ARCH. MED. SD. KRYMINOL., 2011, LXI, 176-180 PRACE KAZUISTYCZNE / CASE REPORTS Czesław Żaba1,2, Andrzej Lewandowski2, Janusz Kołowski1, Artur Teżyk1 Pieszy ciągnięty przez samochód ciężarowy Pedestrian dragged under a truck 1 Z Katedry i Zakładu Medycyny Sądowej Uniwersytetu Medycznego im. Karola Marcinkowskiego w Poznaniu Kierownik: p.o. dr n. med. C. Żaba 2 Z Pracowni Wypadków Drogowych w Poznaniu Instytutu Ekspertyz Sądowych w Krakowie Dyrektor Instytutu: dr hab. M. Kała Autorzy przedstawiają wypadek drogowy z udzia- wypadek drogowy łem pieszego, który najpierw został potrącony, a na- Key words: stępnie zahaczony o odzież przez element zawie- pedestrian dragged under a truck, szenia niskopodwoziowej przyczepy samochodu traffic accident ciężarowego i był ciągnięty po jezdni na odcinku 3500 m. Autopsja wykazała, że pieszy zmarł z po- wodu obrażeń czaszkowo-mózgowych, których do- WSTP znał podczas potrącenia, a ponadto stwierdzono charakterystyczne obrażenia zewnętrzne na przed- Rekonstrukcja wypadku drogowego składają- niej powierzchni ciała będące skutkiem ciągnięcia cego się z wielu kolejnych faz tj. potrącenia, upad- go po jezdni. Pieszy przed ciągnięciem został potrą- ku, a następnie przejechania i wleczenia, z me- cony przodem pojazdu, gdy był w pozycji siedzącej, dycznego punktu widzenia jest bardzo trudna. wstającej lub leżącej z uniesioną głową i tułowiem. W tego rodzaju wypadkach występuje problem róż- Tego rodzaju wypadki drogowe rzadko były opisywa- nicowania doznanych obrażeń przez pieszego, tj. ne nie tylko w piśmiennictwie krajowym, ale i za- obrażeń pierwotnych powstałych od potrącenia granicznym. (uderzenia) oraz wtórnych będących następ- stwem upadku na jezdnię, od obrażeń powstałych A traffic accident is described, involving a pedestrian w następstwie przejechania pojazdem. Istotne zna- who was at first hit and subsequently hooked up czenie ma wtedy wykonanie rozszerzonej sekcji by his clothing by a suspension element of a low- zwłok oraz opis uszkodzeń pojazdu, śladów kry- floor truck trailer and dragged along a road for the minalistycznych i biologicznych na samochodzie distance of 3500 m. Autopsy demonstrated that i jezdni oraz odzieży pieszego [1, 8, 13, 14, 15]. the pedestrian died of cerebro-cranial injuries, Przejechanie leżącego pieszego na jezdni należy inflicted while he had been hit by the truck. do rzadkich wypadków drogowych, natomiast do Additionally, the frontal surface of his body sporadycznych należą sytuacje zahaczenia pieszego demonstrated external injuries typical for dragging o element podwozia pojazdu i ciągnięcia go po of the body along the roadway. Before being jezdni [2, 4, 6, 10, 11, 12, 13]. W większości dragged, the pedestrian was hit by the front of the przypadków fakt przejechania oraz ciągnięcia ma vehicle, when he was in a sitting position, or was miejsce, gdy ofiary znajdują się w pozycji leżącej rising or else was in a recumbent position with an na jezdni. Rekonstrukcja tego rodzaju wypadków elevated head and trunk. Traffic accidents of the zwykle nie stwarza trudności w przypadku wystę- type were seldom described in the national and powania jednej fazy zdarzenia, tj. przejechanie lub foreign literature. wleczenie leżącego pieszego po jezdni. W piśmien- nictwie opisano kilka przypadków, w których ofiary Słowa kluczowe: wypadków były ciągnięte przez dłuższy odcinek pieszy ciągnięty, drogi. Biorąc pod uwagę rzadkość takich zdarzeń 2011 � by Polskie Towarzystwo Medycyny Sądowej i Kryminologii, ISSN 0324-8267 PIESZY CIGNITY PRZEZ SAMOCHÓD CIŻAROWY Nr 2 177 celowe jest ich przedstawienie. Pozwoli to rozsze- Oględziny i badania samochodu ciężarowego rzyć zbiór informacji na temat obrażeń pieszego, marki Daf z naczepą niskopodwoziową Faymonville uszkodzeń pojazdu i śladów kryminalistycznych wykazały, że pojazd jest sprawny technicznie, spotykanych w tego rodzaju wypadkach. a uszkodzenia w postaci pęknięć i zgięć były umiej- scowione z przodu po prawej stronie w części dol- nej w obrębie pokrywy, atrapy przedniej, osłony OPIS PRZYPADKU reflektora prawego, przy śrubach mocujących do W dniu 07.10.2009 roku około godz. 23.40 na skrzynki stopni prawych, zderzaka (ryc. 1). Na drodze ekspresowej Poznań-Kórnik w Polsce doszło atrapie ujawniono liczne plamy krwi (ryc. 2). Bada- do potrącenia pieszego mężczyzny, w wieku około nia naczepy ciężarowej marki Faymonville nie 30 lat, przez samochód ciężarowy marki Daf wykazały wad ani uszkodzeń, które są skutkiem z naczepą niskopodwoziową Faymonville jadącego wypadku drogowego. z prędkością 80 km/h. Pieszy przekraczał jezdnię drogi ekspresowej z prawej na lewą stronę wcho- dząc bezpośrednio z prawego pobocza w miejscu niedozwolonym. Kierowca pojazdu po potrąceniu pieszego zatrzymał się po przejechaniu około 200 m myśląc, że potrącił zwierzynę, a po oględzinach uszkodzonego przodu pojazdu postanowił podje- chać w najbliższe oświetlone miejsce. Zatrzymał się po przejechaniu 3500 m od miejsca zdarzenia i ponownie dokonał oględzin pojazdu i naczepy. Podczas oględzin pojazdu zauważył pod przyczepą, w tylnej jej części między podwoziem a kołami po lewej stronie, zwłoki mężczyzny leżącego na brzu- chu. Wersja zdarzenia podana przez kierowcę znaj- dowała potwierdzenie w zapisach karty tachogra- Ryc. 1. Uszkodzenia przodu samochodu ficznej, z której wynikało, że pojazd jechał z pręd- ciężarowego. kością 80 km/h, a przed postojem (miejscem Fig. 1. Damage of the front of the truck. ujawnienia zwłok) kilka minut wcześniej na mo- ment zatrzymał się. Kierowca samochodu cięża- rowego był trzezwy, co ustalono po badaniu wydy- chanego powietrza i badaniu pobranej krwi. Policja na miejscu zdarzenia wykonała szkic miejsca wy- padku, oględziny pojazdu i miejsca, dokumentację fotograficzną. Oględziny miejsca wypadku wykazały, że droga składa się z dwóch jezdni jednokierunkowych, nieoświetlona, mokra, było pochmurno. Na prawym pasie jezdni bliżej pobocza, 3500 m przed posto- jem pojazdu, stwierdzono rozrzucone na długości 71 m przedmioty należące do pieszego. Wśród ujawnionych przedmiotów były klucze patentowe od drzwi, buty, uszkodzone okulary i telefon ko- mórkowy, plecak oraz kawałki ramki tablicy rejes- tracyjnej pochodzące z ww. pojazdu. Zwłoki były Ryc. 2. Uszkodzenia i plamy krwi na przodzie ubrane w kurtkę, spodnie sztruksowe, bluzę i pod- samochodu ciężarowego. koszulek, majtki i skarpety, które wykazywały Fig. 2. Damage and blood stains in front uszkodzenia w postaci rozdarć i otarcia. of the car. 2011 � by Polskie Towarzystwo Medycyny Sądowej i Kryminologii, ISSN 0324-8267 Czesław Żaba, Andrzej Lewandowski, Janusz Kołowski, Artur Teżyk 178 Nr 2 Ryc. 4. Obrażenia głowy i tułowia pieszego. Fig. 4. Injuries to the head and trunk of the pedestrian. Ryc. 3. Miejsce podhaczenia pieszego pod przyczepą. Fig. 3. The place by which the pedestrian s body was hooked up under the semi-trailer. Oględziny i sekcja zwłok pieszego, długości 163 cm wykazały następujące obrażenia: rozległe rany darte z cechami oparzenia i zabrudzenia czarną substancją na jej brzegach lewej połowy głowy z cał- Ryc. 5. Obrażenia głowy pieszego. kowitym zdarciem małżowiny usznej, klatki pier- Fig. 5. Injuries to the head of the pedestrian. siowej po stronie lewej, brzucha i miednicy, przed- nich powierzchniach nadgarstków, przedniej po- wierzchni ud, kolan i palców stóp, linijne otarcia Analiza próbek krwi i moczu na zawartość alko- naskórka w okolicy lędzwiowej kręgosłupa, głębo- holu etylowego metodą chromatografii gazowej kie otarcia naskórka w okolicy czołowo-skroniowo- techniką headspace nie wykazała obecności alko- -ciemieniowej prawej i twarzy po stronie prawej; holu etylowego. Przeprowadzone badanie skrynin- podbiegnięcia krwawe powłok czaszki po stronie gowe próbek krwi i moczu metodami immuno- wewnętrznej w okolicy czołowo-skroniowo-ciemie- chemicznymi nie wykazało obecności najczęściej niowej prawej i potylicznej prawej; wielofragmen- spotykanych substancji psychoaktywnych. Ukierun- towe złamania z rozerwaniem opon mózgu skle- kowane badanie krwi i moczu na obecność lotnych pienia i podstawy czaszki; liczne rozdarcia tkanki związków organicznych przeprowadzone metodą mózgu w obrębie wszystkich płatów z oderwaniem chromatografii gazowej oraz chromatografii gazo- móżdżku i rdzenia od mózgu; podbiegnięcia krwa- wej sprzężonej ze spektrometrią masową (GC-MS) we w mięśniach szyi, śródpiersia i brzucha; stłucze- nie wykazało obecności lotnych związków organi- nie płuc; zmiażdżenie śledziony; zmiażdżenie pra- cznych. wego płata wątroby; masywne podbiegnięcia krwa- we okolic nadnerczy i torebek obu nerek z pęknię- DYSKUSJA ciem wnęki nerki prawej; złamania żeber po stronie prawej (III-VII pomiędzy linią pachową tylną, a ło- Uszkodzenia i ślady krwi w obrębie przodu sa- patkową z ostro zakończonymi odłamami sterczą- mochodu ciężarowego wskazują, że tylko przednio- cymi do wnętrza klatki piersiowej) i złamania żeber -dolna prawa jego część kontaktowała z pieszym. po stronie lewej (II-VII w linii przykręgosłupowej). Pieszy w momencie kontaktu z przodem pojazdu 2011 � by Polskie Towarzystwo Medycyny Sądowej i Kryminologii, ISSN 0324-8267 PIESZY CIGNITY PRZEZ SAMOCHÓD CIŻAROWY Nr 2 179 nie był w pozycji stojącej, lecz siedzącej, kucznej marki FSO Polonez po asfaltowej nawierzchni drogi lub wstającej. Przód pojazdu kontaktował z głową na odcinku długości 2600 m, poza obszarem zabu- i tułowiem ofiary. Pieszy po potrąceniu dostał się dowanym w porze nocnej. U pieszego stwierdzono między koła pojazdu i został zahaczony elementem charakterystyczne rozległe obrażenia ciała w posta- zawieszenia przyczepy i był ciągnięty po jezdni ci głębokiej rany szarpanej głowy, lewej małżowiny w pozycji leżącej na brzuchu na odcinku długości usznej, w okolicy łopatki lewej i prawej, na pośladku 3500 m. Powstałe obrażenia na skórze głowy, tu- lewym i prawym oraz na pięcie lewej [17]. łowia i kończyn dolnych są wynikiem ciągnięcia We wszystkich przypadkach u ofiar występowały ciała po jezdni po zaczepieniu się o element pod- charakterystyczne ubytki tkanek miękkich umiej- wozia przyczepy. Autopsja wykazała, że pieszy scowione w obrębie jednej strony ciała, powstałe zmarł z powodu obrażeń czaszkowo-mózgowych, na skutek tarcia o podłoże, a stopień obrażeń za- których doznał podczas potrącenia. Nietypowe po- leżał od długości drogi ciągnięcia, ubioru i sposobu łożenie pieszego względem przodu pojazdu przy podhaczenia. Najczęściej ofiarami byli leżący piesi braku alkoholu i środków psychotropowych we krwi pod wpływem alkoholu, rzadziej były to osoby po- nie wskazuje na przypadkowe potrącenie, lecz mo- trącone, a pózniej wleczone. Wszystkie przypadki że przemawiać, że był to czyn samobójczy. ciągnięcia wydarzyły się w porze nocnej i poza Przypadki ciągnięcia pieszego po jezdni pod po- terenem zabudowanym, przy ograniczonej widocz- jazdem są rzadkie. Najczęściej takie wypadki doty- ności [2, 3, 5, 9, 12, 14, 16, 17]. czą ciągnięcia ofiary pod samochodem osobowym. W samochodach, które ciągnęły pieszych, nie Natomiast do sporadycznych należą przypadki ciąg- zawsze występowały uszkodzenia w obrębie przodu nięcia pieszego przez samochód ciężarowy. Dlatego pojazdu i podwoziu. Natomiast w każdym przypad- ten przypadek jest tym bardziej ciekawy. ku ujawniano ślady kryminalistyczne na podwoziu Podobny przypadek do opisanego powyżej doty- samochodu i drodze [1, 7, 8, 11, 12, 13]. czył rowerzysty, który dostał się pod samochód ciężarowy i był ciągnięty na długości 45 km. Pieszy WNIOSKI posiadał rozległe otarcia naskórka i rany darte z od- słonięciem kości na przedniej powierzchni ciała [9]. Pieszy zmarł z powodu obrażeń czaszkowo- Interesującym przypadkiem było opisanie wypadku -mózgowych, jakich doznał w wyniku uderzenia z udziałem motocyklisty, który został podhaczony przodu pojazdu w głowę i tułów. Rany darte głowy, i był ciągnięty pod samochodem osobowym na dro- tułowia i kończyn dolnych powstały w następstwie dze poza obszarem zabudowanym w warunkach ciągnięcia po jezdni. nocnych na długości 691 m. Na nieprzytomnego Rozległość ran dartych w obrębie jednej strony leżącego na jezdni motocyklistę w kasku na głowie, ciała, powstałych na skutek tarcia o podłoże, za- najechał samochód osobowy marki Audi 80, jadący leży od długości drogi ciągnięcia po jezdni. z prędkością około 70�80 km/h. Oprócz otarć Nietypowe położenie pieszego względem przodu naskórka na dużej powierzchni, oparzeń na skórze pojazdu, przy braku alkoholu i środków psychotro- klatki piersiowej i prawego biodra, stwierdzono obra- powych we krwi, może przemawiać, że był to czyn żenia czaszkowo-mózgowe w prawej okolicy cie- samobójczy. mieniowo-potylicznej w postaci dużego owalnego Wypadki drogowe z udziałem pieszych leżących ubytku czepca ścięgnistego sklepienia czaszki [12]. na jezdni zdarzają się najczęściej w warunkach Inni autorzy [2] opisali przypadek ciągnięcia ciała ograniczonej widoczności. Przypadki te potwier- na długości 4,2 km. dzają, że leżący na drodze pieszy jest trudny do za- Autorzy spotkali się z podobnym przypadkiem uważenia przez kierującego pojazdem. ciągnięcia pieszego pod samochodem osobowym 2011 � by Polskie Towarzystwo Medycyny Sądowej i Kryminologii, ISSN 0324-8267 Czesław Żaba, Andrzej Lewandowski, Janusz Kołowski, Artur Teżyk 180 Nr 2 10. Kondo T., Tanaka, Ishida Y., Mori R., PIŚMIENNICTWO Takayasu T., Ohshima T.: Ubiauitin expression in 1. Chróścielewski E., Raszeja S.: Sekcja zwłok skin wounds and its application to forensic wound technika z uwzględnieniem metodyki sądowo-le- age determination. Int J Legal Med. 2002, 116: karskiej i wskazówki diagnostyczne, PZWL. 1982. 267-272. 2. Dix J. D., Bolesta S.: Dragging deaths: a case 11. Metter D., Kroił W.: Analyse eines in point. J Forensic Sci. 1988, 33: 826-828. FuBganger-PKW-Unfalles mit kilometerweitem 3. Fukunaga T., Yamamoto Y., Yamad M., Kane Mitschleifen des FuBgangers. Unfall Sicherheits- M., Tsatsuno Y., Fujiwara S., Mizoi Y.: Injuries forsch StraBenverkehr. 1986, 56: 198-201. caused by automobile dragging: a report of three 12. Ropohl D., Pollak S.: Helmschaden und cases. Nippon Hoigaku Zasshi. 1990, 44: 34-44. Verletzungsbild bei einem uberlebenden 4. Fukushima H., Yonemura I., Ota M., Hasekura Motorradfahrer, der 691 Meter unter einem Pkw H.: A case of death due to dragging by a car: mitgschleift wurde, Unfall - Sicherheksforschung establishment of a homicide because of conscious Stra6en-verkehr 82: 165-175. negligence Nippon Hoigaku Zasshi. 1990, 44: 13. Zack F., Hammer U., Wegener R., Puschel 186-190. K.: PKW-FuBganger-Unfalł mit kilometerweitem 5. Fujiwara S., Nishimura A., Ueno Y., Nakagawa Mitschleifen. Rechts-medizin. 1999, 9: 99-101. K., Tatsuno Y., Mizoi Y.: Histo-pathological findings 14. Wierciński J.: Wypadki drogowe elementy of abraded skins in the cases of automobile dragging. analizy technicznej i opiniowania, WKA. 1985. Nippon Hoigaku Zasshi. 1993, 47: 398-405. 15. Żaba Cz.: Obrażenia zderzakowe w postaci 6. Hochmeister M., Hilgermann R., Lieske K., podbiegnięć krwawych śródmięśniowych przykost- Piischel K.: Kilometerweites Mitschleifen mit dem nych w mięśniach kończyn dolnych, Arch. Med. PKW. Beitr Gerichtl Med. 1988, 46: 71-80. Sąd. Kryminol. 1998, 48: 53. 7. Jaegermann K.: Obrażenia zderzakowe 16. Żaba Cz.: Problematyka prawna i tech- u ofiar wypadków drogowych, Arch. Med. Sąd. niczna wypadków drogowych, Wyd. IES, Kraków Kryminol. 1975, 1: 27. 1995: 402-429. 8. Jaegerman K., Nasiłowski W.: Wypadkowość 17. Żaba Cz., Lewandowski A.: Medyczno-tech- drogowa, PZWL. 1975. niczne aspekty potrącenia leżącego pieszego. Zbiór 9. Klintschar M., Darok M., Roli P.: Fatal referatów. VII Konferencja Problemy rekonstrukcji truck-bicycle accident involving dragging for 45 km. wypadków drogowych IES Kraków. 2000: 159- Int J Legał Med. (2003) 117: 226-228. -166. Adres do korespondencji: Czesław Żaba tel.: +48 61 854-64-21 e-mail: czaba@ump.edu.pl 2011 � by Polskie Towarzystwo Medycyny Sądowej i Kryminologii, ISSN 0324-8267