BHP w firmie: jak PIP egzekwuje przepisy?
BHP w firmie: jak PIP egzekwuje przepisy?Państwowa Inspekcja Pracy jest głównym organem
sprawującym nadzór na przestrzeganiem przepisów dotyczących warunków pracy. Prowadzone przez
nią działania kontrolne pokazują, że bezpieczeństwo i higiena pracy w firmach ciągle pozostawiają
wiele do życzenia. Pracodawcy powinni pamiętać, że w razie stwierdzenia nieprawidłowości PIP
dysponuje licznymi środkami prawnymi mającymi na celu przywrócenie pożądanego stanu bhp, a
informację o uchybieniach przekazuje innym, zainteresowanym organom.
Przepisy Kodeksu pracy poświęcają sporo miejscom zagadnieniom związanym z bezpieczeństwem i
higieną pracy w firmie. Szczegółowy katalog podstawowych obowiązków pracodawcy związanych z
bhp ustawodawca zawarł w art. 207 K.p. Z przepisu tego wynika, że w celu ochrony zdrowia i życia
pracowników szef zobligowany jest do zapewnienia personelowi bezpiecznych i higienicznych
warunków pracy przy odpowiednim wykorzystaniu osiągnięć nauki i techniki. Chodzi tu m.in. o:
" zorganizowanie pracy w sposób zapewniający bezpieczne i higieniczne warunki pracy,
" zapewnianie respektowania w zakładzie pracy przepisów oraz zasad bezpieczeństwa i higieny pracy,
wydawanie poleceń dotyczących usunięcia uchybień w tym zakresie oraz kontrolę wykonania tych
poleceń,
" dbałość o rozwój spójnej polityki zapobiegającej wypadkom przy pracy i chorobom zawodowym
uwzględniającej zagadnienia techniczne, organizację pracy, warunki pracy, stosunki społeczne oraz
wpływ czynników środowiska pracy,
" zapewnianie wykonania nakazów, wystąpień, decyzji i zarządzeń wydawanych przez organy nadzoru
nad warunkami pracy.
Jak już zostało wspomniane we wstępie, głównym organem, który sprawuje pieczę nad
przestrzeganiem warunków pracy jest PIP, który w razie stwierdzenia uchybień wyposażony jest w
środki prawne dyscyplinujące pracodawcę.
I tak, w przypadku naruszenia przepisów i zasad bhp właściwe organy PIP są uprawnione do (art. 11
ustawy z 13 kwietnia 2007 r. o Państwowej Inspekcji Pracy, Dz. U. Nr 89, poz. 589 ze zm.):
" nakazania usunięcia stwierdzonych uchybień w ustalonym terminie,
" nakazania natychmiastowego wstrzymania prac lub działalności, gdy naruszenie powoduje
bezpośrednie zagrożenie życia lub zdrowia pracowników lub innych osób wykonujących te prace
(por. wyrok NSA w Gdańsku z 26 paz
dziernika 1999 r., II SA/Gd 1931/97, Pr. Pracy 2000, Nr 4, poz.
36),
" nakazania natychmiastowego skierowania do innych prac pracowników lub innych osób
dopuszczonych do pracy wbrew obowiązującym przepisom przy pracach wzbronionych, szkodliwych
lub niebezpiecznych albo pracowników lub innych osób dopuszczonych do pracy przy pracach
niebezpiecznych, jeżeli pracownicy ci lub osoby nie posiadają odpowiednich kwalifikacji,
Strona 1 z 3
" nakazania natychmiastowego wstrzymania eksploatacji maszyn i urządzeń w sytuacji, gdy ich
eksploatacja powoduje bezpośrednie zagrożenie dla życia lub zdrowia ludzi,
" nakazania natychmiastowego zaprzestania wykonywania pracy lub prowadzenia działalności w
miejscach, w których stan warunków pracy stanowi bezpośrednie zagrożenie dla życia lub zdrowia
ludzi,
BHP w firmie: jak PIP egzekwuje przepisy?
" nakazania, w przypadku stwierdzenia, że stan bezpieczeństwa i higieny pracy zagraża życiu lub
zdrowiu pracowników lub osób fizycznych wykonujących pracę na innej podstawie niż stosunek
pracy, zaprzestania prowadzenia działalności bądz
działalności określonego rodzaju,
" nakazania ustalenia, w określonym terminie, okoliczności i przyczyn wypadku,
" skierowania wystąpienia, w razie stwierdzenia innych naruszeń niż wymienione powyżej, o ich
usunięcie, a także o wyciągnięcie konsekwencji w stosunku do osób winnych.
W gestii PIP spoczywa również zgłoszenie sprzeciwu przeciwko uruchomieniu wybudowanego,
względnie przebudowanego, zakładu pracy, jeśli na skutek nierespektowania wymagań bhp
dopuszczenie go do eksploatacji mogłoby zaowocować bezpośrednim zagrożeniem dla życia i zdrowia
pracującego w nim personelu. Konsekwencją tego rodzaju sprzeciwu jest wstrzymanie uruchomienie
zakładu lub jego części.
Ponadto trzeba pamiętać, że do środków prawnych, z których może skorzystać PIP w razie naruszenia
przez pracodawcę przepisów, należy również nałożenie grzywny w trybie postępowania
mandatowego.
Pracodawca może się zatem spodziewać, że w razie stwierdzenia nieprawidłowości inspektor pracy
nie omieszka zastosować, któregoś z wyżej wskazanych środków dyscyplinujących. Może również
oczekiwać, że informacja o uchybieniach trafi dalej. Nie należy bowiem zapominać, że podczas
wykonywania działań kontrolnych inspekcja pracy współpracuje z innymi organami nadzoru, do
których należą m.in.:
Zasady współdziałania PIP z wyżej wymienionymi organami określa rozporządzenie Prezesa RM z 28
grudnia 2007 r. w sprawie trybu i form współdziałania niektórych organów z Państwową Inspekcją
Pracy w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy oraz legalności zatrudnienia (Dz. U. Nr 250, poz.
1870).
Podkreślenia wymaga, iż współpraca ta przybiera bardzo konkretne formy. Zgodnie z ż 2 ust. 1
wspomnianego rozporządzenia, organy nadzoru i kontroli oraz organy Państwowej Inspekcji Pracy w
szczególności:
" zawiadamiają się, stosownie do zakresu właściwości, o stwierdzonym w toku nadzoru i kontroli
rażącym naruszeniu przepisów i zasad bezpieczeństwa i higieny pracy oraz innych przepisów
dotyczących ochrony życia i zdrowia, a także o podjętych w tym zakresie decyzjach i działaniach,
" w czasie kontroli zapoznają się z wydanymi wcześniej decyzjami innych organów, dotyczącymi spraw
należących do zakresu działania organu kontrolującego, i w razie stwierdzenia, że decyzje te nie
Strona 2 z 3
zostały wykonane, w uzasadnionych wypadkach informują o tym oraz o podjętych decyzjach
zainteresowane organy,
" przeprowadzają w razie potrzeby wspólne kontrole, w wyniku których każdy organ zgodnie ze
swoimi uprawnieniami wydaje decyzje.
Strona 3 z 3