,
MINISTERSTWO EDUKACJI
NARODOWEJ
Zbigniew Neumann
Posługiwanie się dokumentacją techniczną 714[03].L2.01
Poradnik dla nauczyciela
Wydawca
Instytut Technologii Eksploatacji  Państwowy Instytut Badawczy
Radom 2006
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
Recenzenci:
mgr inż. Krzysztof Garczyński
mgr inż. Andrzej Sadowski
Opracowanie redakcyjne:
Mgr inż. Zbigniew Neumann
Konsultacja:
mgr inż. Zbigniew Pietkiewicz
Poradnik stanowi obudowę dydaktyczną programu jednostki modułowej 714[03].L2.01
Posługiwanie się dokumentacją techniczną zawartą w modułowym programie nauczania dla
zawodu: lakiernik.
Wydawca
Instytut Technologii Eksploatacji  Państwowy Instytut Badawczy, Radom 2006
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
1
SPIS TREŚCI
1. Wprowadzenie 3
2. Wymagania wstępne 5
3. Cele kształcenia 6
4. Przykładowe scenariusze 7
5. Ćwiczenia 12
5.1. Rodzaje i znaczenie rysunków technicznych 12
5.1.1. Ćwiczenia 12
5.2. Zasady tworzenia rysunku technicznego 13
5.2.1. Ćwiczenia 13
5.3. Materiały i przybory do rysowania 15
5.3.1. Ćwiczenia 15
5.4. Opisywanie i wymiarowanie rysunków 17
5.4.1. Ćwiczenia 17
5.5. Zasady geometrii wykreślnej 19
5.5.1. Ćwiczenia 19
5.6. Konstrukcje geometryczne 21
5.6.1. Ćwiczenia 21
5.7. Rzutowanie prostokątne i aksonometryczne 23
5.7.1. Ćwiczenia 23
5.8. Zasady wymiarowania 25
5.8.1. Ćwiczenia 25
5.9. Zasady wykonywania widoków i przekrojów 27
5.9.1. Ćwiczenia 27
5.10. Oznaczania graficzne na rysunkach technicznych 29
5.10.1. Ćwiczenia 29
5.11. Uproszczenia rysunkowe 31
5.11.1. Ćwiczenia 31
5.12. Zasady szkicowania elementów 33
5.12.1. Ćwiczenia 33
5.13. Zagadnienia rysunku technicznego w dokumentacji technologicznej 35
5.13.13. Ćwiczenia 35
5.14. Dokumentacja techniczna w przedsiębiorstwie 37
5.14.1. Ćwiczenia 37
5.15. Technika komputerowa w zakresie informacji technicznej 39
5.15.1. Ćwiczenia 39
6. Ewaluacja osiągnięć ucznia 41
7. Literatura 54
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
2
1. WPROWADZENIE
Przekazujemy Państwu poradnik dla nauczyciela  Posługiwanie się dokumentacją
techniczną , który będzie pomocny w prowadzeniu zajęć dydaktycznych w szkole kształcącej
w zawodzie lakiernik 714[03].
W poradniku zamieszczono:
- wymagania wstępne,
- wykaz umiejętności, jakie uczeń opanuje podczas zajęć,
- przykładowe scenariusze zajęć,
- propozycje ćwiczeń, które mają na celu wykształcenie u uczniów umiejętności
praktycznych,
- wykaz literatury, z jakiej uczniowie mogą korzystać podczas nauki.
Wskazane jest, aby zajęcia dydaktyczne były prowadzone różnymi metodami
ze szczególnym uwzględnieniem:
- pokazu z objaśnieniem,
- tekstu przewodniego,
- ćwiczeń praktycznych.
Formy organizacyjne pracy uczniów mogą być zróżnicowane, począwszy od samodzielnej
pracy uczniów do pracy zespołowej.
W celu przeprowadzenia sprawdzianu wiadomości i umiejętności ucznia, nauczyciel może
posłużyć się zamieszczonymi w rozdziale 6 zestawami zadań testowych, zawierającymi zadania
różnego rodzaju.
W tym rozdziale podano również:
- plan testu w formie tabelarycznej,
- punktacje zadań,
- propozycje norm wymagań,
- instrukcję dla nauczyciela,
- instrukcję dla ucznia,
- kartę odpowiedzi,
- zestaw zadań testowych.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
3
714[03].L2
Techniczne podstawy
lakiernictwa
714[03].L2.01 714[03].L2.02 714[03].L2.03
Posługiwanie się Posługiwanie się Stosowanie technologii
dokumentacją techniczną podstawowymi pojęciami informacyjnej
z zakresu układów
sterowania i regulacji
714[03].L2.04
Wykonywanie pomiarów
warsztatowych
714[03].L2.06
714[03].L2.05
Stosowanie technologii
Eksploatowanie maszyn
mechanicznych
i urządzeń
Schemat układu jednostek modułowych
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
4
2. WYMAGANIA WST
PNE
Przystępując do realizacji programu jednostki modułowej uczeń powinien umieć:
 organizować stanowisko pracy zgodnie z wymogami ergonomii,
 posługiwać się podstawowymi przyborami do rysowania,
 wykonywać podstawowe konstrukcje geometryczne (na płaszczyz
nie),
 posługiwać się literaturą.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
5
3. CELE KSZTAA
CENIA
W wyniku realizacji ćwiczeń podanych w poradniku uczeń powinien umieć:
 przygotować przybory kreślarskie i materiały rysunkowe do wykonywania szkiców,
 wykonać szkice figur płaskich i brył geometrycznych w rzutach prostokątnych
i aksonometrycznych,
 naszkicować elementy w rzucie aksonometrycznym na podstawie rysunków w rzutach
prostokątnych,
 naszkicować elementy w rzutach prostokątnych na podstawie rysunków
aksonometrycznych,
 zwymiarować zgodnie z PN szkicowane i rysowane przedmioty i części maszyn,
 odczytać rysunki z uwzględnieniem wymiarowania,
 odczytać na rysunkach technicznych oznaczenia chropowatości i falistości powierzchni,
tolerancji wymiarów, pasowań, tolerancji kształtu i położenia, rodzaje obróbki
powierzchni,
 odczytać uproszczenia rysunkowe i schematy na rysunkach (schematy mechaniczne,
budowlane, elektryczne),
 odczytać rysunki wykonawcze i złożeniowe,
 odczytać dokumentację konstrukcyjno-technologiczną i techniczno-ruchową,
 scharakteryzować dokumentację techniczną występującą w przedsiębiorstwie,
 skorzystać z norm rysunku technicznego,
 zastosować technikę komputerową do powielania (kopiowania) informacji rysunkowej,
posłużyć się literaturą techniczną.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
6
4. PRZYKA
ADOWE SCENARIUSZE ZAJ
Ć
Scenariusz zajęć 1
Osoba prowadząca: & & & & & & & & & & & & & & & & & ...
Modułowy program nauczania: Lakiernik 714[03]
Moduł: Techniczne podstawy lakiernictwa 714[03].L2
Jednostka modułowa: Posługiwanie się dokumentacją techniczną 714[03].L2.01
Temat: Czytanie rysunku złożeniowego.
Na podstawie otrzymanego rysunku złożeniowego maszyny (pojazdu), opisz w zeszycie
wszystkie jego cechy szczególne jak: format, podziałki, przedstawienie maszyny w rzutach czy
w aksonometrii, sposób wymiarowania i jednostki wymiarowania, rodzaje przekrojów, oraz
czy na rysunku podane są tolerancje, pasowania i struktura obróbki, a także sposób pokrycia
warstwami zabezpieczającymi. Jeśli pewnych cech nie będzie na rysunku złożeniowym podaj,
w jakiej części dokumentacji mogą wystąpić.
Cel ogólny: kształtowanie umiejętności posługiwania się dokumentacją techniczną.
Po zakończeniu zajęć edukacyjnych uczeń potrafi:
 czytać dokumentację techniczną,
 zorganizować stanowisko pracy,
 korzystać z literatury technicznej,
 rozwiązywać problemy.
Metody nauczania uczenia się:
 metoda przewodniego tekstu.
Formy organizacyjne pracy uczniów:
 indywidualna.
Czas: 120 min.
Środki dydaktyczne:
 rysunek złożeniowy maszyny (pojazdu),
 zeszyt do notatek i długopis,
 literatura techniczna, w tym Polskie Normy,
 teksty i pytania przewodnie,
 formalne dotyczące potrzebnych środków,
 tabele prowadzące.
Przebieg zajęć:
1. Sprawy organizacyjne.
2. Nawiązanie do tematu, omówienie celów zajęć.
3. Omówienie zalet metody przewodniego tekstu.
4. Zorganizowanie stanowiska pracy do wykonania ćwiczenia.
5. Realizacja tematu:
- zapoznanie się z treścią zadania,
- zapoznanie się z otrzymanym rysunkiem,
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
7
- wyszukanie informacji,
- odpowiedzi na pytania prowadzące,
- wypełnianie tabel i odpowiedzi na pytania,
- ustalenie z nauczycielem planu działania,
- wykonanie postawionych zadań,
- sprawdzenie wykonania swojego zadania,
- zaprezentowanie efektów swojej pracy.
Zakończenie zajęć
Praca domowa
Na podstawie kilku ogólno dostępnych czasopism technicznych (motoryzacyjnych), podaj
jakie elementy rysunku technicznego występują w ilustracjach do tekstu.
Sposób uzyskania informacji zwrotnej od ucznia po zakończonych zajęciach:
 anonimowe ankiety ewaluacyjne dotyczące sposobu prowadzenia zajęć i zdobytych
umiejętności.
Pytania prowadzące:
1) Jakie znasz rodzaje rysunków technicznych?
2) Jakie znasz formaty rysunków?
3) Jakie znasz podziałki i ich zastosowanie?
4) Jakie znasz przedstawianie (rysowanie) przedmiotu na rysunkach technicznych?
5) W jaki sposób nanosi się na rysunku linie wymiarowe i jak one są zakończone?
6) W jakich mianach (jednostkach) podawane są liczby wymiarowe?
7) Jakie są rodzaje przekrojów, jak się je oznacza i kreskuje?
8) Które z podanych oznaczeń występują na rysunku złożeniowym: tolerancje, pasowania czy
chropowatość powierzchni, oznaczenie pokryć zabezpieczających lub dekoracyjnych?
9) Na jakiego rodzaju rysunkach podawane są tolerancje, pasowania i chropowatość
powierzchni oraz oznaczenia rodzaju pokryć danego przedmiotu?
10) Jakie znasz rodzaje i składniki dokumentacji technicznej służącej do wykonania fizycznego
danej maszyny (pojazdu)?
11) Do jakiego formatu składa się rysunek w celu jego archiwizowania?
Formularz
Wypisz podstawowe czynności i narzędzia do wykonania zadania.
Wypełnij tabelę podstawowych czynności przygotowawczych do wykonania odczytania
rysunku złożeniowego:
Nr Czynność Narzędzia Uwagi
1
2
3
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
8
Wypełnij tabelę podstawowych czynności podczas wykonywania odczytywania rysunku
złożeniowego:
Nr Czynność Narzędzia Uwagi
1
2
3
Odpowiedz na pytania:
1) Czy wiedza teoretyczna o rysunku technicznym pomogła w szybkim i poprawnym
wykonaniu zadania  odczytania rysunku złożeniowego?
2) Czy widzisz zastosowanie rysunku technicznego w życiu codziennym?
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
9
Scenariusz zajęć 2
Osoba prowadząca & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & ...
Modułowy program nauczania: Lakiernik 714[03]
Moduł: Techniczne podstawy lakiernictwa 714[03].L2
Jednostka modułowa: Posługiwanie się dokumentacją techniczną 714[03].L2.01
Temat: Wykonać identyfikację maszyny na podstawie DT-R (Dokumentacji Techniczno-
Ruchowej), i cech identyfikacyjnych na maszynie. Na podstawie DT-R sprawdzić czy
smarowanie maszyny prowadzone jest prawidłowo.
Cel ogólny: kształtowanie umiejętności posługiwania się DT-R oraz odczytywania cech
identyfikacyjnych umieszczonych na maszynach.
Po zakończeniu zajęć edukacyjnych uczeń potrafi:
 zorganizować stanowisko pracy do odczytu cech na maszynie, i ustalenia punktów
smarowania,
 posługiwać się Dokumentacją Techniczno-Ruchową,
 wykonać identyfikację maszyny,
 znalez
ć i oznaczyć punkty smarowania na maszynie,
 na podstawie DT-R ustalić oleje smarne,
 ocenić jakość wykonanej pracy.
Metody nauczania uczenia się:
 ćwiczenia praktyczne.
Formy organizacyjne pracy uczniów:
 indywidualna / i zespołowa /.
Czas: 135 min.
Środki dydaktyczne:
 maszyna będąca na wyposażeniu szkoły, (np. frezarka lub tokarka),
 Dokumentacja Techniczno-Ruchowa, (przyjętej do ćwiczeń maszyny),
 ścierka do czyszczenia miejsc identyfikacyjnych i punktów smarowania,
 zeszyt i długopis,
 literatura techniczna.
Przebieg zajęć:
1. Sprawy organizacyjne, omówienie celów lekcji.
2. Zorganizowanie stanowiska pracy.
3. Zapoznanie się z zapisami w DT-R o oznaczeniach identyfikacyjnych maszyny, lub ich
braku,
4. Zapoznanie się w DT-R ze schematem smarowania, stosowanymi olejami lub smarami,
a także z częstotliwością ich wymiany,
5. Oczyszczenie miejsc identyfikacyjnych maszyny oraz punktów smarowania,
6. Odczytanie cech identyfikacyjnych i sprawdzenie z podanymi w DT-R,
7. Sprawdzenie poziom olejów w maszynie, porównać z danymi podanymi w DT-R,
8. Sprawdzenie zapisów w książce smarowania z wymaganiami podanymi w DT-R,
9. Prezentacja efektów swojej pracy i wnioski dotyczące poprawności cech identyfikacyjnych
i przebiegu smarowania maszyny.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
10
Zakończenie zajęć
Praca domowa
Odszukaj w literaturze wiadomości o identyfikowaniu pojazdów samochodowych i maszyn,
i na tej podstawie opisz: jak identyfikuje się pojazdy obecnie, i do 1980 roku? Czy jest różnica
w oznaczaniu samochodów osobowych i ciężarowych? Czy ciągniki rolnicze i kombajny
zbożowe oznacza się w podobny sposób?
Sposób uzyskania informacji zwrotnej od ucznia po zakończonych zajęciach:
 anonimowe ankiety ewaluacyjne dotyczące sposobu prowadzenia zajęć i zdobytych
umiejętności.
Odpowiedz na pytania:
1. Czy potrafisz posługiwać się Dokumentacją Techniczno-Ruchową?
2. Czy potrafisz zastosować tą dokumentację w praktyce?
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
11
5. ĆWICZENIA
5.1. Rodzaje i znaczenie rysunków technicznych
5.1.1. Ćwiczenia
Ćwiczenie 1
W celu utrwalenia materiału wpisz odpowiedzi na pytania sprawdzające do zeszytu.
Pytania sprawdzające:
1. W jakich celach i dlaczego wykonuje się rysunki techniczne?
2. Do czego służą rysunki techniczne?
3. Podaj nazwy i rodzaje rysunków technicznych?
4. Podaj parę nazw terminów ogólnych występujących na rysunkach technicznych?
5. Jaka jest różnica między szkicem a rysunkiem?
6. Do jakich celów służą rysunki schematyczne?
7. Określ, co oznacza termin  plan sytuacyjny ?
8. W jakich branżach techniki stosowana jest normalizacja rysunków technicznych?
9. Czy wszystkie Polskie Normy są obowiązkowe do stosowania?
10. Podaj co określa słowo  kład ?
11. Podaj przykład nazw rysunków nie objętych Polskimi Normami?
Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres
i technikę wykonania ćwiczenia z uwzględnieniem przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy.
Odpowiedz
powinna być krótka, maksymalnie w dwóch wierszach.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) wpisać odpowiedzi do zeszytu.
Zalecane metody nauczania uczenia się:
 pokaz z objaśnieniem, metoda projektów.
Środki dydaktyczne:
 literatura,
 zeszyt i długopis.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
12
5.2. Zasady tworzenia rysunku technicznego
5.2.1. Ćwiczenia
Ćwiczenie 1
Wykonaj ćwiczenie polegające na doborze materiału do kreślenia oraz znajomości
formatów rysunkowych, obramowania, umiejscowienia tabliczki, rodzajów linii i podziałek.
Stosuj pismo, które uważasz za bardzo wyraz
ne.
Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres
i technikę wykonania ćwiczenia z uwzględnieniem przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy.
Przybory można wymieniać między uczniami.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) zorganizować stanowisko kreślarskie,
2) przymocować do deski dowolny materiał do kreślenia na nim o formacie A3,
3) podzielić format A3 na dwa formaty A4,
4) zaznaczyć linie obramowania i linię obcięcia oryginału,
5) pozostawić miejsce na każdym arkuszu na tabliczkę rysunkową,
6) na jednym formacie A4 podać wymiary formatów od A4 do A0 i narysować rodzaje linii,
7) na drugim formacie A4 napisać podziałki rysunkowe: powiększające, naturalną
i pomniejszające, a w miejscu tabliczki napisać jakie zna ich rodzaje,
8) dokonać oceny poprawności wykonanego ćwiczenia.
Zalecane metody nauczania uczenia się:
 pokaz z objaśnieniem, metoda projektów.
Środki dydaktyczne:
 literatura,
- szkolne stanowisko kreślarskie,
- materiały do kreślenia, (kalka, karton, blok kreślarski, itd.),
- przybory do kreślenia, (różne),
- ołówki, (3-4 rodzaje),
- tusz.
Ćwiczenie 2
Wykonaj ćwiczenie polegające na doborze materiału do kreślenia oraz znajomości
formatów rysunkowych, obramowania, umiejscowienia tabliczki, formatów pochodnych,
szeregu wymiarów papieru oraz kreślenia linii grubych. Stosuj pismo, które uważasz za bardzo
wyraz
ne.
Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres
i technikę wykonania ćwiczenia z uwzględnieniem przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy.
Przybory i materiały do kreślenia można wymieniać między uczniami.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
13
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) zorganizować stanowisko kreślarskie,
2) przymocować do deski dowolny materiał do kreślenia na nim o formacie A3,
3) podzielić format A3 na formaty A4 i A5,
4) zaznaczyć linie obramowania i linię obcięcia oryginału,
5) pozostawić miejsce na każdym arkuszu na tabliczkę rysunkową.
6) na formacie A4 podać przykład formatów pochodnych,
7) na formacie A5 napisać w jakim przypadku ma zastosowanie,
8) podać na drugim formacie A5, w jaką kopertę zapakujemy rysunki A4 i jakie wymiary ma
format podstawowy oraz podać o ile jest szersza linia bardzo gruba od grubej,
9) dokonać oceny poprawności wykonanego ćwiczenia.
Zalecane metody nauczania uczenia się:
 pokaz z objaśnieniem, metoda projektów.
Środki dydaktyczne:
 literatura,
- szkolne stanowisko kreślarskie,
- materiały do kreślenia, (kalka, karton, blok kreślarski, itd.),
- przybory do kreślenia, (różne),
- ołówki, (3-4 rodzaje),
- tusz.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
14
5.3. Materiały i przybory do rysowania
5.3.1. Ćwiczenia
Ćwiczenie 1
Wykonaj ćwiczenie testujące materiały i ręczne przybory kreślarskie.
Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres
i technikę wykonania ćwiczenia z uwzględnieniem przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy.
Przybory i materiały uczniowie mogą wymieniać między sobą.
Pokaz pracy plotera w szkole, a w razie braku poza szkołą, np. w usługowym zakładzie
kopiowania lub biurze projektów (w miarę możliwości).
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) zorganizować stanowisko kreślarskie,
2) przymocować do stołu 3 rodzaje materiału formatu A4,
3) kreślić na każdym materiale linie, odręcznie i za pomocą przyrządów, ołówkami o różnej
twardości,
4) kreślić na każdym materiale linie, odręcznie i za pomocą przyrządów, przyborami
i piórami na tusz,
5) spostrzeżenia i uwagi zapisać w zeszycie przedmiotowym:
 o zachowaniu się materiału gdy używamy różnych technik kreślenia rysunku (linii),
 o sposobie  ostrzenia rysików ołówków o różnej twardości,
 o jakości używanych przyborów do kreślenia tuszem,
 inne spostrzeżenia wynikające z przeprowadzonego ćwiczenia,
6) dokonać oceny poprawności wykonanego ćwiczenia.
Zalecane metody nauczania uczenia się:
 pokaz z objaśnieniem, metoda projektów.
Środki dydaktyczne:
 literatura,
 szkolne stanowisko kreślarskie,
- zeszyt i długopis,
- materiały do kreślenia, (kalka, karton, blok kreślarski, itd.),
- przybory do kreślenia, (różne),
- szablony, (różne),
- ołówki, (3-4 rodzaje),
- tusz kreślarski.
Ćwiczenie 2
Wykonaj ćwiczenie dowolnego pisma odręcznego i za pomocą szablonów na różnych
materiałach i różnymi przyborami kreślarskimi.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
15
Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres
i technikę wykonania ćwiczenia z uwzględnieniem przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy.
Przybory i materiały uczniowie mogą wymieniać między sobą.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) zorganizować stanowisko kreślarskie,
2) przymocować do stołu 3 rodzaje materiału formatu A4,
3) pisać na każdym materiale litery i słowa, odręcznie i za pomocą szablonów, ołówkami
o różnej twardości,
4) pisać na każdym materiale litery i słowa, odręcznie i za pomocą szablonów, przyborami
i piórami na tusz,
5) spostrzeżenia i uwagi zapisać w zeszycie:
 o zachowaniu się materiału gdy używamy różnych technik pisania,
 o sposobie  ostrzenia rysików ołówków o różnej twardości,
 o jakości używanych przyborów do pisania tuszem,
 inne spostrzeżenia wynikające z przeprowadzonego ćwiczenia..
6) dokonać oceny poprawności wykonanego ćwiczenia.
Zalecane metody nauczania uczenia się:
 pokaz z objaśnieniem, metoda projektów.
Środki dydaktyczne:
 literatura,
- szkolne stanowisko kreślarskie,
- zeszyt i długopis,
- materiały do kreślenia, (kalka, karton, blok kreślarski, itd.),
- przybory do kreślenia, (różne),
- szablony, (różne),
- ołówki, (3-4 rodzaje),
- tusz kreślarski.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
16
5.4. Opisywanie i wymiarowanie rysunków
5.4.1. Ćwiczenia
Ćwiczenie 1
Napisz pismem technicznym po pięć liter i cyfr pismem prostym i pochyłym.
Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres
i technikę wykonania ćwiczenia z uwzględnieniem przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) zorganizować stanowisko kreślarskie,
2) przymocować do deski dowolny materiał do kreślenia na nim o formacie A4,
3) przygotować linie pomocnicze wg normy,
4) napisać podane przez nauczyciela litery i cyfry za pomocą ołówków,
5) dokonać oceny poprawności wykonanego ćwiczenia.
Zalecane metody nauczania uczenia się:
 pokaz z objaśnieniem, metoda projektów.
Środki dydaktyczne:
 literatura,
- szkolne stanowisko kreślarskie,
- materiały do kreślenia, (kalka, karton, blok kreślarski, itd.),
- przybory do kreślenia, (różne),
- ołówki, (3-4 rodzaje),
Ćwiczenie 2
Zwymiaruj otrzymany od nauczyciela szkic / rysunek przedmiotu.
Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres
i technikę wykonania ćwiczenia z uwzględnieniem przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) zorganizować stanowisko kreślarskie,
2) przymocować do deski otrzymany szkic / rysunek,
3) nanieść linie wymiarowe,
4) wstawić liczby wymiarowe w podziałce naturalnej,
5) dokonać oceny poprawności wykonanego ćwiczenia.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
17
Zalecane metody nauczania uczenia się:
 pokaz z objaśnieniem, metoda projektów.
Środki dydaktyczne:
 literatura,
- szkolne stanowisko kreślarskie,
- przybory do kreślenia, (różne),
- ołówki, (3 4 rodzaje).
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
18
5.5. Zasady geometrii wykreślnej
5.5.1. Ćwiczenia
Ćwiczenie 1
Stań przy ścianie naprzeciw tablicy i naszkicuj klasę w perspektywie zbieżnej (rzut
środkowy).
Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres
i technikę wykonania ćwiczenia z uwzględnieniem przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) stanąć przy ścianie klasy naprzeciw tablicy,
2) patrząc na ścianę z tablicą naszkicować obraz klasy w perspektywie.
Zalecane metody nauczania uczenia się:
 pokaz z objaśnieniem, metoda projektów.
Środki dydaktyczne:
 literatura,
 zeszyt (papier) A4,
 ołówek.
Ćwiczenie 2
Naszkicuj pudełko od zapałek w perspektywie, w rzucie środkowym, i rzucie
równoległym.
Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres
i technikę wykonania ćwiczenia z uwzględnieniem przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) posiadać pudełko od zapałek,
2) ustawić pudełko w odległości gdy oko widzi je z uwzględnieniem złudzenia wzrokowego,
3) wykonać szkic w rzucie środkowym,
4) na podstawie rzutu środkowego pudełka wykonać rzut równoległy,
5) napisać gdzie znajduje się środek rzutów w szkicu równoległym,
6) dokonać oceny poprawności wykonanego ćwiczenia.
Zalecane metody nauczania uczenia się:
 pokaz z objaśnieniem, metoda projektów.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
19
Środki dydaktyczne:
 literatura,
 pudełko od zapałek,
 zeszyt A4,
 ołówek.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
20
5.6. Konstrukcje geometryczne
5.6.1. Ćwiczenia
Ćwiczenie 1
Opisz i naszkicuj w zeszycie proste elementy konstrukcji na przykładzie klucza
maszynowego.
Rys. Klucz płaski maszynowy.
Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres
i technikę wykonania ćwiczenia z uwzględnieniem przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) wziąć do ręki otrzymany dowolny klucz maszynowy i obejrzeć go,
2) napisać w zeszycie z jakich podstawowych elementów konstrukcji geometrycznych składa
się kształt klucza,
3) wykonać szkice tych elementów,
4) dokonać oceny poprawności wykonania ćwiczenia.
Zalecane metody nauczania uczenia się:
 pokaz z objaśnieniem, metoda projektów.
Środki dydaktyczne:
 literatura,
 klucz płaski maszynowy,
 zeszyt i długopis,
 ołówki, (3 szt. o różnej twardości).
Ćwiczenie 2
Posługując się literaturą wykreśl w zeszycie styczną do okręgu oraz wykonaj szkice
3 wyrobów ślusarskich o różnych kształtach linii krzywych.
Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres
i technikę wykonania ćwiczenia z uwzględnieniem przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy.
Sposób wykonania ćwiczenia
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
21
Uczeń powinien:
1) zapoznać się z literaturą,
2) używając przyborów wykreślić w zeszycie styczną do okręgu,
3) wykonać w zeszycie szkice 3 (płaskich) wyrobów ślusarskich o kształtach linii krzywych,
4) dokonać oceny poprawności wykonania ćwiczenia.
Zalecane metody nauczania uczenia się:
 pokaz z objaśnieniem, metoda projektów.
Środki dydaktyczne:
 literatura,
 przybory do kreślenia, (cyrkiel, przymiar liniowy, krzywik),
 ołówki, (2-3 szt. o różnej twardości),
 zeszyt.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
22
5.7. Rzutowanie prostokątne i aksonometryczne
5.7.1. Ćwiczenia
Ćwiczenie 1
Uzupełnij rysunek. w podziałce 1:1 o brakujący rzut.
Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres
i technikę wykonania ćwiczenia z uwzględnieniem przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) naszkicować rysunek w podziałce 5:1 w zeszycie,
2) wykonać brakujący rzut przedmiotu,
3) nanieść linie wymiarowe,
4) nazwać występujące na rysunku rzutnie,
5) dokonać oceny poprawności wykonanego ćwiczenia.
Zalecane metody nauczania uczenia się:
 pokaz z objaśnieniem, metoda projektów.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
23
Środki dydaktyczne:
 literatura,
 zeszyt A4,
 ołówki, 2 rodzaje.
Ćwiczenie 2
Naszkicować w rzucie aksonometrycznym, o osiach współrzędnych z - y = 90o, y - z = 1350,
i podziałce na osiach y i z = 1:1, x = 1:2, sześcian o wymiarach 50 x 50 x 50 mm.
Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres
i technikę wykonania ćwiczenia z uwzględnieniem przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) naszkicować osie współrzędne w zeszycie,
2) naszkicować sześcian,
3) nanieść linie wymiarowe,
4) nazwać rodzaj rzutów,
5) dokonać oceny poprawności wykonanego ćwiczenia.
Zalecane metody nauczania uczenia się:
 pokaz z objaśnieniem, metoda projektów.
Środki dydaktyczne:
 literatura,
 zeszyt A4,
 ołówek, 2 szt. o dwóch rodzajów twardości,
 przymiar linowy.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
24
5.8. Zasady wymiarowania
5.8.1. Ćwiczenia
Ćwiczenie 1
Wykonaj szkice poniższych rysunków w zeszycie z uwzględnieniem podziałki podanej
w sposobie wykonania ćwiczenia i wstaw wymiary (liczby wymiarowe).
Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres
i technikę wykonania ćwiczenia z uwzględnieniem przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy.
[Należy wytłumaczyć uczniom, że pomiar wymiaru powinien zawsze odbywać się
z przedmiotu, a nie rysunku. W ćwiczeniu dokonano odstępstwa do celów szkolnych].
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) naszkicować rysunki w zeszycie w podanych poniżej podziałkach,
2) zmierzyć długość wszystkich wymiarów liniowych podanych na rys. a, wykonanym
w podziałce 1:5,
3) wstawić liczby wymiarowe na odpowiednich liniach wymiarowych,
4) zmierzyć długość wszystkich wymiarów liniowych podanych na rys. b, wykonanym
w podziałce 1:1,
5) wstawić liczby wymiarowe na odpowiednich liniach wymiarowych,
6) zmierzyć długość wszystkich wymiarów liniowych podanych na rys. c, wykonanym
w podziałce 2:1,
7) wstawić liczby wymiarowe na odpowiednich liniach wymiarowych,
8) dokonać oceny poprawności wykonanego ćwiczenia.
Zalecane metody nauczania uczenia się:
 pokaz z objaśnieniem, metoda projektów.
Środki dydaktyczne:
 literatura,
 zeszyt i ołówek,
 przymiar liniowy z podziałkami, (tzw. skalówka).
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
25
Ćwiczenie 2
Naszkicuj w zeszycie poniższe szkice wstaw linie wymiarowe oraz liczby wymiarowe.
Poniższe szkice a i b wykonane są w podziałce 1:1:
Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres
i technikę wykonania ćwiczenia z uwzględnieniem przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) naszkicować w zeszycie podane rysunki w podziałce 2:1,
2) wstawić na szkicach linie wymiarowe oraz wymiary liczbowe,
3) dokonać oceny poprawności wykonanego ćwiczenia.
Zalecane metody nauczania uczenia się:
 pokaz z objaśnieniem, metoda projektów.
Środki dydaktyczne:
 literatura,
- szkolne stanowisko kreślarskie,
- materiały do kreślenia, (kalka, karton, blok kreślarski, itd.), lub otrzymany rysunek,
- przybory do kreślenia, (różne),
- ołówki, (3-4 rodzaje),
- przymiar liniowy.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
26
5.9. Zasady wykonywania widoków i przekrojów
5.9.1. Ćwiczenia
Ćwiczenie 1
Szkicuj ołówek w 3 rzutach prostokątnych, na jednym z rzutów wykonaj kład, a drugi
przedstaw jako przekrój. Zaznacz zgodnie z PN drewno i grafit. Nanieś linie i liczby
wymiarowe.
Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres
i technikę wykonania ćwiczenia z uwzględnieniem przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) posiadać ołówek jako przedmiot szkicowany,
2) dobrać wielkość podziałki do zadania i arkusza A4, rozpatrując wariant rysowania
przedmiotu w skróceniu,
3) narysować ołówek w rzutach prostokątnych i w przekroju oraz wykonać kład,
4) zapoznać się z PN lub literaturą będącą w szkole dotyczącą oznaczania materiałów na
rysunkach technicznych,
5) wykonać odpowiednie oznaczania materiałów na wykonanym rysunku,
6) nanieść linie i liczby wymiarowe, dokonać oceny poprawności wykonanego ćwiczenia.
Zalecane metody nauczania uczenia się:
 pokaz z objaśnieniem, metoda projektów.
Środki dydaktyczne:
 literatura,
 ołówki (minimum 2 sztuki),
 zeszyt, papier A4,
 przymiar liniowy o różnych podziałkach, (tzw.  skalówka ),
 odpowiednie Polskie Normy.
Ćwiczenie 2
Otrzymasz od nauczyciela symetryczny przedmiot metalowy, lub rysunek przedmiotu,
który naszkicujesz w zeszycie w półwidoku-półprzekroju. Naniesiesz linie i liczby wymiarowe.
Oznaczysz przekrój kreskowaniem.
Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres
i technikę wykonania ćwiczenia z uwzględnieniem przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) zapoznać się z przedmiotem lub rysunkiem,
2) ustawić przedmiot w wyobraz
ni i przestrzeni i poprowadzić płaszczyznę przekroju,
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
27
3) wykonać szkic rzutu w zeszycie A4/,
4) wykonać półwidok-pólprzekrój,
5) kreskować półprzekrój,
6) nanieść linie i liczby wymiarowe,
7) dokonać oceny poprawności wykonanego ćwiczenia.
Zalecane metody nauczania uczenia się:
 pokaz z objaśnieniem, metoda projektów.
Środki dydaktyczne:
 literatura,
 otrzymany przedmiot, rysunek,
 zeszyt, (papier A4),
 ołówki, (minimum 2 rodzaje twardości),
 przymiar liniowy,
 odpowiednia PN ze zbiorów szkolnych.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
28
5.10. Oznaczenia graficzne na rysunkach
5.10.1. Ćwiczenia
Ćwiczenie 1
Narysuj 5 różnych przykładów oznaczeń graficznych stosowanych na rysunkach
technicznych oraz 2 przykłady wykorzystywanych w życiu codziennym.
Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres
i technikę wykonania ćwiczenia z uwzględnieniem przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) zorganizować stanowisko kreślarskie,
2) zamocować na desce materiał do rysowania o formacie A3,
3) wykonać linie obramowania arkusza i narysować szkolną tabliczkę rysunkową,
4) narysować ręcznie posługując się normami lub książką zadane znaki graficzne,
5) narysować ręcznie znane znaki graficzne z otoczenia zawodowego lub domowego,
6) dokonać oceny poprawności wykonanego ćwiczenia.
Zalecane metody nauczania uczenia się:
 pokaz z objaśnieniem, metoda projektów.
Środki dydaktyczne:
 literatura,
 szkolne stanowisko kreślarskie,
 materiały do kreślenie, (kalka, karton, blok kreślarski, itp.),
 przybory do kreślenia (różne),
 ołówki (2-4 rodzaje twardości),
 zbiór norm (będących w szkole).
Ćwiczenie 2
Wstaw wymiary na rysunku architektoniczno-budowlanym.
Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres
i technikę wykonania ćwiczenia z uwzględnieniem przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) zorganizować stanowisko kreślarskie,
2) przypiąć do stołu materiał do kreślenia  otrzymany rysunek od nauczyciela,
3) wstawić wymiary na rysunku.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
29
Zalecane metody nauczania uczenia się:
 pokaz z objaśnieniem, metoda projektów.
Środki dydaktyczne:
 literatura,
- uczniowskie stanowisko kreślarskie,
- przybory kreślarskie (różne),
- ołówki (2-4 rodzaje),
- przymiar liniowy, (tzw.  skalówka ).
Przykład rysunku do ćwiczenia 2:
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
30
5.11. Uproszczenia rysunkowe
5.11.1. Ćwiczenia
Ćwiczenie 1
Odszukaj w PN lub literaturze zapisów dotyczących uproszczeń rysunkowych
i posługując się nimi narysuj ręcznie śrubę i nakrętkę jako rysunek dokładny oraz w stopniach
uproszczenia i umownym.
Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres
i technikę wykonania ćwiczenia z uwzględnieniem przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) zorganizować stanowisko kreślarskie,
2) przymocować do deski dowolny materiał do kreślenia na nim o formacie A3,
3) wykonać linie obramowania i szkolną tabelkę rysunkową,
4) narysować ręcznie przedmioty podane w danym ćwiczeniu,
5) dokonać oceny poprawności wykonanego ćwiczenia.
Zalecane metody nauczania uczenia się:
 pokaz z objaśnieniem, metoda projektów.
Środki dydaktyczne:
 literatura,
 szkolne stanowisko kreślarskie,
 materiały do kreślenia, (kalka, karton, blok kreślarski, itd.), lub otrzymany rysunek,
 przybory do kreślenia (różne),
 ołówki (3-4 rodzaje).
Ćwiczenie 2
Odszukaj w PN lub literaturze zapisów dotyczących uproszczeń rysunkowych i posługując
się nimi narysuj ręcznie uproszczone i umowne rysowanie połączeń spawanych i miejsc
napawanych oraz znaki umowne spoin.
Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres
i technikę wykonania ćwiczenia z uwzględnieniem przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) zorganizować stanowisko kreślarskie,
2) przymocować do deski dowolny materiał do kreślenia na nim o formacie A3,
3) wykonać linie obramowania i szkolną tabelkę rysunkową,
4) narysować ręcznie przedmioty podane w danym ćwiczeniu,
5) dokonać oceny poprawności wykonanego ćwiczenia.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
31
Zalecane metody nauczania uczenia się:
 pokaz z objaśnieniem, metoda projektów.
Środki dydaktyczne:
 literatura,
- szkolne stanowisko kreślarskie,
- materiały do kreślenia, (kalka, karton, blok kreślarski, itd.), lub otrzymany rysunek,
- przybory do kreślenia (różne),
- ołówki (3-4 rodzaje).
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
32
5.12. Zasady szkicowania elementów
5.12.1. Ćwiczenia
Ćwiczenie 1
Wykonaj szkice posiadanych przy sobie kluczy lub innych przedmiotów w ilości co
najmniej 3 sztuk, starając się zachować podziałkę 2:1.
Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres
i technikę wykonania ćwiczenia z uwzględnieniem przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) zorganizować stanowisko kreślarskie,
2) przymocować do deski dowolny materiał do kreślenia na nim o formacie A3,
3) wykonać linie obramowania i szkolną tabelkę rysunkową,
4) narysować ręcznie przedmioty podane w danym ćwiczeniu,
5) dokonać oceny poprawności wykonanego ćwiczenia.
Zalecane metody nauczania uczenia się:
 pokaz z objaśnieniem, metoda projektów.
Środki dydaktyczne:
 literatura,
- szkolne stanowisko kreślarskie,
- materiały do kreślenia, (kalka, karton, blok kreślarski, itd.),
- przybory do kreślenia, (różne),
- ołówki, (3-4 rodzaje).
Ćwiczenie 2
Wykonaj szkice w rzutach prostokątnych i aksonometrycznych trzech brył będących na
wyposażeniu kreślarni (np. stożek, kula, prostopadłościan, sześcian, itp.).
Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres
i technikę wykonania ćwiczenia z uwzględnieniem przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) zorganizować stanowisko kreślarskie,
2) przymocować do deski dowolny materiał do kreślenia na nim o formacie A3,
3) wykonać linie obramowania i szkolną tabelkę rysunkową,
4) narysować ręcznie przedmioty podane w danym ćwiczeniu,
5) dokonać oceny poprawności wykonanego ćwiczenia.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
33
Zalecane metody nauczania uczenia się:
 pokaz z objaśnieniem, metoda projektów.
Środki dydaktyczne:
 literatura,
- szkolne stanowisko kreślarskie,
- materiały do kreślenia, (kalka, karton, blok kreślarski, itd.),
- przybory do kreślenia, (różne),
- ołówki, (3-4 rodzaje).
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
34
5.13. Zagadnienia rysunku technicznego w dokumentacji
technologicznej
5.13.1. Ćwiczenia
Ćwiczenie 1
Opisz, co widzisz na otrzymanej  Karcie technologicznej .
Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres
i technikę wykonania ćwiczenia z uwzględnieniem przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy.
Uczeń powinien otrzymać kserokopie  Karty technologicznej wykonanej przez
nauczyciela lub otrzymanej z zakładu pracy, bez podawania firmy i nazwisk jej wykonawców.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) zapoznać się z treścią otrzymanej  Karty technologicznej ,
2) stwierdzić czy opisuje ona operacje, czynność czy zabieg technologiczny,
3) stwierdzić jaki rodzaj rysunku i pisma został zastosowany,
4) stwierdzić jakie inne polecenia technologiczne, podane są poprzez znane znaki obróbcze,
na Karcie technologicznej,
5) napisać w punktach w zeszycie to co stwierdził i spostrzegł na otrzymanej Karcie,
6) wymienić się parami  Kartami technologicznymi i wykonać to samo co podano powyżej,
7) dokonać oceny wykonanego zadania wewnątrz poszczególnej pary uczniów, zapisując
różnice w zeszycie,
8) dokonać oceny poprawności wykonanego ćwiczenia.
Zalecane metody nauczania uczenia się:
 pokaz z objaśnieniem, metoda projektów.
Środki dydaktyczne:
 literatura,
  Karta technologiczna ,
 zeszyt i długopis.
Ćwiczenie 2
Na podstawie dotychczas zdobytej wiedzy wykonaj (uproszczoną)  Kartę technologiczną
np. lakierowania surowej obręczy samochodu / lub korpusu frezarki /.
Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres
i technikę wykonania ćwiczenia z uwzględnieniem przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy.
Sposób wykonania ćwiczenia
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
35
Uczeń powinien:
1) wykonać  Kartę technologiczną , (w zakresie sprecyzowanym przez nauczyciela),
2) zapoznać się z wykonanymi przez kolegów zadaniami w zespołach 2-4 osobowych,
3) zapisać w zeszycie (w tabelce) różnice występujące między poszczególnymi
opracowaniami,
4) dokonać oceny wykonanego zadania wewnątrz poszczególnego zespołu uczniów,
zapisując różnice w zeszycie,
5) dokonać oceny poprawności wykonanego ćwiczenia.
Zalecane metody nauczania uczenia się:
 pokaz z objaśnieniem, metoda projektów.
Środki dydaktyczne:
 literatura,
 zeszyt A3 i długopis.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
36
5.14. Dokumentacja techniczna w przedsiębiorstwie
5.14.1. Ćwiczenia
Ćwiczenie 1
Praktyczne posługiwanie się:
a) instrukcją obsługi,
b) Dokumentacją Techniczno-Ruchową (DT-R).
Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres
i technikę wykonania ćwiczenia z uwzględnieniem przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy.
Instrukcjami i urządzeniami uczniowie powinni wymieniać się w grupie ćwiczeniowej.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) przygotować dowolną instrukcję obsługi np. telewizora, lub DT-R maszyny,
2) sprawdzić, czy wszystkie informacje w nich zawarte zgadzają się ze stanem faktycznym,
czy dokumentacja urządzenia/maszyny i maszyna posiada wszystkie wymienione funkcje,
3) sprawdzić, czy znajdują się w niej ostrzeżenia / instrukcje o właściwej obsłudze,
4) czy znajduje się znak CE lub deklaracja producenta,
5) zapisać w zeszycie spostrzeżenia i uwagi dotyczące:
 różnic w instrukcji obsługi ze stanem faktycznym,
 sposobie napisania instrukcji, czy jest zrozumiała,
 zawartych w niej ostrzeżeniach,
6) inne spostrzeżenia wynikające z przeprowadzonego ćwiczenia,
7) dokonać oceny poprawności wykonanego ćwiczenia.
Zalecane metody nauczania uczenia się:
 pokaz z objaśnieniem, metoda projektów.
Środki dydaktyczne:
 literatura,
- instrukcja obsługi maszyny lub urządzenia,
- urządzenie, którego dotyczy instrukcja obsługi,
- zeszyt i długopis.
Ćwiczenie 2
Dokonaj identyfikacji maszyny / urządzenia / samochodu.
Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres
i technikę wykonania ćwiczenia z uwzględnieniem przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy.
Sposób wykonania ćwiczenia
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
37
Uczeń powinien:
1) przygotować maszynę / urządzenie / samochód, posiadające tabliczkę fabryczną,
2) sprawdzić jej umiejscowienie i zamocowanie,
3) sprawdzić, czy maszyna / urządzenie posiada także pole numerowe,
4) spisać nazwę maszyny, producenta, typ, numer fabryczny i wszystkie pozostałe
informacje umieszczone na tabliczce fabrycznej,
5) spostrzeżenia i uwagi zapisać w zeszycie:
 o ilości i rodzaju oznakowań na maszynie / urządzeniu,
 o stanie tabliczki fabrycznej, ilości danych na niej, i możliwości jej odczytania
(uszkodzenia, czytelność tekstu),
 inne spostrzeżenia wynikające z przeprowadzonego ćwiczenia,
6) dokonać oceny poprawności wykonanego ćwiczenia.
Zalecane metody nauczania uczenia się:
 pokaz z objaśnieniem, metoda projektów.
Środki dydaktyczne:
 literatura,
- maszyna / urządzenie / samochód z tabliczka fabryczną,
- lupa o powiększaniu x 5,
- zeszyt i długopis.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
38
5.15. Technika komputerowa w zakresie informacji technicznych
5.15.1. Ćwiczenia
Ćwiczenie 1
Powiel dokument na kserografie w kilku wariantach.
Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres
i technikę wykonania ćwiczenia z uwzględnieniem przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) posiadać dostęp do kserografu,
2) przygotować dokument A4 do kserowania,
3) kserować dokument tak jak oryginał,
4) kserować dokument pomniejszony o 50% i przyciemniony,
5) spostrzeżenia i uwagi zapisać w zeszycie przedmiotowym:
 o dokładności pracy kserografu,
 o czytelności kopii dokumentu,
 o zmianie czytelności dokumentu po pomniejszeniu i ściemnieniu,
6) inne spostrzeżenia wynikające z przeprowadzonego ćwiczenia,
7) dokonać oceny poprawności wykonanego ćwiczenia.
Zalecane metody nauczania uczenia się:
 pokaz z objaśnieniem, metoda projektów.
Środki dydaktyczne:
 literatura,
- kserograf,
- zeszyt i długopis,
- dokument do kopiowania,
- papier A4.
Ćwiczenie 2
Skopiuj (zeskanuj) przy pomocy komputera i skanera swoje zdjęcie typu legitymacyjnego.
Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres
i technikę wykonania ćwiczenia z uwzględnieniem przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) zorganizować szkolne stanowisko komputerowe ze skanerem,
2) przygotować własne zdjęcie do obróbki w komputerze,
3) zeskanować zdjęcie do komputera w trzech różnych rozdzielczościach,
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
39
4) za pomocą programu Paint występującego w systemie operacyjnym Windows
zmodyfikować zdjęcie,
5) spostrzeżenia i uwagi zapisać w zeszycie przedmiotowym:
 o różnicy w zdjęciu przy zastosowaniu różnych rozdzielczości skanowania,
 o możliwościach edycji zdjęcia w programie Paint,
 inne spostrzeżenia wynikające z przeprowadzonego ćwiczenia,
6) dokonać oceny poprawności wykonanego ćwiczenia.
Zalecane metody nauczania uczenia się:
 pokaz z objaśnieniem, metoda projektów.
Środki dydaktyczne:
 literatura,
- szkolne stanowisko komputerowe ze skanerem,
- zeszyt i długopis,
- własna fotografia.
Ćwiczenie 3
Archiwizacja danych na płycie CD lub DVD.
Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres
i technikę wykonania ćwiczenia z uwzględnieniem przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) zorganizować stanowisko komputerowe z nagrywarką płyt CD lub DVD,
2) przygotować pliki do zapisania na płycie CD lub DVD,
3) nagrać płytę za pomocą odpowiedniego programu,
4) spostrzeżenia i uwagi zapisać w zeszycie przedmiotowym:
 o szybkości nagrywania,
 o stanie płyty CD lub DVD przed nagraniem,
 inne spostrzeżenia wynikające z przeprowadzonego ćwiczenia,
5) dokonać oceny poprawności wykonanego ćwiczenia.
Zalecane metody nauczania uczenia się:
 pokaz z objaśnieniem, metoda projektów.
Środki dydaktyczne:
 literatura,
- szkolne stanowisko komputerowe z nagrywarką CD lub DVD,
- zeszyt + długopis,
- płyta CD lub DVD.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
40
6. EWALUACJA OSI
GNI
Ć UCZNIA
Przykłady narzędzi pomiaru dydaktycznego
Test dwustopniowy do jednostki modułowej  posługiwanie się
dokumentacją techniczną
Test składa się z 22 zadań, z których:
 zadania 1-14 i 22 są z poziomu podstawowego,
 zadania 15-21 są z poziomu ponadpodstawowego.
Punktacja zadań: 0 lub 1 punkt
Za każdą prawidłową odpowiedz
uczeń otrzymuje 1 punkt. Za złą odpowiedz
lub jej brak
uczeń otrzymuje 0 punktów.
Proponuje się następujące normy wymagań  uczeń otrzyma następujące
oceny szkolne:
 dopuszczający  za rozwiązanie co najmniej 7 zadań z poziomu podstawowego,
 dostateczny  za rozwiązanie co najmniej 10 zadań z poziomu podstawowego,
 dobry  za rozwiązanie 15 zadań, w tym co najmniej 3 z poziomu ponadpodstawowego,
 bardzo dobry  za rozwiązanie 19 zadań, w tym co najmniej 5 z poziomu
ponadpodstawowego.
Plan testu Klucz odpowiedzi
Nr Cel operacyjny Kategoria Poziom Poprawna
zad. (mierzone osiągnięcia ucznia) celu wymagań odpowiedz

1. Stosować PN A P d
Formaty rysunkowe i szereg
2. A P a
formatów
Zastosowania plotera
3. A P b
Rozróżniać odmiany pisma
4. B P c
technicznego
Rozumieć zjawisko
5. C P c
perspektywy
Dobierać krzywe do rysowania
6. C P d
przedmiotu
Wykonywać rzuty
7. B P b
prostokątnych
Dobierać sposób i linie
8. C P b
wymiarowania
9. Rozróżniać przekroje B P a
10. Rozróżniać symbole graficzne B P d
Rozróżniać uproszczenia
11. B P b
rysunkowe
12. Wykonywać szkice odręczne C P a
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
41
Stosować dokumentację C P ..zabiegów.... obróbki....
13.
technologiczną ....montażowego.
Rozróżniać dokumentację Dokumentacja
formalną maszyny w Techniczno-
14. A PP
przedsiębiorstwie Ruchowa....faktura....O
T
Wykonywać szkice w różnych
15. C PP Rysunki wg zadania.
technikach rysunkowych
Odczytywać oznaczenia
16. lakierowania elementów na C PP Oznaczenia wg PN.
rysunkach
Zastosować wiedzę do chropowatość
17. rozwiązywania problemów D PP powierzchni,
technologicznych kierunkowość struktury
Zastosować wiedzę do żądania
Dok. technologiczną i
18. poprawnej dokumentacji do D PP
montażową
wykonania pracy
Zastosować wiedzę do a) w teczkach /
wykorzystania w praktyce segregatorach, format
19. archiwizowania dokumentów D PP A4, opakowanie B4/C4
zawodowych i prywatnych b) płyta CD, pionowo, w
temp. 4-20 0C
Posługiwać się Dokumentacją 4 cz.: instrukcja obsługi,
Techniczno-Ruchową katalog części, nazwa
20. D PP producenta, typ i
odmiana, nr fabryczny,
rok budowy
Identyfikować maszyny
21. D PP b
i pojazdy
22. Archiwizować płyty CD C P a
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
42
Przebieg testowania
Instrukcja dla nauczyciela
1. Ustal z uczniami termin przeprowadzenia sprawdzianu, z co najmniej jednotygodniowym
wyprzedzeniem.
2. Omów z uczniami cel stosowania pomiaru dydaktycznego.
3. Zapoznaj uczniów rodzajem zadań podanych w zestawie oraz z zasadami punktowania.
4. Przeprowadz
z uczniami próbę udzielania odpowiedzi na takie typy zadań testowych, jakie
będą w teście.
5. Omów z uczniami sposób udzielania odpowiedzi (karta odpowiedzi).
6. Zapewnij uczniom możliwość samodzielnej pracy.
7. Rozdaj uczniom zestawy zadań testowych i karty odpowiedzi, podaj czas przeznaczony
na udzielanie odpowiedzi.
8. Postaraj się stworzyć odpowiednią atmosferę podczas przeprowadzania pomiaru
dydaktycznego, (rozładuj niepokój, zachęć do sprawdzenia swoich możliwości).
9. Klika minut przed zakończeniem sprawdzianu przypomnij uczniom o zbliżającym się
czasie zakończenia udzielania odpowiedzi.
10. Zbierz karty odpowiedzi raz zestawy zadań testowych.
11. Sprawdz
wyniki i wpisz do arkusza zbiorczego.
12. Przeprowadz
analizę uzyskanych wyników sprawdzianu i wybierz te zadania,
które sprawiły uczniom największe trudności.
13. Ustal przyczyny trudności uczniów w opanowaniu wiadomości i umiejętności.
14. Opracuj wnioski do dalszego postępowania, mającego na celu uniknięcie niepowodzeń
dydaktycznych  niskie wyniki przeprowadzonego sprawdzianu.
Instrukcja dla ucznia
1. Przeczytaj uważnie instrukcję.
2. Zapoznaj się z zestawem zadań testowych.
3. Udzielaj odpowiedzi tylko za załączonej karcie odpowiedzi.
4. Podpisz imieniem i nazwiskiem kartę odpowiedzi.
Materiały dla ucznia
 instrukcja,
 zestaw zadań testowych,
 karta odpowiedzi.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
43
ZESTAW ZADAC
TESTOWYCH
1. Rysunek techniczny objęty jest Polskimi Normami, których stosowanie jest:
a) obowiązkowe,
b) obowiązkowe w zakresie pisma technicznego,
c) obowiązkowe dla rysunków umieszczanych w DTR,
d) dobrowolne.
2. Format arkusza 210 x 297 mm jest:
a) formatem podstawowym, w szeregu A,
b) formatem podstawowym, w szeregu B,
c) formatem pochodnym A3,
d) nie jest formatem typowym..
3. Ploter służy do kreślenia mechanicznego rysunków o formacie:
a) 210 x 297,
b) ograniczonych szerokością maszyny i o długości paru metrów,
c) dowolnym,
d) A3 do A0.
4. Pisma technicznego zgodnie z PN możemy używać w dwóch odmianach:
a) łacińską i cyrylicę,
b) arial i times,
c) proste i pochyłe,
d) proste blokowe i pochyłe w lewą stronę.
5. Perspektywa zbieżna ma zastosowanie:
a) w rysunku technicznym,
b) w rysunku maszynowym,
c) w malarstwie i architekturze,
d) liternictwie.
6. Do narysowania zarysu zęba koła zębatego używamy linii krzywej:
a) okręgu,
b) owalu,
c) elipsy,
d) ewolwenty,
7. W rzutowaniu prostokątnym, ilość wszystkich płaszczyzn rzutni wynosi:
a) 2,
b) 6,
c) 3,
d) 8.
8. Linie wymiarowe oprócz zakończenia grotem, mogą być także zakończone:
a) okręgiem o średnicy 3 mm,
b) kropką o średnicy 1mm lub kreską pochyłą pod kątem 450,
c) dwoma kreskami skośnymi,
d) bez zakończenia lecz z liczbą wymiarową.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
44
9. Zaczerniamy zamiast kreskowania pola przekroju:
a) cienkich elementów metalowych, np. blach,
b) elementów drewnianych, np. krokwi,
c) odlewów z żeliwa, np. pokryw przekładni,
d) ścian żelbetowych.
10. Symbolem graficznym na rysunku technicznym jest:
a) pismo techniczne,
b) tabliczka rysunkowa,
c) numer rysunku,
d) znak umowny.
11. Uproszczenia rysunkowe w rysunku maszynowym wg Polskiej Normy dzielą się na:
a) 2 stopnie,
b) 3 stopnie,
c) 5 stopni,
d) nie dzielą się.
12. Szkic kojarzy się z:
a) rysunkiem odręcznym,
b) rysunkiem technicznym,
c) obrazem olejnym,
d) akwarelą.
13. Uzupełnij tekst: Dokumentacja technologiczna składa się z następujących dokumentów:
planu operacyjnego, karty ............ i karty czynności oraz karty sprawdzenia
....................., i rysunku ............................... .
14. Uzupełnij tekst: Wraz z maszyną powinna być dostarczona .........................................
..................................................................(DT-R), a dokumentem zakupu maszyny jest
............... , przyjęcia jej jako środka trwałego do eksploatacji, tzw. druk .........
15. Zadanie rysunkowe:
Naszkicuj w rzutach prostokątnych oraz w dowolnym rzucie aksonometrycznym ołówek.
Nanieś linie wymiarowe w rzucie prostokątnym.
16. Wstaw oznaczenie lakierowania wskazanego miejsca na rysunku przedmiotu. Dowolne
oznaczenie lakieru, emalii, itp.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
45
17. Podaj które dwa z czterech wymienionych pojęć są istotne dla lakiernika i dlaczego?
a) tolerancja, b) pasowania, c) chropowatość powierzchni, d) kierunkowość struktury
powierzchni.
Istotne dla lakiernika są: ..............................................................................................
..........................................................................................................................................
..................................................................................................................................
18. Jaką dokumentacją Twoim zdaniem posługuje się lakiernik podczas wykonywania swej
pracy zawodowej:
...............................................................................................................................
.................................................................................................................................
................................................................................................................................
19. Podaj sposoby archiwizowania dokumentacji technicznej:
a) w formie papierowej, (w tym określ szeregi papierów i ich opakowań),
b) elektronicznej (podaj rodzaje nośników i sposób ich przechowywania).
 .................................................................................................................................
 .................................................................................................................................
20. Podaj z ilu części składa się DT-R i jakie dane powinny znajdować się na jej stronie
tytułowej. Podaj dwie nazwy części.
 DT-R składa się z ....... części.
 Na stronie tytułowej DT-R powinno być podane:
.....................................................................................................................................
...........................................................................................................................
21. Oznaczenia na pojez
dzie niezbędne do urzędowej identyfikacji, to:
a) tabliczka fabryczna,
b) numer na polu numerowym i tabliczka fabryczna,
c) numer na polu numerowym i tablice rejestracyjne,
d) tabliczka fabryczna i dowód rejestracyjny.
22. Płyty CD z materiałem archiwalnym oznaczamy:
a) markerem, na stronie do tego przeznaczonej,
b) ołówkiem po stronie zapisu,
c) długopisem, po stronie do tego przeznaczonej,
d) d) markerem po dowolnej stronie.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
46
KARTA ODPOWIEDZI
Imię i nazwisko..........................................................................................
Posługiwanie się dokumentacją techniczną
Zakreśl poprawną odpowiedz
, wpisz brakujące części zdania lub wykonaj rysunek.
Nr
Odpowiedz
Punkty
zadania
1. a b c d
2. a b c d
3. a b c d
4. a b c d
5. a b c d
6. a b c d
7. a b c d
8. a b c d
9. a b c d
10. a b c d
11. a b c d
12. a b c d
13.
14.
15.
16.
17.
18.
19.
20.
21. a b c d
22. a b c d
Razem:
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
47
TEST 2
Test dwustopniowy do jednostki modułowej  posługiwanie się
dokumentacją techniczną
Test składa się z 22 zadań, z których:
 zadania 1-14 i 22 są z poziomu podstawowego,
 zadania 15-21 są z poziomu ponadpodstawowego.
Punktacja zadań: 0 lub 1 punkt
Za każdą prawidłową odpowiedz
uczeń otrzymuje 1 punkt. Za złą odpowiedz
lub jej brak
uczeń otrzymuje 0 punktów.
Proponuje się następujące normy wymagań  uczeń otrzyma następujące
oceny szkolne:
 dopuszczający  za rozwiązanie co najmniej 7 zadań z poziomu podstawowego,
 dostateczny  za rozwiązanie co najmniej 10 zadań z poziomu podstawowego,
 dobry  za rozwiązanie 15 zadań, w tym co najmniej 3 z poziomu ponadpodstawowego,
 bardzo dobry  za rozwiązanie 19 zadań, w tym co najmniej 5 z poziomu
ponadpodstawowego.
Plan testu Klucz odpowiedzi
Nr Cel operacyjny Kategoria Poziom Poprawna
zad. (mierzone osiągnięcia ucznia) celu wymagań odpowiedz

1. Stosować PN. A P c
Rozróżniać formaty rysunkowe
2. A P a
i inne.
3. Stosować przybory rysunkowe C P d
Odczytywać liczby wymiarowe
4. B P b
i stosować wymiary.
5. Wykonywać rzuty prostokątne. C P a
6. Kreślić linie krzywe. C P c
Opisać podstawy rysunku
7. B P a
aksonometrycznego.
8. Odczytać liczby wymiarowe. B P b
Rozróżniać widoki, kłady, i
9. B P a
przekroje na rysunkach.
Rozróżniać i czytać stopnie
10. C P d
uproszczeń rysunkowych.
Odczytywać rysunki
11. D P c
złożeniowe z uproszczeniami
12. Wykonywać szkice odręczne. D P b
Stosować dokumentację C P ...operacja.., czynność...,
13.
technologiczną. technologiczny.
Rozumieć niezbędną CE, ...norm,... producent.
14. dokumentację wprowadzanej B P
maszyny do przedsiębiorstwa.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
48
Wykonać szkice w różnych Rysunki wg zadania.
15. C PP
technikach rysunkowych.
Odczytywać oznaczenia
16. lakierowania elementów C PP Oznaczenia wg PN.
na rysunkach.
Zastosować wiedzę do
Podać narzędzia do
17. rozwiązywania problemów D PP
malowania.
technologicznych
Zastosować wiedzę do Karta zabiegów, karta
18. posługiwania się dokumentacją D PP czynności, karta
technologiczną. sprawdzenia obróbki.
Zastosować wiedzę do A4, włożenia do teczki, na
19. wykorzystania w praktyce D PP płytach CD.
archiwizowania dokumentów.
Posługiwać się Dokumentacją Do użytkowania maszyny,
20. D PP
Techniczno-Ruchowo ......zawiera.
Identyfikować maszyny i
21. D PP b
pojazdy.
Archiwizować dokumentację
22. C P c
na płytach CD.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
49
Przebieg testowania
Instrukcja dla nauczyciela
1. Ustal z uczniami termin przeprowadzenia sprawdzianu, z co najmniej jednotygodniowym
wyprzedzeniem.
2. Omów z uczniami cel stosowania pomiaru dydaktycznego.
3. Zapoznaj uczniów rodzajem zadań podanych w zestawie oraz z zasadami punktowania.
4. Przeprowadz
z uczniami próbę udzielania odpowiedzi na takie typy zadań testowych, jakie
będą w teście.
5. Omów z uczniami sposób udzielania odpowiedzi (karta odpowiedzi).
6. Zapewnij uczniom możliwość samodzielnej pracy.
7. Rozdaj uczniom zestawy zadań testowych i karty odpowiedzi, podaj czas przeznaczony
na udzielanie odpowiedzi.
8. Postaraj się stworzyć odpowiednią atmosferę podczas przeprowadzania pomiaru
dydaktycznego (rozładuj niepokój, zachęć do sprawdzenia swoich możliwości).
9. Klika minut przed zakończeniem sprawdzianu przypomnij uczniom o zbliżającym się
czasie zakończenia udzielania odpowiedzi.
10. Zbierz karty odpowiedzi raz zestawy zadań testowych.
11. Sprawdz
wyniki i wpisz do arkusza zbiorczego.
12. Przeprowadz
analizę uzyskanych wyników sprawdzianu i wybierz te zadania,
które sprawiły uczniom największe trudności.
13. Ustal przyczyny trudności uczniów w opanowaniu wiadomości i umiejętności.
14. Opracuj wnioski do dalszego postępowania, mającego na celu uniknięcie niepowodzeń
dydaktycznych  niskie wyniki przeprowadzonego sprawdzianu.
Instrukcja dla ucznia
1. Przeczytaj uważnie instrukcję.
2. Zapoznaj się z zestawem zadań testowych.
3. Udzielaj odpowiedzi tylko za załączonej karcie odpowiedzi.
4. Podpisz imieniem i nazwiskiem kartę odpowiedzi.
Materiały dla ucznia
 instrukcja,
 zestaw zadań testowych,
 karta odpowiedzi.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
50
ZESTAW ZADAC
TESTOWYCH
1. Oprócz norm ogólnych dotyczących rysunku technicznego, wydane są normy dla dziedzin
techniki (przemysłu):
a) górnictwa, chemii i włókiennictwa,
b) budowy maszyn, budowy okrętów i budowy wagonów kolejowych,
c) budowy maszyn, elektrotechniki i budownictwa,
d) odzieżownictwa, włókiennictwa i obuwnictwa.
2. Kartka papieru do kserokopiarki ma najczęściej format:
a) A4,
b) B4,
c) C4,
d) Nie ma oznaczenia.
3. Do kreślenia linii grubych służą ołówki o twardości:
a) H1 do H6,
b) HB,
c) F,
d) B1 do B6.
4. Na rysunkach technicznych maszynowych wymiar podaje się bez miana w:
a) centymetrach,
b) milimetrach,
c) calach,
d) metrach.
5. Rzutem punktu w rzucie prostokątnym będzie:
a) zawsze punkt,
b) punkt lub prosta,
c) okrąg lub kula,
d) nie będzie żadnego śladu.
6. Do wykreślania linii krzywych używamy:
a) przymiaru liniowego i trójkąta,
b) kątomierza i szablonu,
c) cyrkla i krzywika,
d) dwóch różnych trójkątów.
7. Rzuty aksonometryczne różnią się między sobą:
a) układem osi współrzędnych i podziałką na poszczególnych osiach,
b) układem osi współrzędnych,
c) podziałką na poszczególnych osiach,
d) niczym się nie różnią.
8. Wskaż wymiar podany w calach:
a) 100,
b) 10 ,
c) 10 mm,
d) 10.
9. Widok na rysunku jest to:
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
51
a) rzut prostokątny przedstawiający widoczną część przedmiotu,
b) przekrój złożony,
c) kład przesunięty,
d) przekrój rozwinięty.
10. Stopnie uproszczeń rysunkowych nie występują w rysunku maszynowym:
a) oznaczeń spoin,
b) oznaczeń śrub i wkrętów,
c) oznaczeń łożysk tocznych,
d) odlewów.
11. Uproszczenia rysunkowe części i połączeń stosujemy, dla zmniejszenia nakładu pracy, ale
również z powodu:
a) podniesienia estetyki rysunku,
b) wymagań zawartych w Polskich Normach,
c) aby nie zmniejszyła się czytelność rysunku,
d) oszczędności tuszu kreślarskiego.
12. Wykonany szkic techniczny powinien posiadać cechy zbliżone do:
a) dokumentacji technologicznej,
b) rysunku technicznego,
c) schematu,
d) pisma technicznego.
13. Uzupełnij tekst: Część technologii stanowią: .................... technologiczna, ...................
produkcyjna, zabieg ...................................... .
14. Uzupełnij tekst: Wszystkie wprowadzane do użytku maszyny na terenie państw Unii
Europejskiej muszą posiadać znak  ..... oraz pisemną deklarację z podaniem
stosowanych ................. do jej wytworzenia. Deklaracje wystawia
..................................... .
15. Naszkicuj w rzucie prostokątnym i dowolnej aksonometrii pudełko od zapałek.
16. Wstaw oznaczenie lakierowania wskazanego miejsca na rysunku przedmiotu. Dowolne
oznaczenie lakieru, emalii, itp.
17. Uzasadnij, że znajomość przez lakiernika chropowatości powierzchni, a także
kierunkowości struktury powierzchni po obróbce, pomaga w dobraniu narzędzi
i technologii malowania.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
52
..........................................................................................................................................
...........................................................................................................................................
...................................................................................................................................
18. Podaj 3 dokumenty technologiczne które potrzebne są lakiernikowi mającemu dokonać
częściowego lakierowania elementu maszynowego?
...............................................................................................................................
.................................................................................................................................
19. Podaj do jakiego formatu i dlaczego składa się dokumentację techniczną w celu jej
archiwizowania, a także jakie istnieją inne formy archiwizowania dokumentów?
 .................................................................................................................................
 .................................................................................................................................
20. Podaj do jakich celów służy DT-R i czy zawiera  Katalog części ?
 ................................................................................................................................
 ................................................................................................................................
21. Oznaczenia na pojez
dzie niezbędne do jego urzędowej identyfikacji, to:
a) tabliczka fabryczna,
b) numer na polu numerowym i tabliczka fabryczna,
c) numer na polu numerowym i tablice rejestracyjne,
d) tabliczka fabryczna i dowód rejestracyjny.
22. Płyty CD archiwizujemy w pozycji:
a) dowolnej,
b) poziomej,
c) pionowej,
d) w pudełkach, w pozycji poziomej.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
53
KARTA ODPOWIEDZI
Imię i nazwisko..........................................................................................
Posługiwanie się dokumentacją techniczną
Zakreśl poprawną odpowiedz
, wpisz brakujące części zdania lub wykonaj rysunek.
Nr
Odpowiedz
Punkty
zadania
1. a b c d
2. a b c d
3. a b c d
4. a b c d
5. a b c d
6. a b c d
7. a b c d
8. a b c d
9. a b c d
10. a b c d
11. a b c d
12. a b c d
13.
14.
15.
16.
17.
18.
19.
20.
21. a b c d
22. a b c d
Razem:
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
54
7. LITERATURA
1. Dobrzański T.: Rysunek Techniczny Maszynowy. WN-T , Warszawa 1998.
2. Gutowski A.: Zadania z rysunku technicznego. WSiP, Warszawa 1992.
3. Maksymowicz A.: Rysunek zawodowy dla szkół zasadniczych. WSiP, Warszawa 1999.
4. Lewandowski T.: Rysunek techniczny dla mechaników. WSiP S.A., Warszawa 1999.
5. Lewandowski T.: Zbiór zadań z rysunku technicznego dla mechaników. WSiP,
Warszawa 1995.
6. Rysunek techniczny i rysunek maszynowy. Zbiór Polskich Norm. /Aktualny/.
7. Periodyki  czasopisma techniczne, różne.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
55