1+0 lub 1/0 itp. - wykorzystywane w poligrafii oznaczenie rodzaju wykonywanego zadruku. 1+0 lub 1/0 oznacza jednostronny zadruk farbÄ… w jednym kolorze (procesowym lub spotowym). 1+1 lub 1/1 oznacza obustronny zadruk farbÄ… w jednym kolorze (procesowym lub spotowym). Na każdej stronie może zostać wykorzystany inny kolor, musi on być jednak dokÅ‚adnie okreÅ›lony. W poligrafii wystÄ™pujÄ… różne konfiguracje oznaczenia wykonywanego zadruku, np. 4+2, 5+1, 4+5 itd. Poniżej przytoczymy najczęściej wykorzystywane w poligrafii oznaczenia zadruku: 4+0 lub 4/0 - peÅ‚nokolorowy (farbami procesowymi) zadruk jednostronny, 4+4 lub 4/4 - peÅ‚nokolorowy (farbami procesowymi) zadruk obustronny, 1+0 lub 1/0 - jednokolorowy zadruk jednostronny, 1+1 lub 1/1 - jednokolorowy zadruk obustronny (każda strona może być zadrukowana innym kolorem), 4+1 lub 4/1 - awers peÅ‚nokolorwy (farbami procesowymi), rewers jednokolorowy Patrz również "zadruk". Apla - powierzchnia pokryta dowolnym kolorem (farbÄ…) o 100% nasyceniu. Inaczej peÅ‚ne krycie po- wierzchni kolorem (farbÄ…). Barwa czarna - w poligrafi do uzyskania czarnej barwy stosuje sie czarnÄ… farbÄ™ (oznaczenie K w podstawowej drukarskiej skali barwnej CMYK). Jednak chcÄ…c uzyskać w peÅ‚ni nasyconÄ… czarnÄ… aplÄ™ (krycie wiÄ™kszej powierzchni, np. tÅ‚o ulotki) należy dosycic 100% kolor czarny pozostaÅ‚ymi kolorami triady (czyli CMY). StopieÅ„ dosycenia zależy od wykorzystywanych farb i maszyny, na której wykonywany bÄ™dzie druk. Kolor 100% czerni CMYK (czyli C0 M0 Y0 K100) wykorzystuje siÄ™ w praktyce do elementów delikatnych (tj. tekstów, elementów dekoracyjnych itp.), które majÄ… zostać wydrukowane jako czarne. Bigowanie - proces introligatorski polegajÄ…cy na odciskaniu (wgniataniu) rowków w materiale, np. papierze lub kartonie, w celu uÅ‚atwienia jego zÅ‚amywania (skÅ‚adane opakowania kartonowe, okÅ‚adki książek w oprawie klejonej itp.) lub w celu dekoracyjnym. Bigowanie nie jest tożsame ze skÅ‚adaniem. CMYK - zestaw czterech podstawowych kolorów farb drukarskich stosowanych powszechnie w druku kolorowym w poligrafii i metodach pokrewnych (atramenty, tonery i inne materiaÅ‚y barwiÄ…ce w drukarkach komputerowych, kserokopiarkach itp.). Na zestaw tych kolorów mówi siÄ™ również barwy procesowe lub ko- lory triadowe (kolor i barwa w jÄ™z. polskim to synonimy). CMYK to jednoczeÅ›nie jedna z przestrzeni barw w pracy z grafikÄ… komputerowÄ…. Cromalin - nazwa handlowa systemu prób koloru należąca do firmy DuPont. IstniejÄ… dwie odmiany tego systemu: odbitki analogowe, naÅ›wietlane przy użyciu klisz, oraz wydruki cyfrowe. Firma DuPont byÅ‚a prekursorem prób koloru dla poligrafii, stÄ…d do dziÅ› zachowaÅ‚o siÄ™ potoczne, bÅ‚Ä™dne nazywanie prób innych producentów również "kromalinami". Patrz również "próba koloru". CtP (ang. Computer-to-Plate co można tÅ‚umaczyć: "z komputera na pÅ‚ytÄ™") - to jedna z podstawowych metod tworzenia formy drukowej. Polega na bezpoÅ›rednim naÅ›wietlaniu form drukowych (pÅ‚yt offseto- wych lub fleksograficznych) z plików postscriptowych. Efektem koÅ„cowym jest uzyskanie formy drukowej. ZaletÄ… tej technologii jest maksymalna dokÅ‚adność wszystkich parametrów zarówno zwiÄ…zanych z jakoÅ›ciÄ… plamki rastra jak i montażu. NiewÄ…tpliwÄ… zaletÄ… jest również skrócenie caÅ‚ego cyklu przygotowania formy drukowej, jak i jej narzÄ…du (montażu na maszynÄ™ i regulacji maszyny). CtPress (ang. Computer-to-Press co można tÅ‚umaczyć: "od komputera do maszyny offsetowej") - to ogólna nazwa technologii przygotowywania form drukowych w typowym druku offsetowym, w których naniesienie obrazu drukowego na formÄ™ nastÄ™puje bezpoÅ›rednio na maszynie drukarskiej w miejscu, z któ- rego rozpoczyna siÄ™ druk i odbywa siÄ™ to tylko jeden raz przed rozpoczÄ™ciem druku. Densytometr - urzÄ…dzenie fotoelektryczne sÅ‚użące do pomiaru gÄ™stoÅ›ci optycznej materiałów prze- zroczystych i nieprzezroczystych (w poligrafii sÅ‚uży do pomiaru gÄ™stoÅ›ci optycznej farby). DPI (ang. dots per inch co tÅ‚umaczy siÄ™ na "liczba plamek na cal") - jednostka stosowana do okreÅ›lenia rozdzielczoÅ›ci urzÄ…dzeÅ„. PojÄ™cie to jest bardzo rozpowszechnione i czÄ™sto stosowane także jako potoczny zamiennik okreÅ›leÅ„ pokrewnych: ppi (pixels per inch pikseli na cal) czyli jednostek rozdzielczoÅ›ci ob- razów bitmapowych oraz spi (samples per inch próbek na cal) czyli jednostek rozdzielczoÅ›ci skanerów. Patrz również PPI . Falcowanie (zÅ‚amywanie) - skÅ‚adanie arkusza papieru w dowolnych proporcjach i na różne sposoby (w różnych kierunkach), w celu osiÄ…gniÄ™cia docelowego formatu i liczby stron skÅ‚adki. Każde miejsce zagina- nia arkusza to falc (zÅ‚am) i po zÅ‚ożeniu tworzy nowÄ… krawÄ™dz. Format brutto - sÄ… to wymiary, jakie musi posiadać projekt do publikacji poligraficznej z dodanymi spadami. Patrz również "spady". Format netto - sÄ… to wymiary, jakie bÄ™dzie miaÅ‚ gotowy produkt po zakoÅ„czeniu procesu produkcji (druku i obróbce introligatorskiej/obciÄ™ciu). GÄ™stość optyczna - parametr opisujÄ…cy stopieÅ„ krycia dowolnego podÅ‚oża. W poligrafii parametr ten okreÅ›la stopieÅ„ pokrycia podÅ‚oża drukowego farbÄ…. Grafika rastrowa - reprezentacja obrazu za pomocÄ… pionowo-poziomej siatki odpowiednio kolo- rowanych pikseli na monitorze komputera, drukarce lub innym urzÄ…dzeniu wyjÅ›ciowym. ZdjÄ™cie z apara- tu cyfrowego jest grafikÄ… typu rastrowego. Wielkość obrazka rastrowego nie może zostać zwiÄ™kszona bez zmniejszenia jego ostroÅ›ci. Grafika rastrowa jest bardzo użyteczna do zapisywania zdjęć i realistycznych obrazów. Grafika wektorowa - rodzaj grafiki komputerowej, w której obraz opisany jest za pomocÄ… figur geo- metrycznych umiejscowionych w matematycznie zdefiniowanym ukÅ‚adzie współrzÄ™dnych. Grafika wekto- rowa jest grafikÄ… w peÅ‚ni skalowalnÄ…, co oznacza, iż obrazy wektorowe można nieograniczenie powiÄ™kszać oraz zmieniać ich proporcje bez uszczerbku na jakoÅ›ci. Gramatura papieru - masa 1m² wyrobu papierniczego wyrażona w gramach. GramaturÄ™ oznacza siÄ™ jednostkÄ… g/m². PoÅ›rednio parametr ten przekÅ‚ada siÄ™ na grubość papieru: najczęściej papier o gramatu- rze 100 g/m² jest gruboÅ›ci 0,1 mm (z dokÅ‚adnoÅ›ciÄ… ok. 20%). Impozycja (również montaż) - zaprojektowanie w programie DTP obrazu caÅ‚ego arkusza drukowego. Może to być zarówno praca wieloużytkowa, jak i ukÅ‚ad stron skÅ‚adki. KÄ…ty rastra - jeden z parametrów rastra klasycznego w druku tonalnym (zarówno jedno-,jak i wielo- kolorowym). Oznacza on kierunek poÅ‚ożenia rzÄ™dów plamek rastra. W druku jednokolorowym kÄ…t rastra wpÅ‚ywa na wyrazistość reprodukcji, w wielokolorowym zaÅ› kÄ…ty te majÄ… zasadniczy wpÅ‚yw na unikniÄ™cie efektu mory. Kerning - regulowanie odlegÅ‚oÅ›ci pomiÄ™dzy konkretnymi parami znaków w danym kroju pisma i jego odmianie. OkreÅ›lane w ten sposób sÄ… nie tylko odstÄ™py pomiÄ™dzy literami, ale także pozostaÅ‚ymi znakami (np. litera-cyfra, cyfra-cyfra, cyfra-znak interpunkcyjny). Kolory dodatkowe (kolory spotowe) - kolory farb drukowych bÄ™dÄ…ce uzupeÅ‚nieniem kolo- rów farb procesowych (np. CMYK). MogÄ… być wykonane na podstawie wzorników barw np. PANTONE lub barwy indywidualnie wskazanej przez zamawiajÄ…cego. Wszystkie farby poza farbami procesowymi okreÅ›la siÄ™ mianem farb spotowych. Lakierowanie druku - pokrywanie lakierem druku, to jeden ze sposobów uszlachetniania druku, czyli podnoszenia jakoÅ›ci lub atrakcyjnoÅ›ci podÅ‚oża drukowego zazwyczaj pokrytego farbÄ… drukowÄ…. Inne cele lakierowania zadrukowanego podÅ‚oża to zabezpieczenie zadrukowanej powierzchni przed Å›cieraniem siÄ™ farby, zmiana wyglÄ…du naniesionej farby drukowej (np. dodatkowy poÅ‚ysk lub zmatowienie druku). Liniatura rastra - jest to jeden z najważniejszych parametrów okreÅ›lajÄ…cych budowÄ™ rastra dru- karskiego. W rastrze amplitudowym liniatura jest parametrem mówiÄ…cym ile rzÄ™dów kropek (lub linii) uÅ‚ożonych równolegle wzglÄ™dem siebie przypada na jednostkÄ™ dÅ‚ugoÅ›ci. LiniaturÄ™ wyraża siÄ™ w liniach na cal - lpi (lines per inch). Im wyższa liniatura, tym drobniejsze sÄ… kropki rastra (i jest ich wiÄ™cej), a wiÄ™c tym wiÄ™cej szczegółów może zawierać drukowany obraz. Jednak zbyt wysoka liniatura w stosunku do możliwo- Å›ci urzÄ…dzenia drukujÄ…cego może spowodować, że najmniejsze kropki (lub fragmenty linii) mogÄ… siÄ™ nie zreprodukować, a wiÄ™c najjaÅ›niejsze miejsca pozostanÄ… niezadrukowane, i podobnie - najwiÄ™ksze kropki (lub fragmenty linii) mogÄ… ulec zalaniu do jednolitej pÅ‚aszczyzny, niwelujÄ…c szczegóły w najciemniejszych partiach obrazu. Typowe wartoÅ›ci liniatury dla papierów powlekanych to 150 lpi. Daje to możliwość druku z kropkami rastra nierozpoznawalnymi dla przeciÄ™tnego czÅ‚owieka. W przypadku papieru gazetowego jest to obecnie wartość na poziomie 115 lpi, co daje jednak pewien dyskomfort przy oglÄ…daniu. Dla druków bardzo wysokiej jakoÅ›ci (np. wydawnictwa albumowe, znaczki pocztowe itp.) stosuje siÄ™ także wyższe linia- tury. Liniatura rzÄ™du 150-175 lpi jest wartoÅ›ciÄ… granicznÄ… dla maszyn drukarskich z nawilżaniem wodnym, wyższe liniatury drukuje siÄ™ na maszynach z nawilżaniem alkoholowym. Aamanie tekstu - jest to tworzenie obrazu kolumny poprzez nadanie surowej zawartoÅ›ci tekstowej cech tekstu sformatowanego oraz poÅ‚Ä…czenie tekstu z grafikÄ…. - to ogólne okreÅ›lenie formy do wykonywania kopii. W druku (zarówno w grafice warsztatowej jak i poli- grafii) matryca jest formÄ… sÅ‚użącÄ… m.in. do powielania odbitek, a nosi nazwÄ™ formy drukowej. NakÅ‚ad - ilość jednakowych wydrukowanych kopii publikacji. NaÅ›wietlarka - urzÄ…dzenie wykorzystywane w poligrafii do nanoszenia metodÄ… optycznÄ… obrazu drukowego bezpoÅ›rednio na formÄ™ drukowÄ… lub na formÄ™ kopiowÄ… sÅ‚użącÄ… pózniej do wykonania formy drukowej. Odbitka - wynik procesu powielania obrazu z formy drukowej na podÅ‚ożu. Inaczej jedna kopia druku. Pagina, Paginacja - w poligrafii to liczba wskazujÄ…ca kolejny numer stronicy lub czynność polegajÄ…- ca na odpowiedniej numeracji stron publikacji. PANTONE - amerykaÅ„ska korporacja znana z produkcji systemów używanych w przemyÅ›le poligra- ficznym. PANTONE opracowaÅ‚a i wydaÅ‚a swojÄ… unikatowÄ… skalÄ™ kolorów, która stanowi wzorzec barw nazwany SkalÄ… PANTONE. Paser - element graficzny umieszczany poza formatem netto publikacji poligraficznej, sÅ‚użący jako ce- lownik w druku barwnym do dokÅ‚adnego nanoszenia obrazu drukowego kolejnymi farbami drukowymi w to samo miejsce. Plik kompozytowy - jest to plik produkcyjny nierozseparowany (nie rozdzielony na poszczególne kolory CMYK). Inaczej można okreÅ›lić go jako plik z widocznÄ… peÅ‚nÄ… paletÄ… wykorzystanych w projekcie kolorów. Patrz również "separacja". Plik otwarty - to termin okreÅ›lajÄ…cy plik z programu zapisany w jego natywnym formacie (np. .psd dla programu Adobe Photoshop, .indd dla programu Adobe InDesign czy .cdr dla programu CorelDRAW). Jako plik otwarty można okreÅ›lać również paczkÄ™ czyli sam plik z zapisanym projektem graficznym wraz z plikami wszystkich wykorzystanych czcionek, umieszczonÄ… grafikÄ… itd. SÅ‚uży do wygenerowania poprawne- go pliku postscriptowego. Plik poglÄ…dowy - skompresowany, przygotowany najczęściej w rozdzielczoÅ›ci ekranowej, plik sÅ‚u- żący jedynie do sprawdzenia wizualnej poprawnoÅ›ci pliku zródÅ‚owego (otwartego bÄ…dz zamkniÄ™tego). Nie wyznacza on ani kolorystyki docelowej pracy, ani jakoÅ›ci koÅ„cowego produktu. Jako taki NIE jest stosowa- ny w procesie produkcyjnym jedynie przy weryfikacji poprawnoÅ›ci pliku zródÅ‚owego. Plik produkcyjny - wygenerowany przez RIP plik rozseparowany z siatkÄ… rastra. Pliki produkcyjne generowane sÄ… z plików postscript owych przygotowanych wg. konkretnej specyfikacji technicznej. Plik zamkniÄ™ty - praca wydrukowana do pliku postscript owego. W praktyce oznacza pracÄ™ zapisanÄ… w pliku, w którym nie można lub nie powinno siÄ™ wprowadzać już żadnych zmian. Ewentualne zmiany, korekty itp. powinny zostać wprowadzone w pliku otwartym. PodÅ‚oże drukowe - wszelkiego rodzaju materiaÅ‚y, na których dokonywany jest druk. PostScript - uniwersalny jÄ™zyk opisu strony opracowany przez firmÄ™ Adobe Systems, bÄ™dÄ…cy obecnie standardem w zastosowaniach poligraficznych. PPI (ang. pixels per inch) - liczba pikseli przypadajÄ…ca na cal dÅ‚ugoÅ›ci. Jednostka stosowana do okreÅ›lania rozdzielczoÅ›ci obrazów bitmapowych. Przy okreÅ›laniu rozdzielczoÅ›ci obrazów czÄ™sto zamiast jednostki ppi mylnie używa siÄ™ okreÅ›lenia dpi (dots per inch - plamek na cal), które odnosi siÄ™ do rozdziel- czoÅ›ci urzÄ…dzeÅ„ drukujÄ…cych lub naÅ›wietlajÄ…cych. W zależnoÅ›ci od urzÄ…dzenia wyjÅ›ciowego przyjÄ™to na- stÄ™pujÄ…ce wartoÅ›ci ppi, uznawane za wystarczajÄ…ce dla uzyskania pÅ‚ynnego, niepostrzÄ™pionego obrazu: 72 ppi - obrazy wyÅ›wietlane na monitorach i wyÅ›wietlaczach, 150-200 ppi - wydruki Å›redniej jakoÅ›ci na dru- karkach domowych i biurowych, 300 ppi - wydruki o jakoÅ›ci fotograficznej, obrazy przeznaczone do druku offsetowego. Próba koloru (ang. proof) - kolorowa, specjalnie wykonana odbitka (lub specjalistyczny wy- druk) bÄ™dÄ…ca dla drukarza maksymalnie zbliżonym obrazem tego, co powinien osiÄ…gnąć na maszynie drukarskiej pod wzglÄ™dem wiernoÅ›ci barw. SÅ‚uży drukarzowi jako wzorzec do odpowiedniego ustawienia (regulacji) maszyny drukarskiej. Proof jest wykonywany na specjalnych 6 certyfikowanych maszynach cyfrowych. Raster - symulacja obrazu wielotonalnego za pomocÄ… obrazu jednotonalnego w postaci drobnego wzo- ru. Raster to jednotonalny obraz skÅ‚adajÄ…cy siÄ™ z drobnych kropek (lub w szczególnym przypadku z linii), dajÄ…cy podczas oglÄ…dania z normalnej odlegÅ‚oÅ›ci wrażenie istnienia półtonów, gdy kropki te sÄ… już na tyle maÅ‚e, że zlewajÄ… siÄ™ z otaczajÄ…cym je tÅ‚em. Jasność osiÄ…gniÄ™tych w ten sposób półtonów wynika ze stosunku powierzchni zajÄ™tej przez elementy rastra (plamki rastra) do powierzchni otaczajÄ…cego te elementy nieza- drukowanego jasnego (najczęściej biaÅ‚ego) podÅ‚oża drukowego. Wartość tonalna rastra jest wyznaczana procentowo jako stosunek powierzchni pokrytej rastrem do powierzchni caÅ‚kowitej. Resampling (interpolacja) - jest to transformacja bitmapy polegajÄ…ca na zmianie liczby jej pik- seli. Np. moliwość zadania obrazowi o rozdzielczoÅ›ci 72ppi rozdzielczoÅ›ci 300ppi. Niestety resampling nie poprawia jakoÅ›ci obrazu. Dodaje jedynie nowe punkty (piksele), które majÄ… za zadanie wizualne zbliżenie obrazu w wiÄ™kszym rozmiarze do oryginaÅ‚u. Prace poligraficzne należy przygotowywać w rozdzielczoÅ›ci 300ppi bez stosowania resamlpingu. RGB - jeden z modeli przestrzeni barw, opisywanej współrzÄ™dnymi RGB. Jego nazwa powstaÅ‚a ze zÅ‚o- żenia pierwszych liter angielskich nazw barw: R red (czerwonej), G green (zielonej) i B blue (niebie- skiej), z których model ten siÄ™ skÅ‚ada. Jest to model wynikajÄ…cy z wÅ‚aÅ›ciwoÅ›ci odbiorczych ludzkiego oka. Z poÅ‚Ä…czenia barw RGB w dowolnych kombinacjach iloÅ›ciowych można otrzymać szeroki zakres barw pochodnych, np. z poÅ‚Ä…czenia barwy zielonej i czerwonej powstaje barwa żółta. Model RGB jest modelem teoretycznym a jego odwzorowanie zależy od urzÄ…dzenia (ang. devicedependent), co oznacza, że w każdym urzÄ…dzeniu każda ze skÅ‚adowych RGB może posiadać nieco innÄ… charakterystykÄ™ widmowÄ…, a co za tym idzie, każde z urzÄ…dzeÅ„ może posiadać wÅ‚asny zakres barw możliwych do uzyskania. Model RGB jest sze- roko wykorzystywany w urzÄ…dzeniach analizujÄ…cych obraz (np. aparaty cyfrowe, skanery) oraz w urzÄ…dze- niach wyÅ›wietlajÄ…cych obraz (np. telewizory, monitory komputerowe). Najczęściej stosowany jest 24-bitowy zapis kolorów (po 8 bitów na każdÄ… z barw skÅ‚adowych), w którym każda z barw jest zapisana przy pomocy skÅ‚adowych, które przyjmujÄ… wartość z zakresu 0-255. W modelu RGB 0 (dla każdej ze skÅ‚adowych) ozna- cza kolor czarny, natomiast 255 (analogicznie) kolor biaÅ‚y. RIP (ang. Raster Image Processor) - oprogramowanie, ukÅ‚ad scalony, lub caÅ‚e stanowisko komputerowe majÄ…ce sÅ‚użyć zamianie obrazu ciÄ…gÅ‚otonalnego (zawierajÄ…cego kolor na wielu stopniach jasnoÅ›ci) na obraz rastra, w którym stosunek powierzchni punktów rastrowych do tÅ‚a ma odwzorować odpowiedni odcieÅ„. Punkty rastrowe majÄ… z samej swojej natury jednÄ… jedynÄ… barwÄ™ - peÅ‚nÄ…, 100-procentowÄ… i wÅ‚aÅ›nie ich wiel- kość w porównaniu do tÅ‚a daje wrażenie odpowiedniego rozjaÅ›nienia (tonu barwy). W DTP i poligrafii pod pojÄ™ciem RIPa rozumie siÄ™ dedykowane stanowisko komputerowe ze specjalistycznym oprogramowaniem, podÅ‚Ä…czone do naÅ›wietlarki lub do cyfrowej maszyny drukarskiej. Na RIPie odbywa siÄ™ ostatni etap kompu- terowej części prac zwiÄ…zanych z przygotowaniem do druku. RIPuje siÄ™ pliki postscript owe, aby wysÅ‚ać na urzÄ…dzenie wyjÅ›ciowe gotowy obraz rastra (czyli siatki drukowanych punktów), dokÅ‚adnie w takiej postaci, w jakiej zostanie on potem wydrukowany. Rycowanie (nakrawanie) - nacinanie powierzchni folii samoprzylepnej, papieru samoprzylepnego itp., bez przeciÄ™cia na wylot podÅ‚oża. Rycowanie sÅ‚uży nadawaniu nalepkom odpowiednich ksztaÅ‚tów. Innym zasto- sowaniem rycowania jest nacinanie kartonu lub tektury w zaprojektowanych miejscach zagięć, majÄ…cych dać wyraznie ostre krawÄ™dzie opakowaÅ„ pudeÅ‚kowych. Stosowane jest w tych miejscach, które nie bÄ™dÄ… wielokrotnie zginane podczas użytkowania. Separacja koloru - dzielenie oryginaÅ‚u barwnego (kompozytu) na poszczególne rozbarwienia od- powiadajÄ…ce barwom procesowym (cyan, magenta, yellow, black) lub innym (np. wykorzystanym kolorom dodatkowym). SkÅ‚adka (skÅ‚adka arkuszowa) - zadrukowany arkusz papieru zÅ‚ożony (zÅ‚amywany, sfalcowany) jedno- lub wielokrotnie. Przeznaczony do druku arkusz papieru jest najczęściej wiÄ™kszy niż rozmiar poje- dynczej kartki koÅ„cowego wyrobu. Po zadrukowaniu z obu stron, skÅ‚ada siÄ™ go (falcuje) kilkukrotnie, aby po obciÄ™ciu spadów otrzymać rozmiary gotowej publikacji. ZÅ‚ożona skÅ‚adka ma najczęściej 4, 8, 12, 16, 20, 24 lub 32 stronice. ÅšwiatÅ‚o - potoczne okreÅ›lenie każdego pustego miejsca pomiÄ™dzy elementami tekstowymi lub graficzny- mi na kolumnie publikacji poligraficznej lub innej podobnej, np. na stronie internetowej lub w prezentacji multimedialnej. ÅšwiatÅ‚a mogÄ… być w pustych miejscach, ale także na jednolitych lub wzorzystych tÅ‚ach. ÅšwiatÅ‚a sÄ… niezbÄ™dne, aby informacja tekstowo-graficzna prezentowaÅ‚a siÄ™ w sposób estetyczny i funkcjo- nalny. Zbyt duże zagÄ™szczenie wszelkich elementów na stronie powoduje, że Å›wiatÅ‚a nie ma, a wiÄ™c publika- cja nie oddycha . Odbiorca ma wrażenie nadmiernego Å›cisku, tÅ‚oku, a czasem nawet baÅ‚aganu, i to nawet w sytuacji usystematyzowanego uÅ‚ożenia wszystkich elementów wzglÄ™dem siebie. Odbiór przekazu jest utrudniony, ponieważ niedobór Å›wiatÅ‚a uniemożliwia szybkie rozróżnianie formalnych elementów budowy strony (np. rozróżnianie sÄ…siednich pionowych bloków tekstu). Natomiast stosowanie nadmiaru Å›wiatÅ‚a jest dozwolone w niemal wszystkich sytuacjach, a poprawność jego użycia jest uzależniona jedynie od koncepcji projektanta. Jedynym zastrzeżeniem jest tutaj Å›wiatÅ‚o wewnÄ…trz akapitu tekstu, w którym zbyt duże odle- gÅ‚oÅ›ci pomiÄ™dzy sÄ…siednimi wierszami tekstu sÄ… ewidentnym bÅ‚Ä™dem projektowym rozpraszajÄ…cym uwagÄ™ odbiorcy od zintegrowanego tematycznie bloku informacji. Trapping (podlewy/zalewki) - gdy na styku dwóch różnych kolorów zachodzi niebezpieczeÅ„- stwo niedokÅ‚adnego ich spasowania podczas druku, jeden z nich można nieznacznie "powiÄ™kszyć" na etapie przygotowania materiałów. Usuwa to problem niedokÅ‚adnoÅ›ci pasowania przy drukowaniu kolejnych sepa- racji. Uszlachetnianie druku - dziedzina poligrafii z pogranicza technik drukarskich i introligatorskich, zajmujÄ…ca siÄ™ metodami pokrywania podÅ‚oża drukowego różnorodnymi substancjami lub materiaÅ‚ami. Uszlachetnianie druku można stosować zarówno wobec miejsc zadrukowanych, jak i niepokrytych farbÄ… drukowÄ…. Zazwyczaj uszlachetnienia dokonuje siÄ™ na zadrukowanych już arkuszach, ale jeszcze przed pro- cesami introligatorskimi. PrzykÅ‚ady uszlachetnienie to lakierowanie, foliowanie, tÅ‚oczenie itp. Użytek - jedna kopia pracy przygotowanej do druku (lub jej fragment mieszczÄ…cy siÄ™ na arkuszu). W przypadku pracy lub jej fragmentu - kilkakrotnie mniejszych od stosowanego arkusza drukarskiego, nale- ży przygotować kilka użytków, czyli na jednym arkuszu bÄ™dzie drukowane od razu kilka kopii. Np. ulotka formatu A5 drukowana na maszynie A3 wymaga przygotowania pracy w 4 użytkach na arkuszu. Wektoryzacja - polega na zmianie grafiki rastrowej na grafikÄ™ wektorowÄ…. Zmiany można dokonać rÄ™cznie (tzw. wektoryzacja ekranowa, polegajÄ…ca na obrysowywaniu rysunku rastrowego na ekranie monitora), lub automatycznie (tzw. tasowanie). W procesie wektoryzacji automatycznej rastry opisujÄ…ce danÄ… bitmapÄ™ zostajÄ… zgrupowane w wiÄ™ksze obiekty wektorowe na zasadzie podobieÅ„stwa koloru. Wekto- ryzacjÄ™ rastra stosuje siÄ™ najczęściej w celu uzyskania elementu graficznego, który bÄ™dzie w peÅ‚ni skalowal- ny. Wykrojnik - stosowane w poligrafii, w masowej produkcji, narzÄ™dzie do wycinania okreÅ›lonego ksztaÅ‚- tu z arkusza. PÅ‚aszczyzna z trwale umocowanymi ostrzami jest przyciskana do papieru i jednym uderze- niem wycina z arkusza caÅ‚y zÅ‚ożony wzór np. siatkÄ™ pudeÅ‚ka, teczki itp. CzÄ™sto listwom tnÄ…cym (noże tnÄ…ce, noże sztancujÄ…ce) towarzyszÄ… listwy bigujÄ…ce (bigi), a czasami listwy perforujÄ…ce (noże perforujÄ…ce). Zatem wykrojnik oprócz zasadniczej funkcji wycinania (sztancowania) może również przygniatać (bigować) lub perforować. Zmiana tekstu w krzywe - okreÅ›la czynność polegajÄ…cÄ… na zmianie reprezentacji tekstu w pro- jekcie. Zamiast pobierania kroju pisma z zewnÄ™trznego pliku z czcionkÄ… zostaje on zamieniony w postać obiektowÄ…. Jest to szczególnie istotne w poligrafii ponieważ w przypadku zastosowania w projekcie nietypo- wej czcionki, której nie posiada dziaÅ‚ prepress drukarni może dojść do niepożądanych efektów ubocznych, np. do zmiany czcionki i caÅ‚kowitego znieksztaÅ‚cenia formatowania tekstu. Zmiana tekstu w krzywe daje 100% pewność, że wszystkie elementy zostanÄ… wydrukowane prawidÅ‚owo.