarolniczą działalność gospodarczą na podstawie przepisów o
swobodzie działalności gospodarczej. Obejmie również rencistów prowadzących
działalność gospodarczą, wykonujących wolny zawód. Tymczasem z ustawy o
swobodzie działalności gospodarczej wynika, że sam tylko udział w spółce jawnej
nie jest taką działalnością.
Nie będą musiały płacić obowiązkowych składek pozostałe osoby określone przez
ustawę o systemie ubezpieczeń społecznych mianem prowadzących pozarolniczą
działalność, wskazane w art. 8 ust. 6 pkt 2, 3 i 4, czyli renciści: twórcy i
artyści, wykonujące wolny zawód (nie prowadzące działalności gospodarczej),
wspólnicy w spółkach: jawnej, komandytowej i partnerskiej oraz jednoosobowej
spółki z o.o.
Jak zostać wspólnikiem
Sama procedura powołania spółki jawnej jest stosunkowo prosta. Wspólnicy (co
najmniej dwóch) muszą sporządzić i podpisać umowę spółki. Forma pisemna jest
konieczna, ale notariusz nie musi brać w tym udziału. Nowa spółka musi być
wpisana do rejestru przedsiębiorców w Krajowym Rejestrze Sądowym. W tym celu
wspólnicy składają w sądzie rejestrowym wniosek o wpis, na specjalnym formularzu
oznaczonym skrótem KRS-W1, wraz z załącznikami (można je dostać w sądzie).
Oprócz zarejestrowania w sądzie wspólnicy muszą też dopełnić koniecznych
formalności w urzędzie skarbowym, urzędzie statystycznym i w ZUS. O tym, jak
założyć spółkę jawną, pisaliśmy m.in. w "Dobrej Firmie" z 11 maja 2004 r.
("Umowa prosta i niezbyt długa").
Co zrobić z dotychczasową firmą
Ponieważ chodzi nam o rencistów, którzy prowadzą już działalność, zasadnicze
znaczenie ma wniesienie do spółki jawnej w formie tzw. aportu przedsiębiorstw
prowadzonych do tej pory oddzielnie przez każdego ze wspólników. Trzeba pamiętać
o konsekwencjach podatkowych. Tu wątpliwości rozstrzyga przede wszystkim art.
93a ż 2 pkt 2 ordynacji podatkowej. Wynika z niego, że spółka pozbawiona
osobowości prawnej, do której osoba fizyczna wniosła na pokrycie udziału wkład w
postaci swojego przedsiębiorstwa, wstępuje we wszelkie przewidziane w przepisach
prawa podatkowego prawa i obowiązki. Oprócz powołania do życia spółki trzeba
pamiętać o formalnościach związanych z kończeniem działalności gospodarczej
prowadzonej pod własnym nazwiskiem: o zawiadomieniu urzędu skarbowego czy
wykreśleniu z ewidencji działalności gospodarczej.
Agnieszka Rosa Paweł Wrześniewski