Osobowość Teorie osobowości starają się wyjaśnić To, co charakteryzuje daną jednostkę. Co sprawia, że dany człowiek zachowuje się konsekwentnie w różnych sytuacjach? Ogólna suma tych sposobów reagowania na innych ludzi (i obiekty) oraz sposobów wchodzenia z nimi Że ludzie po upływie pewnego czasu zmieniają się, w interakcje, które są charakterystyczne dla danej albo pozostają tacy sami? jednostki. Teorie psychoanalityczne Świadomość jest tylko wierzchołkiem psychicznej góry lodowej Fundamenty psychoanalizy 1. Nieświadomość 2. Wypieranie Różne sposoby myślenia o osobowości Różne sposoby myślenia o osobowości 3. Opór 4. Seksualność i agresywność Teorie psychoanalityczne Stadia psychoseksualne Rozwój osobowości Faza ORALNA ANALNA FALLICZNA LATENCJI GENITALNA podwaliny osobowości dorosłego człowieka zostały Wiek 0-1 2-3 4-5 6-12 13-18 położone w jego wczesnym dzieciństwie Strefa buzia odbyt genitalia brak genitalia erogenna usta język rozwój osobowości w dzieciństwie dzieli się na Potencjalene odstawianie od trening czystości kompleks rozwój intymność stadia psychoseksualne zródło piersi Edypa mechanizmów seksualna konfliktu obronnych Zachowanie zachowania uporządkowanie próżność brak oralne: skąpstwo lekkomyślność (palenie zawziętość objadanie się) pasywność łatwowierność Zygmunt Freud(1856-1939) 1 www.time.com www.robertdoisneau.com www.inlpi.com w w w . h e l p m i j . n l m yh o m e . i ol f r e e. i e www.helsinki.fi Teorie psychoanalityczne ID Pierwotna, nieświadoma część osobowości, magazyn podstawowych popędów. Działa w sposób irracjonalny, impulsy domagają się wyrażenia i zaspokojenia wszystko jedno, jak . SUPEREGO skład wartości danej jednostki, postawy Freud przedstawił obraz ciągłej wojny pomiędzy moralne wpojone jej przez społeczeństwo. Odpowiada za sumienie. dwiema częściami osobowości Id oraz Superego, dla których rozjemcą jest Ego. EGO Wybiera takie rodzaje działań, które zaspokoją impulsy Id, nie pociągając za sobą niepożądanych konsekwencji. Hipokrates piąty wiek p.n.e. William Sheldon 1942 Krew Sangwinik: radosny i aktywny. Śluz Flelgmatyk: apatyczny i powolny. Czarna żółć Melancholik: smutny i narzekający. Żółć Choleryk: pobudliwyi niezadowolony. Hans Eysenck 1973, 1990 Hans Eysenck 1973, 1990 PEN personalitymodel. P psychotyzm ------------ wysoka kontrola emocjonalna agresywny i antysocjalny vs miły i konserwatywny E ekstrawersja ------------- introwersja zewmętrznie vs wewnętrznie zorientowany N neurotyzm -------------- stabilność emocjonalna 2 images.encarta.msn.com www.cartoon-crn.com www. pl. wikipedia. pl www. psychometric-suc cess. com Pięcioczynnikowy model osobowości (Big Five) Pięcioczynnikowy model osobowości (Big Five) neurotyzmvs. stabilność emocjonalna Robert R. McCrae Paul T. Costa NEUROTYZM EKSTRAWERSJA OTWARTOŚĆ NA DOŚWIADCZENIE UGODOWOŚĆ SUMIENNOŚĆ Pięcioczynnikowy model osobowości (Big Five) Pięcioczynnikowy model osobowości (Big Five) ekstrawersja vs. introwersja otwartość na doświadczenie jakość i intensywność interakcji międzyludzkich, poziom aktywności, aktywne szukanie nowych doświadczeń dla nich samych, potrzeba stymulacji, zdolność cieszenia się tolerancja nieznanego i badanie go Pięcioczynnikowy model osobowości (Big Five) Pięcioczynnikowy model osobowości (Big Five) ugodowość sumienność stopień zorganizowania jednostki, upór i motywacja w dążeniu do celu charakter relacji interpersonalnych jednostki na wymiarze: od współczucia do wrogości w uczuciach, myślach i zachowaniach 3 b l ue z o n e s. c om Badanie osobowości Projekcyjne testy osobowości Test plam atramentowych Rorschach a TAT - Test apercepcji tematycznej Murrey a Test drzewa (Ch. Koch) Test piramid barwnych (R. Heiss, P.Halder) Test Szondiego (Eksperymentalna diagnostyka potrzeb) Kwestionariuszowe testy osobowości Inwentarz osobowości NEO-FFI (P.T. Costa, R.R. McCrae) MMPI Minesocki Wielowymiarowy Kwestionariusz Osobowości Kwestionariusz osobowości Eysencka(EPQ-R) (S. Eysenck, H. J. Eysenck, P. Barrett) Kwestionariusz temperamentu (PTS) (J. Strelau, B. Zawadzki) 4