Realizacja projektów studenckich ( koncepcja kształcenia pedagogicznego)
W opracowanej koncepcji kształcenia pedagogicznego następuje ścisła korelacja kształcenia przyszłych
nauczycieli z programem praktyk studenckich.
Chcemy, by studenci, na praktykach byli włączani w \
ycie szkoły i mogli zbierać własne
doświadczenia, obserwacje i przemyślenia.
Chcemy tak\
e , by uczyli się badać rzeczywistość szkolną, dostrzegając zło\
oność i rozmaite
uwarunkowania pełnienia roli nauczyciela, wypróbowując poznane w teorii koncepcje działania, ale i
wytwarzając własne rozwiązania napotykanych, nieprzewidywalnych przecie\
problemów.
Realizacji tak zało\
onych celów słu\
y m.in. realizacja projektów studenckich
Proponujemy następujące tematy projektów:
I Autorytet nauczyciela
II Start zawodowy nauczyciela
III Nauczyciel  wychowawcą
IV Szkolne gry uczniów  jak je rozpoznawać i jak sobie z nimi radzić (w oparciu o analizę transakcyjną)
V Przemoc w szkole
VI Profilaktyka w szkole
VII Integracja klasy szkolnej
VIII Kierowanie zespołem klasowym
IX Dziecko zdolne w szkole
X Relacje nauczyciel  rodzic w szkole
Dodatkowe tematy projektów do wyboru
1. Samoocena ucznia i nauczyciela
2. Ró\
nice indywidualne w zakresie stylów uczenia się
3. Subkultury młodzie\
owe
4.Współczesna szkoła
5. Szkoły alternatywne
6. Samorozwój nauczyciela w szkole
7. Szkoła jako organizacja ucząca się
8. Wypalenie zawodowe nauczycieli. Grupy wsparcia 1
Są to większości projekty badawcze  ich celem jest zebranie i usystematyzowanie informacji
dotyczących wybranych obszarów pracy szkoły i nauczyciela .
Bardzo wa\
ne jest, by student w trakcie realizacji projektów przyjmował postawę rozumiejącego,
wyjaśniającego ( a nie krytykującego, oceniającego ) badacza literatury i rzeczywistości szkolnej.
Tak\
e w stosunku do siebie zachęcamy studenta do pogłębiania samoświadomości  pytań o sens
podejmowanych działań, le\
ące u z
ródeł jego postępowania wartości, przekonania.
Przewidujemy III etapy pracy nad projektem:
I etap realizacji projektu - zajęcia konwersatoryjno-warsztatowe
II etap realizacji projektu  praktyki pedagogiczne
Prezentacja projektu  na zajęciach po praktykach pedagogicznych
1
Student mo\
e zaproponować tak\
e własny temat projektu i realizować go, po uzyskaniu akceptacji osoby
prowadzącej zajęcia z Pedagogiki.
1
Projekt I Autorytet nauczyciela
Harmonogram pracy nad projektem:
I etap realizacji projektu - zajęcia konwersatoryjno-warsztatowe
II etap realizacji projektu  praktyki pedagogiczne
Prezentacja projektu  na zajęciach po praktykach pedagogicznych
I etap realizacji projektu - zajęcia konwersatoryjno-warsztatowe
Projekt I Autorytet nauczyciela
Cele:
- określenie osobistych przekonań, będących podstawą budowania autorytetu w szkole
- poznanie konstruktywnych sposobów budowania autorytetu, opartych na osobistych kompetencjach
Literatura:
E. Maksymowska, Z. Sobolewska, M. Werwicka, Wychowywać ucząc, Pakiet edukacyjny, str. 75- 82, Wyd.
CODN, Warszawa 2006.
II etap realizacji projektu  praktyki pedagogiczne
1. Cele: student zna:
- zna ró\
ne sposoby pełnienia roli autorytetu przez nauczyciela w relacji z klasą /uczniem i potrafi je
przeanalizować w aspekcie potrzeb rozwojowych ucznia
2. Tematy szczegółowe
" Rodzaje autorytetu
" Sposoby budowania autorytetu
" Autorytet a potrzeby rozwojowe ucznia
3. Zadania: student powinien:
- zaobserwować i opisać sposoby pełnienia roli autorytetu przez nauczyciela w relacji z klasą /uczniem oraz
podjąć próbę ich analizy w aspekcie potrzeb rozwojowych ucznia
- przeprowadzić rozmowę z opiekunem praktyk na temat roli autorytetu w codziennym \
yciu uczniów oraz
sposobu pełnienia przez nauczyciela roli autorytetu
-dokonać autodiagnozy sposobu budowania własnego autorytetu w relacji z uczniami
4. Proponowane metody i formy pracy: wywiad, obserwacja, autodiagnoza
5. Termin realizacji: praktyki ciągłe
6. Osoby odpowiedzialne:
7. Forma i termin prezentacji:
Projekt II Start zawodowy nauczyciela
Harmonogram pracy nad projektem:
I etap realizacji projektu - zajęcia konwersatoryjno-warsztatowe
II etap realizacji projektu  praktyki pedagogiczne
Prezentacja projektu  na zajęciach po praktykach pedagogicznych
I etap realizacji projektu - zajęcia konwersatoryjno-warsztatowe
Cele:
- korekta niekorzystnych zachowań, uwarunkowanych stereotypami w pełnieniu roli nauczyciela
Literatura:
E. Maksymowska, Z. Sobolewska, M. Werwicka, Wychowywać ucząc, Pakiet edukacyjny, str. 75- 82, Wyd.
CODN, Warszawa 2006
II etap realizacji projektu  praktyki pedagogiczne
1. Cele: student potrafi:
- zinterpretować zachowania uczniów podczas pierwszej lekcji,
- określić i opisać własny styl autoprezentacji i nawiązania kontaktu podczas pierwszego spotkania z
uczniami
2
- ocenić związane z własnym startem zawodowym sukcesy oraz trudności i sposoby ich rozwiązywania
(ew. zapobiegania)
- dokonać analizy przyczyn napotkanych trudności i przedstawić ró\
ne mo\
liwości rozwiązywania
zarysowanych problemów (aspekt prewencyjny i interwencyjny)
2. Tematy szczegółowe
a) Pierwsza lekcja w klasie  autoprezentacja
b) Nawiązanie kontaktu z uczniami i ustalenie zasad współpracy
c) Sukcesy i trudności  reakcje nauczyciela
3. Zadania: student powinien:
a) szczegółowo opisać przebieg pierwszej swojej lekcji w danej klasie w tym:
- opisać cechy autoprezentacji (wizerunek, nawiązanie kontaktu z uczniami, ustalenie zasad współpracy itp.)
- zaznaczyć w scenariuszu zajęć momenty zakłócające przebieg lekcji i sposób reakcji praktykanta
- dokonać analizy przyczyn napotkanych trudności i przedstawić ró\
ne mo\
liwości rozwiązywania
zarysowanych problemów (aspekt prewencyjny i interwencyjny)
- opisać i ocenić własny styl autoprezentacji
- opisać i ocenić związane z własnym startem zawodowym sukcesy oraz trudności i sposoby ich rozwiązywania
b) przeprowadzić i zapisać rozmowę z nauczycielami (przynajmniej dwoma) na temat dobrego startu
zawodowego
4. Proponowane metody i formy pracy:
- obserwacja i zapis (ew. zapis video)
5. Termin realizacji: praktyki ciągłe
6. Osoby odpowiedzialne:
7. Forma i termin prezentacji:
8. Kryteria oceny:
spełnienie wszystkich wymogów instrukcji............................l - 10 pkt.
oryginalność (liczba własnych pomysłów).............................l - 10 pkt.
ciekawy sposób prezentacji.................................................. l  10 pkt.
Moja adaptacja:
- w środowisku szkolnym czuję się:
o pewnie i spokojnie
o zagubiona(y)
o pozostawiona(y) sam sobie
o niepewnie
o podekscytowana(y)
o inaczej................
- od innych ludzi (nauczycieli) przewa\
nie doznaję:
o wsparcia
o niechęci
o akceptacji
o obojętności
o pomocy
o inne.....
- do moich sposobów radzenia sobie w nowej sytuacji nale\
y:
o zadawanie pytań o sprawy, których nie znam, nie rozumiem lub mam wątpliwości
o nie zadaję pytań nawet jeśli czegoś nie wiem lub nie rozumiem  wolę sprawdzić to potem
samodzielnie lub poczekać na rozwój wypadków
o uśmiecham się do innych
o uśmiecham się tylko do tych, którzy dobrze mnie traktują
o nie ma powodu, by uśmiechać się do obcych ludzi w słu\
bowej relacji
o wycofuję się z kontaktów
o sam(a) inicjuję kontakty
o czekam, a\
ktoś zrobi pierwszy krok, by nawiązać relację
o interesują mnie ró\
ne działania szkoły
3
o interesują mnie tylko w te działania szkoły, które dotyczą mnie bezpośrednio i w których moja
aktywność jest wymagana
o inne..................
Samoobserwacja z prowadzonej lekcji:
o radzenie sobie ze stresem i napięciem
najbardziej stresowało mnie........
najtrudniej było poradzić sobie z napięciem, gdy....
stres zupełnie mnie obezwładnił
zauwa\
yłam(em), \
e:
" a. Są sytuacje, w których coraz lepiej panuję nad stresem
" b. Rzadko zdarza mi się panować nad stresem
" c. Potrafię radzić sobie ze stresem w większości sytuacji
" d. Stres mnie mobilizuje i potrafię działać sprawnie i konstruktywnie
" e. Nie odczuwam silnego napięcia, gdy prowadzę lekcje
o kontakt z klasą
skupiałam(em) się głównie na realizacji scenariusza lekcji, a nie na nawiązywaniu
kontaktu z grupą
miałam(em) wra\
enie, \
e wraz z upływem czasu, mam coraz lepszy kontakt z grupą:
" przesłanki...............................
miałam(em) wra\
enie, \
e wraz z upływem czasu, mój kontakt z grupą był coraz
trudniejszy:
" przesłanki..................................
co zrobiłam(em), by nawiązywać kontakt z grupą........................
jakie moje zachowania mogły wpłynąć na pogorszenie się kontaktu z
grupą..................................
o dyscyplina
od początku lekcji dobrze radziła(em) sobie z utrzymaniem porządku w klasie
od początku lekcji nie radziłam(em) sobie z utrzymaniem porządku w klasie
Wraz z upływem czasu, coraz lepiej radziłam(em) sobie z porządkiem w klasie
Moje zachowania, które wpłynęły (lub które mogły wpłynąć) na poprawę dyscypliny
w klasie ...........
Moje zachowania, które wpłynęły (lub które mogły wpłynąć) na pogorszenie się
zachowania uczniów...............
o wzbudzanie zainteresowania
mimo starań, nie udało mi się wzbudzić zainteresowania uczniów
po wielu próbach, zdołałam(em) zainteresować lekcją kilku uczniów
grupka uczniów wykazywała stałe zainteresowanie lekcją
większość lub wszyscy uczniowie chętnie brali aktywny udział w lekcji
moje działania, które wspierały wzbudzanie zainteresowania uczniów, to:..........
moje działania, które mogły osłabiać wzbudzanie zainteresowania uczniów, to:..........
moim zdaniem wpływ na poziom zainteresowania (lub jego braku) wśród uczniów
miały takie czynniki jak:..................
o radzenie sobie w sytuacjach trudnych
w trakcie prowadzenia lekcji nie pojawiła się sytuacja, którą uznałabym(łbym) za
trudną
sytuacja, która się pojawiła zupełnie mnie zaskoczyła i nie potrafiłam(em) sobie
poradzić
" sądzę, \
e nie poradziłam(em) sobie z tą stuacją, Poniewa\
:.............
szukałam(em) sposobu rozwiązania trudnej sytuacji, ale nie jestem zadowolona(ny) z
efektu
" sądzę, \
e brak sukcesu wynikać mo\
e z:...............
jestem zadowolona(ny) ze sposobu poradzenia sobie w trudnej sytuacji
" sądzę, \
e udało mi się sprostać tej sytuacji, poniewa\
:....................
o realizacja treści merytorycznych
Cele
" potrafiłem zrealizować większość zało\
onych celów
" zrezygnowałem z wcześniej zało\
onych celów, poniewa\
:...............
4
" nie udało mi się realizować zamierzonych celów, poniewa\
..........
Metody
" trafnie dobierałam(em) metody do potrzeb grupy i realizowanych celów
" wprowadziłam(em) metodę, która zupełnie się nie sprawdziła. Sądzę, \
e
wynikało to z:........................
Czas
" potrafiłam(em) skutecznie kontrolować czas
" zrealizowałem materiał zbyt wcześnie
" nie zdą\
yłam(em) zrealizować całego zaplanowanego materiału
Uwagi do realizacji projektu: Cenne przy realizacji tego projektu byłoby dodatkowo zaobserwowanie startu
zawodowego wybranego nauczyciela i omówienie go wg punktu 3a)
5
Projekt III Nauczyciel - wychowawcą
Harmonogram pracy nad projektem:
I etap realizacji projektu - zajęcia konwersatoryjno-warsztatowe
II etap realizacji projektu  praktyki pedagogiczne
Prezentacja projektu  na zajęciach po praktykach pedagogicznych
I etap realizacji projektu - zajęcia konwersatoryjno-warsztatowe
Cele: student potrafi konstruować sytuacje wychowawcze, sprzyjające rozwojowi uczniów (wykorzystując
ró\
ne typy metod i ingerencji wychowawczych)
Literatura:
E. Maksymowska, Z. Sobolewska, M. Werwicka, Wychowywać ucząc, Pakiet edukacyjny, str. 68-71, Wyd.
CODN, Warszawa 2006
II etap realizacji projektu  praktyki pedagogiczne
1. Cele: student potrafi:
- opisać formy działalności zapobiegawczej i wychowawczej w szkole
- opisać formy udzielania pomocy psychologiczno  pedagogicznej w szkole
2. Tematy szczegółowe
Projektowanie pracy wychowawczej z klasą (planowanie, organizacja i ocena przebiegu lekcji
wychowawczych).
Pomoc psychologiczno  pedagogiczna w szkole
3. Zadania: studenci powinni:
Zapoznać się szczegółowo z programem wychowawczym szkoły
- przygotować i przeprowadzić ankietę wśród uczniów i wychowawców , dotycząca przebiegu lekcji
wychowawczych
- przeprowadzić lekcję wychowawczą w klasie
4. Proponowane metody i formy pracy: aktywizujące metody i formy pracy z uczniami, wywiady
5. Termin realizacji: praktyki ciągłe
6. Osoby odpowiedzialne:
7. Forma i termin prezentacji:
8. Kryteria oceny:
spełnienie wszystkich wymogów instrukcji............................l - 10 pkt.
oryginalność (liczba własnych pomysłów).............................l - 10 pkt.
ciekawy sposób prezentacji.................................................. l  10 pkt.
Lekcja wychowawcza:
- istnieje program lekcji wychowawczych na cały rok (semestr) TAK NIE
- mogłam się z nim zapoznać TAK NIE
- został stworzony przez nauczyciela
- został zaproponowany przez uczniów
- został zaproponowany przez nauczyciela i zmodyfikowany przez uczniów
- inaczej.....................................
- podejmowane tematy są realizowane przez nauczyciela
" w formie wykładu
" pogadanki
" warsztatu
" inaczej.......................
- podejmowane tematy są realizowane przez uczniów
" w formie referatów
" dyskusji
" warsztatów
" inaczej.............
6
- lekcja wychowawcza słu\
y załatwianiu spraw organizacyjnych i porządkowych
" w 100 %
" w 70 %
" w 50 %
" w 30 %
" inaczej.........
- uczniowie zaanga\
owani są w tematy poruszane podczas lekcji wychowawczej
" w większości
" połowicznie
" nieliczni
" wcale nie wykazują zainteresowania tematem zajęć
Przygotowanie spotkania z klasą
Przedstawiony poni\
ej schemat mo\
e pomóc przygotować spotkanie z klasą.
1. Jakim tematem/sprawą chcę się zająć?
2. Jakie cele chcę zrealizować?
a)
b)
c)
3. Czy wiem, w jaki sposób rozpocznę zajęcia - nawiązanie do poprzedniego spotkania, rundka dotycząca
bie\
ących spraw, inne?
4. Czy wiem, jak wprowadzić klasę w planowany temat zajęć?
5. Jakie ćwiczenia/zadania i w jakiej kolejności planuję proponować klasie? Czy na pewno dobrze wiem o
co w nich chodzi, mam opracowaną instrukcję wprowadzającą do tego ćwiczenia?
6. Jak zamierzam omówić kolejne ćwiczenia? Co uwa\
am za najwa\
niejsze?
7. W jaki sposób zakończę spotkanie, by umo\
liwić uczestnikom podsumowanie swoich doświadczeń,
podzielenie się myślami i uczuciami związanymi z udziałem w spotkaniu.
8. Co warto przekazać grupie na zakończenie zajęć?
9. Jakie materiały pomocnicze mogą być mi potrzebne do przeprowadzenia zajęć (plansze, bloki, farby,
flamastry, piłka, poduszki, gazety, klej, materiały edukacyjne, ankiety, komiksy, inne) i czy mam je
przygotowane?
10. Jakie trudności mogą się pojawić? Co mogę wtedy zrobić?
Wskazówki do planowania lekcji wychowawczej
I .Informacje wstępne: data, , liczba uczniów, czas trwania zajęć
2.. Ogólny cel
3. Cel szczegółowy
4. Temat
5. Zamierzona struktura zajęć, czyli jak czas będzie spo\
ytkowany. Mo\
e być to opisane na ró\
ne sposoby, w
zale\
ności od tego, jakie prace będą podejmowane. Powinny się tu znalez
ć:
(a) Praca nauczyciela: na przykład pokazywanie czegoś, pytanie, prezentacja filmu lub zdjęć, indywidualna
praca z uczniami - tłumaczenie; jeśli to mo\
liwe - ukazanie, jakiego rodzaju pomoc będzie na pewno konieczna.
(b) Praca uczniów na przykład ich udział w planowaniu i realizacji pracy: dyskusja, wykonywanie ćwiczeń,
wypełnianie kwestionariuszy, praca indywidualna lub grupowa.
(c) O ile to mo\
liwe, kolejność, w jakiej prace mają być wykonywane - dołączony diagram mógłby ukazać, co
planuje się przedstawić na tablicy, jaki ma być rodzaj i charakter innych pomocy wizualnych. próbki ćwiczeń,
zadania itp.
6. Materiały i wyposa\
enie: (a) wymagane przez nauczyciela, (b) wymagane przez uczniów
7
Komentarze i oceny (do wypełnienia jak najszybciej po zakończeniu zajęć):
(a) W jakim stopniu praca przebiegła zgodnie z planem.
(b) Szczególnie dobre aspekty pracy: sprawy, wobec których uczniowie wykazywali niezwykłe zainteresowanie,
wyjątkowo dobra współpraca, szczególnie po\
yteczne materiały nauczania lub pomoce naukowe
(c) Szczególnie złe aspekty pracy: sprawy, wobec których uczniowie wykazywali bardzo małe zainteresowanie,
niewłaściwe zachowanie, nie nadające się materiały lub pomoce naukowe, nieprzewidziane trudności
(d) Ocena całej sytuacji, sugestie dla przyszłej pracy, zalety, które nale\
y kontynuować, braki, które nale\
y
usunąć, po\
ądane modyfikacje w pierwotnym programie.
(materiały zostały oprac. na podst. E. Perrot, Efektywne nauczanie. Praktyczny przewodnik doskonalenia
nauczania, str. 15-17, WSiP, Warszawa 1995)
Uwaga: Podczas realizacji projektu Nauczyciel - Wychowawcą student zobowiązany jest podczas praktyk do
podjęcia określonych działań na terenie szkoły tj. zaplanowania i przeprowadzenia zajęć z uczniami (lekcja
wychowawcza). Na zajęciach z pedagogiki musi przygotować siebie i grupę do podjęcia takich działań.
8
Projekt IV Szkolne gry uczniów  jak je rozpoznawać i jak sobie z nimi radzić (w oparciu o analizę
transakcyjną)
Harmonogram pracy nad projektem:
I etap realizacji projektu - zajęcia konwersatoryjno-warsztatowe
II etap realizacji projektu  praktyki pedagogiczne
Prezentacja projektu  na zajęciach po praktykach pedagogicznych
I etap realizacji projektu - zajęcia konwersatoryjno-warsztatowe
Cele: student
Potrafi:
- wymienić rodzaje gier szkolnych,
- rozpoznać przyczyny podejmowania gier
- konstruktywnie reagować na próby podejmowania gier szkolnych przez uczniów
Literatura:
śmijewski J., Jak sobie radzić ze szkodliwymi grami szkolnymi, w: Poradnik wychowawcy, Wyd. Raabe,
Warszawa 2000,
Jagieła J., Gry psychologiczne w szkole, Oficyna Wydawnicza Nauczycieli, Kielce 2004, str. 145-168, 173-
190
II etap realizacji projektu  praktyki pedagogiczne
1. Cele: student:
- zna rodzaje gier szkolnych
- potrafi rozpoznać je w praktyce
- zna sposoby reagowania na podejmowane gry
2. Tematy szczegółowe
gry szkolne
3. Zadania: studenci powinni:
przeprowadzić rozmowy z psychologiem, pedagogiem szkolnym, wychowawcą klasy na temat
występowania gier szkolnych, ich rodzaju, konstruktywnych sposobów reagowania
obserwować prezentowane przez uczniów gry szkolne
podjąć próbę nazwania obserwowanych gier
opracować w formie pisemnej konstruktywne sposoby reagowania na obserwowane gry
4. Proponowane metody i formy pracy:
metody:
obserwacja
wywiad
formy:
indywidualna
5. Termin realizacji: praktyki ciągłe
6. Osoby odpowiedzialne:
7. Forma i termin prezentacji:
Projekt V Przemoc w szkole
Harmonogram pracy nad projektem:
9
I etap realizacji projektu - zajęcia konwersatoryjno-warsztatowe
II etap realizacji projektu  praktyki pedagogiczne
Prezentacja projektu  na zajęciach po praktykach pedagogicznych
I etap realizacji projektu - zajęcia konwersatoryjno-warsztatowe
Cele: student :
- potrafi rozpoznać ofiarę przemocy i sprawcę przemocy w klasie
- zna strategie pomagania dziecku ofierze przemocy i sprawcy przemocy
Literatura:
H. Rylke, J. Węgrzynowska, A. Milczarek, Wychowanie przeciw przemocy, Akademia Sztuk Społecznych, Fund.
Bene Vobis, Warszawa 1998,
E. Maksymowska, Z. Sobolewska, M. Werwicka, Wychowywać ucząc, Pakiet edukacyjny, str. 48-50, Wyd.
CODN, Warszawa 2006.
Rylke H., Pokolenie zmian  czego boją się dorośli, rozdz. 2, str 39-72, WSiP, W-wa 1999
II etap realizacji projektu  praktyki pedagogiczne
1. Cele: student:
- potrafi opisać sposoby przeciwdziałania agresji i przemocy w szkole
- potrafi zaproponować działania profilaktyczne dotyczące obszaru przemocy w szkole
- potrafi przeprowadzić zajęcia wychowawcze z uczniami z zakresu profilaktyki przemocy
2. Tematy szczegółowe
program profilaktyczny szkoły
program profilaktyczny klasy
działania szkoły i klasy w obszarze profilaktyki przemocy, agresji
przeciwdziałanie przemocy w szkole
3. Zadania: studenci powinni:
zapoznać się z programem profilaktycznym szkoły
zapoznać się z programem profilaktycznym wybranej klasy (w której odbywają praktyki)
zapoznać się z rzeczywistymi działaniami szkoły i klasy podejmowanymi w obszarze profilaktyki
przemocy
w oparciu o autorski scenariusz przeprowadzić lekcję wychowawczą nt. przeciwdziałania przemocy
4. Proponowane metody i formy pracy:
metody:
obserwacja
warsztat
formy:
grupowa
indywidualna
10
Projekt VI Profilaktyka w szkole
Harmonogram pracy nad projektem:
I etap realizacji projektu - zajęcia konwersatoryjno-warsztatowe
II etap realizacji projektu  praktyki pedagogiczne
Prezentacja projektu  na zajęciach po praktykach pedagogicznych
I etap realizacji projektu - zajęcia konwersatoryjno-warsztatowe
Cele: student zna :
- strategie profilaktyczne podejmowane w szkole w ramach profilaktyki I i II stopnia
Literatura:
Rozporządzenie MENiS z dn. 31.01.2003 r. w sprawie szczegółowych form działalności wychowawczej i
zapobiegawczej wśród dzieci i młodzie\
y zagro\
onych uzale\
nieniem (wybrane fragmenty)
Garstka T., Wczesne rozpoznawanie niepokojących objawów w funkcjonowaniu ucznia, w: Poradnik
Wychowawcy, Luty 2001
Pomianowska M., Programy profilaktyczne, w: Poradnik wychowawcy, Wyd. Raabe, cz. I 2.2,
Wojcieszek K., Profilaktyka w szkole, w: Poradnik Wychowawcy, Luty 2001,
II etap realizacji projektu  praktyki pedagogiczne
1. Cele: student:
- zna zagro\
enia współczesnej szkoły
- zna skutki działania środków psychoaktywnych
- potrafi rozpoznać podstawowe objawy za\
ywania środków psychoaktywnych
- wie jakie kroki nale\
y podjąć w przypadku wystąpienia prawdopodobieństwa zagro\
enia (z kim nale\
y
się skontaktować)
- potrafi zaproponować działania profilaktyczne dotyczące obszaru uzale\
nień
2. Tematy szczegółowe
program profilaktyczny szkoły
program profilaktyczny klasy
działania szkoły i klasy w obszarze profilaktyki zagro\
eń współczesnej szkoły
poziom świadomości nauczycieli w obszarze zagro\
eń współczesnej szkoły
przeciwdziałanie uzale\
nieniom
3. Zadania: studenci powinni:
zapoznać się z programem profilaktycznym szkoły
zapoznać się z programem profilaktycznym wybranej klasy (w której odbywają praktyki)
zapoznać się z rzeczywistymi działaniami szkoły i klasy podejmowanymi w obszarze profilaktyki zagro\
eń
współczesnej szkoły
stworzyć narzędzie (ankieta, kwestionariusz) badające poziom świadomości nauczycieli szkoły, w której
odbywają praktyki, w obszarze zagro\
eń współczesnej szkoły
zdiagnozować przy pomocy autorskiego narzędzia poziom świadomości nauczycieli w obszarze zagro\
eń
współczesnej szkoły
w oparciu o autorski scenariusz przeprowadzić lekcję wychowawczą nt. profilaktyki uzale\
nień
4. Proponowane metody i formy pracy:
metody:
wywiad
obserwacja
budowanie narzędzia diagnostycznego (ankieta lub kwestionariusz)
warsztat
formy:
indywidualna
grupowa
5. Termin realizacji: praktyki ciągłe
6. Osoby odpowiedzialne:
11
7. Forma i termin prezentacji:
8. Kryteria oceny:
spełnienie wszystkich wymogów instrukcji............................l - 10 pkt.
oryginalność (liczba własnych pomysłów).............................l - 10 pkt.
ciekawy sposób prezentacji.................................................. l  10 pkt.
12
Projekt VII . Integracja klasy szkolnej
Harmonogram pracy nad projektem:
I etap realizacji projektu - zajęcia konwersatoryjno-warsztatowe
II etap realizacji projektu  praktyki pedagogiczne
Prezentacja projektu  na zajęciach po praktykach pedagogicznych
I etap realizacji projektu - zajęcia konwersatoryjno-warsztatowe
Cele:
Student:
- nabywa umiejętności wykorzystywania wiedzy o procesach grupowych w klasie do efektywnego nauczania i
wychowania
- rozwija umiejętności konstruktywnego radzenia sobie z konfliktami interpersonalnymi i kryzysami klasowymi
Spis zalecanej literatury:
E. Maksymowska, Z. Sobolewska, M. Werwicka, Wychowywać ucząc, Pakiet edukacyjny, str. 35- 43, Wyd.
CODN, Warszawa 2006.
II etap realizacji projektu  praktyki pedagogiczne
1/ Cele: student :
- potrafi rozpoznać procesy społeczne zachodzące w klasie;
- potrafi dostrzec i opisać mocne strony klasy, jako zespołu oraz jej deficyty
- budować program integracji klasy, zgodny z rzeczywistymi potrzebami uczniów.
2. Zadania: student powinien:
- Przeprowadzić kierowaną obserwację
- lekcji w wybranej klasie (2 X 1godz..)
- zachowań uczniów danej klasy na przerwach, w sytuacji konfliktów, podejmowania nowych zadań itp. (1
godz)
- spotkania z rodzicami - za zgodą nauczyciela i rodziców( 1 godz.)
- uczestnictwa uczniów w zajęciach pozaszkolnych danej klasy (zajęcia wyrównawcze, współpraca w
działaniach na rzecz szkoły, środowiska lokalnego itp.) ( 1godz.)
- Zrobić badanie socjometryczne klasy (wg instrukcji otrzymanej na zajęciach z psychologii)
Spis zalecanej literatury:
Griesbeck J., Zabawy dla grup, Jedność, Kielce 1999
Jachimska M., Grupa bawi się i pracuje. Zbiór grupowych gier i ćwiczeń psychologicznych,
Unus, Wałbrzych 1994
Rojewska J., Grupa bawi się i pracuje. Zbiór grupowych gier i ćwiczeń psychologicznych
część II, Unus, Wałbrzych 2000 (?)
3. Proponowane metody i formy pracy:
4. Termin realizacji: praktyki ciągłe
5. Osoby odpowiedzialne:
6. Forma i termin prezentacji:
7. Kryteria oceny:
spełnienie wszystkich wymogów instrukcji............................l - 10 pkt.
oryginalność (liczba własnych pomysłów).............................l - 10 pkt.
ciekawy sposób prezentacji.................................................. l  10 pkt.
Załącznik 1
Opis klasy - pytania porządkujące wiedzę o klasie
1. Proszę zebrać informacje o klasie:
" w toku lekcji
13
" na przerwach
" na wycieczkach, imprezach szkolnych
" w sytuacjach konfliktów i w kryzysach
" w sytuacjach stawiania nowych zadań
" w sytuacjach podejmowania samorzutnej aktywności
" z informacji uzyskanych od rodziców w trakcie zebrań i spotkań
1. Jak klasa pracuje, jaki jest stosunek klasy jako całości do przedmiotu i poszczególnych zadań, jak
uczniowie potrafią pracować w zespołach, czy wywiązują się z przyjętych zobowiązań, czy są kreatywni,
czy szybko się uczą?
2. Jak spędzają czas wolny, czy przebywają ze sobą, w jakich grupach?
4. Czy w klasie mo\
na wyodrębnić wyraz
ne podgrupy, jakie są relacje między podgrupami (współpraca
- rywalizacja-wrogość-obojętność),
5. Czy mo\
na odkryć zasadę, według której uczniowie łączą się w podgrupy - jaka jest ta zasada, jak
uczniowie komunikują się między sobą, jak klasa komunikuje się na zewnątrz (równie\
wobec
dorosłych)?
6. Czy są osoby pozostające poza grupą?
7. Co ceni sobie klasa - jakie wartości są uznawane, co cenią dzieci nale\
ące do poszczególnych podgrup,
czy są to wartości akceptowane społecznie?
8. Czy klasa samodzielnie stawia sobie jakieś zadania, jak potrafi samoorganizować się przy ich
realizacji?
9. Czy w klasie występują konflikty, na jakim tle, jak klasa je rozwiązuje, czy wymaga to interwencji
nauczyciela, kto, kiedy i dlaczego przegrywa -wygrywa?
10. Jak zbudowana jest hierarchia w klasie, kto jest liderem i jego  świtą , czy są dzieci odrzucone,
izolowane?
11. Jakie inne znaczące role  widać w klasie, np. kozioł ofiarny, mediator, etatowy krytykant, agresor,
błazen klasowy, grzeczne dziecko?
12. Jaka w klasie  obowiązuje moda, obyczaje, rytuały, czy pojawiają się grupy lub osoby związane z
subkulturami?
13. Czy istnieją w klasie problemy, takie jak przemoc, kradzie\
e, picie alkoholu, inne
14. Czy mo\
na rozmawiać i czy się rozmawia o problemach, jakie pojawiają się w klasie?
15. Czy istnieje jakiś rodzaj spotkań klasy (forum do wymiany myśli i oczekiwań)?
16. Jak są podejmowane decyzje dotyczące klasy (wspólne wyjścia, dodatkowe zajęcia, prace na rzecz
szkoły, inne)?
17. Stosunek członków grupy do wychowawcy
a. czy uczniowie zwracają się do wychowawcy w swoich sprawach
b. czy omawiają z nim problemy klasowe, je\
eli tak to jakie?
18. Czy klasa ma mocne strony, zasoby? Je\
eli tak, to jakie i jak je wykorzystuje?
(w jakich dziedzinach klasa ma osiągnięcia (sport, działania twórcze, praca, wspólne wyjazdy, teatr,
pomaganie innym, nauka, inne)
19. Czy były ostatnio wa\
ne zdarzenia w klasie (odeszły lub doszły jakieś osoby, powa\
ne konflikty i
sankcje, zmiana wychowawcy, inne).
20. Tematy poruszane przez uczniów lub wa\
ne dla klasy, dotyczące wzajemnych relacji, szkoły, czekających
ich zadań, własnego rozwoju
Na podstawie opisu klasy proszę określić:
" podstawowy (zasadniczy) problem tej klasy (np. zbytnia rywalizacja o oceny lub jej brak, złe relacje
dziewczynki - chłopcy, przemoc rówieśnicza, dezintegracja zespołu, uznawanie i przyjęcie wartości
nieakceptowanych społecznie, nadmierna presja grupowa wobec jednostek, niski poziom tolerancji)
" zakres potrzeb koniecznych dla poprawy funkcjonowania klasy jako grupy realizującej cele
akceptowane społecznie (np. dotyczący organizacji czasu wolnego, otwarcia i rozwiązania konfliktów,
nabycie przez zespół umiejętności określonych sposobów działania - obrony, dyskusji, odmawiania,
otwartej komunikacji)
" osoby i instytucje mogące wspomóc klasę
W zale\
ności od typu zdiagnozowanego problemu proszę sformułować temat planowanej lekcji
wychowawczej związany z przeprowadzoną diagnozą zespołu klasowego i odpowiadający potrzebom klasy oraz
sporządzić jej scenariusz
14
Załącznik 2
Wskazówki do planowania lekcji
I .Informacje wstępne: data, , liczba uczniów, czas trwania zajęć
2.. Ogólny cel
3. Cel szczegółowy
4. Temat
5. Zamierzona struktura zajęć, czyli jak czas będzie spo\
ytkowany. Mo\
e być to opisane na ró\
ne sposoby, w
zale\
ności od tego, jakie prace będą podejmowane. Powinny się tu znalez
ć:
(a) Praca nauczyciela: na przykład pokazywanie czegoś, pytanie, prezentacja filmu lub zdjęć, indywidualna
praca z uczniami - tłumaczenie; jeśli to mo\
liwe - ukazanie, jakiego rodzaju pomoc będzie na pewno konieczna.
(b) Praca uczniów na przykład ich udział w planowaniu i realizacji pracy: dyskusja, wykonywanie ćwiczeń,
wypełnianie kwestionariuszy, praca indywidualna lub grupowa.
(c) O ile to mo\
liwe, kolejność, w jakiej prace mają być wykonywane - dołączony diagram mógłby ukazać, co
planuje się przedstawić na tablicy, jaki ma być rodzaj i charakter innych pomocy wizualnych. próbki ćwiczeń,
zadania itp.
6. Materiały i wyposa\
enie: (a) wymagane przez nauczyciela, (b) wymagane przez uczniów
Samoocena (do wypełnienia jak najszybciej po zakończeniu zajęć):
(a) W jakim stopniu praca przebiegła zgodnie z planem.
(b) Szczególnie dobre aspekty pracy: sprawy, wobec których uczniowie wykazywali niezwykłe zainteresowanie,
wyjątkowo dobra współpraca, szczególnie po\
yteczne materiały nauczania lub pomoce naukowe
(c) Szczególnie złe aspekty pracy: sprawy, wobec których uczniowie wykazywali bardzo małe zainteresowanie,
niewłaściwe zachowanie, nie nadające się materiały lub pomoce naukowe, nieprzewidziane trudności
(d) Ocena całej sytuacji, sugestie dla przyszłej pracy, zalety, które nale\
y kontynuować, braki, które nale\
y
usunąć, po\
ądane modyfikacje w pierwotnym programie.
(materiały zostały oprac. na podst. E. Perrot, Efektywne nauczanie. Praktyczny przewodnik doskonalenia
nauczania, str. 15-17, WSiP, Warszawa 1995)
Uwagi do realizacji projektu: przy realizacji tego projektu nale\
y:
- obok obserwacji przeprowadzić rozmowę z wychowawcą klasy i zweryfikować zebrane dane na temat klasy
- skonsultować przebieg lekcji wychowawczej i uzyskać aprobatę nauczyciela
15
PROJEKT VIII Kierowanie zespołem klasowym
Harmonogram pracy nad projektem:
I etap realizacji projektu - zajęcia konwersatoryjno-warsztatowe
II etap realizacji projektu  praktyki pedagogiczne
Prezentacja projektu  na zajęciach po praktykach pedagogicznych
I etap realizacji projektu - zajęcia konwersatoryjno-warsztatowe
Cele: student potrafi zastosować w praktyce metody behawiorystycznego i humanistycznego modelu kierowania
zespołem klasowym
Literatura:
H.P.Nolting , Jak zachować porządek w klasie ?, GWP, Gdańsk 2003.
E. Maksymowska, Z. Sobolewska, M. Werwicka, Wychowywać ucząc, Pakiet edukacyjny, str. 79-82, Wyd.
CODN, Warszawa 2006
R.I. Arends, Uczymy się nauczać, str. 187-207, WSiP, Warszawa 1998.
M.H. Dembo, Stosowana psychologia wychowawcza, str. 280-284, WSiP, Warszawa 1997
II etap realizacji projektu  praktyki pedagogiczne
Cel ogólny:
Zwrócenie uwagi na styl prowadzenia klasy i charakter wzajemnych relacji między nauczycielem a klasą;
Cele szczegółowe: Student potrafi:
- rozpoznać ideologię, która odpowiada stylowi prowadzenia klasy przez nauczyciela;
- rozpoznać i opisać zachowania dyscyplinujące podejmowane przez nauczyciela
podczas zajęć;
- opisać i zinterpretować przyczyny trudności pojawiających się w prowadzeniu zajęć z du\
ą
grupą;
- rozpoznać i opisać ró\
ne style nauczania i metody pracy z grupą;
- omówić działania nauczyciela sprzyjające dobrej atmosferze w czasie zajęć;
- omówić działania nauczyciela sprzyjające efektywnej pracy w czasie zajęć;
- określić własne umiejętności i trudności w tym zakresie;
Tematy szczegółowe:
Modele współpracy
Umiejętności przydatne w prowadzeniu grupy
Trudności pojawiające się w prowadzeniu zajęć z du\
ą grupą;
Zadania: Student:
1/ hospituje 2 lekcje prowadzone przez nauczyciela, który kontynuuje pracę z daną klasą (uczył ich w ubiegłym
roku szkolnym);
2/ przygotowuje opis tych lekcji, ze szczególnym uwzględnieniem relacji nauczyciel  klasa, zachowania
nauczyciela dyscyplinujące poszczególnych uczniów, pojawiające się trudności i sposób, w jaki nauczyciel na
nie reaguje;
3/ Na potrzeby powy\
szego zadania przeprowadza rozmowę z nauczycielem (opracowuje listę pytań, które zada)
oraz przygotowuje ankietę dla uczniów, w której prosi o opis swojego samopoczucia na zajęciach z tym
nauczycielem, opis typowego przebiegu lekcji i zachowania nauczyciela (?);
4/ hospituje lekcję wychowawczą prowadzoną przez swojego kolegę  studenta lub nauczyciela : zadania, jak w
punkcie 2;
5/ przygotowuje i przeprowadza lekcję wychowawczą dla klasy.( wskazówki do planowania lekcji  zob. projekt
IV) W scenariuszu uwzględnia cele związane z efektywnym prowadzeniem grupy. Do scenariusza dołącza
ewaluację oraz komentarz do informacji zwrotnej otrzymanej od kolegi  studenta hospitującego zajęcia oraz od
nauczyciela  opiekuna, obecnego na zajęciach.
Proponowane metody i formy pracy:
- przygotowanie narzędzia: ankieta dla uczniów;
- wywiad (rozmowa z nauczycielem);
- przygotowanie, poprowadzenie i przemyślana ewaluacja zajęć z klasą (lekcja
16
wychowawcza).
5. Termin realizacji: praktyki ciągłe
6. Osoby odpowiedzialne:
7. Forma i termin prezentacji:
8. Kryteria oceny:
spełnienie wszystkich wymogów instrukcji............................l - 10 pkt.
oryginalność (liczba własnych pomysłów).............................l - 10 pkt.
ciekawy sposób prezentacji.................................................. l  10 pkt.
Reguły konstruktywnej informacji zwrotnej
1. Konstruktywne informacje zwrotne są opisowe, a nie oceniające. Gdy kogoś oceniasz, mówisz mu, \
e to,
co robi, jest  dobre" lub  złe", \
e jest  wspaniały" albo  niechlujny", albo  powolny". Tego typu informacja
nie daje jednostce \
adnych konkretnych wskazówek. Trudno jej dokonać jakichś zmian, gdy\
nie wie
dokładnie, jakie zachowania powinny ulec zmianie. Dlatego skup się na opisywaniu. Pozwól zobaczyć
danej osobie to, co zrobiła i jak jej zachowanie ma się do twoich oczekiwań.
2. Pomocne komentarze skupiają się na tych aspektach zachowania danej osoby, które mogą być przez
nią poprawione i które odnoszą się do interesującej was sytuacji..
3. Wyra\
aj swoje opinie nadając im właściwą formę. Przyznaj, \
e twoje komentarze są wypowiadane z
twojego punktu widzenia - inni mogą mieć inne poglądy. Właściwe formy wypowiedzi zacierają
zastrze\
enia:  według mnie",  o ile wiem",  na podstawie tego, co zauwa\
yłem w ciągu ostatniego tygo-
dnia" lub po prostu  myślę, \
e".
4. Informacja zwrotna powinna być udzielona jak najszybciej po pojawieniu się zachowania, do którego
się odnosi.. Uwa\
aj jednak, by nie stawiać ludzi w kłopotliwej sytuacji, poddając ich konstruktywnej
krytyce w obecności ich kolegów. Powinieneś być sam na sam z rozmówcą i mieć dość czasu, by
przedyskutować kwestie, jakie mogą się pojawić.
Opr. na podst. J Brownell, Reagowanie na komunikaty, w: Mosty zamiast murów O komunikowaniu się miedzy
ludz
mi red.J Stewart ,PWN, Warszawa 2000, str.229 -230)
17
Projekt IX Dziecko zdolne w szkole
Harmonogram pracy nad projektem:
I etap realizacji projektu - zajęcia konwersatoryjno-warsztatowe
II etap realizacji projektu  praktyki pedagogiczne
Prezentacja projektu  na zajęciach po praktykach pedagogicznych
I etap realizacji projektu - zajęcia konwersatoryjno-warsztatowe
Cele: student :
- potrafi rozpoznać cechy ucznia zdolnego i zna potrzeby utalentowanych dzieci;
- zna sposoby przeciwdziałania potencjalnym trudnościom w pracy z dzieckiem zdolnym;
- potrafi wymienić ró\
ne metody i formy pracy z uczniem zdolnym.
Spis zalecanej literatury:
Eby Judy W. Smutny John F. Jak kształcić uzdolnienia dzieci i młodzie\
y. WSiP, Warszawa 1998.
Harland S. Dziecko nadpobudliwe czy genialne. Wyd. Amber, Warszawa 2004.
Shapiro L.E. Jak wychowywać dziecko z wysokim EQ. Prószyński i S-ka, Warszawa 1999.
Lewis Geoff , Jak wychowywać utalentowane dziecko, Dom Wydawniczy REBIS, Poznań 1998, wybrane
fragmenty (s. 16, 18-30, 44-48, 54-57, 100)
Świat nauki, wrzesień 2006, Philip E. Ross, Umysł mistrza, str. 44-51
II etap realizacji projektu  praktyki pedagogiczne
1. Cele: student
- potrafi wymienić sposoby przygotowania szkoły (miejsca swojej praktyki), jako placówki do
nauczania dziecka zdolnego (infrastruktura, udział w programach, oferta zajęć dla uczniów itp.)
2. Tematy szczegółowe:
1/ szkoła jako miejsce kształcenia i wychowania dziecka zdolnego
2/ rola nauczyciela w kształceniu i rozwoju dziecka zdolnego
3/ programy, zajęcia wspierające kształcenie, wychowanie i rozwój dziecka zdolnego
4/ realizacja treści programowych z uwzględnieniem potrzeb dziecka zdolnego
3. Zadania: studenci powinni:
- zapoznać się z działaniami podjętymi lub/i podejmowanymi przez szkołę, w celu dostosowania jej do potrzeb
dziecka zdolnego  dzieci realizujące indywidualny program lub tok nauczania
- jeśli to mo\
liwe hospitować zajęcia prowadzone dla uczniów zdolnych lub uczestniczyć w innych zajęciach
np. koła zainteresowań itp.
4. Proponowane metody i formy pracy:
metody:
1 wywiad, rozmowa z nauczycielem, pedagogiem/psychologiem szkolnym, uczniem , ew. rodzicem
2 obserwacja
3 analiza dokumentów
formy: praca indywidualna, grupowa (ewentualnie)
5. Termin realizacji: praktyki ciągłe
18
Projekt X Relacje nauczyciel  rodzic w szkole.
Harmonogram pracy nad projektem:
I etap realizacji projektu - zajęcia konwersatoryjno-warsztatowe
II etap realizacji projektu  praktyki pedagogiczne
Prezentacja projektu  na zajęciach po praktykach pedagogicznych
I etap realizacji projektu - zajęcia konwersatoryjno-warsztatowe
Cele: student potrafi rozwiązywać problemy we współpracy z rodzicami
Literatura:
E.Maksymowska, E.Tolwińska-Królikowska, M.Werwicka, Pierwsze spotkanie z rodzicami str. 1-18 (wybrane
fragmenty), Poradnik nauczyciela Warszawa 2002,
T. Garstka, Kłopotliwy rodzic w pracy nauczyciela, w: Poradnik nauczyciela, Wyd. Raabe, Warszawa 2002
II etap realizacji projektu  praktyki pedagogiczne
Cele: student :
- potrafi zdiagnozować postawę rodzica
- zna i rozumie mechanizmy uruchamiające określony rodzaj postaw rodziców
- zna zasady budowania przez nauczyciela pozytywnych relacji z rodzicami
- rozumie z czego wynikać mogą trudność w kontaktach z rodzicami (po stronie nauczyciela i rodzica)
- rozumie wagę współpracy z rodzicami dla skutecznego wspierania rozwoju dziecka oraz konstruktywnego
rozwiązywania ewentualnych problemów wychowawczych.
Tematy szczegółowe
- Formy współpracy nauczycieli z rodzicami (zbiorowe i indywidualne).
- Trudności w kontaktach z rodzicami
- Rodzic jako partner
3. Zadania: studenci powinni:
- poznać sposoby kontaktowania się nauczycieli z rodzicami (listy, telefony, internet, kontakt
bezpośredni, inne), przyjęte w szkole, w której odbywają się praktyki
- poznać sposoby i formy informowania rodziców o problemach dziecka
- uczestniczyć w zebraniu z rodzicami
- omówić z nauczycielem przypadek  trudnego rodzica , przeanalizować zdarzenia, zdiagnozować typ
rodzica, zaproponować własną strategię budowania relacji i rozwiązania problemu
4. Proponowane metody i formy pracy:
metody:
obserwacja,
wywiad
analiza przypadku
formy:
indywidualna
(ewentualnie  grupowa)
5. Termin realizacji: praktyki ciągłe
Uwaga: Przy realizacji projektu Relacja nauczyciel  rodzic w szkole student zobowiązany jest podczas praktyk
do podjęcia określonych działań na terenie szkoły tj. zaplanowania i przeprowadzenia zajęć edukacyjnych dla
rodziców na wybrany temat. Na zajęciach z pedagogiki musi przygotować siebie i grupę do podjęcia takich
działań.
19