Zadania r.b. Zadania r.b. Podstawowe zadania rachunkowości bud\etowej Zadanie informacyjne oznacza, \e: dostarczanie danych liczbowych o wykonaniu planów finansowych jednostek i zakładów bud\etowych, środków specjalnych gospodarstw rachunkowość bud\etowa i sprawozdania okresowe z wykonania pomocniczych i funduszy celowych oraz o wykonaniu bud\etu, niezbędnych do kontroli, analizy oraz planowania, a tak\e do bud\etów dostarczają organom władzy i administracji państwowej i podejmowania decyzji gospodarczych. samorządowej informacji o realizacji bud\etów. Są to zadania: informacyjne, kontrolne, sprawozdawczo-analityczne. 1 2 Zadania r.b. Zadania r.b. Zadanie kontrolne, oznacza, \e: Zadanie sprawozdawczo-analityczne, oznacza: sprawdza się wiarygodność jednostek sfery bud\etowej przez sporządzanie sprawozdań i ich analizę. Sprawozdania pozwalają na porównanie stanu księgowego ze stanem faktycznym. ustalenie, w jakim stopniu wykonano bud\et, jakie są przyczyny odchyleń w wykonaniu bud\etu. 3 4 1 Zakres r.b. Organizacja r.b. Zakres rachunkowości bud\etowej obejmuje: Zało\enia przyjmowane w rachunkowości bud\etowej przyjęte zasady (polityka) rachunkowości Bud\et wykonują organy władzy wykonawczej (Rada Ministrów, głównie Minister Finansów i zarządy samorządów terytorialnych). prowadzenie, na podstawie dowodów księgowych, ksiąg rachunkowych, ujmujących zapisy zdarzeń w porządku chronologicznym i systematycznym Plany finansowe wykonują jednostki bud\etowe, zakłady bud\etowe i gospodarstwa pomocnicze, okresowe ustalanie lub sprawdzanie drogą inwentaryzacji rzeczywistego stanu aktywów i pasywów Podatki oraz niepodatkowe dochody bud\etowe pobierają organy podatkowe (urzędy skarbowe, przewodniczący zarządów samorządów wycenę aktywów i pasywów oraz ustalanie wyniku finansowego terytorialnych). sporządzanie sprawozdań bud\etowych, których dane wynikają z ksiąg rachunkowych gromadzenie i przechowywanie dowodów księgowych oraz pozostałej dokumentacji przewidzianej ustawą, ogłaszanie sprawozdań finansowych w przypadkach przewidzianych ustawą o finansach publicznych. 5 6 Organizacja r.b. Rachunkowość wykonania bud\etu Rodzaje rachunkowości bud\etowej Przedmiot rachunkowości wykonania bud\etu: 1. Rachunkowość wykonania bud\etu państwa i bud\etów Operacje gospodarcze związane z kasową i faktyczną realizacją samorządów terytorialnych. dochodów i wydatków oraz przychodów i rozchodów bud\etowych. 2. Rachunkowość jednostek i zakładów bud\etowych oraz Procesy gromadzenia i wydatkowania środków pienię\nych bud\etu gospodarstw pomocniczych. oraz ustalenie wyników wykonania bud\etu w postaci nadwy\ki lub deficytu bud\etu 3. Ewidencja podatków oraz niepodatkowych dochodów bud\etowych. Rachunkowość wykonania bud\etu prowadzą organy finansowe t.j.: - w samorządach terytorialnych - zarządy; - w bud\ecie państwa - Minister Finansów. 7 8 2 Rachunkowość wykonania bud\etu Organy podatkowe Przedmiot rachunkowości jednostek i zakładów Organy podatkowe (urzędy skarbowe): bud\etowych oraz gospodarstw pomocniczych: Prowadzą ewidencję podatków i opłat nale\nych bud\etowi państwa bądz bud\etom samorządów terytorialnych. Gromadzenie i wydatkowanie środków pienię\nych, Ewidencja rzeczowych składników majątku trwałego i obrotowego. Ewidencja dochodów, przychodów, wydatków i kosztów. Ewidencja rozrachunków. Ewidencja inwestycji. 9 10 Podstawy prawne r.b. Sektor finansów publicznych Organizacja sektora finansów publicznych Podstawowe akty prawne, które bezpośrednio wpływają na kształt rachunkowości bud\etowej. 1) organy władzy publicznej, w tym organy administracji rządowej, Ustawa z dnia 30 czerwca 2005r. o finansach publicznych. organy kontroli państwowej i ochrony prawa, sądy i trybunały; Ustawa z dnia 29 września 1994r. o rachunkowości. Ustawa z dnia 8 marca 1990r. o samorządzie gminnym. 2) gminy, powiaty i samorząd województwa, zwane dalej jednostkami Ustawa z dnia 5 czerwca 1998r. o samorządzie powiatowym samorządu terytorialnego , oraz ich związki; Ustawa z dnia 5 czerwca 1998r. o samorządzie województwa. Ustawa z dnia 17 grudnia 2004 r. o odpowiedzialności za naruszenie 3) jednostki bud\etowe, zakłady bud\etowe i gospodarstwa dyscypliny finansów publicznych. pomocnicze jednostek bud\etowych; Rozporządzenia Ministra Finansów, m. in.: 4) państwowe i samorządowe fundusze celowe; z dnia 28 lipca 2006 r. w sprawie szczególnych zasad rachunkowości oraz planów kont dla bud\etu państwa, bud\etów jednostek samorządu terytorialnego oraz niektórych jednostek sektora finansów publicznych 5) państwowe szkoły wy\sze; z dnia 21 czerwca 2006 r. w sprawie zasad rachunkowości i planów kont w zakresie ewidencji podatków, opłat i niepodatkowych nale\ności bud\etowych dla organów podatkowych jednostek samorządu 6) jednostki badawczo-rozwojowe; terytorialnego, z dnia 27 czerwca 2006 r. w sprawie sprawozdawczości bud\etowej, wykonania bud\etu państwa, szczegółowych zasad gospodarki 7) samodzielne publiczne zakłady opieki zdrowotnej; finansowej jednostek bud\etowych) 11 12 3 Sektor finansów publicznych Sektor finansów publicznych Organizacja sektora finansów publicznych c.d. Podsektory sektora finansów publicznych 1) rządowy, obejmujący organy władzy publicznej, organy kontroli 8) państwowe i samorządowe instytucje kultury; państwowej i ochrony prawa, sądy i trybunały, organy administracji rządowej, Polską Akademię Nauk i tworzone przez nią jednostki 9) Zakład Ubezpieczeń Społecznych, Kasa Rolniczego Ubezpieczenia organizacyjne oraz jednostki wymienione w ust. 1 pkt 3-8, 10 i 12 Społecznego i zarządzane przez nie fundusze; (art. 4 ustawy o finansach publicznych), dla których organem zało\ycielskim lub nadzorującym jest organ administracji rządowej albo inna jednostka zaliczana do podsektora rządowego; 10) Narodowy Fundusz Zdrowia; 2) samorządowy, obejmujący jednostki samorządu terytorialnego, ich 11) Polska Akademia Nauk i tworzone przez nią jednostki organy oraz związki i jednostki organizacyjne wymienione w ust. 1 organizacyjne; pkt 3, 4, 7, 8 i 12, dla których organem zało\ycielskim lub nadzorującym jest jednostka samorządu terytorialnego; 12) inne państwowe lub samorządowe osoby prawne utworzone na podstawie odrębnych ustaw w celu wykonywania zadań 3) ubezpieczeń społecznych, obejmujący jednostki wymienione w publicznych, z wyłączeniem przedsiębiorstw, banków i spółek ust. 1 pkt 9. prawa handlowego. 13 14 Zasady gospodarki finansowej Zasady gospodarki finansowej Wybrane zasady gospodarki finansowej jednostek Wybrane zasady gospodarki finansowej jednostek sfery bud\etowej: sfery bud\etowej: 1. odnoszą się do ró\nych form jednostek sektora 1. odnoszą się do ró\nych form jednostek sektora finansów publicznych (jednostek bud\etowych, finansów publicznych (jednostek bud\etowych, zakładów bud\etowych, gospodarstw zakładów bud\etowych, gospodarstw pomocniczych) pomocniczych) 2. środki publiczne pochodzące z poszczególnych tytułów nie mogą być przeznaczane na finansowanie imiennie wymienionych wydatków, chyba \e odrębna ustawa stanowi inaczej * wyjątki, np.: wydatki finansowane ze: środków pochodzących z bud\etu Unii Europejskiej; ze zródeł zagranicznych niepodlegających zwrotowi. 15 16 4 Zasady gospodarki finansowej Zasady gospodarki finansowej Zasady gospodarki finansowej jednostek sfery Zasady gospodarki finansowej jednostek sfery bud\etowej c.d. bud\etowej c.d. 3. zamieszczenie w bud\ecie państwa dochodów z 3. zamieszczenie w bud\ecie państwa dochodów z określonych zródeł lub wydatków na określone cele określonych zródeł lub wydatków na określone cele nie stanowi podstawy roszczeń bądz zobowiązań nie stanowi podstawy roszczeń bądz zobowiązań państwa wobec osób trzecich ani roszczeń tych państwa wobec osób trzecich ani roszczeń tych osób wobec państwa, z wyjątkiem wydatków osób wobec państwa, z wyjątkiem wydatków bud\etu państwa na subwencje dla jednostek bud\etu państwa na subwencje dla jednostek samorządu terytorialnego samorządu terytorialnego 4. prawo realizacji zadań finansowanych ze środków 4. prawo realizacji zadań finansowanych ze środków publicznych przysługuje ogółowi podmiotów publicznych przysługuje ogółowi podmiotów 17 18 Zasady gospodarki finansowej Zasady gospodarki finansowej Zasady gospodarki finansowej jednostek sfery Zasady gospodarki finansowej jednostek sfery bud\etowej c.d. bud\etowej c.d. 5. podmiot wnioskujący o przyznanie środków 5. podmiot wnioskujący o przyznanie środków publicznych na realizację wyodrębnionego zadania publicznych na realizację wyodrębnionego zadania powinien przedstawić ofertę wykonania zgodnie z powinien przedstawić ofertę wykonania zgodnie z zasadami uczciwej konkurencji, gwarantującą zasadami uczciwej konkurencji, gwarantującą wykonanie zadania w sposób efektywny, oszczędny wykonanie zadania w sposób efektywny, oszczędny i terminowy i terminowy 6. wydatki publiczne mogą być ponoszone na cele i w 6. wydatki publiczne mogą być ponoszone na cele i w wysokości ustalonych w ustawie bud\etowej, wysokości ustalonych w ustawie bud\etowej, uchwale bud\etowej jednostki samorządu uchwale bud\etowej jednostki samorządu terytorialnego i w planie finansowym jednostki terytorialnego i w planie finansowym jednostki sektora finansów publicznych sektora finansów publicznych 19 20 5 Zasady gospodarki finansowej Zasady gospodarki finansowej Zasady gospodarki finansowej jednostek sfery Zasady gospodarki finansowej jednostek sfery bud\etowej c.d. bud\etowej c.d. 7. wydatki publiczne powinny być dokonywane w 8. jednostki sektora finansów publicznych zawierają sposób: umowy, których przedmiotem są usługi, dostawy lub roboty budowlane, na zasadach określonych w - celowy i oszczędny, z zachowaniem zasady przepisach o zamówieniach publicznych uzyskiwania najlepszych efektów z danych nakładów; - umo\liwiający terminową realizację zadań; w wysokości i terminach wynikających z wcześniej zaciągniętych zobowiązań. 21 22 Zasady gospodarki finansowej Zasady gospodarki finansowej Zasady gospodarki finansowej jednostek sfery Zasady gospodarki finansowej jednostek sfery bud\etowej c.d. bud\etowej c.d. 9. Ujęte w rocznych planach finansowych jednostek 10. jednostki sektora finansów publicznych mogą sektora finansów publicznych: lokować wolne środki: 1) przychody - stanowią prognozy ich wielkości; a. w skarbowych papierach wartościowych; 2) koszty - mogą ulec zwiększeniu, je\eli: b. w obligacjach emitowanych przez jednostki a. zrealizowano przychody własne wy\sze od prognozowanych, samorządu terytorialnego; b. zwiększenie kosztów nie spowoduje zwiększenia dotacji z c. na rachunkach bankowych w bankach mających bud\etu oraz nie zmniejszy wielkości planowanych wpłat do siedzibę na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej. bud\etu albo zysków oraz planowanego stanu środków obrotowych na dzień 31 grudnia roku objętego planowaniem. 23 24 6 Zasady gospodarki finansowej Zasady sporządzania planów finansowych Zasady gospodarki finansowej jednostek sfery bud\etowej c.d. Minister Finansów określa, w drodze rozporządzenia 10. Głównym księgowym jednostki sektora finansów sposób prowadzenia gospodarki finansowej publicznych jest pracownik, któremu kierownik jednostek bud\etowych, w tym sposób i tryb jednostki powierza obowiązki i odpowiedzialność w sporządzania planów finansowych, dokonywania zakresie: zmian w tych planach oraz zatwierdzania tych 1) prowadzenia rachunkowości jednostki; zmian. 2) wykonywania dyspozycji środkami pienię\nymi; 3) dokonywania wstępnej kontroli zgodności operacji gospodarczych i finansowych z planem finansowym; 4) dokonywania wstępnej kontroli kompletności i rzetelności dokumentów dotyczących operacji gospodarczych i finansowych. 25 26 Zasady sporządzania planów finansowych Zasady sporządzania planów finansowych Dysponenci części bud\etowych, w terminie do dnia 25 pazdziernika, przekazują informacje: 1. Podstawą gospodarki finansowej sektora - jednostkom podległym - o kwotach dochodów i wydatków, w tym finansów publicznych jest bud\et. wynagrodzeń, oraz limitach zatrudnienia osób objętych mno\nikowymi systemami wynagrodzeń; 2. Sektor rządowy bud\et państwa. - jednostkom samorządu terytorialnego - o kwotach dotacji na zadania sektor samorządowy bud\et jednostki z zakresu administracji rządowej, zadania inspekcji i stra\y, dotacji na samorządu terytorialnego. realizację zadań własnych oraz o kwotach dochodów związanych z realizacją zadań z zakresu administracji rządowej - przyjętych w projekcie ustawy bud\etowej. 3. Wytyczne i terminy: art. 125 (i dalsze) ustawy o finansach publicznych. W terminie do dnia 1 grudnia jednostki te opracowują i przekazują właściwym dysponentom części bud\etowych projekty planów finansowych na następny rok bud\etowy, zgodnie z projektem ustawy bud\etowej. 27 28 7 Zasady sporządzania planów finansowych Zasady sporządzania planów finansowych Projekty planów finansowych państwowych j.b. - uwagi Projekty planów finansowych państwowych jednostek bud\etowych - wymóg 1. Po zatwierdzeniu przez kierowników jednostek są przekazywane dysponentom części bud\etowej Projekty planów finansowych powinny wykazywać zgodność dochodów i wydatków z otrzymanym projektem ustawy bud\etowej. 2. Podlegają weryfikacji pod względem ich zgodności z projektem ustawy bud\etowej. 3. Dysponenci części bud\etowych mają prawo dokonać zmian i mają tak\e obowiązek informowania kierownika państwowej j.b. o tych zmianach do dnia 15 grudnia roku poprzedzającego rok bud\etowy 4. Kierownik j.b. ma obowiązek poinformować bezzwłocznie kierowników jednostek podległych o wprowadzonych zmianach. 29 30 Zasady sporządzania planów finansowych Zasady sporządzania planów finansowych Projekty planów finansowych samorządów terytorialnych Projekty planów finansowych samorządów terytorialnych uwagi 1/2 uwagi 2/2 1. W terminie 7 dni od dnia przekazania projektu uchwały bud\etowej 4. Zweryfikowane projekty planów finansowych stanowią podstawę organowi stanowiącemu jednostki samorządu terytorialnego (jst.) gospodarki finansowej zarząd jednostki samorządu terytorialnego przekazuje podległym jednostkom informacje niezbędne do opracowania projektów ich 5. Zarząd jednostki samorządu terytorialnego w ciągu 21 dni od planów finansowych. uchwalenia uchwały bud\etowej opracowuje układ wykonawczy oraz 2. Jednostki te opracowują projekty planów finansowych w terminie 30 plan finansowy zadań z zakresu administracji rządowej i innych dni od dnia otrzymania informacji, nie pózniej jednak ni\ do dnia 22 zadań zleconych ustawami grudnia. 3. Zarządy jednostek samorządu terytorialnego weryfikują projekty planów finansowych i informują kierownika jednostki bud\etowej w terminie 7-dni (od daty otrzymania projektu planu), ale nie pózniej ni\ do 27 grudnia roku poprzedzającego rok bud\etowy o wszelkich zmianach 31 32 8 Zasady sporządzania planów finansowych Zasady sporządzania planów finansowych Ostateczna forma i wielkość bud\etów podlega uchwaleniu: - przez Sejm dla bud\etu państwa (ustawa bud\etowa) - przez organ stanowiący dla bud\etów samorządowych (uchwała bud\etowa) 33 34 Zasady sporządzania planów finansowych Tryb dokonywania zmian w planach finansowych jednostek bud\etowych Zmiana w bud\ecie państwa skutkuje na dysponentach części bud\etowych obowiązkiem zawiadomienia kierowników bezpośrednio podległych państwowych jednostek bud\etowych o zmianach w ich planach finansowych, wynikających z decyzji rządu. 35 36 9 Tryb dokonywania zmian w planach finansowych jednostek bud\etowych Tryb dokonywania zmian w planach finansowych samorządowych jednostek bud\etowych 1. Zmiana w bud\ecie samorządowym skutkuje na zarządzie samorządu terytorialnego obowiązkiem zawiadomienia samorządowych jednostek bud\etowych o zmianach planu dochodu i wydatków. 2. Na podstawie tej informacji samorządowe jednostki bud\etowe dokonują zmian w swoich planach finansowych. 3. W ciągu 7 dni samorządowe jednostki bud\etowe mają tak\e obowiązek zawiadomić zarząd o dokonanych zmianach. 37 38 Tryb dokonywania zmian w planach finansowych samorządowych jednostek bud\etowych 39 10