DZIENNIK USTAW RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ Warszawa, dnia 2 lipca 2012 r. Poz. 747 ROZPORZDZENIE MINISTRA SPRAW WEWNTRZNYCH1) z dnia 21 czerwca 2012 r. w sprawie szkoleÅ„ w ratownictwie wodnym Na podstawie art. 15 ust. 4 ustawy z dnia 18 sierpnia 2011 r. o bezpieczeÅ„stwie osób przebywajÄ…cych na obszarach wodnych (Dz. U. Nr 208, poz. 1240) zarzÄ…dza siÄ™, co nastÄ™puje: ż 1. RozporzÄ…dzenie okreÅ›la: 1) ramowy program szkolenia ratowników wodnych i instruktorów w zakresie ratownictwa wodnego oraz psów ratowni- czych wraz z ich przewodnikami; 2) zakres wiedzy teoretycznej i umiejÄ™tnoÅ›ci praktycznych niezbÄ™dnych do uzyskania uprawnieÅ„ w zakresie ratownictwa wodnego; 3) wzory dokumentów potwierdzajÄ…cych posiadanie uprawnieÅ„, o których mowa w pkt 2; 4) kwalifikacje kadry dydaktycznej prowadzÄ…cej szkolenia; 5) sposób przeprowadzania egzaminu. ż 2. 1. Szkolenia ratowników wodnych i instruktorów w zakresie ratownictwa wodnego obejmujÄ… część teoretycznÄ… i praktycznÄ…. 2. Ramowy program szkolenia ratowników wodnych stanowi zaÅ‚Ä…cznik nr 1 do rozporzÄ…dzenia. 3. Ramowy program szkolenia instruktorów stanowi zaÅ‚Ä…cznik nr 2 do rozporzÄ…dzenia. 4. Podmiot uprawniony do wykonywania ratownictwa wodnego prowadzÄ…cy szkolenie ratowników wodnych i instruk- torów opracowuje program szkolenia w oparciu o ramowe programy szkolenia, o których mowa w ust. 2 i 3. ż 3. 1. ZajÄ™cia teoretyczne i praktyczne szkolenia ratowników wodnych prowadzi ratownik wodny, posiadajÄ…cy co naj- mniej trzyletnie doÅ›wiadczenie w wykonywaniu dziaÅ‚aÅ„ ratowniczych, aktualnÄ… wiedzÄ™ i umiejÄ™tnoÅ›ci z zakresu objÄ™tego ramowym programem oraz przygotowanie pedagogiczne okreÅ›lone odrÄ™bnymi przepisami, lub instruktor posiadajÄ…cy przy- gotowanie pedagogiczne okreÅ›lone odrÄ™bnymi przepisami. 2. ZajÄ™cia teoretyczne i praktyczne szkolenia instruktorów prowadzi ratownik wodny lub instruktor, posiadajÄ…cy co najmniej dwunastomiesiÄ™czne doÅ›wiadczenie szkoleniowe z zakresu ratownictwa wodnego, aktualnÄ… wiedzÄ™ i umiejÄ™tnoÅ›ci z zakresu objÄ™tego ramowym programem szkolenia oraz przygotowanie pedagogiczne okreÅ›lone odrÄ™bnymi przepisami. 3. ZajÄ™cia teoretyczne szkolenia ratowników wodnych i instruktorów może prowadzić osoba posiadajÄ…ca specjalistycz- nÄ… wiedzÄ™ z zakresu zagadnieÅ„ objÄ™tych zakresem tematycznym szkolenia. 1) Minister Spraw WewnÄ™trznych kieruje dziaÅ‚em administracji rzÄ…dowej sprawy wewnÄ™trzne, na podstawie ż 1 ust. 2 rozporzÄ…dzenia Prezesa Rady Ministrów z dnia 18 listopada 2011 r. w sprawie szczegółowego zakresu dziaÅ‚ania Ministra Spraw WewnÄ™trznych (Dz. U. Nr 248, poz. 1491). Dziennik Ustaw 2 Poz. 747 4. ZajÄ™cia praktyczne szkolenia ratowników wodnych może, pod nadzorem osoby, o której mowa w ust. 1, prowadzić ratownik wodny, który posiada aktualnÄ… wiedzÄ™ i umiejÄ™tnoÅ›ci z zakresu objÄ™tego ramowym programem szkolenia oraz co najmniej dwunastomiesiÄ™czne doÅ›wiadczenie w wykonywaniu dziaÅ‚aÅ„ ratowniczych. 5. ZajÄ™cia praktyczne szkolenia instruktorów mogÄ…, pod nadzorem osoby, o której mowa w ust. 2, prowadzić osoby, o których mowa w ust. 1. ż 4. 1. Szkolenia, o których mowa w ż 3 ust. 1 i 2, koÅ„czÄ… siÄ™ egzaminem z zakresu wiedzy teoretycznej i umiejÄ™tnoÅ›ci praktycznych objÄ™tych programem szkolenia, przeprowadzanym przez komisje egzaminacyjne, o których mowa w ż 8 ust. 1 i 2. 2. Do egzaminu może przystÄ…pić osoba, która uczestniczyÅ‚a w zajÄ™ciach teoretycznych i praktycznych objÄ™tych progra- mem szkolenia. 3. Egzamin skÅ‚ada siÄ™ z dwóch części: egzaminu teoretycznego i egzaminu praktycznego. 4. Każda część egzaminu jest zaliczana oddzielnie. 5. Miejsca i terminy egzaminu teoretycznego i egzaminu praktycznego ustala kierownik podmiotu uprawnionego do wykonywania ratownictwa wodnego prowadzÄ…cego szkolenie. ż 5. 1. Egzamin teoretyczny jest przeprowadzany w formie testu ujÄ™tego w kartÄ™ testowÄ…, skÅ‚adajÄ…cego siÄ™ z zestawu 30 zadaÅ„ testowych, zawierajÄ…cych po trzy propozycje odpowiedzi, z których tylko jedna jest prawidÅ‚owa. Za każdÄ… prawid- Å‚owÄ… odpowiedz osoba zdajÄ…ca uzyskuje 1 punkt, a za odpowiedz nieprawidÅ‚owÄ… 0 punktów. 2. Zadania testowe przygotowuje komisja egzaminacyjna. 3. Karty testowe sÄ… zabezpieczone w sposób uniemożliwiajÄ…cy zapoznanie siÄ™ z ich treÅ›ciÄ… przez osoby nieuprawnione. UsuniÄ™cie zabezpieczeÅ„ i ujawnienie treÅ›ci kart testowych nastÄ™puje w sali egzaminacyjnej po rozpoczÄ™ciu egzaminu teore- tycznego. 4. W trakcie egzaminu teoretycznego jest zabronione wynoszenie lub usuwanie w inny sposób karty testowej z sali egzaminacyjnej. 5. Odpowiedzi na zadania testowe udziela siÄ™ wyÅ‚Ä…cznie na karcie testowej. 6. PodstawÄ… do zaliczenia egzaminu teoretycznego jest udzielenie prawidÅ‚owych odpowiedzi na co najmniej 80% zadaÅ„ testowych zawartych w karcie testowej. 7. Do egzaminu praktycznego przystÄ™puje siÄ™ po uzyskaniu pozytywnego wyniku z egzaminu teoretycznego. ż 6. 1. Egzamin praktyczny koÅ„czÄ…cy szkolenie, o którym mowa w ż 3 ust. 1, obejmuje wykonanie przez osobÄ™ zdajÄ…cÄ… siedmiu zadaÅ„ polegajÄ…cych na: 1) przepÅ‚yniÄ™ciu sposobem dowolnym po skoku startowym 400 m w czasie nie dÅ‚uższym niż 8 min; 2) przepÅ‚yniÄ™ciu dystansu 25 m pod lustrem wody z wydobyciem dwóch przedmiotów leżących w odlegÅ‚oÅ›ci od 2 m do 2,5 m po obu stronach linii pÅ‚yniÄ™cia; 3) przepÅ‚yniÄ™ciu sposobem ratowniczym (z gÅ‚owÄ… nad powierzchniÄ… wody) dystansu 50 m w czasie poniżej 55 s; 4) przepÅ‚yniÄ™ciu w czasie nie dÅ‚uższym niż 2 min 40 s ratowniczÄ… Å‚odziÄ… wiosÅ‚owÄ… lub kajakiem za pomocÄ… dwóch wioseÅ‚ dystansu 75 m w linii prostej do boi (pÅ‚awy), na dopÅ‚yniÄ™ciu do niej rufÄ… i na powrocie do miejsca startu za pomocÄ… jednego wiosÅ‚a; 5) przeprowadzeniu symulowanej akcji ratowniczej, polegajÄ…cej na przepÅ‚yniÄ™ciu dystansu co najmniej 20 m, wydobyciu manekina poÅ‚ożonego na dnie i na holowaniu go w pasie ratowniczym do brzegu na dystansie 20 m; 6) holowaniu tonÄ…cego bez przerwy i na zatrzymaniu na dystansie 150 m, z zastosowaniem trzech sposobów holowania każdy na dystansie 50 m; 7) wyciÄ…gniÄ™ciu na brzeg o wysokoÅ›ci co najmniej 30 cm od lustra wody lub na pokÅ‚ad Å‚odzi osoby poszkodowanej i na uÅ‚ożeniu jej w pozycji umożliwiajÄ…cej udzielanie kwalifikowanej pierwszej pomocy. Dziennik Ustaw 3 Poz. 747 2. Zadania, o których mowa w ust. 1: 1) pkt 1 3, przeprowadza siÄ™ na pÅ‚ywalni; 2) pkt 4, przeprowadza siÄ™ na wodach otwartych; 3) pkt 5 7, przeprowadza siÄ™ na wodach otwartych lub na pÅ‚ywalni. 3. Egzamin praktyczny koÅ„czÄ…cy szkolenie, o którym mowa w ż 3 ust. 2, obejmuje wykonanie przez osobÄ™ zdajÄ…cÄ… czterech zadaÅ„ polegajÄ…cych na przeprowadzeniu: 1) symulowanej akcji ratowniczej, przy użyciu sprzÄ™tu wykorzystywanego do ratownictwa wodnego, do osoby tonÄ…cej aktywnej na odlegÅ‚oÅ›ci co najmniej 10 m i gÅ‚Ä™bokoÅ›ci co najmniej 1,60 m; 2) symulowanej akcji ratowniczej, przy użyciu sprzÄ™tu wykorzystywanego do ratownictwa wodnego, do osoby tonÄ…cej pasywnej na odlegÅ‚oÅ›ci co najmniej 80 m i gÅ‚Ä™bokoÅ›ci co najmniej 1,60 m; 3) 20-minutowych zajęć teoretycznych dla grupy co najmniej piÄ™cioosobowej na temat okreÅ›lony przez komisjÄ™, z zakresu objÄ™tego ramowym programem szkolenia ratowników wodnych; 4) 20-minutowych zajęć praktycznych z grupÄ… co najmniej piÄ™cioosobowÄ… na temat okreÅ›lony przez komisjÄ™, z zakresu objÄ™tego ramowym programem szkolenia ratowników wodnych. 4. W przypadku gdy do egzaminu, o którym mowa w ust. 3, przystÄ™puje osoba, która nie ukoÅ„czyÅ‚a szkolenia ratowni- ków wodnych, egzamin praktyczny takiej osoby polega także na wykonaniu przez niÄ… zadaÅ„, o których mowa w ust. 1. 5. PodstawÄ… do zaliczenia egzaminu praktycznego jest zaliczenie wszystkich zadaÅ„. ż 7. 1. W przypadku gdy osoba zdajÄ…ca nie zaliczy egzaminu teoretycznego lub nie przystÄ…pi do niego z ważnych przy- czyn losowych, może ponownie przystÄ…pić do egzaminu teoretycznego w nastÄ™pnym terminie wyznaczonym przez kierow- nika podmiotu uprawnionego do wykonywania ratownictwa wodnego prowadzÄ…cego szkolenie. 2. W razie niezaliczenia egzaminu praktycznego lub nieprzystÄ…pienia do niego z ważnych przyczyn losowych można ponownie przystÄ…pić do egzaminu praktycznego bez koniecznoÅ›ci ponownego przystÄ™powania do egzaminu teoretycznego. 3. W przypadkach, o których mowa w ust. 1 i 2, można przystÄ…pić do egzaminu nie wiÄ™cej niż dwa razy. 4. W razie uzyskania negatywnego wyniku w przypadkach, o których mowa w ust. 3, jest konieczne powtórne odbycie szkolenia. ż 8. 1. Egzamin koÅ„czÄ…cy szkolenie ratowników wodnych jest przeprowadzany przez komisjÄ™ egzaminacyjnÄ…, w której skÅ‚ad wchodzÄ… dwie osoby speÅ‚niajÄ…ce wymagania wymienione w ż 3 ust. 1: 1) przewodniczÄ…cy kierownik podmiotu uprawnionego do wykonywania ratownictwa wodnego prowadzÄ…cego szkolenie lub osoba przez niego wskazana; 2) czÅ‚onek osoba nieprowadzÄ…ca zajęć z osobami przystÄ™pujÄ…cymi do egzaminu. 2. Egzamin koÅ„czÄ…cy szkolenie instruktorów jest przeprowadzany przez komisjÄ™ egzaminacyjnÄ…, w której skÅ‚ad wcho- dzÄ… dwie osoby speÅ‚niajÄ…ce wymagania wymienione w ż 3 ust. 2: 1) przewodniczÄ…cy kierownik podmiotu uprawnionego do wykonywania ratownictwa wodnego prowadzÄ…cego szkolenie lub osoba przez niego wskazana; 2) czÅ‚onek osoba nieprowadzÄ…ca zajęć z osobami przystÄ™pujÄ…cymi do egzaminu. 3. Komisje egzaminacyjne, o których mowa w ust. 1 i 2, powoÅ‚uje i odwoÅ‚uje kierownik podmiotu uprawnionego do wykonywania ratownictwa wodnego prowadzÄ…cego szkolenie. 4. W skÅ‚ad komisji egzaminacyjnych, o których mowa w ust. 1 i 2, nie może być powoÅ‚ana osoba, która jest małżonkiem lub krewnym albo powinowatym do drugiego stopnia wÅ‚Ä…cznie osoby skÅ‚adajÄ…cej egzamin. ż 9. 1. Osobie, która odbyÅ‚a szkolenie, o którym mowa w ż 3 ust. 1 i 2, i zÅ‚ożyÅ‚a egzamin z wynikiem pozytywnym, kierownik podmiotu uprawnionego do wykonywania ratownictwa wodnego prowadzÄ…cego szkolenie wydaje zaÅ›wiadczenie. Dziennik Ustaw 4 Poz. 747 2. Podmiot organizujÄ…cy szkolenie prowadzi rejestr organizowanych szkoleÅ„ i rejestr wydawanych zaÅ›wiadczeÅ„, o któ- rych mowa w ust. 1. 3. Wzór zaÅ›wiadczenia o ukoÅ„czeniu szkolenia ratowników wodnych, o którym mowa w ż 3 ust. 1, okreÅ›la zaÅ‚Ä…cznik nr 3 do rozporzÄ…dzenia. 4. Wzór zaÅ›wiadczenia o ukoÅ„czeniu szkolenia instruktorów, o którym mowa w ż 3 ust. 2, okreÅ›la zaÅ‚Ä…cznik nr 4 do rozporzÄ…dzenia. ż 10. 1. Szkolenie psów ratowniczych i ich przewodników odbywa siÄ™ w czterech etapach. 2. Pies ratowniczy jest szkolony przez swojego przewodnika. 3. Ramowy program szkolenia psów ratowniczych wraz z ich przewodnikami stanowi zaÅ‚Ä…cznik nr 5 do rozporzÄ…dzenia. ż 11. 1. Egzamin psów ratowniczych przeprowadza komisja egzaminacyjna. 2. Komisja egzaminacyjna skÅ‚ada siÄ™ z przewodniczÄ…cego i czÅ‚onka komisji. 3. KomisjÄ™ egzaminacyjnÄ… powoÅ‚uje i odwoÅ‚uje kierownik podmiotu uprawnionego do wykonywania ratownictwa wod- nego prowadzÄ…cego szkolenie psów ratowniczych wraz z przewodnikami, spoÅ›ród osób zatrudnionych, peÅ‚niÄ…cych sÅ‚użbÄ™ lub bÄ™dÄ…cych czÅ‚onkami podmiotu uprawnionego do wykonywania ratownictwa wodnego prowadzÄ…cego szkolenie, posia- dajÄ…cych doÅ›wiadczenie i udokumentowanÄ… praktykÄ™ w szkoleniu psów ratowniczych. ż 12. 1. Egzamin psów ratowniczych skÅ‚ada siÄ™ z próby sprawnoÅ›ciowej i z próby ratowniczej. PróbÄ™ sprawnoÅ›ciowÄ… przeprowadza siÄ™ bezpoÅ›rednio przed próbÄ… ratowniczÄ…. 2. Próba sprawnoÅ›ciowa polega na pokonaniu toru przeszkód o dÅ‚ugoÅ›ci 100 m, w którego skÅ‚ad wchodzÄ…: kÅ‚adka ru- choma, kÅ‚adka pochyÅ‚a i kÅ‚adka umieszczona na wysokoÅ›ci minimum 1 m nad przeszkodÄ… wodnÄ… oraz nad przeszkodÄ… do przeskoczenia, w czasie nie dÅ‚uższym niż 2 min. 3. Próba ratownicza polega na wykonaniu siedmiu zadaÅ„: 1) skok do wody z wysokoÅ›ci co najmniej 70 cm i przepÅ‚yniÄ™cie 50 m do pozoranta oraz doholowanie trzymajÄ…cego siÄ™ uprzęży pozoranta do miejsca rozpoczÄ™cia próby, w czasie nie dÅ‚uższym niż 4 min; 2) przepÅ‚yniÄ™cie dystansu 100 m, ze zmianÄ… kierunku po przepÅ‚yniÄ™ciu co najmniej 30% dystansu na polecenie przewodni- ka z brzegu, w czasie nie dÅ‚uższym niż 3 min; 3) zaniesienie tonÄ…cemu Å›rodków ratunkowych na odlegÅ‚ość 25 m od brzegu, w czasie nie dÅ‚uższym niż 1,5 min; 4) zaniesienie po lÄ…dzie rozwijajÄ…cego siÄ™ zasobnika z linÄ… asekuracyjnÄ… na odlegÅ‚ość 50 m, w kierunku okreÅ›lonym przez przewodnika; 5) aportowanie przedmiotu z wody, z odlegÅ‚oÅ›ci 15 20 m; 6) holowanie Å‚odzi ratowniczej z ratownikiem za cumÄ™ do brzegu, z odlegÅ‚oÅ›ci 25 m; 7) Å›ciÄ…ganie z wody wyrzuconej rzutki ratowniczej na polecenie przewodnika. 4. Egzamin, o którym mowa w ust. 1, uznaje siÄ™ za zdany w przypadku zaliczenia prób, o których mowa w ust. 1. 5. Egzamin, o którym mowa w ż 11 ust. 1, jest przeprowadzany w terminie wyznaczonym przez kierownika podmiotu uprawnionego do wykonywania ratownictwa wodnego prowadzÄ…cego szkolenie. ż 13. RozporzÄ…dzenie wchodzi w życie w dniu nastÄ™pujÄ…cym po dniu ogÅ‚oszenia. Minister Spraw WewnÄ™trznych: J. Cichocki Dziennik Ustaw 5 Poz. 747 ZaÅ‚Ä…czniki do rozporzÄ…dzenia Ministra Spraw WewnÄ™trznych z dnia 21 czerwca 2012 r. (poz. 747) ZaÅ‚Ä…cznik nr 1 RAMOWY PROGRAM SZKOLENIA RATOWNIKÓW WODNYCH I. ZaÅ‚ożenia organizacyjno-programowe Cel szkolenia: Celem ksztaÅ‚cenia jest przygotowanie osób zatrudnionych, peÅ‚niÄ…cych sÅ‚użbÄ™ lub bÄ™dÄ…cych czÅ‚onkami podmiotów uprawnionych do wykonywania ratownictwa wodnego i do podejmowania dziaÅ‚aÅ„ ratowniczych. Cele szczegółowe szkolenia: 1) zdobycie i utrwalenie wiedzy z zakresu ratownictwa wodnego; 2) ksztaÅ‚towanie poczucia odpowiedzialnoÅ›ci za jakość udzielonej pomocy; 3) ksztaÅ‚towanie wÅ‚aÅ›ciwej postawy etycznej osób podejmujÄ…cych czynnoÅ›ci ratunkowe. Czas trwania szkolenia: Szkolenie powinno trwać co najmniej 63 godziny, w tym co najmniej 20 godzin zajęć teoretycznych oraz co najmniej 43 godziny zajęć praktycznych. Warunki realizacji szkolenia: 1. Podmiot uprawniony do wykonywania ratownictwa wodnego prowadzÄ…cy szkolenie zapewnia bazÄ™ dydaktycznÄ… dostosowanÄ… do liczby osób uczestniczÄ…cych w szkoleniu, w szczególnoÅ›ci: 1) sale wykÅ‚adowe lub seminaryjne wyposażone w sprzÄ™t multimedialny do prowadzenia zajęć; 2) pÅ‚ywalniÄ™ o wymiarach minimum 25 m x 10 m x 1,60 m, ze sÅ‚upkami o wysokoÅ›ci minimum 70 cm do wykonania skoku; 3) dostÄ™p do zbiornika wodnego z naturalnÄ… liniÄ… brzegowÄ…, umożliwiajÄ…cÄ… swobodny dostÄ™p do wody; 4) sprzÄ™t dla każdej grupy szkoleniowej: a) rzutkÄ™ ratunkowÄ… (worek z obciążnikiem zawierajÄ…cy 25 m liny nietonÄ…cej o Å›rednicy minimum 6 8 mm) 5 szt., b) koÅ‚a ratunkowe 3 szt., c) linÄ™ ratowniczÄ… (lina nietonÄ…ca o Å›rednicy 6 8 mm i dÅ‚ugoÅ›ci 15 m) 2 szt., d) linÄ™ asekuracyjnÄ… (lina nietonÄ…ca o dÅ‚ugoÅ›ci 80 m) z zasobnikiem 2 szt., e) bojkÄ™ ratowniczÄ… typu SP 15 szt., f) pas ratunkowy 3 szt., g) żerdz o dÅ‚ugoÅ›ci minimum 4 m 1 szt., h) manekiny do nauki holowania (fantom osoby dorosÅ‚ej koloru czerwonego w formie torsu, z pomalowanÄ… twarzÄ… na inny kolor, z krótkim odcinkiem ramienia, zawierajÄ…cy zakrÄ™cane otwory pozwalajÄ…ce napeÅ‚nić go wodÄ…) 5 szt., i) ratowniczÄ… łódz wiosÅ‚owÄ… z linkÄ… zaburtowÄ… na caÅ‚ej dÅ‚ugoÅ›ci burt, wiosÅ‚ami i z cumÄ…, o dÅ‚ugoÅ›ci do 5 m 3 szt., j) deskÄ™ ratowniczÄ… 1 szt., k) deskÄ™ ortopedycznÄ… 1 szt. 2. Osoby prowadzÄ…ce zajÄ™cia teoretyczne oraz zajÄ™cia praktyczne powinny współpracować w celu ksztaÅ‚towania umie- jÄ™tnoÅ›ci objÄ™tych programem szkolenia. 3. Podmiot uprawniony do wykonywania ratownictwa wodnego prowadzÄ…cy szkolenie opracowuje regulamin organiza- cyjny szkolenia oraz zasady i tryb naboru osób przewidzianych do szkolenia. Dziennik Ustaw 6 Poz. 747 4. Podmiot uprawniony do wykonywania ratownictwa wodnego prowadzÄ…cy szkolenie zapewnia organizacjÄ™ procesu dydaktycznego (zajÄ™cia praktyczne powinny odbywać siÄ™ w grupach liczÄ…cych nie wiÄ™cej niż 15 osób). 5. Realizacja programu szkolenia: 1) uwzglÄ™dnia aktualnÄ… wiedzÄ™ i umiejÄ™tnoÅ›ci; 2) jest dokonywana w oparciu o nowoczesne metody dydaktyczne; 3) odbywa siÄ™ na podstawie zakresu tematycznego. 6. Podmiot uprawniony do wykonywania ratownictwa wodnego prowadzÄ…cy szkolenie posiada: 1) imiennÄ… listÄ™ osób prowadzÄ…cych zajÄ™cia; 2) imiennÄ… listÄ™ uczestników szkolenia; 3) dokumentacjÄ™ zaliczania poszczególnych tematów przez uczestników szkolenia oraz dokumentacjÄ™ egzaminacyjnÄ…. II. Zakres tematyczny Liczba godzin szkolenia. Metody realizacji Lp. Zagadnienie Cele szkolenia wykÅ‚ady ćwiczenia 1 Organizacja ratownictwa W wyniku realizacji uczestnik szkolenia 4 wodnego podstawy prawne powinien posiadać wiadomoÅ›ci dotyczÄ…ce: podstaw prawnych funkcjonowania ratownictwa wodnego w Rzeczypospolitej Polskiej, organizacji ratownictwa wodnego w pozostaÅ‚ych systemach ratowniczych funkcjonujÄ…cych na terenie Rzeczypospolitej Polskiej, prawnych aspektów pracy ratownika wodnego (kodeks karny, kodeks wykroczeÅ„, kodeks cywilny, kodeks pracy). 2 Organizacja pracy W wyniku realizacji uczestnik szkolenia 7 1 ratowników powinien posiadać wiadomoÅ›ci dotyczÄ…ce: obowiÄ…zków i uprawnieÅ„ ratowników wodnych, specyfiki ratownictwa wodnego na wyznaczonych obszarach wodnych, specyfiki dziaÅ‚ania ratownika wodnego na poszczególnych obszarach wodnych (lód, cieki, powódz, miejsca bagniste), hydrologii i meteorologii, dokumentacji dziaÅ‚aÅ„ ratowniczych oraz powinien posiadać umiejÄ™tność praktycznego stosowania wiedzy w dziaÅ‚aniach ratowniczych. Dziennik Ustaw 7 Poz. 747 3 SprzÄ™t wykorzystywany W wyniku realizacji uczestnik szkolenia 3 15 w ratownictwie wodnym powinien posiadać wiedzÄ™ dotyczÄ…cÄ…: sprzÄ™tu ratowniczego i pÅ‚ywajÄ…cego wykorzystywanego w ratownictwie wodnym i jego zastosowania, podstawowych prac bosmaÅ„skich, prowadzenia akcji ratunkowych z wykorzystaniem sprzÄ™tu do ratownictwa wodnego oraz powinien posiadać umiejÄ™tność posÅ‚ugiwania siÄ™ tym sprzÄ™tem w dziaÅ‚aniach ratowniczych. 4 PÅ‚ywanie i techniki W wyniku realizacji uczestnik szkolenia 6 27 ratownictwa wodnego powinien posiadać umiejÄ™tnoÅ›ci: pÅ‚ywania stosowanego w ratownictwie wodnym, samoratownictwa, wykonania skoków ratunkowych i innych sposobów bezpiecznego wejÅ›cia do wody, pÅ‚ywania pod wodÄ… i nurkowania, holowania osoby zagrożonej, co najmniej trzema sposobami, ewakuacji z wody i na lÄ…dzie, opanowania osoby tonÄ…cej pasywnej i uÅ‚ożenia jej w pozycji do holowania, postÄ™powania z osobÄ… tonÄ…cÄ… aktywnÄ…. III. Wskazówki metodyczne: Uczestnik szkolenia powinien umieć poprawnie wykonać każdÄ… czynność, która byÅ‚a przedmiotem szkolenia. Dziennik Ustaw 8 Poz. 747 ZaÅ‚Ä…cznik nr 2 RAMOWY PROGRAM SZKOLENIA INSTRUKTORÓW I. ZaÅ‚ożenia organizacyjno-programowe Cel szkolenia: Celem ksztaÅ‚cenia jest przygotowanie osób zatrudnionych, peÅ‚niÄ…cych sÅ‚użbÄ™ lub bÄ™dÄ…cych czÅ‚onkami podmiotów uprawnionych do wykonywania ratownictwa wodnego i do prowadzenia szkoleÅ„ ratowników wodnych. Cele szczegółowe szkolenia: Absolwent szkolenia powinien umieć: 1) prowadzić wykÅ‚ady na szkoleniach dla ratowników wodnych i kandydatów na instruktorów; 2) prowadzić ćwiczenia praktyczne na szkoleniach dla ratowników wodnych. Czas trwania szkolenia: Szkolenie powinno trwać co najmniej 38 godzin, w tym co najmniej 16 godzin zajęć teoretycznych oraz co najmniej 22 godziny zajęć praktycznych. Warunki realizacji szkolenia: 1. Podmiot uprawniony do wykonywania ratownictwa wodnego prowadzÄ…cy szkolenie zapewnia bazÄ™ dydaktycznÄ… dostosowanÄ… do liczby osób uczestniczÄ…cych w szkoleniach, w szczególnoÅ›ci: 1) sale wykÅ‚adowe lub seminaryjne wyposażone w sprzÄ™t multimedialny do prowadzenia zajęć; 2) pÅ‚ywalniÄ™ o wymiarach minimum 25 m x 10 m x 1,60 m, ze sÅ‚upkami o wysokoÅ›ci minimum 70 cm do wykonania skoku; 3) dostÄ™p do zbiornika wodnego z naturalnÄ… liniÄ… brzegowÄ…, umożliwiajÄ…cÄ… swobodny dostÄ™p do wody; 4) sprzÄ™t dla każdej grupy szkoleniowej: a) rzutkÄ™ ratunkowÄ… (worek z obciążnikiem zawierajÄ…cy 25 m liny nietonÄ…cej o Å›rednicy minimum 6 8 mm) 5 szt., b) koÅ‚a ratunkowe 3 szt., c) linÄ™ ratowniczÄ… (lina nietonÄ…ca o Å›rednicy 6 8 mm i dÅ‚ugoÅ›ci 15 m) 2 szt., d) linÄ™ asekuracyjnÄ… (lina nietonÄ…ca o dÅ‚ugoÅ›ci 80 m) z zasobnikiem 2 szt., e) bojkÄ™ ratowniczÄ… typu SP 15 szt., f) pas ratunkowy 3 szt., g) żerdz o dÅ‚ugoÅ›ci minimum 4 m 1 szt., h) manekiny do nauki holowania (fantom osoby dorosÅ‚ej koloru czerwonego w formie torsu, z pomalowanÄ… twarzÄ… na inny kolor, z krótkim odcinkiem ramienia, zawierajÄ…cy zakrÄ™cane otwory pozwalajÄ…ce napeÅ‚nić go wodÄ…) 5 szt., i) ratowniczÄ… łódz wiosÅ‚owÄ… z linkÄ… zaburtowÄ… na caÅ‚ej dÅ‚ugoÅ›ci burt, wiosÅ‚ami i z cumÄ…, o dÅ‚ugoÅ›ci do 5 m 3 szt., j) deskÄ™ ratowniczÄ… 1 szt., k) deskÄ™ ortopedycznÄ… 1 szt. 2. Osoby prowadzÄ…ce zajÄ™cia teoretyczne oraz zajÄ™cia praktyczne powinny współpracować w celu ksztaÅ‚towania umie- jÄ™tnoÅ›ci objÄ™tych programem szkolenia. 3. Podmiot uprawniony do wykonywania ratownictwa wodnego prowadzÄ…cy szkolenie opracowuje regulamin organiza- cyjny szkolenia oraz zasady i tryb naboru osób przewidzianych do szkolenia. 4. Podmiot uprawniony do wykonywania ratownictwa wodnego prowadzÄ…cy szkolenie zapewnia organizacjÄ™ procesu dydaktycznego (zajÄ™cia praktyczne powinny odbywać siÄ™ w grupach liczÄ…cych nie wiÄ™cej niż 10 osób). Dziennik Ustaw 9 Poz. 747 5. Realizacja programu szkolenia: 1) uwzglÄ™dnia aktualnÄ… wiedzÄ™ i umiejÄ™tnoÅ›ci; 2) jest dokonywana w oparciu o nowoczesne metody dydaktyczne; 3) odbywa siÄ™ na podstawie zakresu tematycznego. 6. Podmiot uprawniony do wykonywania ratownictwa wodnego prowadzÄ…cy szkolenie posiada: 1) imiennÄ… listÄ™ osób prowadzÄ…cych zajÄ™cia; 2) imiennÄ… listÄ™ uczestników szkolenia; 3) dokumentacjÄ™ zaliczania poszczególnych tematów przez uczestników szkolenia oraz dokumentacjÄ™ egzaminacyjnÄ…. II. Zakres tematyczny Liczba godzin szkolenia. Metody realizacji Lp. Zagadnienie Cele szkolenia wykÅ‚ady ćwiczenia 1 Metodyka nauczania W wyniku realizacji uczestnik szkolenia 3 15 powinien posiadać wiedzÄ™ dotyczÄ…cÄ…: (z tego 10 godzin procesu nauczania i uczenia siÄ™, poÅ›wiÄ™cone niekonwencjonalnych metod prowadzenia na opracowanie zajęć, konspektów metod skutecznego porozumiewania siÄ™ szkoleÅ„ oraz z uczestnikami szkoleÅ„, przeprowadzenie nowoczesnych metod przekazu informacji, szkolenia wedÅ‚ug metodyki prowadzenia zajęć z zakresu opracowanego ratownictwa wodnego, konspektu) oceniania i egzaminowania oraz umiejÄ™tnoÅ›ci nauczania ratownictwa wodnego. 2 Organizacja ratownictwa W wyniku realizacji uczestnik szkolenia 3 wodnego podstawy prawne powinien posiadać wiadomoÅ›ci dotyczÄ…ce: podstaw prawnych funkcjonowania ratownictwa wodnego w Rzeczypospolitej Polskiej, organizacji ratownictwa wodnego w pozostaÅ‚ych systemach ratowniczych funkcjonujÄ…cych na terenie Rzeczypospolitej Polskiej oraz powinien posiadać umiejÄ™tność praktycznego stosowania wiedzy w dziaÅ‚aniach ratowniczych. 3 Organizacja pracy W wyniku realizacji uczestnik szkolenia 3 ratowników powinien posiadać wiadomoÅ›ci dotyczÄ…ce: obowiÄ…zków i uprawnieÅ„ ratowników wodnych, specyfiki ratownictwa wodnego na poszczególnych obszarach wodnych, zasad dokumentacji dziaÅ‚aÅ„ ratowniczych. Dziennik Ustaw 10 Poz. 747 4 SprzÄ™t wykorzystywany W wyniku realizacji uczestnik szkolenia 2 2 w ratownictwie wodnym powinien posiadać wiadomoÅ›ci dotyczÄ…ce: sprzÄ™tu wykorzystywanego w ratownictwie wodnym i jego zastosowania, podstawowych prac bosmaÅ„skich, prowadzenia akcji ratunkowych z wykorzystaniem sprzÄ™tu do ratownictwa wodnego oraz powinien posiadać umiejÄ™tność jego zastosowania w ratownictwie wodnym oraz umiejÄ™tność przekazania wiedzy na temat sprzÄ™tu wykorzystywanego w ratownictwie wodnym i jego stosowaniu. 5 PÅ‚ywanie i techniki W wyniku realizacji uczestnik szkolenia 5 5 ratownictwa wodnego powinien posiadać umiejÄ™tnoÅ›ci nauczania: pÅ‚ywania stylowego i sposobów pÅ‚ywania stosowanego w ratownictwie wodnym, samoratownictwa, skoków ratunkowych i innych sposobów bezpiecznego wejÅ›cia do wody, nurkowania, sposobów holowania osoby zagrożonej, ewakuacji z wody i na lÄ…dzie, postÄ™powania z osobÄ… tonÄ…cÄ… aktywnÄ…, opanowania osoby tonÄ…cej pasywnej i uÅ‚ożenia jej w pozycji do holowania, wykrywania bÅ‚Ä™dów i sposobów ich korygowania. III. Wskazówki metodyczne: Uczestnik szkolenia powinien umieć poprawnie wykonać każdÄ… czynność, która byÅ‚a przedmiotem szkolenia. Dziennik Ustaw 11 Poz. 747 ZaÅ‚Ä…cznik nr 3 ZaÅ‚Ä…cznik nr 3 WZÓR ........................................................................ (pieczęć podmiotu uprawnionego do wykonywania ratownictwa wodnego prowadzÄ…cego szkolenie) Nr ................../.................r. (numer zaÅ›wiadczenia) .............................. (miejscowość, data) ZAÅšWIADCZENIE o ukoÅ„czeniu szkolenia ratowników wodnych ZaÅ›wiadcza siÄ™, że: Pani/Pan ....................................................................................................................................... (imiÄ™ i nazwisko, numer PESEL, o ile zostaÅ‚ nadany*) uczestniczyÅ‚a/uczestniczyÅ‚ w organizowanym przez ....................................................................................................................................................... (nazwa i siedziba podmiotu uprawnionego do wykonywania ratownictwa wodnego prowadzÄ…cego szkolenie) w dniach: od ................................ do ...................................... (dzieÅ„/miesiÄ…c/rok) (dzieÅ„/miesiÄ…c/rok) szkoleniu ratowników wodnych i zÅ‚ożyÅ‚a/zÅ‚ożyÅ‚ egzamin z wynikiem pozytywnym na podstawie przepisów rozporzÄ…dzenia Ministra Spraw WewnÄ™trznych z dnia 21 czerwca 2012 r. w sprawie szkoleÅ„ w ratownictwie wodnym (Dz. U. poz. 747). ......................................................................... ..................................................................... (pieczęć imienna i podpis kierownika podmiotu (podpisy czÅ‚onków komisji egzaminacyjnej) uprawnionego do wykonywania ratownictwa wodnego prowadzÄ…cego szkolenie) * W razie braku numeru PESEL należy wpisać datÄ™ urodzenia. Strona przednia Dziennik Ustaw 12 Poz. 747 Zakres tematyczny Lp. Zagadnienia Zakres posiadanej wiedzy i umiejÄ™tnoÅ›ci praktycznych 1 Organizacja ratownictwa Uczestnik szkolenia powinien posiadać wiadomoÅ›ci wodnego podstawy prawne dotyczÄ…ce: -ð podstaw prawnych funkcjonowania ratownictwa wodnego w Rzeczypospolitej Polskiej, -ð organizacji ratownictwa wodnego w pozostaÅ‚ych systemach ratowniczych funkcjonujÄ…cych na terenie Rzeczypospolitej Polskiej, -ð prawnych aspektów pracy ratownika wodnego. 2 Organizacja pracy ratowników Uczestnik szkolenia powinien posiadać wiadomoÅ›ci dotyczÄ…ce: -ð obowiÄ…zków i uprawnieÅ„ ratowników wodnych, -ð specyfiki ratownictwa wodnego na wyznaczonych obszarach wodnych, -ð specyfiki dziaÅ‚ania ratownika wodnego na poszczególnych obszarach wodnych, -ð hydrologii i meteorologii, -ð dokumentacji dziaÅ‚aÅ„ ratowniczych oraz powinien posiadać umiejÄ™tność praktycznego stosowania wiedzy w dziaÅ‚aniach ratowniczych. 3 SprzÄ™t wykorzystywany Uczestnik szkolenia powinien posiadać wiedzÄ™ w ratownictwie wodnym dotyczÄ…cÄ…: -ð sprzÄ™tu wykorzystywanego w ratownictwie wodnym i jego zastosowania, -ð prowadzenia akcji ratunkowych z wykorzystaniem sprzÄ™tu do ratownictwa wodnego, -ð podstawowych prac bosmaÅ„skich oraz powinien posiadać umiejÄ™tność posÅ‚ugiwania siÄ™ tym sprzÄ™tem w dziaÅ‚aniach ratowniczych. 4 PÅ‚ywanie i techniki ratownictwa Uczestnik szkolenia powinien posiadać umiejÄ™tnoÅ›ci: wodnego -ð pÅ‚ywania stosowanego w ratownictwie wodnym, -ð samoratownictwa, -ð wykonania skoków ratunkowych i innych sposobów bezpiecznego wejÅ›cia do wody, -ð pÅ‚ywania pod wodÄ… i nurkowania, -ð holowania osoby zagrożonej, co najmniej trzema sposobami, -ð ewakuacji z wody i na lÄ…dzie, -ð opanowania osoby tonÄ…cej pasywnej i uÅ‚ożenia jej w pozycji do holowania, -ð postÄ™powania z osobÄ… tonÄ…cÄ… aktywnÄ…. Strona odwrotna Dziennik Ustaw 13 Poz. 747 ZaÅ‚Ä…cznik nr 4 ZaÅ‚Ä…cznik nr 4 WZÓR ........................................................................ (pieczęć podmiotu uprawnionego do wykonywania ratownictwa wodnego prowadzÄ…cego szkolenie) Nr ................../.................r. (numer zaÅ›wiadczenia) ............................. (miejscowość, data) ZAÅšWIADCZENIE o ukoÅ„czeniu szkolenia instruktorów ZaÅ›wiadcza siÄ™, że: Pani/Pan ....................................................................................................................................... (imiÄ™ i nazwisko, numer PESEL, o ile zostaÅ‚ nadany*) uczestniczyÅ‚a/uczestniczyÅ‚ w organizowanym przez ....................................................................................................................................................... (nazwa i siedziba podmiotu uprawnionego do wykonywania ratownictwa wodnego prowadzÄ…cego szkolenie) w dniach: od ............................... do ........................................ (dzieÅ„/miesiÄ…c/rok) (dzieÅ„/miesiÄ…c/rok) szkoleniu instruktorów i zÅ‚ożyÅ‚a/zÅ‚ożyÅ‚ egzamin z wynikiem pozytywnym na podstawie przepisów rozporzÄ…dzenia Ministra Spraw WewnÄ™trznych z dnia 21 czerwca 2012 r. w sprawie szkoleÅ„ w ratownictwie wodnym (Dz. U. poz. 747). ......................................................................... ..................................................................... (pieczęć imienna i podpis kierownika podmiotu (podpisy czÅ‚onków komisji egzaminacyjnej) uprawnionego do wykonywania ratownictwa wodnego prowadzÄ…cego szkolenie) * W razie braku numeru PESEL należy wpisać datÄ™ urodzenia. Strona przednia Dziennik Ustaw 14 Poz. 747 Zakres tematyczny Lp. Zagadnienia Zakres posiadanej wiedzy i umiejÄ™tnoÅ›ci praktycznych 1 Metodyka nauczania Uczestnik szkolenia powinien posiadać wiedzÄ™ dotyczÄ…cÄ…: -ð procesu nauczania i uczenia siÄ™, -ð niekonwencjonalnych metod prowadzenia zajęć, -ð metod skutecznego porozumiewania siÄ™ z uczestnikami szkoleÅ„, -ð nowoczesnych metod przekazu informacji, -ð metodyki prowadzenia zajęć z zakresu ratownictwa wodnego, -ð oceniania i egzaminowania oraz umiejÄ™tnoÅ›ci nauczania ratownictwa wodnego. 2 Organizacja ratownictwa Uczestnik szkolenia powinien posiadać wiadomoÅ›ci dotyczÄ…ce: wodnego podstawy prawne -ð podstaw prawnych funkcjonowania ratownictwa wodnego w Rzeczypospolitej Polskiej, -ð organizacji ratownictwa wodnego w pozostaÅ‚ych systemach ratowniczych funkcjonujÄ…cych na terenie Rzeczypospolitej Polskiej oraz powinien posiadać umiejÄ™tność praktycznego stosowania wiedzy w dziaÅ‚aniach ratowniczych. 3 Organizacja pracy ratowników Uczestnik szkolenia powinien posiadać wiadomoÅ›ci dotyczÄ…ce: -ð obowiÄ…zków i uprawnieÅ„ ratowników wodnych, -ð specyfiki ratownictwa wodnego na poszczególnych obszarach wodnych, -ð zasad dokumentacji dziaÅ‚aÅ„ ratowniczych. 4 SprzÄ™t wykorzystywany Uczestnik szkolenia powinien posiadać wiadomoÅ›ci dotyczÄ…ce: w ratownictwie wodnym -ð sprzÄ™tu wykorzystywanego w ratownictwie wodnym i jego zastosowania, -ð podstawowych prac bosmaÅ„skich, -ð prowadzenia akcji ratunkowych z wykorzystaniem sprzÄ™tu do ratownictwa wodnego oraz powinien posiadać umiejÄ™tność jego zastosowania w ratownictwie wodnym oraz umiejÄ™tność przekazania wiedzy na temat sprzÄ™tu wykorzystywanego w ratownictwie wodnym i jego stosowaniu. 5 PÅ‚ywanie i techniki Uczestnik szkolenia powinien posiadać umiejÄ™tnoÅ›ci nauczania: ratownictwa wodnego -ð pÅ‚ywania stylowego i sposobów pÅ‚ywania stosowanego w ratownictwie wodnym, -ð samoratownictwa, -ð skoków ratunkowych i innych sposobów bezpiecznego wejÅ›cia do wody, -ð nurkowania, -ð sposobów holowania osoby zagrożonej, -ð ewakuacji z wody i na lÄ…dzie, -ð postÄ™powania z osobÄ… tonÄ…cÄ… aktywnÄ…, -ð opanowania osoby tonÄ…cej pasywnej i uÅ‚ożenia jej w pozycji do holowania, -ð wykrywania bÅ‚Ä™dów i sposobów ich korygowania. Strona odwrotna Dziennik Ustaw 15 Poz. 747 ZaÅ‚Ä…cznik nr 5 RAMOWY PROGRAM SZKOLENIA PSÓW RATOWNICZYCH WRAZ Z PRZEWODNIKAMI I. ZaÅ‚ożenia organizacyjno-programowe Cel szkolenia: Celem ksztaÅ‚cenia jest wyszkolenie zespołów ratowniczych: pies ratownik i przewodnik do podejmowania dziaÅ‚aÅ„ ra- towniczych w zakresie ratownictwa wodnego. Czas trwania szkolenia: Szkolenie psa ratowniczego wraz z przewodnikiem przebiega wedÅ‚ug czterech etapów, o których mowa w części II pkt 1; dÅ‚ugość szkolenia jest zależna od indywidualnych cech psa. Warunki realizacji szkolenia: 1. Podmiot uprawniony do wykonywania ratownictwa wodnego prowadzÄ…cy szkolenie zapewnia bazÄ™ dydaktycznÄ…, w szczególnoÅ›ci: 1) pÅ‚aski teren o minimalnych wymiarach 20 m x 30 m, na którym urzÄ…dzono tor przeszkód, w którego skÅ‚ad wchodzÄ…: a) kÅ‚adka ruchoma (okoÅ‚o 3 m dÅ‚ugoÅ›ci, 40 cm szerokoÅ›ci i 4 cm gruboÅ›ci), której oba koÅ„ce sÄ… oparte na rurach lub na beczkach lub wiszÄ… na Å‚aÅ„cuchach, b) kÅ‚adka pochyÅ‚a o nachyleniu okoÅ‚o 30°, z przybitymi poprzecznymi listwami, c) przeszkoda do przeskoczenia, o wysokoÅ›ci równej wysokoÅ›ci psa w kÅ‚Ä™bie; 2) dostÄ™p do zbiornika wodnego z naturalnÄ… liniÄ… brzegowÄ…, umożliwiajÄ…cÄ… swobodny dostÄ™p do wody z brzegu; 3) dostÄ™p do przeszkody wodnej o szerokoÅ›ci minimum 3 m z możliwoÅ›ciÄ… zainstalowania na wysokoÅ›ci minimum 1 m nad tÄ… przeszkodÄ… kÅ‚adki o szerokoÅ›ci 40 cm i gruboÅ›ci 4 cm. 2. Podmiot uprawniony do wykonywania ratownictwa wodnego prowadzÄ…cy szkolenie opracowuje regulamin organiza- cyjny szkolenia oraz zasady i tryb doboru psów. 3. Podmiot uprawniony do wykonywania ratownictwa wodnego prowadzÄ…cy szkolenie posiada: 1) listÄ™ uczestników szkolenia; 2) dokumentacjÄ™ zaliczania poszczególnych etapów przez uczestników szkolenia oraz dokumentacjÄ™ egzaminacyjnÄ…. II. Plan nauczania 1) psów ratowniczych Etap Zakres szkolenia Pierwszy Poddanie psa socjalizacji Å›rodowiskowej oraz szkolenie w zakresie podstaw posÅ‚uszeÅ„stwa. Przed przystÄ…pieniem do drugiego etapu nastÄ™puje ocena mentalnoÅ›ci i przydatnoÅ›ci psa do dalszego szkolenia. W przypadku oceny negatywnej może ona być powtórzona po upÅ‚ywie od 3 do 4 miesiÄ™cy, a w przypadku uzasadnionym stanem zdrowotnym psa powtórzona nie pózniej niż po upÅ‚ywie 12 miesiÄ™cy od dnia uzyskania oceny negatywnej. Powtórna ocena negatywna jest ocenÄ… ostatecznÄ…, eliminujÄ…cÄ… psa z dalszego szkolenia, co skutkuje wycofaniem psa z ratownictwa. Drugi Szkolenie w zakresie posÅ‚uszeÅ„stwa użytkowego i współpracy z przewodnikiem. Trzeci Szkolenie z zakresu technik ratownictwa wodnego. Czwarty Szkolenie doskonalÄ…ce z zakresu technik ratownictwa wodnego. Dziennik Ustaw 16 Poz. 747 2) przewodników psów ratowniczych Lp. Zakres szkolenia 1 Podstawy wiedzy z zakresu kynologii o naturze psa. 2 Organizacja i technika akcji ratowniczych prowadzonych przez zespoÅ‚y: pies ratowniczy z przewodnikiem.