SPOIWA GIPSOWE I ANHYDRYTOWE Głównym skÅ‚adnikiem tych spoiw jest siarczan wapnia. Spoiwa gipsowe wytwarza siÄ™ przez dehydratacjÄ™ skaÅ‚ gipsowych pra\enie w temp. 160-180oC w pra\arkach lub piecach obrotowych, a nastÄ™pnie jego zmielenie. WiÄ…zanie gipsu polega na ponownym uwodnieniu spoiwa gipsowego siarczanu wapnia półwodnego do siarczanu wapnia dwuwodnego: CaSO4*1/2H2O + 3/2H2O = CaSO4*2H2O Spoiwa gipsowe w budownictwie mo\na podzielić na: - gips budowlany nie zawiera dodatków, GB-G głównie do produkcji prefabrykatów gipsowych pÅ‚yt g-k, pÅ‚yt dekoracyjnych, dzwiÄ™kochÅ‚onnych, pustaków Å›ciennych oraz sporzÄ…dzania zapraw tynkarskich, u\ywany równie\ do drobnych napraw wypeÅ‚nianie ubytków w tynkach, w/g=0,5-0,75 SÄ… dwie odmiany gipsu budowlanego, rozró\niane na podstawie uziarnienia: grubo zmielony GB-G, drobno zmielony GB-D. Ze wzglÄ™du na wytrzymaÅ‚ość na Å›ciskanie po wysuszeniu do staÅ‚ej masy gips budowlany dzieli siÄ™ na dwa gatunki: 6 i 8 MPa. - gips szpachlowy spoiwo wolnowiÄ…\Ä…ce z licznymi dodatkami, stosowany do cienkich wypraw wewnÄ™trznych (gÅ‚adzi gipsowych), Å‚Ä…czenia pÅ‚yt g-k, przyklejania elementów gipsowych (pÅ‚yty dekoracyjne, dzwiÄ™kochÅ‚onne), drobnych napraw, - B do szpachlowania elementów betonowych, - G do szpachlowania elementów gipsowych - F do spoinowania pÅ‚yt gipsowo-kartonowych - gips tynkarski spoiwo wolnowiÄ…\Ä…ce z dodatkami opózniajÄ…cymi wiÄ…zanie i poprawiajÄ…cymi przyczepność do podÅ‚o\a, zawiera perlit lekki wypeÅ‚niacz zmniejszajÄ…cy ciÄ™\ar i poprawiajÄ…cy izolacyjność termicznÄ…, zastosowanie: głównie do wypraw wewnÄ™trznych tynkarskich, - GTM do wewnÄ™trznych wypraw tynkarskich wykonywanych mechanicznie - GTR do tynkowania rÄ™cznego - klej gipsowy głównie do Å‚Ä…czenia pÅ‚yt Pro Monta oraz klejenia i spoinowania g-k - klej gipsowy P do klejenia prefabrykatów gipsowych - klej gipsowy T do osadzania pÅ‚yt g-k WÅ‚aÅ›ciwoÅ›ci spoiw gipsowych: - wytrzymaÅ‚ość na Å›ciskanie stwardniaÅ‚ego gipsu uzale\niona jest od współczynnika w/g. - gÄ™stość objÄ™toÅ›ciowa: 1 1,3 g/cm3 - przepuszczalność pary wodnej - znaczna nasiÄ…kliwość 25-40% - peÅ‚na mrozoodporność wytrzymujÄ… 15-krotne cykle zamra\ania i odmra\ania 15 +18oC - maÅ‚a wodoodporność i znaczna rozmywalność pod dziaÅ‚aniem wody bie\Ä…cej - dobra izolacyjność termiczna 0,28 0,5 W/(mK) w zale\noÅ›ci od gÄ™stoÅ›ci obj. i w/g - niepalność i odporność ogniowa - korozyjne dziaÅ‚anie na stal - maÅ‚a odporność na uderzenia PAYTY GIPSOWO-KARTONOWE GKB - pÅ‚yty zwykÅ‚e (standardowe), przeznaczone do pomieszczeÅ„, w których wilgotność wzglÄ™dna powietrza nie przekracza 70%. GKBI - pÅ‚yty impregnowane, przeznaczone do pomieszczeÅ„ o podwy\szonym poziomie wilgotnoÅ›ci wzglÄ™dnej powietrza do 85% przez maksimum 10 godzin na dobÄ™; pÅ‚yty zawierajÄ…ce domieszkÄ™ zwiÄ…zków silikonowych, nadajÄ…cych im wÅ‚aÅ›ciwoÅ›ci hydrofobowe. GKF - pÅ‚yty ognioochronne, przeznaczone do pomieszczeÅ„ o podwy\szonych wymaganiach w zakresie ognioodpornoÅ›ci, w których wilgotność wzglÄ™dna powietrza nie przekracza 70%; RdzeÅ„ gipsowy tych pÅ‚yt nie mo\e zawierać palnych dodatków. GKFI - pÅ‚yty ognioochronne i impregnowane, przeznaczone do pomieszczeÅ„ o podwy\szonym poziomie wilgotnoÅ›ci wzglÄ™dnej powietrza (do 85% przez maksimum 10 godzin) i podwy\szonych wymaganiach ognioodpornoÅ›ci. SPOIWA GIPSOWE. METODY BADAC. OZNACZANIE CECH FIZYCZNYCH PN-86/B-04360 1. Oznaczenie uziarnienia wysuszonÄ… w temp. 40oC próbkÄ™ gipsu przesiewa siÄ™ przez sita o malejÄ…cym wymiarze oczka (1; 0,75; 0,5; 0,2 mm). PozostaÅ‚oÅ›ci na kolejnych sitach wa\y siÄ™ i oblicza procentowy udziaÅ‚ danej masy w masie caÅ‚ej próbki. 2. Oznaczenie normalnej konsystencji PrzyrzÄ…dy i laboratorium: - laboratorium o temp. 20oC i wilgotnoÅ›ci wzglÄ™dnej powietrza 60 % - miska porcelanowa /gumowa/ z tworzywa sztucznego o pojemnoÅ›ci ok. 1l - mieszadÅ‚o rÄ™czne z 3 lub wiÄ™cej prÄ™tami - cylinder z metalu nierdzewnego o polerowanej powierzchni wewnÄ™trznej - pÅ‚ytka szklana - linijka Wykonanie oznaczenia: - miskÄ™, cylinder, pÅ‚ytkÄ™ oczyÅ›cić i przetrzeć wilgotnÄ… szmatkÄ… - do miski wlać wodÄ™ destylowanÄ… i w ciÄ…gu 2-3 s wsypać 350 g gipsu - mieszać przez 30 s - zaczyn wlać do cylindra ustawionego na pÅ‚ytce i po 45 s od wsypania spoiwa do wody podnieść cylinder na wysokość 150-200 mm i zmierzyć rozpÅ‚yw zaczynu (Å›rednica w dwóch prostopadÅ‚ych kierunkach) - wynik Å›rednica rozpÅ‚ywu = 180Ä…5 mm, jeÅ›li jest inny, nale\y powtórzyć badanie ze zmienionÄ… iloÅ›ciÄ… wody 3. Oznaczenie czasu wiÄ…zania PrzyrzÄ…dy: - aparat Vicata Wykonanie: - przygotować zaczyn o normalnej konsystencji i umieÅ›cić go w pierÅ›cieniu aparatu - w celu pozbycia siÄ™ pÄ™cherzyków powietrza z zaczynu pÅ‚ytkÄ™ wraz z pierÅ›cieniem 4-5 razy wstrzÄ…snąć przez podniesienie i opuszczenie jednego z boków pÅ‚ytki na wysokość 10 mm - wyrównać powierzchniÄ™ zaczynu - zanurzać igÅ‚Ä™ w zaczynie w ró\nych miejscach co 30 s, po ka\dym zanurzeniu igÅ‚Ä™ oczyÅ›cić - czas, który upÅ‚ynÄ…Å‚ od wsypania gipsu do wody do chwili, gdy odlegÅ‚ość igÅ‚y od pÅ‚ytki szklanej wynosi 4 mm uznaje siÄ™ za poczÄ…tek wiÄ…zania i podaje siÄ™ w minutach - czas który upÅ‚ynÄ…Å‚ od momentu wsypania gipsu do wody do chwili gdy igÅ‚a zanurza siÄ™ w zaczynie na gÅ‚Ä™bokość 1 mm uznaje siÄ™ za koniec wiÄ…zania i podaje siÄ™ w minutach Czas wiÄ…zania zale\y od: - rodzaju spoiwa, - iloÅ›ci i temperatury wody zarobowej (5-30oC obni\enie temperatury wydÅ‚u\a czas wiÄ…zania), - dodatków regulujÄ…cych czas wiÄ…zania (przyspieszacze zmielony gips dwuwodny, siarczan potasu lub sodu, opózniacz: klej kostny). 4. Oznaczenie wytrzymaÅ‚oÅ›ci na Å›ciskanie po 2 godzinach PrzyrzÄ…dy: - forma - aparat Michaelisa, prasa lub maszyna wytrzymaÅ‚oÅ›ciowa - miska o pojemnoÅ›ci 3 l - mieszadÅ‚o rÄ™czne Wykonanie: - zaczyn: 1-1,6 kg spoiwa i odpowiedniej iloÅ›ci wody do sporzÄ…dzenia zaczynu o konsystencji normalnej - do miski wlać wodÄ™ i wsypać spoiwo - mieszać energicznie przez 60 s - wypeÅ‚nić formÄ™ zaczynem i wstrzÄ…snąć jÄ… 5 razy trzymajÄ…c za krótszy bok i podnoszÄ…c na wysokość 80- 100 mm - wygÅ‚adzić powierzchniÄ™ górnÄ… - po 15 minutach wyjÄ…c beleczki z form i przechowywać w pomieszczeniu przeznaczonym do badaÅ„ - po 2 godzinach od momentu zarobienia badanie wytrzymaÅ‚oÅ›ci: WytrzymaÅ‚ość na zginanie - beleczka ukÅ‚adana w prasie na rolkach podporowych - zwiÄ™ksza siÄ™ nacisk a\ do zÅ‚amania (siÅ‚Ä™ nacisku zwiÄ™kszać o 50 N/s) odczytuje siÄ™ siÅ‚Ä™ niszczÄ…cÄ… Fn h = b = 4 cm l = 10 cm i oblicza wytrzymaÅ‚ość na zginanie: 3 Fn Å" l Rzg = Å" [MPa] przekÅ‚adka 4x4cm 2 bh2 - połówki beleczek po badaniu na zginanie umieszcza siÄ™ w prasie, stosujÄ…c przekÅ‚adki o wymiarze 4x4 cm (przez które przekazywana jest siÅ‚a), obciÄ…\enie zwiÄ™ksza siÄ™ równomiernie a\ do zniszczenia próbki: połówka Fc beleczki Rc = [MPa] A - wynikiem badania jest Å›rednia arytmetyczna z 6 wartoÅ›ci wytrzymaÅ‚oÅ›ci na Å›ciskanie podstawa klasyfikacji spoiwa gipsowego! Ze wzrostem wilgotnoÅ›ci obni\a siÄ™ wytrzymaÅ‚ość gipsu. Zmiana wilgotnoÅ›ci z 0 do 1% powoduje zmniejszenie wytrzymaÅ‚oÅ›ci o 50-70%. Gips charakteryzuje siÄ™ stosunkowo du\Ä… wytrzymaÅ‚oÅ›ciÄ… na zginanie w stosunku do wytrzymaÅ‚oÅ›ci na Å›ciskanie (0,35-0,45) [dla cementu poni\ej 0,2].