LOGISTYKA ZAOPATRZENIA Logistyka przedsiębiorstwa - podział fazowy Logistyka przedsiębiorstwa Logistyka Logistyka zaopatrzenia Logistyka dystrybucji D O marketingowa O D S B Logistyka towarowa Logistyka materiałowa T I A O W R Logistyka zaopatrzenia Logistyka produkcji Logistyka dystrybucji C C Y Y ZAOPATRZENIE PRODUKCJA DYSTRYBUCJA Surowce, elementy Produkcja w toku Wyroby gotowe Materiały pomocnicze Roboty w toku Części zamienne Logistyka utylizacji i powtórnego zagospodarowania (recyklingu) LOGISTYKA PRZEDSIBIORSTWA Funkcjonalny podział systemów logistycznych według faz przepływu towarów " Faza pierwsza: od dostawcy na rynku pozyskania do magazynu wejściowego Surowce, części i zespoły z zakupu, wyroby handlowe, materiały pomocnicze i eksploatacyjne, dostarczane części zamienne Logistyka zaopatrzenia system logistyczny zajmujący się pierwszą fazą przepływu towarów " Faza druga: od magazynu wejściowego do magazynu zbytu Surowce, części z zakupu, półfabrykaty, wyroby gotowe, części zamienne Logistyka produkcji system logistyczny zajmujący się drugą fazą przepływu " Faza trzecia: od magazynu zbytu, poprzez regionalne magazyny wysyłkowe do klientów na rynku zbytu Wyroby gotowe, części zamienne, wyroby handlowe Logistyka dystrybucji system logistyczny zajmujący się trzecią fazą przepływu " Faza czwarta: przepływ odwrotny Pozostałości: surowce wtórne materiały wartościowe, towary uszkodzone, zwroty, opakowania zwrotne, urządzenia z wymiany w wyrobach inwestycyjnych i u\ytkowych, u\ywane pojemniki i opakowania, odpady Logistyka powtórnego zagospodarowania system logistyczny zajmujący się czwartą fazą przepływu pozostałości LOGISTYKA PRZEDSIBIORSTWA " Przedsiębiorstwo przemysłowe: Logistyka zaopatrzenia, logistyka produkcji, logistyka dystrybucji, logistyka powtórnego zagospodarowania, logistyka części zamiennych: zakupy w powiązaniu z utrzymaniem ruchu, serwis po stronie dystrybucji Logistyka zaopatrzenia i produkcji: Logistyka materiałowa Logistyka zaopatrzenia, logistyka dystrybucji: Logistyka marketingowa " Przedsiębiorstwo handlowe: Logistyka zaopatrzenia i logistyka dystrybucji. Przepływ towarów handlowych i materiałów eksploatacyjnych " Przedsiębiorstwo usługowe: Logistyka zaopatrzenia. Przepływ towarów składa się z materiałów eksploatacyjnych LOGISTYKA ZAOPATRZENIA Zaopatrzenie proces pozyskiwania dóbr i usług dla przedsiębiorstwa, działania zakupu towarów i usług dla przedsiębiorstwa. Zaopatrzenie obejmuje wszystkie działania, które są niezbędne do nabycia dóbr i usług zgodnych z wymaganiami u\ytkownika Logistyka zaopatrzenia system zarządzania przepływem materiałów od dostawców do obszaru produkcji za właściwą cenę, we właściwej ilości, we właściwym czasie, jakości i miejscu Znaczenie zaopatrzenia: Jakość - Jakość materiałów i usług wchodzących do systemu wpływa na jakość wychodzących z niego wyrobów gotowych a tym samym na zadowolenie klienta i przychód firmy Koszty - Koszty na wejściu do systemu stanowią du\ą część kosztów całkowitych w wielu gałęziach przemysłu Strategiczne znaczenie Kwalifikowanie nowych dostawców, kupowanie ró\nych rodzajów materiałów i monitorowanie ich wykonawstwa. Kształtowaniu powiązań między uczestnikami łańcucha dostaw Wskazniki finansowe zarządzania zaopatrzeniem " 60% - udział kosztów materiałów w kosztach produkcji " Wartość sprzedanych towarów (WST) - koszt nabycia sprzedanych towarów zysk " Rentowność sprzeda\y = -------------------- sprzeda\ zysk " Zwrot z aktywów (ROA) = -------------------------- aktywa ogółem Zaopatrzenie jako funkcja poprawy zyskowności przedsiębiorstwa Efekt dzwigni zysku Koszty materiałów stanowią przeciętnie 61% kosztów łącznych produkcji (na podstawie analizy kosztów produkcji 100 firm angielskich) " Efekt dzwigni zysku zmniejszenie kosztów zaopatrzenia o jednego dolara pozwala zwiększyć zysk brutto równie\ o jednego dolara " Zwiększenie sprzeda\y o jednego dolara zwiększa zysk brutto tylko o dolara pomno\onego przez rentowność sprzeda\y " Ka\dy dolar zaoszczędzony w procesie zaopatrzenia oznacza zmniejszenie wartości zapasów towarów, a co za tym idzie wartości aktywów o jednego dolara osiągnięcie wy\szego ROA przy tej samej wielkości przychodów ze sprzeda\y LOGISTYKA ZAOPATRZENIA Proces zaopatrzenia Działania procesu zaopatrzenia będące pod kontrolą zaopatrzeniowców 1. Określenie lub powtórna ocena potrzeb 2. Zdefiniowanie i ocena wymagań u\ytkownika 3. Decyzja produkować czy kupować (Make or Buy decisions) 4. Określenie typu zakupu 5. Przeprowadzenie analizy rynku 6. Rozpoznanie wszystkich mo\liwych dostawców 7. Wstępna selekcja mo\liwych zródeł zaopatrzenia 8. Ocena pozostałych dostawców 9. Wybór konkretnego dostawcy 10. Przyjęcie dostawy produktu lub usługi 11. Ocena wykonania dostawy Efektywność wykonania tych działań zale\y od zaopatrzeniowców LOGISTYKA ZAOPATRZENIA Zarządzanie procesem zakupu Etapy " Określenie typu zakupu ponowienie zakupu tylko czynności 4, 9,10,11 zakup po raz pierwszy - proces obejmuje wszystkie czynności " Określenie niezbędnego poziomu nakładów nakład czasu: im zakup wa\niejszy i bardziej zło\ony tym więcej czasu trzeba zu\yć nakład informacji - informacje wewnętrzne (wymagania u\ytkownika i skutki dla firmy) i zewnętrzne (informacje dotyczące materiałów) " Realizacja procesu zakupu - zebranie danych o czasie realizacji zakupu " Ocena efektywności procesu zakupu czy potrzeby odbiorcy zostały zaspokojone? czy poniesione nakłady były niezbędne? LOGISTYKA ZAOPATRZENIA Zasady logistycznego zarządzania zaopatrzeniem 1. Przyczyniać się do osiągania konkurencyjnej pozycji przedsiębiorstwa w zakresie ceny, jakości, elastyczności i terminowości 2. Rozwijać relacje z dostawcami zorientowane na poprawę pozycji konkurencyjnej przedsiębiorstwa 3. Stałe poszukiwanie alternatywnych zródeł zaopatrzenia i staranne negocjowanie kontraktów z dostawcami aby poprawić efektywność LOGISTYKA ZAOPATRZENIA Jakość dostawy Czynniki determinujące właściwą jakość " Cena konkurencyjne ceny nie mogą wpływać na obni\enie jakości " Specyfikacja dostawy musi być właściwie opisana i zrozumiała " Trwałość materiału zgodna z potrzebami (wyrób, który będzie przestarzały po 2 latach nie musi posiadać materiałów dłu\szej trwałości " Niezawodność powinna być wyraznie opisana i dotrzymana Jakość dostaw jest determinowana przez równowagę elementów technicznych, wydajności, bezpieczeństwa, niezawodności z ceną i dostępnością Poszukuje się optymalnej jakości, a nie najwy\szej jakości Zaopatrzenie oddziaływuje na jakość poprzez: " Precyzyjne określenie cech jakościowych materiałów w zawieranych kontraktach " Śledzenie kosztów i oferowanie akceptowalnych alternatyw i substytutów " Śledzenie rezultatów " Poszukiwanie dostawców oferujących optymalną jakość " Realizację programów zabezpieczenia jakości razem ze stałymi dostawcami Zaopatrzenie w systemie JIT Działanie zaopatrzenia System JIT System konwencjonalny Pełna odpowiedzialność 1. Wielkość partii " Małe partie " Du\e partie " Częste dostawy " Mała częstotliwość dostaw 2. Wybór dostawcy " Jeden dostawca zlokalizowany blisko " Wielu dostawców " Długookresowa umowa " Krótkookresowe kontrakty 3. Ocena dostawców " Jakość, zero braków " Cena " Niezawodność " Jakość, np. 2% braków " Cena " niezawodność Częściowa odpowiedzial. 1. Odbiór jakościowy " Kontrola ilościowa i jakościowa " Przeliczanie dostaw dostaw redukowana i eliminowana " Kontrola jakości 2. Terminowanie dostaw " Harmonogramowanie dostaw " Dostawy pod kątem minimalizacji kosztów " Harmonogram ustala odbiorca " Harmonogram dostawcy 3. Specyfikacja " Luzna specyfikacja materiałowa " Ustalona specyfikacja mat. materiałowa " Odbiorca zainteresowany efektywnością " Brak swobody zmiany przedmiotu dostawy " Dostawca powinien być innowacyjny Zaopatrzenie w systemie JIT Problemy wdra\ania systemu JIT " Brak partnerskich relacji z dostawcami (brak zrozumienia i chęci współpracy " Słabe powiązania informacyjne " Niska jakość materiałów " Nieefektywny transport " Brak współpracy ze strony zarządu własnego i dostawcy Oczekiwania dostawców i oferta przedsiębiorstwa " Długoterminowa współpraca " Zadowalający zwrot nakładów " Odpowiednie wyprzedzenia planistyczne dostawcy powiązani z ka\dym szczeblem planowania. Konieczność koordynacji dostaw i dokładnego planowania potrzeb w czasie " Dokładne prognozowanie potrzeb " Poprawne specyfikacje " Szybkie terminy płatności LOGISTYKA ZAOPATRZENIA Zarządzanie procesem zakupu Cel: inwestowanie tylko takich nakładów czasu i informacji, które są niezbędne do zaspokojenia potrzeb u\ytkownika (odbiorcy) Przyczyny nieefektywności procesu zakupu: niewystarczające nakłady, niewykonanie właściwych czynności, błędy wykonania czynności W przypadku nieefektywności procesu zakupu: określenie przyczyn, podjecie działań korygujących zapewniających efektywność zakupów w przyszłości Kluczowy czynnik osiągnięcia skuteczności i efektywności zakupu: rozwój współpracy między daną firmą a dostawcą (sprzedawcą) Współczesny, globalny rynek wymaga, w celu zdobycia i utrzymania przewagi konkurencyjnej, wypracowania silnych związków z dostawcami Dostawcy powinni być traktowani jak partnerzy a nawet jak udziałowcy firm. Dostawcy traktowanemu jak partner, ufa się i uwzględnia się jego opinie między innymi przy projektowaniu produktu LOGISTYKA ZAOPATRZENIA Znaczenie współpracy z dostawcami/sprzedawcami " Zaopatrzenie ma znaczenie strategiczne gdy\ odgrywa podstawową rolę w kształtowaniu powiązań miedzy uczestnikami łańcucha dostaw " Budowanie przewagi konkurencyjnej jest uwarunkowane efektywnością zaopatrzenia i relacjami z dostawcami " Przewaga mo\e opierać się na Niskich kosztach (Strategia niskich kosztów) Zró\nicowaniu (Strategia wyró\niania) Obsłudze wybranej niszy rynkowej (Strategia koncentracji na niszy rynkowej) " Strategia zarządzania zaopatrzeniem powinna być dopasowana do strategii konkurowania. Powinna ona być zorientowana na taką przewagę konkurencyjną, jaką firma próbuje zdobyć na danym rynku " Proces usatysfakcjonowania klienta zaczyna się od zaopatrzenia " Zapewnienie jakości wymaga właściwej jakości materiałów i składników nabywanych. Produkt finalny jest na tyle dobry, na ile dobre były składniki wykorzystane w procesie jego produkcji. LOGISTYKA ZAOPATRZENIA Kryteria wyboru dostawcy " Jakość. Zaopatrzenie wybiera dostawcę/ów według: jego zdolności do spełnienia wymagań u\ytkownika w stosunku do danego produktu (parametry techniczne, właściwości chemiczne lub fizyczne, projekt, oraz okres u\ytkowania, łatwość naprawy, aspekty konserwacji, łatwość i niezawodność u\ytkowania) jego zdolności do wzięcia odpowiedzialności za jakość " Niezawodność. Terminowość, regularność i akuratność dostaw. Właściwa ilość, właściwy czas i właściwe miejsce. Zaopatrzenie wybiera dostawcę/ów według: jego zdolności do terminowych, regularnych i akuratnych dostaw udzielania gwarancji na zakupione produkty i stosowanej procedury reklamacyjnej jego zdolności do wzięcia odpowiedzialności za terminowość i akuratność dostaw " Potencjał. Zdolności produkcyjne, umiejętności techniczne, zarządcze, organizacyjne, sterowanie produkcją. Zaopatrzenie wybiera dostawcę/ów według: Jego fizycznych mo\liwości dostarczenia materiałów u\ytkownikowi Jego zdolności do systematycznej obsługi w długim okresie czasu, co pozwoli nabywcy na drastyczne zredukowanie zapasów i kosztów ich utrzymania. Problemy z pracownikami i strajki mogą przesądzać o rezygnacji z usług dostawcy LOGISTYKA ZAOPATRZENIA Kryteria wyboru dostawcy " Kondycja finansowa. Zaopatrzenie wybiera dostawcę/ów według: Sytuacji finansowej, która powinna być stabilna, aby zapewnić regularną, długoterminową obsługę Ogłoszenie upadłości dostawcy mo\e spowodować wstrzymanie produkcji u nabywcy. Dotyczy to tak\e dostawcy usług transportowych. Upadek usługodawcy staje się problemem i zródłem zakłóceń w działalności łańcucha dostaw " Cechy niekwantyfikowalne. Zaopatrzenie wybiera dostawcę/ów według: Pozytywnej postawy dostawcy, wra\enia jakie wywarł na kupującym Wizerunku wykreowanym na rynku Materiałów instrukta\owych (np. sprzęt techniczny, komputery) Opakowania materiałów (np. szkło) Mo\liwości świadczenia przez dostawców usług naprawczych " Lokalizacja dostawcy. Koszty transportu. Dostawcy lokalni mają mo\liwość realizacji pilnych zamówień, dotrzymywania ustalonych lub krótszych terminów dostaw i ściślejszej współpracy. Zaopatrzenie wybierze dostawcę zlokalizowanego w większej odległości, ze względu na ni\sze ceny, większy potencjał umiejętności, wy\szą jakość " Cena oraz gotowość i zdolność do jej obni\ania poprzez redukcję kosztów u dostawcy. LOGISTYKA ZAOPATRZENIA yródła informacji o cenie 1. Rynki towarowe. Zbo\e, ropa, cukier, drewno, węgiel, miedz. Ceny wyznaczają prawa poda\y i popytu Wzrost cen - ograniczenie poda\y lub wzrost popytu Spadek cen - wzrost poda\y lub spadek popytu 2. Katalogi z cenami. Katalog zawiera opis dostępnych pozycji wraz z cenami. Nabywcy mogą otrzymać rabat od ceny katalogowej np. 10% - zakupy < 5000zł/m, 30% - zakupy > 40000 zł/m 3. Oferta cenowa dostawcy. Zapytania o cenę (informacje o wymaganiach odbiorcy i sposobie prezentacji ofert) Dostawcy określają koszt produkcji, uwzględniając ilość zamawianą, czas trwania współpracy i inne czynniki mogące mieć wpływ na zysk dostawcy Zaopatrzeniowiec porównuje oferty i specyfikacje dostawców 4. Negocjacje Zastosowanie - gdy inne metody nie mają zastosowania Nabywca zainteresowany aliansem strategicznym lub długookresową współpracą Proces negocjacyjny dotyczy przede wszystkim ceny i jakości; mo\e dotyczyć usług transportowych LOGISTYKA ZAOPATRZENIA Koszty zakupu " Koszty podstawowe na wejściu - cena produktu lub materiału ustalona w wyniku przetargów, negocjacji lub zapytań o cenę. Z perspektywy łańcucha dostaw, jest to jeden z czynników, który firma musi wziąć uwagę w procesie zakupu tak\e inne czynniki " Koszty transakcyjne koszty pozyskania i przekazywania informacji o potrzebach oraz realizacji przepływu materiałów przy zakupie dóbr. Proces obejmuje: określenie niezbędnych zapasów czy zapotrzebowania, zgłoszenie dostawcy zapotrzebowania, przygotowanie i przekazanie zamówienia dostawcy, potwierdzenie zamówienia przez dostawcę, opracowanie dokumentów wysyłkowych i otrzymanie informacji o przyjęciu zapasów do magazynu. Koszty t. zmniejsza zastosowanie EDI, zbiorcze dostawy ramowe (jedna faktura i składanie zamówień bezpośrednio przez u\ytkownika). Koszty transakcyjne wchodzą w skład kosztów ogólno zakładowych. Dla firmy kupującej cenni są ci dostawcy i przewoznicy, którzy ograniczają czynności transakcyjne " Koszty współpracy z dostawcą - koszty tworzenia i utrzymywania powiązań z dostawcą. Koszty podró\y, szkolenia dostawcy, ustalenia powiązań planistycznych i operacyjnych (dział zakupu dział przyjmujący zamówienia), koszty powiązań między działami transportu, badań i rozwoju produktów i innych działów obu firm. Koszty przeprowadzenia procesu oceny i nadawania dostawcom certyfikatów jakości. LOGISTYKA ZAOPATRZENIA Koszty zakupu (c.d.) " Koszty dostawy wraz z wyładunkiem koszty transportu. Mo\liwe opcje: Przewoznik dostawcy Przewoznik wynajęty przez dostawcę Przewoznik nabywcy Przewoznik wynajęty przez nabywcę Warunki sprzeda\y ustalają, która firma jest właścicielem dóbr w trakcie transportu. Ró\ne formuły warunków transportu ró\ne opcje zapłaty za przewóz oraz ró\ny rozkład odpowiedzialności i spłaty roszczeń z tytułu strat i szkód i w efekcie ró\ne koszty. Powinna zostać wybrana ta opcja, która jest najlepsza dla danego zadania i umo\liwia pozyskanie dóbr po najni\szym koszcie całkowitym, czyli taka która zapewnia największe korzyści całemu łańcuchowi dostaw. " Koszty związane z jakością jakość, to zgodność cech towarów z wymaganymi cechami; koszty zgodności, niezgodności, oceny jakości i koszty podczas ostatecznego zastosowania produktu. Extra wymagania odnośnie produktu, dodatkowe koszty, ale wy\sza jakość z ich spełnienia pozwala obni\yć koszt całkowity ponoszony przez łańcuch dostaw LOGISTYKA ZAOPATRZENIA Koszty zakupu (c.d.) " Koszty operacyjne/logistyczne 1. Koszty przyjęcia i przygotowania do u\ytku (między dostarczeniem do firmy materiałów a przygotowaniem do wykorzystania w produkcji). Koszty rozpakowania, kontroli, liczenia, sortowania, usuwania i wywo\enia opakowań (taśmy klejącej, opasek, folii, palet) oraz przemieszczania materiałów do miejsca wykorzystania. Stosuje się bezpośrednie dostawy materiałów na linię produkcyjną. Ustalanie kolejności przewozu i załadowania z przewoznikami ogranicza czynności związane z odbiorem. 2. Koszty zapasów zale\ne od wielkości partii dostawy. Koszty przestrzeni magazynowej, niezbędnych manipulacji i oraz związane z ceną jednostkową danego dobra 3. Koszty wytworzenia, na które mają wpływ cechy dostawy. Dostawa materiału od dwóch ró\nych dostawców mo\e pociągać ró\ne koszty wytworzenia. 4. Koszty logistyczne koszty transportu, manipulacji, składowania, uszkodzenia związane z wielkością dobra, wagą, objętością i kształtem. Zakupione towary i materiały opakowaniowe bezpośrednio wpływają na koszty procesów następujących po zaopatrzeniu LOGISTYKA ZAOPATRZENIA " Aby usatysfakcjonować klienta ostatecznego firma powinna uwzględnić w całym koszcie zakupu, koszty i czynniki kosztotwórcze tworzące wartość. Koszty i inne czynniki narastają począwszy od surowców, przez produkcję, dystrybucję, marketing, wybór u\ytkowania produktu, do ostatecznego klienta. Uwzględnienie tych kosztów umo\liwia określenie całkowitego kosztu zakupu i wartości całkowitej " Wszystkie firmy łańcucha dostaw powiększają koszty i wartość produktu. Wartość jest powiększana przez zmniejszenie całkowitego zakupu kosztu lub przez zwiększenie funkcjonalności produktu. " Proces zaopatrzenia ka\dego ogniwa łańcucha dostaw wpływa na koszty całkowite pozyskania produktu Poziom strategiczny Poziom taktyczny Poziom operacyjny Najni\szy koszt Najwy\sza wartość Najni\sza Najni\szy Najni\szy koszt całkowity firmy w całkowita oferowana cena podst. koszt dostawy całkowity firmy łańcuchu dostaw klientowi ostatecz. w ł.d. LOGISTYKA ZAOPATRZENIA Zaopatrzenie + Gospodarka materiałowa = Zarządzanie przepływem materiałów " Zaopatrzenie " Magazynowanie " Transport zaopatrzeniowy " Odbiór materiałów " Kontrola jakości " Gromadzenie i usuwanie odpadów Gospodarka materiałowa Magazynowanie " Przechowywanie materiałów wejściowych do momentu wykorzystania przez firmę " Cechy wyró\niające: wymagane obiekty, wartość składowanych pozycji, trwałość materiałów Niektóre surowce mogą być składowane w otwartych pomieszczeniach Wartość materiałów wejściowych zwykle ni\sza od wartości wyrobów gotowych Mniejsza podatność na uszkodzenia i stratę ze względu na ni\szą wartość " Przykładowe obiekty magazynowe: magazyn przyjęć, magazyn zaopatrzeniowy, magazyn materiałów hutniczych, magazyn materiałów wejściowych, magazyn surowców Gospodarka materiałowa Transport " Transport zaopatrzeniowy dostawca materiałów magazyn przyjęć w zakładzie nabywcy " Decyzje zarządzania transportem: wybór środka transportu, wybór trasy dojazdu, stawki przewozowe, załatwianie reklamacji, wybór usług oferowanych przez przewozników, analizy kosztów, analizy przepisów prawnych " Dostawca obcią\ony przez nabywcę organizacją transportu: analiza efektywności decyzji dostawcy w zakresie transportu " Wybór środka transportu - surowce podstawowe (piasek, węgiel, koks, ruda, złom) - transport kolejowy lub wodny " Przesyłki przyspieszone lub pilne popyt na surowce bardziej stabilny i przewidywalny ni\ w przypadku wyrobów gotowych dzieki ekonomizacji produkcji poprzez długie serie produkcyjne: pilne przesyłki w przypadku trzymania uszkodzonych surowców. Systemy JIT pracują przy minimalnych zapasach i rygorystycznych harmonogramach w razie problemów przyspieszanie przesyłki przez zaopatrzenie Gospodarka materiałowa Odbiór materiałów " Odbiór fizyczne przejęcie od przewoznika zakupionego materiału " Sprawdzanie przesyłki czy dobra są zgodne z zamówieniem. Porównanie materiałów w zamówieniu i specyfikacji zawartości opakowań dostawcy z materiałami faktycznie otrzymanymi. Rozbie\ności dział przyjęć zawiadamia dział zakupów, u\ytkowników materiałów i księgowość " Sprawdzenie, czy materiały nie są uszkodzone. Reklamacje z tytułu szkód łatwiejsze, gdy odnotowanie na konosamencie faktu, \e przesyłka dotarła do nabywcy w stanie uszkodzonym winę za uszkodzenie ponosi przewoznik przepisy prawne stanowią, \e cię\ar udowodnienia, \e przewoznik nie uszkodził ładunku spoczywa na nim; nie odnotowanie uszkodzenia na konosamencie aby uzyskać odszkodowanie, nabywca musi udowodnić, \e przesyłka w momencie dostawy była uszkodzona. Dział transportu zaopatrzeniowego i dział odbioru dostaw koordynują działania związane z reklamacjami Gospodarka materiałowa Kontrola jakości " Kontrola jakości umo\liwia sprawdzenie czy otrzymane towary są zgodne ze zło\onym zamówieniem. Określenie jakości towarów z uwzględnieniem rozmiarów, szczegółów konstrukcyjnych, właściwości chemicznych, fizycznych, niezawodności, łatwości konserwacji i u\ytkowania, marki, gatunku i normy bran\owej. Czy towar spełnia normy jakościowe uwzględnione w umowie zakupu przez nabywcę i sprzedawcę " Znaczenie jakości - jakość materiałów nabywanych przez producenta wpływa bezpośrednio na jakość wytwarzanych przez niego wyrobów gotowych i na ich sprzeda\ (problemy rynkowe). Producent, który stosuje w produkcji materiały gorszej jakości mo\e być pociągnięty do odpowiedzialności prawnej za sprzeda\ produktów niebezpiecznych lub zawodnych (problemy prawne). " Statystyczna kontrola jakości u nabywcy - aby sprawdzać tylko niektóre kupowane produkty ( sprawdzenie partii, statystyczna ocena wyników, decyzja o przyjęciu lub odrzuceniu dostawy) u dostawcy aby dostarczać 100% dobrych towarów Zastosowanie ABC w zarządzaniu " Kierownictwo przedsiębiorstwa musi zidentyfikować małe ilości stanowiące du\ą wartość Cel: Koncentracja na grupie wyrobów, pozycji rodzajowych, przyczyn, klientów czy dostawców z klasy A. Do klasy A nale\ą, elementy, które decydują o 80 % wartości całej badanej zbiorowości) Obszary zastosowań klasyfikacji ABC: " gospodarka materiałowa koncentracja na pozycjach rodzajowych klasy A i dostawcach klasy A " zarządzanie produkcją zbadać rodzaje kosztów, miejsca ich powstawania i nośniki kosztów 20% składników kosztów decyduje o 80% kosztów ogółem " zarządzanie zapasami " sprzeda\ analiza grup produktów, obszarów sprzeda\y, grup klientów " zarządzanie jakością " logistyka Klasyfikacja dostawców 1. Ustalić sumę rocznych obrotów z poszczególnymi dostawcami 2. Uporządkować dostawców w kolejności malejącej wysokości obrotów 3. Ustalić obrót poszczególnych dostawców w % obrotów łącznych 4. Ustalić narastająco obrót procentowy dostawców 5. Wyznaczyć klasy grupy ABC Klasa Udział % w Udział % w liczbie obrotach dostawców A 75% 5% B 20% 20% C 5% 75% Rezultat: Rozpoznanie dostawców, którym warto poświęcać najwięcej uwagi Koncentracja na dostawcach A aby zredukować koszty zakupów Klasyfikacja dostawców Udział wartościowy w % A 75% B C 20% 20% 5% 75% Udział ilościowy w % Klasyfikacja nabywanych pozycji rodzajowych Klasyfikacja pozycji rodzajowych nabywanych: udział pozycji A B C (75%, 20%, 5%) w wartości zakupów Zalecane postępowanie dla pozycji klasy A 1. Dokładna analiza cen 2. Szczegółowa analizy struktury kosztów 3. Poszerzone analizy rynku 4. Rozpatrywanie większej liczby ofert 5. Twarde negocjacje cenowe 6. Szczegółowe przygotowanie zamówień 7. Dokładne dyspozycje realizacji zamówień 8. Szczegółowa i regularna kontrola stanu zapasów 9. Dokładna ewidencja zapasów (transakcje wejścia wyjścia) 10. Szczegółowe wyznaczanie zapasów bezpieczeństwa 11. Mniejsze wielkości dostaw 12. Preferowane zastosowanie analizy wartości Klasyfikacja nabywanych pozycji rodzajowych Klasyfikacja pozycji rodzajowych nabywanych: udział pozycji A B C (75%, 20%, 5%) w wartości zakupów Zalecane postępowanie dla pozycji klasy C 1. Uproszczona procedura przygotowania zamówień 2. Zamówienia zbiorcze, okresowe 3. Uproszczone wskazniki dla składania zamówień 4. Zamówienia telefoniczne 5. Rozliczenia miesięczne 6. Uproszczona ewidencja magazynowa 7. Odpis z konta zapotrzebowania miesięcznego 8. Zamawianie du\ych ilości 9. Uproszczona kontrola zapasów 10. Du\e zapasy bezpieczeństwa Zarządzanie pozycjami rodzajowymi klasy B zale\y od specyficznych warunków w przedsiębiorstwie i sytuacji kadrowej działu zakupów Zarządzanie zakupami pozycji rodzajowych klasy A Dla pozycji rodzajowych klasy A nale\y prowadzić analizę ofert Analiza ofert: " Określić przedmiot zakupu (jaka pozycja rodzajowa: część, zespół, wyrób) " Określić typ (typ wyrobu np. typ silnika) " Określić numer rysunku " Rodzaj materiału Oferty dostaw ściągać od 3 5 dostawców Ceny obliczać według jednakowej podstawy Uwzględniać pozostałe kryteria wyboru oferty: Jakość Niezawodność dostaw Serwis LOGISTYKA ZAOPATRZENIA Systemy zarządzania zapasami nabywanymi " Systemy oparte na zasadzie uzupełniania zapasu Brak powiązania wielkości i terminu zakupu z zapotrzebowaniem Zapas sygnalizacyjny punkt ponawiania zamówienia (PPZ) " Systemy oparte na zasadzie obliczania planowanych potrzeb (MRP) Pozycje nabywane wykazuję popyt zale\ny Integracja Głównego planu produkcji (MPS) z planowaniem zleceń produkcyjnych i zakupów oraz harmonogramowaniem produkcji i dostaw " Systemy oparte na zasadzie zaspakajania bie\ących potrzeb odbiorcy (JIT) Pozycje nabywane są dostarczane na sygnał o zapotrzebowaniu bezpośredniego odbiorcy Pozycje nabywane są dostarczane w ilościach równych bie\ącemu zapotrzebowaniu Integracja i synchronizacja łańcucha dostaw dla płynnych dostaw i produkcji Logistyczne kryteria wyboru dostawców Niezawodność dostaw Niezawodność dostaw (terminowość) (terminowość) Cena materiałów Jakość materiałów Cena materiałów Jakość materiałów zaopatrzeniowych zaopatrzeniowych zaopatrzeniowych zaopatrzeniowych KRYTERIA KRYTERIA WYBORU WYBORU DOSTAWCÓW DOSTAWCÓW Lokalizacja dostawcy Procedury zgłaszania Lokalizacja dostawcy Procedury zgłaszania w przestrzeni dystrybucyjnej i realizacji zamówień w przestrzeni dystrybucyjnej i realizacji zamówień Elastyczność dostaw Elastyczność dostaw Ocena dostawców Procedurę zaopiniowania dostawców stosuje się do oceny: nowych dostawców dostawców, z którymi zawarto umowy warunkowe dostawców zainteresowanych zwiększeniem ilości dostaw dostawców wybranych wcześniej, dla których nale\y skompletować (w celu porównania) ocenę według zasad procedury Ocena dostawców Ocena dostawców Procedura oceny dostawców 1. Sporządzenie wykazu dostawców, którzy mają podlegać zaopiniowaniu (nazwy i adresy dostawców, rodzaje materiałów zamawianych i ich ilości oraz harmonogramy wizyt - audytów u dostawców) 2. Określenie klas materiałów zamawianych u dostawcy 3. Ocena stanu techniczno-organizacyjnego dostawcy Zdolności techniczne dostawcy do zapewnienia jakości i niezawodności oraz zdolności organizacyjne w aspekcie niezawodnej realizacji dostaw Ocena dostawców Procedura oceny dostawców (c.d.) 4. Wypełnianie formularzy ocenowych (np. 30 pytań) Są to uprzednio przygotowane druki, których wypełnienie daje mo\liwość ocenienia dostawców, na podstawie wyników punktowych: - wynik 7-10 punktów ocena pozytywna; - wynik 4-6 punktów ocena warunkowa (ZW); - wynik do 3 punktów ocena negatywna (NZ), dostawca nie spełnia wymagań 5. Wykaz niezgodności Rozbie\ność pomiędzy wymaganiami klienta a stanem faktycznym są określane mianem niezgodności i są rejestrowane w Zestawienie stwierdzonych nieprawidłowości . Jeśli w trakcie oceny wystąpią nieprawidłowości, dostawca określa termin ich usunięcia 6. Wynik wizyty (audytu) Rezultat uzyskany na podstawie odpowiedzi na 30 pytań (maksymalnie 300 punktów) Po zakończonej wizycie nale\y sporządzić sprawozdanie, na podstawie którego kierownik Działu Logistyki Materiałowej (Działu Zaopatrzenia) zawiera umowę z dostawcą lub przedłu\a umowy zawarte wcześniej Metody wyboru i oceny dostawców " Metoda punktowa " Metoda graficzna wykres radarowy " Metoda punktowo-graficzna Ka\da ćwiartka wykresu radarowego przedstawia jedno z czterech głównych kryteriów (jakość materiału, cena, terminowość dostaw, usługi dodatkowe). Kryteria są rozwinięte o konkretne parametry, którym przypisano punkty. Przyjmując skalę pięciopunktowa: 1 punkt - ocena zła, 2 punkty dostateczna, 3 wystarczająca (neutralna), 4 dobra, 5 bardzo dobra. (Przytoczona skala zastosowana w ocenie dostawców A i B zamieszczonej w tabeli) Wybór dostawcy - metoda punktowa Metoda punktowa " ustalenie podstawowych kryteriów wyboru, wraz z adekwatnie dobranymi cechami (nie zawsze mierzalnymi) " ustalenie rangi cech " ustalenie skali punktowej " wprowadzenie potencjalnych wag, w przypadku konieczności nadania większego znaczenie którejś cesze " zsumowanie łącznej liczby punktów uzyskanych przez poszczególnych dostawców " dokonanie wyboru dostawcy, w czym mo\e okazać się pomocna interpretacja graficzna " Punktacja cech w odniesieniu do poziomu jakości (tabela): - 5 - najwy\sza jakość - 4 - gdy jakość nieznacznie przewy\sza wymagania minimalne - 3 - gdy jakość odpowiada wymaganiom minimalnym - 2 - gdy jakość znajduje się poni\ej jakości minimalnej; - 1 - gdy jakość nie odpowiada wymaganiom minimalnym. " Punktacja w odniesieniu do poziomu ceny: 5 - dostawca oferujący cenę ni\szą o więcej ni\ 5% od poziomu przeciętnego 4 - w przedziale do 5% poni\ej ceny przeciętnej itd. 1 - cena na poziomie wy\szym ni\ 5% powy\ej ceny przeciętnej. Wybór dostawcy - metoda punktowa L p . K r y te riu m o c e n y C e c h a D o s ta w c a A D o s ta w c a B 1 .1 P o z io m ja k o ś c i 4 3 J a k o ś ć 1 1 .2 T rw a ło ś ć 3 3 m a te ria łu 1 .3 C z y s to ś ć 5 4 2 .1 P o z io m w s to s u n k u d o 2 4 k o n k u re n c ji 2 C e n a 4 3 2 .2 W a ru n k i p ła tn o ś c i 4 2 2 .3 E la s ty c z n o ś ć 3 .1 D łu g o ś ć te rm in ó w 4 4 3 .2 S o lid n o ś ć w 5 4 T e r m in o w o ś ć 3 d o trz y m y w a n iu te rm in ó w d o s ta w 3 .3 Z a c h o w a n ie w ie lk o ś c i 4 3 d o s ta w 4 .1 W ła s n y tra n s p o rt 2 4 U s łu g i 4 d o d a tk o w e 4 .2 U trz y m y w a n ie z a p a s ó w 3 4 5 O g ó łe m 4 0 3 8 Wybór dostawcy metoda graficzna Dostawca A Ocena punktowa 40 Niskie oceny w nie ważnych kryteriach Jakość materiałów Cena 2 3 4 5 Usługi dodatkowe Terminowość dostaw Wybór dostawcy metoda graficzna Dostawca B Ocena punktowa 38 Niskie oceny w ważnych kryteriach Jakość materiałów Cena 2 3 4 5 Usługi dodatkowe Terminowość dostaw