Akademia Górniczo-Hutnicza im. Stanisława Staszica w
Krakowie
1
Projekt instalacji elektrycznej
budynku mieszkalnego
Wykonał:
Motyka Piotr
Grupa 3 WEiP
2
Zawartość opracowania:
a)część opisowa
część graficzna
a) Część opisowa i obliczeniowa:
1. Wstęp.
2. Przedmiot projektu:
2.1 Przedmiot opracowania.
2.2 Podstawa opracowania.
2.3 Zakres opracowania.
3. Charakterystyka obiektu.
4. Wykaz norm wytycznych i przepisów prawa budowlanego.
5.Stan istniejÄ…cy.
6. Stan projektowany:
6.1 Zasilanie budynku.
6.2 Wewnętrzna linia zasilająca.
6.3 Tablica rozdzielcza.
6.4 Instalacja oświetlenia.
6.5 Instalacja gniazd wtykowych.
6.6 Instalacja połączeń wyrównawczych.
6.7 Ochrona przeciwporażeniowa.
6.8 Ochrona przeciwprzepięciowa.
6.9 Instalacja odgromowa.
7. Obliczenia:
7.1 Zapotrzebowanie mocy.
7.2 Dobór zabezpieczeń dla poszczególnych obwodów.
7.3 Obliczenie skuteczności ochrony od porażeń.
3
7.4 Obliczenia spadków napięcia.
7.5 Sprawdzenie wytrzymałości cieplnej przewodów
8. Uwagi końcowe.
9. Wytyczne BHP.
b) część graficzna
4
1. Wstęp
Dokumentacja niniejsza stanowi projekt instalacji elektrycznej w budynku
mieszkalnym jednorodzinnym. Budynek zlokalizowany jest w Krakowie przy ul& &
PodstawÄ… niniejszego opracowania jest zlecenie Inwestora.
2. Przedmiot projektu
2.1 Przedmiot opracowania
Przedmiotem opracowania jest projekt instalacji elektrycznej budynku
mieszkalnego w Krakowie przy ul& Dla zasilania budynku przewidziano moc
obliczeniowa przyłączeniowa & .[ kW ]
2.2 Podstawa opracowania
Niniejszy projekt opracowano na podstawie:
" projektu architektoniczno- budowlanego,
" zlecenia i uzgodnienia z inwestorem,
" inwentaryzacji na obiekcie,
" warunków przyłączeniowych do sieci energetycznej,
" obowiązujących przepisów i norm z zakresu instalacji i urządzeń
elektrycznych,
" obowiązujących przepisów PBUE I PN/E.
2.3 Zakres opracowania
Niniejszy projekt obejmuje wykonanie:
" zasilania budynku energiÄ… elektrycznÄ…
" rozdziału energii oraz jej opomiarowania
" tablicy rozdzielczej,
" instalacji oświetleniowej,
" instalacji gniazd wtyczkowych,
" instalacji połączeń wyrównawczych,
" instalacji odgromowej,
" ochrony przeciwprzepięciowej,
" ochrony przed porażeniem prądem elektrycznym.
3.Charakterystyka obiektu:
" napięcie zasilania obiektu & . [ kV ]
" napięcie zasilania po stronie odbiorcy & [ V ]
5
Pi
" moc zainstalowana =& [ kW ]
" współczynnik zapotrzebowania kz& .
Psz
" moc szczytowa = & [ kW ]
" konfiguracja linii zasilajÄ…cej & &
" układ pomiarowy energii czynnej & & . szt
" konfiguracja wewnętrznych linii zasilających i instalacji odbiorczej & .
4. Wykaz norm, wytycznych i przepisów prawa budowlanego
Opracowanie wykonano z uwzględnieniem obowiązujących norm i przepisów
a w szczególności:
" Ustawa, Prawo budowlane (Dz. U. nr 207/2003, poz. 2016 z póz
niejszymi
zmianami),
" RozporzÄ…dzenie Ministra Infrastruktury z dnia 12.04.2002 w sprawie
warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie
( Dz. U. nr 75/2002, poz. 690 z póz
niejszymi zmianami ),
" RozporzÄ…dzenie Ministra Infrastruktury z dnia 03.07.2003 w sprawie
szczegółowego zakresu i formy projektu budowlanego (Dz. U. nr 120/2003,
poz. 1133 ),
" PN  84/E  02033 Oświetlenie wnętrz światłem elektrycznym,
" PN  84/E  02035 Oświetlenie elektryczne obiektów energetycznych,
" PN  IEC 60364  4 Instalacje elektryczne w obiektach budowlanych -
wszystkie arkusze,
" PN  IEC 61024  1 Ochrona odgromowa obiektów budowlanych  zasady
ogólne
" Inne normy i akty prawne
5. Stan istniejÄ…cy
W pomieszczeniach objętych niniejszym opracowaniem nie istnieją instalacje
elektryczne.
6. Stan projektowany
6.1 Zasilanie budynku
Zgodnie z warunkami przyłączenia do sieci elektroenergetycznej należy
zaprojektować sposób zasilania budynku mieszkalnego. Miejscem dostarczenia
energii elektrycznej będą zaciski prądowe w złączu kablowo - pomiarowym ZKP w
kierunku instalacji odbiorcy. Należy wybrać odpowiedni rodzaj złącza kablowo 
pomiarowego ZKP oraz miejsce jego usytuowania. Układ pomiarowo  rozdzielczy
( odpowiedni licznik energii czynnej ) należy zainstalować wewnątrz ZKP
wykonanego w odpowiedniej formie. Należy zastosować odpowiednio dobrane
główne zabezpieczenia przedlicznikowe ( wyłączniki o odpowiedniej charakterystyce
i wielkości ).
6
6.2 Wewnętrzna linia zasilająca
Instalacja odbiorcza ( wewnętrzna ) zostanie wykonana w układzie & .. Ze
złącza kablowo - pomiarowego wyprowadzona zostanie wewnętrzna linia zasilająca
( WLZ ) do tablicy rozdzielczej ( przewodami typu & .. ). Dobrać sposób prowadzenia
wewnętrznej linii zasilającej oraz zabezpieczenie przewodów linii WLZ.
Schemat ideowy zasilania budynku mieszkalnego przedstawiono na Rys.1.
6.3 Tablica rozdzielcza TR
Do rozdziału i zabezpieczenia obwodów odbiorczych budynku mieszkalnego
należy zaprojektować tablice rozdzielcza TR zasilającą i zabezpieczającą obwody :
" instalacji oświetlenia,
" instalacji gniazd wtyczkowych.
Należy wybrać rodzaj tablicy rozdzielczej odpowiedniego producenta, oraz sposób i
miejsce jej zainstalowania.
Zasilanie tablicy rozdzielczej wykonać przewodem & & . od złącza kablowo
pomiarowego.
Tablicę rozdzielczą należy wyposażyć w następujące aparaty:
" główny wyłącznik prądu
" wyłącznik przeciwporażeniowy, różnicowo  prądowy typu & ..
" wyłączniki instalacyjne nadprądowe typu & . chroniące przed skutkami zwarć i
przeciążeń
" ograniczniki przepięciowe
Ponadto tablicę należy wyposażyć w szyny umożliwiające rozdział przewodu PEN na
przewód neutralny N i przewód ochronny PE.
Schemat ideowy tablicy rozdzielczej przedstawiono na Rys.2.
6.4 Instalacja oświetleniowa
Jako podstawowy rodzaj oświetlenia elektrycznego należy przyjąć oświetlenie
o ilości i mocy opraw dobranych tak, aby natężenie oświetlenia dla poszczególnych
pomieszczeń było zgodne z wymogami PN EN 12464-1:2002 i oczekiwaniem
użytkownika jak również z wystrojem poszczególnych pomieszczeń. Instalację
oświetleniową należy wykonać przewodami & . . Należy zaproponować sposób
ułożenia i prowadzenia przewodów. W pomieszczeniach wilgotnych stosować
przewody na napięcie izolacji & & [ V ]. Osprzęt instalacyjny- łączniki oświetleniowe
należy zaprojektować zależnie od charakteru i przeznaczenia pomieszczenia. W
pomieszczeniach o zwiększonej wilgotności jak: łazienki, pomieszczenia
gospodarcze itp. oraz na zewnątrz budynku stosować sprzęt bryzgoszczelny. Do
oświetlenia większości pomieszczeń zastosować oprawy wg życzenia użytkownika,
natomiast w pomieszczeniach o zwiększonej wilgotności i na zewnątrz należy
zaprojektować oprawy kroploszczelne typu& ... Do wszystkich wypustów
oświetleniowych należy doprowadzić przewód PE. Przy projektowaniu instalacji
oświetleniowej należy pamiętać, że jeden obwód oświetleniowy powinien zasilać nie
więcej niż dwadzieścia wypustów oświetleniowych. Rozmieszczenie i typy opraw
7
oświetleniowych w poszczególnych pomieszczeniach oraz osprzętu instalacyjnego
przedstawiono na poszczególnych planach.
6.5 Instalacja gniazd wtyczkowych
Instalację gniazd wtyczkowych należy zaprojektować z wykorzystaniem
osprzętu instalacyjnego za stykiem ochronnym, przyłączonym oddzielnym
przewodem do szyny PE w tablicy rozdzielczej. W pomieszczeniach wilgotnych
stosować osprzęt hermetyczny typu & & .. w pozostałych pomieszczeniach osprzęt
typu& .. Instalacje gniazd wtyczkowych 1  fazowych należy wykonać przewodem & .
Ponadto w projekcie należy uwzględnić dwa obwody zasilające 3  fazowe dla
projektowanego bojlera wody w Å‚azience ( lub 1  fazowe hermetyczne dla
przepływowego podgrzewacza wody ), oraz w kuchni dla kuchenki elektrycznej z
piekarnikiem. Przy projektowaniu należy również uwzględnić w łazience gniazdo
hermetyczne szesnasto amperowe do zasilania pralki elektrycznej. Obwody do
gniazd wtyczkowych należy zasilić poprzez wyłącznik przeciwporażeniowy,
różnicowo  prądowy o odpowiednio dobranej czułości. Przy projektowaniu instalacji
gniazd wtyczkowych należy uwzględnić zestaw gniazd do zasilania komputerów.
Przy wyborze miejsca zainstalowania gniazd wtyczkowych należy uwzględnić
charakter i przeznaczenie pomieszczenia. Jeden obwód gniazd wtyczkowych
powinien zasilać nie więcej niż dziesięć gniazd. Rozmieszczenie gniazd wtyczkowych
w pomieszczeniach z określeniem typu osprzętu instalacyjnego przedstawiono na
poszczególnych planach.
6.6 Instalacja połączeń wyrównawczych
Należy zaprojektować połączenia wyrównawcze w celu ograniczenia do
wartości bezpiecznych napięć występujących pomiędzy częściami przewodzącymi.
W związku z tym w wybranej części budynku należy ułożyć główna szynę
uziemiającą, wykonana z odpowiedniego materiału, do której należy przyłączyć:
" połączenie z uziomem ławy fundamentowej,
" elementy metalowe budynku,
" przewód ochronny ze złącza,
" przewód połączeń wyrównawczych,
" połączenia łączące obce części przewodzące jak rurociągi wodno-
kanalizacyjne, c.o., gazowe i inne masy metalowe,
" wszystkie wprowadzone do budynku przewody uziemiające-połączone z
uziomami naturalnymi i sztucznymi,
Zgodnie z normÄ… PN - 91/E - 05009/701 " Instalacje elektryczne w obiektach
budowlanych ", pomieszczenia wyposażone w wannę lub / i basen natryskowy w
łazienkach należy wykonać połączenia wyrównawcze miejscowe. Przy projektowaniu
należy uwzględnić objęcie przewodami wyrównawczymi typu & & wszystkich
grzejników centralnego ogrzewania. Połączenia wyrównawcze należy trwale
oznakować.
8
6.7 Ochrona przeciwporażeniowa
Należy zapewnić dodatkowy system ochrony od porażeń prądem
elektrycznym poprzez zastosowanie samoczynnego szybkiego wyłączenia zasilania.
Należy to zrealizować poprzez zastosowanie odpowiednich wyłączników, oraz
wyłącznika przeciwporażeniowego, różnicowo  prądowego typu & . Należy również
zastosować urządzenia o odpowiedniej klasie ochronności ( urządzenia posiadające
izolacyjna osłonę ochronną ) . W całym budynku instalacja dodatkowej ochrony
przed porażeniem prądem elektrycznym będzie zrealizowana w układzie TN - S. W
związku z tym zaciski ochronne wszystkich urządzeń elektrycznych wymagających
ochrony dodatkowej należy połączyć z szyną  PE w tablicy rozdzielczej. Będzie to
stanowiło funkcję ochrony przed dotykiem pośrednim ( ochrona dodatkowa ).
Natomiast formę ochrony przed dotykiem bezpośrednim ( ochrona podstawowa )
należy realizować poprzez izolowanie części czynnych, obudów i osłon o
odpowiednim stopniu ochrony.
6.8 Ochrona przeciwprzepięciowa
Do ochrony instalacji elektrycznej wewnętrznej w budynku mieszkalnym przed
przepięciami atmosferycznymi i łączeniowymi należy zaprojektować zastosowanie
ochrony przepięciowej. Należy dobrać ochronniki odpowiedniej klasy zapewniające
odpowiedni napięciowy poziom ochrony, które należy zainstalować w projektowanej
tablicy rozdzielczej. Ochronniki należy dobezpieczyć odpowiednim typem wyłącznika
nadprądowego. Minimalne przekroje przewodów połączeniowych dla obwodów
ochronników zabezpieczonych wyłącznikiem nadprądowym typu & & powinny
e"
wynosić S & & mm². Montaż ochronników należy wykonać zgodnie z instrukcjÄ…
producenta.
6.9 Instalacja odgromowa
W tej części projektu należy przeprowadzić obliczenia określające wskaz
nik
zagrożenia piorunowego W. Na podstawie obliczeń należy stwierdzić czy ochrona
odgromowa obiektu jest zalecana. W przypadku wystąpienia takiej konieczności
należy zaprojektować i wykonać instalację odgromowa odpowiedniego typu, oraz
przedstawić jej plan na Rys. 7.
7. Obliczenia
W tej części projektu należy:
" wykonać bilans mocy,
" dobrać zabezpieczenia dla poszczególnych obwodów
" sprawdzić czy spełniony jest warunek samoczynnego wyłączenia zasilania wg
normy PN - IEC 60364
" obliczyć szczytowy prąd obciążenia linii zasilającej
" obliczyć procentowy spadek napięcia w linii WLZ
9
" sprawdzić czy projektowana linia wlz spełnia warunki obciążalności mocą
szczytową i warunki spadku napięcia,
" wykonać obliczenia i dobrać przewody instalacyjne
" wykonać obliczenia oświetlenia i dobrać oprawy oświetleniowe
" wykonać wszystkie niezbędne obliczenia, które mogły zostać pominięte w tej
części projektu
8. Uwagi końcowe:
1. Uwagi dla wyposażenia:
Rozmieszczenie elementów wyposażenia ( oświetlenia gniazd itp.)
skoordynować z projektantem aranżacji wnętrz.
2. Projekt niniejszy opracowany został w oparciu o obowiązujące normy i
przepisy. Niezależnie od powyższego Wykonawca zobowiązany jest
prowadzić roboty zgodnie z Polskimi Normami przy zachowaniu przepisów
BHP.
3. Przy wykonywaniu instalacji elektrycznej należy zachować koordynację z
pozostałymi instalacjami.
4. Po zakończeniu prac należy wykonać pomiary:
" rezystancji izolacji,
" rezystancji uziemień,
" skuteczności ochrony.
9. Wytyczne BHP
Zarówno przy realizacji jak i eksploatacji instalacji elektrycznej należy
stosować ogólne zasady BHP związane z eksploatacją energii elektrycznej.
1. Montaż, obsługa i naprawa urządzeń elektrycznych muszą być prowadzone
przez osoby przeszkolone i posiadajÄ…ce odpowiednie uprawnienia.
2. Wszystkie użyte materiały i urządzenia powinny mieć odpowiednie certyfikaty i
świadectwa dopuszczenia do stosowania w Polsce.
3. Po wykonaniu instalacji należy przeprowadzić próby montażowe ( badania i
pomiary ) dla całej instalacji i zainstalowanych urządzeń.
4. W czasie prowadzenia robót należy stosować się do  Warunków technicznych
Wykonania i odbioru robót Budowlano Montażowych z zakresu instalacji
elektrycznych.
5. Wszystkie zainstalowane urządzenia powinny być objęte ochrona
przeciwporażeniową.
10
B. Część graficzna:
Schemat ideowy zasilania budynku. Rys 1.
Schemat tablicy rozdzielczej wraz z wyposażeniem. Rys 2.
Plan instalacji elektrycznej  rzut piwnicy. Rys 3.
Plan instalacji elektrycznej  rzut parteru. Rys 4.
Plan instalacji elektrycznej  rzut 1 pietra. Rys 5.
Plan instalacji elektrycznej  rzut poddasza Rys 6.
Plan instalacji odgromowej  rzut dachu . Rys 7.
11