Multimedialny K T Y
P R O J E wzmacniacz 3D
Multimedialny
wzmacniacz
3D, część 1
kit AVT-491
Prawda, łe tytuł artykułu
jest dośĘ tajemniczy? Nimbu
tajemniczości dostarcza przede
wszystkim skr�t �3D�, kt�ry
jest doskonale znany
ułytkownikom wsp�łczesnych
komputer�w, a zwłaszcza
PC-t�w. Najcz�ściej
symbolizuje on dułe
mołliwości karty graficznej
mającej wbudowany sprz�towy
�dopalacz� grafiki
tr�jwymiarowej, kt�ra w grach
Prezentowany w artykule mul- głośnik�w z karty d�wi�kowej nie
stała si� juł standardem.
timedialny wzmacniacz powstał przekracza 400mW, co przy dob-
My proponujemy
przede wszystkim z myślą o ułyt- rej jakości głośnikach gwarantuje
wyposałenie komputera
kownikach komputer�w PC. Zar�- odpowiednią głośnośĘ, nawet
w kolejny �trzeci wymiar�,
wno konstrukcja mechaniczna, jak w tak wymagających grach jak
tym razem poprawiający
i przyj�ty spos�b zasilania powo- Doom. Ograniczenie mocy wyj-
jakośĘ (a nie szybkośĘ!)
duje, łe PC-et jest dla niego ściowej wzmacniacza do tak (tyl-
odtwarzania d�wi�ku, zar�wno
naturalnym środowiskiem pracy, ko pozornie!) niewielkiego pozio-
z karty d�wi�kowej, jak
co jednak nie wyklucza innych mu pozwala dołączyĘ go do kom-
i odtwarzacza CD. aplikacji. putera w taki sam naturalny spo-
Gł�wnym załołeniem autora by- s�b, jak stacj� dyskietek lub dysk
Konstrukcja opracowanego
ło stworzenie alternatywy dla nie- twardy. Bez ładnych problem�w!
przez nas urządzenia jest
zwykle popularnego wśr�d Czytel- Tak wi�c nie spodziewajcie si�
oparta na nowoczesnym
nik�w EP wzmacniacza AVT-325, po prezentowanym wzmacniaczu
procesorze d�wi�ku, kt�ry
kt�ry charakteryzuje si� bardzo oszałamiających parametr�w �mo-
opracowała firma National
dułą mocą wyjściową i jest wypo- cowych�. Sedno nowej konstruk-
Semiconductor.
sałony w panel z diodami LED. cji leły zupełnie gdzie indziej -
Jak zapewne pami�tacie, ze wzgl�- procesor audio jest wyposałony
du na stosunkowo niskie napi�cie w funkcj� �3D�, dzi�ki kt�rej ste-
zasilania element�w komputera (5 reofoniczna baza sygnału jest roz-
i 12V) oraz ograniczoną moc wbu- szerzana, pozwalając znacznie do-
dowanego w PC zasilacza kit AVT- kładniej wyczuĘ przestrze� d�wi�-
325 jest wyposałony we własny kową. Taka uproszczona forma
transformator, co nieco komplikuje d�wi�ku dook�lnego jest osiągana
i podrała jego wykonanie. Pomimo bardzo niewielkim kosztem.
tych drobnych niedogodności jest W pierwszej (czyli tej) cz�ści
on jednak niezastąpiony dla ułyt- artykułu om�wimy konstrukcj�
kownik�w lubiących mocne (a elektryczną urządzenia, a spos�b
raczej głośne) wrałenia. jego montału, programowanie pro-
Przeprowadzone pr�by wyka- cesora audio, obsług� wzmacnia-
zały, łe w wi�kszości domowych cza - w kolejnej cz�ści - juł za
zastosowa� moc dostarczana do miesiąc!
Elektronika Praktyczna 1/99
42
Multimedialny wzmacniacz 3D
Rys. 1. Schemat blokowy układu LM4832.
Serce, czyli mołliwości su w tym stopniu toru audio. odtwarzany w spos�b standardo-
wsp�łczesnych układ�w - Aktywnych regulator�w barwy wy (czyste stereo) lub z wyko-
audio d�wi�ku. Filtrujące obwody RC rzystaniem adaptacyjnego posze-
�Sercem� multimedialnego są włączone w p�tl� ujemnego rzania stereofonicznej bazy, co
wzmacniacza jest procesor audio sprz�łenia zwrotnego wewn�trz- producent określa mianem
LM4832 opracowany przez firm� nych wzmacniaczy operacyj- �d�wi�ku 3D�. Przełączanie po-
National Semiconductor. Schemat nych, co pozwala uzyskaĘ za- mi�dzy trybami stereo i �3D�
blokowy tego układu przedstawio- kres regulacji -12..+12dB (z kro- odbywa si� na drodze progra-
no na rys. 1. Składa si� on kiem 2dB). Na rys. 2 pokazano mowej.
z nast�pujących blok�w funkcjo- uproszczony schemat regulato- - Programowanych regulator�w
nalnych: r�w. Dzi�ki przemyślanej budo- głośności o zakresie regulacji
- Tłumik�w wejściowych w torze wie regulator�w i zastosowaniu (wzmocnienie/tłumienie) +20..
audio, kt�re umołliwiają wst�p- analogowego multipleksera moł- -40dB (z krokiem 2dB). Kałdy
ną regulacj� amplitudy sygnału liwe jest ich programowe odłą- kanał audio jest wyposałony
dostarczanego do dalszych stop- czanie. Pozwala to na korzysta- w niezalełnie programowany re-
ni wzmacniacza. Zakres regula- nie z zewn�trznego korektora gulator. Z ich pomocą odbywa
cji wynosi 0..-14dB (z krokiem barwy lub procesora d�wi�ku. si� zar�wno ustalanie głośności,
2dB), co pozwala dostosowaĘ Na rys. 3 przedstawiono charak- jak i balansu pomi�dzy kanała-
czułośĘ wejśĘ do kałdego typo- terystyki regulacji, kt�re zaczer- mi. Za przeliczanie zalełności
wego �r�dła sygnału audio. Sto- pni�to z danych katalogowych pomi�dzy tymi parametrami od-
pie� tłumienia obydwu tłumi- układu LM4832. powiada oprogramowanie �za-
k�w jest programowany zawar- - Moduł�w �3D�. W zalełności od szyte� w pami�ci mikrokontrole-
tością jednego rejestru, nie ma upodoba� i wymaga� ułytkow- ra sterującego pracą wzmacnia-
wi�c mołliwości regulacji balan- nika, sygnał audio mołe byĘ cza.
Elektronika Praktyczna 1/99
43
Multimedialny wzmacniacz 3D
5V. Nie jest to zbyt duło, 8-bitowy przetwornik C/A PWM,
zwłaszcza łe standardo- timer do pomiaru czasu, pami�Ę
we impedancje głośnik�w EEPROM (!), a na pewnym etapie
są dośĘ dułe (minimalna realizacji takłe przetwornik A/C
4&!). Projektantom układu (do pomiaru nat�łenia oświetlenia
LM4832 udało si� jednak zewn�trznego), lecz ostatecznie
tak zaprojektowaĘ ko�- pomysł został zarzucony. Wyko-
c�wki, łe charakterystyka rzystano takłe standardowe, cyf-
zniekształce� w funkcji rowe porty I/O, kt�rych mikro-
mocy wyjściowej jest bar- kontroler ma całkiem sporo. Ostat-
dzo korzystna. nim argumentem była duła po-
Rys. 2. Konstrukcja regulatora barwy
Na rys. 4 przedsta- jemnośĘ pami�ci programu
dz
więku.
wiono przebieg tej cha-
- Ko�c�wek mocy, kt�re odpowia- rakterystyki dla obciąłenia 8&!,
dają za zasilenie dołączonych a na rys. 5 dla obciąłenia 32&!.
do zestawu głośnik�w lub słu- Taką właśnie impedancj� mają
chawek. Ko�c�wki mocy, po- typowe słuchawki.
dobnie jak i reszta układu - Interfejs I2C jest kolejnym frag-
LM4832, są zasilane napi�ciem mentem układu LM4832, wyko-
rzystywanym w projekcie. Jego
zadanie jest oczywiste - pośred-
Możliwości i podstawowe parametry
niczy pomi�dzy zewn�trznym
multimedialnego wzmacniacza 3D
mikrokontrolerem, kt�ry steruje
Funkcje standardowe:
pracą cz�ści audio, a analogową
urządzenie integruje funkcje przedwzmacnia-
cz�ścią układu LM4832. Inter-
cza, korektora barwy dz
więku oraz wzmacnia-
fejs ten ma dwa wejścia adre-
cza mocy,
możliwe jest odtwarzanie stereofonicznego sowe, kt�re szczeg�łowo okreś-
Rys. 3. Charakterystyka regulacji
dz
więku w standardowy sposób lub z wyko-
lają adres układu na magistrali
barwy dz
więku.
rzystaniem efektu  3D ,
I2C. Zastosowanie tych wejśĘ
wbudowany przełącznik sygnałów pozwala na
pozwala na połączenie w jed-
odtwarzanie dz
więku z czytnika CD lub karty
nym systemie, sterowanym po-
dz
więkowej,
zakres regulacji barwy dz
więku (w każdym
jedynczym procesorem, czterech
pasmie): ą12dB,
takich układ�w jednocześnie.
moc wyjściowa: 350mW/8&!,
- Bloku przedwzmacniacza mikro-
liczba wejść audio: 2 (CD/SC - regulacja
fonowego z multiplekserem ana-
wstępnego poziomu niezależna dla każdego
wejścia), logowym na wejściu. Ta cz�śĘ
zacisk na wejściu sygnału z karty dz
więkowej
układu LM4832 nie jest wyko-
jest typu chinch oraz szpilkowy,
rzystywana w prezentowanym
wejście sygnału z odtwarzacza CD jest typu
projekcie i z tego wzgl�du nie
szpilkowego,
zasilanie: +5V/15mA i +12V/250mA, pobiera- b�dziemy jej omawiaĘ.
ne z zasilacza PC,
Wszystkie wyłej wymienione
wzmacniacz jest wyposażony w elektroniczny
bloki są zintegrowane w układzie
wyłącznik zasilania,
zawartym w standardowej, taniej
wszystkie nastawy są zapisywane w nieulotnej
obudowie DIP28. Układ LM4832
pamięci EEPROM i automatycznie odtwarzane
Rys. 4. Zniekształcenia w funkcji
po włączeniu zasilania, w typowych warunkach nie wy-
mocy wyjściowej dla obciążenia
mechaniczna konstrukcja wzmacniacza umoż-
maga specjalnego chłodzenia.
8&!.
liwia montowanie go w miejscu stacji dyskie-
tek 5,25' ,
Krwiobieg, czyli dlaczego
do obsługi wszystkich funkcji wzmacniacza
wystarczają dwa manipulatory: obrotowy im- ST62?
pulsator cyfrowy (spełnia rolę potencjometra)
O ile wyb�r procesora audio
i przełącznik Digitast (wybór funkcji),
był prosty - nie ma na rynku
wbudowany prosty program diagnostyczny
r�wnorz�dnych układ�w innych
pozwala użytkownikowi wykryć błędy w trans-
producent�w - o tyle wyb�r mik-
ferze danych do układu LM4832.
rokontrolera zarządzającego pracą
Funkcje serwisowe:
całego systemu mołe wydawaĘ si�
w przypadku zastosowania wyświetlacza
- ale tylko pozornie - dyskusyjny.
z podświetlaniem LED możliwe jest ręczne
Dlaczego wi�c zastosowano
dobranie jasności świecenia,
ST62T65?
zastąpienie potencjometra P1 układem US3
Po pierwsze jest on relatywnie
umożliwia elektroniczną regulację kontrastu
wyświetlacza LCD,
tani. Po drugie, integruje w jednej
w każdym kanale wejściowym można niezależ-
strukturze wszystkie peryferia,
nie ustalić poziom wstępnego tłumienia syg-
kt�re są niezb�dne do realizacji
Rys. 5. Zniekształcenia w funkcji
nału audio, co ułatwia podłączanie do wzmac-
wszystkich załołonych funkcji ste-
niacza z
ródeł o różnych amplitudach sygnału mocy wyjściowej dla obciążenia
na wyjściu. rujących. Tak wi�c wykorzystano
32&!.
Elektronika Praktyczna 1/99
44
Multimedialny wzmacniacz 3D
Rys. 6. Schemat elektryczny wzmacniacza.
Elektronika Praktyczna 1/99
45
Multimedialny wzmacniacz 3D
(3,8kB), co pozwoliło na imple- odpowiada za płynne włączanie
WYKAZ ELEMENTÓW
mentacj� we wzmacniaczu drob- wzmacniacza, zapobiegając powsta-
Rezystory
nych �szale�stw� w systemie ste- waniu stuk�w w głośnikach.
rowania. Elementy C6 i R11 zerują cyf- R1, R5, R6, R7, R8: 4,7k&!
rową cz�śĘ układu US2 po włą-
R2, R3, R4, R11: 3,3k&!
DośĘ anatomii! czeniu zasilania. Podobną rol�
R9: 680k&!
Po �anatomicznym� wykładzie spełnia układ US4, kt�ry zeruje
R10: 18k&!
wst�pnym mołemy przejśĘ do mikrokontroler zar�wno po włą-
R12: 30&!/0,5W
om�wienia konstrukcji wzmacnia- czeniu zasilania, jak i po zbyt
R13: 0,1&!
cza. Jego schemat elektryczny dułym obniłeniu si� wartości
przedstawiono na rys. 6. napi�cia zasilającego. Fakt zasto- P1: 10k&! miniaturowy, ceramiczny,
leżący
Łatwo zauwałyĘ, łe otoczenie sowania tak zaawansowanego spo-
układu LM4832 (US2) jest zgodne sobu zerowania mikrokontrolera Kondensatory
z notą aplikacyjną producenta. wynika z konieczności zabezpie-
C1, C2: 27pF
Jest to idealny przykład wsp�ł- czenia zawartości pami�ci nie-
C3, C4: 3,3nF
czesnego, specjalizowanego ukła- ulotnej EEPROM, kt�ra jest zin-
C5, C7, C12, C27, C28, C29,
du scalonego. Jedyną sensowną tegrowana w strukturze ST62T65.
C30, C31, C32, C33: 100nF
modyfikacją, jakiej mołe dopuściĘ Niepołądane, przypadkowe wpisy
C6: 1�F/16V
si� ułytkownik, jest zmiana po- do pami�ci cz�sto wyst�pują pod-
C8, C9, C10, C11: 8,2nF
jemności kondensator�w C8..11, czas wolnego opadania napi�cia
C17 oraz element�w tworzących zasilającego po wyłączeniu zasi- C13, C14: 470�F/6,3V
p�tl� sprz�łenia �3D� - C12, R9, lacza. Zjawisko takie jest charak- C15, C16: 1�F unipolarne
R10. Zmiana pojemności konden- terystyczne dla zasilaczy dułej
C17, C18, C19, C20, C21:
sator�w C8..11 powoduje przesu- mocy stosowanych w PC. Tak
1000�F/25V
ni�cie środkowej cz�stotliwości wi�c dzi�ki US4 nastawy zapisane
C22, C23, C24, C34: 10�F/16V
filtra regulacyjnego barwy tonu. w pami�ci EEPROM są całkowicie
C25: 22�F/16V
Zdaniem autora wartości tych bezpieczne.
C26: 470�F/10V
element�w zostały dobrane opty- Pracą wzmacniacza zarządza
Półprzewodniki
malnie, w związku z czym nie ma mikrokontroler ST62T65 (US1).
potrzeby ich modyfikacji, ale do Argumenty przemawiające za sto- T1, T2: BC547
eksperyment�w oczywiście zach�- sowaniem tego układu przedsta-
T3: BD243 lub podobny
camy! Nieco bardziej złołony jest wiono powyłej. Teraz pokr�tce
US1: ST62T65B - zaprogramowany
dob�r element�w w p�tli sprz�łe- om�wimy jego aplikacj� i oprog-
US2: LM4832N
nia �3D�. Rezystancj� R10 obni- ramowanie.
US3: X9313W (opcja - nie
łono o ok. 10% w stosunku do Konfiguracj� port�w procesora
wchodzi w skład kitu)
wartości zalecanej, co spowodo- US1 łatwo jest przeanalizowaĘ na
US4: DS1813 (w obudowie TO-92)
wało pogł�bienie efektu rozszerze- podstawie schematu elektrycznego
US5: 7805 lub 78M05
nia przestrzeni d�wi�kowej bez z rys. 6. Trzy najmłodsze linie
wi�kszych (zdaniem autora) efek- portu PC (PC0..2) spełniają rol�
Różne
t�w negatywnych. Nie zalecamy interfejsu I2C. Procesor pracuje
X1: 8MHz
modyfikowaĘ wartości rezystora jako Slave systemu. Na rys. 7
Zl1: stereofoniczne złącze
R9, poniewał jego zadaniem jest pokazano typową ramk� danych
słuchawkowe do druku 3,5 mm
tylko rozładowywanie kondensa- przesyłanych tą magistralą. Ponie-
Zl2: podwójny chinch do druku,
tora C12, co zapobiega powstawa- wał procesory ST62 nie mają
poziomy
niu nieprzyjemnych efekt�w akus- wbudowanych sprz�towych inter-
Zl3, Zl4:
tycznych podczas włączania i wy- fejs�w I2C, protok�ł transmisji jest
Zl5: 4-stykowe, męskie złącze
łączania bloku �3D�. Z tego wzgl�- emulowany programowo.
zasilania PC
du wartośĘ rezystancji R9 jest Najstarszy dost�pny bit portu
dośĘ duła. PC - PC4 odpowiada za sterowa- Prz1: TQ2-5V
Zadanie kondensatora C7 jest nie przeka�nika Prz1. Rol� bufora
IMP1: impulsator ECW1JB24BC0024
podw�jne: filtruje bowiem napi�- prądowego spełnia tranzystor T1. firmy Bourns
cie referencyjne dla wszystkich W modelu zastosowano miniatu-
W1: alfanumeryczny wyświetlacz
wewn�trznych wzmacniaczy zin- rowy przeka�nik TQ2 firmy NAiS-
LCD 1x16 z podświetlaczem LED,
tegrowanych w strukturze US2 oraz Matsushita, kt�rego cewka jest
np. WM-C1601M-YLYc. Możliwe
jest zastosowanie wyświetlacza
bez podświetlenia.
Sw1: przełącznik Digitast
z przyciskiem
JP1: goldpiny 1x3 z jumperem
Radiator dla stabilizatora US5
4 śruby M2,5/5 z nakrętkami
Folia samoprzylepna na płytę
czołową
Rys. 7. Format ramki danych wpisywanych do LM4832.
Elektronika Praktyczna 1/99
46
Multimedialny wzmacniacz 3D
Poniewał z pewnością łe dost�p do nich jest coraz
nie dla wszystkich ułyt- łatwiejszy. Układ X9313 firmy Xi-
kownik�w wzmacniacza cor ma wbudowaną nieulotną pa-
duła jasnośĘ podświetla- mi�Ę połołenia suwaka, dzi�ki cze-
cza LED b�dzie zadowala- mu zaprogramowany wsp�łczynnik
jąca, wzmacniacz został kontrastu jest automatycznie od-
wyposałony w elektronicz- twarzany po włączeniu zasilania.
ny regulator jasności. Rol� Drobnego komentarza wymaga
element�w wykonawczych spos�b sterowania sygnałem !CS
regulatora spełniają tran- układu US3 - zastosowany obw�d
Rys. 8. Przebiegi charakteryzujące pracę
zystory T2 i T3, kt�re są gaszący R3, C5 zapobiega przy-
impulsatora.
sterowane przebiegiem padkowym zmianom połołenia su-
zabezpieczona diodą przeciwprze- prostokątnym z modulowaną sze- waka potencjometra, kt�re mogą
pi�ciową. Nie ma wi�c potrzeby rokością (PWM) dodatniego im- wystąpiĘ po włączeniu zasilania,
stosowania dodatkowo ładnego ze- pulsu. Cz�stotliwośĘ impuls�w podczas konfigurowania port�w
wn�trznego elementu zabezpiecza- sterujących jest stała i wynosi ok. procesora.
jącego. Linie PA0..PA3 wykorzys- 1,3kHz, a wypełnienie mołna Na tym ko�czymy pierwszą
tano jako 4-bitową magistral� da- zmieniaĘ w zakresie 0,4..25%, co cz�śĘ artykułu. Za miesiąc doko�-
nych do sterowania wyświetla- w zupełności wystarcza do za- czenie, kt�re poświ�cimy om�wie-
czem W1. Sygnały sterujące RS, pewnienia odpowiedniego zakresu niu montału elektrycznego i me-
E oraz R\!W są generowane przez regulacji jasności podświetlenia. chanicznego, uruchomieniu
fragment portu PB (PB3..5). Pro- Stosunkowo duła cz�stotliwośĘ wzmacniacza oraz om�wimy jego
gramowanie sterownika wyświet- taktowania wynika z konieczności obsług� i programowanie.
lacza poprzez szyn� 4-bitową po- znacznego przekroczenia cz�stotli- Piotr Zbysiński, AVT
zwoliło ograniczyĘ liczb� niezb�d- wośĘ taktowania matrycy LCD,
nych połącze� pomi�dzy płytką poniewał w przeciwnym razie Uwaga! W skład kitu wchodzi
wyświetlacza i bazową o 4 i - co mogłyby powstawaĘ zdudnienia samoprzylepna folia, kt�ra ułatwi
jest znacznie wałniejsze - zapo- powodujące �pływanie� wyświet- estetyczne wyko�czenie płyty czo-
biegło konieczności zastosowania lanych napis�w. łowej wzmacniacza.
procesora o wi�kszej liczbie wy- Wyświetlacz LCD zazwyczaj
prowadze�. A kałdy dodatkowy wymaga regulacji kontrastu, kt�rą
pin kosztuje... najłatwiej jest wykonaĘ przy po-
Do wyprowadze� PA5 i 6 (pra- mocy zwykłego potencjometra włą-
cują jako wejścia) zostały dołączo- czonego pomi�dzy plus i mas�
ne wyjścia impulsatora Imp1. Za- zasilania. W prezentowanym urzą-
sada działania tego impulsatora dzeniu przewidziano oczywiście
jest dobrze znana Czytelnikom mołliwośĘ takiej regulacji - za-
śledzącym przygotowywane przez pewnia ją potencjometr P1. Autor
nas projekty. Na wszelki wypadek nie byłby jednak elektronikiem,
na rys. 8 pokazano po raz kolejny gdyby nie podjął pr�by �zelektro-
przebiegi charakterystyczne dla nizowania� tej regulacji - posłu-
działania impulsatora. Generalizu- giwanie si� wkr�takiem w erze
jąc mołna stwierdziĘ, łe cz�stot- wszechobecnych mikrokontroler�w
liwośĘ impuls�w na wyjściu jest przecieł post�powaniem
A i B daje informacj� o szybkości wbrew sztuce! To oczywiście
obracania ośki impulsatora, a wza- łart... Ale do rzeczy. Poniewał
jemna faza impuls�w informuje bez wi�kszego trudu są dost�pne
o kierunku jej obracania. Rezysto- elektroniczne potencjometry, moł-
ry R6 i R7 �podwieszają� do liwe jest zastąpienie nimi ich
plusa zasilania wejścia procesora, mechanicznego odpowiednika.
a kondensatory C3 i C4 cz�ściowo Widoczny na rys. 6 układ US3
tłumią niepołądane drgania sty- jest właśnie alternatywą dla poten-
k�w impulsatora. Pozostała cz�śĘ cjometra P1. Programowanie poło-
zakł�ce� jest eliminowana na dro- łenia �suwaka� potencjometra US3
dze programowej. odbywa si� za pomocą pin�w
W egzemplarzu modelowym za- PB0..PB2 mikrokontrolera US3.
stosowano wyświetlacz LCD Mołna oczywiście stwierdziĘ, łe
z podświetlaczem LED. Pomimo zast�powanie taniego potencjometra
stosunkowo wysokiej ceny takiego jego elektronicznym odpowiedni-
rozwiązania gorąco je polecamy! kiem jest pozbawione ekonomicz-
Komfort ułytkowania wzmacnia- nego sensu. Jest to opinia w znacz-
cza z podświetlanym wyświetla- nym stopniu prawdziwa, ale zda-
czem jest niepor�wnywalnie wi�k- niem autora warto jest si�gaĘ po
szy nił bez podświetlania. rozwiązania najnowsze, zwłaszcza,
Elektronika Praktyczna 1/99
47
Multimedialny wzmacniacz Y
P R O J E K T 3D
Multimedialny
wzmacniacz
3D, część 2
kit AVT-491
W drugiej (i ostatniej!)
cz�ści artykułu poświ�conego
multimedialnemu
wzmacniaczowi z efektem
�3D� skupimy si� na
om�wieniu jego obsługi
i programowania. Podamy
takłe wskaz�wki, kt�re warto
uwzgl�dniĘ podczas montału.
Montał i uruchomienie lacza LCD a płytk� czołową nale-
Mozaik� ściełek jednostron- ły załołyĘ podkładki dystansowe
nych płytek drukowanych wzmac- (izolacyjne!) o grubości 2 mm na
niacza multimedialnego przedsta- śruby mocujące. Po przymocowa-
wimy na wkładce w nast�pnym niu wyprowadzenia wyświetlacza
numerze EP. Jest ona dost�pna na łączymy z płytką czołową za po-
naszej stronie w Internecie w mocą kr�tkich odcink�w srebrzan-
postaci pliku PDF. Na rys. 9 ki. W przypadku zastosowania wy-
przedstawiono rozmieszczenie ele- świetlacza z podświetleniem LED
ment�w na płytkach drukowa- naleły pami�taĘ takłe o dołącze-
nych. Na rysunku tym nie poka- niu dw�ch wyprowadze� pod-
zano dw�ch dodatkowych płytek świetlacza.
drukowanych, kt�re spełniają rol� Kolejnym krokiem jest montał
ścianek bocznych wzmacniacza. impulsatora Imp1, przełącznika
Przed rozpocz�ciem montału Sw1 oraz kondensator�w C33
naleły zdecydowaĘ, kt�ra z wersji i C34. Kondensator C34 jest mon-
b�dzie montowana (z elektronicz- towany od strony lutowania!
ną regulacją kontrastu, czy bez Teraz mołemy przygotowaĘ do
niej). Montał wzmacniacza naleły montału płytki boczne. Wykonane
rozpocząĘ od wlutowania zworek są w nich otwory, kt�re słułą do
ze srebrzanki i pozostałych ele- mocowania wzmacniacza w obu-
ment�w w płytk� gł�wną. Układy dowie komputera. Otwory te nie
scalone w obudowach DIP naleły są niestety gwintowane, niezb�d-
włołyĘ w podstawki, a do stabili- ne jest wi�c wlutowanie nakr�tek
zatora US5 naleły przykr�ciĘ ra- o średnicy gwintu 3..4 mm. Moł-
diator. na takłe (tak zrobiono w egzem-
Nieco bardziej skomplikowany plarzu modelowym) wykonaĘ wo-
jest montał płytki czołowej. Po- k�ł kałdego z otwor�w bazowych
mi�dzy płytk� modułu wyświet- cztery otworki o średnicy 2..3 mm
Elektronika Praktyczna 2/99
71
Multimedialny wzmacniacz 3D
i przy pomocy
młotka (ale delikat-
nie!) wbiĘ w nie
stolarskie nakr�tki
kłowe. Jest to roz-
wiązanie bardzo
niezawodne i łatwe
w wykonaniu.
Ostatnim i naj-
trudniejszym eta-
pem montału
wzmacniacza jest
przylutowanie pły-
tek bocznych i płyt-
ki przedniej do
płytki gł�wnej. Jest
to etap wymagający
dułej precyzji, nie
naleły wi�c zbyt-
nio si� spieszyĘ!
Zaczynamy od
przylutowania płyt-
ki przedniej. Na
stronie opisu (ele-
ment�w) zaznaczo-
no delikatnymi li-
niami optymalną
wysokośĘ usytuo-
wania płytki gł�w-
nej. Wzajemne uło-
łenie tych płytek
wskazują punkty
lutownicze, kt�re
zast�pują złącze.
Przed zlutowaniem
płytek ze sobą na-
leły jeszcze spraw-
dziĘ, czy są one do
siebie prostopadłe.
Kolejnym kro-
Rys. 9. Rozmieszczenie elementów na płytkach drukowanych.
kiem jest przyluto-
wanie płytek stano-
wiących ścianki boczne. Przy ich kiem, kt�ra wchodzi w skąd ze- kt�rego zadaniem jest �odpytanie�
montału pomocne b�dą niewiel- stawu. procesora audio o potwierdzenie
kie otwory wykonane w dolnej Uruchomienie zestawu jest sto- odbioru danych.
cz�ści płytki. Mołna przez nie sunkowo łatwe, a to dzi�ki pro- Na rys. 11 przedstawiono wi-
przewlec kawałki grubej srebrzan- cedurze diagnostycznej zapisanej dok kompletnej, przykładowej
ki, kt�rej wystające ko�ce b�dą w programie mikrokontrolera. Je- ramki danych (adres + nastawy),
stanowiły punkt odniesienia. łeli z jakichś powod�w transmisja przesyłanej przez mikrokontroler
Doświadczenia zebrane pod- danych do układu LM4832 nie do procesora audio. G�rny prze-
czas montału wykazały, łe naj- przebiega poprawnie (brak sygna- bieg odpowiada sygnałowi SCL,
lepsze efekty daje montał metodą łu potwierdzenia ACK), na wy- dolny SDA. Czas transferu takiej
�drobnych krok�w�. Nie naleły świetlaczu LCD pojawi si� napis porcji danych wynosi ok. 1,31 ms
wi�c od razu pokrywaĘ wszyst- �i2c TX/RX ERROR�. Jełeli po i jest łatwy do obserwacji takłe
kich punkt�w mocujących dułą włączeniu zasilania na wyświet- na oscyloskopach analogowych.
ilością cyny, poniewał utrudni laczu nie pojawia si� ładen napis,
to, lub wr�cz uniemołliwi wpro- naleły zmieniĘ połołenie suwaka Obsługa wzmacniacza
wadzenie ewentualnych popra- potencjometru regulacji kontrastu. Wzmacniacz ma wbudowane
wek. Na rys. 10 przedstawiono obraz dwa tryby obsługowe:
Estetyczne wyko�czenie płyty ekranu oscyloskopu podczas trans- Standardowy: regulacje barwy
czołowej (w egzemplarzu mode- misji bajtu danych. Transmisja d�wi�ku, głośności, balansu,
lowym wykorzystano standardo- zaczyna si� od standardowego dla przełączanie �Stereo/3D�, wyb�r
wą, plastykową zaślepk� po sta- I2C warunku startu, a ko�czy aktywnego wejścia i wyłączanie.
cji 5,25") ułatwi folia z nadru- dziewiątym taktem zegarowym, Jest on domyślnie ustawiany
Elektronika Praktyczna 2/99
72
Multimedialny wzmacniacz 3D
Rys. 11. Widok kompletnej ramki adresu i danych.
Rys. 10. Transfer bajtu adresowego z warunkiem
startu i znakiem ACK.
zawsze po włączeniu zasilania
wzmacniacza.
Serwisowy: regulacje kontrastu
wyświetlacza LCD, jaskrawości
podświetlenia, wsp�łczynniki
wst�pnego tłumienia sygnału na
wejściu SC oraz CD. W ten tryb
mołna wejśĘ tylko po wyłącze-
niu wzmacniacza, naciśni�ciu
przycisku Sw1 i włączeniu za-
silania.
W trybie standardowym wyb�r
funkcji jest mołliwy
przyciskiem Sw1.
Kałdorazowe jego na-
ciśni�cie powoduje
przejście do kolejnej
funkcji regulacyjnej.
Na rys. 12 przedsta-
wiono �p�tl��
uaktywnionych funk-
cji, po kt�rej mołe
krąłyĘ ułytkownik.
Zapis aktualnych na-
staw do nieulotnej pa-
mi�ci EEPROM nast�-
puje zawsze po ok.
6 sekundach od mo-
mentu zako�czenia
ich regulacji. Wtedy
teł na wyświetlaczu
pojawia si� komuni-
kat o biełącej nasta-
wie głośności.
Na rys. 13 przed-
stawiono �p�tl�� pro-
cedur serwisowych.
Wyjście z nich jest
mołliwe po dłułszym
wciśni�ciu przycisku
Sw1, jełeli na wy-
świetlaczu pojawi si�
komunikat �Input level
Rys. 12. Pętla procedury standardowej obsługi wzmacniacza.
Elektronika Praktyczna 2/99
73
Multimedialny wzmacniacz 3D
Rys. 13. Pętla procedury serwisowej.
@CD�. Celem regulacji tłumienia staw serwisowych do pami�ci wzmacniacza, potwierdzone ko-
sygnału na wejściach CD i SC jest EEPROM nast�puje natychmiast munikatem �I am waking up!�.
umołliwienie wsp�łpracy wzmac- po wyjściu z menu serwisowego. W standardowym trybie pracy,
niacza ze �r�dłami sygnału o r�ł- Od tego momentu b�dą one sta- na dw�ch polach z prawej strony
nych amplitudach. Wsp�łczynniki nowiły punkt odniesienia dla wyświetlacza LCD są wyświetlane
tłumienia zadane przez ułytkow- wszelkich procedur regulacyjnych. dwa symbole określające:
nika b�dą automatycznie wywoły- DośĘ nietypowo rozwiązano 'Aktywne wejście (stylizowane
wane po wybraniu wejścia. włączanie i wyłączanie wzmacnia- symbole �SC� lub �CD�) - wy-
Aktualne wartości nastaw ser- cza. Wyłączenie wzmacniacza na- świetlany na skrajnym prawym
wisowych nie są pokazywane na st�puje automatycznie po ok. 6 se- polu wyświetlacza.
wyświetlaczu. Jedynie skrajne po- kundach od ustawienia minimal- 'Rodzaj przestrzeni d�wi�kowej
zycje regulacji jaskrawości pod- nej głośności �Volume: -62dB�. (stylizowane �3D� lub dwa k�ł-
świetlenia mikrokontroler sygnali- Stan wyłączenia jest sygnalizowa- ka, czyli znak �Stereo�). Jest on
zuje zapalając znak �!� na skraj- ny wyświetleniem komunikatu wyświetlany na trzecim polu od
nym prawym polu wyświetlacza. �**** OFF ****�. Mikrokontroler prawej strony.
Mikrokontroler nie sprawdza, czy płynnie gasi podświetlenie wy- Dzi�ki zastosowaniu takiego
ułytkownik zastosował potencjo- świetlacza i wyświetla komunikat sposobu komunikacji z ułytkow-
metr elektroniczny, czy standar- �Press button�, wskazując jedno- nikiem, na wska�niku LCD znaj-
dowy. Tak wi�c pozycja w menu cześnie przesuwającą si� strzałką duje si� zawsze pełna informacja
serwisowym �LCD contrast U/D� przycisk Sw1. Wciśni�cie przycis- o konfiguracji wzmacniacza.
jest zawsze aktywna. Zapis na- ku powoduje �obudzenie� si� Piotr Zbysiński, AVT
Elektronika Praktyczna 2/99
74