Edukacja seksualna.
Podstawowe pojęcia, założenia i
cele
mgr Joanna Rogowska
Erotyzm
Zainteresowanie i odczuwanie przyjemności,
wiążące się z atrakcyjnością fizyczną i psychiczną
osób pozostających w relacjach hetero-, bi- czy
homoseksualnych. Jest pojęciem nadrzędnym
i szerszym od seksu i seksualności.
Erotyzm jest cechÄ… typowo ludzkÄ…, nadaje seksowi
ponadbiologiczne i ponadprokreacyjne wartości,
wyraża nową fazę rozwoju seksualności.
Z. Lew-Starowicz [w:] Edukacja seksualna
Seksualność
Aspekt kondycji człowieka przejawiający się
w postaci pożądania lub pragnienia,
towarzyszÄ…cych im fizjologicznie
zdeterminowanych odpowiedzi seksualnych
i zachowań prowadzących do orgazmu lub
przynajmniej sprawiającego przyjemność
podniecenia, występujących często między
dwojgiem ludzi, lecz nierzadko także
praktykowanych samotnie.
Wg J. Bancrofta
Seksualizm
W porównaniu do erotyzmu  rozumiany wąsko,
ograniczajÄ…c go do zjawisk przede wszystkim
fizjologicznych. Nie włączamy w zakres tego pojęcia
ani więzi uczuciowej, ani fascynacji osobowością
partnera, ani wreszcie osobistego przeżycia
szczęścia. Partner byłby w tym rozumieniu tylko
narzędziem do rozładowania napięcia seksualnego.
Czynnością seksualną jest również masturbacja.
I. Obuchowska, A. Jaczewski
Seks
Zespół cech biologicznych u kobiet i mężczyzn,
działających pobudzająco na zmysły.
Z. Lew-Starowicz [w:] Edukacja seksualna
Obejmuje techniczną stronę stosunków seksualnych
(procesy fizjologiczne, techniki powodujÄ…ce rozkosz
itp.)
K. Obuchowski
Uwarunkowania erotyzmu i seksualizmu
Seks i erotyzm są złożoną strukturą o wielorakich
uwarunkowaniach bio-psycho-społeczno-etycznych.
Można je podzielić następujaco:
lð Czynniki biologiczne- anatomia, fizjologia;
lð Czynniki psychiczne  osobowość;
lð Czynniki spoÅ‚eczno-kulturowe  Å›rodowisko
rodzinne, rówieśnicze, system kształcenia,
obyczajowość, normy i zasady życia społecznego,
tradycje kulturowe;
lð Wymiar etyczny  Å›wiatopoglÄ…d, religia.
Z. Lew-Starowicz [w:] Edukacja seksualna
Warstwy erotyzmu i seksualizmu
lð Libido  popÄ™d pÅ‚ciowy;
lð Seksualność  reaktywność seksualna, odczuwanie
potrzeby seksualnej, pożądania i podniecenia;
lð Identyfikacja pÅ‚ciowa  akceptowane poczucie
przynależności do własnej płci;
lð Podstawowa orientacja seksualna  heteroseksualna,
homoseksualna, biseksualna;
lð Preferencje seksualne  skÅ‚onnoÅ›ci, upodobania
seksualne;
lð Rola pÅ‚ciowa  wzorzec zachowaÅ„ uznawanych za
specyficzne dla danej płci;
lð Ekspresja erotyczna  zwiÄ…zki uczuciowe, miÅ‚ość
erotyczna, twórczość erotyczna, mistyka i ekstaza
erotyczna
Z. Lew-Starowicz [w:] Edukacja seksualna
Socjalizacja seksualna
Rodzina stanowi najważniejsze środowisko wychowania i
socjalizacji, zapewniając ciągłość dziedzictwa
kulturowego, moralnego i religijnego. Także w socjalizacji
seksualnej rolę pierwszoplanową pełnić powinni rodzice.
Oddziaływanie środowiska rodzinnego jest istotnym
czynnikiem w kształtowaniu się doświadczeń związanych
z seksualnością człowieka.
Ważną rolę w socjalizacji seksualnej odgrywa również
grupa rówieśnicza, szkoła, religia (choć w ostatnim
czasie znacznie mniej istotnÄ…), przekaz kulturowy i
medialny.
Pedagogika seksualna
Pedagogika seksualna tworzy bazÄ™ teoretycznÄ… dla:
lð Zaznajomienia mÅ‚odzieży ze swoim organizmem, a
zwłaszcza przemianami związanymi z okresem
dojrzewania, w tym dojrzewania seksualnego; na tym
tle pokazuje różnice w dojrzewaniu chłopców i
dziewczÄ…t;
lð UÅ›wiadomienia mÅ‚odzieży, że sfera seksualna
człowieka jest bardzo istotnym czynnikiem jego
funkcjonowania, że w dużej mierze determinuje jego
zachowanie i wpływa na ocenę udanego życia,
poczucie szczęścia;
Z. Izdebski
Pedagogika seksualna c.d.
lð UÅ›wiadomienia mÅ‚odzieży, iż zachowania seksualne
człowieka są uwarunkowane nie tylko biologicznie
(popęd płciowy), ale również psychologicznie
(zaspokojenie potrzeb) oraz kulturowo (nie wszystko
wypada);
lð Przekazania mÅ‚odzieży wiedzy z zakresu: anatomii i
fizjologii narządów płciowych, prawidłowości okresu
dojrzewania, potrzeb i emocji człowieka związanych z
jego seksualnością, a także ze społecznymi,
kulturowymi, moralnymi i medycznymi
uwarunkowaniami zachowań seksualnych człowieka;
lð Poszerzania wiedzy i umiejÄ™tnoÅ›ci dotyczÄ…cych zasad
partnerstwa i równości kobiet i mężczyzn.
Z. Izdebski
Wychowanie i uświadomienie
seksualne/edukacja seksualna
Procesy w obrębie pedagogiki seksualnej:
lð Wychowanie seksualne jest to ogół oddziaÅ‚ywaÅ„
wychowawczych zmierzających do ukształtowania u
dzieci i młodzieży pożądanych postaw wobec własnej
płciowości, seksualności i aktywności seksualnej.
Rozumiane również jako konieczność wpajania norm
etycznych, kształtowania postaw, uczenia
umiejętności wartościowania postaw i zachowań
innych ludzi.
lð UÅ›wiadomienie seksualne to dostarczenie pewnego
zasobu wiedzy, która jest niezbędna do prawidłowego
zachowania seksualnego. Wiedza ta dotyczy biologii
człowieka, psychologii, psychiatrii, seksuologii,
socjologii oraz prawa.
Cel wychowanie i uświadomienia seksualnego
Celem wychowania i uświadomienia seksualnego jest
ukształtowanie osoby zdrowej seksualnie, tzn
jednostki, która akceptuje swoją płeć, przyjmuje role z
nią związane, bez lęku wyraża swoją seksualność w
sensie fizycznym i psychicznym, ma poczucie
odpowiedzialności za skutki tego wyrazu dotyczące
siebie samego, partnera i społeczeństwa.
Rozwój seksualny / Edukacja seksualna
lð Celem rozwoju seksualnego jest osiÄ…gniecie
dojrzałości seksualnej, najogólniej rozumianej jako
zdolność do nawiązania bliskiej relacji intymnej, w
której dochodzi do realizacji własnej płciowości z
uwzględnieniem norm społecznych.
lð Celem edukacji seksualnej jest wspieranie rozwoju
jednostki, aby rozwinęła zdolność do nawiązywania
dojrzałej relacji intymnej.
Dlaczego potrzebny nam rozwój edukacji
seksualnej?
lð Dostrzeżenie pÅ‚ciowoÅ›ci dziecka jako naturalnej cechy;
lð WystÄ™powanie w skali masowej ciąż nastoletnich
dziewczÄ…t;
lð Powrót wysokiej liczby przypadków STI;
lð Rewolucja seksualna;
lð Pojawienie siÄ™ HIV/AIDS;
lð Ujawnienie problemu wykorzystywania seksualnego
dzieci;
lð SpoÅ‚eczna dyskusja o prawach osób nie
heteroseksualnych;
lð Zjawisko prostytucji i pornografii;
lð Rozwój internetu.
Zadania edukacji seksualnej
Właściwie prowadzona edukacja seksualne może spełniać
następujące zadania:
lð Pozwala mÅ‚odzieży w pozytywny sposób podchodzić do
własnej seksualności;
lð ZwiÄ™ksza szanse na stworzenie szczęśliwych zwiÄ…zków;
lð Umożliwia dostarczanie mÅ‚odzieży rzetelnej wiedzy w
sposób dostosowany do wieku i potrzeb;
lð Stwarza szansÄ™ na weryfikacjÄ™ pozyskanej wczeÅ›niej
wiedzy;
lð Pomaga uniknąć problemów zwiÄ…zanych z życiem
seksualnym;
lð Przyczynia siÄ™ do zmiany stereotypów pÅ‚ciowych;
Zadania edukacji seksualnej c.d.
lð UÅ‚atwia zrozumienie i komunikacjÄ™ pomiÄ™dzy osobami
różnej płci;
lð ZwiÄ™ksza poczucie odpowiedzialnoÅ›ci mężczyzn za
jakość i skutki związków seksualnych;
lð UÅ›wiadamia mÅ‚odym ludziom ich prawa;
lð Poprawia jakość współżycia seksualnego;
lð Poszerza zakres rozumienia i tolerancji wobec
różnych przejawów ludzkiej seksualności.
Wyniki raportu WHO/GPA  Wpływ edukacji
seksualnej na zachowania młodych ludzi
Edukacja seksualna i / lub na temat HIV nie powoduje
zwiększenia aktywności seksualnej
Dobrej jakości programy edukacyjne pomagają opóz
nić
wiek inicjacji seksualnej i ochronić młodzież aktywną
seksualnie przed chorobami przenoszonymi drogÄ…
płciową, w tym zakażeniem wirusem HIV, oraz przed
zajściem w ciążę
Odpowiedzialnego i bezpiecznego zachowania można
się nauczyć
Edukację seksualną najlepiej zacząć przed
rozpoczęciem aktywności płciowej
Raport WHO/GPA nt.  Wpływu edukacji seksualnej na zachowania młodych ludzi
Wyniki raportu WHO/GPA  Wpływ edukacji
seksualnej na zachowania młodych ludzi
Edukacja musi brać pod uwagę czynnik
społecznego i kulturowego kontekstu płci, tak w
przypadku chłopców, jak i dziewcząt
Na podejmowanie decyzji o aktywności seksualnej i
zdrowie seksualne młodych ludzi wpływa wiele
czynników
Młodzież jest grupą rozwojowo niejednorodną i nie
do wszystkich można dotrzeć przy użyciu tych
samych technik
Raport WHO/GPA nt.  Wpływu edukacji seksualnej na zachowania młodych ludzi
Opinie na temat realizacji zajęć z
wychowania seksualnego w szkole
tak raczej tak raczej nie nie trudno powiedzieć / odmowa
%
88
6
56 32 3 3 6
ogółem
84 8
49 35 4 4 8
92
4
63 29 2 2 4
Czy Pana(i) zdaniem, w szkołach powinno się prowadzić zajęcia z zakresu wychowania seksualnego?
2011: N=2467, wszyscy badani, 15-49, zróżnicowanie wg płci, w %
badanie Zbigniewa Izdebskiego i Polpharmy : Seksualność Polaków 2011 , TNS OBOP
Uczestnictwo w zajęciach WDŻ według danych
Systemu Informacji Oświatowej
Wychowanie do życia w rodzinie - dane SIO za rok szkolny 2008/2009, 2009/2010, 2010/2011 na dzień 30
września 2010 r.
Edukacja seksualna  tematy zajęć
2005  2009 - 2010
Z. Izdebski, 2005, 2009, 2010r.
Edukacja seksualna  tematy zajęć
2005  2009 - 2010
Z. Izdebski, 2005, 2009, 2010r.
Trudność w podejmowaniu tematyki
seksualności
58%
Brak specjalistów \ wykwalifikowanych
nauczycieli
38%
Kwestie religijne
29%
Niechęć rodziców
25%
Brak zainteresowania rodziców
25%
Przeładowanie programu szkolnego
23%
Niechęć szkoły
11%
Kwestie polityczne
1%
zachowanie dzieci / wstydliwość,
skrępowanie, zażenowanie
2%
Inne
1%
trudno powiedzieć
Co Pana/Pani zdaniem utrudnia podejmowanie problematyki seksualności w szkołach? N=650, Izdebski
2010
Dziękuję za uwagę!